محمدحسن آصفری*: بودجه‌ای که دولت برای سال آتی به مجلس ارائه کرده را نمی‌توان بودجه عملیاتی و اجرایی نامید، زیرا به هیچ‌وجه دخل و خرج آن با هم تطابق نداشته و قوه مجریه بودجه‌ای خوشبینانه و خوش‌باورانه را برای سال 1400 تسلیم مجلس کرده است. لذا نظر کمیسیون تلفیق بودجه مجلس ابتدا بر رد آن بود اما با توجه به جلسات متعددی که مدیران ارشد سازمان برنامه و بودجه در کمیسیون تلفیق حاضر شده و اعلام کردند دولت برای اصلاح این بودجه به مجلس کمک خواهد کرد، نمایندگان در نهایت راضی به تأیید کلیات بودجه شدند. 

البته برخی وزرا در مجلس به صراحت از بخش‌های مختلف بودجه انتقاد می‌کردند و از مجلس می‌خواستند آن را اصلاح کند؛ وزیر نفت وقتی درباره فروش 3/2 میلیون بشکه نفت در روز از او سوال کردیم اظهار بی‌اطلاعی کرد و ‌گفت نمی‌دانم چگونه فروش این رقم امکان‌پذیر است! 

اگر قرار است افزایشی در میزان فروش بشکه‌های نفت در هر روز داشته باشیم این کار باید با اجازه اوپک باشد و وزیر نفت این موضوع را بخوبی می‌فهمد و می‌داند قرار است اوپک سهم کدام یک از کشورها را کم کند. متأسفانه دولت با نگاه سیاسی رقم فروش نفت در هر روز را برای سال 1400 نوشته در حالی که اعداد و ارقام و میزان درآمدهای حاصل از آن کاملا غیرواقعی است. 

سطح میزان فروش اوراق مشارکتی که در بودجه 1400 آمده است هم خوشبینانه و غیرواقعی است؛ ضمن اینکه اعداد و ارقام و منابع و بخش‌های مختلف منافع و مصارف هم غیرشفاف و غیرواقعی است. 

نظر مجلس بر بودجه چهار‌دوازدهم بود اما با توجه به قول‌هایی که دولتمردان و مسؤولان سازمان برنامه و بودجه دادند و دیداری که رئیس‌جمهور با رئیس مجلس داشت، مقرر شد مجلس اصلاحات لازم را در بودجه 1400 انجام دهد؛ به همین دلیل درباره تک‌تک بندهای بودجه گاهی 2 تا 3 روز کارشناسی صورت گرفته و با حضور کارشناسان مختلف سازمان‌های متعدد آن را بحث و بررسی ‌کردیم که کارشناسان دیوان محاسبات، مرکز پژوهش‌های مجلس، اتاق بازرگانی و سازمان برنامه از جمله این کارشناسان بودند. 

ناراحتی آقای روحانی از مجلس به این دلیل است که برخی ردیف‌ها و جداول بودجه شفاف شده است، در حالی ‌که ما درباره لوایح بودجه سال‌های گذشته شاهد چنین شفافیتی نبودیم. 

تأکید مجلس بر شفافیت حداکثری بودجه است و نمی‌پذیریم درآمدهای دولت غیرواقعی بوده و مصارف آنچنانی هم تعریف کند؛ پرداخت‌های دولت به برخی افراد خاص و دستگاه‌ها و سازمان‌ها هم پذیرفتنی نیست و عادلانه نیست بودجه یک دستگاه افزایش شدیدی داشته باشد و بودجه دستگاه دیگر یا کم باشد یا بدون افزایش باشد و به همین دلیل اعمال سلیقه را نمی‌پذیریم. 

* نایب‌رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس

گروه اقتصادی: 8 ماه از شروع به کار مجلس یازدهم می‌گذرد و در این مدت قوانین مهم اقتصادی مانند مالیات از خانه‌های خالی، یارانه معیشتی برای گذار از شرایط کرونایی و اصلاح خرید تضمینی گندم توسط نمایندگان به تصویب رسیده است. در کنار این قوانین، طرح‌های مترقی اقتصادی برای تبدیل شدن به قانون در حال بررسی است که از جمله می‌توان به طرح تحول بازار و صنعت خودروی سبک یا طرح تولید و تأمین مسکن اشاره کرد. بررسی طرح‌ها و قوانین مجلس در ماه‌های اخیر نشان می‌دهد فارغ از بحث اقتصادی، تاکید و التزام ویژه‌ای بر گزاره گسترش عدالت و کاهش نابرابری‌های‌ توزیع ثروت وجود دارد. یکی از اصلی‌ترین گمشده‌های امروز کشور که اهمیت آن کمتر از نارسایی‌های اقتصادی موجود نیست و چه بسا این نارسایی‌ها را تشدید نیز می‌کند، حس تبعیض و فاصله طبقاتی است؛ پدیده‌ای که در 8 سال اخیر تشدید شده و خود را در شاخص ضریب جینی نمایان کرده است. نباید فراموش کنیم ضریب جینی پس از هدفمندی یارانه‌ها روندی نزولی به خود گرفته بود‌ اما به دلیل سیاست‌های دولت حسن روحانی این شاخص صعودی شد و از 5/36 درصد در سال 92 به بیش از 40 درصد در سال‌های اخیر رسید. 

***

رونق ساخت مسکن و از رونق افتادن دلالی

***

تأثیر مصوبه مجلس بر نرخ اجاره‌بها

کارشناس اقتصاد در گفت‌و‌گو با «وطن امروز» درباره کارنامه مجلس یازدهم در تحقق عدالت اقتصادی گفت: رویکرد مجلس یازدهم از ابتدا مبتنی بر عدالت‌محوری بوده و در راستای تقویت تولید، توزیع عادلانه ثروت و اجرای آنچه در اسناد بالادستی در سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و... اشاره شده بود، گام برمی‌دارد. مثلا پیگیری اصلاح ساختاری بودجه یکی از محورهای کلیدی و اساسی مجلس یازدهم برای تحقق هر چه بیشتر عدالت اقتصادی است. همچنین مثال‌های دیگری نظیر دغدغه مجلس در حوزه تامین مسکن و کالاهای اساسی، حذف ارز رانتی و غیرکارآمد 4200 تومانی در بودجه سال آینده، افزایش ۲ برابری یارانه مردم برای سال آینده، تصویب قانون مالیات بر خانه‌های خالی و همچنین طرح مالیات بر ثروت، از اقدامات مجلس برای کمک به تحقق هر چه بیشتر عدالت اقتصادی است. 

محمدهادی سبحانیان همچنین اظهار داشت: این نشان می‌دهد رویکرد کلی مجلس در جهت تحقق هر چه بیشتر عدالت، حذف رانت از اقتصاد و حمایت از اقشار محروم بوده است. البته هر چند این رویکرد قالب دفاعی است اما به نظر می‌رسد در برخی موارد، از ابزارها و روش‌هایی استفاده شده که می‌توانسته با دقت نظر بیشتری انتخاب شود. به طور مثال در طرح جهش تولید مسکن که هدف آن ساخت یک میلیون واحد مسکونی در سال است، طرح ابتدایی مجلس در نهایت به افزایش زیاد حجم نقدینگی دامن می‌زد که می‌توانست در صورت اجرا به ضد خود تبدیل شود. یعنی به‌ رغم اینکه هدف مجلس، تامین نیاز مسکن مردم بود اما طرح در صورت تصویب می‌توانست کشور را با جهش‌های بسیار بالایی در سطح عمومی قیمت‌ها مواجه کند. بنابراین رویکرد کلی مجلس یازدهم، رویکرد مثبتی است که شواهد مختلفی می‌توان برای آن برشمرد. 

وی تصریح کرد: البته برخی اقدامات هم از مجلس یازدهم سر زد که می‌توانست با دقت نظر بیشتری همراه شود و از این مرحله به بعد هم باید برنامه‌های مجلس با دقت بیشتر و بررسی کارشناسی بیشتر همراه شود تا به ضد خود تبدیل نشود. 

