در یک سال نزدیک 38 درصد ارزش لیر نسبت به دلار کاهش داشته است. البته این اتفاق ناظر به یک سال اخیر نیست و بررسی‌ها نشان می‌دهد از 2011 تا 2021 بیش از 500 درصد ارزش لیر کاهشی بوده است.  به عبارت دیگر سرمایه‌گذاران در این کشور چه به صورت بلندمدت و چه به صورت کوتاه‌مدت با توجه به کاهش ارزش لیر، اگر ضرر نکرده باشند، در کسر تورم مسکن- کاهش ارزش پول ترکیه، سودی هم نکرده‌اند. بر اساس این گزارش میانگین قیمت مسکن در ترکیه در ژوئن 2021 (خرداد- تیر 1400) نسبت به مدت مشابه سال قبل 29 درصد افزایش یافته است. این در حالی است که در همین بازه زمانی قیمت لیر نسبت به دلار بیش از 30 درصد کاهش ارزش داشته است. به عبارت دیگر سرمایه‌گذاران در مسکن ترکیه نه تنها سود نکرده‌اند، بلکه 10 درصد ضرر نیز کرده‌اند.  

از سوی دیگر این در حالی است که میانگین قیمت هر متر مربع واحد مسکونی در کشورمان در همین بازه زمانی (خرداد 1400 نسبت به خرداد 1399) بیش از 56 درصد افزایش یافته است. به عبارت ساده‌تر خریداران خانه در ترکیه 60 درصد به نسبت فرصت مشابهی که برای خرید خانه در ایران داشتند، ضرر کردند (با احتساب تغییر قیمت دلار در ایران). 

پیش از تغییر این قوانین، متقاضیان کسب شهروندی ترکیه باید خانه‌هایی به ارزش حداقل یک میلیون دلار می‌خریدند اما بر اساس قوانین جدید این رقم به یک‌چهارم یعنی ۲۵۰ هزار دلار کاهش یافته است. 

البته در کنار این امتیازات، ترکیه تکالیفی را برای سرمایه‌گذاران خود مشخص می‌کند: با توجه به اینکه خرید مسکن در این کشور مقدمه اقامت است، خریداران تا ۳ سال امکان فروش و تبدیل به نقد کردن مسکن خود را ندارند، از سوی دیگر در این کشور اساسا مسکن کالایی سرمایه‌ای مانند کشورمان نیست که به مرور زمان و جلوتر از تورم، افزایش قیمت داشته باشد. این کشور با وضع مالیات‌های مختلف مانند عایدی سرمایه مسکن، خانه‌های خالی و خانه‌های لوکس، کالای مسکن را تبدیل به کالایی مصرفی کرده و سرمایه‌گذاری در آن حداقل برای شهروندان این کشور مرسوم نیست. از سویی نکته قابل توجه، تعمیق افزایش ضرر و زیان شهروندان ایرانی سرمایه‌گذار در بازار مسکن ترکیه‌ است. 

اردوغان با سیاست‌های اشتباه خود ترکیه را در آستانه بحران‌های سیاسی و اقتصادی قرار داده است. اخراج سفرای کشورهای خارجی، سیاست‌های غلط پولی و مالی، لشکرکشی به سوریه و عراق، تنش مرزی با یونان و قبرس و ماجراجویی‌ها در منطقه قفقاز شاهکار اردوغان در چند سال اخیر بوده است.  

به عبارت دقیق‌تر این شرایط ادامه دار خواهد بود و در سنوات آتی هر چه بیشتر شاهد کاهش ارزش لیر در برابر دیگر ارزها بویژه دلار خواهیم بود. این یعنی اساسا سرمایه‌گذاری جهت حفظ ارزش پول یا در حالت خوش‌بینانه افزایش ارزش پول در ترکیه، اقدامی نابخردانه به نظر می‌رسد. در روزهای اخیر اما ترکیه شاهد صحنه‌های جدیدی است که چندین سال بود خبری از آن نبود. از جمله صف تخم‌مرغ در چند هفته گذشته بسیار خبرساز شد؛ صف‌هایی که گاه منجر به درگیری فیزیکی بین شهروندان این کشور شده است. بر اساس گزارش‌ها میزان تورم محصولات خوراکی در این کشور شدت بیشتری داشته است. 

 

* شکسته‌شدن رکورد 2 ساله تورم در ترکیه

ماه پیش بود که مرکز آمار ترکیه در گزارشی اعلام کرد نرخ تورم این کشور در ۱۲ ماه منتهی به سپتامبر به 58/19 درصد رسیده که این رقم در مقایسه با مدت مشابه ماه قبل 23/0 درصد بیشتر شده است. این نرخ، بیشترین نرخ تورم ثبت شده ترکیه در ۲ سال اخیر محسوب می‌شود. در بین بخش‌های مختلف، بالاترین نرخ تورم مربوط به بخش مواد غذایی و نوشیدنی با 79/28 درصد بوده است و پس از این بخش نیز لوازم منزل با تورم 27/23 درصدی و حمل‌و‌نقل با 21/20 درصد قرار دارند. از سوی دیگر کمترین نرخ تورم مربوط به لباس و پوشاک با 72/4 درصد و ارتباطات با 21/4 درصد بوده است. از ماه اکتبر سال ۲۰۱۸ که نرخ تورم ترکیه با رسیدن به ۲۵ درصد در بالاترین سطح ۱۵ سال اخیر خود قرار گرفت، شیب افزایش قیمت‌ها عمدتا در مسیر کاهشی بوده است. بر مبنای ماهانه نیز نرخ تورم ترکیه در این ماه 25/1 درصد اندازه‌گیری شده که 13/0 درصد بیشتر از تورم ثبت شده ماه قبل در این کشور است. متوسط نرخ تورم ترکیه در ۲ سال گذشته 23/11 درصد بوده است که بالاترین نرخ ثبت شده مربوط به 35/20 درصد در ماه ژانویه و کمترین تورم ثبت شده نیز مربوط به تورم 55/8 درصدی ماه اکتبر بوده است. مقامات ترکیه دستیابی به تورم تک‌رقمی 5/8 را برای سال جاری هدف‌گذاری کرده‌اند و بانک مرکزی نیز پیش‌بینی کرده تورم تا پایان امسال به 1/14 درصد برسد. 

 

* افزایش خط فقر و گرسنگی در ترکیه

نتایج تحقیقات اتحادیه کارگری ترکیه (ترک-ایش) نشان می‌دهد شاخص خط فقر برای یک خانواده ۴ نفره در این کشور در ماه گذشته میلادی (اکتبر) به 10 هزار و ۷۵ لیر افزایش یافت. 

