جودوکار سابق تیم ‌ملی ایران که برای تیم پناهندگان در المپیک توکیو به میدان رفته بود، از دور رقابت‌ها حذف شد. جواد محجوب، جودوکار سابق تیم ‌ملی ایران که برای تیم پناهندگان در المپیک توکیو به میدان رفته بود، با یک برد و یک باخت از دور مسابقات کنار رفت. محجوب در نخستین مبارزه وزن ۱۰۰+ کیلوگرم ابتدا مقابل جوهانس فری از آلمان به برتری رسید اما در دومین مبارزه در مرحله یک شانزدهم نهایی مقابل کرپالک از جمهوری چک تن به شکست داد و از دور رقابت‌ها کنار رفت. 

در ادامه مسابقات المپیک توکیو، تیم ملی والیبال ایران برابر ایتالیا شکست خورد و حالا برای صعود باید از سد ژاپن بگذرد اما قبل از پرداختن به این بازی به عملکرد دیگر ورزشکاران ایران در روز هشتم المپیک 2020 نگاهی بیندازیم.

پس از حذف نمایندگان تکواندوی ایران در المپیک توکیو، در رشته دوومیدانی هم تیم ایران حرفی برای گفتن نداشت. احسان حدادی، نایب‌قهرمان المپیک ۲۰۱۲ لندن، مثل المپیک ریو از رسیدن به مدال بازماند. او در تمرینات زیر ۶۰ متر دیسک خود را پرتاب کرده بود و مشخص بود نباید انتظار مدال از وی داشت. حدادی پس از حذف از مسابقات گفت: به احترام المپیک شرکت کردم، اگر می‌دانستند مدال نمی‌گیرم برایم هزینه نمی‌کردند. حالا خیلی هم ناراحت نیستم. سال آینده در بازی‌های آسیایی چین شرکت خواهم کرد و به دنبال کسب پنجمین مدال طلا در این مسابقات هستم. 

 

* دوومیدانی؛ فصیحی از صعود به نیمه‌نهایی بازماند

فرزانه فصیحی، دونده ۱۰۰ متر ایران در المپیک توکیو به مرحله نیمه‌نهایی نرسید. 

وی بعد از اینکه در دور مقدماتی با رکورد ۱۱ ثانیه و ۷۶ صدم ثانیه به جدول اصلی رقابت‌های ۱۰۰ متر المپیک رسید، روی خط «استارت لاین» ۲ دسته سوم با دونده‌های آلمان، باربادوس، آمریکا، زامبیا، چین، ایتالیا، سریلانکا برای نیمه‌نهایی رقابت کرد. 

فصیحی در این رقابت با رکورد ۱۱ ثانیه و ۷۹ صدم ثانیه هشتم شد و به مرحله نیمه‌نهایی المپیک نرسید. 

دونده سرعتی ایران که به «دختر باد» مشهور است، ۵۷ سال بعد از سیمین صفامهر با سهمیه یونیورسالیتی، دومین دونده زن ایرانی بود که در المپیک دوید. 

 

* تیراندازی؛ رستمیان از راهیابی به فینال بازماند

هانیه رستمیان با امتیاز ٢٨٨ به کار خود در بخش سرعت ماده ٢۵ متر تپانچه پایان داد. او در بخش دقت امتیاز ٢٨٩ را ثبت کرده بود و بدین ترتیب مجموع امتیارات او به عدد ۵٧٧ رسید و نتوانست به فینال صعود کند. 

 

* رستمیان: فشار روانی عامل حذفم بود

هانیه رستمیان درباره عملکرد خود در این دوره از بازی‌های المپیک اظهار داشت: مسابقه تپانچه در ماده‌های دقت و سرعت در ٢ روز برگزار شد که در ماده سرعت رقابتم را خوب شروع کردم و در گام نخست ١٠٠ امتیاز کسب شد اما در ادامه خوب ظاهر نشدم که دلیل آن بحث روانی و فشار مسابقات بود اما تجربه خوبی کسب شد. 

وی افزود: تیراندازان باتجربه زیادی در این رویداد حضور داشتند اما انتظار بیشتری از خودم داشتم و از طرفی رکوردها به هم نزدیک بود. امیدوارم از تجربه‌ای که کسب شده در آینده بهتر استفاده کنم. 

 

* قایقرانی؛ ملایی رکورد زد و حذف شد

مرحله فینال روئینگ زنان در بازی‌های المپیک توکیو در حالی سپری شد که نازنین ملایی، ملی‌پوش کشورمان در فینال B به آب زد. 

نازنین ملایی که پیش از این با صعود به این مرحله رکورد جدیدی را در قایقرانی ایران به ثبت رسانده بود، با ثبت زمان 7:42:57 در رده یازدهم قرار گرفت و با توکیو خداحافظی کرد. 

 

* ساعت مچی، هدیه باخ به ملایی

بعد از مسابقات فینال B رویینگ المپیک توکیو، افشین فرزام و نازنین ملایی، مربی و قایقران کشورمان دیداری با توماس باخ، رئیس کمیته بین‌المللی برگزار کردند. در پایان این دیدار باخ یک هدیه که ساعت مچی بود به نازنین ملایی اهدا کرد. 

 

* برنامه ایرانی‌ها در روز نهم المپیک

- تیم بسکتبال ایران پس از ۲ شکست مقابل چک و آمریکا، بامداد امروز از ساعت ۵:۳۰ به مصاف فرانسه می‌رود. 

- در بخش تیراندازی ۵۰ متر تفنگ ۳ وضعیت از ساعت ۷:۳۰ فاطمه کرم‌زاده، نجمه خدمتی و آرمینا صادقیان در مرحله انتخابی مسابقه خواهند داد. 

- در دوومیدانی در رشته دوی ۱۰۰ متر حسن تفتیان در مرحله مقدماتی شرکت خواهد کرد. 

 

* نازنین ملایی: رکوردی که زدم دور از انتظار بود

دختر قایقران ایران می‌گوید نتیجه‌ای که در المپیک کسب شد، فراتر از انتظار بود. بانوی قایقران ایران پس از پایان فینال B رقابت‌های المپیک درباره عملکرد خودش گفت: واقعیت این است که خیلی خوشحالم، نه فقط برای خودم، بلکه برای کاروان ایران و همه بانوان. فکر می‌کنم با این کار توانستم دیدگاه دختران را باز کنم، اینکه هیچ چیزی غیرممکن نیست و فکر نکنند نمی‌شود. ما دختران هم می‌توانیم در المپیک بدرخشیم. خوشحالم توانستم یازدهم شوم. این رکورد یک‌ رکورد خوب است. واقعیت این است که با شرایط تمریناتی که در تهران داشتیم، این نتیجه فراتر از انتظار خودمان بود. اردوهای زیاد خوبی نداشتیم، مسابقات جهانی نرفته بودیم و اصلا این رقبا را تا به حال ندیده بودم! ملایی با اشاره به رقبای هلندی، آمریکایی و کانادایی‌اش که در رده اول تا سوم قرار گرفتند، ادامه داد: همه آنها با تجربه بودند و هر کدام چند عنوان جهانی دارند. می‌خواهم بگویم آنها هم با این تجربه در فینال B بودند و من هم در همین فینال پارو زدم. ما امکانات پایین‌تری داریم اما امروز اینجا حضور داشتیم. امیدوارم نگاه ویژه‌تری به قایقرانی بانوان شود. ما اگر مسابقات بیشتری داشته باشیم، قطعا می‌توانیم برای رسیدن به مدال شانس داشته باشیم. ملایی که قبلا گفته بود هدفش المپیک ۲۰۲۸ لس‌آنجلس و درخشش در این رقابت‌هاست، در این باره گفت: من این را الان هم می‌گویم اما به این شکل نیست که المپیک بعدی را بی‌خیال شوم. قطعا تلاش خواهم کرد تا روز به روز تلاش و تجربه‌ام را بیشتر کنم. 

