علیرضا پورصباغ : «روباه» آخرین ساخته بهروز افخمی فیلمی است درباره ترور دانشمندان هسته‌ای. پس از انجام این گفت‌وگو در اسفندماه سال گذشته به همراه ایشان برای تبریک سال نو راهی منزل شهید مصطفی احمدی‌روشن شدیم و بهروز فیلمش را به خانواده محترم شهدای هسته‌ای تقدیم کرد و سال نو را پیشاپیش به خانواده احمدی‌روشن تبریک گفت. آنچه در این گفت‌وگو نیست وصف رابطه صمیمانه علیرضا احمدی‌روشن است با بهروز افخمی.
***
    از اینجا شروع کنیم که ذائقه 7 تا 10 درصدی مخاطبانی که به سینما می‌روند، آنقدر به فیلم‌های آپارتمانی آلوده شده است، آنقدر غذای کثیف و فست‌فودهای آپارتمانی (منظور فیلم‌های آپارتمانی) در قالب فیلم به خورد مخاطبان داده‌اند که من فکر می‌کنم که حتی اگر «روباه» مورد استقبال واقع نشود، خیلی طبیعی است چون یک تجربه هم در این زمینه داریم، فیلم «گناهکاران» را در سینماها داشتیم، یک فیلم پر از ریتم، خوب، پلیسی و عالی و همه چیزش هم خوب بود اما در گیشه، شکست خورد. اکران «روباه» شاید به چنین سرنوشتی دچار شود.
من حتی روی تماشاچی‌های غیرسینمارو حساب می‌کنم. روی این حساب می‌کنم که تماشاچی‌ها ممکن است سایر مخاطبان را برای این فیلم به سینماها بیاورند. مخاطبان سینما و مردم در حال حاضر اعتمادشان را به سینما از دست داده‌اند. آن 95 درصدی که دیگر سینما نمی‌روند، نه به تیزر اعتماد می‌کنند و نه به تبلیغات تلویزیون یا تبلیغات روزنامه‌ها و کلا به نظر منتقدان سینمایی نیز اهمیتی نمی‌دهند اما اگر دوستی یا آشنایی به آنها پیشنهاد کند یا دست آنها را بگیرد و کشان‌کشان ببرد سینما و بگوید این فیلم را حتما باید ببیند، این کار را می‌کند. درباره خیلی از فیلم‌هایی که من ساخته‌ام، قضیه همینگونه بوده است. «شوکران» در دو هفته اول، فیلم پرفروشی نبود، در عید هم اکران شد ولی فروشش از خیلی کم آغاز شد.«آذر، شهدخت...» هم همینطور. از هفته دوم مخاطبانش افزایش یافت و به دو و چند برابر رسید. درباره «شوکران» مثل بهمن، تماشاگران زیاد شدند یعنی از روز هفتم و هشتم، تماشاچی‌ها هر روز، دو برابر روز قبل بودند و این به آن معنا بود که عده‌ای دارند دیگران را کشان‌کشان با خود به سینما می‌برند! باید روی خود مردم حساب کنیم و به بازگشت تماشاچی‌هایی که سینما را ترک کرده‌اند، امید داشته باشیم.
    برای مخاطبان سینما تفاوت ژانر موجب نرفتن به سینما می‌شود، مثلا بسیاری از آثار جنگی را که متن فیلم کاملا اکشن است نمی‌روند ببینند (منظورم فیلم‌های اجتماعی مرتبط به جنگ نیست).
به‌خاطر اینکه اغلب فیلمسازان ما وقتی می‌خواهند فیلم جنگی بسازند، ابتدا موضع مرددی دارند یعنی خودشان تردید دارند که اصلا جنگی می‌خواهند بسازند یا ضدجنگ! خب! این تردید که به درد تماشاچی نمی‌خورد! فیلمساز باید از همان ابتدا تکلیف خود را روشن کرده باشد. یعنی خودش بداند  فیلمی را که قرار است بسازد، الزاما با یک موضع مشخص باید تماشاچی را با مساله جنگ روبه‌رو کند، آن شجاعتی که در ذات جنگ است، خودش نسبت به موضوع جنگ داشته باشد.
    شما اگر فیلم جنگی بسازید چه جوری می‌سازید؟
می‌خواهم فیلم جنگی‌ام را سه‌بعدی بسازم.
    خیلی جاه‌طلبید. پای خودتان را گذاشته‌اید روی پدال جاه‌طلبی؟!
همین جاه‌طلبی نشان می‌دهد می‌خواهم از این به بعد فیلم‌های مهم و مخاطب‌پسند بسازم. وقتی شما احساس کنید که در تولید یک فیلم، خیلی مهم است که تماشاچی، عمق را احساس کند، فواصل اشیا را از هم احساس کند، طبیعتا گرایش به ساخت فیلم سه‌بعدی پیدا می‌کنید اما متاسفانه در تهران 4-3 سالن سینما داریم که می‌تواند فیلم را به صورت سه‌بعدی نمایش بدهد.
 از ابتدا شرط کرده بودم که در کارم دخالت نکنند
    من فکر می‌کنم «روباه» شبیه هیچ فیلم دیگری درباره قضایای امنیتی در ایران نیست. در ایران همیشه عادت داریم مأمورها اخمو باشند با استایل رسمی، شبیه دژبان‌های ارتش، خشک، رسمی و عصا قورت‌داده. در فیلم شما، پرسوناژ حمید (حمید گودرزی) 10 بار به ماموران امنیتی می‌گوید: آقا شما تا مرا نکشید ول نمی‌کنید! می‌گوید: آقا 50 نفر در مترو هستید نمی‌توانید جاسوس– برادر نتانیاهو- را بگیرید، چه کار می‌کنید؟
همه این المان‌ها باعث جذابیت فیلم می‌شود، دلیل هم دارد، به خاطر اینکه من 20 سال قبل، فیلم جاسوسی ساخته بودم و در آن مورد هم از ابتدا شرط کرده بودم که وزارت اطلاعات در کار من دخالت نکند. فیلم تمام‌شده را نگاه کنند و بگویند که قابل نمایش هست یا نیست. حالا بعد از 20 سال فکر می‌کنم که رابطه برعکس هم شده است یعنی وقتی من صلاح می‌بینم که در زمینه‌ای فیلمی ساخته شود، آنها هستند که به حرف من گوش می‌کنند. تمام فیلم‌های جاسوسی که مورد اشاره تو هستند، از موضع اینکه مأمورها خیلی عبوس هستند و خیلی خودشان را جدی می‌گیرند، ساخته شدند. در چنین فیلم‌هایی مخاطب به تصویر قلابی‌ای که فیلمساز از آن مأمورها ساخته، می‌خندد. تماشاچی‌های واقعی وقتی روباه را می‌بینند، می‌گویند که این کاراکترها خیلی واقعی هستند و وقایعی که در فیلم می‌گذرد واقعا اتفاق افتاده است. تعداد کسانی که از من پرسیدند این ماجرا تا چه حد واقعی است و کجاهای فیلم واقعا اتفاق افتاده است، بی‌شمار بود. در حقیقت مخاطبان ماجرای فیلم را باور کرده بودند.
     اولین بار مأمور اطلاعات شکست هم می‌خورد، یک پرسوناژ تحت تعقیب هم در ابتدای فیلم کشته می‌شود یعنی آدم‌های مطلقی نیستند. اصلا فیلم با شکست شروع می‌شود. آدمی هستید که استقلال خود را حفظ می‌کنید. در طول مدت تولید فیلم، فشاری نیاوردند که بگویند فیلم را اینطوری بسازید و کمی هم سفارش کنند مثلا مراقب باشید در این صحنه فلان و فلان... ؟
خیر! فکر می‌کنم مدت‌ها پیش، دندان طمعشان را نسبت به من کشیده‌اند! (خنده)
     چندسال است با این جریان روشنفکری درگیری دارید اما به شما علاقه دارند! این چه جور بازی است که راه انداختید؟
من هم البته به آنها علاقه دارم! (خنده) به‌هر حال کل کل داریم با هم!
برخی منتقدان می‌خواهند بگویند عقلشان از متوسط بیشتر است ولی حرفی که می‌زنند، نشان می‌دهد عقلشان از متوسط کمتر است
    از همان روز نخست نمایش روباه بحثی راه انداخته‌اند، راجع به همین سرخوش نشان دادن بچه‌های وزارت. جوجه‌روشنفکران استدلال آوردند که این فیلم هجو مأموران وزارت اطلاعات است!
از این قبیل حرف‌ها بالاخره می‌زنند! منتقد بالاخره باید حرفی بزند که مردم نمی‌فهمند. می‌گویند خب ما درباره این فیلم چه بگوییم که دیگران بگویند، به‌به! چه منتقد روشنفکری! او یک چیزی فهمیده که ما نفهمیدیم! کلا وضعشان خراب است چون بیشتر منتقدان، موقع تماشای فیلم نمی‌فهمند که تماشاچی عادی نیستند، یعنی حتی تماشاچی عادی هم نیستند. از حد تماشاچی عادی پایین‌تر می‌آیند. چون کسی که موقع تماشای فیلم به چیز دیگری فکر کند، یعنی حواسش به این باشد که من چه می‌خواهم بنویسم؟! چه موضعی باید بگیرم؟! این موضع بعدا چه تأثیری می‌گذارد؟! چنین آدمی اصلا فیلم را نمی‌بیند، یعنی در حال فیلم دیدن نیست. خیلی کار سختی است که ابتدا منتقد مثل بچه آدم فیلم ببیند. این خیلی تکلیف مشکلی است. اگر منتقد، وضع روانی درستی نداشته باشد و در وضعیت تماشای فیلم علاقه خالصانه به فیلم دیدن و قرار داشتن برای تماشای خوب فیلم را نداشته باشد، اصلا فیلم ندیده! در وضعیتی غیر از این، یک چیزهایی می‌فهمد که از خودش درآورده، یک برداشت غیرمعمول و به‌اصطلاح بدوی از فیلم می‌کند و فکر می‌کند حرف تازه‌ای دارد می‌گوید. به‌هر حال چیزی که می‌توانم بگویم این است که اینگونه تحلیل‌ها شکمی است البته منظورم تحلیل فراستی نیست بلکه منظورم نظر آقای قطبی‌زاده است که گفته وزارت اطلاعات را هجو کردم. این یک حرف شکمی است، هیچ آدم با عقل متوسط، چنین چیزی از فیلم برداشت نمی‌کند. آقای قطبی‌زاده می‌خواهد بگوید عقلش از متوسط بیشتر است ولی حرفی که می‌زند، نشان می‌دهد عقلش از متوسط کمتر است.
    چون بحث قهرمان را در برنامه هفت باز کردید این موضوع را مطرح می‌کنم. مثلا در جان‌سخت– قسمت سوم– زئوس کارور (ساموئل جکسون) پرسوناژی عادی است که از طبقه آدم‌های معمولی جامعه آمده و پس از آشنایی با جان مک لین (بروس ویلیس) وارد یک بازی جاسوسی می‌شود.
این فرمول آشنا از «جان سخت» شروع نشده. اینکه یک نفر آدم معمولی در یک ماجرای کلان جاسوسی درگیر می‌شود و وارد جمع جاسوس‌های سطح بالا می‌شود در «شمال از شمال غربی» هیچکاک نیز وجود دارد. ولی من طرح را از نگاه غیرمستقیم و آزاد به جکی براون شروع کردم یعنی داستان «رام پانچ» از ال‌مور لئونارد که کوئنتین تارانتینو، جکی براون را از روی آن ساخت. موضوع یک زن آسیب‌پذیر و فقیر و در آستانه پیر شدن که در دعوای میان قاچاقچیان اسلحه گرفتار می‌شود. منتها با خودم فکر کردم چون ما چنین زنی در ساختار اجتماعی خودمان نداریم، خوب است شخصیت‌های اصلی زن و شوهر باشند. زن و شوهر آسیب‌پذیری که پولدار هم نیستند. خیلی امنیت اجتماعی احساس نمی‌کنند. به نوعی هم پا به سن گذاشته‌اند و حتی کاراکتر زن فیلم قبلا طلاق گرفته و حالا می‌خواهد زندگی جدیدی بسازد و خیلی احساس آسیب‌پذیری می‌کند البته موقعی که داشتم فیلمنامه را می‌نوشتم، برای من خاطراتی را تعریف کردند و نکاتی را گفتند که باعث شد نیمه دوم فیلمنامه خودم را رها کنم و پایانی را که دیدید به فیلم اضافه کنم.
    چه کسی پایان فیلم را برای‌تان تعریف کرده بود؟
آقای مرتضی اصفهانی که در تیتراژ انتهایی اجازه داد ما نامش را به‌عنوان فیلمنامه نویس بگذاریم. عملیاتی که در پایان فیلم می‌بینید، واقعا اتفاق افتاده و همان نزدیک مرز هم رخ داده است، منتها در پرونده دیگری و برای اشخاص دیگری که ما اسامی آنها را تغییر دادیم. قصه از دل پرونده‌هایی که آقای اصفهانی در جریانش بود درآمد. من فکر می‌کنم از 3-2 مورد از آنها استفاده کرده یا به آن اشاره کردیم و در فیلم نشان دادیم. مثلا تعقیب و مراقبت‌های طولانی که در آن چه اتفاقاتی ممکن است بیفتد.
ترور فقط مربوط به دوران احمدی‌نژاد نیست!
     دانشمندی که قرار است در فیلم ترور بشود، می‌گوید ترور مال دوران احمدی‌نژاد بود!
البته آن جمله هم حذف شد، من خودم ترجیح دادم که در نمایش عمومی از فیلم حذف کنم. برای اینکه احساس کردم دارد از این جمله غلط برداشت می‌شود که من مثلا خواستم به دوران احمدی‌نژاد طعنه‌ای بزنم. در حالی که منظور من درست برعکس بود، دانشمند اتمی دارد می‌گوید، ترور مربوط به دوران احمدی‌نژاد است در حالی که سر کوچه دو نفر ایستاده‌اند و می‌خواهند ترورش کنند. دانشمند ما یک آدم نابغه و در کار خود خیلی وارد است؛ در ریاضیات، مهندسی اتمی و فیزیک هسته‌ای خیلی وارد است اما در سیاست و مسائل مربوط به امنیت آنقدر ناوارد است که فکر می‌کند که الان دیگر ترورها متوقف شده است، در حالی که سر کوچه دو نفر ایستاده‌اند و می‌خواهند او را بکشند ولی او با اطمینان می‌خواهد از خانه بیرون برود، چون معتقد است ترور مربوط به دوران احمدی‌نژاد است، یعنی تحلیل سیاسی او، تحلیلی خنده‌دار و ابتدایی است اما بعد دیدم که اصلا چنین چیزی از فیلم برداشت نمی‌شود یعنی تماشاچی‌ها فکر دیگری می‌کنند و در واقع دیدم خیلی بعید است که چنین برداشتی بشود بنابراین این دیالوگ را از فیلم درآوردم. تهدید همچنان به قوت خود باقی است.
