الهلال پیش از دیدار با پرسپولیس در لیگ قهرمانان آسیا یک بازی دوستانه انجام می‌دهد. لئونارد ژاردیم، سرمربی الهلال بعد از تساوی یک-یک مقابل الحزم به بازیکنانش 4 روز استراحت داد. قرار شد الهلال پیش از دیدار با پرسپولیس در مرحله یک‌چهارم نهایی لیگ قهرمانان آسیا با تیم التعاون یک بازی تدارکاتی انجام دهد. دیدار شاگردان گل‌محمدی با الهلال 24 مهر در ریاض برگزار خواهد شد. 

مسابقات جهانی کشتی آزاد 2021 از امروز با رقابت‌ها در 10 وزن در اسلو آغاز می‌شود و تا 13 مهر ادامه خواهد داشت. سال 2016 بعد از آنکه بازی‌های المپیک در 6 وزن المپیکی در ریودوژانیرو انجام شد، اتحادیه جهانی مسابقات جهانی را در ۲ وزن غیرالمپیکی برگزار کرد اما این بار با توجه به اینکه سال گذشته جهانی برگزار نشد، رقابت‌های جهانی پس از المپیک در 10 وزن برگزار می‌شود. علاوه بر آنکه کادر فنی کشتی آزاد به کل تغییر کرده و پژمان درستکار نخستین سرمربیگری‌اش را در تیم‌ ملی تجربه می‌کند، تیم ‌ملی ایران هم خیلی جوان شده است. از ۶ نفر اعزامی به المپیک، فقط ۲ نفر در ترکیب اعزامی به جهانی هستند؛ حسن یزدانی و امیرحسین زارع که حضورشان در اسلو پاداش مدال‌شان در توکیو است. 

بدون‌‌شک خیلی از اهالی کشتی امروز منتظر یک دیدار حساس هستند. هنوز جامعه کشتی باخت عجیب حسن یزدانی مقابل تیلور در المپیک 2020 توکیو را باور ندارد. حالا به فاصله 2 ماه این فرصت به وجود آمده که این ۲ در دیدار نهایی مقابل هم قرار بگیرند. حالا وقت انتقام است و بدون هیچ حرف و حدیتی همه ایران منتظر هستند تا بهترین کشتی‌گیر سال‌های اخیر کشورمان، سرانجام به نخستین پیروزی‌اش برابر تیلور آمریکایی دست پیدا کند. در این گزارش سعی می‌کنیم نگاهی جامع به همه کشتی‌گیران کشورمان بیندازیم. 

علیرضا سرلک در 57 کیلوگرم، رحمان عموزاد در 61 کیلوگرم، امیرمحمد یزدانی در 65 کیلوگرم، عرفان الهی در 70 کیلوگرم، یونس امامی در 74 کیلوگرم، محمد نخودی در 79 کیلوگرم، حسن یزدانی در 86 کیلوگرم، کامران قاسمپور در 92 کیلوگرم، مجتبی گلیج در 97 کیلوگرم و امیرحسین زارع در 125 کیلوگرم ملی‌پوشان آزادکار ایران در جهانی نروژ را تشکیل می‌دهند. 

در این بین سرلک، عموزاد، الهی، نخودی و قاسمپور نخستین مسابقه جهانی بزرگسالان‌شان را تجربه می‌کنند و باید دید می‌توانند در نخستین سال ملی‌پوش شدن‌شان شگفتی‌ساز شوند؟

* در وزن 57 کیلوگرم علیرضا سرلک ملی‌پوش ایران است؛ کشتی‌گیری که در مسابقات قهرمانی 2021 آسیا مدال نقره بزرگسالان را به دست آورد. رضا اطری که ملی‌پوش المپیکی ایران بود، شانسی برای حضور در جهانی نداشت. او در المپیک کشتی‌های خوبی گرفت اما باز هم از رسیدن به مدال بازماند. حالا علیرضا سرلک جوان، دارنده مدال برنز زیر 23 سال جهان در سال 2019 نماینده وزن اول ایران است و می‌تواند با کسب مدال، جایگاهی خوب برای خود در تیم‌ ملی مهیا کند. 

* سال‌هاست همه به دنبال یک اتفاق ویژه از سوی رحمان عموزاد هستند؛ کشتی‌گیری که لقب «بی‌رحم» را از اتحادیه جهانی گرفته و فنی‌ترین کشتی‌گیر نوجوان جهان شده است. او مدال طلای سال‌های 2018 و 2019 نوجوانان جهان و 2021 جوانان جهان را در کارنامه دارد. هر چند هنوز خامی زیادی در کشتی هجومی عموزاد دیده می‌شود اما می‌تواند شگفتی‌آفرین شود. رحمان حالا می‌تواند در نخستین سال جوانانش، مدال بزرگسالان را در وزن 61 کیلوگرم بگیرد و سپس به وزن المپیکی 65 کیلو برود. در آخرین مسابقه جهانی بزرگسالان، بهنام احسان‌پور که اکنون عضو کادر فنی تیم ‌ملی در اسلوست، در این وزن صاحب مدال جهانی شد. 

* امیرمحمد یزدانی تا آخرین ماه پیش از المپیک، از بیشترین شانس برای ملی‌پوش شدن برخوردار بود اما درست در جایی که به نظر می‌رسید به دوبنده المپیکی کشتی آزاد نزدیک شده است، با اشتباه در مبارزه انتخابی درون‌اردویی، دوبنده را به مرتضی قیاسی واگذار کرد. امیرمحمد برخلاف سرلک و عموزاد که نخستین جهانی بزرگسالان‌شان را تجربه می‌کنند، تجربه حضور در جهانی 2019 را دارد و در عین جوانی، کم‌تجربه هم نیست. او مدال نقره امیدهای جهان در سال 2019 و نقره نوجوانان آسیا را هم در کارنامه دارد و امسال سهمیه وزن 65 کیلوگرم المپیک را هم در قزاقستان گرفت اما خودش به توکیو نرسید. 