در محاسبه خط فقر، حداقل درآمد لازم برای هزینه‌های اساسی زندگی از قبیل تغذیه، مسکن، ایاب و ذهاب، سوخت، پوشاک، قبوض آب، برق، گاز و تلفن، هزینه تحصیل و... در نظر گرفته می‌شود. 

در گزارش فوق خط گرسنگی نیز برای یک خانواده 4 نفره بالغ بر 3 هزار و ۹۶ لیر برآورد شده است. 

در خط گرسنگی یا فقر مطلق، حداقل هزینه برای تامین کالری مورد نیاز برای ادامه زندگی یک فرد محاسبه می‌شود. همچنین قیمت مواد غذایی در ماه جاری میلادی در ترکیه در مقایسه با ماه گذشته حدود ۲۴/۶۱ درصد افزایش داشته است. تحقیقات نشان می‌دهد شاخص خط فقر برای ساکنان شهر‌های بزرگ ترکیه به لحاظ بالا بودن هزینه‌های مسکن، غذا، ایاب و ذهاب و سایر هزینه‌ها در مقایسه با شهر‌های کوچک و آبادی‌ها بسیار بالاتر از داده‌های منتشره است. 

 

* شکست معجزه اقتصادی ترکیه

طبق تخمین بانک جهانی، بیش از 5/1 میلیون شهروند ترکیه در سال گذشته به زیر خط فقر سقوط کرده‌اند. اگر شاخص جینی را که میزان توزیع درآمد و ثروت را نشان می‌دهد بررسی کنیم، نابرابری در ترکیه از سال 2011 افزایش یافته و از سال 2013 شتاب گرفته و دستاوردهای بزرگی را که در سال‌های 2010-2006 در نخستین دهه ریاست اردوغان به دست آمده بود، از بین برده است. از سوی دیگر اگر بخواهیم اقتصاد ترکیه را بررسی کنیم، بر اساس آمار رسمی دارایی‌های اوراق قرضه و ترکیه دیتا مانیتور، سال 2013 هنوز برای سرمایه‌گذاری خارجی مناسب بوده اما ارزش لیر از آن زمان به بعد سقوط کرد و قدرت خرید جهانی شهروندان ترکیه را از بین برد. 

 

* افزایش نرخ بیکاری

نرخ بیکاری ترکیه در آستانه عبور از 12 درصد قرار گرفته است. نرخ بیکاری این کشور در ۱۲ ماه منتهی به جولای به ۱۲ درصد رسیده که این رقم در مقایسه با مدت مشابه ماه قبل 4/1 درصد بیشتر شده است. این نرخ بیکاری، بیشترین نرخ بیکاری ثبت شده ترکیه در ۳ ماه اخیر محسوب می‌شود. طی این مدت جمعیت افراد بیکار ۵۰۶ هزار نفر افزایش یافته و به ۳ میلیون و ۹۰۲ هزار نفر رسیده است. از سوی دیگر شمار شاغلان در ترکیه تا پایان این ماه با ۱۲۵ هزار نفر افزایش در مقایسه با ماه قبل به ۲۸ میلیون و ۷۳۰ هزار نفر رسیده است. طی این مدت میزان مشارکت در بازار کار 4/50 درصد بوده است که 2/0 درصد بیشتر از رقم ثبت شده در مدت مشابه ماه قبل محسوب می‌شود. از سویی نرخ اشتغال برای مردان 8/66 درصد اندازه‌گیری شده است. برای زنان نیز این نرخ 4/31 درصد اندازه‌گیری شده که 3/0 درصد بیشتر از ماه گذشته بوده است. سال گذشته نرخ بیکاری ترکیه بین 6/9 و 5/13 درصد در نوسان بود. طی برنامه جدید اقتصادی ترکیه که در ماه سپتامبر سال قبل اعلام شد، نرخ بیکاری تا پایان امسال باید به 8/11 درصد برسد. این کشور رسیدن به نرخ بیکاری تک‌رقمی را در سال ۲۰۲۱ هدف‌گذاری کرده است. متوسط نرخ بیکاری ترکیه در بازه زمانی ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۱ معادل 7/10 درصد بوده که بالاترین نرخ بیکاری این کشور در بازه زمانی ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۰ مربوط به ژانویه و فوریه سال ۲۰۰۹ با 8/14 درصد و کمترین نرخ مربوط به ژوئن ۲۰۱۲ با 3/7 درصد بوده است. 

 

* پمپ‌بنزین‌های ترکیه برای قیمت ۲ رقمی بنزین آماده می‌شوند

بالا رفتن تورم و قیمت جهانی انرژی و همچنین پایین آمدن ارزش پول ترکیه، قیمت سوخت را در این کشور به محدوده ۲ رقمی نزدیک و پمپ‌بنزین‌ها را ملزم به به‌روز‌رسانی کرده است.  به نقل از اویل‌پرایس، افزایش قیمت انرژی در ترکیه و کاهش ارزش پول این کشور باعث شده توزیع‌کنندگان سوخت در فکر آماده‌سازی پمپ‌بنزین‌ها برای قیمت ۲ رقمی بنزین باشند.  ترکیه برای تامین نیاز خود به انرژی وابسته به واردات است. افزایش اخیر قیمت انرژی، قیمت سوخت در این کشور را بالا برده و به محدوده ۲ رقمی نزدیک کرده است. کاهش ارزش لیر ترکیه در برابر دلار آمریکا هم قیمت‌ها را بیش ‌از پیش بالا برده و حالا پمپ‌بنزین‌های این کشور باید فکری به حال نشان‌ دادن قیمت ۲ رقمی بنزین کنند. بانک مرکزی ترکیه به ‌رغم افزایش تورم، برای دومین‌بار در 2 ماه گذشته نرخ بهره را پایین آورده ‌است. این بانک اولین‌بار در سپتامبر نرخ بهره را 100 واحد پایین آورد و حالا هم 200 واحد آن را کاهش داده ‌است. این اقدام بانک مرکزی ترکیه برخلاف روند سایر بانک‌های مرکزی جهان است که سیاست پولی متفاوتی را اتخاذ کرده‌اند. لیر ترکیه از ابتدای سال جاری میلادی تا حالا 23 درصد کاهش ارزش داشته‌ و تورم را 20 درصد بالا برده است. 

 

 

 

 

 

* گروه اقتصادی

گروه اقتصادی: شاخص کل بازار بورس دیروز با ۲۱ هزار و ۱۱۴ واحد افزایش در جایگاه یک ‌میلیون و ۳۶۱ هزار واحدی قرار گرفت. در معاملات دیروز بیش از ۴ میلیارد و ۳۲۶ میلیون سهم، حق‌تقدم و اوراق بهادار به ارزش ۳۲ هزار و ۷۷۲ میلیارد ریال دادوستد شد. همچنین شاخص کل (هم‌وزن) با ۳ هزار و ۱۲۲ واحد افزایش به ۳۶۳ هزار و ۱۰۵ واحد رسید. 