    آقای افخمی! فیلم حکومتی و سفارشی ساختن را چگونه تفسیر می‌کنید؟
والله اگر سفارش خود فیلمساز باشد و نه نهادهای حکومت، عیبی ندارد! همیشه وقتی به من می‌گویند روباه سفارشی بوده، من به شوخی می‌گویم: بله! سفارش من به وزارت اطلاعات بوده است! اگر فکر کنم موضوعی هست که مهم است و هم فیلم خوبی می‌شود از آن درآورد و هم حاوی یک هشداری باشد یا یک نکته‌ای را که اهمیت دارد مورد توجه قرار بدهد پیشنهاد می‌کنم، مشورت می‌کنم و اعلام می‌کنم که ساخت چنین فیلمی لازم است.
از ابتدا می‌خواستم فقط با حمید گودرزی کار کنم
    یادم هست در انتخاب بازیگران و کسانی که تمایل به حضور در این فیلم به‌عنوان بازیگر داشتند، مشکلاتی پیش آمد.
من شانس آوردم، چون بازیگرانی را که نمی‌خواستم می‌گفتند نمی‌آییم یعنی من اصلا فیلمنامه را برای حمید گودرزی نوشته بودم و در خلاصه فصل‌بندی شده فیلمنامه هم اسم حمید موجود است. اصلا اسم همین موتورسوار، حمید است، به این دلیل که می‌خواستم با حمید گودرزی کار کنم، منتها زمانی که به فیلمبرداری نزدیک شدیم، آقای پیرهادی (تهیه‌کننده فیلم) خیلی اصرار داشت که محسن تنابنده این نقش را بازی کند. محسن تنابنده هم خودش در هر فیلمی که من می‌خواستم کار کنم می‌گفت من هم هستم اما من فکر می‌کردم به این کاراکتر نمی‌خورد. یک دلیلش این بود که بالاخره آدم باید فکر کند که یک مناسبتی بین این زوج وجود داشته باشد، کمی متناسب هم باشند (زوج تنابنده– مرجان شیرمحمدی). به نظر می‌آمد که محسن به این نقش نمی‌خورد چون با مرجان (شیرمحمدی) جور درنمی‌آمد یعنی با او نمی‌توانست زوج مناسبی را تشکیل دهد. منتها با اصرار آقای پیرهادی من با محسن صحبت کردم. البته تنابنده انتظار داشت بازیگرانی بازی کنند که به قول خودش با خودش جور دربیایند. خب! من خود تنابنده را نمی‌خواستم، چه برسد به اینکه بخواهم سایر بازیگران را هم با او هماهنگ کنم بنابراین وقتی کنار کشید من ته دلم خوشحال شدم یا مثلا بازیگر دیگری بود (که نمی‌خواهم اسمش را بیاورم چون خودش هم دوست ندارد این نکته درباره‌اش گفته شود) که باز هم من او را نمی‌خواستم اما با اصرار آقای پیرهادی با او صحبت کردیم اما دستمزدی که پیشنهاد کرد، در واقع از دستمزد خود من هم بیشتر بود! و باید مثلا یک‌میلیارد تومان به فروش فیلم اضافه می‌شد تا تازه فقط دستمزد او برگردد! یعنی خیلی راحت اعلام کرده بود دستمزد من 350میلیون تومان است و حتی 340 میلیون هم نمی‌گیرم.
پس از دعوت حمید گودرزی، او بارها تهدید شد، در واقع نصیحت‌گونه تهدید شد
      برای کدام نقش؟
نقشی که آرش مجیدی بازی کرد. من به پیرهادی گفتم که به او بگو: من تا به حال فیلمی نساخته‌ام که یکی از بازیگران، بیشتر از من دستمزد گرفته باشد، الان هم نمی‌سازم یعنی اگر قرار باشد که با این دستمزد، بازیگری بخواهد در این فیلم بازی کند، من فیلم را کارگردانی نمی‌کنم. اصلا هم هیچ منطقی برای این دستمزد وجود ندارد! به‌هر حال منظورم این است که هر بازیگری به دلیل خاص خودش نیامد اما خود حمید گودرزی زمانی که من رفتم سراغش به او همه مطالب را هم گفتم یعنی گفتم من از ابتدا می‌خواستم با تو کار کنم ولی این معطلی که پیش آمد به این دلیل بود که به اصرار تهیه‌کننده با سایر بازیگران هم صحبت کردیم. پس از دعوت حمید گودرزی، او بارها تهدید شد، در واقع نصیحت‌گونه تهدید شد! به‌اصطلاح تلفن‌های طولانی که به او می‌شد درباره این بود که مثلا نصیحت می‌کردند این کار را نکن چون برایت گران تمام می‌شود و از این قبیل حرف‌ها! کسی که درباره‌اش اطلاع وثیق و قطعی داریم که تهدید شد، حمید گودرزی بود. پیش از این، در فیلم‌های دیگر از این اتفاقات افتاده بود، مثلا سر ساخت فیلم «روز شیطان» در خیلی از موارد این اتفاق افتاده بود. اتفاقا من به حمید گفتم، به این افرادی که تلفن می‌کنند بگو که شما تا به حال برای من چه کار کرده‌اید که از این به بعد می‌خواهید نکنید؟! یعنی تهدید شما شامل چیست؟! چه لطفی به من کرده‌اید یا اصلا چه لطفی به من شده که قرار است از این به بعد نشود؟
    حالا چرا حمید گودرزی را اینقدر می‌پسندید؟
من اصلا حمید گودرزی را از سر تدوین فیلم «قرنطینه» شناختم. فیلم قرنطینه را که تدوین می‌کردم، بازی او را کات کردم و تدوین کردم و در آنجا بود که متوجه شدم چقدر بازیگر خوبی است و چقدر جلوی دوربین، زنده و طبیعی و جذاب است. فکر کردم که من حتما باید با او فیلم بسازم. بعد البته این موضوع را به خودش هم گفتم چون یک رفاقتی با برادر من هم داشت و در سریال‌های برادرم کار کرده بود، من هم خوب او را می‌شناختم و با او سلام و علیک داشتم اما تدوین فیلم «قرنطینه» باعث شد که تصمیم بگیرم با او کار کنم. درباره جلال فاطمی، بازی او را در خسته نباشید، خیلی با دقت دیدم چون داور بودم. این بازیگران را از قبل در نظر گرفته بودم. آرش مجیدی را هم در نظر داشتم، منتها تهیه‌کننده مقاومت می‌کرد. می‌خواست اسم‌های مشهور در فیلم حضور داشته باشند. ببین! من خودم علاقه‌ چندانی به اینکه با بازیگران خیلی مشهور کار کنم، ندارم، مگر آنکه فکر کنم خیلی به یک نقش می‌خورند. علتش هم این است که بازیگر مشهور با خودش خاطرات زیادی می‌آورد (بازیگری که خیلی مشهور است یا تبدیل به ستاره شده است) و معمولا به داستانی که من می‌خواهم از روی آن فیلم بسازم، نمی‌خورد (می‌گویم معمولا گاهی هم ممکن است خیلی خوب باشد ولی اغلب اوقات نمی‌خورد). خلاصه منظورم این است من شخصی نیستم که خیلی به دنبال کار کردن با ستاره‌ها باشم. بی‌جهت معروف شده‌ام به اینکه طرفدار ستاره‌سازی و سیستم ستاره‌سازی و سینمای ستاره‌ساز و این قبیل حرف‌ها هستم. در حالی که اصلا در واقع قضیه برعکس بوده است. من با بازیگران ناشناس کار کرده‌ام و بعد از همکاری با من بوده که آنها ستاره شده‌اند. مثلا وقتی «عروس» را می‌ساختیم، یکی از دلایل تأثیرگذاری عروس این بود که نه نیکی کریمی و نه ابوالفضل پورعرب را قبلا مردم ندیده بودند یعنی مردم آنها را نمی‌شناختند، همین مساله باعث می‌شد مخاطبان باورشان کنند، چون خوب هم بازی می‌کردند و سرجای خودشان نشسته بودند و نقش خودشان را خیلی طبیعی بازی می‌کردند و هیچ خاطره‌ای هم از فیلم‌های قبلی با خودشان حمل نمی‌کردند بنابراین خیلی حضورشان تأثیر داشت تا فیلم عروس باورپذیر شود. حتی درباره «شوکران» هم تا حدودی همینطور بود، یعنی زمانی که شوکران اکران شد، هدیه تهرانی و فریبرز عرب‌نیا خیلی شناخته‌شده نبودند یعنی مثل امروز ستاره نبودند. همچنین قبل از «سن‌پترز‌بورگ» محسن تنابنده و پیمان قاسمخانی ستاره نبودند.
     چرا با وجود همه نصایحی که شد حمید گودرزی پای این فیلم ایستاد؟!
فکر می‌کنم نصایح تا حدی او را محکم‌تر هم کرد! چون از قبل احساس می‌کرد به نوعی بایکوت شده است و به‌اصطلاح روشنفکرها و آن عده‌ای که فیلم‌های روشنفکری می‌خواهند بسازند و کسانی که فکر می‌کنند سینمای ایران را در اختیار دارند، او را به‌اصطلاح بازیگر محبوب و مثال‌زدنی فیلم‌های خودشان نمی‌دانند و به هیچ‌وجه سراغ او نخواهند آمد. از طرفی حالا که من از او برای همکاری دعوت کرده‌ام، این عده دارند او را نصیحت می‌کنند و هشدار می‌دهند! خب! طبیعی است که او بیشتر عصبانی شد، لجش درآمد.
    در ادامه این قضیه هجو کردن نکته‌ای جامانده دارم. عبدالرضا اکبری در فیلم «روز شیطان» در حال رصد کردن آتیلا پسیانی در نقش تروریست است. در صحنه‌ای خاص می‌بینیم که اکبری با دسته‌گل می‌آید منزل همسایه او و دسته‌گل را جلو می‌آورد، وقتی دسته‌گل را بالا می‌برد کارت شناسایی‌اش مشخص می‌شود که مأمور امنیتی است اما در فیلم «روباه»، حمید گودرزی می‌آید دم در می‌گوید: کیه؟ و آرش مجیدی از همان پایین ساختمان فریاد می‌زند که بیا پایین! وزارت اطلاعات!
اصلا این دو موقعیت با هم متفاوت هستند! ببین! یک دلیل اینکه برخی افراد از این حرف‌های عجیب، غریب و خنده‌دار می‌زنند این است که اصلا فیلم جاسوسی ندیده‌اند و نمی‌دانند چیست. مثلا سر فیلم «روز شیطان» یک نفر در جلسه مصاحبه مطبوعاتی سوال کرده بود (و در واقع انتقاد کرده بود): من به آقای افخمی تبریک می‌گویم که در فیلم ایشان، بمب اتمی را می‌شود روی میز آشپزخانه مونتاژ کرد و در یک چمدان جای داد! حالا نادانی او اشکالی نداشت، خب! نمی‌دانست که بمب اتمی را می‌شود در یک چمدان جای داد و می‌شود قطعات آن را روی میز آشپزخانه هم مونتاژ کرد ولی اینکه طلبکار بود و با حالت یک کارشناس که دارد مثلا مسخره می‌کند، خیلی جالب بود! یعنی من همینطور مانده بودم که چه جوابی به او بدهم! یعنی بگویم خب! شما اگر نمی‌دانی اشکالی ندارد یعنی اگر نمی‌دانی بپرس. اگر فکر می‌کنی خیلی عجیب است برو و داستانی را که ما از روی آن اقتباس کرده‌ایم، بخوان. در آن داستان یک فصل کامل درباره بمب‌های اتمی و چمدانی توضیح داده شده است.
    رندی هم می‌گفت تعقیب و مراقبت مترو، مسخره است چون در مترو می‌شود از دوربین‌های داخل‌ایستگاه‌های مترو استفاده کرد!
 آدم عاقل چه می‌تواند بگوید؟ به نظر می‌رسید احتمالا تمام اطلاعات مربوط به صحنه‌های تعقیب و مراقبت را احتمالا از فیلم «قلاده‌های طلا» گرفته‌اند. در آن فیلم از دوربین‌های تعقیب و مراقبت مترو استفاده می‌شود و در قصه روباه نمی‌توانند فرق بین تعقیب و مراقبت را درک کنند. یعنی ماموران وقتی می‌خواهند سوژه‌ای را تعقیب کنند ممکن است بتوانند از دوربین مترو استفاده کنند چون می‌خواهند ببینند الان کجاست و در کدام راهرو یا تونل است تا بتوانند او را بگیرند ولی اگر قرار به تعقیب و مراقبت باشد، به این معناست که نمی‌خواهند دستگیرش کنند بلکه می‌خواهند ببینند کجا می‌رود و بالاخره کجا از مترو خارج می‌شود و کجا سوار تاکسی می‌شود و شب را کجا می‌خوابد. یعنی اگر قرار باشد یک تعقیب طولانی همراه با مراقبت وجود داشته باشد و در آن دستور اکید باشد که طرف را دستگیر نکنید، خب معلوم است که با دوربین‌های مترو نمی‌شود «تعقیب و مراقبت» را انجام داد، اصلا مأمورهای مترو نباید در جریان قرار بگیرند. آن افرادی که ممکن است طرف را هوشیار کنند، نباید در جریان قرار بگیرند و نباید به آنها مراجعه کنند و نباید از آنها کمک گرفته شود. باز این رندی که این ایراد را گرفت آشنایی با مفهوم تعقیب و مراقبت ندارد و تفاوت آن را با تعقیب نمی‌داند، اصلا اشکالی ندارد اما اینکه با طلبکاری این سوال را می‌پرسید، خب جوابش این بود که ما جلسه‌ای در وزارت اطلاعات با حضور مسؤولان تیم‌های تعقیب و مراقبت تشکیل دهیم تا بیایند به این رند عزیز این مسائل را یاد بدهند! این حرف را با شوخی به او گفتم! بعد به او برخورد و گفت: اصلا انتهای فیلم که خیلی سطحی بود یعنی صحنه‌سازی  شده بود. گفتم: خب! حق با مشتری است! اما واقعیت این است که خیلی از حرف‌هایی که زده می‌شود مربوط به این است که طرف، ابتدایی‌ترین اطلاعات را درباره فیلم‌های جاسوسی ندارد مثل همین حرفی که الان زدی و ذهن من را به سمت این حرف‌ها بردی. چه گفتی؟
    درباره اینکه مأمور وزارت اطلاعات از همان پایین، فریاد می‌زند که «مأمور اطلاعات بیا پایین!»