 

* شکست تیم ‌ملی والیبال برابر ایتالیا

اما آخرین مسابقه روز گذشته المپیک برای کاروان کشورمان، مربوط به بازی تیم‌های ‌ملی والیبال ایران و ایتالیا بود که امید بسیاری داشتیم با عبور از این تیم، صعودمان به مرحله بعد را قطعی کنیم اما متاسفانه اینگونه نشد تا همه چیز به بازی آخر بکشد. 

تیم ملی والیبال ایران در چهارمین مسابقه خود در المپیک توکیو در سالن آریا‌که آرنا مقابل ایتالیا قرار گرفت که این مسابقه در نهایت با نتیجه 3 بر یک و با امتیازهای 30 بر 28، 25 بر 21، 21 بر 25 و 25 بر 21 به سود ایتالیایی‌ها خاتمه پیدا کرد. سعید معروف، سیدمحمد موسوی، علی‌اصغر مجرد، میثم صالحی، میلاد عبادی‌پور، امیر غفور و مهدی مرندی نفرات شروع‌کننده تیم ایران در این مسابقه بودند. ایتالیایی‌ها ست نخست را خوب شروع کردند اما در امتیاز 24 بر 23 تیم ایران توانست از حریف خود پیش بیفتد. البته شاگردان بلنجینی دست از تلاش برنداشتند و در نهایت ست نخست را با نتیجه 30 بر 28 به سود خود رقم زدند. در شروع ست دوم آرمان صالحی در ترکیب تیم ایران قرار گرفت و در ادامه هم لحظاتی شریفی جایگزین میثم صالحی شد. در این ست صابر کاظمی هم در ترکیب ایران قرار گرفت و کریمی هم به جای معروف وارد زمین شد. این ست در نهایت با نتیجه 25 بر 21 به سود ایتالیا تمام شد. در ست سوم نفراتی مانند کریمی و کاظمی برای ایران وارد زمین شدند. عملکرد بازیکنان جایگزین در ست سوم خوب بود و ایران توانست در امتیاز 15 بر 13 از حریف پیش بیفتد. این ست در نهایت با نتیجه 25 بر 21 به سود ایران تمام شد و شاگردان آلکنو با نفرات ذخیره خود توانستند حریف را شکست دهند. در ست چهارم کریمی همچنان به جای معروف در ترکیب باقی ماند و کاظمی هم به جای غفور بازی کرد. ایتالیا این ست را هم خوب شروع کرد و شاگردان آلکنو در تعقیب حریف بودند. ایران اختلاف را به حداقل هم رساند اما ایتالیایی‌ها پا پس نکشیدند و این ست در نهایت با نتیجه 25 بر 21 به سود لاجوردی‌پوشان خاتمه پیدا کرد. به این ترتیب تیم ایران با نتیجه 3 بر یک مغلوب ایتالیا شد تا جواز صعود ایران به مرحله بعدی در بازی آخر و مقابل ژاپن میزبان صادر شود. ایتالیا از ۳ بازی قبلی خود ۲ پیروزی مقابل کانادا و ژاپن و یک شکست مقابل لهستان در کارنامه داشت. شاگردان آلکنو هم از ۳ مسابقه قبلی خود ۲ پیروزی مقابل لهستان و ونزوئلا و یک شکست مقابل کانادا در کارنامه داشتند. تیم ملی والیبال در آخرین مسابقه خود فردا از ساعت 15:10 مقابل ژاپن قرار می‌گیرد. اگر قرار به صعود از این گروه باشد، تیم ‌ملی کشورمان چاره‌ای ندارد جز عبور از سد ژاپن. 

 

* صالحی؛ امتیازآورترین بازیکن ایران مقابل ایتالیا

دریافت‌کننده تیم‌ ملی والیبال کشورمان عنوان امتیازآورترین بازیکن دیدار با ایتالیا را به خود اختصاص داد. در پایان این مسابقه میثم صالحی توانست به تنهایی 14 امتیاز برای تیم کشورمان به دست آورد. پس از وی هم میلاد عبادی‌پور موفق به کسب 12 امتیاز شد. در طرف مقابل عثمانی خوانتورینا در تیم ایتالیا توانست 20 امتیاز برای تیمش به ارمغان آورد. 

