گروه سیاسی: «وجود اختلافات اساسی» محوریترین موضوع مطرح در مذاکرات ایران و 1+5 است. طرفین مذاکره به صورت مکرر بر این مساله تاکید کردهاند. به گزارش «وطن امروز»، این موضوع یعنی وجود شکافهای گسترده تا رسیدن به توافق جامع در حالی همچنان ادامه دارد که فرصت چندانی تا پایان فرصت 6 ماهه در چارچوب برنامه اقدام مشترک باقی نمانده است. اختلافات موجود تا به حدی است که تیم ایرانی در عین بیان این مطلب که بر سر 60 تا 70 درصد نگارش متن نهایی، توافق حاصل شده است اما صراحتا از عدم پیشرفت قابل توجه در محتوا سخن میگوید. از سوی دیگر طرفین مذاکره به شدت از علاقه خود برای نیل به توافق جامع تا 20 جولای (29 تیر) سخن میگویند. در این میان عراقچی صراحتا از عدم تمایل تیم ایرانی به تمدید 6 ماهه دوم مذاکرات سخن گفته و در عین حال از احتمال تمدید چند روزه مذاکرات خبر داده است. وزرای خارجه 1+5 نیز به جز وزرای خارجه چین و روسیه از دیروز وارد وین شدهاند. بر اساس اظهارات عراقچی، دلیل عدم حضور آنها در وین، گرفتاری کاری عنوان شده است و احتمال حضور آنها همچنان وجود دارد اما بر اساس برخی اخبار دریافتی «وطن امروز» علت اصلی عدم حضور وزرای خارجه چین و روسیه وجود اختلافات اساسی و عدم توافق در مذاکرات عنوان شده است. با این حال به نظر میرسد حصول توافق همچنان دور از دسترس نباشد و هنوز هیچ دلیل قطعی مبنی بر شکست مذاکرات وجود ندارد چرا که وجود اختلافات اساسی در مذاکرات موضوع تازهای نیست و در مذاکرات گذشته مانند وین 4 و وین 5 نیز اختلافات اساسی از مهمترین موضوعات مطرح بوده است. در همین رابطه روزنامه لسآنجلس تایمز به نقل از مقامات آمریکایی از عدم تمدید مذاکرات هستهای در صورت عدم توافق تا 20 جولای خبر داد. این روزنامه نوشت: اگر ایران طی روزهای آینده امتیازات مهمی ندهد، آمریکا مذاکرات اتمی را تمدید نمیکند. لسآنجلس تایمز به نقل از مقامات آمریکایی نوشت: اگرچه برخی پیشرفتها در 5 ماه اخیر وجود داشته اما در برخی مسائل کلیدی ایران همچنان مواضع قبلی خود را تغییر نداده است. جان کری، وزیر خارجه آمریکا در بدو ورود خود به وین در بین خبرنگاران با تاکید مجدد بر وجود شکاف در مذاکرات گفت: اختلافات قابل ملاحظهای بین ایران و 6 قدرت جهانی وجود دارد. ویلیام هیگ، وزیر خارجه انگلیس نیز که دیروز برای شرکت در مذاکرات هستهای وارد وین، پایتخت اتریش شد در توئیتر خود نوشت: مذاکرات در مرحله حساسی قرار دارد. اختلافات معناداری بین طرفین وجود دارد. به گزارش تسنیم، وی به خبرنگاران در مقابل هتل کوبرگ، گفت: بعید است امروز به گشایشی در مذاکرات دستیابیم با این حال هنوز زود است درباره تمدید مذاکرات صحبت کنیم. بر اساس اظهارات سیدعباس عراقچی، مذاکرهکننده ارشد کشورمان، حضور وزرای 1+5 در وین به منظور تصمیمگیری در حوزههای اساسی و اختلافی است. به اعتقاد وی در این مرحله از کار، معاونان وزارت خارجه نمیتوانند پیشرفت بیشتری داشته باشند و لازم است وزرای خارجه به گفتوگو بنشینند. از سوی دیگر محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در پیامی در صفحه شخصی خود در توئیتر گفت تا یکشنبه آینده میتوانیم تاریخساز شویم. وی در ادامه افزود: اعتماد جادهای دوطرفه است و برای رسیدن به توافق باید نگرانیهای همه طرفها مورد توجه قرار