ببین! وقتی در «روز شیطان» مأمور، کارتش را پشت دسته گل پنهان کرده است و می‌رود در منزل آن شخص و وانمود می‌کند که مثل یک میهمان وارد منزل او شده است، علت این است که می‌داند از پنجره روبه‌رو که متعلق به همان شخص مورد نظر است، زیر نظر است بنابراین نمی‌تواند کارتش را دربیاورد و به او نشان بدهد چون در آن صورت آن شخصی که بمب را دارد و در خانه روبه‌رو نشسته، احتمالا دارد از پنجره، خانه‌های اطراف را کنترل می‌کند و می‌فهمد که محاصره شده است اما در «روباره»، ماموران، یک نفر را به این علت که دیر متوجه شده‌اند، فرار کرده و کشته شده است و الان ماموران تا حدی هم احساس عذاب وجدان می‌کنند به‌خاطر اینکه او را دستگیر نکرده‌اند و توانسته فرار کند. وقتی می‌گوید وزارت اطلاعات، یعنی خیلی روراست دارد به طرف می‌گوید که اگر بخواهی اقدام به فرار کنی، همین الان برو روی پشت‌بام و احتمالا ما می‌دانیم که مأمورهای اطلاعات روی پشت‌بام‌ها هستند. ما می‌دانیم در شرایطی هستند که دیگر نمی‌توانند یک اشتباه دیگر بکنند. نفر دوم را که پیدا کردند، می‌خواهند حتما بروند سراغش و اصلا وقت هم ندارند، باید سریع از او توضیح بخواهند بنابراین در آن صحنه، خیلی طبیعی است که مستقیما بگوید ما از وزارت اطلاعات آمده‌ایم و اگر به فرض کاراکتر حمید بخواهد فرار کند ماموران جلوی در ایستاده‌اند و اگر از پشت‌بام هم بخواهد فرار کند، مأموران روی پشت‌بام‌ها ایستاده‌اند. این مسائل، نکاتی است که شاید تماشاچی معمولی نتواند متوجه بشود یعنی اطلاعات کافی نداشته باشد یا با داستان‌های جاسوسی آشنایی کافی نداشته باشد.
    حالا جریان مقابلی که با هم کل کل دارید،  بعد از ساخت «آذر، شهدخت،...» و سفر شما به سوریه تا همین گفت‌وگویی که سال قبل با «وطن امروز» داشتید، گوشم را کر کرده‌اند و می‌گویند شما ژانر سیاسی خود را تغییر داده‌اید. می‌گویند افخمی دارد سرتان کلاه می‌گذارد و موج‌سواری می‌کند! برخی هم می‌گویند افخمی سوراخ دعا را پیدا کرده است و می‌داند جناح اصولگرا را چگونه فریب دهد.
اتفاقا موج‌سواری که چیز خوبی است! موج‌سواری که مفهوم وسیعی دارد. اگر کسی بلد باشد در مدیریت امور، موج‌سوار باشد، موفق‌ترین نوع مدیریت را ارائه می‌دهد. فرض کن مثلا کسی که توانایی داشته باشد فیلمنامه‌اش را عوض کند، برای اینکه بازیگرش خصوصیات فیزیکی غیرمنتظره‌ای دارد و از خصوصیات بازیگرش برای تغییر در متن اثرش استفاده کند نه اینکه بگوید این بازیگر نمی‌تواند نقشی را که من نوشته‌ام بازی کند بنابراین من باید سرکوبش کنم، بیچاره‌اش کنم. موقعیت موج‌سواری من درباره «شوکران» باعث شد فیلم، خیلی بهتر از فیلمنامه‌اش باشد. فیلمنامه «شوکران» برای غوغا بیات نوشته شده بود، قبلا هم برای شما گفتم با عوض شدن بازیگر فیلم و آمدن هدیه تهرانی، براساس فیزیک بازیگر انتخاب شده، فیلمنامه و فیلم تغییر کرد. موج‌سواری یعنی انعطاف‌پذیری لحظه به لحظه. مثلا در همین فیلم «روباه» تا اواخر فیلم، بنا نبود صحنه پرواز کردن آرش مجیدی با پاراگلایدر را در فیلم بگنجانیم اما من می‌دانستم که آرش مجیدی پاراگلایدر سوار می‌شود و این کار را خودش بلد است، بعد از اینکه موفق شدم آرش را برای نقش مامور امنیتی انتخاب کنم از همان موقع فکر کردم که من باید یک صحنه پرواز پاراگلایدر در این فیلم داشته باشم.
    نه، منظورم از موج‌سواری به معنای تغییر ژانر سیاسی شماست چون پس از گفت‌وگوی قبلی ما که سال گذشته منتشر شد و بازتاب وسیعی داشت خیلی از دوستان به من می‌گفتند که این فعال سابق اصلاح‌طلبان را اینقدر بادش نکنید و تحویلش نگیرید!
ببین! من در تمام این سال‌های بعد از انقلاب، تغییر اساسی نکردم. حالا برگردم به همان قضیه برچسب موج‌سوار، به معنای یک نوع سرزنش یا فرصت‌طلبی. ببین! هر کسی مرا بشناسد و در طول این 30 سال، حرکات مرا دنبال کرده باشد، فیلمسازی مرا دنبال کرده باشد، می‌داند که من هیچ تغییری نکرده‌ام. مثلا زمانی که داشتم «شوکران» را می‌ساختم باز هم فکر می‌کردم دارم فیلمی می‌سازم از موضع یک آدم اخلاقی و دینی که تجربه زن صیغه‌ای گرفتن را تصویر می‌کند تا به کسانی که دوست دارند از این ماجراجویی‌ها بکنند بفهماند که این قبیل ماجراجویی‌ها بدون هزینه نیست. بعد دیدیم که برداشت‌های دیگری از آن شد، بعد از آن سعی کردند مرا وادار کنند که شخص دیگری بشوم. کم‌کم هم وانمود کردند که من، شخص دیگری شده‌ام! از یک جایی من احساس کردم این عده، دوست دارند من نقشی را بازی کنم که آنها دوست دارند. در حالی که من هرگز خودم سعی نکرده بودم نقشم را عوض کنم! با تصریح بگویم: من همانی هستم که قبلا بودم. یعنی اگر منظور این است که تغییری کرده‌ام، این تغییر به این معناست که تصریح می‌کنم من آن کسی که شما می‌خواهید نیستم! هیچوقت نبوده‌ام.
    ژانر سیاسی و نوع تفکرتان را تغییر نداده‌اید؟
واقعیت این است که من کمی در رودربایستی با رئیس‌جمهور دوران اصلاحات و در واقع با گروهی که به اتفاق آنها فیلم‌های تبلیغاتی‌اش را در سال 76 ساختیم و کمی هم به‌خاطر کنجکاوی به مجلس رفتم. به‌هر حال فکر می‌کردم تجربه‌ای است و برای یک فیلمساز هم می‌تواند جالب باشد اما به سرعت و در همان سال اول مجلس من از آنها فاصله گرفتم و آنها هم از من فاصله گرفتند یعنی طوری شد که یکی از بچه‌های مشارکت گفت: به من و خیلی‌های دیگر می‌گویند با افخمی نگردید چون او جزو دوستان مرتضی آوینی است و فاشیست است، دیر بجنبیم می‌بینیم که نشسته‌ایم و داریم نیچه می‌خوانیم! (خنده)
اصلا حرکات اینها، حرکاتی کاملا فرصت‌طلبانه بود که در جریانات سیاسی اتفاق افتاد؛ اینکه هاشمی را مورد حمله قرار دادند و در پایان رفتند زیر عبای هاشمی پنهان شدند. همه این مسائل باعث می‌شد من بخواهم از آنها فاصله بگیرم و فاصله هم گرفتم. آن موقع من فاصله گرفته بودم یعنی سال‌ها بود که فاصله گرفته بودم. من در سال اول مجلس، فاصله‌ام با آنها مشخص شد.
    من به دلایلی، مصاحبه قبلی‌مان را به بهانه «آذر، شهدخت،...» سیاسی نکردم، البته معتقدم اشتباه کردم. باید در همان مصاحبه اول این سوالات را می‌پرسیدم. ژانر سیاسی شما فرقی برای من ندارد، من فقط زمانی حالم خوب است که شما فیلم خوب می‌سازید اما ابهامی وجود دارد که این دشمنان دوست‌نمای شما به من دائما می‌گویند شما سال 88  فرار کردید و رفتید!
مزخرف می‌گویند. سال 87 یعنی یک‌سال قبل از ماجراهای انتخابات، رفته بودم کانادا و یک شرکت، ثبت کرده بودم برای اینکه یک فیلم آنجا بسازم. اجازه کار یک‌ساله گرفتیم برای اینکه آنجا بتوانیم فیلم بسازیم و هیچوقت هم تقاضای اقامت نکردم.
     دلیل اینکه چرا می‌خواستید آنجا فیلم بسازید را هرگز در آن مصاحبه‌ها باز نکردید.
فضای سینما در آن زمان، فضای خوبی نبود ولی من همیشه دوست داشتم یک فیلم به زبان انگلیسی بسازم و ببینم چقدر توانایی دارم فیلمی را بسازم که به زبان انگلیسی باشد و به نظر نمی‌آید که یک فیلمساز ایرانی آن را ساخته باشد. چون فیلم‌هایی که فیلمسازان ایرانی به زبان انگلیسی می‌سازند، حتی به لحاظ دیالوگ هم خیلی تقلبی و ساختگی به نظر می‌رسد یعنی از زبان اسلنگ استفاده می‌کنند و اسلنگشان هم اصیل نیست، اسلنگی که معلوم است از فیلم‌های دیگر برداشته‌اند و داستان ندارند. ببین! من الان به‌خاطر ساختن «بلک‌نویز»، دیگر می‌دانم که می‌توانم چه نوع فیلمی را به زبان انگلیسی بسازم. یعنی اگر الان به من بگویند که فیلمی که در آمریکای امروز می‌گذرد و در خیابان اتفاق می‌افتد را می‌سازی یا نه؟ می‌گویم: نه! بلد نیستم! اما اگر بپرسند: خودت پیشنهاد می‌دهی که فیلمی را به زبان انگلیسی بسازی؟ می‌گویم: بله! زندگی انریکو فرمی، سازنده بمب اتمی! شخصی که در سال 1938 به آمریکا رفت و مغز متفکر ساختن بمب اتمی بود و گروهی از دانشمندانی را اداره کرد که بمب اتمی را ساختند. همه این دانشمندان، انگلیسی، زبان مادری‌شان نبوده است، مثل خود فرمی (چون ایتالیایی بود) یا زیرارد که آلمانی- مجارستانی بود.  همه‌شان زبان انگلیسی را به‌عنوان زبان دوم یاد گرفتند بنابراین من می‌دانم که هم می‌توانم دیالوگشان را بنویسم، هم می‌توانم بازیگران را اداره کنم و هم می‌توانم لهجه و زبان آن زمان را بازسازی کنم یعنی از داخل کتاب‌ها دربیاورم، از زندگینامه‌ها دربیاورم. الان من توان خودم را برای ساختن فیلم به زبان انگلیسی، شناخته‌ام و آنچه را که قبلا حدس می‌زدم الان نسبت به آن مطمئن هستم. من این‌کار را می‌خواستم بکنم و کردم یعنی فیلم بلک‌نویز.
    چرا اکرانش نکردید؟
تهیه‌کننده کانادایی می‌گوید اکرانش نکنید.
     هنوز پخش‌کننده پیدا نکرده‌اید؟
نه! هنوز پیدا نکرده‌اند. اگر زمانی پیدا کنم ممکن است از آنها اجازه بخواهم و موافقتشان را جلب کنم برای اینکه فیلم را اکران کنم.
    چون اگر بخواهند در آمریکای شمالی فیلم را پخش کنند
پس فردا، DVD آن را وسط تهران می‌توان پیدا کرد که به صورت قاچاق می‌فروشند(!)
بله! مهم این است که من زودتر از اینها اجازه بگیرم تا فیلم را دوبله کنیم و نمایش دهیم.
    راستی! یک غلوی کردید که گفتید می‌خواهید سه‌بعدی جنگی بسازید، واقعا فوق‌العاده‌اید! می‌خواهید فیلم راجع به انریکو فرمی به زبان انگلیسی بسازید، همه اینها یکطرف، برای خمسه‌خمسه هم برنامه‌ای دارید؟
من آنقدر داستان دارم که اگر 100 سال دیگر هم عمر کنم، می‌توانم فیلم بسازم.
    مطلبی را امیر قادری نوشته بود که به نظر من درست بود. گفته بود بهروز افخمی تنها فیلمسازی است که با سیاست خیلی قاطی شده اما هنوز آن شور سینما را دارد و اتفاقا تا ته قضایای سیاسی هم رفته است. پایش به مجلس باز شده، فیلم انتخاباتی‌اش را ساخته، فیلم اطلاعاتی هم ساخته اما هنوز آن شور قصه و قهرمان و اکشن و بازیگوشی در او وجود دارد. سیاست به گونه‌ای است که آدم را با خودش می‌برد، از هنر دور می‌کند و به شخص دیگری تبدیل می‌کند؛ چه شد که در سینما هنوز باقی مانده‌اید؟
نه! من از اول سیاسی بودم، از اول انقلاب یعنی از حدود 20-19 سالگی‌ام، سیاسی بودم. در جریانات انقلاب بودم، در تلویزیون در دعواهای سیاسی بودم. در سال 62 مدیر گروه فیلم و سریال شدم، حکم من را هم آقای جنتی، وزیر کنونی ارشاد دادند. همیشه سیاسی بودم و همیشه سینما را دوست داشتم و فکر می‌کردم وقتی آدم فیلم می‌سازد، باید فیلم بسازد. فیلم درست و حسابی و فیلمی که تماشاگر بخواهد ببیند. به‌هر حال از اینکه من سیاسی هستم، آبی در زمینه فیلمسازی گرم نمی‌شود! باید فیلمسازی بلد باشم. فیلمسازی حکایت خودش را دارد، شرایط خودش را دارد، توانایی‌های خودش را لازم دارد.
    سر آرای مردمی روباه در جشنواره فجر با آقای هاشمی از خانه سینما صحبت کردم؛ گفتم درباره روباه تقلب شده است. ایشان هم پاسخ داد آقای افخمی خودش اساسنامه را نوشته و یک جور نوشته که بشود تقلب کرد، حتما او می‌داند که چگونه می‌توان تقلب کرد.
من این آقای هاشمی را نمی‌شناسم ولی آدم متقلبی است که این حرف را می‌زند!