گل زیبای مهدی طارمی به چلسی در مرحله یک‌چهارم نهایی لیگ قهرمانان فوتبال اروپا عنوان بهترین گل فصل اروپا را از آن خود کرد. پس از پایان تمام رقابت‌های اروپایی در فصل گذشته، وب‌سایت یوفا با انجام یک نظرسنجی اقدام به انتخاب بهترین گل کل فصل اروپا کرد که در این میان، گل زیبای مهدی طارمی به چلسی که پیش از این عنوان بهترین گل فصل لیگ قهرمانان اروپا را کسب کرده بود، جایزه بهترین گل فصل یوفا را نیز از آن خود کرد. طارمی در دیدار برگشت مرحله یک‌چهارم نهایی لیگ قهرمانان اروپا در نیمه دوم برای پورتو به زمین آمد و در وقت‌های تلف شده قدر سانتر زیبای نانو را دانست و با یک ضربه‌ قیچی‌برگردان به زیبایی هر چه تمام‌تر دروازه چلسی را باز کرد ولی تلاش او برای صعود پورتو به دیدار نیمه‌نهایی کافی نبود و آنها از دور رقابت‌ها کنار رفتند. وب‌سایت یوفا چندی پیش اقدام به برگزاری یک نظرسنجی برای انتخاب بهترین گل فصل اروپا کرد که در این میان 600 هزار نفر در این رأی‌گیری شرکت کردند و گل استثنایی مهدی طارمی به چلسی با کسب بیش از 30 درصد آرا، عنوان بهترین گل فصل تمام مسابقات برگزار شده در اروپا را از آن خود کرد. در این نظرسنجی، گل «لورنزو اینسینیه» مهاجم تیم‌ ملی ایتالیا در مرحله یک‌چهارم نهایی رقابت‌های یورو 2020 به بلژیک رتبه دوم را از آن خود کرد و گل «کمار روف» بازیکن گلاسکورنجرز در مرحله گروهی لیگ اروپا به تیم استاندارد لیژ نیز عنوان سوم را به خود اختصاص داد. این نظرسنجی میان تمام گل‌های به ثمر رسیده در رقابت‌های اروپایی به عمل آمد که مهدی طارمی، مهاجم ارزنده و بوشهری پورتو توانست بالاتر از تمام رقبای نامدار خود با گل زیبایش قرار بگیرد. در این نظرسنجی، فقط گل‌های ثبت شده در باشگاه‌های اروپایی یا مسابقات بین‌المللی اروپایی بین اکتبر 2020 و جولای 2021 واجد شرایط برای بررسی بودند. فهرست کوتاه 10 گل توسط ناظران فنی یوفا تهیه شد که در نهایت گل طارمی عنوان بهترین گل فصل را از آن خود کرد. بدین ترتیب، گل مهدی طارمی به سلطه کریستیانو رونالدو و لیونل مسی پایان داد. سال 2020 مراسمی برای انتخاب بهترین گل اروپا برگزار نشد ولی پیش از آن در سال 2019 گل لیونل مسی در بازی برابر لیورپول و قبل‌تر از آن نیز در سال 2018 گل قیچی‌برگردان کریستیانو رونالدو به یوونتوس در زمان حضور در رئال‌مادرید عناوین بهترین گل سال اروپا را به خود اختصاص داده بودند. همچنین سال 2017 گل ماریو مانژوکیچ از یوونتوس برابر رئال‌مادرید و در سال‌های 2015 و 2016 به ترتیب گل‌های لیونل مسی به بایرن‌مونیخ و رم ایتالیا توانسته بودند عنوان بهترین گل فصل اروپا را به خود اختصاص دهند. 

شرط لورکوزن برای خرید آزمون

مدیر ورزشی باشگاه لورکوزن درباره شایعات خرید سردار آزمون و نقل‌و‌انتقالات این باشگاه صحبت کرد. «سیمون رولفز» درباره پنجره نقل و انتقالات باشگاه لورکوزن با کیکر صحبت کرد و از شرایط آمدن سردار آزمون به این تیم پرده برداشت. موضوع از این قرار است که لوکاس آلاریو که 4 فصل است در خط تهاجمی لورکوزن بازی می‌کند، این تابستان از اودینزه پیشنهاد داشته و قصد دارد راهی سری آ شود و اگر او لورکوزن را ترک کند، این باشگاه برای خرید آزمون اقدام خواهد کرد. مدیر ورزشی باشگاه لورکوزن گفت: قرارداد لوکاس یک سال دیگر به پایان می‌رسد. ما صحبتی در این باره با هم نکرده‌ایم ولی فکر می‌کنم نظر مشترکی نسبت به آینده خواهیم داشت. ما اجازه نخواهیم داد آلاریو سال آینده به صورت بازیکن آزاد و رایگان تیم را ترک کند. رولفز گفت: اگر مهاجمی تیم را در این تابستان ترک نکند، ما نیز خریدی نخواهیم داشت. باشگاه لورکوزن قصد دارد برای تمدید قرارداد آلاریو اقدام کند ولی اگر نتواند او را نگه دارد، این تابستان این بازیکن به اودینزه ایتالیا خواهد پیوست و شرایط آمدن سردار آزمون مهیا خواهد شد. 

***

احتمال خداحافظی صمد نیکخواه

کاپیتان تیم ‌ملی بسکتبال ایران گفت: هنوز تصمیم قطعی نگرفته‌ام اما احتمالا بازی با فرانسه آخرین مسابقه ملی من خواهد بود. به گزارش ایسنا، صمد نیکخواه‌بهرامی در گفت‌وگو با سایت فدراسیون بسکتبال عنوان کرد: سطح تیم‌های حاضر در المپیک بسیار بالاست و ۱۲ تیم برتر دنیا اینجا جمع هستند. کاپیتان تیم ‌ملی بسکتبال ادامه داد: در جام‌جهانی ۳۲ تیم حاضر هستند و شما باید ۲ مرحله صعود کنید تا به جمع ۱۲ تیم برتر برسید، پس در المپیک از همان شروع انگار در سومین مرحله جام‌جهانی هستید. او درباره صحبت‌های مطرح شده در رابطه با خداحافظی‌اش از بازی‌های ملی پس از بازی با فرانسه اظهار داشت: احتمال دارد این اتفاق بیفتد اما من از یکسری کارها مثل بوسیدن چهارگوشه زمین خوشم نمی‌آید. 

***

شروط کی‌روش برای قبول هدایت عراق

سرمربی سابق تیم ‌ملی فوتبال ایران شرایط خود را برای قبول هدایت تیم ‌ملی فوتبال عراق اعلام کرد. به گزارش اسپورت عراق، کارلوس کی‌روش گزینه اصلی هدایت تیم ‌ملی فوتبال عراق است. این مربی سرشناس پرتغالی شرط‌های مالی خود برای عقد قرارداد با عراقی‌ها را اعلام کرد که عبارتند از: مبلغ قرارداد: یک میلیون و ۷۰۰ هزار دلار، مبلغ پیش‌پرداخت قرارداد: ۵۰۰ هزار دلار، مجموع حقوق‌های ماهانه: یک میلیون و 200 هزار دلار، پاداش ۳۰۰ هزار دلاری در صورت صعود به جام جهانی. 

سیدامیرحسین موسوی: رهبر انقلاب در آخرین دیدار رئیس‌جمهور و هیأت دولت دوازدهم با ایشان، لزوم استفاده از تجربه‌های دولت‌های یازدهم و دوازدهم در آینده را خاطرنشان کردند و افزودند: «یک تجربه بسیار مهم در این دوران عبارت است از بی‌اعتمادی به غرب که آیندگان باید از آن استفاده کنند». ایشان فرمودند: «در این دولت معلوم شد اعتماد به غرب جواب نمی‌دهد و آنها کمک نمی‌کنند و هر جا بتوانند ضربه خواهند زد و اگر جایی هم ضربه نمی‌زنند، به این دلیل است که نمی‌توانند». رهبر انقلاب اسلامی تأکید کردند: «مطلقاً نباید برنامه‌های داخلی را به همراهی غرب منوط کرد، زیرا حتما شکست خواهد خورد». حضرت آیت‌الله خامنه‌ای خطاب به رئیس‌جمهور و اعضای دولت افزودند: «هر جا کارها را منوط به غرب و مذاکره با آن و آمریکا کردید، ناموفق بودید و هر جا بدون اعتماد به غرب، حرکت و از آنها قطع امید کردید، موفق بودید و پیش رفتید».

