نیلوفر زارع:‌ اجرای قانون پتروپالایشگاه‌ها در ایران موجب هدایت نقدینگی به سمت تولید، تکمیل زنجیره ارزش و تولید مواد شیمیایی با ارزش و همچنین اشتغال‌زایی مستقیم و غیرمستقیم برای بیش از 230 هزار نفر می‌شود. در کنار این موضوع خام‌فروشی نفت به میزان 5/1 میلیون بشکه در روز کاهش خواهد یافت تا به جای آن محصولاتی با ارزش افزوده بسیار بالاتر تولید شود.

به گزارش «وطن امروز»، پس از گذشت حدود 100 سال از کشف اولین چاه نفت ایران در مسجد سلیمان، اکنون آمارهای میدانی و جهانی نشان می‌دهد دوره استخراج نفت در ایران تقریبا در میانه راه قرار دارد. بانک جهانی اخیرا گزارشی به ‌نام «ثروت در حال تغییر ملت‌ها» منتشر کرده ‌است که در آن به زمان پایان یافتن ذخایر نفت کشورهای مختلف اشاره شده ‌است. در این گزارش پیش‌بینی شده ‌است ذخایر نفتی ایران تا ۱۵۵ سال دیگر دوام بیاورد. طی 100 سال گذشته کشور ایران عمده نفت خود را به صورت خام صادر کرده‌ و از عواید و ارزش افزوده تولید فرآورده‌های با ارزش نفتی بهره چندانی نبرده‌ است. اکنون و پس گذشت سال‌ها صنعت نفت کشور نیازمند تحولی جدید است تا بتواند علاوه بر ثروت‌آفرینی برای کشور، همگام با نیاز آینده بازارها حرکت کند.

تغییر در تقاضای فرآورده‌های نفتی شرایطی را به وجود آورده که صنعت پالایشی جهان در حال تغییر مسیر از پالایشگاه به سمت پتروپالایشگاه است. استفاده از سوخت‌های پاک، تلاش برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و همچنین افزایش سرانه مصرف مواد شیمیایی در جوامع بشری موجب شده ‌است پالایشگاه‌های جدید به جای تولید سوخت‌هایی نظیر بنزین و گاز مایع، به سمت تولید فرآورده‌های پایه پتروشیمی همچون اولفین‌ها و آروماتیک‌ها حرکت کنند. موسسه IHS در مطالعاتی به پیش‌بینی میزان تقاضای فرآورده‌های پالایشی و پتروشیمیایی و مقایسه این دو پرداخته است. این مقایسه نشان می‌دهد از سال 2030 رشد تقاضای محصولات پالایشی ثابت و از سال 2040 به بعد با روند کاهشی مواجه خواهد شد، این در حالی است که رشد تقاضای محصولات پتروشیمیایی روندی افزایشی خواهد داشت. رویکرد احداث پتروپالایشگاه‌ها اگر با برنامه‌ریزی درست در ایران دنبال شود اقدامی کاملا استراتژیک در جهت سهیم‌شدن در بازارهای پتروشیمیایی در حال رشد آسیا، خنثی کردن تحریم نفت و کمک به جبران کسری بودجه کشور است.

 

 

* گام مهم مجلس برای رفع موانع احداث پتروپالایشگاه‌ها در کشور

وجود مشکل در تامین مالی پروژه‌های پالایشی، عدم مدیریت واحد پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها، دستوری بودن اقتصاد پالایشگاه‌ها و رابطه غلط محاسبه بودجه شرکت ملی نفت، از جمله عواملی است که تاکنون مانع از توسعه ظرفیت پالایشگاهی در ایران شده ‌است. این موارد در کنار نبود برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری آینده‌نگرانه و جامع از سوی وزارت نفت برای تسهیل و ترسیم نقشه توسعه پتروپالایشگاه‌ها در ایران موجب شده است کشور نتواند از ظرفیت نفت خود بخوبی استفاده کند.

 به منظور استفاده از ظرفیت‌های مغفول کشور در این حوزه، تیرماه 98 قانونی در مجلس شورای اسلامی تصویب شد که در صورت اجرا می‌توانست مسیر توسعه ظرفیت پالایشگاهی و پتروپالایشگاهی را در ایران هموار ‌کند. این قانون که با عنوان «حمایت از صنایع پایین‌دستی نفت با استفاده از سرمایه‌گذاری مردمی» به تصویب رسید و به قانون پتروپالایشگاه‌ها معروف شد، در مرحله تایید تا افزوده شدن 8 طرح به مجموع ظرفیت 5/1 میلیون بشکه توسط وزارت نفت پیش رفته‌ اما در مرحله اجرا و اعطای مجوز همچنان معطل اخذ یک مجوز از صندوق توسعه ملی برای شروع به کار رسمی و تامین مالی طرح‌ها مانده است. مجوزی که هر چه زودتر باید صادر شود تا ظرفیت‌های بالقوه این حوزه شکوفا شده و به صورت بالفعل درآید. اجرای طرح‌های پتروپالایشی در کشور فرصت‌های مغتنمی را با خود به همراه می‌آورد که استفاده از این فرصت‌ها می‌تواند کمک شایانی به اقتصاد کشور کند.

 

* فرصت هدایت نقدینگی به سمت اقتصاد مولد

آخرین آمارهای بانک مرکزی حاکی از آن است که حجم نقدینگی در کشور همچنان در حال رشد است. در یک سال منتهی به شهریور سال 99 نقدینگی با رشد بیش از 36 درصدی به رقم چشمگیر 3000 هزار میلیارد تومان رسیده ‌است. کارشناسان اقتصادی همواره نسبت به رشد نقدینگی هشدار داده‌اند و آن را عامل برخی گرانی‌های مقطعی دلار، طلا و مسکن و سراریز شدن آن به سایر کالاهای اساسی می‌دانند. به تعبیر مقام معظم رهبری، بلای نقدینگی وقتی به نعمت تبدیل می‌شود که آن را به سمت تولید هدایت کنند تا چرخ‌های زندگی مردم به حرکت درآید. وقتی نقدینگی به سمت تولید و فعالیت‌های مولد و سودآور اقتصادی برود، دیگر نباید نگران تبعات تورم ناشی از آن بود و منفعت نهایی آن به مردم می‌رسد. 

با نگاهی به تجربه کشورهای موفق اقتصادی مشاهده می‌شود این کشورها برای تشویق هدایت نقدینگی بخش خصوصی به سمت فعالیت‌های مولد و تولیدی با وضع قوانین مالیات بر عایدی سرمایه، بر اختلاف قیمت خرید و فروش برخی دارایی‌ها مالیات وضع می‌کنند تا از بازده سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های دلالی و سوداگرایانه کم کنند. از طرف دیگر با ایجاد انواع مشوق‌های مالی و رفع موانع اداری، راه را برای هدایت نقدینگی به سمت تولید هموار کرده‌اند. 

قانون پتروپالایشگاه‌ها با هدف جذابیت سرمایه‌گذاری در این پروژه‌ها طراحی شده‌ است. از جمله مفاد این قانون- که به تامین مالی، کاهش دوره بازگشت سرمایه و افزایش نرخ بازده داخلی پروژه‌ها کمک می‌کند- «تنفس خوراک» است. تنفس خوراک نوعی تسهیلات غیرنقدی است که در سال اول به اندازه هزینه سرمایه کل پتروپالایشگاه داده می‌شود و سپس به صورت اقساط 8 ساله دریافت می‌شود. اقتصاد آزاد پتروپالایشگاه و امکان استفاده از انواع ابزارهای تامین مالی نیز که در این قانون ذکر شده، عواملی است که کمک موثری به جذابیت سرمایه‌گذاری‌های خرد و خصوصی می‌کند. 

 

* فرصت احداث پارک‌های شیمیایی و تکمیل زنجیره ارزش فرآورده‌های پایین‌دستی نفتی

در پتروپالایشگاه‌ها به جای تولید بعضی فرآورده‌های سوختی، اولفین‌ها و آروماتیک‌ها که مواد بالادست پتروشیمی هستند تولید می‌شود. احداث پارک‌های شیمیایی در پایین‌دست طرح‌‌های پتروپالایشی برای تبدیل اولفین‌ها و آروماتیک‌ها به محصولات تمام‌شده شیمیایی باارزش علاوه بر اینکه از مزیت خوراک پایدار در دسترس برخوردار است، بیشترین ارزش افزوده فرآیند پالایش را ایجاد می‌کند و موجب تولید محصولات پرکاربرد و متنوع می‌شود. 

تکمیل زنجیره ارزش در ایران صرفا در حد شعار و در اسناد بالادستی بیان شده ‌است اما در واقعیت نه‌ تنها به حجم تولید قابل قبولی نرسیده‌ایم، بلکه در تولید مواد پتروشیمیایی به همان مواد بالادست بسنده شده ‌است. در صورتی که با تولید مواد باارزش شیمیایی پایین‌دستی می‌توان هم از واردات این مواد در کشور جلوگیری کرد و هم می‌توان ظرفیت صادرات این مواد به بازارهای منطقه را ایجاد کرد که ارزآوری‌های قابل توجهی نیز دارد. طرح الحاقیه قانون پتروپالایشگاه‌ها که اخیراً در کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی تصویب شده ‌است، زمینه اعطای تنفس خوراک به واحدهای شیمیایی پایین‌دست پتروپالایشگاه را نیز فراهم آورده‌ است که اگر اجرایی شود باعث جذابیت مشارکت بخش خصوصی برای توسعه زنجیره ارزش مواد پایین‌دستی می‌شود. 

 

* اشتغال‌زایی و فعال شدن صنایع مرتبط در کشور

اجرای این طرح‌های پتروپالایشی و ایجاد صنایع تکمیلی پتروشیمی در پایین‌دست، نقش مهمی در اشتغال‌زایی‌ مستقیم و غیرمستقیم دارد. علاوه بر این بسیاری از صنایع و کارخانجات قطعه‌سازی، تجهیزات و مخازن نظیر شرکت‌های لوله‌سازی، ابزار دقیق و شرکت‌هایی همچون آذرآب، هپکو و ماشین‌سازی اراک که اتفاقا در سال‌های اخیر با مشکل رکود مواجه بوده‌اند نیز فعال خواهند شد. 

 بررسی اشتغال‌زایی پروژه‌های پالایشی و پتروشیمیایی اجرا شده در کشورهای دیگر و همچنین پروژه‌هایی مثل احداث پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس نشان می‌دهد طی دوره ساخت به ازای هر 250 هزار بشکه ظرفیت پالایشی در روز 15 هزار نفر اشتغال‌زایی مستقیم و 24 هزار نفر اشتغال‌زایی غیرمستقیم ایجاد می‌شود. این رقم برای دوره بهره‌برداری، به ‌ازای هر 250 هزار بشکه، حدود 6 هزار نفر اشتغال‌زایی مستقیم و غیرمستقیم است. این داده‌ها نشان می‌دهد هر چه به سمت تکمیل زنجیره ارزش پایین‌دست فرآورده‌های پتروشیمیایی حرکت کنیم، میزان اشتغال‌زایی بیشتر خواهد بود به‌ طوری که به طور میانگین به ‌ازای هر 250 هزار بشکه، 12 هزار نفر به صورت مستقیم و 21 هزار نفر به صورت غیرمستقیم مشغول به کار در صنایع پایین‌دستی می‌شوند. بنابراین با احداث طرح 5/1 میلیون بشکه در روز، می‌توان اشتغال‌زایی بیش از 230 هزار نفری را برای آن‌ متصور بود.

***

برای بار سوم از یک سوراخ گزیده می‌شوند؟

گروه اجتماعی: بارش باران پاییزی در استان‌های خوزستان، بوشهر، هرمزگان، فارس و کرمان تاکنون 7 کشته و میلیاردها تومان خسارت بر جا گذاشته و همزمان رئیس دستگاه قضا به سازمان بازرسی کل کشور دستور استقرار در مناطق سیل‌زده و رسیدگی به مشکلات را صادر کرده است. 