کارشناس اقتصاد گفت: یکی از مهم‌ترین اقدامات مجلس که امیدوارم بزودی در مجلس یازدهم به سرانجام برسد، اصلاحاتی است که در حوزه مالیاتی باید انجام شود. یکی از مهم‌ترین مولفه‌های اصلاح این حوزه هم تصویب مالیات بر مجموع درآمد است. به ‌رغم اینکه دولت سال‌ها بود وعده ارائه لایحه اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم را داده بود اما این وعده را عملی نکرده بود و مجلس یازدهم ابراز تمایل کرد که این اقدام را به سرانجام برساند. 

سبحانیان افزود: تا زمانی که نظام مالیاتی و نظام حمایتی در کشور به هم گره نخورد، نمی‌توانیم عدالت اجتماعی و اقتصادی را در کشور محقق کنیم. کشور باید بسترهای اطلاعاتی دقیق از وضعیت اقتصادی و اجتماعی بنگاه‌ها و خانوارها داشته باشد. به‌ رغم اینکه قدم‌هایی در این راه برداشته شده اما هنوز فاصله زیادی تا رسیدن به نقطه مطلوب داریم. بنابراین یکی دیگر از رویکردهایی که می‌تواند به تحقق هر چه بیشتر عدالت اقتصادی بینجامد، پیشگیری اصلاح نظام مالیاتی است که البته از ابتدای تشکیل مجلس یازدهم پیش‌نویس اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم را از دولت گرفتند و در حال بررسی و اصلاح آن هستند. 

رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران بر ضرورت حمایت همه‌جانبه از تیم نظام سلامت در شرایطی که احتمال همه‌گیری مجدد ویروس کرونا وجود دارد، تاکید کرد. به گزارش مهر، عباسعلی کریمی بر لزوم حمایت از تیم نظام سلامت تاکید کرد و آن را امری ضروری در راستای مصلحت کشور دانست و گفت: در شرایطی که احتمال همه‌گیری مجدد ویروس وجود دارد، اگر تیم نظام سلامت پشتوانه، اسلحه و حمایت نداشته باشد و خدای نکرده از داخل مورد هجمه قرار بگیرد، قطعا نمی‌تواند فشار مضاعفی را تحمل کند و در این شرایط ممکن است جامعه آسیب ببیند. وی افزود: در شرایط کنونی همه در یک کشتی نشسته‌ایم و اگر این کشتی آسیب ببیند، همه نابود می‌شویم. این ویروس تاکنون مدل‌های مختلفی داشته و دوستان هر کجا هستند باید دفاع کنند تا لشکر مدافعان سلامت بتوانند جامعه را به سلامت از آن عبور دهند. 

 

* چرخه کرونا همچنان فعال است

رئیس بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری با اشاره به افزایش آمار بستری‌های کرونا در چند روز اخیر، نسبت به بروز پیک چهارم در صورت عدم رعایت پروتکل‌ها و بازگشایی‌های شتابزده هشدار داد. دکتر پیام طبرسی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به وضعیت فعلی اپیدمی کرونا در تهران، اظهار کرد: در حال حاضر خوشبختانه نشانه‌های پیک را نداریم ولی مساله نگران‌کننده در این چند روز اخیر بویژه در تهران، افزایش موارد بستری است، به گونه‌ای که روز گذشته با ۳ درصد افزایش در میزان بستری‌های کرونایی روبه‌رو بودیم. استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با تاکید بر اینکه چرخه بیماری همچنان در سطح جامعه فعال است، ادامه داد: زمانی که شاهد افزایش ابتلای هنرمندان، ورزشکاران یا چهره‌های سرشناس هستیم، به این معناست که چرخه ویروس فعال بوده و این افراد نیز به دلیل حضور در تجمعاتی همچون استادیوم‌ها و... درگیر شده‌اند. وی ضمن انتقاد از کاهش سطح رعایت پروتکل‌ها و بازگشایی‌های زودهنگام در شرایط شکننده و ناپایدار اپیدمی، عنوان کرد: بازگشایی مدارس و سایر اماکن تجمعی همچون سینما و کنسرت در شرایط شکننده فعلی، اشتباه بزرگی است و نتایج و تبعات اینگونه تجمعات در دو هفته آینده نمایان می‌شود. طبرسی همچنین با اشاره به اخبار نگران‌کننده‌ای که از متخصصان و اپیدمیولوژیست‌های انگلیس و آلمان درباره افزایش درگیری کودکان و نوجوانان به گوش می‌رسد، عنوان کرد: با توجه به این اظهارات، مساله رعایت پروتکل‌ها و پیشگیری از بازگشایی زودهنگام مدارس باید بسیار جدی تلقی شود. وی در این رابطه توضیح داد: پیش از این شدت چسبندگی ویروس به رسپتورها و گیرنده‌های بدن کودکان و نوجوانان پایین بود ولی احتمالا در جهش‌های اخیر ویروس، تمایل آن به کودکان و سنین پایین‌تر بیشتر شده است. 

سخنگوی وزارت بهداشت دیروز از شناسایی ۶ هزار و ۳۰۹ بیمار جدید «کووید-۱۹» در کشور طی 24 ساعت خبر داد. سیماسادات لاری گفت: از ظهر روز یکشنبه تا امروز ۶ بهمن بر اساس معیارهای قطعی تشخیصی ۶ هزار و ۳۰۹ بیمار جدید مبتلا به «کووید-۱۹» در کشور شناسایی شدند که ۶۸۱ نفر از آنها بستری شدند. وی گفت: متاسفانه در طول این مدت ۹۸ بیمار «کووید-۱۹» جان خود را از دست دادند و مجموع جان‌باختگان این بیماری به ۵۷ هزار و ۴۸۱ نفر رسید. به گفته وی، خوشبختانه تاکنون یک میلیون و ۱۷۱ هزار و ۷۰ نفر از بیماران، بهبود یافته یا از بیمارستان‌ها ترخیص شده‌اند. وی گفت: بر اساس آخرین تحلیل‌ها ۱۸ شهرستان کشور در وضعیت نارنجی، ۱۵۴ شهرستان در وضعیت زرد و ۲۷۶ شهرستان در وضعیت آبی قرار دارند.

 

***

گروه سیاسی: حادثه درگیری میان یکی از نمایندگان مجلس با یکی از سربازان راهنمایی و رانندگی در خط ویژه اتوبوسرانی تبدیل به یکی از پرواکنش‌ترین اخبار روزهای اخیر در فضای افکار عمومی شد به گونه‌ای که شاید کمتر فردی را بتوان یافت که در 3 شبانه‌روز گذشته با ویدئوی این حادثه یا اخباری که در حاشیه آن منتشر شد روبه‌رو نشده باشد. در این میان در شرایطی که کماکان طرفین این درگیری در حال انتشار روایت خود از صحنه حادثه هستند و عمده واکنش‌ها و نقد و بررسی‌ها معطوف به روایات طرفین است، پرداختن به لایه دوم حادثه چندان مورد توجه رسانه‌ها و صاحبان قلم قرار نمی‌گیرد. به عبارت دیگر هر قدر تمرکز رسانه‌ها بر پوشش جزئیات حادثه محدود شده است اما آنچه در بطن این حادثه و واکنش‌های پس از آن مشهود بود، نشان از یک «خشم اجتماعی» بالقوه داشت که می‌تواند در هر بستری عینیت یابد. 