گیرد. ظریف همچنین گفت: من وارد بازی مقصرشمردن طرف مقابل نمیشوم، این شیوه من نیست. روش من تلاش صادقانه برای دستیابی به توافق است و من هم چنین انتظاری از طرف مقابل دارم. ابراز عدم تمایل ایران به تمدید 6 ماهه دوم مذاکرات در حالی است که برخی منابع خبری غربی از تمدید 6 ماهه دوم این مذاکرات خبر میدهند. خبرگزاری آسوشیتدپرس حضور وزرای خارجه کشورهای غربی در مذاکرات هستهای وین را به منظور موافقت برای تمدید مذاکرات تفسیر کرد. رویترز نیز در اینباره نوشت: به دلیل اختلافات گسترده، تمدید مذاکرات اتمی ایران «نیاز» است. عراقچی در مصاحبه با واحد مرکزی خبر در وین، با تشریح مذاکرات 11 روزه فشرده میان ایران و1+5 گفت: گزینههایی که درباره اختلافات وجود دارد ارائه شده و در حقیقت با جلسات فشردهای که میان ایران و
1+5 برگزار شده میتوان گفت که همه بحثها برای تصمیمگیران سیاسی آماده شده است. وی افزود: حضور وزرای خارجه 1+5 در مذاکرات بهطور دقیق در همین راستاست، بههمین دلیل روز یکشنبه وزرای خارجه به وین میآیند. عراقچی با بیان اینکه مذاکره ششجانبه یا رسمی در وین با حضور وزرای خارجه انجام نخواهد شد، گفت: «با حضور آنان، دیدارها و مذاکرات دوجانبه برگزار خواهد شد و تصور ما این است که این دیدارها در سطح وزرای خارجه بتواند راهگشای مشکلات موجود باشد و امیدواریم در هرکدام از موضوعات راهی را برای رسیدن به توافق باز کند». وی با تاکید بر اینکه تا به امروز پیشرفت 2طرف در بحث نگارش متن خوب بوده است، گفت: «میتوان گفت که الان متنی در مقابل ما است که تقربیا 60 تا 70 درصد آن توافق شده است». او با اشاره به اینکه 40-30 درصد باقیمانده مسائل کلیدی است، گفت: «این اختلافات به تصمیمگیریهای اساسی نیاز دارد، میتوان گفت از تعداد پرانتزها در متن خیلی کاسته شده و خیلی کمتر شده، تا جایی که متون مورد توافق افزایش یافته است. البته اگرچه در متن پیشرفت کردهایم اما در محتوا پیشرفت قابل توجهی نداشتیم». وی افزود: «با شرایطی که پیشبینی میشود احتمال دارد مذاکرات چند روز یا چند هفتهای تمدید شود به دلیل آنکه مذاکرات به سرانجام برسد ولی الان در این باره نمیتوان تصمیم گرفت». عراقچی با تاکید بر اینکه مذاکرات به مرحلهای رسیده است که به حضور وزرای خارجه نیاز است، گفت: «بیش از این دیگر نمیتوان کار را در سطح معاونان، مدیران و کارشناسان 6 کشور در مذاکرات پیش برد و باید تصمیماتی در سطح بالاتر اتخاذ میشد، بنابراین امید ما این است که با حضور وزرا مشکلگشایی شود و ما بتوانیم بعد از بازگشت وزرا مذاکرات را دوباره در مسیر بهتر ادامه دهیم تا به سرانجام برسد». وی درباره تمدید 6 ماهه دوم مذاکرات هم گفت: «ما هنوز در موقعیتی نیستیم که در این باره تصمیم بگیریم اما گرایش غالب این است که اگر در تاریخ 29 تیر ماه به نتیجه نرسیم، خیلی تمایلی به تمدید 6 ماهه دوم نیست. خود ما هم تمایل چندانی نداریم مگر اینکه تا 29 تیر به این نتیجه برسیم که مذاکرات به چند روز تمدید نیاز دارد». وی در پایان در پاسخ به این سؤال که آیا هنوز درباره نتیجه قضاوت زود است، گفت: «البته زود است اما ما بهعنوان یک دیپلمات امیدوار هستیم، تلاشهای خود را انجام میدهیم و اگر بخواهم صادقانه قضاوت کنم، اینکه میتوان به نتیجه رسید یا نه، باید بگویم
واقعا 50-50 است».