* مدال طلای جوانان جهان در سال 2021 این شانس را برای عرفان الهی ایجاد کرد که بتواند در مسابقه انتخابی درون‌اردویی شرکت کرده و در نهایت برای نخستین‌بار صاحب دوبنده تیم‌ملی بزرگسالان شود. الهی مدال نقره نوجوانان آسیا و جهان در سال 2019 را هم در کارنامه دارد. الهی در وزنی ملی‌پوش شده که در آخرین مسابقه جهانی یونس امامی در این وزن به مدال برنز جهان رسیده است. 

* تا پیش از مسابقات زیلکوفسکی لهستان اگر از هر کشتی‌دوستی می‌خواستی ترکیب تیم‌ ملی آزاد در المپیک را پیش‌بینی کند، اغلب یونس امامی را ملی‌پوش وزن 74 کیلوگرم می‌دانستند اما یونس که تا تورنمنت لهستان از شانس زیادی برای رسیدن به دوبنده تیم ‌ملی برخوردار بود، میدان را به مصطفی حسین‌خانی باتجربه واگذار کرد. امامی در لهستان از دور رقابت‌ها حذف شد و مصطفی حسین‌خانی برنده او را براحتی شکست داد و مدال طلای این وزن را از آن خود کرد. یونس امامی دارنده مدال‌های نقره و برنز جوانان و نوجوانان جهان و برنز جهانی 2019 نورسلطان در وزن غیرالمپیکی 70 کیلو، با انتخابی درون‌اردویی به دوبنده تیم‌ملی در وزن 74 کیلو رسید و بعید است بعد از تجربه‌ای که پیش از المپیک به دست آورد، این بار براحتی از موقعیتی که برای کسب نتیجه و اثبات خودش در وزن المپیکی دارد، بگذرد. 

* محمد نخودی طبق فرآیند انتخابی تیم‌ ملی از مدت‌ها قبل حضورش در وزن 79 کیلوگرم جهانی نروژ را قطعی کرده بود. او سال 2019 مدال برنز بزرگسالان آسیا را یک سال بعد از طلای نوجوانان آسیا به خود اختصاص داد. همان سال نقره امیدهای جهان را هم به کارنامه‌اش اضافه کرد و چندی پیش در اوفای روسیه به طلای جوانان جهان رسید. 

شاید انگیزه و جوانی نخودی بتواند پایانی بر افتخارآفرینی‌های «جردن باروز» آمریکایی باشد که بعد از شکست مقابل «کایل داک» و از دست دادن دوبنده تیم ‌ملی کشورش در وزن 74 کیلو، حالا به 79 کیلو آمده است که در دهمین سال ملی‌پوش شدنش مدال دیگری بگیرد. 

* حسن یزدانی به خاطر نقره المپیک اخیرش ملی‌پوش جهانی نروژ شد. آنقدر درباره مبارزه او با دیوید تیلور آمریکایی صحبت شده است که به نظر خیلی‌ها این مساله لوث ‌شده است. مصاف چهارم ۲ کشتی‌گیر مدعی و صاحبنام کشتی دنیا، در اسلو اتفاق خواهد افتاد. یزدانی در توکیو بیش از هر زمان دیگری به انتقام از تیلور نزدیک بود اما در ثانیه‌های آخر کشتی را واگذار کرد تا از رسیدن به دومین طلای المپیکش بازبماند. بی‌شک همچنان هیجان‌انگیزترین و پرتماشاگرترین مسابقه جهانی اسلو می‌تواند مصاف ۲ مدعی وزن 86 کیلو باشد و باید دید این بار هم این مصاف در فینال رخ خواهد داد یا در مبارزه‌های مقدماتی. 

* بی‌شک یکی از 3-2 چهره کشتی آزاد ایران که می‌تواند برای کشتی دنیا سورپرایز داشته باشد، کامران قاسمپور در 92 کیلوگرم است. با آن چهره‌ای که شبیه روس‌هاست، کشتی ناب ایرانی را روی تشک اجرا می‌کند. کامران چند سالی است پشت خط حسن یزدانی مانده و با وجود شایستگی‌های زیادی که دارد، امسال نخستین سال ملی‌پوش شدنش در رده بزرگسالان را تجربه می‌کند. مصاف او با «جیدن کاکس» آمریکایی می‌تواند معرفی ۶ دقیقه‌ای از ظهور یک ستاره جدید در کشتی دنیا باشد. 