آنچه در فیلم‌های منتشرشده از این حادثه به چشم می‌آمد حضور پررنگ مردم در صحنه درگیری میان نماینده مذکور و مامور راهنمایی و رانندگی بود؛ حضوری که البته طرفین این درگیری روایت‌های متفاوتی از آن دارند اما در هر صورت شمایل این حضور در حاشیه حادثه و واکنش‌های عمومی پس از حادثه به طرق اولی نشان از انباشت یک خشم عمومی بالقوه دارد که به دنبال سوژه‌ها و مصادیقی است تا در بزنگاه‌های مختلف خود را نمایان کند. این خشم را از ۲ جهت می‌توان مورد بحث و کنکاش قرار داد؛ در بخش نخست، واکنش‌های عمومی و تعدد واکنش‌ها نشان از آن دارد که در روزگاری که خیلی از اندیشمندان از پایان آرمان‌های جمعی و روحیه حق‌طلبی مردم سخن می‌گویند، مردم ایران کماکان روحیه ظلم‌ستیزی خود را حفظ کرده‌اند و در مواجهه با حادثه‌ای که در آن احساس می‌کنند طرفی از یک حادثه مورد ظلم قرار گرفته است خود را در کنار او می‌بینند و به حمایت از مظلوم می‌پردازند. از همین رو فارغ از آنچه در کشاکش روایت‌ها طرفین از اصل حادثه نشان می‌دهند، آنچه ثابت و غیرقابل نقض است روحیه مردمی است که حمایت از مظلوم را به عنوان وظیفه فردی و شهروندی خود به حساب می‌آورند. اما روی دیگر این مساله که نباید از سمت رسانه‌ها، کارشناسان و مسؤولان عالی‌رتبه کشور مورد غفلت قرار گیرد سرانجام این خشم و مجراهای برون‌سپاری آن است. اگر در حادثه «دروازه دولت» و درگیری میان طرفین، حضور مردم به اعتراضات کلامی محدود شد، نمی‌توان اینگونه احتمال داد که در مجراهای دیگر و فضاهایی که به شکل گریزناپذیر تبدیل به صحنه درگیری‌های اینچنینی می‌شود نیز مردم و خشم بالقوه‌شان به چنین نمودی محدود شود. 

 

* خشم اجتماعی، بازتابی از اوضاع اقتصادی

خشم عمومی نسبت به وضعیت موجود نیاز به توضیح چندانی ندارد، دیگر برای درک عمق شرایط سخت معیشتی که مردم در سال‌های اخیر تجربه کرده‌اند نیازی به رجوع به آمار و ارقام و مقایسه آنها با سال‌های پیش نیست، در چنین موقعیتی طبیعی به نظر می‌رسد که مردم در سایه عدم مشاهده مطلوبیت در زیست جمعی و اقتصادی خود، تبدیل به بازیگران خشمگین در مواجهه با مصادیق بیرونی همانند حادثه «دروازه دولت» شوند. 

کوچک شدن روزافزون سفره مردم، بی‌ثباتی فراگیر در عرصه اقتصادی کشور، افزایش شکاف‌های اقتصادی و اجتماعی و... در سایه عدم مشاهده تحرک صحیح و روحیه اصلاحگری از سوی مسؤولان دولتی، افزایش خشم اجتماعی منتهی می‌شود. این خشم هر چند می‌تواند بنیادهای اولیه قابل شناسایی داشته باشد اما لزوما به مسیری قابل پیش‌بینی نیز منتهی نمی‌شود و ممکن است بر اثر انباشت و عدم دریافت پاسخ‌های صحیح به یک خشونت کور نیز ختم شود. حافظه جمعی مردم مملو از وعده‌های عملی‌نشده مسؤولانی است که به آنها وعده رسیدن روزهای بهتر را داده بودند اما حالا تجربه دیروز را برای‌شان تبدیل به یک آرزوی دور کرده‌اند. تجربه فشارهای معیشتی در سایه یادآوری این وعده‌ها تنها به تقویت و دوام‌بخشی خشم عمومی مردم منتهی می‌شود. 

نسبت جدایی‌ناپذیر میان فشارهای اقتصادی با خشم اجتماعی مردم زنگ خطری برای مسؤولانی به شمار می‌رود که این روزها نه‌تنها بابت نتیجه سیاست‌ها و مدیریت‌شان شرمنده نیستند که آن را قابل افتخار(!) نیز می‌دانند و مدعی می‌شوند اگر مدیریت آنها نبود مردم روزگاری سخت‌تر را تجربه می‌کردند. بر همین اساس، مشاهده خشم اجتماعی و نارضایتی عمومی که خود را در هر فرصتی می‌تواند عینیت بخشد بیش از هر چیز نتیجه اوضاع نامطلوب اقتصادی است. تصور ذهنی مردم از فاصله میان وضعیت موجود و وضعیت مطلوب در سایه متغیر دیگری به سمت صبر و همراهی یا خشم و خشونت حرکت می‌کند. مردم هر وقت در میان وضعیت موجودشان با وضعیت مطلوبی که انتظار آن را دارند شاهد اصلاح‌گری مسؤولان و خیزشان برای کم کردن این فاصله می‌شوند، استراتژی صبر و همراهی را در پیش می‌گیرند و تلاش‌شان را معطوف به تغییر این وضعیت می‌کنند اما اگر نه‌تنها چنین خیزی را نبینند، بلکه متقابلا شاهد رضایت مسؤولان دولتی از وضعیت فعلی باشند، طبیعتا خشم خود را بیرون می‌ریزند و حتی به گزینه خشونت نیز می‌اندیشند. 

 

* نسبیت رضایت و تبعیض اجتماعی

خشم در نقطه مقابل رضایت، امری نسبی به شمار می‌آید که در مواجهه با شرایط موجود شدت و ضعف می‌یابد. خشم و رضایت محصول مقایسه وضعیت موجود با پارامترهای مختلفی است که افراد در زیست جمعی خود شاهد آن هستند. 

در چنین فضایی هرقدر مردم در مقایسه میان وضعیت خود و وضعیت دیگران شاهد «نابرابری»های مختلف باشند احساس تبعیض کرده و در نهایت به خشم اجتماعی می‌رسند. مصادیق متعدد این تبعیض و نابرابری زمانی تشدید می‌شود که مردم احساس کنند امکانات آنها به عنوان شهروندان جامعه با امکانات مدیران و مسؤولان تفاوت‌های ویژه‌ای دارد. نقش «خط ویژه» در حادثه «دروازه دولت» را به شکلی استعاری می‌توان نماد و نمودی از یک تبعیض آشکار و ملموس دانست. مردم در صحنه‌ای که با این حادثه روبه‌رو می‌شوند، صحنه پیشاروی خود را به عنوان مصادیقی از تبعیض‌هایی به شمار می‌آورند که در سال‌های متمادی برای‌شان نهادینه‌سازی شده است و به سمت گزینه خشم برای اعلام انزجار پیش می‌روند. 

عدم شناخت صحیح صورت مساله تبعیض به عنوان یک پارامتر مهم در تبدیل «رضایت» به «خشم» نباید مورد غفلت سیاست‌گذاران و مسؤولان دولتی قرار گیرد. حتی اگر جامعه شاخص‌های رفاهی و اقتصادی مطلوبی نیز داشته باشد و با عنصر تبعیض مواجه شود ناخودآگاه خشمگین خواهد شد، حال در شرایطی که مردم شرایط سخت اقتصادی را از سر می‌گذرانند، مشاهده تبعیض و تفاوت در امکانات و حقوق فردی و اجتماعی ۲ بخش از جامعه حکایت بنزین روی شعله‌های خشم را دارد. بی‌توجهی مسؤولان به لزوم نهادینه‌سازی عدالت در سطوح مختلف جامعه نه‌تنها جامعه را از یک زیست سالم دور می‌کند، بلکه باعث تشدید نارضایتی‌ها نیز می‌شود. 

 

* نسخه حیات‌بخش امید

مواجهه نخبگان سیاسی با خشم اجتماعی باید چگونه باشد؟ شاید ابتدایی‌ترین پاسخی که به اذهان عمومی برسد آن باشد که نخبگان سیاسی نیز همراه با موج خشم اجتماعی شده و از این طریق امکان آرام کردن مردم را برای خود فراهم کنند، هرچند لزوم همدلی میان نخبگان سیاسی با مردم به عنوان بخشی از نسخه ایجابی جهت کاهش این خشم می‌تواند مفید باشد اما نسخه مطمئنی به حساب نمی‌آید. همان‌گونه که پیش از این نیز اشاره شد مردم در میانه مشاهده وضعیت موجود و شکاف آن با وضعیت مطلوب به متغیر دیگری نیز نگاه می‌کنند و مبتنی بر آن در دوگانه «صبر و همراهی» و «خشم و خشونت» یکی را انتخاب می‌کنند. وظیفه اصلی نخبگان سیاسی باید تنظیم و تثبیت این فضا به سمت صبر و همراهی مردم در سایه مشاهده تغییر مسیر مدیریتی و حکمرانی کشور باشد. خلق امید با پشتوانه اصلاح عملکرد مسؤولان می‌تواند بخش قابل توجهی از این ظرفیت منفی و تهدیدهای آن را تبدیل به فضایی جهت سازندگی و تعاون اجتماعی کند. مشاهده این تغییر به گونه‌ای که مردم امکان اصلاح را امری دور از خود ندانند مهم‌ترین و شاید تنها نسخه‌ای باشد که بتوان در برابر این خشم تجویز کرد. 