شاخص کل بورس روز گذشته در حالی وضعیت مثبتی را تجربه کرد که در 15 روز کاری گذشته خود حدود 15 درصد معادل ۷۵ هزار واحد با کاهش مواجه شده بود. 

در روزهای اخیر ارکان مختلف دولت سیگنال‌های حمایت خود از بازار سرمایه را به فعالان بورس دادند. نخستین واکنش به شرایط بازار سرمایه را رئیس‌جمهور نشان داد و حمایت خود را از بازار سرمایه برای جلب اعتماد سرمایه‌گذاران ابراز کرد. حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابراهیم رئیسی بعد از ظهر یکشنبه در جلسه هیات دولت با اشاره به وضع شاخص بازار بورس در روزهای اخیر گفت: ادامه نوسانات بورس در زندگی مردم تاثیر می‌گذارد، لذا باید تدبیری اندیشید تا آرامش بر این بازار حاکم شود و مردم و سرمایه‌گذاران خرد دچار نگرانی نشوند. رئیس‌جمهور از سخنگوی اقتصادی دولت خواست در این زمینه با مردم و سهامداران سخن بگوید تا منطق بازار بورس و چشم‌انداز آینده بهتر تبیین شود. 

 

* اجماع ۳ وزارتخانه و بانک مرکزی برای رونق‌بخشی به بورس

 در ادامه حمایت‌های دولت برای بازگشت آرامش به بازار سرمایه، وزیر اقتصاد در جلسه‌ای با مدیران ارشد حدود ۳۰ شرکت بزرگ بورسی که ساعت ۶ صبح دیروز در محل وزارت اقتصاد برگزاری شد، با اعلام این خبر اظهار داشت: از این پس دولت بیشتر به دنبال جبران کسری بودجه از طریق مولدسازی دارایی‌ها و فروش اموال مازاد است. 

وزیر اقتصاد گفت: برنامه ما پیش‌بینی‌پذیر کردن اقتصاد و حذف قیمت‌گذاری‌های مضر برای بازار در صنایع بورسی است و بزودی خبر تغییر نظام قیمت‌گذاری خودرو توسط وزارت صمت منتشر خواهد شد. وی ادامه داد: وظیفه وزارت اقتصاد و سازمان بورس، توسعه ابزارها و نهادها و ایجاد بازاری شفاف و کارا و پیش‌بینی‌‌پذیر است. 

سیداحسان خاندوزی گفت: در گذشته برای تغییرات مکرر قیمت خوراک، نرخ تسعیر ارز بانک‌ها، قواعد پالایشی‌ها و فراخوان عموم به سهامداری مستقیم، اشتباهات بزرگی شده که باید با همکاری وزارتخانه‌‌های نفت و صمت و همچنین بانک مرکزی و سازمان بورس شاهد کاهش این اشتباهات و ایجاد اطمینان در بازار باشیم. وزیر اقتصاد در این جلسه از اجماع وزارت اقتصاد و وزارتخانه‌های نفت و صمت و نیز بانک مرکزی برای رونق بورس خبر داد. خاندوزی در این جلسه گفت: «شواهد قطعی نشان می‌دهد بازار سرمایه در بلندمدت بیشترین بازدهی را در مقایسه با بازارهای رقیب داشته است و نگاه ما به بازار حرفه‌ای و بلندمدت است، البته با نگاه کوتاه‌مدت هم اطلاعات سودآوری شرکت‌ها نشان می‌دهد چشم‌انداز روشن است و جای نگرانی برای تصمیم هیجانی نیست».

به گفته وزیر اقتصاد، «وظیفه وزارت اقتصاد و سازمان بورس توسعه ابزارها و نهادها و ایجاد بازاری شفاف و کارا و پیش‌بینی‌پذیر است. بازار بدهی، مکمل بازار سهام است نه رقیب آن. خالص تأمین مالی دولت از اوراق در ۲ ماه دوره بنده بسیار اندک و ناچیز و در ۴۰ روز اخیر صفر ریال بوده است، هر چند فضای مجازی پر است از اطلاعات غیردقیق. از این پس هم دولت بیشتر به ‌دنبال جبران کسری بودجه از طریق مولدسازی دارایی‌ها و فروش اموال مازاد است».

خاندوزی تاکید کرد: «برنامه ما پیش‌بینی‌پذیر کردن اقتصاد و حذف قیمت‌گذاری‌های مضر برای بازار در صنایع بورسی است و بزودی خبر تغییر نظام قیمت‌گذاری خودرو توسط وزارت صمت منتشر خواهد شد».

سخنگوی اقتصادی دولت گفت: «به ‌دنبال پیش‌بینی‌پذیرکردن نرخ‌های کلیدی اقتصاد و به تبع آن بورس هستم تا نااطمینانی از بازار زدوده شود. در گذشته برای تغییرات مکرر قیمت خوراک و نرخ تسعیر ارز بانک‌ها و قواعد پالایشی‌ها و فراخوان عموم به سهامداری مستقیم اشتباهات بزرگی شده است که باید با همکاری وزارتخانه‌های نفت و صمت و بانک مرکزی و سازمان بورس شاهد کاهش این اشتباهات و ایجاد اطمینان در بازار باشیم. برای اعتمادآفرینی در حال اجماع‌سازی با وزارتخانه‌های نفت و صمت و بانک مرکزی هستیم تا آنجا هم خبرهای امیدبخشی به اقتصاد منتقل کنیم».

 

* پیش‌بینی رئیس سازمان بورس از وضعیت بورس

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار نیز ضمن توضیح درباره میزان فروش اوراق توسط دولت، درباره اینکه وضعیت بازار چه زمانی بهبود می‌یابد؟ گفت: قرمزی بازار ناگهانی ایجاد نشده که ناگهانی هم از بین برود، بلکه وضعیت به مرور بهتر خواهد شد. 

مجید عشقی با تاکید بر اینکه سازمان در تلاش است بازار سرمایه به ثبات برسد، اظهار کرد: نمی‌توان گفت مردم سرمایه خود را نمی‌آوردند. ما تلاش داریم بازار به ثبات برسد. هم رشدهای شدید و هم نزول‌های شدید برای بازارها سم است. 

وی با بیان اینکه مهم‌ترین بحث امروز کسری بودجه و انتشار اوراق است، اظهار کرد: به اندازه کشش بازار اوراق منتشر می‌شود. دولت همه کسری بودجه خود را از بازار تامین نمی‌کند و بخش عمده آن از منابع دیگر تامین می‌شود. در ۴۰ روز گذشته هیچ اوراقی فروخته نشده است. 