به گزارش «وطن ‌امروز»، بارش‌های گسترده در هفته گذشته بسیاری از خیابان‌های سربندر و جنوب اهواز را زیر آب برد و در ادامه روز یکشنبه به شهرستان‌های دشتستان و برازجان استان بوشهر خسارات زیادی وارد کرد. بارش باران در استان هرمزگان بیشترین قربانی را گرفت و 5 کشته برجا گذاشت تا واکنش رئیس دستگاه قضا را در پی داشته باشد. 

حجت‌الاسلام حسن درویشیان، رئیس سازمان بازرسی‌کل کشور در پی دستور رئیس قوه‌ قضائیه به خوزستان سفر و در جلسه رسیدگی به مشکلات سیل‌زدگان استان شرکت کرد اما بزرگ‌ترین غایب این جلسه شریعتی، استاندار خوزستان بود(!) به گفته ایمان شمسایی، مشاور درویشیان، در حالی که رئیس سازمان بازرسی‌کل کشور برای رسیدگی به مشکلات در خوزستان به سر می‌برد اما استاندار با وجود وقوع سیل از استان خارج شده و به تهران سفر کرده است! 

حجت‌الاسلام درویشیان که با دستور رئیس قوه ‌قضائیه به منظور بررسی مشکلات ناشی از سیل و آبگرفتگی به خوزستان سفر کرده، در جمع تعدادی از مسؤولان استانی اظهار داشت: مردمی که در ۸ سال دفاع‌مقدس پیشگام جهاد و مقاومت بودند، شایسته بهترین خدمات هستند و انتظار می‌رود کار اساسی برای مشکل جمع‌آوری آب‌های سطحی و فاضلاب انجام شود. 

وی ادامه داد: کار گذاشتن پمپ، علاج موقت است و باید معضل به صورت ریشه‌ای حل شود، ما به دوستان گفته‌ایم کم‌کاری‌هایی که انجام شده از سوی هر نهادی که بوده مورد بررسی قرار بگیرد و اگر ترک فعلی انجام شده، سازمان بازرسی ورود کند و بشدت برخورد می‌کنیم. وی افزود: این حق طبیعی مردم است هم آب شرب مناسب و هم سیستم فاضلاب درست داشته باشند. عضو شورای‌ عالی قوه قضائیه خاطرنشان کرد: اختلاف نظرها باید در جهت خدمت به مردم کنار گذاشته شود و یک بار برای همیشه باید تکلیف این موضوع مشخص شود و اینجور نباشد که هر سال بیاییم راجع به این مساله بحث کنیم.   درویشیان با اشاره به ضرورت ارائه گزارش حسب دستور ریاست قوه قضائیه به وی درباره ترک فعل‌های صورت‌گرفته در این حوزه افزود: اینکه بگوییم باران زیاد باریده که توجیه خوبی نیست. کما اینکه در نقاط زلزله‌خیز، ساختمان‌ها را برای تحمل ۹ ریشتر هم پیش‌بینی می‌کنند و این موضوع در بحث آبگرفتگی‌ها و فاضلاب و آب‌های سطحی خوزستان باید لحاظ شود. حسب دستور ریاست قوه، گزارشی مبسوط از کم و کیف اقدامات انجام شده و قصور و تقصیرهای احتمالی به ایشان ارائه خواهد شد. 

بنا بر این گزارش، نشست مدیران استانی در غیاب استاندار خوزستان ـ که در تهران بسر می‌برد ـ روز گذشته در محل بازرسی ‌کل استان خوزستان با حضور رئیس دادگستری و دادستان این استان برگزار شد.

رئیس سازمان بازرسی‌کل کشور گفت: با توجه به بررسی‌ها و کارشناسی‌هایی که انجام خواهد شد ما در سریع‌ترین زمان ممکن مستندات را جمع‌آوری و پیگیری خواهیم کرد. گمان می‌کنم در کمترین زمان گزارش را آماده کنیم و آنچه مربوط به خود استان است قبل از خروج از خوزستان به مسؤولان استان ابلاغ خواهد شد.

همچنین وی دیروز ضمن سفر میدانی به اهواز جهت بررسی مشکلات آب‌ و فاضلاب این شهر، در جمع خبرنگاران اظهار کرد: جمع‌بندی جلسه‌ای که امروز داشتیم نشان می‌دهد این مشکل برای امروز و دیروز یا امسال و سال گذشته نیست و سال‌ها وجود داشته است. این مشکل به زیرساخت‌هایی که باید در گذشته پیش‌بینی و دنبال می‌شده بازمی‌گردد. 

درویشیان ضمن تاکید بر به‌روزرسانی طرح جامع فاضلاب استان خوزستان بیان کرد: طرح جامع فاضلاب خوزستان که از سال ۸۵ آغاز شده است، متاسفانه طبق گزارشی که ارائه شد تاکنون بیش از ۴۰ درصد آن اجرا نشده و با توجه به تغییر اقلیم خوزستان در سال‌های اخیر و افزایش میزان بارندگی‌ها نیازمند به‌روزرسانی است.  رئیس سازمان بازرسی‌کل کشور در ادامه افزود: مشکل دیگری که باید به آن پرداخته شود بحث آب‌های سطحی است که متفاوت از بحث فاضلاب است و آبگرفتگی اخیر ناشی از همین مساله است؛ طوری که اقدامات موقت در رابطه با دفع آب‌های سطحی انجام شده و بعضی مناطقی که سال گذشته دچار آبگرفتگی شده بود با اقدامات چند ماه اخیر دچار مشکل نشدند اما چند منطقه اهواز و چند شهر استان از جمله بندر امام دچار مشکل جدی شدند که بحث‌هایی در این باره انجام و مواردی هم مطرح شد و مقرر شد بررسی‌های ما طی چند روز آینده تکمیل شود تا به یک جمع‌بندی برسیم. رئیس سازمان بازرسی‌کل کشور در رابطه با جمع‌بندی‌ای که در پایان این سفر میدانی انجام خواهد داد، گفت: آنچه از امکان تصمیم‌گیری و اقدام به آن در خوزستان وجود دارد به مسؤولان استان ابلاغ می‌کنیم و آنها ملزم به پیگیری موارد هستند. 

 

* سیل تاکنون ۷ کشته برجا گذاشته است

سخنگوی سازمان اورژانس کشور از جان‌باختن ۷نفر در سیل استان‌های بوشهر و هرمزگان خبر داد. 

مجتبی خالدی در تشریح آخرین وضعیت سیل و آبگرفتگی در استان‌های سیل‌زده اظهار کرد: در این مدت شاهد وقوع سیل و آبگرفتگی در استان‌های کرمان، فارس، بوشهر و هرمزگان بودیم. وی ادامه داد: طی این حوادث ۲ نفر در استان‌های بوشهر و هرمزگان مصدوم شدند که به مراکز درمانی انتقال یافتند. همچنین ۷ نفر؛ ۵ نفر در استان هرمزگان و ۲ نفر در استان بوشهر متأسفانه بر اثر این حادثه جان خود را از دست دادند. ریزش کوه ناشی از سیل موجب واژگونی ۲ خودرو و فوت 5 نفر شد. 

مهرداد حسن‌زاده، مدیرکل مدیریت بحران استانداری هرمزگان نیز درباره مرگ ۵ نفر در این استان گفت: بر اثر بارندگی عصر یکشنبه 16 آذرماه در شهرستان پارسیان، متاسفانه ۲ دستگاه خودروی پژوپارس و وانت پراید با ۵ سرنشین دچار سانحه شدند. به علت جاری شدن سیلاب و ریزش کوه، ۵ سرنشین این ۲ خودرو دچار حادثه شده و مفقود می‌شوند که بلافاصله با پیگیری مدیریت بحران استان و حضور فرماندار شهرستان پارسیان در محل، با کمک نیروهای امدادی و عملیاتی و همکاری خوب اهالی، خودروها و مفقودین پیدا شدند. 

 وی گفت: شدت سیلاب اولیه سرازیر شده از کوه به قدری زیاد بوده که ۲ خودرو را با خود برده بود.

وی ادامه داد: در این سانحه دلخراش متاسفانه 4 نفر از هموطنان عزیز جان خود را از دست دادند و یک نفر هم که با حال وخیم به مراکز درمانی پارسیان اعزام شد، جان خود را از دست داد. 

رئیس کل دادگستری خوزستان خواستار ارائه سریع گزارش‌های تیم بازرسی قوه‌ قضائیه از نتیجه بازرسی‌ها و تخلفات احتمالی در موضوع آبگرفتگی‌های برخی شهرهای این استان شد. حجت‌الاسلام مرادی در جلسه‌ای با حضور رئیس سازمان بازرسی کشور در اهواز گفت: اگر در آبگرفتگی‌ شهرهای استان، قصور یا عمدی صورت گرفته باشد، چه دولتی چه شخصی، در دستگاه قضا طبق مقررات بشدت برخورد می‌کنیم. وی خطاب به تیم بازرسی دستگاه قضایی اظهار کرد: خواهش من است بررسی‌ها و گزارش بازرسی، مشمول زمان نشود و نتیجه سریع منتشر شده و به دستگاه قضا بیاید، تا بتوانیم اگر مساله‌ای بود برخورد کنیم. 

مرادی از برخی گزارشات رسیده ابراز نگرانی و در این باره خاطرنشان کرد: برای جمع‌آوری آب‌های سطحی و فاضلاب اقداماتی هم انجام شده اما به نظر می‌رسد در برخی نقاط کم‌کاری شده است. گزارش‌هایی داریم که اهمال شده و گاه عمدا تخلف شده است. برخی مناطق کیسه‌های شن را از فاضلاب‌ها خارج کرده‌اند. این بالاخره نشان می‌دهد عمدی در کار است که مردم را ناراضی کنند. وی با تاکید بر لزوم نگرش ملی به این موضوع، بیان کرد: ما برای برخورد با متخلفان احتمالی یا کم‌کاری‌ها، پرونده قضایی در بعضی شهرستان‌ها تشکیل دادیم اما این کار ملی است و نیاز به نگرش خاصی نسبت به خوزستان وجود دارد. رئیس کل دادگستری خوزستان گفت: تمام زندگی مردم خوزستان همین کولر و وسایل سرمایشی و اینهاست که با این وضع از بین می‌رود و با حجم زیادی از ضرر و زیان مواجه می‌شوند.

 

* ادامه بارش برف و باران در چند استان کشور

بارش برف و باران امروز و فردا در کشور ادامه خواهد یافت اما از شدت آن کم می‌شود. 

مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی در این باره به ایسنا گفت: 18 آذرماه (امروز) در جنوب استان‌های سیستان‌و‌بلوچستان، کرمان و شرق هرمزگان بارش پراکنده رخ خواهد داد. همچنین چهارشنبه (۱۹ آذرماه) در استان گیلان و پاره‌ای از مناطق شمال غرب بارش پراکنده پیش‌بینی می‌شود. 

صادق ضیاییان، مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی در ادامه افزود: پنجشنبه (۲۰ آذرماه) برای نوار شمالی کشور بارش پیش‌بینی می‌شود که شدت بارش‌ها در رشت و غرب مازندران خواهد بود. روز جمعه (۲۱ آذرماه) نیز برای سواحل دریای خزر بارش پیش‌بینی می‌شود. 