2 سال پیش در جریان دیدار اعضای هیات دولت با رهبر معظم انقلاب که مدت کوتاهی پس از بازی‌های جام‌جهانی فوتبال برگزار شد، ایشان با قیاس رفتار دولتمردان به تلاش بازیکنان تیم ‌ملی به همین نکته اشاره داشته و فرمودند: «بایستی تصویر دولت در چشم مردم تصویر یک گروه توانا و کارآمد باشد که دارند تلاش می‌کنند. حالا البته انسان تلاش که می‌کند همیشه موفق نمی‌شود، نفس اینکه دارند تلاش می‌کنند و کار می‌کنند برای مردم جذاب است. شما ملاحظه کردید ما در بازی فوتبال امسال در مقابل اسپانیا گل خوردیم اما همه، تیم ما را تأیید کردند... گفتم: «کارتان عالی بود». مردم هم آمدند در خیابان‌ها در حالی که گل خورده بودیم. چرا؟ چون خوب بازی کردند، چون همه دیدند که اینها در میدان تلاش کردند، عرق ریختند، ابتکار به خرج دادند، شجاعت به خرج دادند. دروازه‌بان با هوشمندی و فداکاری و سرعت عمل یک کاری کرد که کارستان بود. مردم وقتی این را از شما ببینند برای‌تان شعار می‌دهند، به نفع‌تان شعار می‌دهند، این باید احساس بشود. آدم ممکن است مشکل را هم یک جایی نتواند حل کند. همین قدر که بدانند وارد میدان هستید و دارید تلاش می‌کنید، روز و شب نمی‌شناسید، به مردم پیام اقتدار را می‌دهد. باید احساس کنند دارد کار می‌شود». بر این مبنا حتی اگر اصلاح وضعیت موجود امری بلندمدت باشد و امکان تحقق آن در زمان کوتاهی فراهم نشود، «تصویر عملکرد مثبت» مسؤولان و باور عمومی به این مساله که کشور در مسیری به سمت اصلاح وضعیت موجود در حال حرکت است می‌تواند به کنترل این خشم و تبدیل آن به یک بستر همدلی و همراهی تبدیل شود. 

گروه بین‌الملل: روز گذشته به عنوان روز جهانی «نه به جنگ با یمن» در آستانه ششمین سال تجاوز عربستان به یمن، میلیون‌ها نفر از شهروندان این کشور در 14 استان با حضور در میادین و خیابان‌ها ضمن حمایت از جنبش انصارالله و مقاومت یمن، محاصره صورت گرفته علیه یمن را جنایت تروریستی از سوی آمریکا و عربستان عنوان کردند. در همین حال در 18 کشور مختلف هم کمپین مجازی «اقدام علیه جنگ با یمن» برگزار شد. 

 

* تظاهرات گسترده در شهر‌های مختلف یمن

به گزارش «وطن امروز» به نقل از خبرگزاری المسیره یمن، میلیون‌ها یمنی در صنعا، پایتخت این کشور و 14 استان‌ این کشور از جمله صعده و مأرب در تظاهرات گسترده خشم تحت عنوان «محاصره و تجاوزات آمریکا جنایت تروریستی است» شرکت کردند. بر اساس اعلام قبلی از سوی کمیته‌های تشکیل‌دهنده این تظاهرات، 24 محل مهم در صنعا و 14استان دیگر برای این راهپیمایی مشخص شده بود. 

بر اساس فراخوان کمیته سازماندهی تظاهرات سراسری یمن، راهپیمایی «محاصره و تجاوزات آمریکایی جنایات تروریستی است» علاوه بر صنعا در استان‌های مأرب، صعده، ضمار، البیضا، تعز، المهویت، عمران، ایب، ریما، الجوف و الدعلیا برگزار شد. 

 

* حمایت همه‌جانبه مردم یمن از انصارالله

 تظاهرات‌کنندگان با حضور در خیابان‌ها اقدام دولت آمریکا در تروریستی نامیدن جنبش انصارالله و تعدادی از رهبران این جنبش را محکوم کردند. به نوشته وبگاه شبکه المسیره در استان صعده، تجمع‌کنندگان در حالی که پلاکاردها و پارچه‌نوشته‌هایی در محکومیت اقدام دولت آمریکا و علیه ائتلاف سعودی در دست داشتند، جنبش انصارالله را یک گروه مبارز ملی یمن خطاب کردند. تظاهرات‌کنندگان همچنین در بیانیه‌ای جنگ یمن را در وهله اول تجاوز آمریکایی‌ها به این کشور توصیف کرده و اعلام کردند نخستین و مهم‌ترین حامی نظامی و سیاسی ائتلاف سعودی، دولت آمریکاست و این کشور مسؤول نسل‌کشی مردم یمن است. در این بیانیه ضمن تأکید بر اینکه تروریستی خواندن انصارالله نشانه شکست آمریکا در یمن است، آمده: «اگر اقداماتی که متجاوزان سعودی و آمریکایی انجام می‌دهند، تروریستی و جنایتکارانه نیست، پس معنی جنایت و تروریسم چیست؟ القاعده و داعش تحت حمایت کشورهای متجاوز در یمن می‌جنگند». 

محمدعلی الحوثی، عضو شورای عالی سیاسی یمن در جریان این تظاهرات در سخنانی گفت: ما از آمریکایی‌ها نمی‌ترسیم و ملت ما امروز با ایستادگی و مقاومت خود بر ثبات قدم خود در رویارویی با تهدیدها و تجاوزات تاکید کرده است. الحوثی خاطرنشان کرد: اقدام آمریکا [در تروریستی خواندن انصارالله] مایه افتخار ما است، ما افتخار می‌کنیم که آمریکا را دچار رعب و وحشت کرده‌‌ایم. وی با تقدیر از ملت یمن به سبب حضور باشکوه در تظاهرات دیروز در شهرهای مختلف گفت: سیدعبدالملک الحوثی رهبر انقلاب یمن، نماد بزرگی و اقتدار ملت ما باقی خواهد ماند و ما این مسیر را در کنارش ادامه خواهیم داد. 

 

* تظاهرات در ۱۸ کشور علیه تجاوز به یمن

علاوه بر این پایگاه خبری یمنی«۲۶ سپتامبر» از برگزاری تظاهرات مجازی با شعار «جنگ با یمن را متوقف کنید» توسط کمپین «اقدام علیه جنگ با یمن» در روز دوشنبه (دیروز) خبر داد. بنا بر این گزارش، بیش از ۳۰۰ سازمان در بیش از 18 کشور در بزرگ‌ترین هماهنگی بین‌المللی ضدجنگی این تظاهرات را برگزار کردند و مهم‌ترین مطالبه‌شان از دولت‌های غربی از جمله آمریکا و بریتانیا، توقف تجاوز به یمن و عدم تسلیح امارات و عربستان، رفع محاصره یمن، بازگشایی همه بنادر دریایی و افزایش کمک‌های انسانی به مردم یمن بود. 

 

* بیانیه کمپین اقدام علیه جنگ با یمن

در بیانیه این کمپین آمده است: «جنگ حیرت‌انگیز یمن منجر به کشته‌شدن 250 هزار نفر شده است و بدترین بحران انسانی را بر اساس گزارش‌های سازمان ملل ایجاد کرده است. تخمین‌ زده می‌شود بیش از 24 میلیون نفر در این کشور در وضعیت بحرانی بوده و نیازمند کمک‌های بشردوستانه هستند». این کمپین در ادامه بیانیه خود می‌افزاید: «جنگ یمن با ائتلاف امارات عربی متحده توسط عربستان سعودی انجام می‌شود اما توسط برخی قدرت‌های اصلی غربی از جمله ایالات متحده آمریکا، انگلیس، فرانسه، اسپانیا، ایتالیا و کانادا پشتیبانی می‌شود، بویژه ایالات متحده و انگلیس از زمان آغاز جنگ حمایت بی‌چون و چرای خود را از عربستان حفظ کرده‌اند و هر دو شرکت‌کننده در جنگ هستند». این کمپین هدف خود را پایان جنگ یمن و الزام دولت آمریکا به اقدام در این مسیر عنوان کرد. در پایان بیانیه این کمپین آمده‌ است: بیش از 300 سازمان از 18 کشور تاکنون در کمپین «اقدام علیه جنگ با یمن» ثبت‌نام کرده‌اند و این بزرگ‌ترین هماهنگی بین‌المللی ضدجنگ از زمان مبارزات علیه جنگ عراق است. این کمپین می‌افزاید افراد و سازمان‌هایی از یمن، انگلیس، آمریکا، استرالیا، اتریش، بنگلادش، کانادا، شیلی، قبرس، دانمارک، فنلاند، فرانسه، آلمان، هند، ایتالیا، هلند، لهستان، اسپانیا، کره جنوبی، سوئد، سوییس و دیگر کشورهای جهان گرد هم آمده‌اند تا خواستار پایان جنگ در یمن و همبستگی با مردم این کشور شوند.