    جایگاه خانه سینما را چگونه تحلیل می‌کنید؟
واقعا برای من اصلا مهم نیست. اصلا نمی‌دانم چه افرادی انتخاب شده‌اند. اینکه می‌گویم مهم نیست از این جهت است که من اصلا با خانه سینما دعوای سیاسی ندارم. فقط می‌دانم زمانی که گفتم «فرزند صبح» را نشان ندهید یا حداقل اسم من را بردارید، این فیلم، آبروریزی است، این فیلم کسر شأن است، آنها برخورد سیاسی کردند، یعنی برخورد صنفی نکردند. من به‌عنوان صنف، از آنها درخواست کردم اگر قصد نمایش آن را دارند، اسم من را بردارند. بعد معلوم شد که آنها حزب هستند برای اینکه احتمالا پیش خودشان اینطور حساب کرده بودند که تهیه‌کننده فیلم، مؤسسه حفظ آثار است و به دلیل عدم نمایش فیلم از آنها ناراحت می‌شود. من همان‌موقع گفتم ما از شما انتظار صنفی داریم، من می‌گویم این فیلم مال من نیست، اسم مرا در فیلم نگذارید یا اصلا نشان ندهید. نه‌تنها این کار را نکردند بلکه به‌عکس در مصاحبه مطبوعاتی، آقای پوراحمد گفت اصلا فیلم مال خودش است، بیخود دارد می‌گوید! فیلم بد درآمده، می‌خواهد از زیر آن در برود! وقتی این حرف را زد من گفتم: نه! اینها حزب هستند، این رفتار دیگر در دستگاه صنفی نمی‌گنجد. من موضع خودم را درباره خانه سینما به همین دلیل
 گرفته‌ام. یعنی اصلا مسائل جزئی‌اش برای من خیلی مهم نیست. بالاخره حرف‌هایی می‌شنویم که می‌گویند اینها هرساله تقلب می‌کنند (در اعلام آرای مردمی). در مورد فیلم ما هم تقلب را از همان ابتدا شروع کردند برای اینکه قرار بود فیلم برای افتتاحیه نمایش داده شود، همه می‌دانستند که ما فیلم را برای افتتاحیه رسانده‌ایم. خودشان اول گفتند فیلم مجیدی برای افتتاحیه باشد، بعد گفتند نه فیلم شما باشد اما بعد که من فیلم را رساندم گفتند: نه! فیلم شما هم نباشد. ما کنجکاوی نکردیم که چرا فیلم مجیدی نباشد؟ چرا فیلم ما نباشد؟ چطور شده؟ چه کسی دارد به شما دستور می‌دهد که اینگونه ما را بازی می‌دهید.
    تا روز جمعه، یعنی 2 روز قبل از جشنواره هم می‌گفتند حاضر نیست.
نه! خودشان می‌دانستند که حاضر است. اینکه گفتند فیلم دیر رسیده و برای همین در آرای مردمی شرکت داده نمی‌شود، دروغ محض بود. یعنی معلوم بود که از همان ابتدا، تقلب را شروع کرده‌اند و فیلم را از ارزیابی آرای مردمی کنار گذاشته‌اند.
    برویم سراغ بسته جشنواره فیلم فجر. اگر فیلم‌های جشنواره را بررسی کنیم به یک استیصال سینمایی خواهیم رسید؛ به خط پایان سینما. شرایط استیصال کنونی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
من فکر می‌کنم موفقیت جهانی
یکی ـ دو فیلم  باعث می‌شود فیلمسازها بروند سراغ الگوهایی که موفق بوده است. خیلی از فیلمسازان ما، فیلمسازی بلد هستند اما مخصوصا تربیت شده‌اند یا جهت داده شده‌اند برای اینکه بروند روی فرش قرمز جشنواره کن راه بروند! این افراد فیلمسازی بلد هستند، فیلمنامه‌نویسی بلد هستند، دکوپاژ بلد هستند، بازی گرفتن بلد هستند ولی سعی نمی‌کنند فیلم بسازند، چون آن چیزی که از آنها خواسته شده است و جهتی که به آنها داده شده است، به طرف فرش قرمز جشنواره کن است و  تعمدا  اثری خلق می‌کنند  که ضدسینماست. برای آنهایی که حوصله فیلم دیدن ندارند. این طیف  همه فیلم‌های اکشن و جذاب هالیوودی را دیده‌اند، لذتش را هم برده‌اند اما اکنون از موضع تحقیر به آن فیلم‌ها نگاه می‌کنند و ژست روشنفکرانه می‌گیرند و می‌گویند چیزی بسازید که مردم نمی‌فهمند و نمی‌بینند، ما آنها را می‌فهمیم. این فیلمسازان به اصطلاح به سینما جهت می‌دهند و اگر موفقیتی پیش بیاید و ببینند که فیلمسازی می‌تواند روی خود مردم تأثیر داشته باشد، روی مردم مملکت خودش تأثیر داشته باشد و موفقیت مادی هم همراه آن باشد، آن وقت حتما جهت تغییر خواهد کرد.
    ما گیر همین تعریف‌ها هستیم، مثلا حجت‌الله ایوبی، رئیس سازمان سینمایی وقتی قفل خانه سینما را گشود، در کنفرانس مطبوعاتی‌اش گفت به نظر ما، فیلم جشنواره‌ای، فیلم روشنفکری، فیلم ارزشی است.تصورم این است که جشنواره گذشته نمود تفکر ایوبی است. بالاخره این سیستم، باید فیلم پاپیولار، عامه‌پسند و مردمی داشته باشد، مخاطب توده داشته باشد.
ببینید! آقای ایوبی به این کار وارد نیست، تازه وارد مدیریت سینمای ایران شده‌ و هنوز زود است که در مورد ایشان قضاوت کنیم که نمی‌تواند خود را تصحیح کند یا نمی‌تواند خود را به اصطلاح در جهتی قرار دهد که سینمای واقعی و ملی را زنده کند. به هرحال منظورم این است که نمی‌خواهم درباره آقای ایوبی، قضاوت زودهنگامی انجام دهم یا قضاوت غیرمنصفانه‌ای بکنم ولی به‌هرحال الان دیگر می‌توان گفت برای آینده، از آقای ایوبی انتظار داریم به فکر سینمای ملی باشد یعنی تقویت کردن جریان  سینمای جشنواره‌ای  مختص جشنواره‌های اروپایی یا فوقش  اسکار را  رها کند و به فکر این باشد که سینمای ملی یا سینمایی که تماشاچی را به سالن‌ها بازمی‌گرداند، چگونه باید حمایت شود.
   این انتظار را خود شما از دولتی‌ها دارید؟
ببین! ما از دولت انتظار حمایت نداریم. به قول معروف در این مواقع می‌گوییم: مرا به خیر تو امید نیست، شر مرسان! (خنده) یعنی مانع‌تراشی نکن. این مانع‌تراشی غالبا از طریق پول‌هایی که مستقیم یا غیر مستقیم به فیلم‌های جشنواره‌ای، مثلا
فیلم‌های فرهنگی، داده می‌شود درحال انجام شدن است. سینمای جشنواره‌ای را به ضرب و زور پول‌های مستقیم و غیرمستقیم، سرپا نگه‌ داشته‌اند و سینمای ملی را تحقیر کردن، از تولید عملا جلوگیری می‌کند. کافی است دولت، دست از سر سینما بردارد. یعنی مانع‌تراشی نکند و سفارش فیلم‌های بی‌تماشاچی و ضد تماشاچی ندهد.
    شما می‌گویید دولت در فرآیند تولید، مشارکت مستقیم نداشته باشد ولی آقای افخمی خودتان هم فیلمتان را با پول فارابی ساختید. آنطور که در خبرها منتشر شد، صددرصد با پول فارابی ساختید. اینکه پول دولت در اختیار فیلمساز مستقل ملی قرار بگیرد با آن قضایا خیلی متفاوت است.
عیبی ندارد که دولت فیلم‌های  نمونه بسازد برای مخاطب عام اما  تا به حال این‌کار را انجام نداده است. در جهت دیگری این پول‌ها خرج شده است. پول نفت چه به صورت اسپانسر، چه به صورت وام مستقیم یا تولید دولتی مستقیم، غالبا در جهت دیگری هزینه شده است، در جهت
فیلم‌هایی که به جشنواره‌های خارجی نظر داشته‌اند یا نظر به پسند مسؤولان. مثلا در همین کشور خودمان هم قرار بوده مسؤولان آن فیلم را بپسندند و اینکه مردم چقدر می‌روند و آن فیلم را می‌بینند، خیلی مدنظر نبوده است. برای همین است که ما می‌گوییم، شر مرسان! یعنی همین که دست بردارند کافی است.
    فساد هنری این است که تعدادی از بانک‌ها بیایند و پول بدهند که فیلم مستقل غیرمردمی ساخته شود. برای من جای سوال است که مگر نباید بانک، کاری انجام دهد که سودش بازگردد؟ یک بانک مشخص، عملا
فیلم‌هایی را ساخته است که پولش بازنمی‌گردد!
اگر افرادی در بانک هستند که خیلی پشتشان گرم است و می‌دانند که یک بخشی از پول بانک را می‌توانند خرج چند فیلم بدون تماشاچی و در واقع ضدسینما کنند، من اعتراضی ندارم؛ به شرط اینکه بعدا سعی نکنند سالن‌های سینما را هم اشغال کنند. یعنی اگر آن فیلم غیرقابل نمایش است، اگر صاحب سینما نمی‌خواهد آن فیلم را نمایش بدهد، به زور فیلم را در سینما نگه ندارند. یعنی در سینماهایی که دولتی است و در سینماهایی که دولت در آن سرمایه‌گذاری کرده است و مالکیت آن مربوط به دولت است، به زور نگه ندارند. حداقل سالن‌های نمایش را بگذارند که از تماشاگران واقعی پر شود و بگذارند آن
فیلم‌هایی که تماشاچی دارد، روی پرده بماند و آن فیلم‌هایی که تماشاچی ندارد از پرده برداشته شود یا اصلا نمایش داده نشود. می‌خواهم بگویم که تقاضا و توقع ما، حداقلی است یعنی انتظار نداریم که مثلا دولت بیاید و به آن چیزی که به آن سینمای ملی می‌گوییم، یارانه بدهد. حالا اگر داد (در مواردی مثل همین فیلم روباه) و فیلمساز  هم واقعا احساس کند این پول را باید به گونه‌ای خرج کند که در نمایش عمومی، پولش را برگرداند و سود بدهد، خوب است ولی معمولا این اتفاق نمی‌افتد. پول بین کسانی تقسیم می‌شود که پول را نوعی گوشت قربانی تلقی می‌کنند و فیلم را هم به گونه‌ای می‌سازند که کوچک‌ترین دغدغه‌ای درباره اینکه با استقبال مردمی مواجه شود و نمایش آن در سینما، پول دربیاورد و سود بدهد، ندارند.
     تربیت نسل نیز امر مهمی است.
ببین! تربیت نسل از طریق ساختن فیلم، حاصل می‌شود. یعنی فیلم موفق و الگو، می‌تواند تأثیر زیادی بگذارد. حتی از سیاست‌های دولتی هم تأثیر بیشتری داشته باشد. چنانکه «عروس» در یک دوره طولانی این تأثیر را گذاشت. «شوکران» در یک دوره طولانی این تأثیر را گذاشت. البته تأثیری که «شوکران» گذاشت، تأثیر خوبی نبود، چون باعث شد که یکسری فیلم‌های ارزانقیمت و آپارتمانی ساخته شود توسط کسانی که فکر می‌کردند عبور از خط قرمز یا وانمود کردن به اینکه ما درحال عبور از خط قرمز هستیم، خودش پرفروش است ولی به‌هرحال تأثیر گذاشت. می‌خواهم بگویم چه در جهت مثبت و چه در جهت منفی، این فیلم‌ها تأثیرشان خیلی بیشتر از تأثیر سیاست‌های مسؤولان دولتی بود. بنابراین همین الان هم من فکر می‌کنم تأثیری که می‌توانم بگذارم، از طریق فیلمسازی است. از طرق دیگر، نمی‌توان تأثیر ماندگاری گذاشت.
    راستی! چرا می‌خواهید یک فیلم جنگی بسازید؟
برای اینکه فیلم اکشن است(خنده). جنگی واقعی است؛ جنگی به معنای واقعی کلمه.
    اصلا تجربه فیلم جنگی را ندارید؟
چرا! من در «کوچک جنگلی» تجربه فیلم جنگی را دارم. بالاخره جنگ اول جهانی خیلی فاصله‌ای با جنگ ایران و عراق ندارد؛ چه از لحاظ وسایلی که در آن استفاده می‌شد و چه از نظر نحوه جنگیدن. همان زمان که فیلم نمایش داده شده بود، محسن رضایی خیلی از فیلم خوشش آمده بود و در جلسه‌ای که با هم داشتیم گفت این اولین فیلم جنگی است که من می‌بینم در آن موقعیت جبهه و وضعیت خطوط دشمن و خطوط دوست و نحوه از هم پاشیدن خطوط خودی و مسائلی که در جریان یک حمله شکننده، پیش می‌آید، خوب نمایش داده شده است و به نظر می‌رسد کسی که فیلم را ساخته، تجربه جنگی داشته است. منظورم این است که محسن رضایی، فیلم را با جنگ خودمان، یعنی جنگی که خودش تجربه کرده بود مقایسه کرده بود. خود من هم تنها تجربه‌ای که از جنگ داشتم، جنگ ایران و عراق است، منتها زمانی که خاطرات ژنرال داستر وین را در باره جنگ اول جهانی مطالعه کردم و موقعیت‌های حمله به منجیل و خطوط جنگلی‌ها را در آن خواندم، با تجربیاتی که از جنگ ایران و عراق داشتم آن خاطرات را قرائت می‌کردم و از آن زاویه می‌فهمیدم و فکر می‌کنم که آن فیلم، یک فیلم جنگی است یعنی قسمت هشتم «کوچک جنگلی» یک فیلم جنگی به حساب می‌آید.
