گروه سیاسی: یک ماه از 13 آبان 1397 هم گذشت و خروج آمریکا از برجام نیز به 7 ماهگی رسیده است. اروپایی‌ها برخلاف ادعاهای اولیه‌شان برای نگه داشتن ایران در برجام، هنوز هیچ کاری برای ارائه سازوکار مالی جایگزین سوئیفت انجام نداده‌اند. درحالی که برنامه هسته‌ای ایران همچنان تعطیل است و آژانس در جدیدترین گزارش خود باز هم پایبندی ایران به تعهداتش در برجام را تایید کرده، اروپا حتی مقدمات ثبت سازوکار مالی را نیز انجام نداده است و این سازوکار همچنان در مرحله نخست، یعنی ثبت آن در یک یا چند کشور اروپایی قرار دارد.
به گزارش «وطن امروز»، تعلل اروپایی‌ها که نوعی بدبینی مفرط را نسبت به آنها در ایران ایجاد کرده، باعث شد از عباس عراقچی، نفر دوم پرونده برجام در ایران تا علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی نیز صراحتا اعلام کنند برجام در مسیر مرگ قرار گرفته و اروپایی‌ها برای نجات آن کاری نمی‌کنند.
دیروز اما وزیر امور خارجه دولت حسن روحانی و نفر اول پرونده برجام در ایران در اظهاراتی عجیب مدعی شد اگر درباره ثبت SPV صدایی از اروپا شنیده نمی‌شود به این خاطر است که آنها برای جلوگیری از فشار آمریکا، به صورت محرمانه در حال ثبت SPV هستند!
محمدجواد ظریف دیروز چهارشنبه در جلسه هیات دولت درباره تداوم بدعهدی اروپا و عدم ارائه SPV اظهار داشت: «هفته گذشته که من در ژنو بودم و دوستان در بروکسل بودند از اروپایی‌ها شنیدیم که توافق‌های نهایی انجام شده و در آینده نزدیک شاهد ثبت SPV خواهیم بود، البته با توجه به اینکه آمریکایی‌ها به محض اطلاع پیدا کردن از هر تحولی تلاش می‌کنند با فشار مانع آن بشوند. اروپایی‌ها می‌خواهند که این مرحله را در حالت محرمانه دنبال کنند تا به نتیجه برسد، لذا این حرکت را ادامه می‌دهند و خودشان زمانی که ثبت کردند اعلام می‌کنند».
تو تا دیروز...
اظهارات عجیب ظریف و ادعای او درباره نهایی شدن ثبت SPV در اروپا به دور از چشم آمریکایی‌ها و به صورت محرمانه، در حالی است که خود ظریف تا روز سه‌شنبه اظهارات انتقادآمیزی را نسبت به رفتار اروپایی‌ها داشته است. ظریف در حالی می‌گوید در جریان سفر اخیرش به ژنو اخبار خوبی از ثبت SPV شنیده که روز سه‌شنبه در اظهاراتی قابل تامل از اروپا بشدت انتقاد کرد و گفت اروپا به دنبال آن است که بدون دادن هزینه از منافع برجام بهره‌مند شود.
در همین راستا، ظریف روز سه‌شنبه در توضیح ادعای اخیر رویترز درباره عدم پوشش فروش نفت در جریان مراودات مالی اتحادیه اروپایی با ایران، اظهار داشت: بر اساس اطلاعاتی که ما داریم اینگونه نیست، زیرا اگر پول نفت ایران به حسابی واریز نشود مشخص نیست که پولی برای مراودات وجود داشته باشد، از سوی دیگر قسمت عمده صادرات جمهوری اسلامی ایران نفت است، بنابراین به نظر می‌رسد برخی فضاسازی‌ها در حال شکل‌گیری است تا مردم را ناامید کند.