این تجربه مهم که مقام معظم رهبری به آن اشاره فرمودند، می‌تواند تبدیل به یک راهبرد مهم در حوزه مدیریت اجرایی در دولت سیزدهم شود و قاعدتاً یک موضوع عبرت‌آموز برای مدیریت اجرایی و نحوه تعامل با غرب است. با این حال اما این تجربه دولت روحانی، هزینه‌های گزافی را برای معیشت مردم در برداشت. این درس عبرت تاریخی، به بهای گروگان‌گیری اقتصاد کشور در طول 8 سال اخیر به دست آمد؛ درس عبرتی که نتیجه آن را مردم ایران با پوست و گوشت و استخوان خود لمس کردند و حاصل این سوء‌مدیریت در شاخص‌های اقتصادی مبرهن است. دولت‌های یازدهم و دوازدهم خالق یکی از بدترین شاخص‌های اقتصادی پس از انقلاب در زمینه‌های مختلف هستند. بالاترین میزان افزایش قیمت‌ مسکن، ارز و خودرو از یک سو، شکستن رکورد تورم اقلام خوراکی و پایین‌ترین سطح سرمایه‌گذاری خارجی و... از سوی دیگر، بخشی از کارنامه اقتصادی حسن روحانی است که درس عبرت پرهزینه دولت‌های آینده جمهوری اسلامی ایران است. 

 میانگین رشد اقتصادی در دهه 90 نزدیک صفر است و فراز و نشیب ایران در رشد اقتصادی نشان از نبود برنامه‌ای مدون و عملیاتی برای توسعه اقتصاد کشور دارد که ثمره نگاه غلط حاکم بر دولت تدبیر و امید به اقتصاد و سیاست است؛ نگاهی تک‌ساحتی که حل تمام مسائل را در مذاکره با غرب جست‌و‌جو می‌کرد و گویی اقتصاد ایران این دهه را به طور کامل از دست داده است.

تشکیل سرمایه در ادبیات اقتصادی، به عنوان یکی از مهم‌ترین پیش‌نیازهای رشد تولید و شکوفایی اقتصاد شناخته می‌شود.

آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد تشکیل سرمایه در دولت روحانی نه ‌تنها افزایش نیافته، بلکه با کاهش پی‌درپی و چشمگیر مواجه شده است. کاهش نرخ تشکیل سرمایه، نمود بارزی از تعمیق رکود بخش حقیقی اقتصاد در سال‌های مدیریت دولت روحانی است به طوری که نرخ تشکیل سرمایه در سال 98 به منفی 9/5 درصد رسید. این نرخ سال 93 و پیش از برجام 8/7 درصد بود. وقتی سخن از گروگان‌گیری معیشت مردم است، باید به افزایش قابل توجه ضریب جینی به عنوان شاخصی برای سنجش نابرابری اشاره کرد. شکاف طبقاتی در ابتدای دهه 90 با اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها و تبدیل یارانه‌های غیرمستقیم به مستقیم، در کنار اقداماتی مانند مسکن مهر و سهام عدالت تا حدودی بهبود یافت تا جایی که نرخ ضریب جینی تا سال 92 به رقم 36 درصد رسید اما با روی کار آمدن دولت حسن روحانی رقم ضریب جینی با روند فزاینده‌ای هر سال افزایش یافت و رکورد 40 درصد را ثبت کرد. این دومین‌بار بود که پس از انقلاب رقم ضریب جینی 40 درصد را رد کرد و دولت روحانی در ادامه همان نگاه غلط هیچ طرح حمایتی از اقشار ضعیف را پیش نبرد. نقطه قوتی که باعث رای‌آوری حسن روحانی در سال‌های 92 و 96 شد و خود او هم همواره سعی داشت بر آن تاکید کند، بلد بودن زبان دنیا و نوید ارتباطات اقتصادی و سیاسی با جهان بود اما فارغ از کارنامه سیاسی، دولت در این زمینه در حوزه اقتصاد رفوزه شد و نشان داد زبان دنیا را بلد نیست. شاهد این مدعا هم میزان سرمایه‌گذاری خارجی به روایت بانک مرکزی است. با آنکه میزان سرمایه‌گذاری خارجی در سال‌های 90 و 91 در اوج تحریم‌های نفتی و هسته‌ای بیش از 4 میلیارد دلار در سال بود، پس از برجام، روند نزولی به خود گرفت به طوری که سال 95 به 3 میلیارد و 223 میلیون دلار و سال 96 به 2 میلیارد و 430 میلیون دلار رسید. این عدد سال 99 به رقم ناامید‌کننده یک میلیارد دلار هم رسید. دولت روحانی در دوره اول با بهره‌گیری از ابزارهای مقطعی همچون افزایش نرخ بهره بانکی، موفق شد نرخ تورم را موقتا تک‌رقمی کند؛ با این حال بی‌توجهی دولت به اصلاح اساسی ساختارهای اقتصاد از جمله عدم اصلاح ساختاری بودجه و بانکی باعث شد کاهش تصنعی تورم با جرقه بازگشت تحریم‌های آمریکا از بین رفته و دولت روحانی را رکورددار بزرگ‌ترین تورم 3 دهه اخیر کند به طوری که طبق آمارهای مرکز آمار نرخ تورم سالانه سال 99 به 4/36 رسید. حسن روحانی پس از مرحوم ‌رفسنجانی رکورددار بالاترین تورم در دولت‌های پس از انقلاب است. حل مساله بیکاری از وعده‌های انتخاباتی حسن روحانی در انتخابات سال 92 بود. با این حال پس از گذشت 8 سال آمارها نشان می‌دهد این مساله همچنان پابرجاست. لازم به یادآوری است کاهش نرخ بیکاری در سال‌های 98 و 99 هم ناشی از خروج بخشی از جمعیت فعال جویای کار (بیکار) از بازار کار و قرار گرفتن در جمعیت غیرفعال است و به هیچ‌وجه ناشی از رونق اقتصاد و کاهش بیکاری نیست. نرخ بیکاری سال 98 طبق آمار بانک مرکزی به 11 درصد رسید. روحانی در ادامه نگاه غلط خود نسبت به اقتصاد، هیچ برنامه‌ای برای حل مساله مسکن در کشور نداشت. در دولت روحانی نه‌ تنها خانه خریدن، بلکه اجاره یک واحد مسکونی هم برای بخش قابل توجهی از مردم آرزو شد. در حال حاضر طبق گزارش‌های بانک مرکزی میانگین قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در تهران به 29 میلیون و 600 هزار تومان رسیده است. این در حالی است که سال 92 میانگین هر مترمربع واحد مسکونی در شهر تهران تنها 4 میلیون تومان بود. کارشناسان دلیل اصلی رشد 700 درصدی قیمت مسکن را توقف تولید و عرضه مسکن مهر و بی‌اعتنایی دولت به خانه‌دار کردن مردم می‌دانند.