رئیس سازمان بورس ادامه داد: گاهی تصویری درباره اوراق منتشر و اعلام می‌شود این حجم توسط دولت فروخته شده، در حالی که توسط دولت فروخته نشده است. در ضمن خریداران اوراق و سهام با هم متفاوت هستند. کسی که اوراق می‌خرد، برنامه متفاوتی دارد و با خریداران سهام فرق می‌کنند. 

عشقی با تاکید بر اینکه سازمان به دنبال توقف قیمت‌گذاری دستوری و جلوگیری از رانت است، گفت: نمی‌شود سرمایه مردم را جذب کنیم و بعد دست در جیب شرکت‌ها کنیم و سودشان را بگیریم. در فولاد و پتروشیمی این وضعیت بود که رفع شد. مردم مطمئن باشند ما از منافع شرکت‌ها حفاظت خواهیم کرد. 

وی درباره اینکه گفته می‌شود شرکت‌ها سود نمی‌دهند، توضیح داد: با صنایع معدنی و فلزی جلسه داشتیم و مشخص شد طرح‌های توسعه زیادی دارند. راه ثبات بازار از طرح‌های توسعه شرکت‌ها می‌گذرد. 

رئیس سازمان بورس ادامه داد: وضعیت فعلی و جو ناامیدی بازار سیکل‌هایی است که چندین بار تجربه شده است. سال‌های ۱۳۸۳ و ۱۳۹۲ همین وضع بود. البته قطعا گستردگی افرادی که در حال حاضر درگیر بازار سرمایه هستند، فرق می‌کند. اکنون حدود ۵۸ میلیون کد سهامداری وجود دارد و به نوعی کل جمعیت کشور درگیر بازار هستند. 

عشقی درباره وضعیت بازار نیز گفت: قرمزی بازار ناگهان ایجاد نشده است که ناگهان هم از بین برود. وضعیت بازار به مرور بهبود یافته و ان‌شاءالله از همین امروز قرمزی تابلو کاهش پیدا خواهد کرد. به گفته وی، نسبت p/e نمادها به ۴ رسیده و قیمت سهام جذاب و شرایط بنیادین بازار بسیار خوب است. صندوق‌های بازارگردانی در این مدت خریدهای خوبی انجام دادند و این روند ادامه خواهد داشت و مردم نگران نباشند. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار تاکید کرد: به دلیل تغییرات مدیریتی وقفه یک ماهه در اطلاع‌رسانی سازمان بورس ایجاد شده است. ان‌شاءالله از این پس به صورت منظم اطلاع‌رسانی خواهد شد تا مردم به کانال رسمی انتشار اطلاعات دسترسی داشته باشند. 

 

* لزوم هموار شدن مسیر سرمایه‌گذاری

با توجه به اینکه بازارهای مالی همواره با یکدیگر مرتبط هستند، یکی از مسائلی که باید در دولت پیگیری شود، اجماع‌سازی وزارتخانه‌های اقتصاد، نفت و صمت و بانک مرکزی است که نشانگر باور و پذیرش همگرایی بازارها و تصمیمات بین سازمانی است. از سویی با آنکه رکود حاکم در بازار سهام خیلی با بازار بدهی مرتبط نیست اما باید گفت این موضوع بر این بازار اثرگذار است، هر چند تاثیر بسیار قابل توجهی ندارد و ارتباط دادن کل فضای حاکم بر بازار سهام به بازار بدهی و فشار بازار بدهی بر بازار سهام، صحیح نیست. 

سرمایه‌گذاران زمانی که تصمیم به خرید یا فروش سهام می‌گیرند، باید در نظر داشته باشند که تصمیم‌های سرمایه‌گذاری به‌ طور اساسی یک تصمیم بلندمدت است. زمانی که فضای حاکم بر سودآوری شرکت‌ها به‌ طور خاص و فضای حاکم بر اقتصاد در بلندمدت به طور عام از نگاه سرمایه‌گذاران مبهم و از تحلیل‌پذیری کمتری برخوردار باشد، این موضوع بی‌تردید در تصمیم‌های سرمایه‌گذاری آنها اثر می‌گذارد. همچنین سبب می‌شود آنها محتاطانه‌تر عمل کنند و ترجیح دهند تا زمانی‌ که فضای موجود شفاف و روشن نشده، دست به تصمیم‌گیری‌های قابل توجهی نزنند. 

شفاف شدن فضای اقتصادی کشور و پیش‌بینی‌‎پذیری اقتصاد از ضرورت‌های بازار است که در این راستا لازم است وزرای دولت، بویژه وزرای اقتصاد، صمت و نفت به یک هماهنگی در تصمیم‌گیری‌های خود برسند. انضباط پولی و انضباط مالی لازمه پیش‌بینی‌پذیری اقتصاد است. از این ‌رو باید مباحث قیمت‌گذاری دولتی به گونه‌ای مشخص شود تا فشارهایی که به شرکت‌‎ها و مردم وارد می‌شود به حداقل برسد. برای عبور از این فضا، دولت باید در بخش‌های مختلف شفاف‌سازی کند؛ در بحث قیمت‌گذاری، نرخ خوراک پتروشیمی و پالایشی‌ها، بحث بهره مالکانه و سیاست‌هایی که در قیمت‌گذاری خودرو یا قیمت‌گذاری سیمان و لبنیات مطرح است. هر کدام از این صنایع باید از طریق رگولاتوری، سیاست‌گذاری‌های لازم و اقدامات اساسی برای رسیدن به ثبات را انجام دهند. 

لازم است در این حوزه‌ها، شفاف‌سازی شود تا سرمایه‌گذاران بتوانند پیش‌بینی‌های لازم برای سرمایه‌گذاری خود را داشته باشند. بی‌تردید با فراهم شدن این شرایط، شاهد این خواهیم بود که بازار روند طبیعی خود را طی خواهد کرد و بازار سهام در سطح تعادل جدید خود، به یک وضعیت باثباتی خواهد رسید. 