وزیر امور خارجه تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران همیشه بر توان داخلی خود تأکید داشته و از این رو تلاش خود را با اروپایی‌ها ادامه دادیم و بر این باوریم که اروپایی‌ها در تلاش برای ارتباط با ایران هستند. اروپایی‌ها معتقدند اجرای برجام برای امنیت آنها ضروری است، لذا آنها برای تأمین امنیت خود و اجرای برجام باید هزینه کنند. وی یادآور شد: ما در تماس فنی با اروپایی‌ها هستیم تا این مکانیزم ویژه مالی برقرار شود، بنابراین امیدواریم SPV بتواند نیازهای کشور را در حد قابل قبولی تأمین کند. ظریف درباره مذاکرات با کشورهای 1+4 پیرامون برجام، گفت: اروپایی‌ها قرار بود این مکانیزم را به عنوان نخستین قدم راه‌اندازی کنند و تاکنون تلاش‌هایی هم کرده‌اند. به نظر احتیاط بیش از حدی از طرف اروپایی‌ها احساس می‌شود، اروپایی‌ها می‌خواهند بدون هزینه برای رفع نگرانی‌های امنیتی، صرفا از منافع برجام بهره‌مند شوند که این امکان‌پذیر نیست. انتقادات صریح ظریف همان واقعیتی را متبادر می‌کند که اظهارات اخیر عباس عراقچی درباره خلف وعده اروپایی‌ها می‌گوید.
به گزارش «وطن امروز»، عباس عراقچی که 28 تیرماه در اظهاراتی قابل تامل گفته بود برجام در ‌آی‌سی‌یو قرار دارد، 26 آبان‌ماه پس از بازگشت تحریم‌های آمریکا در 4 نوامبر و پس از آنکه اروپا خلف وعده کرد و SPV را ارائه نکرد، از «ناامیدی» نسبت به وفای به عهد اروپا گفت. عراقچی در گفت‌وگو با ایرنا در اسپانیا در پاسخ به این پرسش که در صورتی که سرانجام اروپا در برابر خواسته‌های ترامپ تسلیم شود، ایران چه اقداماتی را در پیش خواهد گرفت، گفت: ما هنوز به آن نقطه نرسیده‌ایم ولی دستگاه‌های جمهوری اسلامی ایران برای همه سناریوهای احتمالی پیش‌بینی‌ لازم را به عمل آورده‌اند و برای هر کدام آنها، اقدام لازم را در زمان خودش خواهیم کرد. ما هنوز به نقطه قطع کامل امید از اروپا نرسیده‌ایم. ما راهکارهای زیادی را برای مقابله با تحریم‌ها بررسی و پیش‌بینی‌ کرده‌ایم و همکاران‌مان در دستگاه‌های اقتصادی دولت، کارگروه‌هایی دارند که مشغول کار روی همه ایده‌ها ‌و بررسی راه‌حل‌ها هستند. این یک واقعیت است که آمریکایی‌ها در حال تهدید اروپایی‌ها هستند که اگر بخواهند با ایران برای مقابله با تحریم‌ها کار بکنند، آنها را تحریم خواهند کرد. این خلاف حاکمیت کشورهای اروپایی است و فکر می‌کنم اروپایی‌ها باید تصمیم بگیرند برای حفظ حاکمیت و اعتبار خودشان اقداماتی را اتخاذ بکنند یا نه.
عراقچی 2 روز بعد یعنی 28 آبان در حالی که به نظر می‌رسید با دست خالی از اروپا بازگشته، در همایش تحولات منطقه و نظام بین‌الملل در دانشگاه علامه طباطبایی اظهار داشت: پس از اعلام خروج آمریکا از برجام ما درخواست اروپایی‌ها را قبول کردیم و به آنان فرصت جبران خروج آمریکا از برجام را دادیم که این فرصت چند هفته‌ای بود تا خواسته‌های ایران از برجام از سوی اروپایی‌ها تامین شود. با وجود این ۶ ماه فرصت کمی نیست که آنها نتوانند راه‌حل عملی پیدا کنند و متاسفانه هنوز قادر نیستند SPV را رسما اعلام کنند، چرا که فشارهای آمریکا به اروپا بشدت سنگین است و آمریکا نه‌تنها به دنبال آن است که SPV شکل نگیرد، بلکه نمی‌خواهد بین ایران و اروپا همکاری اقتصادی برقرار باشد. اروپا ناتوان از ثبت SPV است. آمریکا با تک‌تک شرکت‌های اروپایی تماس گرفته و آنان را تهدید به تحریم کرده است و این شرکت‌ها از ترس تحریم‌های آمریکا مجبور به خروج از ارتباط اقتصادی با ایران شده‌اند. چه اروپا بخواهد با ما بازی کند و چه به دلیل فشارهای آمریکا و اسرائیل قادر به اجرای تعهداتش نباشد، در نتیجه فرقی ندارد و ما با شرایطی مواجه هستیم که اروپایی‌ها یا نخواسته یا نتوانسته‌اند سازوکار مالی ایجاد کنند.