دکتر مصباح‌الهدی باقری*: ادراک بشر از برخوردهای دائمی‌اش با موضوعات مختلف، از آغاز خلقت وجود داشته و به همین جهت به تصویرسازی از هر آنچه با آن مواجه می‌شود، می‌پردازد اما در دهه‌های اخیر با ورود رسانه‌های جمعی چه در قامت مونولوگ و چه بعدا به‌ صورت دیجیتال و بعد از آن، قدرت گرفتن رسانه‌ها و شبکه‌های تعاملی و اجتماعی، این تصویرسازی و ادراک، بخش عمده‌ای از زندگی انسان‌ها را اشغال کرده و قضاوت‌ها و تصمیمات بعدی‌شان را شکل داده است. در واقع، هر فرد تبدیل به یک رسانه و رسانه‌ساز شده است و جنگ تصاویر و ادراکات، سنگین‌ترین، پرحجم‌ترین و تحیرآفرین‌ترین جنگ معاصر شده است. این مهم تا جایی پیش رفته که رقابت اصلی به ‌جای واقعیت، به حوزه ادراک و تصویرسازی از آن واقعیت منتقل ‌شده است. بعضا حتی این دو (واقعیت و تصویر) در جنگی دائم و مستمر، رو‌در‌روی هم عرض‌اندام می‌کنند. 

از آنجا که حوزه تصویرسازی حوزه‌ای بی‌نهایت است، فلذا جنگ و رقابت اغلب در زمین ادراکات و تصویرسازی‌هاست و بشدت روی هر تصمیم بعدی هم مؤثر جلوه می‌نماید. این موضوع درباره حکومت‌ها و دولت‌ها که به دنبال ارتقای سطح اعتماد عمومی و افزایش سرمایه اجتماعی هستند، به ‌عنوان یکی از دستور کارهای همیشگی مورد توجه و عنایت است. در کشور ما این مهم چندبرابر اهمیت پیدا می‌کند، چرا که یکی از مهم‌ترین جبهه‌های جنگی تصویرسازی روی الان ایران معاصر ساخته ‌شده و هر روز با مدل و آرایشی تازه، وجهه جدیدی از این جنگ و تخاصم رو می‌شود. طمع دشمنان درباره ایران اسلامی آنقدر بالاست که حالا آن را تبدیل به یکی از آزمایشگاه‌های امتحان سلاح‌های تصویرساز و ادراکی‌شان کرده‌اند و نسخه‌های بکر و تازه‌ای از تولیدات (بخوانید شیادی‌های) رسانه‌ای خود را در ایران رونمایی می‌کنند. 

با آمدن دولت جدید به ریاست حاج‌آقا رئیسی، امیدهایی برای افزایش سرمایه اجتماعی شکل ‌گرفته است. مهم اینکه دولت ایشان با گفتمان عدالت توانسته رأی اکثریت رأی‌دهندگان را جلب کند. از این ‌جهت لازم است با دقتی مضاعف هم از تصویر شکل‌گرفته صیانت شود و هم در ارتقای تصویر درست و بجا عمل شود. قابل ‌ذکر اینکه عدم دقت در ایجاد تصویر درست، نه‌تنها برای این دولت خسارت‌زا است، بلکه تصویر انباشته‌ای که در طول دهه‌های اخیر با بی‌مبالاتی در اذهان شکل‌گرفته را تقویت می‌کند. برآیند آن تصویر انباشته، نرخ متوسط مشارکت مردم در انتخابات بود که هشداری جدی مبنی بر توجه به نیازها و مطالبات مردم را گوشزد می‌کند. بدیهی است اقدامات بهنگام و عملکرد ملموس و مؤثر همچنان جایگاه تعیین‌کننده‌ای دارد اما لازم است به بعد تصویرساز دولت هم در کنار آن توجه شایسته شود و کنار گذاردن هرکدام به نفع دیگری، نوعی اهمال غیرقابل‌ بخشش را در این شرایط حاد رقم می‌زند. برای این مهم نکات زیر لازم‌الرعایه است.

اول: شخص اول اجرایی کشور بشدت زیر ذره‌بین افکار عمومی است. تمام مطالبات و انتظارات انباشت‌شده در طول سالیان، توجه زیادی را روانه شخص رئیس‌جمهور محترم منتخب کرده است. شاید مهم‌ترین ویژگی حاج‌آقا رئیسی این باشد که او نمی‌تواند نمایش بازی کند و مثل برخی رؤسای‌‌جمهوری پیشین، بازیگر باشد و کارگردانی و بازیگردانی شود. این البته حُسن بسیار برجسته‌ای است که مردم با شخصیتی ساخته ‌و پرداخته نور، دکور و دکوپاژ سروکار ندارند، بلکه با خود خود خود یک رئیس‌جمهور بدون بزک‌های مرسوم رسانه‌ای و تصویری سروکار دارند و می‌توانند مستقیم و بدون روتوش با او تعامل و دیالوگ برقرار کنند. 

دوم: لایه اول اطراف رئیس‌جمهور شامل همه ‌کسانی که بیشترین ارتباط و درگیری تصویرساز را با ایشان دارند، بشدت باید همین احتیاط را پیشه کنند. رئیس دفتر، معاونان و وزرا به ترتیب در این لایه، نگاه‌ها را به خود دارند. هر گونه آسان‌گیری در حرکات و سکنات و فعل و انفعال‌ها هزینه‌ای سنگین و بعضا غیرقابل جبران به همراه دارد. 

سوم: لازم است دولت روحانی حسابرسی‌شده، تحویل گرفته شود. متأسفانه بی‌انضباطی دولت کنونی و مدیریت نامنسجم و متشتت این دولت در حوزه‌های مختلف، مجموعه‌ای وصله و پینه‌ای از نظامات مختلف را برجا گذاشته است که اگر به‌دقت ماترک آن درست و سرراست تحویل گرفته نشود و در سر جایش به مردم گزارش داده نشود، همه خسارت‌ها در جیب دولت فعلی به ‌عنوان تعهدات سررسید شده محاسبه می‌شود. لذا ارائه تصویر درست ـ و نه با شاخص بازی‌های(!) گمراه‌کننده ـ از آنچه تحویل داده می‌شود یک ضرورت بدون اغماض است و اطلاع‌رسانی درست و دقیق آن در مواعیدش، یک واجب. 

چهارم: دسترسی به مردم و دسترسی مردم به دولت نباید حالت نمایشی و شو به خود بگیرد. مردم باید احساس کنند دیده و شنیده می‌شوند. البته اینکه همه نیازهای‌شان تأمین شود در پرتو این ارتباطات می‌تواند حالت منطقی به خود بگیرد. اینکه سامانه‌هایی برای ارتباط برقرار شود خوب است اما اینکه اینها فقط یک‌طرفه مطالبات، نیازها و مساله‌ها را دریافت کنند و نتوانند پاسخگو باشند، بشدت در میان‌مدت مأیوس‌کننده و موجب افول اعتماد و سرمایه اجتماعی دولت و نظام می‌شود. 