 

دکتر جواد حق‌گو*: «فرانسوا توال» نویسنده معروف فرانسوی را باید اولین فردی دانست که مفهوم «ژئوپلیتیک» را به مقوله معرفتی و عقیدتی «شیعه» متصل کرد. وی در کتاب معروف خود با عنوان «ژئوپلیتیک شیعه» ضمن اشاره به پراکندگی جغرافیایی شیعیان در اقصی نقاط دنیا بویژه منطقه خاورمیانه و به‌طور خاص منطقه استراتژیک خلیج فارس، جایگاه مرکزی و هارتلندی ایران در جهان تشیع (ژئوپلیتیک تشیع) را مورد توجه و تدقیق قرار داده است. توال در پژوهش خود با استفاده از پیشینه تاریخی تشیع و نحوه پراکندگی جمعیتی شیعیان و مراکز قدرت آنها، منظری ژئوپلیتیک از این مذهب را ارائه داده است. با این حال و به حسب تغییر و تحولات گسترده واقع‌شده در جهان تشیع - بویژه در یک دهه گذشته - باید با نگاهی دوباره ژئوپلیتیک شیعه را ترسیم کرد. به عبارت دیگر ترسیمی که توسط توال از ژئوپلیتیک شیعه صورت پذیرفته است، امروز دیگر قابل اتکا نیست. این امر آنگاه ضروری می‌نماید که بدانیم وضعیت شیعیان در دوران کنونی به لحاظ قدرت تاثیرگذاری و میزان وزن و قدرت سیاسی در جوامع خود به هیچ‌وجه با دهه‌ها و قرون گذشته قابل مقایسه نیست. توجه و تدقیق در این مهم آنگاه از اهمیت بیشتری برخوردار می‌شود که بدانیم شیعیان در دوران پیش از انقلاب اسلامی در هیچ سرزمینی نه تنها دارای قدرت سیاسی نبودند بلکه اساساً از وزن و اثرگذاری خاصی برخوردار نبودند. اگر هم در مناطقی چون ایران شاهد حکومت رژیم‌های پادشاهی پیرو مذهب تشیع (لااقل در ظاهر) بودیم لکن مذهب شیعه عملاً نقش و اثرگذاری خاصی در روندها و تصمیمات حکومتی نداشت و حکومت‌هایی چون پهلوی نیز عملاً از مشی سکولار پیروی می‌کردند. اینکه چه علل و عواملی نقش‌آفرینی بیشتر شیعیان در جهان اسلام و به تبع ظهور «ژئوپلیتیک نوین شیعه» را موجب شده، باید بیش از هر چیز آن را در غلبه «گفتمان انقلاب اسلامی ایران» در هماوردی با دیگر گفتمان‌ها به شمار آورد.
از گفتمان تعاریف متعدد و متکثری صورت پذیرفته است لکن در خوانشی ساده می‌توان گفتمان‌ها را چارچوب‌هایی فکری، اندیشه‌ای و تئوریک در هر مکتب در نظر گرفت که رفتار و کردار پیروان آن مکتب در درون هر کدام از گفتمان‌های رایج در مکتب، سازماندهی، هدایت و تعریف می‌شود. به‌عنوان نمونه مثلاً در مکتب اسلام می‌توان گفتمان‌های مختلفی چون اسلام انقلابی، اسلام سازشکار، اسلام آمریکایی، اسلام سلفی، اسلام تکفیری، اسلام اصلاح‌طلبانه و... را در نظر گرفت. توضیح آنکه پیروان تمام این گفتمان‌ها خود را پیرو مکتب اسلام دانسته و تمام رفتارهای خود را اعم از رفتار سیاسی، اقتصادی یا فرهنگی با عنایت به بایسته‌های مکتب اسلام تبیین می‌کنند.
گفتمان انقلاب اسلامی ایران با تاکید بر دو عنصر اساسی «اسلامیت» و «جمهوریت» دیگر گفتمان‌های حاکم در ربع آخر قرن بیستم را با چالشی اساسی مواجه ساخت. هر گفتمان از دال مرکزی و دال‌های شناور تشکیل شده است. اسلام، دال مرکزی گفتمان انقلاب اسلامی را تشکیل داده است. در پیرامون مفهوم اسلام شاهد حضور مفاهیمی چون عدالت، آزادی، دموکراسی، مقاومت، استقلال، امنیت و پیشرفت، به‌عنوان دیگر عناصر اصلی گفتمان انقلاب اسلامی هستیم.  تمام مفاهیم اشاره‌شده نقشی اساسی و بی‌بدیل در اثرگذاری گفتمان انقلاب اسلامی و به تعبیر دیگر «صدور گفتمانی انقلاب اسلامی ایران» در دیگر جوامع بویژه جهان تشیع داشته است. با این حال و با نگاهی دوباره می‌توان عنصر «مقاومت» را یکی از اساسی‌ترین علل و عوامل موثر در ترویج گفتمان انقلاب اسلامی ایران در سطح جهان اسلام و بویژه جهان تشیع دانست. اهمیت این عنصر تا بدانجاست که می‌توان به جای «ژئوپلیتیک نوین شیعه» امروز از «ژئوپلیتیک مقاومت» سخن به میان آورد.
بر این اساس می‌توان احیای شیعیان را در بستر جنبش اجتماعی نیروهایی به حاشیه رانده‌شده، جهت گذار به سوی شرایط مطلوب‌تر تبیین کرد. بنا بر این شیعیان جهان اسلام که طی سال‌ها، دهه‌ها و حتی قرن‌ها به لحاظ سیاسی و به علل و عوامل گوناگون از کنشگری و نقش‌آفرینی خاصی در معادلات جهان اسلام و دنیا برخوردار نبودند طی چند مرحله امروز به جایگاه بسیار متفاوتی در قیاس با گذشته رسیده‌اند. نمود این تغییر ژئوپلیتیک را امروز می‌توان در بسیاری از نقاط خاورمیانه بویژه لبنان، سوریه، بحرین، عراق و یمن به نظاره نشست. امروز تمام مسلمانان دنیا و به طور خاص شیعیان فارغ از تفاوت‌های فرهنگی و هویتی خود دریافته‌اند موفقیت و نقش‌آفرینی در راستای بهبود اوضاع در گروی مقاومت در برابر زیاده‌خواهی‌های استبداد داخلی و استعمار خارجی است.
نکته دارای اهمیت در این موضوع آن است که شروع اثرپذیری شیعیان جهان اسلام و آغاز و شدت یافتن اقدامات انقلابی در جهان تشیع بیش از هر چیز به دلیل قرابت‌های هویتی و فرهنگی موجود میان ایران با جوامع شیعه است. به عبارت دیگر به حسب نزدیکی‌های هویتی و فرهنگی میان ایران با سایر مسلمانان بویژه محبین اهل بیت در جوامع گوناگونی چون ترکیه، عربستان، مصر، اردن، جمهوری آذربایجان و...، دیر یا زود شاهد غلبه گفتمان انقلاب اسلامی در این کشورها نیز خواهیم بود. امری که نه سیاسی و نه نظامی است بلکه حکایت از انتخاب «راه انقلاب اسلامی ایران» توسط ملت‌های مسلمان منطقه دارد. در آن زمان می‌توان از «ژئوپلیتیک نوین جهان اسلام»، سخن به میان آورد. ژئوپلیتیکی که در آن مردم مسلمان منطقه نسبت به سیاست‌های سازشکارانه با رژیم غاصب صهیونیستی تجدیدنظر خواهند کرد.
احیای قدرت شیعیان و به تعبیر صحیح‌تر احیای قدرت مسلمانان هرچند گاهی مورد سوءاستفاده دشمنان اسلام قرار گرفته و با تعابیر گوناگونی چون «هلال شیعی»، «احیای امپراتوری ایران» و...، آن را توسعه‌طلبی و زیاده‌خواهی جمهوری اسلامی ایران معنا کرده‌اند، لکن شواهد و قرائن نشان از آن دارد که احیای شیعیان جهان اسلام و نیز گرایش اهل تسنن به ایران در کشورهایی چون فلسطین، عراق و سوریه، هیچ نسبتی با توسعه‌طلبی سرزمینی ایران و مسائلی از این دست نداشته و بیش از هر چیز تحت تاثیر غلبه گفتمان انقلاب اسلامی در این جوامع صورت پذیرفته است. به عبارت دیگر این جوامع با اطمینان از تجربه موفق انقلاب اسلامی و اطمینان از درستی راه جمهوری اسلامی ایران برای احقاق حقوق حقه‌اش، «راه خمینی کبیر» را برگزیده‌اند. راهی که مقاومت، عنصر اصلی آن را تشکیل داده است. در پایان و با توجه به آغاز دورانی جدید در جهان اسلام چند نکته را باید خاطرنشان کرد. نکاتی که در سال جدید خورشیدی باید مورد توجه و دقت مسؤولان و متولیان سیاست خارجی کشور قرار گیرد.
1- تحولات اخیر در جهان اسلام را باید سرآغازی برای ایجاد دگرگونی‌های اساسی در نظم منطقه خاورمیانه و به تعبیری حتی نظم بین‌المللی به شمار آورد. این امر زمانی از اهمیت بیشتری برخوردار می‌شود که بدانیم خاورمیانه در معادلات جهانی نقشی بی‌بدیل داشته و هرگونه تغییر و تحول ژئوپلیتیک در این منطقه استراتژیک پیامدهای گسترده‌ای بر نظام بین‌الملل خواهد گذارد. با نگاهی بر تحولات به وقوع پیوسته در یک دهه گذشته که بیش از هر چیز در گذار سیاست خارجی «یکجانبه‌گرایانه» دولت ایالات متحده به سیاست «چندجانبه‌گرایانه» نمود یافته است، باید بیش از پیش فعالیت‌های دولت ایالات متحده را مورد توجه و دقت قرار داد. توضیح آنکه دولت ایالات متحده تمام تلاش خود را برای احیای هژمونی از دست رفته‌اش به کار خواهد بست. این امر بی‌تردید آثار و پیامدهای متعددی بر جهان تشیع و دنیای اسلام خواهد گذارد.
2- دستگاه دیپلماسی کشور و دیگر متولیان امر سیاست خارجی در این مناطق باید با رصد همه‌جانبه تحولات منطقه‌ای ضمن پرهیز از «مصلحت‌سنجی‌ها»ی غیرواقعگرایانه، با عنایت به رهنمودهای شفاف و صریح قانون اساسی در باب سیاست خارجی، تحقق منافع حداکثری ایران و اسلام را سرلوحه کار خود قرار داده و با درک شرایط جدید نگران اخم برخی دولت‌های مستبد و زورگوی جهانی نباشند. دولت‌هایی که امروز همگی قدرت بلامنازع ایران را پذیرفته و در تلاش برای ایجاد ائتلاف علیه ایران هستند. ائتلافی که طبعاً برخی کشورهای منطقه نظیر سعودی و ترکیه کانون اصلی آن را تشکیل خواهند داد.
3- به باور بسیاری از متخصصان روابط بین‌الملل حضور همه‌جانبه دولت ایالات متحده بر سر میز مذاکرات هسته‌ای بیش از هر چیز نشان از قدرت و صلابت ایران در منطقه دارد. بنا به ادعای برخی ناظران این امر بدان معناست که دولت ایالات متحده به دنبال آن است تا با سوءاستفاده از تغییر و تحولات ژئوپلیتیک ضمن گسترش شکاف در پیکره جهان اسلام منافع حداکثری خود را دنبال کند، امری که لزوم توجه و دقت بیش از پیش متولیان دستگاه دیپلماسی کشور را گوشزد می‌کند. توضیح آنکه در برخی اظهارات مقامات صاحب منصب در امر سیاست خارجی نگاه‌های بیش از حد خوش‌بینانه‌ای مطرح می‌شود که تناسب چندانی با واقعیت‌های سیاست بین‌الملل و بویژه سیاست خاورمیانه‌ای آمریکا ندارد. بنا به قرائن و شواهد متعدد تاریخی باید دانست منافع دولت‌هایی چون ایالات متحده، انگلستان و در یک کلام غرب در گسترش شکاف میان مسلمانان است، بنا بر این نباید با ذوق‌زدگی تصور کرد پس از به سرانجام رسیدن مذاکرات هسته‌ای، دولت آمریکا همراه و یار ما برای تحقق آرمان «امت واحده اسلامی» خواهد بود بلکه اتفاقاً باید از نزدیکی بیش از حد آمریکا به ایران برای آسیب رساندن به این آرمان مقدس بیم داشته باشیم.
* استاد دانشگاه و کارشناس امور بین‌الملل

مجتبی اصغری: یکی از مسیرهای مهم پذیرفته شدن به عنوان ابرقدرتی فرامنطقه‌ای در باشگاه قدرت‌های جهانی، نمایش پتانسیل‌های یک دیپلماسی ملی، با ارزش‌ها و اصول ثابت است. دیپلماسی مهم‌ترین مسیر سیاسی برای امتیازگیری از سایر کشورها به عنوان ابتدایی‌ترین راهکار پیش از متوسل شدن به آخرین راه‌حل‌هاست.
برخلاف آنچه در کشور ما نمایش داده می‌شود، کشورهای صاحب سبک در عرصه دیپلماسی هیچ اصراری بر نمایش تلاش مضاعف برای پیگیری یک روش مذاکره و مناظره با تضمین «برد حریف» ندارند و به‌طور مثال در انتشار نظریات و روایت خود از مذاکرات و توافقات هسته‌ای با ایران تعلل نمی‌کنند.
قدرتمندترین کشورها مفتخر به ثبت ملی‌ترین قراردادها و توافقات در عرصه جهانی با کسب بیشترین امتیاز از رقبا هستند. چه در عرصه روابط بین‌الملل و چه در فضای تجارت بین‌الملل نمونه‌های بسیاری درباره اهمیت وضع قراردادها و توافقات متنوع با بهره‌گیری از زوایا و ظرافت‌های حقوقی برای افزایش سهم ملت‌ها یا شرکت‌ها از منافع کلی وجود دارد. پس تاکید بر کسب حداکثری‌ترین امتیازات، از اصول یک دیپلماسی ملی موفق است و در مقابل، این دیپلمات‌های کم‌بنیه هستند که مکرر خود را ملزم به بخشش امتیازات متنوع و بسیار بزرگ در فضای بین‌المللی برای تضمین بقا می‌دانند.
«خودکم‌بینی دیپلماتیک» در فضای جهانی می‌تواند منجر به تلاش برای پنهان نگاه داشتن زوایای مذاکرات از ملت‌ها برای کنترل بحران‌های اجتماعی پس از افشای امتیازات بخشیده شده به حریف شود و در عمل این موضوع به‌سادگی تبدیل به حربه‌ای در دست رقیب می‌شود تا در حساس‌ترین موقعیت‌ها دیپلمات‌های حریف را به واسطه رازهای فاش نشده در فضای ملی در عرصه بین‌الملل در تنگنا قرار دهد.
 این همان تزی است که تحت عنوان «دیپلماسی محرمانه» به منظور خصوصی‌سازی حیطه مذاکره با غرب توسط افرادی همچون سریع‌القلم در ابتدای روی کار آمدن دولت یازدهم بدون توجه به عواقب احتمالی، مطرح شد. تاکید دقیق این طیف که از حامیان بالقوه تیم مذاکره‌کننده دولت در فضای سیاسی جامعه به شمار می‌روند این است که دیپلماسی خارجی کشور باید از سطح جامعه جمع شده و به عبارتی لبوفروشان و تاکسیرانان و دانشجویان حق ارائه نظر و پیشنهاد و انتقاد در مسیر مذاکرات را نداشته باشند.