عراقچی 5 آذرماه نیز واقعیت‌های قابل تاملی درباره وضعیت ایران و مقوله برجام مطرح کرد. معاون سیاسی وزیر امور خارجه اظهارداشت: اعمال مجدد تحریم‌های آمریکا، بهره‌مندی ایران از مزایای برجام را به صفر نزدیک کرده است. وی افزود: برجام متعلق به آمریکا یا ایران نیست، بلکه توافقی بین‌المللی است که اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد در قالب قطعنامه 2231 آن را تایید کرده‌اند. این در حالی است که آمریکا این قطعنامه را نقض کرده و سایر کشورها را به دلیل پیروی از آن مجازات می‌کند. وی در ادامه گفت: اروپا به لحاظ سیاسی در مسیر درستی قرار دارد اما واقعیت این است که هنوز راهکارهای عملی و مکانیسم‌هایی که ایران بتواند از مزایای اقتصادی برجام بهره‌مند و سبب شود تحریم‌های آمریکا این توافق را از بین نبرد، محقق نشده است. عراقچی با بیان اینکه توازن«بده بستان» برجام از بین رفته است، هشدار داد: اگر ایران از مزایای برجام بهره‌مند نشود این توافق زنده نمی‌ماند.
اظهارات صریح عراقچی با اظهارات روز سه‌شنبه ظریف که اروپا را شماتت کرده و گفته بود آنها می‌خواهند بدون دادن هزینه، از منافع برجام بهره‌مند شوند، همه در یک راستا و گویای یک واقعیت واحد درباره وضعیت بدعهدی اروپا بوده است. اما اظهارات دیروز ظریف و اینکه او گفته است اروپا دارد روی SPV به صورت محرمانه کار می‌کند به کلی اظهارات روزهای گذشته آنان را زیر سوال می‌برد!
محرمانه‌ای که فاش شد!
بر اساس اظهارات محمدجواد ظریف، اروپا به دور از چشم آمریکا در حال کار روی ثبت SPV است. ظریف می‌گوید برای آنکه آمریکا در مسیر ثبت SPV سنگ‌اندازی نکند اروپایی‌ها این مرحله را به صورت محرمانه انجام می‌دهند.
به گزارش «وطن‌امروز»، اظهارات ظریف در حالی است که بر اساس دیدگاه‌های امنیتی، اساسا این موضوع که اروپا در چنین سطحی موضوعی را از چشم آمریکایی‌ها پنهان نگاه داشته و دنبال کند، میسر نیست. مواضع اروپایی‌ها در قبال ایران به گونه‌ای است که مشخص می‌کند آنها برای افزایش فشار بر ایران در حال تقسیم کار هستند. آمریکا با خروج از برجام، بسته فشار را مجددا علیه ایران اعمال کرده و اروپا نیز با نشان دادن نوک هویج، همچنان دولت ایران را در برجام حفظ کرده و اینگونه تعطیلی برنامه هسته‌ای ایران را تداوم بخشیده است. از سوی دیگر، این حالت به آمریکا و اروپا اجازه می‌دهد مطالبه‌های موشکی و منطقه‌ای را علیه ایران دنبال کنند که نمونه اخیر آن یعنی همنوایی آمریکا و اروپا به بهانه ادعایی یک آزمایش موشکی کاملا شنیده شد، بنابراین در حالی که مناسبات آمریکا و اروپا به وضوح پیداست، این ادعا که اروپا به دور از چشم آمریکا در حال بستن پیمان با ایران علیه آمریکاست؛ از آن آرزوهایی است که به نظر می‌رسد بسیار خوش‌خیالانه باشد.
 اما نکته دوم نیز این است که اگر حتی به فرض محال، اروپایی‌ها در تقابل با آمریکا قرار گرفته باشند – که نیستند - اظهارات ظریف اساسا پروژه محرمانه اروپا برای ثبت SPV را سوزانده است، چراکه وزیر امور خارجه با این اظهارات خود رسما آمریکایی‌ها را از پروژه محرمانه اروپا برای ثبت SPV باخبر کرده است(!)
بنابراین در هر دو حالت اظهارات ظریف مورد انتقاد و غیرقابل پذیرش است.