 

* نیروهای جهادی در حال خدمات‌رسانی به سیل‌زدگان بوشهر  هستند

بارندگی شدید و بی‌سابقه در استان بوشهر بویژه شهرستان دشتستان، خسارات مالی و جانی برای مردم این منطقه به بار‌ آورد تا جایی که اکنون خیلی‌ها خانه و کاشانه خود را ترک کرده‌اند و نیروهای جهادی در حال خدمات‌رسانی به مردمند. عبدالکریم جمیری، نماینده مردم بوشهر، گناوه و دیلم درباره بارندگی‌های اخیر استان بوشهر طی گفت‌وگویی با «وطن امروز» گفت: با وجود هشدارهای لازم برای آمادگی در برابر وقوع احتمالی سیل که از قبل اعلام شده بود اما شدت بارندگی در این منطقه به حدی بود که کارشناسان این میزان بارش در طول چند ساعت را به اندازه بارندگی یک سال برآورد می‌کنند.  وی با بیان اینکه هر چند حجم بالای بارندگی موجب آبگرفتگی‌ها و جاری شدن سیل در خیابان‌ها و معابر و حتی باعث نفوذ به برخی خانه‌ها شد اما نباید از ضعف‌های زیرساختی و مدیریتی نیز چشم‌پوشی کرد. نماینده مردم بوشهر، گناوه و دیلم تصریح کرد: بیشترین خسارت ناشی از سیل و آبگرفتگی در استان در شهرستان دشتستان اتفاق افتاده است. جمیری اضافه کرد: نیروهای جهادی و بسیجیان برای حمایت و کمک‌رسانی به آسیب‌دیدگان ناشی از وقوع سیل پای کارآمده‌اند و با خدمات‌رسانی به سیل‌زدگان در کنار مردم هستند.

 

* پرداخت وام معیشتی به سیل‌زدگان

رئیس سازمان مدیریت بحران کشور با تشریح آخرین وضعیت استان‌های درگیر سیل و مشکلات جوی، از ارائه درخواست افزایش رقم وام‌های معیشتی و جبران خسارت سیل‌زدگان به دولت خبر داد. 

اسماعیل نجار با بیان اینکه بارش‌های اخیر سبب بروز آبگرفتگی و سیلاب در برخی مناطق استان‌های خوزستان، بوشهر، فارس، کرمان و هرمزگان شد، گفت: متاسفانه شدت این بارش‌ها خساراتی را به هموطنان ما بویژه در ۲ استان بوشهر و خوزستان وارد کرد که در حال پیگیری برای جبران آن هستیم. وی با اشاره به وضعیت استان خوزستان گفت: در برخی از شهرهای این استان سال‌هاست که به دلیل نبود نهرهایی برای جمع‌آوری و انتقال آب‌های سطحی مشکلاتی ایجاد می‌شود. در این شهرها عمدتا با پمپ‌های قوی اقدام به تخلیه آب می‌شود که سال گذشته نیز با پیگیری سازمان مدیریت بحران کشور چندین دستگاه پمپ قوی برای تخلیه آب اختصاص داده شد. نجار درباره وضعیت فعلی استان خوزستان گفت: در حال حاضر در این استان مشکل جدی وجود ندارد و عمده ارزیابی‌ها برای تعیین خسارات و جبران آنها نیز به اتمام رسیده است. ما تلاش کردیم که با دست باز نسبت به جبران خسارات اقدام کنیم و حتی موارد متعددی که خانه فرسوده‌ای در مناطق سیل‌زده قرار داشت، آن را هم در لیست جبران خسارات قرار دادیم. در همین راستا نیز در مجموع ۴ هزار درخواست برای وام تعمیرات و ۱۰۰۰ درخواست برای وام ساخت واحدهای تخریبی و نوسازی در این استان تایید شده است. علاوه بر آن ۶۰۰۰ وام معیشتی نیز به حادثه‌دیدگان پرداخت خواهد شد. وی با بیان اینکه بخشی از این وام‌ها بلاعوض و بخشی دیگر نیز با بهره کم است، گفت: وام معیشتی از نوع بلاعوض است و همچنین بخشی از وام‌های جبران خسارات نیز به شکل بلاعوض پرداخت خواهد شد. 

رئیس سازمان مدیریت بحران کشور درباره مبلغ این وام نیز گفت: در درخواستی به دولت تاکید کردیم که با توجه به افزایش قیمت مصالح و هزینه‌ها، لازم است مبلغ این وام‌ها افزایش پیدا کند که پس از تایید نهایی رقم آن را اعلام می‌کنیم. نجار درباره وضعیت استان بوشهر نیز گفت: در این استان همچنان ارزیابی‌ها ادامه دارد و فرآیند تعیین خسارت هنوز انجام نشده است اما پس از نهایی شدن مانند استان خوزستان وام‌های معیشتی، تعمیری و نوسازی به آسیب‌دیدگان پرداخت خواهد شد. وی با بیان اینکه بارش‌ها در این استان کم‌سابقه بوده است، گفت: در مناطقی از استان بوشهر در عرض ۳ ساعت بیش از ۱۶۰ میلیمتر بارندگی داشتیم که بسیار زیاد است. از طرفی در برخی نقاط مانند وحدتیه، دلیل آبگرفتگی شکستگی چند درخت و افتادن آن به رودخانه بود. این درخت‌ها در زیر پلی متوقف شده و آب نیز پشت آن انباشته شده و مشکلاتی را ایجاد کرده بود. رئیس سازمان مدیریت بحران کشور همچنین از پرداخت اجاره‌بها برای اسکان موقت سیل‌زدگان خبر داد و گفت: به این افراد مبلغی داده خواهد شد تا به شکل موقت محلی را برای اسکان خود انتخاب کنند؛ این مبلغ علاوه بر مبلغی است که تحت عنوان وام معیشتی و جبران خسارت پرداخت خواهد شد. 

نجار تعداد فوتی‌های ناشی از این حوادث را 7 تن اعلام کرد و گفت: ۲ نفر در بوشهر و 5 نفر در هرمزگان جان خود را از دست دادند. در این میان فقط یک زن در استان بوشهر به دلیل سقوط در آب جان خود را از دست داد و مابقی تحت تاثیر غیرمستقیم سیل قرار داشتند. یک نفر در بوشهر به دلیل ریزش ساختمان و 5 نفر شامل ۲ زن، ۲ مرد و یک کودک نیز که سرنشینان ۲ خودرو بودند به دلیل ریزش کوه جان خود را از دست دادند. رئیس سازمان مدیریت بحران کشور درباره خسارات وارد شده به بخش کشاورزی و باغات نیز تصریح کرد: این خسارت‌ها از طریق بیمه پرداخت خواهد شد.

 

* سیل اولویت دولت باشد

با آنکه  همچنان کرونا مساله اول کشور است اما خسارت‌های بسیار سیل در استان‌های جنوبی نشان می‌دهد دولت باید بیش از پیش به سیل‌زدگان توجه کند. تجربه نشان داده دولت برای رسیدگی به سیل‌زده‌ها و جبران خسارات در دام بروکراسی می‌افتد و روند کمک‌رسانی مالی بسیار کند پیش می‌رود. همچنین هنوز مناطق سیل‌زده نیاز به امدادرسانی و بسیاری از راه‌ها احتیاج به بازسازی دارند. حل مشکلات سیل‌زده‌ها باید اولویت دولت باشد و مسؤولان برای حل مشکلات سیل‌زده‌ها باید سریع‌تر اقدام کنند؛ سریع‌تر از زمان رسیدگی به سیل‌های سال‌های گذشته.

***

گروه اجتماعی: رفع محدودیت‌ها و بارش باران موجب ترافیک شدید در پایتخت شد. 

به گزارش «وطن ‌امروز»، بازگشایی اصناف و پایان دورکاری بخش قابل توجهی از کارمندان موجب شده ساعات ترافیکی پایتخت طولانی شود، به شکلی که در ساعات منتهی به شروع محدودیت تردد، شاهد ترافیک شدید در خیابان‌های تهران هستیم. همچنین ازدحام شدید در مترو و اتوبوس،‌ شهروندان را غافلگیر کرده است. با توجه به اینکه ممنوعیت تردد شبانه همزمان با تعطیلی‌های پراکنده و محدودیت‌ها وضع شده است، به نظر می‌رسد دولت باید در ساعت آغاز ممنوعیت‌ها و محدودیت‌ها بازنگری کند. ترافیک شدید خیابان‌های تهران از ساعت 19 تا 21 و همچنین ازدحام شدید در مترو و اتوبوس‌های شهری بار دیگر متخصصان را نگران کرده و احتمالا بار دیگر موج جدید شیوع کرونا در تهران را از ۲ هفته آینده شاهد خواهیم بود. دولت می‌تواند با تدوین دستورالعمل‌های جدید، ساعات کار کارمندان و صنوف را تغییر دهد یا اینکه ساعت آغاز ممنوعیت تردد را یک ساعت عقب بیندازد. به هر حال ترافیک تهران خیلی‌ها را نگران کرده و گویا بار دیگر شاهد عادی‌سازی شرایط خواهیم بود.

 

* آخرین آمار کرونا

آمار جان‌باختگان کرونا طی یک هفته اخیر روند نزولی به خود گرفته است. به گزارش «وطن امروز»، در پی کاهش میزان بستری‌شدگان و فوتی‌های ناشی از بیماری «کووید-19» در چند روز اخیر، کارشناسان تاکید دارند این کاهش آمار به معنی ضعیف شدن کرونا نیست و اگر پروتکل‌های بهداشتی توسط مردم رعایت نشود، موج چهارم کرونا کشور را فرامی‌گیرد. سخنگوی وزارت بهداشت دیروز از شناسایی ۱۰۸۲۷ مورد جدید «کووید-19» در کشور طی ۲۴ ساعت خبر داد. سیماسادات لاری گفت: از ظهر یکشنبه تا ظهر دوشنبه و بر اساس معیارهای قطعی تشخیصی، ۱۰ هزار و ۸۲۷ بیمار جدید مبتلا به «کووید-19» در کشور شناسایی شدند که یکهزار و ۶۹۱ نفر از آنها بستری شدند. وی افزود: مجموع بیماران «کووید-19» در کشور به یک میلیون و ۵۱ هزار و ۳۷۴ نفر رسید. لاری ادامه داد: متاسفانه طی این مدت، ۲۸۴ بیمار «کووید-19» جان خود را از دست دادند و مجموع جان‌باختگان این بیماری به ۵۰ هزار و ۵۹۴ نفر رسید. خوشبختانه تاکنون ۷۴۲ هزار و ۹۵۵ نفر از بیماران، بهبود یافته یا از بیمارستان‌ها ترخیص شده‌اند. به گفته وی، ۵۷۹۶ نفر از بیماران مبتلا به «کووید-19» در وضعیت شدید این بیماری تحت مراقبت قرار دارند. همچنین تاکنون ۶ میلیون و ۴۳۲ هزار و ۲۲۸ آزمایش تشخیص «کووید-19» در کشور انجام شده است. بنا بر اعلام سخنگوی وزارت بهداشت، در حال حاضر ۶۴ شهرستان در وضعیت قرمز، ۲۷۸ شهرستان نارنجی و ۱۰۶ شهرستان در وضعیت زرد قرار دارند. سخنگوی وزارت بهداشت در ادامه از صعودی بودن شمار مبتلایان به کرونا در استان‌های شمالی خبر داد و گفت: با توجه به سرد شدن هوا و احتمالا بستن در و پنجره‌ها، تهویه کافی در منازل صورت نگرفته و انتشار و اشاعه ویروس بیش ‌از پیش است.