پنجم: کارگزاران باید در میان مردم باشند و خود را در پستوهای برج‌ عاج‌نشینی پنهان و دور از دسترس نکنند. از این‌ جهت حضور بی‌واسطه در میان مردم و احساس تعامل نزدیک باید به یک متاع آسان تبدیل شود. ارزش‌آفرینی‌های کاذب برای این نوع تعامل‌های ساده و صمیمی و بی‌واسطه، خرج زیادی را برای پشتیبانی و حمایت از برنامه‌ها و طرح‌ها و حرکت‌های دولت می‌تراشد. 

ششم: هر لایحه و مصوبه دولت باید پیوست عدالت‌ورزی‌اش ملموس و محسوس باشد. مردم باید بدانند هر طرحی چه مقدار جامعه را به نزدیکی فاصله و کم شدن تبعیض‌ها و کاهش فقر و پیشگیری و مقابله با فساد نزدیک می‌کند و کدام‌یک بر شیپور فقر و فساد و تبعیض می‌دمد و ناامیدی ملی تولید می‌کند. 

هفتم: یکی از دلایلی که رئیس قبلی قوه ‌قضائیه را به سمت ریاست‌جمهوری رهنمون کرد، این علت بود که باید از سرچشمه جلوی فسادزایی و فسادخیزی را گرفت و اگر آن را موکول به نظارت‌ها و وارسی‌های بعدی کنیم هم هزینه‌های مقابله بالا می‌رود و هم نسبت مستقیمی با کاهش فساد پیدا نمی‌کند. لازم است در این جایگاه با استناد به محکمات قرآنی و روایی، مقامات بالایی و آنان که از آزادی عمل بیشتری برای دسترسی به بیت‌المال برخوردارند و اختیارات گسترده‌ای دارند و بعدا مقامات پایین‌تر و پایین‌تر، در رتبه‌های اولیه نظارت شدید و حسابرسی و حساب‌کشی قرار گیرند. بدیهی است انجام این مهم قرار نیست مایه شدت و افزایش ریسک‌گریزی مدیران شود ولی لازم است در این برهه که هر انحراف کوچک، سرمایه اجتماعی متزلزل را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، با مراعات و دقت، امور تمشیت شود. 

هشتم: خانواده و نزدیکان مسؤولان و کارگزاران، از هر گونه تصویرسازی خطا که آنان را در نقش‌هایی دور از زندگی متوسط (حتی پایین‌تر از آن) قرار می‌دهد بشدت پرهیزکرده و از نزدیک‌ شدن به فضای زندگی‌های اشرافی (مسرفین/مترفین/مبذرین) و به‌‌اصطلاح لاکچری حتی در کوچک‌ترین و جزئی‌ترین مسائل و وسایل خودداری کنند تا جایی که بسیاری از حلال‌های مردم را برای خود تنگ و مضیق سازند. این دید و ادراک شایع که امکانات وسیع رفاهی در اختیار مسؤولان امر و کارگزاران و اهل‌ و عیال‌شان قرار دارد، باید به نفع مردم و طبقات فرودست اصلاح شود و نزدیک‌ترها و وجیه‌ترها زیر ذره‌بین درستکاری و درست‌کرداری قرار گیرند. ۲ جمله معروف: «مگر گناه کردیم عزیزمان مسؤول شده» یا «پول و اموال خودمان است» باید از ادبیات توجیهی نزدیکان مسؤولان حذف ‌شده و این فهم ایجاد شود که مسؤول نظام فقط برای راحتی خدمت حداکثری به مردم باید حد رفاهش در حداقل ممکن تضمین شود و بیشتر از آن جز خسارت‌آفرینی سهمناک به اعتماد عمومی ثمره‌ای ندارد. 

نهم: مردم به‌ عنوان ولی‌نعمت مورد توجه قرار بگیرند. اینکه کرامت و عزت ‌نفس مردم توسط لایه‌های مختلف خدمت‌دهی دولت مورد توجه قرار گیرد و در حد یک جایزه و تقدیر و اتفاق نماند و فراگیر شود، به ‌عنوان یک امر جدی پیگیری و مستقر شود تا جایی ‌که این امر نه‌تنها به ‌عنوان یک ضرورت، بلکه در قالب یک شیوه متعارف تعامل انسانی درآید. 

دهم: رئیس‌جمهور به ‌عنوان نماینده حقیقی مردم در جایگاه احقاق حق و در مواقع تظلم، اعاده حق قرار گیرد و به‌عنوان لایه‌ای از قدرت و مقابل ایشان(= مردم) تلقی نشود. 

بدیهی است رئیس‌جمهور نماینده آحاد مردم بوده و هیچ قشر و جنس و طبقه و حزبی تفوق و تقدم بر دیگری ندارد. این مهم نه در لفظ که در مواجهات و برخوردها باید به‌صورت جدی لحاظ شود. 

یازدهم: در شیوه اطلاع‌رسانی و اشاعه اخبار درباره رئیس‌جمهور و دولت، باید ترازی بین گزارش عملکردها و گزارش مطالبات باشد. اینکه هر کدام از این کفه‌ها سنگین شود،خاصه کفه اول، بیشتر از آنکه از تولید حمایت کند، ایجاد بی‌اعتمادی و تلقی بازارگرمی می‌کند و بشدت با انسدادهای ادراکی و تصویرساز مردم در میان‌مدت و بلندمدت مواجه خواهد شد. 

دوازدهم: لایه‌های مختلف نظام حکمرانی دسترسی مردم به خود را با کمترین هزینه برقرار کنند و سیستم به ‌گونه‌ای باشد که در صورت غیبت هر لایه از پاسخگویی، لایه بالاتر امکان فعال شدن و اعاده حق و پیگیری و رسیدگی را داشته باشد. 

سیزدهم: با توجه به خلأهای جدی در نظام حکمرانی و البته تبعات کارکردی آن، لازم است هر دستور با دقت برای تحقق پیگیری شود و از رها شدن مصوبات و لوایح خوب، در چنبره‌های بروکراسی‌زده نظام اجرایی که در این سال‌ها خوب یاد گرفته چگونه کاری را معطل و متوقف کند، صیانت و پاسداری شود. 

چهاردهم: فرآیند اطلاع‌رسانی و اخبار با توجه به حضور و وجود شبکه‌های اجتماعی نمی‌تواند رویکردی منفعل (و مونولوگ) به خود بگیرد. در این زمینه لازم است ضمن طراحی یک نظام اطلاع‌رسانی یکپارچه تعاملی، برای موقعیت‌های اضطراری و حاد، دستورنامه‌های خاص و اورژانسی تدارک دیده شود تا با تمرین مناسب از این عقب‌ماندگی تاریخی در جریان اطلاع‌رسانی شفاف و بموقع اجتناب شود. 