گروه سیاسی: هر واقعیت تلخی قابلیت تبدیل شدن به تراژدی و کمدی را دارد اما لزوما نمی‌توان به هر کمدی تلخی خندید. شاید این حکایت کوچکی از مناسبات میان تهران - سئول در 3 سال اخیر باشد، حکایت 8 میلیارد دلار پول‌های بلوکه اخیر از آبان‌ماه سال97؛ حکایتی که در این 3سال فراز و نشیب‌های زیادی را با خود به همراه داشته؛ از روایت رئیس سابق بانک مرکزی مبنی بر اخذ هزینه نگهداری پول‌های ایران توسط دولت کره‌جنوبی تا سروصداها درباره خرید واکسن آنفلوآنزا با پول‌های بلوکه ایرانی و موعد تحویل زمستان به جای پاییز و حالا رفتار توهین‌آمیز سفارت این کشور در تهران و اهدای 2000ماسک به یک بیمارستان خصوصی در پایتخت؛ حکایت‌هایی که حالا بیش از بار طنز رنگ و لعاب توهین به خود گرفته است. به گزارش «وطن‌امروز»، یکشنبه‌شب بود که حساب توئیتری سفارت کره‌جنوبی در تهران با انتشار عکسی از سفیر این کشور در دیدار جمعی از مدیران بیمارستان خصوصی آتیه تهران نوشت: «در جریان دیدار از بیمارستان آتیه ایران برای غلبه بر «کووید-19»، جناب سفیر یون، 2000 ماسک (کی اف94) را به بیمارستان اهدا کردند». انتشار همین توئیت در همان ساعات اولیه با واکنش گسترده مخاطبان ایرانی در فضای مجازی روبه‌رو شد. بازنگرداندن 8میلیارد دلار بدهی ایران، خروج شرکت‌های کره‌جنوبی از ایران به بهانه تحریم‌های آمریکا در کنار اهدای یک کارتن ماسک به یک بیمارستان خصوصی، آن هم در شرایطی که دیگر هیچ نقطه‌ای از دنیا برای مقابله با کرونا با بحران کمبود ماسک روبه‌رو نیست، تنها نشان از توهین برنامه‌ریزی شده سفیر کره‌جنوبی در تهران به مردم ایران داشت. البته این نخستین‌بار نبود که این کشور با چنین رفتاری سعی در به فراموشی سپردن بدهی قدیمی‌اش به ایران داشته است. تابستان سال گذشته در جریان همه‌گیری ویروس کرونا نیز دولت سئول در رویکردی مشابه اقدام به ارسال محموله دارویی و پزشکی 500 هزار دلاری به کشورمان کرد؛ اقدامی که همان موقع نیز با واکنش مقامات ایرانی مواجه شد و سخنگوی وقت وزارت امور خارجه با تاکید بر اینکه کسی در ایران منتظر محموله نیم میلیون یا ۲ میلیون دلاری نیست، اظهار داشت: امیدواریم مقامات کره‌ای حجم منابع مالی مردم ایران در این کشور و عدم هیچ منع قانونی برای تجارت با ایران را به یاد داشته باشند. پس از این واکنش‌ها نیز در نهایت با شکل‌گیری کارگروهی به نام «کارگروه تجارت بشردوستانه» بین وزارت بهداشت ایران و طرف‌های کره‌ای نزدیک به 20میلیون دلار از پول‌های بلوکه کشورمان صرف خرید دارو و تجهیزات پزشکی شد. با این اوصاف در شرایطی که حتی ایران از نظر واکسیناسیون نیز به جایگاه مطلوبی رسیده و ذخیره قابل توجهی برای تکمیل پروسه واکسیناسیون عمومی در اختیار دارد اهدای 2000ماسک به یک بیمارستان خصوصی و ادعای تلاش برای مقابله با کرونا در ایران توهینی آشکار به مردم ایران به حساب می‌آید. بعدازظهر روز گذشته و بعد از بالا گرفتن حجم اعتراضات عمومی نسبت به اقدام هتاکانه سفیر کره‌جنوبی، حساب توئیتری این سفارتخانه با انتشار یک جدول، فهرست کمک‌های پزشکی کره‌جنوبی را برای مردم ایران یادآوری کرد؛ گزارش کاری که بیشتر به مثابه پاشیدن نمک به زخم مردم و تشدید خشم عمومی است. در این زمینه البته برخورد مدیران بیمارستان مذکور در همراه شدن با سیرک هزل‌آلود سفارت کره‌جنوبی در تهران نیز مساله مهمی است که باید از سوی مقامات مربوط مورد بررسی قرار گیرد. 

 

* طنز نیست؟

رفتار توهین‌آمیز سفیر کره‌جنوبی هر قدر که با واکنش قاطع کاربران فضای مجازی مواجه شد متقابلا چندان با واکنشی از سوی مقامات و چهره‌های سیاسی کشورمان همراه نبود و تنها در جریان نشست خبری روز گذشته سخنگوی وزارت امور خارجه مطرح شد. سعید خطیب‌زاده در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران در واکنش به خبر منتشر شده مبنی بر اهدای ۲۰۰۰ ماسک توسط کره‌جنوبی به یکی از بیمارستان‌ها در تهران و اینکه آیا این خبر طنز است و نگاه ایران به این خبر و اقدام کره‌جنوبی چیست، گفت: طنز نیست. وی ادامه داد: البته اجازه بدهید همین موضوع را در حد طنز نگه داریم. مردم کره‌جنوبی در جاهای مختلف نشان داده‌اند نسبت به آنچه دولت کره در قبال ایران نشان داده به نوعی نارضایتی دارند و ما این را در موضوعات مختلف احساس می‌کنیم. سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین گفت: ما سعی کرده‌ایم موضوعاتی را که مربوط به اقدامات و سیاست‌های دولت کره در قبال پول‌های بلوکه ایران در کره است از برخی مسائل دیگر جدا کنیم تا کمترین تأثیر را بر روابط ۲ کشور بگذارد. وی ادامه داد: فکر می‌کنم هیچ ملتی برنتابد که دست کشور و ملت دیگری در جیبش باشد. این پول‌ها متعلق به ملت ایران است و باید به مردم ایران بازگردانده شود. تلاش‌هایی در این زمینه صورت گرفته ولی به اندازه کافی نبوده است. ما در وزارت امور خارجه با بانک مرکزی و همچنین طرف کره‌ای صحبت کرده‌ایم و ارتباط داریم. اراده‌ای در این زمینه وجود دارد ولی محقق نشده است و باید سعی کنیم این موضوع محقق شود. 

 

* صیانت از آبروی ایران

عدم پرداخت‌ طلب 8میلیاردی کشورمان از سوی کره‌جنوبی و وعده‌های عملیاتی نشده کره‌جنوبی در چند سال اخیر برای تجدیدنظر در روابط میان تهران و سئول به اندازه کافی اهمیت دارد، آنچنان که این کشور در سال‌های اخیر همواره تلاش کرده به رغم عدم آزادسازی اموال ایران، بازار کشورمان را برای فروش لوازم تولیدی‌اش در اختیار داشته باشد که البته با رفتارهای جدیدی از سوی تهران روبه‌رو بوده است. در این میان اما رفتار توهین‌آمیز سفارت این کشور مساله‌ای نیست که بتوان براحتی از کنار آن عبور کرد. 

