استان یزد را دومین استان کشور از نظر منابع معدنی می‌دانند اما این معادن به دلیل نبود صنایع فرآوری، به صورت خام به بازار عرضه می‌شوند این در حالی است که می‌توان با ایجاد صنایع فرآوری، ضمن کمک به ایجاد اشتغال بیشتر، در ارزآوری و ارزش افزوده نیز موثر عمل کرد. به گزارش مهر، چند سالی است فعالان عرصه تولید و اقتصاد در استان فریاد جلوگیری از خام‌فروشی را از عمق جان برآورده‌اند اما کسی شنوا نبوده و امروز مسؤولان استان یزد هم در اظهارنظرهای خود خواستار جلوگیری از خام‌فروشی در معادن این استان و ایجاد صنایع فرآوری هستند. استان یزد دارای ذخایر قابل توجه معدنی است به طوری که ذخایر معدنی استان یزد را می‌توان به 3 گروه فلزی، غیرفلزی و سنگ‌های تزئینی و نما تقسیم کرد. معادن بزرگ آهن چادرملو، معدن آهن بافق، معدن سرب و روی کوشک، معدن سرب و روی مهدی‌آباد، معدن اورانیوم ساغند و... از جمله منابع معدنی فلزی استان هستند. همچنین بیش از 28 نوع سنگ گرانیت از انواع سنگ‌های تزئینی در معادن این استان وجود دارد. از سوی دیگر ارزش صادرات این سنگ‌های تزئینی نزدیک به 120 میلیون دلار است که سهم قابل توجهی از صادرات محصولات غیرنفتی استان یزد را به خود اختصاص داده است. علاوه‌ بر این از مجموع 68 ماده‌ معدنی شناخته شده در کشور 39 نوع آن در استان یزد کشف شده است. همه اینها در حالی است که به دلیل نبود صنایع فرآوری مواد معدنی در استان و پرداختن به خام‌ فروشی، چیزی جز تخریب راه‌ها و تحمیل هزینه‌های سنگین راهسازی و استهلاک و فرسودگی راه‌های مواصلاتی روستایی منتهی به معادن برای استان به همراه نداشته است. رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت یزد با بیان اینکه این استان دومین استان معدنی کشور است، گفت: معضل عمده ما در استان و کل کشور، خام‌فروشی مواد معدنی است. محمدمهدی زارع در گفت‌وگو با مهر اظهار داشت: نبود آب در استان یکی از دلایل عدم فرآوری مواد معدنی است که امید است با حل معضل آب از طریق خطوط آبرسانی خلیج‌فارس و دیگر منابع آب‌های زیرزمینی غیرمعمول، بتوان در این زمینه نیز اقدام کرد.
سال‌ها بر جلوگیری از خام‌فروشی تأکید کردیم کسی نشنید
رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت یزد و خزانه‌دار خانه ایران نیز در گفت‌وگو با مهر با بیان اینکه سال‌ها بر جلوگیری از خام‌فروشی تاکید کردیم اما گوش شنوایی برای آن وجود نداشت، گفت: خام‌فروشی مواد معدنی در استان از چالش‌‌های حوزه اقتصاد در یزد است که ضرر بزرگی به جامعه وارد می‌‌کند و کسی متوجه آن نیست. محمدحسین فنایی اظهار داشت: محور توسعه استان یزد حول صنعت و معدن شکل گرفته است و این نکته بارها و بارها از سوی فعالان اقتصادی در محافل گوناگون مطرح شده است. وی ادامه داد: در بسیاری از کشورها، برای صادرات مواد خام و خام‌فروشی، عوارض بالایی در نظر می‌گیرند و هر اندازه که مواد خام به چرخه تولید نهایی نزدیک شود، این عوارض کاهش یافته و به بسته‌های تشویقی تبدیل می‌شود. فنایی ادامه داد: این در حالی است که در کشور ایران این موضوع دقیقا برعکس است و برای خام‌فروشی حتی جایزه صادراتی در نظر می‌گیرند. خزانه‌دار خانه صنعت ایران با تاکید بر اینکه فرآوری مواد معدنی به حفظ ارزش افزوده این مواد در کشور و اشتغالزایی و درآمدزایی مناسب از این راه کمک می‌کند، عنوان کرد: صادرات سنگ ‌آهن در حالی انجام می‌‌شود که می‌‌توان به راحتی با تقویت صنایع فولاد و آهن، ارزش افزوده این مواد را حفظ کرد و با ایجاد اشتغال به سود مردم گام برداشت. وی با بیان اینکه امروز نمایندگان استان و حتی نماینده ولی‌فقیه در استان هم بر جلوگیری از خام‌فروشی تاکید دارند، عنوان کرد: امام جمعه شهر یزد در دیدار با اهالی صنعت و معدن و حتی در جمع نمازگزاران جمعه یزد این موضوع را مطرح کرده و خواستار جلوگیری از خام‌فروشی مواد معدنی شده است. وی تصریح کرد: اکنون زمان آن فرا رسیده تا مسؤولان به هر روشی که می‌توانند جلوگیری از خام‌فروشی مواد معدنی را عملی کنند.
عدم رشد صنایع معدنی همگام با برداشت آن از آسیب‌های جدی است
نماینده مردم یزد و اشکذر هم در گفت‌وگو با مهر با انتقاد از خام‌فروشی مواد معدنی استان یزد اظهار داشت: استان یزد در رتبه دوم کشور به‌ لحاظ ذخایر معدنی قرار دارد اما به عقیده من رشد نکردن صنایع معدنی همگام با برداشت از معادن از آسیب‌های جدی استان است. محمدصالح جوکار ادامه داد: متاسفانه بخش اعظمی از تولیدات این معادن به شکل خام به سایر استان‌ها برای فرآوری حمل می‌شود. وی  اضافه کرد: باید با به‌کارگیری روش‌های مناسب و جذب سرمایه‌‌گذاران، زمینه توسعه فعالیت‌های معدنی را همزمان با توسعه صنایع فرآوری مواد معدنی در استان، فراهم کنیم.
 خام‌فروشی معضل معادن استان است
استاندار یزد هم در نشستی با فعالان صنعت و معدن یزد با اشاره به آمار اعلام شده درباره ذخایر معدنی استان گفت: ذخایر استان طبق آمارهای اعلام شده 3/1 میلیارد تن و ذخیره احتمالی آن 5 میلیارد تن است. سیدمحمد میرمحمدی با بیان اینکه خام‌فروشی معضل معادن استان است، اظهار داشت: صنعتگران استان باید با تجربه و تخصص خود در تبدیل معادن به فرآورده‌ها و محصولات متنوع تلاش کنند و دانشگاهیان استان نیز با تزریق علم به فعالیت‌های صنعتگران، ارزش افزوده فعالیت‌های صنعتی و معدنی را افزایش دهند. وی افزود: باید بتوانیم فرآوری معادن را گسترش دهیم و همچنین آنچه که تولید می‌شود را از مسیر این فرآوری، ارزش‌افزوده ببخشیم و در نهایت، این امر موجب جلوگیری از خام‌فروشی خواهد شد. آنچه روشن است استفاده از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های استان یزد در این حوزه و سایر حوزه‌ها می‌تواند در رفع مشکلات استان موثر باشد.