همچنین معاون درمان ستاد مقابله با کرونا در استان تهران گفت: اگر مردم درباره رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی همراهی لازم را نکنند، اوایل زمستان مجددا وارد پیک کرونا خواهیم شد. نادر توکلی در گفت‌وگو با فارس در پاسخ به این پرسش که «آیا به نظر شما لغو طرح 2 هفته تعطیلی و اعلام وضعیت نارنجی در استان تهران باعث بی‌تفاوتی مردم نمی‌شود؟» اظهار داشت: به نظر می‌رسد اگر 2 هفته تعطیلی که داشتیم به مدت 2 هفته دیگر نیز تمدید می‌شد، مطلوب بود و سیر آرام‌تری از بیماری کرونا را شاهد بودیم؛ البته خوشبختانه در حال حاضر وضعیت بهتر است. وی اضافه کرد:‌ ستاد ملی مقابله با کرونا شاخص را بر اساس تعداد بستری بیماران مبتلا به کرونا گذاشته است و بر اساس تعداد بستری‌ها، اعلام وضعیت قرمز، نارنجی و زرد می‌کند. توکلی در پاسخ به این سوال که آیا احتمال نمی‌دهید با توجه به عادی شدن روند فعالیت‌ها و ساده‌انگاری برخی مردم، شاهد شوک مجدد کرونا در استان تهران باشیم، گفت: نمی‌توانیم پیش‌بینی کنیم اما آن چیزی که همین چند روز شاهد هستیم این است که حجم ترافیک درون‌شهری نسبت به هفته پیش بشدت افزایش یافته است. وی در پاسخ به این پرسش که «با توجه به شروع جدی سرمای هوا و ماندن افراد در محیط‌های بسته، درباره روند شیوع کرونا چه پیش‌بینی‌ای دارید؟» بیان داشت: فکر می‌کنم با توجه به ادامه روندی که اکنون داریم، اگر مردم درباره رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی همراهی نکنند؛ یعنی اگر حتی در اواخر این ماه یا اوایل زمستان کنترل و رعایت لازم نشود، مجددا وارد پیک زمستانی کرونا خواهیم شد. 

 

***

گروه سیاسی: رئیس قوه ‌قضائیه در جلسه روز گذشته شورای عالی این قوه، از نمایندگان ملت در مجلس شورای اسلامی به خاطر تصویب قانون راهبردی کاهش تحریم‌ها و وادار کردن دشمن به پایبندی و انجام وظایف و تعهداتش در توافقات و قرارداد‌های بین‌المللی تقدیر کرد. 

به گزارش «وطن امروز»، آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی با بیان اینکه بیگانگان باید بدانند هر گونه فشار بر ملت بزرگ ایران اسلامی برای آنها هزینه‎ خواهد داشت، تاکید کرد: هر چه دست ما در برخورداری از اهرم‌ها و مؤلفه‌های قدرت پر باشد، هزینه‎های دشمن برای دشمنی و اعمال فشار بر ملت افزایش می‌یابد. 

 رئیس قوه ‌قضائیه در ادامه افزود: در شرایطی که آلمان با موضع سخیف خود نشان داد اروپایی‌ها از آمریکا پیروی می‌کنند، آنچه با مقاومت ملت ایران تناسب دارد، تولید قدرت در عرصه‎های اقتصادی، علمی، امنیتی و دفاعی است تا همراهان و همگامان آمریکا متوجه شوند به جای فشار بر ملت ایران باید به تعهدات خود عمل کنند. 

قانون راهبردی لغو تحریم‌ها که سه‌شنبه 11 آذرماه در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید، قانونی است که به موجب آن دولت مکلف می‌شود غنی‌سازی 20 درصد اورانیوم را ظرف یک ماه پس از ابلاغ این قانون از سر بگیرد. همچنین در صورت عدم پایبندی طرف غربی به تعهداتش، بر اساس تصویب مجلس، ایران از پروتکل الحاقی خارج خواهد شد. این قانون که محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس پنجشنبه‌شب گذشته در گفت‌وگوی ویژه خبری اعلام کرد مجلس برای تدوین آن با شورای عالی امنیت ملی هماهنگی‌های لازم را انجام داده است، مورد توجه ویژه طرف‌های غربی برجام قرار گرفته است. روز گذشته فرانسه، آلمان و انگلیس در بیانیه مشترک به ایران نسبت به اجرای این قانون هشدار دادند. این در حالی است که رئیس قوه‌قضائیه روز گذشته اعلام کرد آنچه با مقاومت ملت ایران تناسب دارد، تولید قدرت است تا همگامان آمریکا متوجه شوند به جای فشار بر ملت ایران باید به تعهدات خود عمل کنند. 

 

* جنس آرمانخواهی دانشجویان با مطالبات احزاب سیاسی تفاوت دارد

آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی در بخش دیگری از سخنانش با گرامیداشت روز دانشجو، بر نقش دانشجویان در تولید علم و جنبش نرم‌افزاری تأکید کرد و اظهار داشت: دانشگاه باید در تحقق پیشرفت و عدالت در گام دوم انقلاب اسلامی پیشگام بوده و نقشی فعال و مؤثر در این زمینه داشته باشد. 

 رئیس قوه‌قضائیه با بیان اینکه عدالتخواهی و اجرای عدالت در همه لایه‎های کشور مهم است، تصویب قوانین عادلانه در نهاد تقنین و اجرای عادلانه قوانین توسط دستگاه‎های اجرایی و همچنین داوری عادلانه در دستگاه قضا را از الزامات حکمرانی شایسته دانست.  آیت‎الله رئیسی از دانشجویان به عنوان جوانان بانشاط، آرمانخواه، صادق و دغدغه‎مند یاد کرد و با بیان اینکه آرمانخواهی دانشجویان از جنس مطالبات احزاب و گروه‎های سیاسی نیست، تصریح کرد: روحیه انقلابی دانشجویان ایجاب می‌کند فضای دانشگاه‎ها هم انقلابی باشد و بنا بر تأکید رهبر معظم انقلاب، دانشجویان هم در تحقق پیشرفت و هم در مطالبه اجرای عدالت باید پیشگام باشند. 

وی با اشاره به آثار و برکات تعامل دستگاه قضا با نخبگان جهت تبیین اقدامات و برنامه‎های عدلیه و اطلاع از نظرات و دیدگاه‎های آنها، بر لزوم ارتباط مستمر همکاران مجموعه قوه ‌قضائیه و سازمان‌های تابعه با دانشجویان و طلاب و سایر اقشار جامعه تأکید کرد. 

***

[تأکید رئیس قوه قضائیه بر اجرای کامل سند تحول قضایی پیش از سال 1403]

آیت‌الله رئیسی عصر روز یکشنبه در دیدار نمایندگان تشکل‌های دانشجویی درباره برنامه‌های تحولی قوه قضائیه اظهار داشت: اجرای سند تحول قضایی از روز نخست تصدی مسؤولیت دستگاه قضا توسط بنده آغاز شد و بیش از ۷۰ دستور‌العمل و آیین‌نامه‌ای که تاکنون صادر شده، بر بستر همان سند تحول ارائه شده به مقام معظم رهبری است. رئیس قوه قضائیه در عین حال گفت: در هفته قوه قضائیه امسال سند تحول قضایی ارتقا یافت که مبنا و مستند اقدامات تحولی جدید خواهد بود، چرا که ما معتقدیم سند تحول هر ۲ سال لازم است با توجه به شرایط به روز شود. آیت‌الله رئیسی با اعلام اینکه این سند بزودی برای اطلاع همگان منتشر می‌شود، گفت: همه هم‌ و ‌غم من اجرایی شدن این سند تا پایان دوره پنج ساله مسؤولیتم در دستگاه قضایی است تا ان‌شاءالله تحول مدنظر رهبر انقلاب در بستر گام دوم در قوه قضائیه محقق شود.

گروه اقتصادی: به نظر می‌رسد رد کلیات لایحه بودجه 1400 نخستین اقدام مجلسی‌ها باید باشد تا پس از آن با چند اقدام، سند دخل و خرج سال آینده دولت را از بحران‌آفرینی دور کنند. اصلی‌ترین پیشنهاد این است که دولت اساسا قید درآمدهای نفتی را بزند و این منبع را که تحقق آن مملو از اما و اگر است صرفا برای مصارف عمرانی و طرح‌های توسعه‌ای در نظر بگیرد. برای جبران این منبع مالی که قریب به یک چهارم درآمدهای بودجه را هم تشکیل می‌دهد، دولت می‌تواند سراغ فروش سهام بیشتر و ملزم کردن بانک‌ها به خرید اوراق بدهی در کنار ایجاد درآمدهای پایدار مالیاتی حرکت کند. از سوی دیگر دولت باید شرایط اقتصادی کشور را پذیرفته و سقف عمومی بودجه را کاهش دهد. به گزارش «وطن امروز»، تاکنون رسانه‌ها و کارشناسان اقتصادی از رد کلیات بودجه 1400 به عنوان یک اقدام لازم و ضروری برای جلوگیری از فاجعه تورمی و اقتصادی سال آینده سخن گفته‌اند اما آنچنان به راهکارهای پس از رد کلیات بودجه پرداخته نشده است. طرفداران بودجه 1400 هم با این استدلال که خود می‌دانند منابع غیرواقعی و خوش‌بینانه نگاشته شده، از این می‌گویند که راه دیگری ندارند و در نتیجه در برابر نقدها مقاومت می‌کنند و در ادامه راهکار برون‌رفت از شرایط کنونی را صرفا در مذاکره و سازش با غربی‌ها می‌دانند. به احتمال زیاد سال آینده القای دروغ در بن‌بست قرار داشتن کشور به شعار جریان سیاسی طراحی‌کننده بودجه تبدیل خواهد شد؛ بن‌بستی که خود عامل و تشدیدکننده آن هستند. در شرایط کنونی به نظر می‌رسد مجلسی‌ها در ابتدا باید دست به رد کلیات بودجه بزنند و بلافاصله راهکارهای خود را برای نجات بودجه پیش از بهانه‌آوری‌های دولتی‌ها طرح کنند تا چنین فضایی از بین برود. از اصلی‌ترین راهکارهای موجود ایجاد پایه‌های مالیاتی جدید در کنار پایان معافیت‌های مالیاتی است. البته این موضوع مورد تایید و تاکید رئیس مجلس شورای اسلامی هم هست. محمدباقر قالیباف در این باره اظهار کرد: مالیات، گمرکات و برخی درآمدهای جزئی مانند عوارض و... درآمد پایدار است، در حالی که نفت و اوراق قرضه جزو درآمدهای پایدار نیست. وی افزود: باید با استفاده از رونق تولید و صادرات هزینه‌های دولت را تامین کرد. در این صورت اقتصاد سالمی ایجاد می‌شود که کسری بودجه ندارد. قالیباف گفت: برای تحقق این امر دولت در ارائه بودجه و مجلس در تصویب آن باید واقع‌بین باشد و بپذیرد این بخش از بودجه کسری دارد، این در حالی است که در برخی موارد ما غیرپایدار بودن درآمدهای نفتی و اوراق قرضه را نمی‌پذیریم و به صورت شکلی تراز را صفر نشان می‌دهیم. وی با اشاره به کسری بودجه موجود یادآور شد: باید بپذیریم کسری بودجه داریم و راه صحیح و درستی که این بودجه را به سمت بودجه پایدار ببریم، اخذ مالیات است. رئیس مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: امروز وضعیت مالیات در کشور بشدت به هم ریخته است، چرا که حدود 600 هزار شرکت حقوقی مالیات می‌پردازند. همچنین حدود 3 میلیون نفر در حوزه کسب و کار به این امر مبادرت می‌ورزند. از سوی دیگر 32 هزار نفر ممیزی مالیاتی داریم که مالیات جمع می‌کنند که 60 درصد آنها با 60 درصد همه امکانات حوزه مالیاتی فقط 15 درصد مالیات جمع می‌کنند، به این معنا که بر مبنای مالیات امسال که 170 هزار میلیارد تومان بر اساس قانون است، حدود 27 هزار میلیارد تومان جمع می‌کنند. وی اظهار کرد: در 6 ماه گذشته یکی از کارهایی که با همکاری وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان امور مالیاتی انجام دادیم، طرح مربوط به CGT بود که وضع شده و در کمیسیون اقتصادی هم تصویب شده است و الان در نوبت صحن قرار دارد و همه تلاش‌مان این است که قبل از بررسی بودجه، آن را تصویب کنیم و مطمئنا این باعث می‌شود حجم درآمد بشدت بالا برود. رئیس مجلس شورای اسلامی افزود: 2 سال است شرکت‌های دولتی باید درآمدشان را بیاورند، ضمن اینکه در رابطه با لایحه بودجه 1400 باید بگویم امسال بودجه دولتی 850 هزار میلیارد است اما بودجه شرکت‌های دولتی بر اساس قانون پیگیری شده 1500 میلیارد تومان است، یعنی تقریبا 2 برابر بودجه است. قالیباف خاطرنشان کرد: تقریبا بیش از 300 شرکت دولتی بررسی شدند و مشخص شد 30 شرکت، 80 درصد مالیات- از همان 1500 میلیارد- برای آنهاست که بخشی از آنها نفتی هستند و ما در مجلس در همین یک ماه گذشته به طور مصمم این موضوع را پیگیری کردیم کما اینکه نشستی با حضور نمایندگان مجلس، دیوان محاسبات و مرکز پژوهش‌های مجلس برگزار شده و این آمارها را به طور ریز بررسی کردند. وی افزود: این شرکت‌های دولتی کلا از بخش 50 درصد سود ویژه، بحث مالیات و سودی که از طریق سهام به دولت می‌دهند، جمع آن در سال 25 هزار میلیارد تومان می‌شود اما بدهی‌ای که برای دولت ایجاد می‌کنند بین 70 تا 80 هزار میلیارد تومان است که باید آن را درست کنیم. 