اهدای 2000 ماسک حتی در روزهای ابتدایی پاندمی کرونا نیز رفتاری توهین‌آمیز به حساب می‌آمد، چه برسد به این روزها که بیش از 20 ماه از همه‌گیری این ویروس در کشورمان گذشته است و ایران در مراحل پایانی واکسیناسیون عمومی قرار گرفته است. بر همین اساس، این اقدام و انتشار توئیتی در این باره از سوی حساب توئیتری سفارت کره‌جنوبی باید با واکنش قاطع دستگاه دیپلماسی و چهره‌های سیاسی و اجتماعی کشورمان همراه شود. به بیان دیگر تغییر ریل دیپلماسی کشور نیازمند مخابره پیام‌های جدید به جهان است و تحمل چنین توهینی در این شرایط نمی‌تواند قابل اغماض و چشم‌پوشی باشد. دیپلماسی انفعالی دولت سابق به عنوان یکی از ویژگی‌های تثبیت شده در دولت روحانی شناخته می‌شود که دولت جدید و دستگاه سیاست خارجی نباید آن را به ارث ببرند. برخورد قاطع با این هتاکی و پیگیری رویکرد فعال برای آزادی سرمایه‌های گروگان گرفته شده کشورمان توسط دولت کره‌جنوبی انتظار بجایی است که از دستگاه دیپلماسی کشور می‌رود.

گروه سیاسی: رئیس دستگاه قضا در جلسه روز گذشته شورای عالی قوه‌ قضائیه با اشاره به سفر کاری ۱۸ ساعته خود و همکارانش به استان خوزستان در هفته گذشته و بررسی میدانی مشکلات این استان اظهار داشت: استان خوزستان دارای مواهب غنی الهی است اما به خاطر برخی ضعف‌ها مردم گرفتار مشکلاتی شده‌اند که حقیقتا مستحق آن نیستند و دشمن هم به دنبال سوءاستفاده از این ضعف‌هاست.‌حجت‌الاسلام‌ والمسلمین غلامحسین محسنی‌اژه‌ای تأکید کرد: مسائل استان خوزستان باید به طور ویژه دیده شود و با اقدامات متعارف و مرسوم نمی‌توان مشکلات آب، مسائل زیست‌محیطی و فرهنگی و اقتصادی مردم این منطقه را حل کرد و تلاش ما این است با یک نسخه خاص به طور فوق‌العاده به این مسائل توجه کنیم. 

رئیس دستگاه قضا در واکنش به گزارش دادستان کل کشور درباره انبار‌های نگهداری کالا که در جریان سفر استانی خوزستان مورد بازدید قرار گرفته بود، با نامطلوب ارزیابی کردن وضع موجود به دادستان کل کشور و رئیس سازمان بازرسی دستور داد به صورت مستمر این موضوع را بررسی و تدبیری برای رفع مشکل نگهداری کالا در انبار‌ها اتخاذ کنند. وی با گلایه از وضعیت نگهداری کالا‌ها در انبار‌های سازمان امور تملیکی و گمرکات کشور که بعضا منجر به فاسد شدن آنها می‌شود و با بیان اینکه به رئیس‌جمهور و رئیس مجلس اظهار کرده‌ام این موضوع با عقل و منطق و شرع پذیرفته نیست، گفت: کالا‌های زیادی می‌آید و در انبار گمرک می‌ماند و انبار را اشغال می‌کند و وقتی انبار اشغال شد، محلی برای کالای دیگر که باید تخلیه شود موجود نیست و باید در نوبت بماند که این موضوع هزینه‌بر می‌شود. رئیس قوه‌ قضائیه ادامه داد: کالا می‌ماند و به هر دلیلی ترخیص نمی‌شود، در حالی که باید درباره کالایی که می‌آید پیش‌بینی شود که آیا می‌تواند تخلیه و ترخیص شود و اگر نمی‌تواند چند وقت می‌تواند نگهداری شود. محسنی‌اژه‌ای با بیان اینکه این کالا مورد نیاز کشور است، تخلیه هم می‌شود اما ترخیص نمی‌شود تا زمانی که فاسد شود، از روند موجود انتقاد کرد و گفت: چه منطقی است که کالا را نیاز داشته باشیم، پول هم داده باشیم ولی آن کالا بیاید تا در انبار بماند! 

مأموریت به دادستانی کل و سازمان بازرسی برای رفع مشکلات انبار‌های سازمان اموال تملیکی

رئیس قوه ‌قضائیه با طرح این سوال که ۲ نماینده قوه ‌قضائیه در سازمان اموال تملیکی چه کاری انجام می‌دهد، گفت: اموال زیادی در انبار‌های سازمان اموال تملیکی وجود دارد که فاسد شده و تاریخ گذشته است یا تعداد آن از مقدار ذکر شده روی کارتن کمتر است که مشخص نیست تعدی به این کالا، در کجا رخ داده است؟ محسنی‌اژه‌ای با تاکید بر اینکه هیچ‌کس این وضعیت ورود، نگهداری و ترخیص کالا را قبول نمی‌کند، به رئیس سازمان بازرسی و دادستان کل کشور ماموریت داد هر اقدامی که می‌شود برای رفع مشکلات موجود انجام دهند. وی با اشاره به اینکه ممکن است در این زمینه قانون‌گذاری نیاز باشد، در عین حال تاکید کرد: با همین قوانین فعلی هم می‌شود بهتر از روند موجود عمل کرد. رئیس دستگاه قضا آمادگی خود را برای استقرار قاضی سیار یا ثابت در همه گمرکات کشور اعلام کرد و گفت: تا جایی که جزو اختیارات بنده است، هر نوع همکاری را انجام می‌دهم، چرا که وضعیت بسیار نامناسب است. وی ادامه داد: این موضوع از طریق وزارت اقتصاد باید دنبال شود، به صرف اینکه یک نامه نوشته شود که فلان آسیب موجود است، نباید موضوع رها شود. هر فردی که کوتاهی کرده است؛ چه در دولت سابق و چه در این دولت و چه در دستگاه‌های دیگر و در قوه‌ قضائیه، باید از نظر قضایی پیگیری شود. 

گروه سیاسی: سفیر جمهوری اسلامی ایران در دهلی‌نو ضمن بیان ارتقای روابط دوجانبه بین ایران و هند در دولت جدید، از سفر قریب‌الوقوع وزیر امور خارجه ایران به این کشور خبر داد. به گزارش «وطن‌امروز»، «علی چگنی» سفیر جمهوری اسلامی ایران در دهلی‌نو در مصاحبه‌ای با روزنامه «پرینت» هند گفت: روابط ۲ کشور ایران و هند در زمان ریاست‌جمهوری سیدابراهیم رئیسی در آستانه رسیدن به سطحی جدید است. وی همچنین افزود: حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران قصد دارد اواخر ماه میلادی جاری (نوامبر) برای حضور در کمیسیون مشترک اقتصادی هند و ایران به دهلی‌نو سفر کند. 