* مجتبی گلیج در وزن 97 کیلوگرم صاحب دوبنده تیم ‌ملی شد؛ جایی که نام او بین مدعیان اصلی المپیک نبود اما در نهایت این گلیج بود که در انتخابی درون اردویی به دوبنده تیم‌ ملی رسید و می‌خواهد دومین جهانی بزرگسالانش را در حالی که کشتی‌گیر کم‌تجربه‌ای نیست، تجربه کند. از دل رقابت علیرضا کریمی، محمدحسین محمدیان و علی شعبانی، این محمدیان بود که راهی المپیک شد و با توجه به اینکه عملکرد خوبی در توکیو نداشت، قرار بود از بین علیرضا کریمی، علی شعبانی و گلیج یک نفر ملی‌پوش شود که کریمی از مسابقه انصراف داد و شعبانی هم به گلیج باخت. کشتی آخری که گلیج با «رشید سعدالله‌اف» مدعی شماره یک وزن 97 کیلوگرم گرفت، با اختلاف ۴ امتیاز به سود تانک روس‌ها تمام شد. اسنایدر هم به اسلو آمده و باید دید گلیج می‌تواند در حالی که ۲ کشتی‌گیر در ۲ سوی مختلف جدول حضور دارند، مدالی از نخستین جهانی‌اش با خود به ایران بیاورد؟

* این روزها همه از آینده درخشان امیرحسین زارع می‌گویند. کشتی‌گیری که در 21 سالگی مدال برنز المپیک را از آن خود کرد و حالا همه چیز برایش مهیاست که مسیر خوبی را پیش روی خود و سنگین وزن کشتی آزاد ایران قرار دهد؛ کشتی‌گیری حرف گوش کن، بدون حاشیه و با انگیزه‌های فراوان، در کنار استعداد و توانمندی بالا. اینها می‌تواند زارع را به یکی از بهترین سنگین‌وزن‌های تاریخ کشتی ایران و چه بسا جهان تبدیل کند. 

شاید اسلو شروع خوبی برای کشتی آزاد کشورمان در مسیر المپیک 2024 باشد. پوست‌اندازی در کادر فنی و کشتی‌گیران تیم‌ ملی محسوس است. در سال‌های اخیر حسن یزدانی تنها شانس طلای کشتی آزاد ایران بوده اما در همین تیمی که به اسلو رفته است، می‌شود امیدوار بود طلا یا حتی شاید طلا‌های دیگری هم داشته باشیم. 

مهدی مرتضویان: بارسلونا با تحمل یک شکست سنگین دیگر با سرمربی هلندی خود بار دیگر باعث ترس هوادارانش شد.

رقابت‌های هفته دوم لیگ قهرمانان اروپا در حالی به پایان رسید که بار دیگر ستاره‌های فوتبال دنیا در آن درخشیدند.

لیونل مسی پس از جدایی از بارسلونا برای پاری‌سن‌ژرمن گل زد تا این تیم با نتیجه ۲ بر صفر مقابل منچسترسیتی به پیروزی برسد.

منچستریونایتد نیز با گل نجات‌بخش کریستیانو رونالدو در ثانیه‌های پایانی بازی با ویارئال به ۳ امتیاز حساس این دیدار خانگی دست پیدا کرد.

اما روی دیگر حیرت‌زدگی هواداران فوتبال اروپا مربوط به شکست‌های رئال‌مادرید و بارسلونا بود. کهکشانی‌ها مقابل تیم گمنام شریف مولداوی با نتیجه 2 بر یک شکست خوردند تا بار دیگر کارلو آنچلوتی مورد انتقاد قرار بگیرد.

شاید تنها شانس این مربی برای اینکه کارنامه‌اش در رئال کمتر مورد ارزیابی قرار بگیرد به باخت سنگین 3 بر صفر بارسلونا مربوط شود.

آبی‌واناری‌پوشان بار دیگر با هدایت رونالد کومان طعم تلخ شکست را چشیدند.

این تیم که از کیت دوم لباس‌هایش مقابل بنفیکا در لیسبون پرتغال استفاده کرده بود، عملکردی بسیار ضعیف داشت تا 3 بر صفر بازنده شود.

کومان که مخالفان سرسختی در ابتدای فصل در بارسلونا داشت، پس از جدایی لئو مسی صحبت‌هایی را کرد که اصلا به مذاق هواداران درمانده بارسلونا خوش نیامد. آنها پس از جدایی فوق ستاره آرژانتینی خود نیاز به التیام از سوی کومان داشتند اما مرد هلندی بدون کوچک‌ترین عاطفه‌ای اعلام کرد: «از من جام نخواهید». جمله‌ای که نه تنها هواداران بلکه کاپیتان‌های بارسلونا نظیر سرخیو بوسکتس و جرارد پیکه نیز نسبت به آن واکنش نشان دادند و در مصاحبه‌های خود عنوان کردند همیشه باید بارسلونا را بزرگ دانست و برای این تیم حق قهرمانی قائل شد.

البته بوسکتس پس از شکست بارسا مقابل بنفیکا همه تقصیرها را متوجه کومان نکرد و همه را به یک اندازه در شکست مقصر دانست.

او درباره عملکرد غیرقابل انتظار هم‌تیمی‌هایش تصریح کرد: واقعیت این است که بارسا در موقعیت بحرانی قرار دارد. هنوز ۴ بازی دیگر از دور گروهی باقی‌مانده و می‌توانیم جبران کنیم. اگر ۲ بازی بعدی برابر دیناموکی‌یف را ببریم، شاید شرایط عوض شود. هنوز برای نتیجه‌گیری زود است.

بوسکتس ادامه داد: اخراج کومان ساده‌ترین کار است. باید بدانیم چه می‌خواهیم.

با این حال هواداران بشدت از عملکرد فنی تیم و دستورات تاکتیکی مرد هلندی شاکی هستند.

کومان که امید هواداران بارسلونا پس از مربیان نه چندان مطرح به شمار می‌رفت، حالا تبدیل به مهم‌ترین عامل ناامیدی کاتالان‌ها شده است.

سرمربی هلندی همه چیز را گردن بی‌ستاره شدن تیم می‌اندازد اما بارسا در تاریخچه خود فصولی بدتر از این را هم تجربه کرده بود اما با مربیانی نظیر فرانک رایکارد و لوئیس فان‌خال هم توانسته بود بدرخشد.

