احسان سالمی: نوروز 99 عجیبترین و خاصترین نوروز سالهای اخیر است؛ نوروزی بدون سفر که همه باید در خانههای خود حضور داشته باشند؛ تجربهای خاص و منحصر به فرد که جامعه ایرانی برای اولین بار است با آن روبهرو میشود. اما برای ما ایرانیها که همیشه روی تعطیلات و سفرهای نوروزی حساب کردهایم، این تجربه جدید همراه با سختیهایی است؛ سختیهایی که البته میتوان با خواندن سفرنامهها آن را کمی قابل تحملتر کرد. سفرنامهها امسال برای مخاطبان حکم سفرهایی کوتاه اما سریع و کمدردسر را به نقاط مختلف جهان دارند؛ سفری از دل خانه و در میان جمع خانواده که هزینه چندانی ندارد اما میتواند ما را در تجربههای جالب سفرنامهنویس شریک کند؛ تجربههایی مثل آشنایی با سنتها و فرهنگهای مختلف، دیدن اماکن تاریخی و طبیعی شهرها و مناطق مختلف و البته سختیهای رسیدن به این مناطق. به همین بهانه حالا که به آخرین شماره روزنامه در سال 98 رسیدیم، تصمیم گرفتیم چند سفرنامه برای روزهای پیشرو به مخاطبانمان پیشنهاد کنیم.
***
جلال آلاحمد یک مسافر حرفهای است! مسافری که شاید آنقدر که داستانها و نقدهای ادبی او معروف شده، سفرنامههایش در میان مخاطبان شهرت پیدا نکرده است. «سفر روس» یکی از چند سفرنامه نوشته شده توسط آقاجلال است که شرح سفر او به شوروی سابق یا همان روسیه امروزی است. بزرگترین مزیت کتاب همان نگاه ریزبین و نکتهسنجی است که در همه نوشتههای آقا جلال دیده میشود. توصیف وضعیت اجتماعی و سیاسی و اقتصادی شوروی در سالهای ابتدایی دهه 40 هم خالی از لطف نیست.
***
منصور ضابطیان هم یک جهانگرد حرفهای است که تا به حال چندین کتاب سفرنامه از او در ارتباط با سفر به کشورهایی همچون مراکش، آمریکا، برزیل، کرهجنوبی، فرانسه، اسپانیا، لبنان، هندوستان، ایتالیا و... منتشر شده است. «بیزمستان» تازهترین سفرنامه او است که در همین سال 98 منتشر شد؛ اثری که حاوی روایتهای ضابطیان از سفر به 3 کشور همسایه؛ تاجیکستان، آذربایجان و گرجستان است و به شیوه مرسوم سفرنامههای این نویسنده، یعنی متنهای کوتاه به همراه عکسهای پرشمار ثبت و ضبط شده است.
***
رضا امیرخانی با «داستان سیستان» و «جانستان کابلستان» برای آنها که عشق خواندن سفرنامه هستند، شناخته شده است اما «نیم دانگ پیونگ یانگ» روایت تازه منتشر شده او از یک سفر خاص است؛ سفری به کشور کره شمالی! بزرگترین نکته در ارتباط با این کتاب نه فقط قلم امیرخانی، بلکه سفر به کشوری همچون کرهشمالی است که امکان سفر به آن برای کمتر مسافری وجود دارد و طبیعتا در این شرایط خواندن روایتی از این کشور خاص برای هر مخاطبی میتواند جالب توجه باشد.
***
نشر اطراف هم در زمینه انتشار سفرنامه ید طولایی دارد و اگر اهل مطالعه سفرنامه هستید حتما به آثار متنوع این انتشارات رجوع کنید. «چادر کردیم رفتیم تماشا» یکی از تازهترین سفرنامههای منتشر شده توسط این انتشارت است. این کتاب روایتی از سفر عالیه خانم شیرازی همزمان با حکومت ناصرالدینشاه است. در بخش اول نویسنده درباره شروع سفرش از کرمان، رفتن به بمبئی و سختیها و ماجراهای سفر حج و عتبات مینویسد. در بخش دوم با پایان سفر حج و رسیدن به تهران نوع نگارش سفرنامه تغییر میکند.
***
تا به حال شده مجبور شوید یک سال در یک کشور خارجی زندگی کنید؟ فائضه غفارحدادی نویسندهای است که مجبور شده همراه خانوادهاش یک سال در لوزان سوییس زندگی کند و «دهکده خاک بر سر» روزنوشتهای او در این یک سال است؛ روزنوشتهایی که قطعا مطالعه آن برای خانمها بویژه مادران جالب توجه است. او روایتهای جالبی از فرهنگ و ویژگیهای زندگی در سوییس به عنوان یکی از مرفهترین کشورهای جهان دارد؛ روایتهایی که با ذهنیت بسیاری از ما از سوییس کاملا متفاوت است!