«آنتی‌تز» این پروسه که بر مبنای «اعتماد سیاسی» به یک اقلیت محض بنا گذارده شده بود، در رفتار سیاسی- اجتماعی رهبر حکیم انقلاب از همان ابتدای مذاکرات تبلور یافت. رهبری در تمام مسیر مذاکرات چه در این دولت و چه در دوره‌های گذشته، در بازه‌های زمانی کوتاه‌مدت «مردم» را شریک تجربه ملی دیپلماتیک نظام در حیطه بین‌الملل کردند و بر سهم مردم اعم از موافقان و منتقدان از گفت‌وگوهای ملی تاکید ورزیدند.
به اعتراف اسناد گسترده تاریخی، برنامه دیپلماسی عمومی آمریکا در تقابل با نظام‌های دیگر، با هدف قراردادن «مردم» با دوقطبی‌سازی جامعه در حوزه آرمان‌ها و ارزش‌ها در فضای داخلی روی پرده می‌رود. در مواردی که آمریکا توانست موفق شود، آنچه میان نظام‌های هدف، ملت، دیپلمات‌ها و هیات حاکمه این کشورها فاصله‌ای جبران‌ناپذیر ایجاد کرد، وادادگی درونی همه جناح‌ها به واسطه معاملات و مذاکرات پنهان و پشت پرده با آمریکایی‌ها بود که اتفاقا با کلیدواژه «صلح» و «جلوگیری از درگرفتن جنگ» میان 2 کشور، در جلسات دیپلمات‌ها شکل گرفت و در شکل وسیع‌تر به‌واسطه مدیریت همین دیپلمات‌های فراملی، شکاف ملی میان ملت و حاکمیت را عمیق‌تر کرد.
رهبر انقلاب با اشراف به تجربیات تاریخی سایر ملت‌ها و دولت‌ها با تاکید بر خطوط قرمز و ارزش‌های درونی جامعه ایرانی، با ارزشگذاری حداکثری برای جامعه خودی، دیپلمات‌های کشور را به شفافیت با ملت توام با بی‌اعتنایی به موعد نهایی عقد توافق در عرصه بین‌المللی توصیه می‌کنند.
 

اهمیت پیگیری گفت‌وگوهای ملی برای جلوگیری از دوقطبی شدن جامعه در حالی در دستور کار نظام قرار دارد که تجربه نشان می‌دهد «ملی‌گرایان حقیقی» از بسته شدن فضا به نفع هیچ حزب و گروهی استقبال نمی‌کنند، چرا که به دنبال مطامع انتخاباتی و اهداف کوتاه‌مدت نیستند. پس تلاش برای شفاف شدن فضا یک‌سوگیری ملی است که از بحران‌های آتی جلوگیری کرده و به تکمیل «تجربه فراملی» همه گروه‌های جامعه اعم از موافق و منتقد توافق با آمریکا کمک می‌کند. به این ترتیب چه توافق نهایی منعقد شود و چه با بدعهدی طرف مقابل به شکست بینجامد، دولت و ملت در موقعیت متقابل قرار نگرفته و مسیر هزینه‌سازی آمریکا برای بهره‌برداری دوسره از شکست توافق برای تضعیف وحدت ملی ایران، به بن‌بست می‌انجامد.
در طول 2 سال گذشته رهبر انقلاب بارها فضای مذاکرات و توافقات را به نفع دولت و تیم مذاکره‌کننده در عرصه ملی و فراملی گشوده‌اند اما به‌رغم آشکار بودن همه تجربیات تاریخی کشورهای طرف مذاکره با آمریکا، به دلایلی قابل بررسی، دولتمردان دوباره تلاش کرده‌اند فضای داخلی را به سمت قهرمان‌سازی و روایت یکجانبه از مذاکرات پیش برند. به نظر می‌رسد کماکان اقلیتی موثر در دولت با نگاه انتخاباتی و اهداف حداقلی و کوتاه‌مدت به مذاکرات خیره مانده‌اند و از قمار بر سر آینده طیف سیاسی مشترک‌شان هراسی ندارند. این بی‌توجهی به عواقب دوقطبی‌سازی جامعه با تلاش برای تثبیت یک روایت کور و یکطرفه از دیپلماسی هسته‌ای در 2 سال اخیر، به سادگی می‌تواند با بدعهدی طرف مقابل به شکست بینجامد و این موضوعی است که با توجه به اعتراف دیرهنگام ظریف و همکاران به غیرقابل اعتماد بودن آمریکا و تاکید بر عدم وجود اراده سیاسی لازم در دولتمردان این کشور، می‌تواند برای آینده دولت با توجه به تاکیدات صورت گرفته بر موفقیت مسیر مذاکره، مشکلات متنوع و بزرگی ایجاد کند.  مبسوط‌الید بودن نظام در موقعیت حساس کنونی، همراه با رشد روزافزون قدرت ایران در حوزه جهانی از توان بالانس مطالبات ملی بدون آسیب وارد آمدن به مرزهای ملیت حتی پس از شکست مذاکرات خبر می‌دهد. در حقیقت اجرای یک پروسه کامل از توانایی دیپلماسی ملی ایران با هدف تلاش برای حل و فصل منازعات بین‌المللی فارغ از نتیجه نهایی، خود از اهداف بزرگ نظام است که تا اینجای کار به فرموده رهبر انقلاب منجر به این شده که جز آمریکای در حال افول و 3 کشور اروپایی هیچ دولتی رنج تقابل با ایران قدرتمند با آینده درخشان‌تر از موقعیت فعلی را به جان نخرد. در دسته‌بندی رهبر انقلاب، چین و روسیه به‌عنوان ابرقدرت‌های قطعی آینده حکومت جهانی، در گروه دشمنان ایران قرار نگرفته‌اند. معنای دسته‌بندی یادشده وجود نداشتن رقابت در عرصه بین‌المللی میان ایران و روسیه و چین نیست بلکه منظور این است که پروسه تثبیت قدرت سیاسی، نظامی و دیپلماتیک ایران در عرصه روابط بین‌الملل در هیات حاکمه کشورهای مذکور به پایان رسیده و صرف تلاش ایران برای به پایان رساندن یک دوره کامل 12 ساله مذاکرات هسته‌ای با عقلانیت کامل و بدون خلف وعده و برهم زدن میز مذاکره، مکفی و عقلانی ارزیابی می‌شود. در این میان بازنده اصلی طیف‌هایی هستند که کماکان کوچک می‌اندیشند و برای روشن نشدن ترک‌های عمیق تزهای سیاسی در حال فروپاشی درباره ضرورت «توکل بر کدخدا»، به تزهای رنگ‌باخته و ضعیف‌تری همچون نظریات برآمده از منطق قجری در رد اهمیت توانمندی بومی هسته‌ای و دوقطبی‌سازی پیش انتخاباتی کشور روی می‌آورند.

گروه سیاسی: هنوز جوهر بیانیه لوزان خشک نشده بود که اختلاف تفاسیر طرفین مذاکره که عملا یکدیگر را نقض می‌کرد آغاز شد. 3 روز بعد از قرائت این بیانیه، رئیس‌جمهور ایالات متحده بار دیگر ایران را به گزینه نظامی تهدید کرد. 6 روز بعد از آن، اتحادیه اروپایی تحریم‌های جدیدی را علیه یک بانک و 32 شرکت کشتیرانی ایرانی وضع کرد؛ تحریم‌هایی که بنا به گفته سیدعباس عراقچی تحریم‌های جدید محسوب می‌شوند. حالا در تکمیل پازل ژنویزه شدن لوزان، وزیر دفاع آمریکا شامگاه جمعه گزینه نظامی کشورش را به رخ کشید و گفت آماده نابودی تاسیسات هسته‌ای ایران است. به گزارش «وطن‌امروز»، نکته قابل توجه در اظهارات وزیر دفاع آمریکا این است که وی این تهدید را در صورت عدم حصول توافق هسته‌ای با ایران مطرح کرد. به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها از روند مذاکرات تاکنون رضایت بی‌حدی دارند که حاضرند برای عدم توافق از جنگ سخن بگویند. به گزارش فارس، «اشتون کارتر»، وزیر دفاع آمریکا روز جمعه مدعی شد کشورش توان نابودی برنامه هسته‌ای ایران را دارد. وی در گفت‌وگو با شبکه خبری «سی‌ان‌ان» گفت هر گونه توافق که آمریکا با ایران بر سر برنامه هسته‌ای این کشور انجام می‌دهد باید مبتنی بر «راستی‌آزمایی» و نه «اعتماد» باشد. وزیر دفاع آمریکا گفت هر گونه توافق هسته‌ای احتمالی با ایران باید شامل مفادی برای بازرسی‌ (از تأسیسات هسته‌ای ایران) باشد. وی همچنین به این سوال که آیا واشنگتن خواستار دسترسی به تأسیسات نظامی ایران نیز هست، اینطور پاسخ داد: «بستگی دارد منظور شما از تأسیسات نظامی چه باشد ولی مطمئناً بله». اشتون کارتر در ادامه این مصاحبه با «سی‌ان‌ان» گفت به‌‌‌رغم چارچوب تفاهم به دست آمده در هفته گذشته بین ایران و گروه 1+5 در شهر «لوزان» سوییس، گزینه نظامی علیه ایران هنوز کنار نرفته است. وی اضافه کرد از این گزینه فعلاً استفاده نخواهد شد. کارتر گفت: «ما توانمندی تعطیل کردن، به عقب راندن و نابودی برنامه هسته‌ای ایران را داریم و من معتقدم ایرانی‌ها این را می‌دانند و می‌فهمند». کارتر تاکید کرد: وظیفه من این است تا  به عنوان وزیر دفاع آمریکا اطمینان حاصل کنم که گزینه جایگزین رئیس‌جمهور یعنی گزینه نظامی همچنان روی میز است. کارتر با این اظهار نظر به نوعی ایران را تهدید کرد که درصورت عدم توافق نهایی هسته‌ای با
1+5 احتمال اقدام نظامی علیه ایران همچنان روی میز است.
آزمایش بمب بتن‌شکن برای حمله به ایران
هفته گذشته بود که روزنامه وال‌استریت‌ژورنال در گزارشی نوشت واشنگتن در حین جاری بودن مذاکرات هسته‌ای با ایران، اقدام به آزمایش بزرگ‌ترین بمب بتن‌شکن موجود در زرادخانه تسلیحاتی آمریکا موسوم به «نفوذگر مهمات انبوه» (MOP) کرده است. موضوعی که وزیر دفاع آمریکا در بخشی از مصاحبه خود آن را تایید کرد. روزنامه آمریکایی وال‌استریت‌ژورنال ضمن گزارش این خبر نوشته بود این موضوع نشانه آن است که دولت باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا در حین ادامه رویکرد دیپلماتیک با ایران از پیشرفت دادن یکی از مخرب‌ترین سلاح‌های متعارف خود که می‌تواند علیه تأسیسات فردو به کار گرفته شود غافل نمانده است. یک مقام آمریکایی به این روزنامه می‌گوید: «پنتاگون همچنان بر توانمندی توسل به گزینه نظامی علیه ایران در صورت لزوم تأکید دارد. ما از توجه به ایران غافل نمانده‌ایم». کار روی بمب‌های سنگرشکن پیش از آغاز دور فعلی مذاکرات هسته‌ای آغاز شد اما جدیدترین آزمایش این بمب‌ها در ماه ژانویه انجام شد، زمانی که به گفته مقامات آمریکایی یک بمب‌افکن «بی‌2» آمریکایی پس از پرواز از پایگاه نیروی هوایی «وایتمن» در ایالت «میسوری» اقدام به پرتاب آن در یک سایت آزمایشی در منطقه‌ای افشانشده در این کشور کرد. جزئیات مربوط به این فعالیت تسلیحاتی آمریکا را دسته‌ای از مقامات ارشد آمریکایی افشا کرده‌اند که از آزمایش این بمب باخبر شده‌اند اما درگیر دیپلماسی با ایران در رایزنی‌های هسته‌ای نبوده‌اند. پنتاگون از هرگونه اظهارنظر درباره ارتقای این بمب‌ها که «نفوذگر مهمات انبوه» یا MOP خوانده می‌شوند، خودداری کرده است. مجری «سی‌ان‌ان» با اشاره به این گزارش وال‌استریت‌ژورنال از «کارتر» پرسید «آیا این بمب می‌تواند در حال حاضر تأسیسات «فردو» را از بین ببرد؟» وزیر دفاع آمریکا پاسخ داد: «بله! این بمب برای همین طراحی شده است».
وی افزود: «وظیفه من ـ در مقام وزیر دفاع ـ علاوه بر وظایف دیگر این است که در حین ادامه مذاکرات با ایران (که امیدواریم 2 ماه دیگر به نتیجه موفقیت‌آمیز برسد ولی معلوم نیست) اطمینان حاصل کنم گزینه جایگزین رئیس‌جمهور یعنی گزینه نظامی همچنان روی میز است و بمبی که شما درباره آن صحبت می‌کنید، من مطمئنم «نفوذگر مهمات انبوه» است که به طور خاص برای تأسیسات زیرزمینی مانند فردو درست شده و ما همچنان آن را ارتقا می‌بخشیم و به کار می‌اندازیم تا این گزینه جایگزین باقی بماند». وزیر دفاع آمریکا با اظهاراتی ادعامحور، هدف دولت آمریکا را ممانعت از دستیابی ایران به «سلاح‌های اتمی» از طریق مذاکره، به جای اقدام نظامی عنوان کرد و در توضیح دلایل این ترجیح گفت: «چون (برنامه هسته‌ای ایران با) اقدام نظامی با گذشت زمان بازگشت‌پذیر است». کارتر در ادامه ادعا کرد ایران و کره‌شمالی ممکن است با یکدیگر همکاری کرده باشند یا شاید در حال همکاری باشند.
جزایری: شعور وزیر دفاع آمریکا پایین است
اما سخنان وزیر دفاع آمریکا با واکنش سخنگوی ارشد نیروهای مسلح ایران مواجه شد. سردار جزایری این سخنان را بیانگر شعور پایین وی و غرض‌ورزی آمریکایی‌ها دانست. سخنگوی ارشد نیروهای مسلح ایران گفت: سخنان مجدد وزیر دفاع آمریکا درباره بازدید از مراکز نظامی ایران بیانگر شعور پایین وی و غرض‌ورزی آمریکایی‌هاست. سردار سرتیپ پاسدار سیدمسعود جزایری، معاون امور بسیج و فرهنگ دفاعی ستاد کل نیروهای مسلح در واکنش به اظهارات مجدد وزیر دفاع آمریکا در مصاحبه با شبکه CNN پیرامون بازدید از مراکز و تأسیسات نظامی ایران گفت: بعد از بیانات مقام معظم رهبری و فرماندهی کل قوا درباره ممنوعیت بازدید از تأسیسات نظامی ایران، اینگونه سخنان حاکی از شعور پایین بیان‌کننده یا ناشی از سرریز شدن غرض‌ورزی‌های طرف مذاکره‌کننده آمریکایی است. وی افزود: قبلا هم مقامات مسؤول ایرانی در چارچوب تدابیر نظام، ممنوعیت هر گونه بازدید از مراکز و تأسیسات نظامی و دفاعی را به وضوح و با صراحت بیان کرده‌اند. سردار جزایری با بیان اینکه از بعد دیگر می‌توان اصرار طرف آمریکایی مبنی بر حضور در مراکز نظامی ایران را در راستای آرزوهای پایمال شده و دست‌نیافتنی مقامات کاخ سفید قابل ارزیابی دانست، تأکید کرد: توان دفاعی جمهوری اسلامی ایران پتک سنگین نظام در برابر زیاده‌خواهی بیگانگان و دشمنان ملت ما به شمار می‌آید.