کومان که به نظر می‌رسد ساعت خود را همچنان به وقت دوران حضور ستاره‌ها در بارسا تنظیم کرده است، منتظر تصمیم هیأت‌مدیره باشگاه برای ادامه همکاری است.

مردی که چمدان‌هایش را در خانه مجلل خود در بارسلونا بسته تا با بیانیه اخراج هیأت‌مدیره، شهر رویایی خود در دوران بازی را ترک کند و به هلند بازگردد.

بارسا در بازی‌های چند ماه اخیر خود نشان داده است توان ارائه بازی تهاجمی را دارد اما دیدگاه‌های کادر فنی این تیم بارها باعث سرافکندگی هواداران شده است.

طارمی جایزه پوشکاش را می‌خواهد

مهاجم ایرانی تیم پورتو از رویای خود پرده برداشت. به گزارش ایسنا، تا همین چند سال پیش هیچ ایرانی‌ای تصور نمی‌کرد فوتبالیست‌های ایرانی بتوانند در چنین سطحی از رقابت‌های اروپایی حضور پیدا کنند. نسل طلایی فوتبال ایران این روزها در رقابت‌های مختلف اروپایی می‌درخشند و جایی برای خود دست و پا کرده‌اند. در روزهای گذشته بازیکنان ایرانی در لیگ‌ قهرمانان اروپا، لیگ اروپا و لیگ کنفرانس اروپا پا به توپ شدند و مقابل تیم‌های مطرح اروپایی قرار گرفتند. اوج درخشش ایرانی‌ها در مقابل لیورپول و شاگردان یورگن کلوب رقم خورد. پورتو با وجود شکست سنگین مقابل لیورپول اما با فرصت‌طلبی مهدی طارمی، بازیکن ایرانی‌اش دروازه آلیسون بکر را باز کرد. مهدی طارمی پیش از گلزنی مقابل لیورپول در لیگ پرتغال توانست مقابل ژیل ویسنته گلی استثنایی به ثمر برساند. او در دقیقه ۸ توپ را از مدافع تیم میزبان ربود و با دید خوب، از میانه میدان شوتی غیرقابل پیش‌بینی را روانه دروازه حریف کرد و این توپ به زیبایی وارد دروازه ژیل ویسنته شد. گلی که در کنار آن قیچی‌برگردان مشهور به چلسی می‌تواند جزو زیباترین گل‌های فصل دنیا لقب بگیرد و شانس کسب جایزه پوشکاش را داشته باشد. طارمی در رابطه با اینکه چقدر امیدوار است در مراسم بهترین‌های فیفا حضور داشته باشد و جایزه پوشکاش را کسب کند،گفت: چند سال است به این موضوع فکر می‌کنم که یک روز در مراسمی که جایزه‌هایی به بازیکنان تعلق می‌گیرد، حضور داشته باشم. نمی‌دانم کدام جایزه اما شاید گلی که زدم کاندیدای جایزه گل پوشکاش شود. با محبتی که مردم همیشه نسبت به من داشته‌اند امیدوارم گلم رای بیاورد و در مراسم حضور داشته باشم. او همچنین در این‌باره عنوان کرد: مطمئنم اگر امسال موفق نشوم، در آینده به نحوی دیگر در مراسم بهترین‌های دنیا حضور خواهم داشت. همین که با حضورم در این مراسم مردم ایران خوشحال شوند برایم ارزشمند خواهد بود. ارزش آن جایزه چیزی نیست که به آن فکر کنم ولی اسم ایران و مردم برایم جذاب‌تر است. 

***

احتمال تغییر دوباره در هیأت‌مدیره استقلال

بروز بعضی ناهماهنگی‌ها باعث شده است هیات‌مدیره باشگاه استقلال احتمالا در روزهای آینده باز هم دستخوش تغییر شود و یک عضو هیات‌مدیره از این باشگاه برود. در حالی که هنوز یک هفته هم از معرفی هیات‌مدیره جدید باشگاه استقلال نمی‌گذرد، این احتمال وجود دارد در روزهای آینده تغییری در ترکیب هیات‌مدیره جدید ایجاد شده و یکی از اعضای هیات‌مدیره جای خود را به فرد جدیدی بدهد. گفته می‌شود به دلیل بعضی ناهماهنگی‌ها در شرایط فعلی این امکان وجود دارد که این عضو خیلی زود از هیات‌مدیره جدید آبی‌های پایتخت جدا شود. پس از نارضایتی‌های فراوان هواداران و پیشکسوتان استقلال و همچنین درگیری‌های مقطعی سرمربی آبی‌پوشان با  احمد مددی و تیم مدیریت قبلی او، سرانجام ۲ هفته قبل، مددی از سمت خود استعفا کرد و روز شنبه گذشته نیز از سوی وزارت ورزش و جوانان مصطفی آجورلو به همراه مهدی افضلی، مجتبی نوراللهی، محمد مومنی و پرویز مظلومی به عنوان اعضای جدید هیات‌مدیره این باشگاه معرفی شدند. مصطفی آجورلو در همان نخستین شب حضورش در باشگاه استقلال دست به تغییراتی زد و با تصمیماتی که گرفت، توانست آرامش نسبی را به باشگاه استقلال و هواداران این تیم بازگرداند. 

***

پنجمی ایران در تنیس روی میز قهرمانی آسیا

ملی‌پوشان تنیس روی میز ایران با غلبه بر سنگاپور عنوان پنجم مسابقات قهرمانی آسیا را به دست آوردند. ملی‌پوشان تنیس روی میز ایران برای کسب عنوان پنجم آسیا به مصاف سنگاپور رفتند و توانستند با نتیجه ۳ بر صفر تیم ۳۱ رنکینگ جهانی را از پیش رو بردارند. ترکیب نوشاد عالمیان، نیما عالمیان و امیرحسین هدایی با ۳ برد پیاپی مقابل شائو هان، پانگ و تن لوکاس از کشور سنگاپور برای نخستین‌بار ایران را به رتبه‌ پنجم آسیا رساندند. 