درباره زمان هم مذاکره میکنیم
عراقچی در گفتوگوی دیگری به اختلافات موجود درباره تعداد سانتریفیوژ بین طرفین نیز اشاره و تاکید کرده است: این عددها ما را دچار سوءتفاهم نکند و ما به غیر از عدد درباره زمان هم صحبت میکنیم. وی در این باره به العالم گفت: اینکه چه میزان غنیسازی در چه مقدار زمان صورت بگیرد، موضوع مذاکره است. همانطور که مقام معظم رهبری هم اشاره کردند، عدد 190 هزار مربوط به الان نیست. عراقچی تأکید کرد: وقتی میخواهیم میزان اختلافات را بررسی کنیم، باید به فاصله زمانی هم توجه کنیم که طبیعتا این امر موضوع مذاکره را پیچیدهتر میکند. وی در بخش دیگری از سخنان خود خاطرنشان کرد: زمان به سرعت میگذرد با این حال ما هنوز در موقعیتی نیستیم که جمعبندی کنیم که آیا امیدی به رسیدن به نتیجه هست یا نیست و هنوز زود است و نمیتوانیم قضاوت کنیم. وی افزود: اختلافات کماکان در موضوعات مهم وجود دارد. عضو ارشد تیم مذاکرهکننده هستهای کشورمان گفت: تقریبا در همه موضوعات مهم اختلاف وجود دارد و نتوانستیم در هیچ موضوعی اختلاف را کم کنیم البته در بعضی مسائل اختلافات کمتر شده و در بعضی مسائل راهحلهایی ارائه شده است و گزینههای مختلفی پیشنهاد شده و درباره این گزینهها کار میکنیم. عراقچی تأکید کرد: با این حال موضوعات اصلی کماکان مورد مذاکره است.
اراک و فردو حل شده یا اختلافی؟
عراقچی در بخش دیگری از اظهارات خود از عدم توافق بر سر اراک سخن گفت. این در حالی است که برخی منابع غربی از حل اختلافات درباره اراک و فردو خبر دادهاند. عراقچی درباره آب سنگین اراک گفت: در این زمینه هنوز توافق حاصل نشده و پیشنهادی که ما دادیم این است که با ایجاد برخی تغییرات فنی، نگرانیهایی را که معمولا یک رآکتور آب سنگین دارد کاهش دهیم و در حقیقت با انجام تغییرات فنی میزان پلوتونیومی را که در سوخت مصرف شده به حداقل ممکن کاهش دهیم که نگرانیها برطرف شود. پیشنهاد ما کاملا معقول، جدی و متعادل است و در مقابل این، پیشنهادهای دیگری هم ارائه شده که هنوز کارشناسان فنی در حال بررسی این پیشنهادها هستند. عراقچی درباره فردو گفت: تعطیلی مجتمع فردو اصلا در دستور کار نیست و این را هم قبلا پذیرفتهاند که فردو به کار خودش ادامه خواهد داد و اینکه چه کارکرد و فعالیتهایی در فردو انجام میشود، در دستور مذاکرات قرار دارد. این در حالی است که برخی منابع غربی به نقل از مقامات اروپایی از حل و فصل اختلافات فردو و اراک خبر دادهاند. تسنیم به نقل از نیویورکتایمز در اینباره نوشت: در حالی که یک مقام ارشد آمریکایی روز شنبه بدون اشاره به جزئیات اعلام کرد در برخی زمینهها پیشرفت داشتهایم، مقامات اروپایی اعلام کردهاند طی مذاکرات هستهای ایران و گروه 1+5 شکاف عمده درباره آینده رآکتور آب سنگین اراک و تاسیسات فردو رفع شده است. با این حال اختلاف عمده درباره آینده برنامه هستهای ایران و به خصوص بحث غنیسازی است.