اعضای این کمپین در پایان بیانیه از دولت‌های خود خواستند تجاوزات خارجی علیه یمن متوقف شود و پشتیبانی و حمایت تسلیحاتی و نظامی از عربستان و امارات پایان یابد. این سازمان‌ها همچنین خواستار لغو محاصره یمن و بازگشایی همه بنادر دریایی آن شدند تا کمک‌های بشردوستانه به ملت یمن احیا شده و توسعه یابد. 

در همین حال جرمی کوربین، رهبر سابق حزب کارگر انگلیس در اطلاعیه‌ای گفت: پویش جهانی «نه به جنگ در یمن» برای توقف جنگ 6 ساله یمن در شبکه‌های اجتماعی راه‌اندازی شده است. با این حال در چند کشور از جمله انگلیس، آلمان و کانادا تظاهرات خودرویی در راستای این پویش برگزار شد.

 

* 22 سازمان‌ امدادی خواستار لغو محاصره یمن شدند

22 سازمان امدادرسانی بین‌المللی در یمن طی بیانیه‌ای تأکید کردند درج نام جنبش انصارالله در فهرست سازمان‌های تروریستی، جان میلیون‌ها نفر و روند صلح را به خطر انداخته و لغو این تصمیم ضروری است. طبق گزارش شبکه المیادین، سازمان Mercy Corps، شورای پناهندگان نروژ، آکسفام، سازمان «کودکان را نجات دهید» و کمیته نجات بین‌المللی از جمله این سازمان‌ها هستند. این سازمان‌ها در بیانیه‌ای اعلام کردند تروریستی خواندن انصارالله یمن از سوی آمریکا زمانی رخ داده که قحطی و گرسنگی یک تهدید واقعی برای کشوری است که 6 سال جنگ آن را ویران کرده و باید فورا پایان یابد. هر گونه کارشکنی در روند امدادرسانی و واردات تجاری غذا، سوخت، دارو و کالاهای اساسی، زندگی میلیون‌ها نفر را در معرض خطر قرار می‌دهد. این سازمان‌ها از جو بایدن، رئیس‌جمهور جدید آمریکا خواستند نام انصارالله را از لیست تروریسم خارج کند. دولت سابق آمریکا سه‌شنبه گذشته نام انصارالله را در لیست تروریسم قرار داد. 

 

* 13 حمله هوایی عربستان به صعده و مأرب یمن در یک روز

عربستان سعودی همچنان  تجاوز به مناطق مسکونی یمن را در دستور کار دارد. بر این اساس در 2 روز گذشته جنگنده‌های سعودی  ۱۳ بار مناطق مختلف استان‌های صعده و مأرب را هدف حملات هوایی خود قرار دادند. هواپیماهای ائتلاف سعودی ۹ بار استان صعده واقع در شمال غربی یمن  را بمباران کردند. ائتلاف متجاوز همچنین ۴ حمله هوایی به استان مأرب واقع در شمال شرق یمن انجام داد که ۳ بار به شهر صراوح (غرب مأرب) و یک بار به شهر مدغل (شمال غرب مأرب) بود. 

 

* فتوحات انصارالله در محور «نجران» و تسلط بر کوه راهبردی «المطابق»

در همین حال اداره اطلاع‌رسانی ارتش و کمیته‌های مردمی یمن صحنه‌هایی را از پیشروی نیروهای امنیتی و آزادسازی سلسله‌جبال «المطابق» در محور نجران و درهم شکستن تحرکات ارتش سعودی پخش کرد. این عملیات با آتش سنگین توپخانه علیه مواضع دشمن شروع شد و رزمندگان یمنی به فاصله نزدیکی از مواضع و استحکامات دشمن رسیدند و طی درگیری با آنها بر مواضع‌شان مسلط شدند. طبق گزارش اداره اطلاع‌رسانی امنیتی ارتش و کمیته‌های مردمی یمن، نیروهای سعودی از مقابل نیروهای یمنی گریختند. در صحنه‌هایی که مرکز ستاد تبلیغات جنگ ارتش و کمیته‌های مردمی یمن پخش کرده است همچنین  انهدام ادوات زرهی و سوزانده شدن ادوات دشمن سعودی از سوی رزمندگان یمن مشاهده می‌شود. در این عملیات دشمن متحمل خسارات و تلفات سنگین شد و تحرکات آنها برای پس گرفتن مواضع از دست رفته خود با شکست روبه‌رو شد. ستاد تبلیغات ارتش و کمیته‌های مردمی یمن به اهمیت راهبردی فتوحات به دست آمده در سلسله جبال «المطابق» اشاره و اعلام کرد این موضوع سبب اشراف نیروهای ارتش و کمیته‌های مردمی یمن بر مرکز نظامی «طیبه الاسم» شده است.

***

گروه سیاسی: تحرکات بین مقامات دولت بایدن و تل‌‌آویو جهت هماهنگ کردن فعالیت‌های ضدایرانی در هفته اول استقرار رئیس‌جمهور دموکرات در کاخ سفید، با شتاب زیادی در حال جریان است؛ درست در زمانی که دولتمردان و رسانه‌های همسو با آنها اظهار می‌کنند منتخبان بایدن تا این لحظه موضع‌گیری‌های مثبتی داشته‌اند. این منتخبان مورد اشاره نزدیکان دولت علاوه بر اینکه در جلسه تایید صلاحیت خود در سنای آمریکا، ایران را بزرگ‌ترین حامی تروریسم در جهان خواندند، در حال نزدیک کردن دستور کار منطقه‌ای کاخ سفید به دیدگاه‌های سران رژیم صهیونیستی هستند. دولت بایدن در حال طرح‌ریزی یک ترتیبات منطقه‌ای در غرب آسیا برای مقابله با نفوذ ایران است و در این میان گنجاندن انتظارات تل‌آویو در رأس رویکرد کاخ سفید قرار دارد. 

به گزارش «وطن امروز»، گزارش‌ها حاکی است «یوسی کوهن» رئیس سازمان جاسوسی رژیم صهیونیستی(موساد) قصد دارد رهسپار واشنگتن شود تا در دیدار با مقامات دولت «جو بایدن» رئیس‌جمهور جدید آمریکا خواسته‌های تل‌آویو درباره هرگونه توافق با ایران را مطرح کند. شبکه 12 رژیم صهیونیستی در این رابطه با انتشار این گزارش، خبر داد انتظار می‌رود کوهن ماه آینده به آمریکا سفر کند و نخستین مقام ارشد این رژیم خواهد بود که با جو بایدن دیدار می‌کند. این شبکه گزارش داده کوهن و تیم وی در این سفر، همه اطلاعاتی را که تل‌آویو درباره برنامه هسته‌ای ایران به دست آورده است در اختیار دولت بایدن قرار خواهند داد.  این شبکه خبری رژیم صهیونیستی نوشت که کوهن خواهد گفت اگر آمریکا خواستار پیوستن مجدد به توافق هسته‌ای است، ایران باید غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کرده، تولید سانتریفیوژهای پیشرفته را نیز پایان بخشد، حمایت از گروه‌هایی که به زعم رژیم صهیونیستی تروریستی هستند بویژه حزب‌الله لبنان را متوقف کرده، حضور نظامی خود در عراق، سوریه و یمن را تمام کرده و فعالیت‌های تروریستی علیه اهداف اسرائیلی در خارج را پایان بخشیده و به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دسترسی کامل به تمام جنبه‌های برنامه هسته‌ای ایران را بدهد. در گزارش شبکه 12 رژیم صهیونیستی به نام منبعی که این خبر را داده اشاره‌ای نشده اما گفته شده پیام‌هایی میان دولت بایدن و رژیم صهیونیستی رد و بدل شده است. 