***

عضویت بهداد سلیمی در هیأت‌رئیسه ورزش‌های زورخانه‌ای استان البرز!

قهرمان جهان و المپیک در رشته وزنه‌برداری به عضویت هیات‌رئیسه هیات ورزش‌های زورخانه‌ای استان البرز درآمد. بهداد سلیمی، دارنده مدال‌های طلای جهان و المپیک در رشته وزنه‌برداری، روز جمعه با حضور در زورخانه عیاران کرج از نزدیک شاهد رقابت‌های مهارت‌های فردی قهرمانی جوانان کشور بود. در حاشیه این رقابت‌ها بهداد سلیمی حکم خود را به عنوان عضو هیات‌‌رئیسه هیات ورزش‌های زورخانه‌ای و کشتی پهلوانی استان البرز از دست سیدحسن سبزواری (نایب‌رئیس فدراسیون ورزش‌های زورخانه‌ای و کشتی پهلوانی) دریافت کرد. 

کمیل نقی‌پور‌*‌: پیمان جبلی، معاون سابق برون‌مرزی صداوسیما چند روز پس از انتشار اخبار غیررسمی انتصاب او به ریاست سازمان صداوسیما، چهارشنبه گذشته با حکم رهبر معظم انقلاب به ریاست این سازمان منصوب شد. 

حکم رهبر انقلاب اما حاوی نکات مهمی است. آیت‌الله خامنه‌ای در حکم انتصاب جبلی 4 اولویت صداوسیما را هدایت فرهنگی، تقویت روحیه و احساس هویت ملی و انقلابی، ترویج سبک زندگی اسلامی- ایرانی و افزایش همبستگی ملی عنوان کردند. در ادامه با اشاره به اولویت‌های رهبر انقلاب، مواردی به منظور دستیابی به این اولویت‌ها می‌آید. 

الف- هدایت فرهنگی 

دستیابی صداوسیما به جایگاه هدایت فرهنگی نیاز به آن دارد که این سازمان شأن مرجعیت فرهنگی را بازیابد و به یک رسانه پیشرو (نه پیرو) تبدیل شود، بویژه آنکه گسترش دسترسی مردم به فضای مجازی و ارتباط و تعامل مستقیم با ده‌ها کانال و صفحه تخصصی و عمومی در حوزه‌های مختلف فرهنگی مانع بزرگی برای دستیابی صداوسیما به چنین جایگاهی به حساب می‌آید. دستیابی به مرجعیت فرهنگی یک مقدمه لازم و ضروری دارد و آن اینکه صداوسیما باید بر یک تفکر بنیادین استوار شود. نظام اندیشه‌ای صداوسیما باید بازتعریف و یک نگاه تمدنی بر رسانه نظام جمهوری اسلامی مستولی شود. حاکم شدن نگاه تمدنی باعث می‌شود تولیدات متنوع صداوسیما در حوزه‌های مختلف خبر، سریال و سرگرمی، برنامه‌های ترکیبی و گفت‌وگو‌محور در حوزه‌های فرهنگی و سیاسی و اجتماعی و سایر سبک‌های برنامه‌ای یک تصویر کلی به مخاطب ارائه دهد؛ برخلاف آن چیزی که در سالیان متمادی گذشته بویژه سالیان اخیر شاهد بودیم، یعنی «ناهمخوانی محتوایی» در تولیدات مختلف صداوسیما. به بیان دیگر اگر یک نگاه تمدنی صحیح در این سازمان حاکم شود به مثابه نخ تسبیحی عمل می‌کند که تمام تولیدات صداوسیما را به‌رغم فرم و محتوای متفاوت در جایگاه خود قرار می‌دهد و در برنامه‌های مختلف یک تصویر واضح از پیام کلان مدنظر رسانه اصلی جمهوری اسلامی را به مخاطب منتقل می‌کند. علاوه بر این صداوسیما زمانی می‌تواند مرجع فرهنگی باشد که در شناخت و معرفت مخاطب خود تاثیر مثبت بگذارد و مخاطب را بدرستی به این درک برساند که از برنامه‌های صداوسیما بهره می‌برد؛ اگر چنین درکی ایجاد شود صداوسیما می‌تواند به شأنیت ذائقه‌سازی دست پیدا کند. وقتی رسانه اصلی و ذائقه‌ساز «مردم» صداوسیما بشود، لاجرم سایر مجموعه‌های فرهنگی و رسانه‌ها باید بر مبنای ذائقه مردم که توسط صداوسیما ساخته شده، حرکت کنند یا به دنبال آن باشند که مرجعیت صداوسیما در ذائقه‌سازی یا به معنای دیگر فرهنگ‌سازی را بشکنند، در هر ۲ صورت این صداوسیماست که در جایگاه مرجعیت و پیشرو قرار می‌گیرد. 