دهقان: سخنان کارتر  از موضع انفعال است
سخنان اشتون کارتر، وزیر دفاع آمریکا با واکنش سردار دهقان، وزیر دفاع کشورمان نیز مواجه شد. دهقان این اظهارات را توخالی و حاکی از انفعال آمریکایی‌ها دانست. به گزارش اداره کل تبلیغات دفاعی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، سردار حسین دهقان در واکنش به اظهارات اشتون کارتر، وزیر دفاع آمریکا مبنی بر اینکه اگر مذاکرات به توافق خوب منجر نشود گزینه نظامی قطعا روی میز باقی خواهد ماند، گفت: اینگونه اظهارات توخالی که همواره از سوی برخی مقام‌های آمریکایی تکرار می‌شود، از موضع انفعال و بی‌ارزش است. وی افزود: اینگونه اظهارات مقام‌های آمریکایی آن هم در جریان مذاکرات حساس و پیچیده هسته‌ای که جمهوری اسلامی عزم خود را برای رفع اتهام‌های بی‌اساس جزم کرده است، نوعی فضاسازی خودساخته است که به منظور تحت تاثیر قرار دادن فضای منطقی مذاکرات صورت می‌گیرد. وزیر دفاع تصریح کرد: اظهارات یادشده تاییدی بر نگاه بی‌اعتماد جمهوری اسلامی ایران به آمریکاست و البته هیچ تاثیری بر مواضع مستدل، منطقی و منصفانه جمهوری اسلامی در موضوع هسته‌ای ندارد. دهقان اظهار کرد: جمهوری اسلامی همواره و در هر شرایطی آماده مقابله با هرگونه تهدید خصمانه از سوی متجاوزان است و پاسخ قاطع خود را در میدان عمل خواهد داد. وی با بیان اینکه به نظر‌ می‌رسد وزیر دفاع آمریکا دچار بیماری آلزایمر شده است، گفت: اگر اشتون کارتر شکست‌های گذشته و اخیر آمریکا در منطقه و جهان را به خاطر می‌آورد، از بیان اینگونه اظهارات پوچ پرهیز می‌کرد.

گروه اجتماعی: جانشین اداره کل منابع انسانی ستاد کل نیروهای مسلح از کاهش مدت زمان خدمت سربازی در سال جدید خبر داد.  به گزارش «وطن امروز»، سردار موسی کمالی، جانشین اداره کل منابع انسانی ستاد کل نیروهای مسلح در این باره گفت: با توجه به استقبال جوانان در نیمه دوم سال ۱۳۹۳ و برنامه‌ریزی‌های انجام شده جهت استفاده بهینه از خدمت کارکنان وظیفه، درحال حاضر بحث ضرورت افزایش مدت خدمت سربازی منتفی شد، در همین راستا با موافقت ریاست ستاد کل نیروهای مسلح سرلشکر سیدحسن فیروزآبادی افزایش مدت خدمت دوره ضرورت تا اطلاع ثانوی به تعویق افتاد و در سال ۱۳۹۴ نیز مقررات سال ۱۳۹۳ یعنی به مدت ۲۱ ماه دوره ضرورت استمرار خواهد یافت. وی اعلام کرد: در اجرای بند الف ماده ۴ قانون خدمت وظیفه عمومی، مدت خدمت دوره ضرورت ۲۴ ماه بوده و در صورتی که مشمولان مازاد یا کمتر از تعداد مورد نیاز باشد ستاد کل می‌تواند آن را به کمتر یا بیشتر از مدت فوق تغییر دهد، بنابراین در سال ۱۳۹۳ با توجه به تعداد مشمولان اعزامی و نیاز نیروهای مسلح تصمیم گرفته شد برابر قانون از سال ۱۳۹۴ مدت خدمت دوره ضرورت ۲۴ ماه تعیین شود.

مهرداد بذرپاش، صاحب امتیاز روزنامه «وطن امروز» در نامه‌ای خطاب به علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نسبت به اقدام اخیر هیات نظارت بر مطبوعات در ارجاع پرونده این روزنامه به دادگاه به دلیل اهانت به مقامات عربستانی و اقدامات اخیر این کشور واکنش نشان داد. به گزارش مهر،  در این نامه آمده است: ضمن عرض تسلیت به مناسبت درگذشت مادر مؤمنه و بزرگوارتان، خواستم عرض کنم آن جناب که روزنامه «وطن امروز» را در چند نوبت بابت تیترهای یک «خبر مرگش» و «بیمار سعودی» مستقیما به دادگاه ارجاع دادید، امیدوارم به صدق و درستی عمل روزنامه پی‌ برده باشید که چرا خبر مرگش و چرا بیمار سعودی. می‌بینید که پادشاه بیمار و شاهزاده‌هایش چگونه بر ملت‌های مسلمان ظلم و جفا روا می‌دارند و مردم مظلوم یمن را اینگونه به خاک و خون می‌کشند و تمام‌قد در حال داعش‌پروری و صدور آدمکش در دنیا هستند. حال ان‌شاءالله پی برده باشید که چرا خبر مرگش که اینقدر گستاخانه بر زائران خانه خدا و مدینه منوره وحشیانه هتک‌حرمت می‌کنند و بر زائران این مکان مقدس این همه سخت می‌گیرند. پس برای اینکه شائبه خاصی پیش نیاید، هر چه زودتر در این رویه غلط تجدیدنظر کنید.
 

گروه زیادی از مردم تهران، صبح دیروز(شنبه) با تجمع مقابل سفارت عربستان خواستار رسیدگی به بی‌حرمتی نسبت به 2 نوجوان ایرانی شدند. به گزارش ایسنا، تجمع‌کنندگان با شعارهای «عزا عزاست امروز ایرانی با غیرت صاحب عزاست امروز»، «الله‌اکبر»، «بی‌شرف حیا کن، خاک ما رو رها کن» و «مرگ بر آل‌سعود» اعتراض خود را نسبت به این بی‌حرمتی اعلام کردند. تجمع‌کنندگان که اغلب از قشر جوان بودند پلاکاردهایی در دست داشتند که روی آنها نوشته شده بود: آقای سفیر حریم امن من کجاست. همچنین تجمع‌کنندگان که خواستار تعطیلی سفارت عربستان در ایران بودند فریاد می‌زدند عمره باید لغو شود. این تجمع‌کنندگان با سردادن شعار «حمایت حمایت» از روحانی درخواست کمک کردند. آنها همچنین با سینه‌زنی و سر دادن شعار «عزا عزاست امروز» خواستار مجازات سریع عاملین تعرض به 2 نوجوان ایرانی شدند. تجمع‌کنندگان همچنین خواهان پاسخگویی سفارت عربستان در رابطه با تعرض به 2 نوجوان ایرانی شدند. این تجمع از ساعت 9 صبح دیروز تا ساعت 12:15 به طول انجامید.

گروه بین‌الملل: در حالی که حملات عربستان به یمن وارد سومین هفته خود شده است ‌اما این حملات نتوانست مانع پیشرفت نیروهای مردمی و انصارالله شود. به همین دلیل آمریکا که برای این تجاوز سعودی‌ها چراغ سبز نشان داده است، در حال گسترش همکاری‌های اطلاعاتی با عربستان سعودی به منظور در اختیار گذاشتن اطلاعات بیشتر درباره اهداف بالقوه در یمن است. خبرگزاری رویترز به نقل از مقامات آمریکایی تأکید کرد این همکاری‌های گسترده اطلاعاتی شامل ارائه اطلاعات امنیتی حساس می‌شود که عربستان سعودی با استفاده از آن می‌تواند اهداف مورد نظر خود را در حمله به یمن به شیوه بهتر و دقیق‌تری تعیین کند. مقامات آمریکایی و سعودی می‌گویند حمایت اطلاعاتی آمریکا تا به امروز به بررسی اطلاعات سعودی‌ها از هدف‌های مورد نظرشان در یمن محدود شده بود تا صحت آنها را تایید کنند. اوایل هفته جاری نیز یک دیپلمات آمریکایی اعلام کرد واشنگتن ارائه تسلیحات به  عربستان سعودی را تسریع بخشیده است و اشتراک‌گذاری اطلاعات با ائتلاف تحت رهبری عربستان را نیز تقویت کرده است. پنتاگون اعلام کرده است که سوخت‌گیری هوایی جت‌های ائتلاف اعراب را آغاز کرده است و البته این سوخت‌گیری بیرون از محدوده هوایی یمن است. از سوی دیگر، آل‌سعود برای جبران رسوایی خود در یمن، به دامنه و شدت حملات جنگنده‌های خود علیه یمن بویژه مناطق مسکونی و زیرساخت‌های این کشور افزوده است طوری‌که حملات روزهای جمعه و شنبه شدیدترین حملات گزارش شده است. صبح شنبه بیش از 10 حمله پایگاه‌های مختلف را در صنعا هدف قرار داد و زبانه‌های آتش در پایگاه‌ها بلند شد و صدای انفجارهای پی‌درپی به گوش رسید. جنگنده‌های ائتلاف همچنین فرودگاه بین‌المللی صنعا و پایگاه هوایی الدیلمی را هدف قرار دادند و این حملات به منطقه حرف سفیان در عمران در شمال کشیده شد. مناطق مرزی در صعده نیز آماج حملات هوایی و توپخانه‌ای پی‌درپی قرار گرفت و به عدن نیز حملات هوایی و دریایی صورت گرفت. ناوهای ائتلاف سعودی نیز پایگاه‌های نیروهای یمنی را در اسکله عدن و انبار غلات را در منطقه المعلا و دارسعد و ساختمان شورای محلی را در شمال این شهر که 800 هزار ساکن دارد هدف قرار دادند. همچنین بر اثر انفجار خودروی بمبگذاری شده در استان شبوه، 40 نفر به شهادت رسیدند و ده‌ها تن زخمی شدند. این حمله انتحاری یک روز بعد از تسلط انصارالله بر شهر عتق در مرکز استان روی داد. جنگنده‌های سعودی نیز با بمباران یکی از قدیمی‌ترین مساجد یمن در دارالحدید صنعا، 3 یمنی را به شهادت رساندند. در حمله جنگنده‌های عربستانی به المطمه در استان الجوف در شمال یمن 4 نفر از جمله یک زن باردار کشته شدند. آژانس‌های امدادرسانی نیز نسبت به فاجعه انسانی در فقیرترین کشور عربی هشدار داده‌اند. همزمان با این حملات علیه یمن، مسؤولان عربستان سعودی نیروهای بیشتری را در مرزهای جنوبی عربستان با یمن مستقر کردند و این نیروها در وضعیت آماده‌باش نظامی بالایی قرار گرفته‌اند. تصاویر منتشر شده نشان می‌دهد ده‌ها تانک و نفربر در حدود 2 هزار کیلومتر مرز میان عربستان و یمن مستقر هستند.
تلاش عربستان برای جذب جوانان لبنانی
منابع خبری از اقدام سفارت عربستان سعودی در بیروت در جذب جوانان لبنانی برای اعزام آنها به جنگ یمن خبر دادند. منابع آگاه در گروه 8 مارس اعلام کردند سفارت عربستان سعودی در بیروت به 165 نفر از جوانان لبنانی روادید عربستان داده است تا آنها در جنگ علیه یمن شرکت کنند.
محکومیت آل‌سعود
مردم یمن با بی‌توجهی به پرواز جنگنده‌های عربستانی بر فراز صنعا، در محکومیت ادامه حمله عربستان به کشورشان و هدف قرار دادن شهروندان بی‌دفاع و انهدام زیرساخت‌های نظامی و غیر نظامی راهپیمایی کردند. شرکت‌کنندگان در این تظاهرات سکوت کشورهای عربی و غیر عربی در قبال حمله عربستان به یمن را که نقض آشکار منشور ملل متحد و موازین بین‌المللی در زمینه جرم بودن تعدی به یک کشور عضو سازمان ملل متحد است محکوم کردند. پایگاه اینترنتی «یمنی‌پرس» در این‌باره نوشت: تظاهرکنندگان از همه نیروهای سیاسی و ملی خواستند با حفظ وحدت جبهه داخلی، کنار گذاشتن اختلافات و ایستادن در یک صف واحد در برابر حمله عربستان به یمن مقابله کنند. مردم یمن در این تظاهرات همچنین از شورای امنیت سازمان ملل متحد و اتحادیه عرب خواستند به مسؤولیت قانونی، اخلاقی و انسانی خود برای مداخله فوری به منظور متوقف ساختن حمله ظالمانه و غیرموجه عربستان و همپیمانانش به یمن عمل کنند. از سوی دیگر، جنگنده‌های عربستانی در هنگام برگزاری تظاهرات ضد جنگ مردم یمن، دیوار صوتی را برفراز شهر صنعا شکستند.