با توجه به زمان اندک مجلس برای تعیین تکلیف بودجه سال 1400 و اهمیت اصلاح لایحه دولت، کاستن از کسری بودجه تا حد ممکن از جمله فوری‌ترین اقدامات مجلس در هفته‌های آینده به شمار می‌رود. برخی از مهم‌ترین راهکارهای پیش روی مجلس برای این کار به شرح زیر است.

 

* کاهش سقف بودجه عمومی

دولت لایحه بودجه سال 1400 را با 47 درصد رشد نسبت به رقم مصوب بودجه 99 تقدیم مجلس کرده است. مجلس می‌تواند در نخستین اقدام، رقمی در حدود 100 هزار میلیارد تومان از سقف بودجه عمومی بکاهد. در صورت اجرای این کار، رشد بودجه عمومی نسبت به قانون بودجه سال 99 به 30 درصد می‌رسد که باز هم با توجه به محدودیت منابع دولت، رشد قابل توجهی است. در واقع مجلس می‌تواند سقف بودجه عمومی سال آینده را حداقل به میزان 100 هزار میلیارد تومان کمتر از لایحه‌ای که دولت تقدیم مجلس کرده، کاهش دهد. البته محدود کردن سقف بودجه عمومی به حدود 700 هزار میلیارد تومان هم گزینه‌ای نزدیک‌تر به ایده‌آل ‌است. با در نظر گرفتن سقف 700 هزار میلیارد تومانی برای بودجه سال آتی، رشد سقف بودجه عمومی سال بعد نسبت به سال جاری معادل 22 درصد خواهد بود. در مجموع کاستن از رقم سقف بودجه، نخستین اقدام اصلاحی در بخش ارقام بودجه است که تبعات کسری بودجه سال آتی را برای اقتصاد به حداقل می‌رساند چرا که طبیعتا در صورت کاهش سقف بودجه، مساله تامین منابع برای پوشش دادن هزینه‌ها، برطرف می‌شود. 

 

* فروش سهام دولت در بازار سرمایه

دولت در سال جاری درآمد قابل توجهی از محل فروش سهام شرکت‌های دولتی در بورس به‌دست آورد، از همین رو اقدام به افزایش رقم درآمد خود از این محل در لایحه بودجه سال آینده کرد. افزایش عرضه سهام دولت در بورس می‌تواند به افزایش درآمد دولت از این محل و کمک به تامین مالی کم‌هزینه برای جبران کسری بودجه سال آینده دولت، کمک قابل توجهی کند. البته با توجه به سقوط اخیر شاخص بورس و حاکم شدن جو بی‌اعتمادی در میان سهامداران نسبت به دولت، تحقق درآمدهای دولت از محل فروش سهام خود در بورس تا حدودی به خطر افتاده است. با این حال دولت می‌تواند با ارائه تخفیف‌های جذاب در ماه‌های باقی‌مانده سال جاری، بار دیگر اعتماد سهامداران را جلب کند تا بتواند نسبت به تامین مالی از این محل حساب باز کند. 

 

* الزام بانک‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری به خرید بیشتر اوراق بدهی

اهمال 7 ساله دولت در اصلاح نظام مالیاتی، فروش اوراق بدهی برای تامین منابع بودجه را غیرقابل چشم‌پوشی کرده ؛ از همین رو تنها راهکار پیش روی دولت، کم کردن هزینه تامین مالی از روش فروش اوراق است. دولت در سال جاری حدود 120 هزار میلیارد تومان اوراق فروخته است. فروش مقدار بی‌سابقه‌ای اوراق بدهی در سال جاری، فشار سنگینی روی سود این اوراق وارد کرده تا جایی که سود این اوراق را به حدود 21 درصد رسانده است. هرچند افزایش بیشتر نرخ سود می‌تواند باعث تامین مالی بیشتر دولت شود اما خطر ناتوانی دولت بعد از بازپرداخت این بدهی‌ها و تبدیل آن به تورم، مانعی فنی برای فروش بیشتر اوراق بدهی است. در چنین شرایطی باید تدبیری اندیشید که هزینه تامین مالی دولت از محل فروش اوراق بدهی به کمترین میزان کاهش یابد. از جمله مهم‌ترین راهکارهای کاهش هزینه تامین مالی دولت از محل فروش اوراق بدهی، الزام بانک‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری به خرید بیشتر اوراق بدهی است. در بسیاری از کشورهای بزرگ اقتصادی، بانک‌ها ملزم به نگهداری بخشی از دارایی‌های خود در قالب اوراق بدهی دولتی هستند، چرا که این اوراق فاقد هرگونه ریسک نقدینگی است و افزایش سهم این اوراق در سبد دارایی‌های بانک‌ها و سایر نهادهای مالی، باعث کاهش ریسک دارایی‌های آنها می‌شود. شورای پول و اعتبار در شهریورماه سال جاری طی مصوبه‌ای، شبکه بانکی را ملزم به نگهداری حداقل 3 درصد از مانده سپرده‌های خود در قالب اوراق بدهی دولتی کرد. با توجه به پر شدن این ظرفیت طی ماه‌های اخیر، شورای پول و اعتبار می‌تواند با افزایش این نسبت و رساندن آن به رقمی در حدود 8 تا 10 درصد و بدون نیاز به افزایش نرخ سود اوراق بدهی، ظرفیتی معادل 200 هزار میلیارد تومان برای دولت جهت فروش اوراق بدهی ریالی ایجاد کند. همچنین شورای عالی بورس با افزایش حداقل سهم قانونی اوراق بدهی در سبد دارایی‌های شرکت‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، می‌تواند ظرفیتی جدید برای خرید این اوراق در بازار سرمایه ایجاد کند.

گروه سیاسی: کشورهای فرانسه، آلمان و انگلیس در بیانیه‌ای مشترک نسبت به تصمیم ایران برای نصب سانتریفیوژهای جدید در تاسیسات غنی‌سازی نطنز ابراز نگرانی کردند.

به گزارش «وطن امروز»، با برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا و پیروزی جو بایدن، تروئیکای اروپا ملاحظات خود را- که به واسطه خروج غیرقانونی ترامپ از برنامه جامع اقدام مشترک ایجاد شده بود- کنار گذاشته و مجددا به مسیر تقابل و خصومت‌ورزی با برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران روی آورده است.

به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، تروئیکای اروپا روز دوشنبه با ادعای اینکه تصمیم ایران برای نصب سانتریفیوژهای جدید در نطنز نقض توافق هسته‌ای است، گفت: «اگر ایران درباره حفظ فضای دیپلماسی جدی است، باید از توافق تبعیت کند». ۳ کشور اروپایی در واکنش به قانون مجلس شورای اسلامی تحت عنوان «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران» مدعی شدند: «اطلاعیه اخیر ایران به آژانس اتمی درباره تصمیم نصب ۳ آبشار سانتریفیوژهای پیشرفته در تاسیسات غنی‌سازی نطنز، مخالف برجام و بسیار نگران‌کننده است».

در ادامه این بیانیه آمده است: «با نگرانی شدید به قانون اخیر که توسط پارلمان ایران تصویب شده، توجه می‌کنیم. [قانونی که] اگر اجرا شود، به طور اساسی برنامه هسته‌ای ایران را توسعه داده و دسترسی‌های نظارتی آژانس اتمی را محدود می‌کند». 

نگرانی ۳ کشور اروپایی از قانون اخیر مجلس پس از آن صورت می‌گیرد که حسن روحانی، محمدجواد ظریف و برخی مقامات دولتی به این قانون مجلس که در واکنش به ترور دانشمند هسته‌ای کشورمان شهید محسن فخری‌زاده تصویب شد، بشدت حمله کردند. تروئیکای اروپا همچنین افزود: «این اقدامات با برجام و تعهدات گسترده‌تر هسته‌ای ایران همخوانی ندارد. اگر ایران درباره حفظ فضای دیپلماسی جدی است، نباید چنین گام‌هایی را اجرا کند». کشورهای آلمان،‌ فرانسه و انگلیس در این بیانیه همچنین هشدار دادند: «چنین اقدامی، تلاش‌های مشترک ما برای حفظ برجام را به خطر می‌اندازد و فرصت مهم برای بازگشت به دیپلماسی به ‌همراه دولت جدید آمریکا را تضعیف می‌کند». این بیانیه سپس با لحنی تهدیدآمیز اضافه کرد: «ما این عدم تبعیت ایران را در چارچوب برجام مطرح خواهیم کرد. ما از بیانیه‌های رئیس‌جمهور منتخب [جو] بایدن درباره برجام و راه دیپلماتیک برای رسیدگی به نگرانی‌های گسترده‌تر درباره ایران، استقبال می‌کنیم. این به نفع همه ما است». ابراز نگرانی تروئیکای اروپا از تصمیم ایران برای نصب سانتریفیوژهای جدید در نطنز پس از آن رخ می‌دهد که گزارش محرمانه اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این باره روز جمعه در رسانه‌ها درز کرد! خبرگزاری رویترز روز جمعه با انتشار گزارشی اعلام کرد ایران به اطلاع نهاد دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل رسانده که قصد نصب ۳ آبشار دیگر از سانتریفیوژهای پیشرفته IR-2m در تأسیسات غنی‌سازی نطنز را دارد؛ اتفاقی که باعث اعتراض کاظم غریب‌آبادی، نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شد. وی در واکنش به ادامه درز اطلاعات محرمانه برنامه هسته‌ای ایران از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به رسانه‌ها و سرویس‌های جاسوسی، طی نامه‌ای خواستار بازنگری در ساز‌و‌کارهای محرمانگی آژانس شد.