شروط اسرائیل درباره بازگشت دولت بایدن به برجام و گسترده‌تر کردن این توافق در حالی مطرح می‌شود که آنتونی بلینکن، وزیر خارجه جدید آمریکا بامداد چهارشنبه در جلسه تاییدش در سنای آمریکا مطالبی را بیان کرد که همپوشانی فراوانی با خواسته‌های تل‌آویو دارد. بلینکن در این باره اظهار کرد: «رئیس‌جمهور معتقد است اگر ایران به توافق بازگردد ما هم به این توافق برمی‌گردیم اما از این مسأله، همراه با متحدان‌مان که بار دیگر با ما همراستا می‌شوند به عنوان سکویی برای دستیابی به یک توافق طولانی‌تر و قوی‌تر و رسیدگی به مسائل دیگر بویژه مساله موشکی و فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران استفاده خواهیم کرد». بلینکن اضافه کرد: «حالا که این گفته شد، باید بگویم با این نقطه فاصله زیادی داریم. باید ببینیم بعد از اینکه رئیس‌جمهور منتخب سر کار می‌آید ایران چه اقداماتی انجام می‌دهد و آماده انجام چه اقداماتی است، بعدا اگر آنها می‌گویند به پایبندی به برجام برگشته‌اند باید ارزیابی کنیم ببینیم آیا به وعده‌های‌شان عمل کرده‌اند یا خیر». او در ادامه تصریح کرد که درباره برجام با نماینده‌های کنگره و همچنین رژیم صهیونیستی و کشورهای عربی منطقه رایزنی خواهد کرد. بلینکن در این رابطه گفت: «بله! ما حتما با شما (نماینده‌های کنگره) مشورت خواهیم کرد. فکر می‌کنم همان‌طور که رئیس [کمیته روابط خارجی مجلس سنا] گفت مهم است که در آغاز این فرآیند و نه پایان آن، با متحدان و شریکان‌مان در منطقه از جمله اسرائیل و کشورهای خلیج[فارس] هم تعامل کنیم». از طرف دیگر، منابع خبری صهیونیست از سفر هفته جاری فرمانده سنتکام به فلسطین اشغالی با محوریت رایزنی درباره برجام و همکاری رژیم صهیونیستی با برخی کشورهای عرب منطقه خبر دادند. روزنامه « اورشلیم ‌پست» به نقل از شبکه خبری «والا» نوشت: ژنرال «کنث مک‌کنزی» فرمانده نیروهای سنتکام روزهای آتی وارد اسرائیل خواهد شد. وی نخستین مقام ارشد دولت جدید آمریکا از زمان روی کار آمدن «جو بایدن» رئیس‌جمهور این کشور محسوب می‌شود که به فلسطین اشغالی سفر می‌کند. به گفته منابع آگاه، سفر فرمانده سنتکام برای هموارتر کردن مسیر همکاری آشکار نظامی رژیم اسرائیل و اعراب منطقه بویژه امارات و بحرین بعد از عادی‌سازی روابط در ماه‌های اخیر است.  این نخستین سفر مکنزی به منطقه غرب آسیا در دولت جدید آمریکاست تا دستور ترامپ مبنی بر افزوده شدن اسرائیل به حوزه کاری سنتکام را اجرایی کند. در همین حال «جِیک سولیوان» مشاور امنیت ملی ایالات متحده هم با «مئیر بن‌شبت» مشاور امنیت داخلی رژیم صهیونیستی شامگاه شنبه تلفنی گفت‌وگو کرد. به نوشته پایگاه خبری «آکسیوس»، سولیوان و بن‌شبت در این تماس تلفنی بر لزوم آغاز گفت‌وگوی دولت جدید آمریکا با تل‌آویو درباره ایران و توافق‌های سازش بین اسرائیل و کشورهای عربی تاکید کردند. دفتر نخست‌وزیری رژیم صهیونیستی نیز با صدور بیانیه‌ای ضمن تایید انجام این تماس تلفنی، گفت: «۲ طرف توافق کردند بزودی در جلسه‌ای درباره ایران، مسائل منطقه‌ای و پیشبرد توافق‌های موسوم به آبراهام صحبت کنند». این نخستین تماس تلفنی یک مقام ارشد کاخ سفید در دولت بایدن با دفتر نخست‌وزیری رژیم صهیونیستی است. به نوشته آکسیوس، کاخ سفید هنوز به سوالات درباره تماس تلفنی سولیوان و بن‌شبت پاسخ نداده است. 

علاوه بر رایزنی جیک سولیوان با همتای صهیونیست خود، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا نیز با تخریبی توصیف کردن نفوذ ایران گفت: برای مقابله با این نفوذ با دوستان و شرکای‌مان همکاری خواهیم کرد. امیلی هورن در گفت‌و‌گو با شبکه الجزیره گفت: تهدیدهای ایران را نمی‌پذیریم و رفتارهای این کشور را بشدت محکوم می‌کنیم. سخنگوی شورای امنیت ملی بایدن گفت: با دوستان و شرکای خود برای مقابله با نفوذ مخرب ایران همکاری خواهیم کرد. 

***

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه در گفت‌وگو با روزنامه اطلاعات درباره بازگشت دولت بایدن به برجام ادعا کرد: امروز بیشترین صحبت‌ها از سوی مقامات جدید آمریکایی در این جهت است که مایلند بدون شرط وارد برجام شوند!

ظریف در این باره گفته است: «همواره گفته‌ایم آمریکایی‌ها در موقعیتی نیستند که ادعاهایی را مطرح کنند. در سخنرانی‌ای که اوایل مهرماه در شورای روابط خارجی آمریکا از طریق وبینار داشتم، کاملا مشخص کردم آن که باید شرط بپذیرد آمریکاست نه کسی که باید شرط بگذارد. امروز بیشترین صحبت‌ها از سوی مقامات جدید آمریکایی در این جهت است که مایلند بدون شرط وارد برجام شوند». وزیر امور خارجه البته اشاره نکرده است که دقیقا کدام مقام آمریکایی تمایل دارد کشورش بدون شرط به برجام بازگردد اما نگاهی به مواضع حلقه اول نزدیکان بایدن نظیر تونی بلینکن، وزیر خارجه و جیک سولیوان، مشاور امنیت ملی بایدن، کاملا خلاف اظهارات ظریف را نشان می‌دهد و بر گزاره کلیدی بازگشت مشروط دولت آن کشور به توافق هسته‌ای استوار است. در این رابطه بلینکن در جلسه تایید خود در سنا برای تصدی وزارت خارجه گفت: «رئیس‌جمهور منتخب معتقد است اگر ایران به توافق بازگردد ما هم به این توافق برمی‌گردیم. باید ببینیم بعد از اینکه رئیس‌جمهور منتخب سر کار می‌آید ایران چه اقداماتی انجام می‌دهد و آماده انجام چه اقداماتی است، بعدا اگر آنها می‌گویند به پایبندی به برجام برگشته‌اند باید ارزیابی کنیم ببینیم آیا به وعده‌های‌شان عمل کرده‌اند یا خیر؟» جیک سولیوان مشاور امنیت ملی بایدن هم ماه گذشته در نشست مجازی شورای سردبیران روزنامه آمریکایی وال‌استریت ژورنال گفت: «تهران باید به جایگاه پیشین (قبل از خروج واشنگتن از برجام) بازگردد و ملزم به اجرا و رعایت شرایط این توافقنامه شود». سولیوان همچنین در مصاحبه با سی‌ان‌ان یادآور شد: «بایدن گفته است اگر ایران به تعهدات خود در توافق هسته‌ای عمل کند، به صورتی که برنامه هسته‌ای آن مجددا محدود و تحت کنترل باشد، ما هم به توافق باز خواهیم گشت».  

لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا در دولت بایدن هم در سنای این کشور هرگونه بازگشت به توافق هسته‌ای ایران را نیازمند پیش‌قدم شدن تهران دانست و گفت: پیش‌شرط ما برای بررسی بازگشت به توافق، این است که ایران شروط مشخص‌شده در آن را اجرا کند... بازگشت به نقطه‌ای که باید اکنون در آن قرار داشتند. آوریل هینس، گزینه «جو بایدن» برای سمت مدیر اطلاعات ملی آمریکا نیز در جلسه تاییدش گفت آمریکا با بازگشت به برجام فاصله دارد. او در پاسخ به سوال یک سناتور که درباره سیاست تیم بایدن درباره برجام پرسید، گفت: «رئیس‌جمهور منتخب گفته اگر ایران به پایبندی به برجام برگردد، دستور می‌دهد ما هم همین کار را انجام دهیم». وی اضافه کرد: به صراحت بگویم فکر می‌کنم فاصله زیادی تا آنجا داریم و فرصت خواهیم داشت با کنگره درباره این موضوعات رایزنی کنیم. با این تفاسیر مشخص نیست محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه از کدام مقامات دولت بایدن برای اشتیاق بازگشت آمریکا به برجام بدون ‌شرط صحبت می‌کند یا از کدام منابع خبری تحولات بین‌المللی را دنبال و پیگیری می‌کند؟

خانواده دانشمند برجسته و ممتاز هسته‌ای و دفاعی کشور شهید محسن فخری‌زاده عصر دیروز با رهبر حکیم انقلاب اسلامی دیدار کردند.  به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری، حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای در این دیدار با تجلیل از برجستگی‌های علمی و فنی شهید فخری‌زاده و حضور سختکوشانه آن دانشمند عالی‌مقام در میدان علم و عمل، گفتند: علو مقامی که خداوند با شهادت به آن بزرگوار عطا کرد، مزد زحمات و اخلاص کم‌نظیر او بود و این مقام با هیچ‌‌یک از مقام‌های دنیوی قابل مقایسه نیست.  رهبر انقلاب اسلامی عظمت یافتن نام شهید فخری‌زاده در میان عموم مردم و ابراز تأسف بسیاری از جوانان از ناشناخته بودن او در زمان حیاتش را از دیگر آثار اخلاص شهید دانستند.  ایشان همچنین فرمودند: همسران شهدا در اجر آنها شریک هستند و از خداوند می‌خواهیم صبر و آرامش خود را بر دل‌های شما نازل فرماید و به توفیق الهی بتوانید حرکت خود را متناسب با شأن شهید ادامه دهید.  

در این دیدار، همسر و فرزندان شهید فخری‌زاده با قدردانی از پیام محبت‌آمیز و روشنگر رهبر انقلاب اسلامی پس از ترور شهید فخری‌زاده، تبیین جریان فکری شهدای جهاد علمی و الگوسازی از آنان را مورد تأکید قرار دادند. 

عباس اسماعیل‌گل: نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران با همه حرف و حدیث‌ها، سه‌شنبه ۳۰ دی افتتاح شد. نکته قابل تأمل درباره نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران مربوط به مشکلات فنی سایت آن است، به طوری که در همان ساعات اولیه سایت نمایشگاه از دسترس خارج شد و در ادامه هم با کندی بسیار به کارش ادامه داد اما در 3-2 روز اخیر مشکلات فنی سایت تا حدودی رفع شده است. همچنین در نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران، کتاب‌ها به صورت رایگان ارسال می‌شود و علاقه‌مندان می‌توانند برای تهیه کتاب به سامانه tehranbookfair.ir مراجعه کنند.  گفتنی است مشکلات فنی سایت نمایشگاه کتاب مانع استقبال پرشور مخاطبان از این نمایشگاه مجازی نشده و برخی آثار به فروش قابل توجهی دست یافته‌اند. در ادامه به 5 اثر پرفروش نمایشگاه مجازی کتاب تهران پرداخته شده است.

***

مهدی خانعلی‌زاده*: باراک اوباما، رئیس‌جمهور اسبق ایالات متحده آمریکا در کتاب خاطرات خود که اخیرا منتشر شده، روایتی از نگاه دستگاه سیاست خارجی این کشور به منطقه‌ غرب آسیا ارائه می‌دهد که با تحلیل آن و مقایسه با اقداماتی که دونالد ترامپ در این زمینه انجام داد، می‌توان به راهبرد احتمالی دولت جدید این کشور در این زمینه پی برد؛ راهبردی که در همین چند روز هم با معرفی مسؤولان سیاسی کابینه‌ جو بایدن، تا اندازه‌ای شفاف شده است. 

اوباما در کتاب خود «سرزمین موعود»، نوشته که در ماجرای وقوع بیداری اسلامی در منطقه‌ غرب آسیا و در میان کشورهای حوزه خلیج‌فارس، یکی از نگرانی‌های اصلی کاخ‌سفید، مساله‌ اعتراضات در بحرین بوده؛ جایی که با وجود کشته شدن صدها نفر توسط نیروهای نظامی رژیم آل‌خلیفه، به دلیل حضور ناوگان پنجم دریایی آمریکا در این کشور و همچنین همراهی حکومت بحرین برای تامین منافع واشنگتن در غرب آسیا، دولت اوباما حاضر به دفاع از مردم و ابراز مخالفت نسبت به اقدامات سرکوبگرایانه‌ آل‌خلیفه نشد. اوباما در این زمینه می‌نویسد: تاسیس نظم آمریکایی در منطقه، یکی از راهبردهای اصلی این کشور است که تحت هر شرایطی و حتی در صورت زیر پا گذاشتن تمام ارزش‌های ادعایی کاخ سفید، به صورت جدی پیگیری خواهد شد. از سوی دیگر، چهره‌هایی که به عنوان گزینه‌های وزارت خارجه و رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا در دولت بایدن معرفی شدند و مورد تایید کنگره هم قرار گرفتند، افرادی با تخصص ویژه در حوزه‌ غرب آسیا هستند. به عنوان مثال، «ویلیام برنز» که ریاست سازمان CIA را برعهده گرفت، به مدت 35 سال در وزارت خارجه و همچنین دستگاه‌های اطلاعاتی- امنیتی این کشور، مسؤول میز این منطقه بوده و به زبان‌های عربی و روسی مسلط است و با زبان فارسی هم آشنایی دارد. برنز یکی از چهره‌های کلیدی در مذاکرات هسته‌ای با کشورمان بود و روند شکل‌گیری مذاکرات هسته‌ای در عمان هم با مدیریت او انجام شد. 

بر همین اساس، می‌توان انتظار داشت منطقه‌ غرب آسیا یکی از نقاط راهبردی در حوزه‌ سیاست خارجی دولت جدید ایالات متحده باشد. این رویکرد، برخلاف نگاه دولت ترامپ به این منطقه است، چرا که ساکن قبلی کاخ سفید معتقد بود منافع راهبردی واشنگتن در حال حاضر، بیشتر در شرق آسیا و توسط چین مورد تهدید است تا در خلیج‌فارس و منطقه‌ غرب آسیا. رویکرد دولت ترامپ به این منطقه، بیشتر به سمت کسب درآمد از کشورهای پادشاهی عربی و همچنین حمایت رسانه‌ای- تبلیغاتی از رژیم مجعول صهیونیستی متمایل بود؛ درست برخلاف راهبرد احتمالی دولت بایدن که همانند اوباما، کشورهای عربی منطقه را بازوهای اصلی آمریکا برای تامین منافع ملی خود و همچنین مهار قدرت روزافزون ایران در منطقه می‌بیند. 

بر مبنای همین راهبرد است که «آنتونی بلینکن»، وزیر جدید خارجه آمریکا، در جلسه بررسی وی در مجلس سنای این کشور، ایران را مهم‌ترین کشور حامی تروریسم در جهان معرفی کرد و خود را به تامین قطعی امنیت رژیم صهیونیستی متعهد دانست. بلینکن پیش از این هم در یک سخنرانی، اعلام کرد قرارداد جدیدی در زمینه‌ هسته‌ای باید با تهران بسته شود که هم طولانی‌تر باشد و هم محکم‌تر و تعهدات بیشتری را بر عهده‌ طرف ایرانی بگذارد. او بر اضافه شدن مسائل منطقه‌ای و همچنین فناوری دفاعی ایران به قرارداد جدید هم تاکید کرد. 