نگاه رسانههای غربی به مذاکرات
با شدت گرفتن شمارش معکوس برای دستیابی به توافق جامع میان ایران و کشورهای 1+5، برخی رسانههای غربی به تعهد ایران به توافق ژنو و همچنین احتمال تمدید 6 ماهه مذاکرات هستهای اشاره کردند. این موضوع در حالی است که سیدعباس عراقچی، مذاکرهکننده ارشد کشورمان صراحتا از عدم تمایل تیم ایرانی به تمدید 6 ماهه دوم خبر داده و طرفین مذاکره نیز از تمایل به دستیابی به توافق تا 20 جولای سخن میگویند. به گزارش تسنیم، خبرگزاری آسوشیتدپرس با اشاره به حضور وزرای خارجه 1+5 نوشت: جان کری، وزیر خارجه آمریکا به همراه وزیران خارجه فرانسه، آلمان و انگلیس دیروز در حالی به مذاکرات وین ملحق شدند که فرصت زیادی تا پایان مهلت دوره اول مذاکرات (20 جولای/29 تیر) باقی نمانده است و هنوز در برخی موضوعات مهم اختلاف نظر وجود دارد. به نظر میرسد ایران و کشورهای 1+5 برای تمدید زمان مذاکرات آماده میشوند. این در حالی است که یک مقام آمریکایی به خبرنگاران در وین گفت: ایران از مواضع «نامناسب و غیرکاربردی» خود در مذاکرات با گروه 1+5 کوتاه نیامده است. وی گفت: در نظر گرفتن تمدید مذاکرات هستهای ایران فراتر از 20 جولای (29 تیرماه) بدون شاهد بودن پیشرفت چشمگیر در موضوعات کلیدی، دشوار است. به گزارش نسیم، رویترز نیز با اشاره به حساس شدن مذاکرات هستهای ایران و 1+5 نوشت: از نظر بسیاری به دلیل اختلافات گسترده، تمدید مذاکرات اتمی ایران «نیاز» است. این خبرگزاری انگلیسی در گزارشی به نقل از «بسیاری از دیپلماتها و تحلیلگران» بر نیاز به تمدید مذاکرات اتمی بین ایران و «1+5» تاکید کرد.
کری: اختلافات قابل ملاحظه است
جان کری، وزیر خارجه آمریکا که برای دیدار با همتایان اروپایی و همچنین همتای ایرانی خود و شرکت در مذاکرات توافق نهایی و جامع هستهای به وین، پایتخت اتریش، سفر کرده است بر وجود اختلافات قابل ملاحظه میان ایران و 1+5 تاکید کرد. به گزارش تسنیم، کری با حضور در میان خبرنگاران گفت: «اختلافات قابل ملاحظهای بین ایران و 6 قدرت جهانی در مذاکرات هستهای وجود دارد و میخواهیم ببینیم که آیا پیشرفت ممکن است یا خیر». وزیر خارجه آمریکا در ادامه اظهاراتش گفت: «بسیار حیاتی است که مطمئن شویم ایران به سمت ساخت بمب هستهای نرفته و برنامه آنها صلحآمیز است».