 

* افزایش تعاملات دوجانبه در دولت جدید

در ۳ ماهی که از مراسم تحلیف رئیس‌جمهور جدید در ایران می‌گذرد، مراودات دیپلماتیک ۲ کشور افزایش چشمگیری پیدا کرده است. در نخستین گام، «سوبرامانیام جایشانکار» وزیر خارجه هند یکی از میهمانان مراسم تحلیف ریاست‌جمهوری حجت‌الاسلام رئیسی در مردادماه بود. فردای این مراسم نیز وی به دیدار رئیس‌جمهور جدید رفت. در این دیدار، رئیسی بر لزوم داشتن برنامه مشترک در مسیر افزایش سطح روابط تهران- دهلی‌نو تاکید کرد. رئیس‌جمهور همچنین به همگرایی ۲ کشور در جهت حفظ ثبات در منطقه بویژه افغانستان اشاره کرد. جایشانکار نیز با نامطلوب خواندن سطح روابط دوجانبه کنونی گفت: مصمم هستیم با توجه به اراده جدی طرف ایرانی، همکاری‌های بلندمدتی را در راستای منافع ملت‌های خود برقرار کنیم. ۳ هفته پس از این دیدار، جایشانکار در تماس تلفنی با امیرعبداللهیان با اشاره به زمینه‌های گسترده همکاری‌های دوجانبه، منطقه‌ای و مواصلاتی بین ایران و هند، به منظور انجام مذاکره در این باره از وزیر امور خارجه کشورمان برای سفر به هند دعوت به عمل آورد؛ سفری که قرار بود زودتر انجام شود اما به تعویق افتاد. «سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت خارجه ایران ۲۲ شهریور در نشست هفتگی با خبرنگاران درباره علت این تعویق گفت: این سفر به دلیل چندین موضوع مرتبط با هم از جمله سفر رئیس‌جمهور کشورمان به تاجیکستان برای شرکت در نشست شانگهای و مقدمات مرتبط با انجام این سفر و همچنین چندین جلسه مهم و فوری مرتبط با موضوعات سیاست خارجی، انجام نشد. در نشست شانگهای و در حاشیه‌ نشست سالانه سازمان ملل نیز ایران و هند در نشست‌های جداگانه‌ای به بحث و گفت‌وگو پرداخته بودند. 

 

* ظرفیت‌های موجود برای توسعه روابط ایران- هند

هند تا قبل از تحریم‌های دوران ترامپ، مشتری بزرگ نفت ایران بود و صادرات بر اساس روپیه انجام می‌شد. همچنین به گفته‌ سفیر ایران در هند، تجارت دو طرفه بین هند و ایران که در سال ۱۹-۲۰۱۸ از مرز ۱۷ میلیارد دلار گذشته بود، در صورتی که واردات نفت توسط هند متوقف نشده بود، پتانسیل آن را داشت که تا این سال مالی به ۳۰ تا ۳۵ میلیارد دلار برسد. دهلی‌نو ماه مه ۲۰۱۹ تحت فشار تحریم‌های اقتصادی شدید دولت ترامپ، واردات نفت از تهران را به صفر رساند. پروژه توسعه بندر چابهار یکی از مهم‌ترین موضوعات در روابط طرفین است که همواره با بالا و پایین روبه‌رو بوده است. با تکمیل این پروژه، ارتباط هند با افغانستان، آسیای مرکزی و اروپای شرقی افزایش چشمگیری خواهد یافت اما با اینکه سرمایه‌گذاری هند در چابهار از تحریم‌های زمان ترامپ معاف شده بود، دهلی‌نو در این راستا کوتاهی به عمل آورد. بر همین مبنا ایران تصمیم گرفت خط ریلی را به تنهایی توسعه دهد و بیش از ۷۰ درصد شبکه ریلی بین چابهار و زاهدان را تکمیل کرد. آخرین مساله‌ای که می‌تواند ۲ کشور را به یکدیگر نزدیک‌تر کند، تنش‌ها در افغانستان است. ۲ کشور تقریبا مواضع مشترکی در این ‌باره دارند که زمینه‌های همگرایی بیشتر را فراهم می‌کند.

گروه بین‌الملل:‌ یک منبع آگاه نظامی در یمن، دیروز (دوشنبه اول نوامبر) گفت نیروهای سعودی نیمه‌شب یکشنبه فرودگاه «عتق» در استان شبوه واقع در جنوب شرق یمن را ترک کردند و به طور ناگهانی به خاک عربستان بازگشتند. وی که خواست نامش فاش نشود در گفت‌وگو با «العربی الجدید» تصریح کرد از زمان ورود نیروهای سعودی به استان شبوه، این نخستین‌بار است که این تعداد نیروی سعودی از آن خارج می‌شوند. نیروهای سعودی از فرودگاه عتق به عنوان یک اردوگاه استفاده می‌کردند و این فرودگاه مقر فرماندهان ائتلاف سعودی به شمار می‌رفت. خروج اغلب نیروهای سعودی از شبوه تقریبا یک هفته پس از خروج نیروهای اماراتی از اردوگاه العلم و ۲ روز پس از تسلط نیروهای «عبدربه منصور هادی» بر این اردوگاه و اخراج نیروهای النخبه وابسته به گروه موسوم به «المجلس الانتقالی الجنوبی» (شورای انتقالی جنوب) تحت حمایت امارات انجام می‌شود. برخی منابع رسانه‌ای می‌گویند خروج نیروهای سعودی از فرودگاه عتق به دلیل وجود اطلاعاتی درباره حملات احتمالی به پایگاه‌های ائتلاف سعودی در استان شبوه صورت گرفته است. بنا بر این گزارش، این نیروها از ۲ سال پیش در فرودگاه عتق مستقر بودند اما نیمه‌شب یکشنبه به صورت ناگهانی این فرودگاه را به مقصد «العبر» و «الودیعه» (گذرگاه‌های مرزی بین یمن و عربستان) ترک کردند. 