تأثیر جنگ یمن بر اوضاع داخلی عربستان
فواد ابراهیم، کارشناس عربستانی امور خاورمیانه با اشاره به ناکامی عربستان در یمن گفت از روز اول حمله به یمن دستپاچگی شدیدی درباره تعیین سطح اهداف دیده شد و این اهداف بیشتر از یک بار تغییر کرد. از جمله اهداف تعیین شده بازگرداندن حکومت قانونی و پیروزی بر گروه انصارالله بود و سپس از درجه این هدف کاسته و کمرنگ‌تر شد و تبدیل به پیروزی بر نفوذ ایرانی و بازگرداندن مرحله توسعه به یمن شد. ابراهیم در گفت‌وگویی با تلویزیون المنار افزود هدف اصلی از حمله به یمن بازگرداندن نفوذ سعودی به این کشور است، زیرا [در میان آل‌سعود] بیم آن می‌رود که یمن جدید، آزاد و مستقل بار دیگر از نو متولد شود به نحوی که خود یمنی‌ها سرنوشت خود را مشخص کنند و این درست همان چیزی است که عربستان از آن می‌ترسد و به خاطر آن دست به این حماقت زد. فواد ابراهیم افزود: شکست تجاوز به یمن از روز اول آشکار شد، زیرا عربستان در برآورد موضع یمنی‌ها اشتباه کرده بود. عربستان تصور می‌کرد معادله انقلابی، سریع سقوط خواهد کرد و منصور هادی، رئیس‌جمهور مستعفی به حکومت باز خواهد گشت و اکنون مشخص شد عربستان اطلاعات دقیقی از یمن ندارد و معادله جدیدی که از سال 2011 تا سپتامبر 2014 در این کشور شکل گرفته را خوب نفهمیده است. فؤاد ابراهیم درباره نتایج شکست عربستان در یمن گفت: بارزترین نتیجه این شکست، سقوط دولت عربستان و شکسته شدن هیبت نظامش است؛ آنها به دنبال یک گریز‌گاه آبرومندانه هستند تا این هیبت شکسته نشود اما به میزان اشتباه آشکار و تاریخی که انجام دادند باید بهای آن را نیز بپردازند. فواد ابراهیم پیش‌بینی کرد پس از حمله به یمن مشکلات این کشور یکی یکی نمایان شود که از جمله آنها فقر، بیکاری، فساد و تفکر تروریسمی و داعش است. وی افزود: اغلب مردم عربستان موافق با حماقت‌های حکومت فاسد نیستند و این حکام فاسد باید بهای اشتباهات خود را در طول سالیان گذشته بدهند. ابراهیم تاکید کرد عربستان به جایی رسیده که باید استراتژی و نحوه تفکر خود را تغییر دهد.

انصارالله برای هر گزینه‌ای آماده است
یکی از فرماندهان میدانی جنبش انصارالله گفت این جنبش برای هر گزینه‌ای آماده است و داعش و القاعده، طرح‌های عربستان و آمریکا در منطقه هستند. یوسف الفیشی، از فرماندهان میدانی جنبش انصارالله یمن در گفت‌وگو با این روزنامه درباره تجاوز اخیر سعودی - آمریکایی، به یمن گفت: از زمان وقوع حوادث در سپتامبر گذشته و حتی کمی قبل از آن، برای هر احتمالی آماده بودیم و باید بگویم ما حتی از سال‌های 2009 و 2010 برای هرگونه تجاوز داخلی و خارجی آماده بودیم. اما تصمیم عربستان مبنی بر حمله به یمن، اقدامی جنون‌آمیز و در سطح جهان غیرقابل منتظره بود. سعودی‌ها با این اقدام، خود را وارد باتلاقی کردند که به سلامت از آن بیرون نخواهند آمد. وی افزود: داعش و القاعده، طرح عربستان و آمریکا در منطقه هستند. سقوط سریع این طرح در یمن باعث حمله به این کشور شد بویژه بعد از اینکه ریاض طرح قبیله‌ای و سیاسی خود را در یمن از دست داد و فقط گزینه نظامی را داشت. طرحی که از طریق شبه‌نظامیان موسوم به القاعده و داعش انجام می‌دهد.
 

مرتضی پاینده: علی‌اکبر صالحی هفته گذشته در جلسه غیر علنی مجلس به نمایندگان گفت یک مقام عالیرتبه نظام به جواد ظریف دستور داده‌اند یک روایت ایرانی از توافق لوزان منتشر کند. این روایت یا همان فکت‌شیت از آنجا در فضای رسانه‌ای مطرح و برجسته شده که آمریکایی‌ها هم پس از توافق ژنو و هم پس از توافق لوزان، با انتشار آن تلاش کرده‌اند به افکار عمومی کشور خود بقبولانند آنها در مذاکرات پیروز شده و امتیازات فراوانی از ایران دریافت کرده‌اند. یکی دیگر از نکاتی که انتشار فکت‌شیت توسط آمریکایی‌ها را نگران‌کننده کرده، تلاش رسانه‌های غربی برای رواج و انتشار این روایت آمریکایی‌ها از توافق است. در واقع رسانه‌های آمریکایی و دوستان آنها در اروپا با انتشار فکت‌شیت آمریکایی‌ها تلاش می‌کنند بر روند مذاکرات و بده بستان‌های طرفین تاثیر بگذارند.
به گزارش «وطن امروز»، در ایران اما تاکنون وزارت خارجه واکنش قابل توجهی به این اقدام آمریکایی‌ها نشان نداده است. یعنی یک روایت ایرانی از توافقات صورت گرفته به اطلاع مردم نرسیده است. به عبارت دقیق‌تر، افکار عمومی در ایران حقیقتا نسبت به محتوای مذاکرات هسته‌ای و بویژه آنچه در لوزان اتفاق افتاده، اطلاعات چندانی ندارد. همین بی‌اطلاعی مردم از روند مذاکراتی که به بهانه بهتر شدن سفره آنها انجام می‌شود و نیز سوءاستفاده آمریکایی‌ها با انتشار فکت‌شیت‌های مطلوب، باعث شد ضرورت انتشار یک فکت‌شیت ایرانی احساس شود. به همین دلیل بود که مقامات عالی نظام به جواد ظریف دستور دادند یک فکت‌شیت ایرانی از توافق لوزان تهیه و در اختیار مردم قرار دهد. این خبر را همانگونه که گفته شد، علی‌اکبر صالحی اعلام کرد. رئیس سازمان انرژی اتمی یک روز بعد از آن نیز گفت این فکت‌شیت تهیه شده و در اختیار جواد ظریف است اما متاسفانه در حالی که همه در انتظار انتشار این فکت‌شیت بودند، ناگهان باز هم گفته شد وزیر امور خارجه تصمیمی برای انتشار این فکت‌شیت ندارد. هم صالحی و هم عراقچی پنجشنبه هفته گذشته گفتند فکت‌شیت ایرانی همین اظهارنظر‌های شفاهی آنها و ظریف است و فعلاً بنای مکتوب کردن آن را ندارند.
درباره این اقدام غیرصادقانه چند نکته قابل ذکر است:
1- روایت آمریکایی‌ها از توافق لوزان در دسترس است. آمریکایی‌ها جزئیاتی از بده‌بستان توافق لوزان منتشر کردند. اگرچه در ایران جریان منتقد نیز معتقد است بخشی از این فکت‌شیت واقعیت ندارد اما در عمل، تنها روایت موجود از توافق، همان روایت آمریکایی‌هاست. بنابراین جواد ظریف به دلایلی که البته بر ما پوشیده نیست، با اصرار بر عدم انتشار فکت‌شیت ایرانی، باعث شده است روند استناد به روایت آمریکایی‌ها از توافق تسریع و تقویت شود! آیا این به سود منافع مردم ایران در مذاکرات هسته‌ای است؟
2- آقای صالحی گفته است اظهارات او و ظریف در واقع همان فکت‌شیت ایرانی است! اما بلافاصله تاکید کرده آنها نمی‌خواهند این اظهارات را مکتوب کنند. چرا؟ چه ایرادی دارد آقای ظریف اظهارنظرهای خود را مکتوب کند و در اختیار مردم قرار دهد؟ این رفتار وزیر امور خارجه خدای ناکرده شائبه‌آفرین است. مهم‌ترین شائبه‌ای که ایجاد می‌شود این است که وقتی وزیر امور خارجه نمی‌خواهد رسما پای اظهارات خود را امضا کند؛ یعنی در واقع نمی‌خواهد مسؤولیت این اظهارات را بر عهده بگیرد. این شائبه حقیقتا خطرناک و با توجه به سرنوشت حقوق مردم، ترسناک است! آقای ظریف حاضر نیست مسؤولیت اظهارات خود در قبال توافق را بر عهده بگیرد؟  
3- طی بیش از یک سال و نیمی که از مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا می‌گذرد؛ آقای جواد ظریف بارها و بارها اقداماتی مرتکب شده که نشان می‌دهد او اعتقادی به اینکه محتوای مذاکرات هسته‌ای با مردم به اشتراک گذاشته شود؛ ندارد! او یک بار و در مقابل اصرار نمایندگان برای توضیح بخشی از جزئیات مذاکرات صراحتا گفت که حتی اگر استیضاح شود هم جزئیات مذاکرات را به آنها نمی‌گوید. در طول این مدت نیز به‌رغم انتقادات گسترده و ایجاد یک جامعه گسترده منتقدان، او نه تنها علاقه‌ای برای پاسخگویی به انتقادات از خود نشان نداد بلکه هر بار با ادبیات تند و توهین‌آمیز منتقدان را متهم می‌کرد که با اسرائیل علیه او همنوا شده‌اند! در تازه‌ترین اظهارنظرها هم پس از توافق لوزان، در برنامه نگاه یک در اظهارنظری بی‌سابقه گفت که تصمیمی ندارد قبل از توافق جامع با منتقدان جلسه‌ای داشته باشد و تنها پس از توافق می‌تواند حرف منتقدان را بشنود! در کنار این موضوعات اما در همین موضوع لوزان، به‌رغم دستور مقامات عالیه نظام برای انتشار فکت‌شیت و قرار گرفتن مردم در جریان مذاکرات هسته‌ای، آقای ظریف از این موضوع استنکاف کرده است. رهبر انقلاب روز پنجشنبه در دیدار مداحان نیز صراحتا اعلام کردند که مردم نامحرم نیستند و موضوع محرمانه‌ای برای مردم وجود ندارد و باید با منتقدان، جلسات هم‌اندیشی گذاشته شود. با این حال هنوز نیز متاسفانه جواد ظریف نسبت به ایجاد یک رابطه اعتمادساز با مردم تمایل نشان نداده است و البته همچنان نسبت به جامعه منتقدان نیز بی‌اعتنایی می‌کند. در واقع نگران‌کننده‌ترین نکته درباره این ماجرا نیز همین است که وزیر امور خارجه با این رفتار، عملا انگاره و شائبه نامحرم بودن مردم در مذاکرات هسته‌ای را ایجاد کرده است! درحالی که مذاکرات هسته‌ای به بهانه مردم انجام می‌شود و در این مذاکرات درباره حقوق مردم چانه‌زنی می‌شود؛ آیا آنها حق ندارند در جریان جزئیات این مذاکرات قرار گیرند؟ مردم نباید بدانند در مذاکرات بر سر حقوق آنها چه می‌آید؟ شاید یکی از دلایل اینکه پس از اعلام توافق لوزان، مردم نسبت به ادعاهای حامیان دولت مبنی بر پیروزی هسته‌ای و لغو تحریم‌ها بی‌اعتنا بودند و جشن پیروزی تنها با دور دور چند ماشین لوکس در خیابان‌های شمال پایتخت برگزار شد، همین نوع نگاه نامحرمی به مردم و در جریان نبودن مردم از روند مذاکرات است!
 

سرلشکر قاسم سلیمانی در نامه‌ای از اخبار مربوط به تولید فیلمی به نام «سردار» با محوریت مقاومت و پرداختن به شخصیت ایشان گلایه و نسبت به آن اعتراض کرد. به گزارش تسنیم، در بخشی از این نامه خطاب به  حسن‌پور، مستندسازی که قصد ساختن فیلم سردار را داشت آمده است: حقیر یک سرباز پر از ضعفی هستم که اگر لطف خداوند سبحان شامل نمی‌شد معلوم نبود به هیچ یک از توفیقات عمرم نائل می‌شدم البته نسبت به هر آنچه در شبکه مجازی درباره حقیر می‌گذرد بشدت اعتراض دارم و بخشی از آن را غلو و غیرواقعی و خلاف مصالح سیاسی و امنیتی کشور می‌دانم و بارها به مسؤولان مربوط در کشور عرض کرده‌ام. در انتهای این نامه تاکید شده است: لذا ضمن تشکر از جنابعالی و سایر برادران و خواهران، اعلام می‌کنم؛ نه‌تنها راضی به چنین اقداماتی نیستم بلکه بشدت اعتراض دارم.
 

جف راسکه، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در نشست خبری دیروز خود در واکنش به بیانات رهبر معظم انقلاب و اظهارات رئیس‌جمهوری درباره نتایج مذاکرات هسته‌ای لوزان گفت: من فکر می‌کنم نکته اول در این موضوع عدم مجادله در ملأعام است. طی هفته گذشته ما درباره پارامترهای چارچوب (توافق) گفت‌وگوهای زیادی داشتیم و مطمئناً به برخی جزئیات آنها پرداختیم. بنابراین ما درباره این موضوعات در ملأعام مذاکره و گفت‌وگو نمی‌کنیم. هرچند برخی جزئیات همچنان باید مورد مذاکره قرار گیرد. این فرآیندی است که تا انتهای ماه ژوئن در پیش داریم و ما با شرکای خود درباره آنها مذاکره خواهیم کرد. به گزارش تسنیم، وی افزود: تا انتهای ژوئن ما در حال کار، کامل کردن و ساخته و پرداخته کردن بسیاری از جزئیاتی هستیم که باقی مانده‌اند. ما قصد نداریم درباره هرگونه اظهارات عمومی از سوی مقامات ایرانی در ملأعام پاسخی دهیم یا مذاکره کنیم، به‌عنوان مثال، براساس پارامترهای مورد توافق، تحریم‌ها طی یک رویه مرحله‌ای و براساس راستی‌آزمایی این موضوع که آیا ایران به تعهدات خاص خود در برنامه نهایی اقدام مشترک عمل کرده است، تعلیق خواهد شد. این از جمله پارامترهای توافق شده در لوزان است.  راسکه در پاسخ به خبرنگاران گفت: فرآیند «تعلیق تحریم‌ها» تنها پس از «راستی‌آزمایی پایبندی ایران به تعهداتش» آغاز خواهد شد. وی تأکید کرد: فرآیند تعلیق یا کاهش تحریم‌ها تنها زمانی آغاز خواهد شد که ایران گام‌های عمده (تعهدات) هسته‌ای خود را کامل کرده باشد و بازه گریز هسته‌ای دست‌کم به یک سال افزایش یافته باشد. بنابراین این امر با آنچه ما هفته پیش گفته بودیم و آنچه از سوی همه طرف‌ها در لوزان مورد موافقت قرار گرفته، سازگار است. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا بار دیگر در پاسخ به خبرنگاران تأکید کرد که کاهش تحریم‌ها تنها زمانی رخ خواهد داد که ایران به تعهدات هسته‌ای خود عمل کند. «تعلیق به‌صورت مرحله‌ای و براساس راستی‌آزمایی کامل تعهدات خاص ایران انجام خواهد شد». راسکه درباره موضوع ابعاد نظامی احتمالی و بازرسی‌ها از تأسیسات ایران گفت: روی جزئیات و مدالیته خاص بازرسی‌ها و راستی‌آزمایی‌ها باید طی مذاکرات آتی کار شود. من فکر می‌کنم درباره ابعاد نظامی احتمالی، ما اعلام کرده‌ایم که در چارچوب تفاهم، آنها باید فرآیندی را در پیش بگیرند که به همه نگرانی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ابعاد نظامی احتمالی بپردازد.