 بی‌توجهی به محتوای زرد و سخیف و حفاظت از سازمان صداوسیما در جلوگیری از فرو افتادن در این ورطه خطرناک که البته محدود به حوزه سرگرمی نیست و در سبک‌ها و بخش‌های مختلف برنامه‌ای قابلیت پرداخت و تولید چنین محتوایی وجود دارد، اقدام دیگری است که رئیس جدید صداوسیما و مدیران او باید برای دستیابی به جایگاه مرجعیت فرهنگی به آن توجه ویژه داشته باشند. البته مشخص است دوری از محتوای سخیف و زرد به معنای بی‌توجهی به ذائقه و جلب مخاطب نیست، این گزاره غلط یعنی برقراری ارتباط مستقیم میان جلب مخاطب و بهره‌گیری از محتوای زرد عموما از سوی مدیران و برنامه‌سازانی مورد تاکید قرار می‌گیرد که می‌خواهند خلأ عدم توجه مخاطب به برنامه‌های خود را که در سایه ضعف فرم و محتوای برنامه‌های‌شان به وجود می‌آید با بهره‌گیری از فرم و محتوای زرد پر کنند. 

بهره‌گیری جدی از پژوهشگران و به بیان دیگر پژوهش‌محور کردن برنامه‌های صداوسیما از دیگر اقداماتی است که می‌توان آن را ذیل موضوع مرجعیت فرهنگی قرار داد. همپوشانی محتوا و فرم مناسب در ساخت برنامه‌های صداوسیما در نهایت می‌تواند به جلب نظر مخاطب و ذائقه‌سازی برای آنان منجر شود، چه آنکه تجربه‌های موجود در صداوسیما مؤید این گزاره است. برنامه‌هایی که در حوزه‌های تخصصی خود موج‌ساز بودند یک ویژگی مشترک داشتند و آن اینکه پژوهش‌های محتوایی مناسب برای این دسته از برنامه‌ها صورت گرفته بود. به بیان دیگر هر برنامه در صداوسیما باید برنامه اصلی، مرجع و الگو در حوزه تخصصی خود باشد؛ لازمه اصلی چنین اتفاقی انجام پژوهش‌های مناسب پیش از تولید برنامه‌هاست. 

ب- تقویت روحیه و احساس هویت ملی و انقلابی 

رسانه ملی به عنوان نهاد اصلی فرهنگ‌ساز نظام جمهوری اسلامی باید تعریف دقیقی از مکانیسم معنابخشی به مخاطب و جامعه برای خود ترسیم کند. هویت ملی و انقلابی از جمله گزاره‌هایی است که به‌رغم آنکه باید مورد توجه جدی رسانه ملی قرار داشته باشد، همواره مورد توجه رسانه‌های جریان استحاله‌گر و رسانه‌های ضدانقلاب بوده است به این معنا که تضعیف پایه‌های هویت ملی و انقلابی مردم ایران یکی از اولویت‌های اصلی آنان بوده و است. یک خط محتوایی در جریان رسانه‌ای داخل کشور در امتداد جریان رسانه‌ای خارج کشور در تضعیف هویت ملی و انقلابی مردم ایران ایفای نقش می‌کند و حتی برخی از برنامه‌های صداوسیما در تقویت این خط تولید برنامه می‌کردند! با این حال صداوسیما در مقوله تقویت هویت ملی و انقلابی مردم باید در ۲ سطح کنشی و واکنشی ایفای نقش کند. منظور از سطح واکنشی، تمرکز بر محتوای تولید شده توسط جریان رسانه‌ای رقیب و ایجاد محتوای مناسب برای خنثی‌سازی روندهای محتوایی تولید شده از سوی این رسانه‌هاست. اینجا منظور از جریان رسانه‌ای رقیب رسانه‌هایی است که دانسته یا نادانسته به دنبال تضعیف مؤلفه‌های ملی و اسلامی مردم ایران هستند. مؤلفه‌های هویتی ایرانیان مؤلفه‌های متعدد و متنوعی است که اغلب به عنوان ارزش‌های اصلی جامعه ایرانی نیز شناخته می‌شود، تضعیف این مؤلفه‌های هویتی و ترسیم شهروند ایرانی به عنوان یک شهروند سیاه‌بخت و گریزان از هویت انقلابی، در کانون اغلب برنامه‌های رسانه‌های رقیب قرار دارد. در چنین موقعیتی رسانه ملی به عنوان رسانه اصلی جریان‌ساز جبهه انقلاب باید با این هجمه گسترده مقابله کند و الگوی سایر رسانه‌های انقلابی برای ایجاد محتوای مناسب به منظور خنثی‌سازی روند محتوایی رسانه‌های رقیب باشد. لازمه اصلی چنین رویکردی در ابتدا فهم درست و احصای مناسب مؤلفه‌های هویتی جامعه ایران است. متاسفانه برخی برنامه‌سازان صداوسیما و تولیدکنندگان رسانه‌ای جریان انقلابی فهم صحیحی از مؤلفه‌های جامعه ایرانی ندارند و بعضا فهم آنان از مقوله هویت ایرانیان برساخته از همان تصویری است که رسانه‌های رقیب تولید کرده‌اند. بنابراین در گام اول کسانی باید سرخط برنامه‌سازی در صداوسیما باشند که خود فهم درستی از مؤلفه‌های هویتی ملی و انقلابی داشته باشند. نکته بعدی آنکه «تمام» برنامه‌های صداوسیما باید در جهت تقویت روحیه و مؤلفه‌های هویتی ملی و انقلابی باشد. همانگونه که رسانه‌های رقیب از حوزه سرگرمی و ورزش گرفته تا برنامه‌های سیاسی و اجتماعی و اخبار و... به دنبال سرکوب مؤلفه‌های هویتی ایرانیان هستند، رسانه نظام جمهوری اسلامی نیز باید تمام برنامه‌هایش در جهت تقویت مؤلفه‌های هویتی ملی و انقلابی باشد. بدیهی است نحوه پرداخت و موضوعات هویتی در برنامه‌های مختلف متفاوت است، مثلا در یک برنامه ورزشی رسانه رقیب به دنبال خودتحقیری ایرانیان است و در پوشش خبر و تحلیل برنامه‌های ورزشی با بهره‌گیری از تکنیک‌های محتوایی، بسیار زیرکانه به دنبال القای این گزاره به مخاطب ایرانی است؛ برنامه‌های ورزشی صداوسیما باید خط مقابله‌ای چنین روندی را در پیش گیرند، البته این نکته که با چه ادبیاتی باید به این موضوع پرداخت شود بحث دیگری است که در این مقال نمی‌گنجد، چه آنکه ادبیات نامناسب و گل‌درشت و تصنعی تاثیری در مخاطب ایجاد نمی‌کند. 