بیانیه توهین‌آمیز ۳ کشور اروپایی در حالی است که چندی قبل هم این ۳ کشور در نشست اخیر شورای حکام آژانس، بیانیه‌ای عجیب و غیرمسؤولانه صادر کرده بودند. در بیانیه ۳ کشور انگلیس، فرانسه و آلمان آمده بود: همواره صراحت داشته‌ایم که از خروج آمریکا از برجام و احیای تحریم‌ها متأسفیم. ما تحریم‌ها را به نحو پیش‌بینی ‌شده در برجام رفع کرده و مضاف بر آن از طریق ایجاد ساز‌و‌کار مالی اینستکس، تلاش‌هایی اضافی جهت مجاز کردن تجارت مشروع با ایران به کار بسته‌ایم. این ۳ کشور اروپایی به‌رغم وعده‌های فراوانی که به دولت روحانی برای عمل به تعهدات برجامی‌شان و جبران خلأ حضور آمریکا در توافق داده‌اند، تاکنون نه‌تنها به هیچ یک از این وعده‌ها عمل نکرده‌اند که با اتلاف وقت، امید داشتند با تاثیرگذاری کارزار فشار حداکثری دولت ترامپ بر ایران، توافق گسترده‌تری از برجام شکل بگیرد و با روی کار آمدن دموکرات‌ها در کاخ سفید و در سایه بی‌عملی دیپلماتیک دستگاه سیاست خارجی ایران، فضا را برای زیاده‌خواهی خود مناسب‌تر می‌بینند. «هایکو ماس» وزیر خارجه آلمان هفته گذشته در گفت‌وگو با نشریه اشپیگل با اشاره به برجام اظهار کرد: آلمان به دنبال یک جایگزین و توافق هسته‌ای گسترده‌تر با ایران است، زیرا توافق فعلی دیگر کافی نیست. وزیر خارجه آلمان در مصاحبه با مجله اشپیگل مدعی شد: شکلی از «توافق هسته‌ای پلاس» نیاز است که مطابق با منافع ما است. هشدارهای پیاپی انگلیس، آلمان و فرانسه به ایران مبنی بر بازگشت به تعهدات یک طرفه و سنگین در برجام در حالی است که این ۳ کشور بعد از خروج غیرقانونی ترامپ از برجام در هیچ یک از بیانیه‌های رسمی و اظهارات دیپلماتیک خود حاضر نشدند آمریکا را ناقض برجام بنامند و فقط از خروج دولت آمریکا از توافق هسته‌ای ابراز تاسف کردند! با این حال حتی در همراهی با کارزار فشار حداکثری دولت ترامپ، این ۳ کشور شرکت‌های خود را از ایران خارج و خرید نفت از کشورمان را متوقف کردند؛ درست در همان زمان دولتی‌ها و حامیان رسانه‌ای آنها، از شروع خزان در روابط اروپا و آمریکا صحبت می‌کردند و محمدجواد ظریف معتقد بود بین آمریکا و متحدان اروپایی آن شکاف افتاده و ما باید از این شکاف استفاده کنیم. وزیر امور خارجه 7 مرداد 97 تصریح کرد: «تمام قوای کشور با یکدیگر متحد و منسجم شده‌اند برای اینکه بتوانیم از وضعیت خطیر کنونی عبور کنیم». ظریف یکی از راهکارهای عبور از این وضعیت را تعامل با اروپا و استفاده از اختلاف کشورهای اروپایی و آمریکا عنوان کرد. 

همچنین ۳ ماه پس از خروج آمریکا از برجام حسن روحانی مرداد 97 در دیدار رابرت مک‌ایر، سفیر لندن در ایران، مذاکرات میان مسؤولان ۲ کشور را سازنده توصیف کرد و گفت: «امروز در مقطع تاریخی بسیار مهمی در رابطه با برجام قرار داریم و بیان شفاف موضع اروپا نسبت به اقداماتی که باید برای جبران خروج غیرقانونی آمریکا از برجام انجام دهد، برای ملت ایران بسیار حائز اهمیت است».

بهرام قاسمی، سخنگوی اسبق وزارت امور خارجه هم در نشست خبری هشتم مرداد 97 نسبت به بسته پیشنهادی اروپا که نهایتا به کانال محدود مالی اینستکس تقلیل یافت ابراز خوش‌بینی کرد و افزود: «در کلیات علائم مثبتی دیده می‌شود و گام‌هایی برداشته شده است». با گذشت یک سال از وعده‌های یازده‌گانه ۳ کشور اروپایی در برجام، تمام این وعده‌ها و بسته‌های پیشنهادی فقط روی کاغذ ماند تا نهایتا دولت دوازدهم که پاسخ ندادن به بدعهدی غربی‌ها را صبر استراتژیک و فرصت به دیپلماسی نامیده بود را وادار کرد با کاستن از گام‌های تعهدات برجامی در 5 مرحله به اقدامات آنها پاسخ دهد. دولت دوازدهم 16 دی‌ماه 98 طی بیانیه‌ای گام پنجم و نهایی کاهش تعهدات ایران در برجام را اعلام کرد که مشروح این بیانیه به قرار زیر است: جمهوری اسلامی ایران در گام پنجم کاهش تعهدات خود، آخرین مورد کلیدی از محدودیت‌های عملیاتی خود در برجام، یعنی «محدودیت در تعداد سانتریفیوژها» را کنار می‌گذارد. بدین ترتیب برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی‌سازی، درصد غنی‌سازی، میزان مواد غنی شده و تحقیق و توسعه) مواجه نیست و من‌بعد برنامه هسته‌ای ایران صرفا بر اساس نیازهای فنی خود پیش خواهد رفت. همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی کمافی‌السابق ادامه خواهد یافت. در صورت رفع تحریم‌ها و منتفع شدن ایران از منافع برجام، جمهوری اسلامی ایران آماده بازگشت به تعهدات برجامی خود است. سازمان انرژی اتمی موظف است در این چارچوب اقدامات و تمهیدات لازم را با هماهنگی رئیس‌جمهور اتخاذ کند. البته این گام‌های کاهشی دولت در برجام با ملاحظات و احتیاط خاصی برداشته شد و دولت‌های اروپایی را وادار به بازگشت به انجام تعهدات خود نکرد، در برخی مواقع هم مقامات آمریکایی و غربی اقدامات اجرایی ایران در این باره را نمادین و بازگشت‌پذیر خواندند. برای نمونه «برایان هوک» مسؤول سابق گروه اقدام علیه ایران در وزارت خارجه آمریکا اسفند 98 در یک مصاحبه تلویزیونی اذعان کرد گام‌های برجامی ایران خارج از این توافق نبوده و قابل بازگشت است. برایان هوک در گفت‌وگو با تلویزیون فرانس24 گفت: گام‌های هسته‌ای ایران در کاهش تعهدات برجامی قابل بازگشت است. 8 روز پس از اعلام گام نهایی و پنجم ایران در کاهش تعهدات کشورمان در قبال برجام، روز سه‌شنبه ٢٤ دی 1398/ ١٤ ژانویه 2020، ۳ کشور اروپایی امضاکننده این قرارداد با انتشار بیانیه‌ای اعلام کردند در پاسخ به این تصمیم، مکانیزم ماشه را علیه جمهوری اسلامی فعال کردند. در متن بیانیه منتشرشده توسط وزارتخانه‌های خارجه فرانسه، آلمان و بریتانیا آمده است: «ایران تعهدات برجام را نقض می‌کند و با توجه به این موضوع، ما هیچ گزینه دیگری برای نشان دادن نگرانی‌های خود نداریم. بنابراین با مراجعه به کمیسیون مشترک، مکانیزم ماشه را با هدف بازگرداندن ایران به تعهدات برجامی این کشور فعال کردیم». اگر چه مکانیزم ماشه اروپایی‌ها فعال نشد ولی آنها با این اقدام خواستند به دولت روحانی هشدار دهند و تیغ فعالیت‌های مجدد هسته‌ای کشورمان را کند کنند. 

این اقدام از سوی اروپایی‌ها اعتراض شدید ظریف را به دنبال داشت. وزیر امور خارجه در آن مقطع در پیامی در توئیتر به ادعای کشورهای اروپایی در این باره که به تعهدات‌شان تحت برجام پایبند بودند واکنش نشان داد. 

 وی در این پیام توئیتری با زبانی تند نوشت: «۳ کشور اروپایی (فرانسه، انگلیس و آلمان) ادعا کرده‌اند به تعهدات‌شان تحت برنامه جامع اقدام مشترک پایبند بودند. [اما] بررسی واقعیت:

* واردات صفر نفت ایران

* تحریم بانک‌های ایرانی و عدم اتصال به سوئیفت

* عدم اجرای وضعیت مسدود‌سازی (حمایت از شرکت‌های اروپایی در قبال تحریم‌های آمریکا علیه ایران)

* خروج شرکت‌های اروپایی از ایران

* شکست حتی در فروش کالاهای معاف شده از تحریم‌ها نظیر غذا و دارو».

ظریف در ادامه پیام توئیتری خود نوشت: «این چیزی است که ۳ کشور اروپایی پس از خروج آمریکا از برجام به آن مشغول بوده‌اند. بررسی واقعیت ۲:

* صدور بیانیه‌های پوچ

* نقض قوانین خود با سر فرود آوردن در برابر تحریم‌های فراسرزمینی آمریکا

* نادیده گرفتن ۳ بار اعلام ایران برای فعال‌سازی مکانیزم حل اختلاف

* ایجاد سازوکار اینستکس بدون حتی یک تراکنش مالی.

دیگر بس است».

گروه سیاسی: دکترعلی‌اصغر زارعی که گریه‌هایش پس از تصویب 20 دقیقه‌ای برجام در مجلس نهم، در حافظه تاریخ سیاسی ایران ثبت شد، شامگاه یکشنبه چشم از جهان فروبست. به گزارش «وطن امروز»، علی‌اصغر زارعی، نماینده ادوار هشتم و نهم مجلس در 64 سالگی و در پی یک عمل جراحی از ناحیه سر، دار فانی را وداع گفت. تصویر گریه‌های علی‌اصغر زارعی پس از تصویب 20 دقیقه‌ای برجام در مجلس نهم، در حافظه تاریخ سیاسی ایران برای همیشه محفوظ خواهد ماند. علی‌اصغر زارعی علاوه بر افتخار جانبازی و حضور در جبهه‌های 8 سال دفاع‌مقدس، مسؤولیت‌هایی چون فرماندهی ستاد جنگ الکترونیک سپاه پاسداران، ریاست دانشکده فنی دانشگاه امام حسین(ع) و جانشینی سازمان پدافند غیرعامل را نیز در کارنامه اجرایی خود داشت. در پی درگذشت علی‌اصغر زارعی، رئیس مجلس با صدور پیامی این ضایعه را به خانواده وی تسلیت گفت. محمدباقر قالیباف در پیام تسلیت خود نوشت: درگذشت جانباز و رزمنده سرافراز دوران دفاع‌مقدس دکتر علی‌اصغر زارعی، نماینده ادوار هشتم و نهم مجلس شورای اسلامی موجب تأسف و تأثر گردید.  ایشان از چهره‌های دلسوز نظام بودند که سال‌های متمادی در عرصه‌های مختلف و مسؤولیت‌های متعدد از جمله فرماندهی ستاد جنگ الکترونیک سپاه و جانشینی سازمان پدافند غیرعامل مشغول انجام خدمت بودند. اینجانب ضمن عرض تسلیت به همرزمان، خانواده محترم و سایر وابستگان، از درگاه خداوند متعال برای آن مرحوم رحمت و مغفرت و برای بازماندگان صبر و اجر مسألت می‌کنم.

 

* زندگی علمی دکتر علی‌اصغر زارعی

دکتر علی‌اصغر زارعی تحصیلات ابتدایی خود را در تهران در دبستان «ادب»‌ و دوران متوسطه را در دبیرستان «حافظ» و دبیرستان دکتر «هشترودی» طی کرد. در همان دوران با گروه‌های سیاسی و انقلابی مرتبط بود و در فعالیت‌های مذهبی منطقه مشارکت جدی داشت. وی سپس در رشته «انفورماتیک» دانشگاه تهران پذیرفته شد. به دلیل فشارها و آزار ساواک تهران را ترک کرده و عازم آبادان می‌شود و در رشته مهندسی برق دانشکده نفت به تحصیل می‌پردازد. وی در دانشکده نفت فعالیت‌های مذهبی و سیاسی خود را ادامه داد و با گسترش فعالیت‌هایش در منطقه خوزستان در توسعه جنبش‌های دانشجویی این منطقه نقش مؤثر و فعالی داشت. زارعی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در جبهه‌های دفاع‌مقدس حاضر شد و به افتخار جانبازی نایل شد. علی‌اصغر زارعی سال 1377 در مقطع دکترای مدیریت (گرایش سیستم) دانشگاه تهران پذیرفته شد و این دوره را با موضوع پایان‌نامه «تبیین مدلی برای تبدیل سازمان‌های فعلی به سازمان چابک» به پایان رساند. 