پانزدهم: دولت در هر قول و فعل اشتباهی، خود نخستین مواخذه‌کننده و پیگیری‌کننده باشد و اجازه ندهد کارگزاران خطاکار، خود را در چتر حمایتی حزبی و قبیله‌ای مصون بدانند. این یعنی دولت، همیشه با منفعت مردم، منفعت می‌کند و غیر از آن نفعی نمی‌طلبد. 

شانزدهم: مدیریت رسانه و تصویر دولت باید در عین آزادی و اختیار عمل بخش‌های مختلف، از یک انسجام درونی محکم و متین برخوردار باشد. برای این مهم روابط عمومی‌های چابک و کاربلد از نان شب واجب‌تر است. کلیت این موضوع باید جای دیگری به صورت مبسوط، شرح داده شود و در اینجا فقط به ۲ نکته حائز اهمیت اشاره می‌شود:

الف- به فعالیت‌ها و عملکردها بسیار بیشتر از سخنرانی‌ها اهمیت داده شود، به طوری ‌که هر چقدر از رأس هرم اجرایی پایین می‌آییم این نسبت میل به صفر‌ ‌کند. 

ب- همان‌طور که اختیارات و مسؤولیت‌های قوه مجریه با قوه‌ قضائیه قابل مقایسه نیست، مدیریت جریان رسانه‌ای آن هم کاملا متفاوت و در یک فضای دیگری (کاملا دیگری!!) است. لذا اگر تیم رسانه‌ای همراه با رئیس‌جمهور از قوه ‌قضائیه مهاجرت کرده‌اند، لازم است همه طرح‌ها و برنامه‌های قبلی را کنار گذاشته و به بازطراحی و بازسازی رسانه‌ای دولت و رئیس‌جمهور و مدیریت آن بپردازند، حتی از مشاوران ارشد رسانه‌ای استفاده درست (و نه نمایشی) کنند تا اتفاق شایسته‌ای رقم بخورد. در سالیان گذشته تقریبا همه دولت‌ها در جریان رسانه‌ای‌شان بدون طرح مشخصی فقط به صورت خطی و نامنسجم خبر و گزارش کم‌کیفیت و کم‌عمق ارائه می‌دادند و فقط در موعدهای نزدیک انتخابات با نیم‌نگاهی به آن، رسانه و تصویر دولت را بزک می‌کردند. 

آنچه آمد نکات ابتدایی ولی مبنایی برای فعل‌وانفعال‌های رئیس‌جمهور برگزیده و دولتمردان است که با تصویرپردازی‌های درست، ذهن توده مردم را در حمایت از سیاست‌ها و اقدامات برمی‌انگیزد و حس هواخواهی از دولت و وفاداری به ‌آن را در بین آنها شکوفا می‌سازد. 

* پژوهشگر مرکز رشد دانشگاه امام صادق‌ علیه‌السلام

رضا باقری‌پور*: آخرین جلسه رهبر انقلاب با دولت دوازدهم در حقیقت تبیین اصول مواجهه دولت منتخب با آمریکا و مذاکرات هسته‌ای بود. از برآیند اظهارات طرف آمریکایی و بیانات اخیر رهبر انقلاب مجموعا می‌توان «احتضار برجام» را نتیجه گرفت. 

طرف غربی با ۳ خط قرمز فنی به میز مذاکره بازگشته است:

اول، توافق هسته‌ای زمانی شکل می‌گیرد که الزاما توافق موشکی و منطقه‌ای را به دنبال داشته باشد. 

دوم، هیچ ضمانتی برای ماندن آمریکا در برجام بیشتر از آنچه در برجام بود، داده نمی‌شود. 

سوم، در توافق جدید ایران نباید توان بازگشت به وضعیت فعلی خود را به سرعتی که تا الان داشته، داشته باشد. 

در سیاست حرف قطعی رهبر انقلاب به صورت پیش‌فرض این استانداردهای هیات آمریکایی رد شده بود اما در جلسه آخر اعضای هیات دولت تدبیر و امید با رهبر انقلاب از سوی معظم‌له مشخصا بر غیرقابل قبول بودن آنها تاکید شد. 

به شکل جالبی ۲ رئیس‌جمهور اخیر ایالات متحده کاملا برخلاف پیش‌فرض‌ و تخمین تحلیلگران بویژه طیف خاصی از تحلیلگران ایرانی ظاهر شده‌اند. به یاد داریم همزمان با پیروزی ترامپ، کلیشه‌ غالب، باور به تاجر‌صفتی و خصلت معامله‌گرایانه او بود. قبل از پیروزی بایدن هم انتظار دگردیسی در سیاست خارجی آمریکا به کلیشه عمومی فضای تحلیل بدل شده بود. به هر صورت کمی زمان نیاز بود تا این واقعیت روشن شود که آیا قرائت روشن و ثابت جمهوری اسلامی بویژه رهبر انقلاب از آمریکا یک کلیشه بی‌پشتوانه است یا گزاره‌های موسمی و رنگارنگ رویکرد‌های بدیل. این زمان اکنون بر ما گذشت؛ و گران نیز گذشت. همزمان با تغییر کادر مدیریت کشور باید به استراتژی و آرایشی جدید اندیشید. 

اگرچه مشی اشتباه مذاکره‌کنندگان در پنهانکاری محتوای گفت‌وگوها به نحو شدیدتری در وین در حال تکرار است اما مبتنی بر اظهارات ۲ طرف، در نقطه‌ای که اکنون در آن ایستاده‌ایم، حتی از دوردست توافقی نمایان نیست. به نظر حجم تباهی به جا مانده از دولت دوازدهم و تردیدهایی پیرامون موضع دولت جدید، دولت آمریکا را به وسوسه کسب امتیاز در دقیقه 90 انداخته است. چیزی که بایدن تلاش دارد با بهای گزاف به ایران بفروشد، حتی در حد برجام ارزنده نیست و مبنی بر تجربه‌ای سخت و پرهزینه، جمهوری اسلامی هم حاضر به پذیرش کمتر از برجام نیست و حتی برای عدم تکرار تجربه خروج آمریکا، تعهدات مضاعف را ‌طلب می‌کند. لذا رهبر انقلاب در آخرین دیدارشان با دولتمردان دولت دوازدهم در فرمانی که طبعا دولتمردان دولت آتی را مخاطب گرفته، هر گونه نیم‌نگاه به توافق برای مدیریت کشور را «مطلقا» نفی کردند. 

  ۲ توصیه سیاسی

1- تکیه بر امکانات داخلی و خنثی‌سازی تحریم

دولت منتخب تا زمانی که گوشه‌ای از توانایی خود برای مدیریت کشور را به نمایش نگذارد، محال است در میز مذاکره حتی به یک برجام دست و پا شکسته برسد. از منتهاالیه مشتاقان مذاکره، آنهایی که منازعات بین‌المللی را دعوای خواهر و برادری بر سر پوست پرتقال می‌دانستند تا کسانی که از ابتدا مخالف مذاکره بودند، ناچار به اعترافند که تکیه بر امکانات داخلی و خنثی‌سازی تحریم دیگر نه یک شعار، نه یک دگم ایدئولوژیک و نه محور جریان فشار داخلی، بلکه تنها سیاست در دسترس است. البته به شرطی که سیاست را آن سامان و ترتیباتی بدانیم که به عقلانیت قوام دارد؛ با حذف شرط عقل، شاید بتوان سیاست‌های دیگری هم متصور شد. 