صداوسیما علاوه بر نقش‌آفرینی در سطح واکنشی باید در سطح کنشی نیز به ایفای نقش در تقویت روحیه و احساس هویت ملی و انقلابی مردم بپردازد. سوژه‌های بکر بسیاری در جامعه ایران وجود دارد که احصا و پرداخت مناسب این سوژه‌ها (سوژه به معنای مصطلح رسانه‌ای آن) و به نمایش درآمدن آنها از رسانه ملی در قالب برنامه‌های مختلف می‌تواند در جهت تقویت مؤلفه‌های هویتی ایرانیان باشد. طراحی یک نظام سوژه‌یابی فعال، تعیین ارتباط سوژه‌ها با مؤلفه‌های هویتی ایرانیان، تعیین فرم مناسب برای به نمایش درآوردن سوژه‌ها و در نهایت به تصویر کشاندن آنها از رسانه ملی فرآیندی است که می‌تواند اقدامات صداوسیما را در حوزه هویت‌بخشی هدفمند و منسجم کند. 

پ- ترویج سبک زندگی اسلامی- ایرانی

ترویج سبک زندگی اسلامی- ایرانی از دیگر اولویت‌های صداوسیما از منظر رهبر معظم انقلاب اسلامی است. در حال حاضر سبک زندگی اسلامی- ایرانی در سایه کم‌کاری دستگاه‌های فرهنگی از یک سو و جولان رسانه‌های رقیب و شبکه‌های اجتماعی بویژه اینستاگرام از سوی دیگر با تهدید جدی مواجه شده است. مسائل مربوط به حوزه خانواده، تعامل و نحوه ارتباط میان زن و مرد، پوشش و مد، خوراک و تغذیه و مسائل زیاد دیگری که در حوزه سبک زندگی می‌گنجد نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و مشخص دارد. صداوسیما به‌رغم ساخت برخی برنامه‌های شاخص در حوزه سبک زندگی اسلامی- ایرانی با نقطه مطلوب در این حوزه فاصله جدی دارد. نکته قابل تأمل آنکه در سال‌های اخیر بخش قابل توجهی از سریال‌ها و برنامه‌های سرگرمی از پیشینه مثبت خود فاصله گرفته و در جهت تضعیف سبک زندگی اسلامی- ایرانی قدم برداشتند. نمونه مشهود آن سریال پایتخت است؛ سریالی که در قسمت‌های اول تا سوم معرف یک سبک زندگی در چارچوب معیارهای سبک زندگی اسلامی- ایرانی به حساب می‌آمد اما در فصل‌های بعد به تدریج از فضای فصل‌های ابتدایی فاصله گرفت و در فصل ششم به سریال زننده‌ای تبدیل شد که رئیس وقت سازمان صداوسیما احتمال داد برخی قسمت‌های این فصل سریال در نتیجه فتنه‌انگیزی ستون پنجم دشمن ساخته شده باشد. سریال دودکش از دیگر سریال‌های خانوادگی بود که به‌رغم آنکه در فصل اول و تا حدودی فصل دوم در چارچوب سبک زندگی اسلامی- ایرانی قابل تعریف بود، در فصل سوم شکل دیگری پیدا کرد و کاملا خارج از این چارچوب قرار گرفت یا برنامه خندوانه نیز به همین سرنوشت دچار شد. 

ت- افزایش همبستگی ملی 

رسانه ملی به عنوان یکی از نهادهای اصلی و چه بسا اصلی‌ترین نهاد فرهنگ‌ساز نظام جمهوری اسلامی باید دربرگیرنده احوالات همه مردم ایران باشد. «ایران» یک کلیت واحد است که تمام اقشار و گروه‌های مردمی و قومی موجود در ایران در چارچوب آن معنا پیدا می‌کنند. ایجاد عدالت رسانه‌ای در توجه به تمام استان‌ها و تمام مردم ایران اسلامی و پرهیز از تبدیل شدن رسانه ملی به رسانه چند قشر خاص فرهنگی و سیاسی و... نخستین گام برای افزایش همبستگی ملی به حساب می‌آید. نقطه‌ محوری افزایش همبستگی ملی اما تاکید بر روح و هویت مشترک ایرانیان و به تصویر کشیدن این روح و هویت مشترک در قالب رویدادهای گذشته و حال هر استان است. 