 

* فعالیت‌های انقلابی زارعی پس از پیروزی انقلاب

علی‌اصغر زارعی با پیروزی انقلاب اسلامی به کمیته انقلاب پیوست. با تشکیل سپاه پاسداران مسؤول آموزش سپاه آبادان و مسؤول بسیج آبادان شد. پس از شروع جنگ تحمیلی به سازماندهی نیروهای مردمی در آبادان و منطقه خوزستان پرداخت. در همین دوران بود که ۲ بار زخمی شد و به افتخار 45 درصد جانبازی نایل آمد. سال 1379 در حالی که قائم‌مقام دانشگاه امام حسین(ع) بود با مجموعه اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها که در حرکتی خودجوش نسبت به تشکیل بسیج اساتید اقدام کردند، همکاری کرد و یک سال بعد به ریاست سازمان بسیج اساتید دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی- پژوهشی کشور انتخاب شد و تا سال 1385 در این مسؤولیت انجام وظیفه کرد. وی در دوره‌های هشتم و نهم به عنوان نماینده مردم تهران به مجلس راه یافت. آخرین تصویری که از دکتر زارعی در حافظه سیاسی ایران ثبت شد، گریه‌های او پس از تصویب 20 دقیقه‌ای برجام در مجلس نهم بود. 

عباس اسماعیل‌گل: با شیوع ویروس کرونا در کشور از اسفندماه سال گذشته به منظور جلوگیری از شیوع گسترده این ویروس، بسیاری از مساجد کشور به طور کامل بسته شد اما برخی متولیان مساجد از همان روزهای اول شیوع کرونا، نه ‌‌تنها در‌های مساجد را نبستند، بلکه با ارائه انواع خدمات جهادگرانه به جنگ تمام‌عیار با ویروس کرونا رفتند. مساجد در این مدت با فعالیت‌هایی چون راه‌اندازی کارگاه تولید ماسک، توزیع اقلام بهداشتی میان نیازمندان و ضدعفونی کردن معابر، به امور جهادی خود ادامه ‌دادند تا اینکه پای طرح ملی «کمک مومنانه» به میان آمد. از آنجا که با آغاز شیوع ویروس کرونا در کشور، چرخ اقتصاد کشور به سختی می‌چرخد و بالطبع‌ گذران زندگی بسیاری از اقشار ضعیف جامعه سخت‌تر از گذشته شده است، باید برای کمک‌های مردمی به اقشار آسیب‌پذیر جامعه فکری اساسی می‌شد تا آنکه ماه رمضان امسال رهبر معظم انقلاب با بیانات‌شان آغازگر کمپین مردمی بزرگ «کمک مومنانه» شدند.

شاید برخی‌ها تصور می‌کردند با پایان ماه مبارک رمضان، «کمک مؤمنانه» هم از رونق می‌افتد اما نه تنها اینطور نشد بلکه حرکت قطار رزمایش ملی همدلی سرعت بیشتری به خود گرفت و در ادامه در مناسبت‌های مختلف همچنان این پویش ملی ادامه یافته است. هر چند که با توجه به تصمیم ستاد ملی مقابله با کرونا، درهای مساجد بسته است اما این مسأله دلیل نمی‌شود که فعالیت جهادی اهالی مساجد در دوران کرونا متوقف شود و مسجدی‌ها این روزها علاوه بر فعالیت‌های جهادی در مبارزه با کرونا، به فعالیت «کمک مومنانه» خود هم ادامه می‌دهند. به همین بهانه با ۲ امام جماعت مساجد فعال و جهادی در اوج شیوع کرونا در تهران به گفت‌وگو نشسته‌ایم.

***

مساجد در صف اول کمک مؤمنانه

حجت‌الاسلام مهدی فلاح تهرانی، امام جماعت مسجد جامع المهدی(ع) دولت‌آباد در گفت‌وگو با «وطن امروز» درباره فعالیت‌های جهادی این مسجد گفت: پس از تعطیل شدن مساجد براساس نظر ستاد مقابله با کرونا، از این محدودیت به عنوان فرصت استفاده کردیم. از همان اوایل اسفندماه کارگروهی متشکل از بسیج مسجد، هیأت امنا و گروه‌های جهادی تشکیل شد تا بتوانیم در این بحران خدماتی را ارائه کنیم.

وی ادامه داد: در شرایط نیمه‌تعطیلی مساجد، نمازهای سه‌گانه تعطیل نمی‌شود و مسجد باز است و نمازگزاران محترم با رعایت پروتکل‌های بهداشتی می‌توانند به صورت فرادا نماز خود را برپا کنند، البته امام جماعت هم در هر ۳ نوبت در مسجد حاضر است تا چنانچه مساله یا موضوعی از سوی نمازگزاران وجود داشت، پاسخگو باشد.

امام جماعت مسجد جامع المهدی(عج) تاکید کرد: از همان آغاز شیوع ویروس کرونا فضای شبستان مسجد آذین‌بندی و نظافت شد تا نمازگزاران عزیز از یک فضای مناسب بهره ببرند، همچنین در تمام طول ایام کرونا در هر ۳ نوبت وقت اقامه نماز، اذان از گلدسته‌های مسجد پخش شده است، در حال حاضر هم بعد از نماز ظهر فراز هفتم دعای صحیفه سجادیه و شب‌ها نیز دعای فرج از بلندگوی مسجد پخش می‌شود.

حجت‌الاسلام فلاح یادآور شد: پس از اقدامات عبادی مسجد، در محدودیت‌های کرونایی به سمت توزیع محلول ضدعفونی‌کننده در محل رفتیم، همچنین با وجود قیمت گران ماسک و کمبود آن در روزهای ابتدایی کرونا در جهت تهیه پارچه و تولید ماسک حرکت کردیم. در این راستا پارچه‌هایی خریداری شد و با بسیج 60 چرخ خیاطی که 50 چرخ در داخل منازل و 10چرخ خیاطی در داخل مسجد جاسازی شد، توانستیم 80 هزار ماسک N95 تولید کنیم. این ماسک‌ها پس از تولید، توسط گروه‌های جهادی مسجد جمع‌آوری و با توجه به پروتکل بهداشتی مجدد استرلیزه و بسته‌بندی شد و به قیمت ۲ هزار تومان در بین مردم توزیع شد، این در حالی بود که این مدل ماسک در بازار آزاد 20 هزار تومان فروخته می‌شد.

امام‌جماعت مسجد جامع المهدی(عج) با بیان اینکه در مقابل مسجد، غرفه‌ سلامت راه‌اندازی کردیم، خاطرنشان کرد: در این غرفه پس از آنکه ماسک به اندازه نیاز جامعه تولید شد به سمت تهیه ماسک با قیمت نازل رفتیم و در حال حاضر ماسک با قیمت 550 تومان برای عرضه در اختیار مردم قرار می‌دهیم، همچنین داروی امام موسی‌کاظم(ع) را به همراه محلول ضدعفونی‌کننده با قیمت پایین و حتی پایین‌تر از قیمت بازار به مردم محله عرضه می‌کنیم.

حجت‌الاسلام فلاح تصریح کرد: یکی دیگر از اقدامات ما ضدعفونی معابر و محافل پرتردد در سطح محله است؛ هر شب ۳ گروه جهادی از بچه‌های مسجد با 6 دستگاه سم‌زدایی و لباس مخصوص، آپارتمان‌ها و منازل مسکونی و همچنین مراکز پر رفت و آمد را ضدعفونی می‌کنند، البته ماشینی که برای این کار در نظر گرفته شده است با نوای مداحی در معابر و خیابان‌ها حاضر می‌شود تا اهالی محله از ضدعفونی مطلع شوند؛ در حال حاضر هم در محل مشاغلی که مردم با آنها بسیار سر و کار دارند همچون نانوایی‌ها و فروشگاه‌های زنجیره‌ای، کار ضدعفونی انجام می‌شود.

وی با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب و تاکید ایشان بر کمک مومنانه بیان کرد: در بحث کمک مومنانه نیز در 7 دوره با هزینه 200 میلیون تومان توانستیم 400 بسته معیشتی را به خانواده‌های هدف بدهیم؛ از میان خانواده‌هایی که بسته‌های معیشتی در بین آنها توزیع شده است، 50 خانوار هدف در محله و 100 خانواده در خارج از محدوده مسجد شناسایی شدند و بسته‌ها برای آنها ارسال شده است، البته علاوه بر بسته‌های معیشتی، کمک‌های مادی نیز به خانواده‌های نیازمندان در چندین مرحله داشته‌ایم. 

امام جماعت مسجد جامع المهدی(عج) درباره برنامه‌های این مسجد در مناسبت‌های مذهبی نیز گفت: در ایام سوگواری 60 شب روضه خانگی را در خانه‌های اهالی محله و با تعداد خیلی محدود و صرفا اعضای یک خانواده برگزار کردیم. هر خانواده با توجه به پیامکی که از سوی مسجد برای اهالی محله ارسال شده بود یا بروشورها امکان ثبت‌نام را داشت. در ایام جشن نیز کاروان شادی راه‌اندازی کردیم که با حضور در محله‌ها، سرودخوانی کردند. در ایام سوگواری نیز مداحی را برگزار کردند تا مردم محله بدون آنکه از منازل خود بیرون بیایند، لحظاتی از این برنامه بهره ببرند. 

حجت‌الاسلام فلاح یکی دیگر از اقدامات این مسجد را برگزاری روضه‌های محدود در مناطق کم‌برخوردار اطراف تهران و پخش غذای گرم بین خانواده‌های بی‌بضاعت اعلام کرد و افزود: در این زمان توانستیم 10هزار غذای گرم میان نیازمندان توزیع کنیم. 

وی تاکید کرد: یکی دیگر از اقدامات مسجد که با استقبال زیادی هم روبه‌رو شد، برگزاری مراسم ختم مجازی برای خانواده‌هایی بود که در این ایام عزیزان خود را از دست داده و امکان برگزاری مراسم را ندارند؛ مسجد شرایط برگزاری آنلاین مراسم ختم را مهیا کرده و با همکاری شهرداری محله اطلاع‌رسانی لازم را برای مردم عزیز انجام می‌دهد و از طریق شرایطی که اعلام شده خانواده‌های داغدار می‌توانند به ما اطلاع بدهند تا برای آنها مراسم ختم برگزار کنیم. 

امام جماعت مسجد جامع المهدی(عج) با اشاره به طرح «گشت سلامت» ابراز داشت: در این طرح افرادی را آموزش داده و در ساعات پرتردد به محله اعزام می‌کنیم تا به کسانی که بهداشت یا پروتکل‌های اعلامی را رعایت نمی‌کنند تذکر بدهند، برای مثال چنانچه کسی ماسک نمی‌زند با روی خوش با او صحبت کرده و ماسکی از سوی مسجد به فرد مورد نظر هدیه می‌دهند. در یک اقدام جمعی سعی کردیم به مساجد دیگر محله‌ها سر بزنیم تا آنها را نیز به عنوان بازوهای توانمند با خود همراه کنیم، در واقع تشکل‌های مسجدمحور را راه‌اندازی کرده‌ایم تا مساجد و بسیج منطقه هر هفته یک جلسه مشترک داشته باشند و درباره فعالیت و تجارب خود تبادل نظر کنند. در یک حرکت جهادی غربالگری اهالی محله را انجام دادیم، در همین راستا هم سعی کردیم اقلام مورد نیاز مردم را با رایزنی با بخش‌های مختلف تهیه کرده و با قیمت مناسب‌تر در اختیار مردم قرار دهیم. 