در همین راستا می‌توان انتظار داشت مراودات سیاسی- رسانه‌ای کشورهای عربی منطقه و همچنین رژیم اشغالگر صهیونیستی با واشنگتن رو به افزایش رود و شرایط برای اعمال فشار بیشتر به ساکنان سرزمین‌های اشغالی نیز فراهم شود. بایدن که در جریان مبارزات انتخاباتی، خودش را از شدت تعلق به تامین منافع اسرائیل، «یک صهیونیست» نامیده بود، احتمالا همین مسیر را در طراحی راهبرد سیاست خارجی خود برای منطقه غرب آسیا در پیش خواهد گرفت؛ یعنی فشار بیشتر به ایران برای ایجاد رضایت در سرزمین‌های اشغالی. بر همین اساس است که دولت افراطی «بنیامین نتانیاهو» در تل‌آویو به طور تام و تمام پای کار دولت بایدن آمده و حمایت کامل خود از سیاست‌های کاخ‌نشین جدید سفید را اعلام کرده است. 

در واقع باید گفت ترکیب «برنز- بلینکن» از یک سو و راهبرد منطقه‌ای احتمالی دولت بایدن از سوی دیگر، تحلیلگران را به این نتیجه رسانده که امیدواری به هر گونه گام رو به جلوی کاخ سفید برای بازگشت به برجام و انجام تعهدات آمریکا طبق آن، نه یک تحلیل بر اساس واقعیت بلکه یک رؤیا بر اساس توهم است. 

* پژوهشگر روابط بین‌الملل

نوید مؤمن: انفجاری که اخیرا در منطقه شیعه‌نشین بغداد، پایتخت عراق رخ داد و منجر به شهادت و زخمی شدن بیش از یکصد نفر شد، مولد دغدغه‌های امنیتی تازه‌ای در عراق و منطقه است. بر همگان مسجل است اقدامات سلبی و بازدارنده دولت مصطفی الکاظمی در عراق علیه حشدالشعبی و دیگر گروه‌های مقاومت، نقش بسزایی در تقویت گروه‌های تروریستی و تکفیری در این کشور داشته است. به عبارت بهتر، از ابتدا مسجل بود میان «تضعیف مقاومت» و «تقویت داعش» ارتباط مستقیمی وجود دارد و متاسفانه، نخست‌وزیر و برخی اعضای دولت عراق به جای جلوگیری از شکل‌گیری این معادله خونین، نقش یک «کاتالیزور» را در شکل‌دهی آن ایفا کردند. 

در آن سوی آتلانتیک، دولت جو بایدن در حال رصد ویژه تحولات عراق بوده و کماکان «بغداد» را نقطه کانونی مداخله‌گرایی خود در منطقه غرب آسیا قلمداد می‌کند. رئیس‌جمهور جدید آمریکا سال 2003 میلادی زمانی که سناتور ایالت «دلاور» بود، به عنوان یک سناتور دموکرات از اشغال عراق توسط دولت جورج واکر بوش حمایت کرد. ماجرا به این نقطه ختم نشد! بایدن سال 2006 میلادی تئوری دهشتناک خود مبنی بر «فدرالیزه کردن و تجزیه عراق» را به دولت بوش ارائه کرد. بایدن معتقد است عراق باید براساس مؤلفه‌های «قومیتی» و «مذهبی»، به ۳ کشور مجزا (عراق شیعی، عراق سنی و عراق کُرد) تقسیم شود. این «تئوری بایدن» در آینده توسط اتاق‌های فکر و اعضای وزارت خارجه آمریکا بسط داده شد و تبدیل به «راهبرد مبنایی واشنگتن در عراق» شد. 

جالب است بدانیم حتی در دوران حضور ترامپ در کاخ سفید، «تئوری تجزیه عراق» یا همان «تئوری بایدن»، نقشه راه رئیس‌جمهور شکست‌خورده آمریکا و همراهانش در قبال بغداد و منطقه محسوب می‌شد. در حال حاضر، بایدن شخصا در رأس معادلات سیاسی- اجرایی ایالات متحده قرار گرفته است. اکنون بایدن به «تقسیم عراق» فکر می‌کند تا به خیال خود، بتواند «عراق تجزیه‌‌شده» را به یک «الگو» برای قومیت‌ها و مذاهب مختلف در منطقه تبدیل کند. بایدن معتقد است «عراق تجزیه‌شده» مقدمه و پیش‌درآمدی برای «تجزیه جهان اسلام» محسوب می‌شود. بی‌دلیل نبود 77 درصد یهودیان آمریکا و حتی بسیاری از اعضای لابی صهیونیستی آیپک، ترجیح دادند در انتخابات ریاست‌جمهوری 2020 به بایدن رای دهند! 

از سوی دیگر، «بایدن» به همراه «باراک اوباما» و «هیلاری کلینتون»، نقش مهمی را در تأسیس و سازماندهی داعش و دیگر گروه‌های تروریستی- تکفیری در عراق و سوریه ایفا کرد. بایدن معتقد است «داعش» باید به عنوان یک «عامل برهم‌زننده امنیت»، «عامل ترس عمومی» و «اهرم فشار» علیه مردم و دولت‌های منطقه، به فعالیت خود ادامه دهد. بایدن مانند ترامپ و حتی جدی‌تر از آن، در صدد «بازسازی تروریسم تکفیری» در عراق و منطقه است. آموزش نظامی نیروهای داعش در نقاط مرزی عراق و سوریه (نقاط صعب‌العبور) پس از انهدام خلافت داعش در سال 2018 میلادی (شکستی که توسط جبهه مقاومت به فرماندهی شهید والامقام سپهبد حاج‌قاسم سلیمانی به داعش تحمیل شد)، از سوی آمریکا، سعودی و انگلیس در حال انجام است. آنچه اخیرا در بغداد درست در روزهای نخست حضور بایدن در کاخ سفید رخ داد، از همین منظر قابل تفسیر است. 

«بایدن» طی روزهای اخیر روی ۲ استراتژی «کلان» و «میان‌مدت» در منطقه و عراق متمرکز شده است که به ترتیب عبارتند از «تجزیه عراق» و «بازتعریف داعش». بازی بایدن و دموکرات‌ها در عراق و منطقه، بسیار خطرناک است و اگر رصد هوشمندانه و دقیقی از این بازی وجود نداشته باشد، این مساله می‌تواند به پاشنه ‌آشیل امنیت کل منطقه تبدیل شود. هر چند کشورهایی مانند سعودی، امارات عربی متحده، بحرین و حتی برخی سیاستمداران عراقی که دل در گرو تضعیف مقاومت در این کشور بسته‌اند، قصد دارند به هر نحو ممکن «اجزا و قطعات پازل خونین و خطرناک بایدن در غرب آسیا و جهان اسلام» را تکمیل کنند و به این طریق، بقای خود در قدرت را چند صباح دیگری تضمین کنند اما قطعا جبهه مقاومت اجازه دستیابی به چنین هدفی را به کاخ سفید و مزدوران منطقه‌ای آن نخواهد داد. بهتر است دولت بایدن روزهای اولیه تأسیس داعش توسط کاخ سفید را به یاد بیاورد؛ روزهایی که مقامات آمریکایی، صهیونیست، اروپایی و سعودی تصور می‌کردند داعش در عرض 6 ماه دمشق و بغداد را تصرف کرده و در اختیار واشنگتن و متحدانش قرار می‌دهد! جبهه مقاومت با درایت و جانفشانی شهدای بزرگواری مانند حاج‌قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس، این منظومه «تمام‌آمریکایی» را در هم شکست و حسرت دستیابی دشمنان جهان اسلام به اهداف‌شان را بر دل آنها گذاشت. اکنون نیز رزمندگان مقاومت نه‌تنها در عرصه میدانی آماده مبارزه با تروریست‌های کوکی آمریکا و سعودی‌ هستند، بلکه رصد دقیق و کاملی درباره استراتژی‌ها، تاکتیک‌ها و نقشه‌های میدانی دولت بایدن در منطقه دارند.