در کنار الزاماتی که برای تحقق 4 اولویت مدنظر رهبر انقلاب گفته شد، رویکرد کلان در مواجهه با این ۴ اولویت باید بر پایه ساخت روایت باشد. روایت ساختن مسیری دوطرفه برای انتقال مفاهیم چندوجهی و قصه‌وار تجربه‌های زیستی و اشتراک آنها میان راویان و مخاطبان است. صداوسیما برای موفقیت باید به یک رسانه فعال روایت‌ساز تبدیل شود و طبیعتا بخشی از اقدامات صداوسیما واکنش به اقدامات رسانه‌ای علیه جمهوری اسلامی در حوزه‌های مختلف است؛ آنچه بیش از همه ما در اخبار صداوسیما شاهد آن هستیم. اما بدنه اصلی محتوای رسانه ملی باید روایت ایران اسلامی باشد. روایت ایران اسلامی به تصویر کشیدن اتفاقات چند شهر اصلی ایران و چند حوزه خبری محدود که عمدتا توسط رسانه‌های رقیب ترسیم می‌شوند و سوژه‌های تکراری فیلم و سریال نیست، روایت ایران اسلامی روایت اتفاق‌های ریز و درشت و تلخ و شیرین بسیاری است که در جای‌جای ایران اسلامی در حال وقوع است اما رسانه ملی به دلایل مختلف نخواسته ـ یا نتوانسته ـ‌آن را در قالب تلویزیون و رادیو عرضه کند. 

یکی از موضوعات اساسی پیش روی رئیس سازمان صداوسیما، تبدیل همین اولویت‌های مورد اشاره رهبر انقلاب به سیاست‌های رسانه‌ای است. صداوسیما برای تحول نیاز به آن دارد که خود زمین بازی رسانه‌ای را بر مبنای روایت‌های دست اول، ترسیم کند؛ خط مشی صداوسیما نباید متأثر از اتفاقات و موضوعات ریز و درشت مطرح شده در فضای مجازی یا رسانه‌های بیگانه تعیین شود (صرف نظر از بخش خبر که لاجرم با فضای مجازی و رسانه‌های بیگانه ارتباط مستقیم دارد) چه آنکه در سالیان گذشته شاهد آن هستیم سوژه‌های برنامه‌های تلویزیونی و حتی برخی سریال‌ها بر مبنای دنیای ساخته‌شده در فضای مجازی است و با واقعیت کلیت جامعه ایرانی فاصله دارد. در عرصه خبر نیز به‌رغم آنکه باید نیم‌نگاهی به رسانه‌های معاند و فضای مجازی داشت اما عموما شاهد آن هستیم اخباری مورد توجه قرار می‌گیرد و به کنداکتور راه پیدا می‌کند که در فضای مجازی یا توسط رسانه‌های رقیب داغ شده است. این در حالی است که صداوسیما باید رسانه پیشرو بویژه رسانه پیشرو در حوزه خبر باشد چرا که روایت مورد پذیرش معمولا همان روایت اولی است که به مردم ارائه می‌شود. البته صداوسیما زیرساخت قوی در حوزه اخبار و برنامه‌های سیما در سراسر کشور دارد که بر اساس آن می‌تواند در احصای سوژه‌ها، تبدیل سوژه‌ها به قالب رسانه‌ای و ضریب دادن سوژه‌ها جایگاه ویژه و دست نیافتنی برای خود ایجاد کند.  

خبرگزاری صداوسیما و باشگاه خبرنگاران جوان که در تمام استان‌های کشور دفتر دارد و در تمام شهرها و حتی بسیاری از روستاها فعال است، در کنار شبکه‌های استانی صداوسیما زیرساخت مناسبی است که می‌تواند به عنوان درگاه جمع‌آوری سوژه برای بخش‌های خبر و برنامه‌های صداوسیما ایفای نقش کند. به معنای دیگر رویکرد کلان برای تحقق 4 اولویت رهبر انقلاب، رویکرد روایت‌پایه است. 

نکته قابل تأمل و امیدوارکننده آن است که سابقه دکتر جبلی نشان می‌دهد او در قامت معاون برون‌مرزی سیما به رسانه نگاه تمدنی داشته و طبیعتا این نگاه در دوران ریاست او نیز تسری پیدا می‌کند. عملکرد شبکه‌های برون‌مرزی صداوسیما بویژه معروف‌ترین آنها یعنی شبکه پرس‌تی‌وی نشان می‌دهد او رسانه را لبه مواجهه و خط مقدم درگیری با تمدن غرب فهم کرده است، همین نگاه تمدنی باعث شده حتی در بزنگاه‌هایی مانند مذاکرات اخیر هسته‌ای در وین نقش خود را در کمال حرفه‌ای‌گری بخوبی ایفا کند. پرس‌تی‌وی بخوبی توانسته است خود را «صدای دیگر» رسانه‌های فعال در غرب معرفی کند و همین امر موجب ایجاد محدودیت‌های گسترده در پخش این شبکه در برخی کشورها شده است. علاوه بر این نکته مثبت دیگر کارنامه جبلی اصالت دادن او به «روایت» به همان معنایی که در بالا به آن اشاره شد، است. در معاونت برون‌مرزی، او از این رویکرد برای به چالش کشیدن تمدن غرب بهره می‌برد. دکتر جبلی در زمان کوتاهی که در معاونت خبر صداوسیما بود نیز مدل جدید پژوهش‌های خبری را پایه‌گذاری کرد. اتصال پژوهشگران با خبرنگاران یک تیم تهیه گزارش حرفه‌ای را به وجود آورد که در همان مدت کم چندماهه اتفاقات بزرگی را در حوزه خبررسانی رقم زد، هر چند پس از ترک معاونت خبر مدیران بعدی از این سبک استقبال نکردند و این سبک خبری کنار گذاشته شد. با توجه به سوابق دکتر جبلی و فهم دقیق او از مقوله خبر و برنامه‌سازی و قوه ابتکاری در حوزه رسانه، امید است رسانه ملی در دوران جدید خود بتواند مرجعیت رسانه‌ای را بازیابد. 

* مسؤول مرکز رسانه‌ای سدید