امام جماعت مسجد جامع المهدی(عج) در پایان گفت: به طور کلی مسجد ما در چند محور استفاده از ظرفیت بسیج در مقابله با کرونا، کمک مومنانه، مشاوره‌های پزشکی، تاسیس غرفه سلامت برای توزیع مواد ضدعفونی با قیمت پایین میان اهالی محله، برگزاری ختم آنلاین، ارتباط شبکه‌ای با مساجد محله، غربالگری محله و جمع‌آوری یک بانک اطلاعاتی از خانواده‌ها، ضدعفونی معابر، پخش دعا و استغفار، ارتباط با نمازگزاران و... فعالیت دارد.

***

جهادگران پیامبر اعظم(ص) یار و یاور کادر درمانی

محمد نجارصادقی: حسن روحانی اخیرا در برابر نقد کارشناسان اقتصادی مبنی بر بیش‌برآورد درآمدهای نفتی در بودجه سال آینده، آن را «واقع‌‌بینانه و منطبق با نیازهای مردم» دانست و گفت: «به دلیل تحریم‌های قبل از برجام، تولید و فروش نفت با محدودیت‌ روبه‌رو شد ولی با عملی شدن برجام و رفع تحریم‌ها، توانستیم در مدت کوتاهی، فروش نفت را به بیش از ۲ میلیون بشکه برسانیم و با وجود ابزارهای عملیاتی و تجربه‌های ارزنده، امروز هم این آمادگی برای افزایش سریع تولید نفت وجود دارد». 

این اظهارات بیانگر آن است که رئیس‌جمهور امید دارد طی ماه‌های آینده توافقی با آمریکا شکل بگیرد و بتوانیم میزان فروش نفت کشورمان را به بیش از ۲ میلیون بشکه در روز برسانیم اما مساله اصلی اینجاست که دخل و خرج کشور را نمی‌توان با احتمالات درآمدی و خوش‌بینی‌های دیپلماتیک مدیریت کرد. در صورتی که به هر دلیلی سیاست مذاکره شکست بخورد، عملا دولت آینده در باتلاقی فرومی‌رود که تامین یک‌چهارم منابع بودجه برای آن غیرممکن می‌شود. دولت در حالی در بودجه سال 1400 درآمدهای نفتی را نسبت به سال جاری 5/3 برابر برآورد کرده و به 199 هزار میلیارد تومان رسانده که طبق گزارش خزانه‌داری کل کشور در ۷ ماه نخست سال جاری درآمدهای نفتی صرفا 6 هزار میلیارد تومان بوده است و در بهترین حالت تا پایان سال به 12 هزار میلیارد تومان می‌رسد. بیش‌برآورد درآمدهای نفتی در سال گذشته باعث شد دولت مجبور به فروش اوراق در حجم گسترده شود و میراث شوم بدهی را برای دولت بعدی - و دولت‌های آینده- به جا بگذارد. البته در ماه‌های اخیر اوراق هم جذابیت خود را از دست داده و دولت فعلی به احتمال قوی برای جبران کسری بودجه مجبور به چاپ پول خواهد شد؛ اتفاقی که تبعات دهشتناک تورمی خواهد داشت و شرایط معیشتی مردم را از آنچه هست بدتر خواهد کرد. موضوع بعدی این است که این لایحه بودجه به نوعی تسلیم در برابر طرف‌های مقابل مذاکره ایران هم هست. در صورت تصویب چنین بودجه‌ای با این حجم از وابستگی به درآمدهای نفتی، دولت مستقر مجبور به پذیرش «هر توافقی» و «تحت هر شرایطی» می‌شود. شاید دولت می‌خواهد راه‌حل تمام مشکلات را در همین فضا تعریف کند. پافشاری بر درآمدهای نفتی در حالی است که دولت می‌توانست با ایجاد پایه‌‎های جدید مالیاتی، انضباط مالی، کاهش هزینه‌های جاری و حذف معافیت‌های مالیاتی، منابع پایداری را طراحی کند که عملی شدن آنها هیچ ارتباطی به خارج از مرزها نداشته باشد.

مهدی خانعلی‌زاده: منطقه‌ غرب آسیا در 100 سال اخیر - یعنی دقیقا از پایان جنگ اول جهانی در سال 1918 میلادی که همراه با فروپاشی امپراتوری عثمانی بود- از یک نظم باثبات بی‌بهره بوده است. اهمیت یافتن این منطقه برای کشورهای غربی که همراه با تعریف منافع ملی و راهبردی برای آنان در طراحی یک نظم منطقه‌ای مطلوب بود، باعث شد سیر تحول نظم منطقه‌ای در غرب آسیا، روندی متفاوت به خود بگیرد. 

پروژه‌ «سایکس - پیکو» نخستین اقدام غربی‌ها برای طراحی یک نظم پساعثمانی در این منطقه بود. ۲ ژنرال فرانسوی و انگلیسی، نقشه‌ کاغذی را روی میز پهن کردند و هر کدام، پس از مشخص کردن مرزهای دست‌ساز جدید، منطقه‌ تحت نفوذ خود را نیز مشخص کردند. اینطور بود که کشورهایی که اکنون به عنوان ساکنان غرب آسیا شناخته می‌شوند، متولد و صاحب مرز ملی شدند. 

این روند تا چند دهه‌ بعد ادامه داشت اما در این میان، از قدرت و تاثیرگذاری فرانسه کاسته و بر دامنه‌ تاثیرگذاری انگلستان در غرب آسیا افزوده می‌شد تا اینکه پس از جنگ دوم جهانی، بریتانیا هم دچار افول قدرت شد و با سر بلند کردن ۲ قدرت جدید جهانی - ایالات متحده آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی- جای خود در بلوک‌بندی این منطقه را به این ۲ واگذار کرد. البته از همان ابتدا، واشنگتن به دلیل نیاز جدی به نفت این منطقه، جا پای خود را با تاسیس عربستان و تثبیت آل‌سعود در منطقه‌ حجاز سفت کرد و از رقیب خود سبقت گرفت. 

در واقع می‌توان دهه‌ 1980 میلادی را پایان دوران ناکام سایکس- پیکو برای نظم‌دهی به غرب آسیا و آغاز دوران تلاش آمریکا برای ایجاد «نظم نوین» در این منطقه دانست؛ تلاشی که با اهمیت روزافزون منابع انرژی در این منطقه و همچنین افزایش دامنه‌ منافع کاخ سفید در غرب آسیا همراه بود و تا همین چند سال پیش هم ادامه داشت. جمله‌ تاریخی «کاندولیزا رایس»، وزیر خارجه دولت جورج دبلیو بوش که از جنایات رژیم صهیونیستی علیه زنان و کودکان لبنانی در جنگ 33 روزه در سال 2006 میلادی، به عنوان «درد زایمان غرب آسیای جدید» نام برد، نشان از عزم جدی واشنگتن برای طراحی نظم نوین در این منطقه داشت که البته سرنوشتی بهتر از نظم سایکس- پیکو نداشت و ناکام ماند. 

حالا در روزهای پایانی سال 2020 میلادی، نه فقط سیاستمداران بلکه اندیشمندان و روزنامه‌نگاران آمریکایی هم با این واقعیت کنار آمده‌اند که اگر در سال 1918 میلادی، نظم غرب آسیا را فرانسه و انگلستان طراحی می‌کردند و در دهه 1980 میلادی هم این آمریکا بود که بنا بر منافع خود دست به طراحی ساختارهای منطقه‌ای در غرب آسیا می‎‌زد، در آستانه‌ سال 2021 میلادی، این «جبهه‌ مقاومت» است که نبض نظم نوین غرب آسیا را در دست دارد. حتی شریان اقتصادی نظم آمریکایی منطقه که با نفت عربستان تنظیم می‌شود هم حالا زمینگیر قدرت مقاومت شده است و پهپادهای انصارالله یمن، «آرامکو» را تبدیل به یک غول ثروتمند ولی لرزان کرده‌اند که اعتباری به استقامتش در ماه‌های آینده نیست. 

در چنین وضعیتی، دولت جدید ایالات متحده روی کار خواهد آمد؛ دولتی که احتمالا «جو بایدن» را به عنوان رئیس‌جمهور در اتاق بیضی کاخ سفید می‌بیند و قرار است جایگزین دولت پرحاشیه‌ «دونالد ترامپ» شود. این تغییر، یک سوال مهم را در میان افکار عمومی منطقه‌ غرب آسیا ایجاد کرده است: آیا تغییر در کاخ سفید، تغییر در راهبردهای آمریکا در غرب آسیا را به دنبال دارد؟

برای پاسخ به این سوال، می‌توان به مطلبی که نشریه‌ «فارن افرز» در شماره‌ اخیر خود منتشر کرده، اشاره کرد؛ مطلبی مهم و راهبردی درباره‌ تامین منافع ملی ایالات متحده در این منطقه که تیتر جالبی دارد: «فرصت‌های آمریکا در غرب آسیا؛ نظامی‌گری نتوانست؛ دیپلماسی می‌تواند». نویسنده‌ این مطلب با اشاره به نگاه ثابت سیاستمداران آمریکایی نسبت به غرب آسیا، راهبرد ترامپ و بایدن در این زمینه را یکسان و بدون هیچ اختلافی می‌داند که بر پایه‌ یک اصل مشترک بنا شده: «اجتناب از جنگ‌های پرهزینه در غرب آسیا». 

در بخشی از این مطلب آمده: «180 هزار نیروی نظامی آمریکا در منطقه هستند که یک هزینه‌ سرسام‌آور برای دولت در دوره‌ همه‌گیری کروناست و با انتقادهای زیادی روبه‌رو شده است. از سوی دیگر، چه کار می‌توان کرد تا ضمن خروج نیروهای نظامی آمریکا از منطقه، منافع ما نیز در این منطقه تامین شود؟ بویژه که پیشرفت در مبارزه علیه داعش نیز ممکن است تنها باعث سرکوب‌های بیشتر از سوی دولت‌های عراق و سوریه شود و مشوقی برای کسانی باشد که تنها راه‌حل را در تولید مرزهای جدید می‌دانند».

فارن افرز در پاسخ به این مساله، «دیپلماسی» را به عنوان ابزار به ظاهر مطلوب برای دولت جدید آمریکا معرفی می‌کند که می‌تواند همان رویکرد ترامپ در سیاست خارجی نسبت به غرب آسیا را ادامه دهد اما از تبعات آن نیز دور باشد. در واقع، اندیشمندان طیف دموکرات برخلاف ادعاهای ضدترامپ خود، خواهان تمدید راهبردهای سیاست خارجی ترامپ - فقط با تغییر در ظاهر- هستند. بر همین اساس، می‌توان تقویت روابط ریاض- واشنگتن و همچنین حمایت مجدد و تقویت‌شده‌ دولت آمریکا از گروه‌های تروریستی در منطقه را انتظار داشت. 

در مجموع باید گفت سیاست تلاش آمریکا برای بازپس‌گیری پروژه‌ طراحی نظم منطقه‌ غرب آسیا از جبهه مقاومت، در دولت جدید ایالات متحده نیز به صورت جدی و با همان قوت قبلی دنبال خواهد شد و تنها، این بار «دیپلماسی» به عنوان کلید پیشبرد این راهبرد معرفی خواهد شد؛ یعنی زمینگیر کردن ایران و عمق راهبردی کشورمان در غرب آسیا، همچنان کانون طراحی سیاست خارجی کاخ سفید باقی می‌ماند. 

آمریکای بایدن شاید تفاوتی با آمریکای ترامپ برای مردم آن کشور داشته باشد اما شهروندان غرب آسیا، نه با بایدن و ترامپ بلکه با همان شیطان [ایالات متحده آمریکا] همیشگی سروکار دارند.