اساسی‌ترین عارضه برجام در جزئیات بندهای آن نیست، همین تمرکز ذهن و حواس یک کشور به فراز و فرودهای آن است. دولت آقای رئیسی فارغ از اینکه از برجام چه می‌خواهد یا اینکه به کمتر از آن راضی می‌شود یا بیشتر از آن را ‌طلب می‌کند، یک اصل اساسی را نباید به دست فراموشی بسپارد و آن اینکه در بیان و عمل این نکته را نمایش دهد که هسته مدیریت کشور نسبت به برجام، بی‌اعتناست. این بی‌اعتنایی باید بر تمام قواره دولت بنشیند؛ گذشته از جنبه‌های مدیریتی و تصمیم‌گیری، رئیس‌جمهور حتی در سخنرانی‌های خود کمتر به نام برجام و موضوع پرونده اتمی اشاره کند و عمومی کردن این پرونده و حل پرسش‌های اجتماعی را به شخص دیگری واگذارد. این توصیه، خود اثرات سیاستی هم دارد؛ به این صورت که هر گونه اجرای قدم به قدم و پله‌ای برجام نفی می‌شود. شاید روزی به هر دلیلی احیای گام‌به‌گام برجام از حیث دیپلماتیک توجیه‌پذیر شد اما از این عارضه که برجام مجددا به کانون توجه اقتصاد و سیاست ایران بدل می‌شود، گریزی نخواهد بود. اینجا رئیس‌جمهور باید هزینه- فایده کند. 

2- تداوم و تجدید انرژی ملی

به کنایه می‌توان گفت رئیس‌جمهور منتخب، رئیس جدید دولت نیست، به نوعی بنیان‌گذار دولت و قوه مجریه خواهد بود. چیزی از آنچه دولت می‌نامیم، نمانده است. ابزارهای سیاستی دولت بشدت محدود شده‌، از سرمایه اجتماعی چیزی نمانده و توانی برای ارائه قابل قبول پایه‌ای‌ترین نیازهای انسانی موجود نیست. این دولت از توشه خود بویژه به واسطه شخصیت سیدابراهیم رئیسی چیزی که می‌توان آن را امید یا انرژی ملی نامید، دارد. شخص رئیس‌جمهور برگزیده مورد حسن‌ظن بسیاری از مردم است. مبتنی بر نظرسنجی‌ها تقریبا نیمی از کسانی که در انتخابات شرکت نکردند هم چنانچه مجاب به مشارکت می‌شدند، به ایشان رای می‌دادند. در میان تراکم دلایل واقعی و قابل قبول برای ناراحتی و شکایت، چنین ظرفیت‌هایی بسیار مغتنم است. 

رئیس‌جمهور منتخب برای غلبه بر چالش‌های داخلی و دستیابی به تمدید فرصت از جانب مردم برای حل مسائل بحران‌‌زا، از قبیل آب، برق، غذا، تورم و... باید به این انرژی ملی توجه ویژه داشته و آن را تداوم بخشد. 

در موضوع توافق هسته‌ای هم این انرژی ملی باید به همان نمایش قابلیت دولت در حل مسائل کشور ختم شود. دفترنشینی و پیشگیری اداره کشور از مسیر روال‌های اداری خیلی زود این حرارت را به سردی بدل می‌کند. 

رئیس‌جمهور نباید اداره کشور را از معبر رویه‌های رسمی و قوانین و آیین‌نامه‌های متداول دنبال کند. وی باید دستور کار ۲ یا ۴ ساله خود را به چند پروژه با حدود مشخص تبدیل کند و اختیارات وزارتخانه‌ای را به چند نماینده ویژه محول کند. پروژه چابهار، پروژه خوزستان، پروژه مالیات و... نمونه‌هایی از این دست پروژه‌هاست. باز از بین این پروژه‌ها بر ۲ یا ۳ پروژه به صورت ویژه تمرکز شود و انرژی، امکانات و توجه عمومی به سمت آنها هدایت شود. هدایت این پروژه‌ها حتی‌الامکان به چهره‌های متخصص و البته با اقبال اجتماعی سپرده شود. آقای رئیسی تجربه‌ای مثبت و مشابه را در سپردن پرونده‌های فساد به نماینده جوان دادستان، آقای رسول قهرمانی در کارنامه دارد. جوان بودن در فضای امروز کشور یکی از مؤلفه‌های مهم ایجاد سرمایه اجتماعی برای مدیر است. آقای رئیسی باید مساله واگذاری ماموریت‌های موضوعی به نمایندگان تام‌الاختیار را جدی بگیرد. اصل 127 قانون اساسی همان اصلی است که آقای رئیسی باید به نمونه‌ای شایسته در بهره‌گیری از آن بدل شود. حتی در بازارسازی و برقراری روابط ویژه با برخی کشورها بویژه کشورهای همسایه شدیدا به این نکته توجه شود. برای تنظیم روابط یک کشور با ایران، نماینده ویژه با تمام اختیارات تعیین کند. چنین تجربه‌ای از مشی شهید سلیمانی در اداره و تنظیم روابط برخی کشورهای همسایه با ایران قابل استحصال است. 

دولت برای ایجاد نوعی دستپاچگی در طرف غربی و همچنین تسکین روان بازار و جامعه در داخل نیازمند این قسم دستورکار‌گذاری‌هاست. دستورکارهایی عینی در داخل که هر آنچه در داخل هست را بسیج می‌کند؛ ظرفیت 85 میلیون جمعیت را به کار می‌گیرد و متکی به 15 میلیون تهرانی نیست. دولت آقای رئیسی اگر چه هر امر بر زمین مانده را تدبیر می‌کند اما باید بر چند طرح به عنوان شناسنامه دولت خود تمرکز ویژه داشته باشد. رئیس‌جمهور در بین وسعت مسائل، توان خود را هدر ندهد و در کنار واگذاری اغلب حوزه‌ها به نمایندگان مورد اعتماد، شخصا بر چند کلان‌مساله که بیشترین تاثیر و حضور را در زندگی مردم دارد، متمرکز شود. 

حتی آنانی که هنوز مشتاق مذاکره‌اند باید بدانند تحقق وضعیت فوق است که اساسا مذاکره را ممکن می‌کند. پذیرش توافق در شرایطی غیر از این، مانند الان، در نهایت دیکته‌نویسی زیر ضربه شلاق است. 

*پژوهشگر سیاست‌گذاری عمومی