 

* آزادسازی نقاط مهم دیگری در اطراف مأرب

شبکه المسیره ضمن اعلام آزادسازی چند منطقه مهم در اطراف مأرب، گزارش کرد پیشروی‌های اخیر منجر به تلاقی نیروهای مسلح یمن از سمت «صراوح» و جنوب غرب مأرب شده است. خبرنگار شبکه «المسیره» اعلام کرد نیروهای ارتش و کمیته‌های مردمی یمن نقاط مهم دیگری را در حومه «الجوبه» در مجاورت «مأرب» از سمت جنوب و جنوب غرب آزاد کرده‌اند. بر اساس گزارش مذکور، مناطق «الیعره، السواد و الحجیره» آزاد شده و علاوه بر آن توافق‌هایی نیز با تعدادی از قبایل برای تخلیه تعدادی از اردوگاه‌های مورد استفاده ائتلاف متجاوز انجام شده است. المسیره همچنین افزود پیشروی‌های اخیر در ۲۴ ساعت گذشته منجر به تلاقی نیروهای مسلح از سمت «صراوح» و جنوب غرب مأرب شده است. در پی محاصره مأرب از ۳ جهت توسط نیروهای ارتش و کمیته‌های مردمی یمن، صنعا این روزها شاهد رفت‌وآمد گسترده سران قبایل مأرب است تا برای دور نگه داشتن منطقه خود از درگیری، با صنعا همراه شوند و به توافق برسند. روزنامه الاخبار در همین ارتباط نوشت تاکنون ۸۰درصد ساکنان شهر مأرب با دولت صنعا همراه شده‌اند؛ دولتی که اوضاع را در ۱۲ شهر از مجموع ۱۴ شهر مأرب عادی‌سازی کرده و فقط ۲۰درصد ساکنان همچنان تحت کنترل حزب اصلاح هستند. بر اساس برآوردهای نیمه رسمی نیز ۸۵ درصد از قبایل مأرب تحت کنترل صنعا بوده و بیشتر افراد قبایل در خط مقدم هستند و وظایف امنیتی و اداری در شهرهای آزادشده را بر عهده دارند و تنها ۱۵ درصد قبایل در وادی عبیده همچنان تحت تسلط حزب اصلاح هستند. 

 

* تغییر نام خیابان «الریاض» صنعا به خیابان «جورج قرداحی»

مقامات محلی در شهر صنعا، پایتخت یمن در راستای تجلیل از وزیر اطلاع‌رسانی لبنان و حمایت از او بابت اظهاراتش درباره جنگ عربستان علیه یمن نام خیابان قدیمی ریاض را به نام قرداحی تغییر دادند. خبرگزاری فرانسه به ‌نقل از تجار و کسبه در خیابان ریاض سابق گزارش داد اسم این خیابان به جورج قرداحی تغییر پیدا کرده است. بر اساس گزارش‌ها و منابع خبری، شمار بیلبوردهای تصویر جورج قرداحی در سطح شهر صنعا بیشتر شده است. در این بیلبوردها نوشته شده است: «بله جورج! جنگ علیه یمن بیهوده است». جورج قرداحی، مسیحی مارونی، مجری سرشناس جهان عرب و وزیر اطلاع‌رسانی کنونی لبنان قبل از تصدی وزارت اطلاع‌رسانی گفته بود: «جنگ عربستان علیه یمن بیهوده است و انصارالله از خود و کشورش دفاع می‌کند». اظهارات این وزیر لبنانی درباره جنگ بیهوده عربستان علیه یمن منجر به تنش دیپلماتیک بین لبنان و کشورهای عربستان، بحرین، کویت و امارات شده است. 

 

* تکرار درخواست ریاض از زبان نخست‌وزیر لبنان

نجیب میقاتی، نخست‌وزیر لبنان که کشورش با مداخله‌جویی عربستان و برخی کشورهای عربی تحت فشار فزاینده‌ سیاسی و اقتصادی قرار گرفته است، به طور تلویحی درخواست قبلی خود و ریاض برای استعفای وزیر اطلاع‌رسانی لبنان را تکرار کرد. به گزارش العهد، میقاتی در اظهارنظر جدیدی پیرامون سخنان جورج قرداحی، وزیر اطلاع‌رسانی لبنان در محکومیت حمله ائتلاف عربی به کشور یمن گفت میهن‌پرستی او باید بر هر چیز دیگری برتری داشته باشد. میقاتی افزود: خواسته من از قرداحی این است که میهن‌دوستی خود را بر هر چیز دیگری ترجیح دهد اما این درخواست عملی نشده است. نخست‌وزیر لبنان اظهار داشت کشورش در لبه پرتگاه بزرگی قرار دارد که اگر چاره‌ای اندیشیده نشود در موقعیتی قرار خواهد گرفت که هیچ کدام از ما آن را نمی‌خواهیم. تکرار درخواست برای استعفای قرداحی در حالی است که وزیر اطلاع‌رسانی لبنان روز یکشنبه تاکید کرد به استعفا فکر نخواهد کرد. قرداحی در گفت‌وگو با شبکه «الجدید لبنان» اظهار داشت: غیرممکن است از سمتش در دولت لبنان کناره‌گیری کند. وی چهارشنبه هفته گذشته در واکنش به درخواست کشورهای ائتلاف به رهبری عربستان سعودی که از او خواستند به خاطر اظهاراتش علیه کشورهای متجاوز به یمن عذرخواهی کند، گفت: هیچ کس حق ندارد برای ما تعیین تکلیف کند. 

***

تاکنون بیش از 88 میلیون دوز واکسن کرونا در کشور تزریق شده و واکسیناسیون سراسری با تزریق روزانه بیش از یک میلیون دوز واکسن در حال انجام است، این در حالی است که برخی افراد همچنان از روی ناآگاهی از دریافت واکسن امتناع می‌کنند. این افراد که جان خود و دیگران را به خطر می‌اندازند قرار است با اجرای مدیریت هوشمند کرونا شناسایی شوند. به گزارش «وطن‌امروز»، مسؤولان اعلام کرده‌اند آن دسته از افرادی که عمدا از دریافت واکسن کرونا امتناع می‌کنند با محدودیت‌های اجتماعی مواجه خواهند شد، چرا که این افراد منشأ شیوع گسترده بیماری بوده و سلامت جامعه را تهدید می‌کنند. در این باره معاون بهداشت وزارت بهداشت از آغاز اجرای طرح ملی مدیریت هوشمند کرونا تا ۲ هفته آینده خبر داد. کمال حیدری درباره سامانه هوشمند مدیریت کرونا، گفت: قرار است در این سامانه که وزارت کشور زحمت آن را کشیده است، وزارت بهداشت اطلاعات بیماران و نتایج آزمایشگاه‌ها را بارگذاری کند و اطلاعات آن توسط دستگاه‌های خصوصی و دولتی قابل بهره‌برداری باشد تا افرادی که واکسن کرونا نزد‌ه‌اند یا بیمار هستند، شناسایی شوند و بتوانیم هوشمندانه جلوی تردد مبتلایان به کرونا و واکسن نزده‌ها را بگیریم. وی افزود: اطلاعات ذکر شده توسط معاونت فناوری اطلاعات وزارت بهداشت در حال بارگذاری روی سامانه مذکور است و فعلا در ۳ استان قزوین، آذربایجان غربی و کردستان در حال اجرای پایلوت این طرح هستیم تا با نواقص احتمالی و کاستی‌های آن آشنا شویم و بتوانیم این مشکلات را ظرف ۲ هفته آتی برطرف و طرح را در سطح کشور اجرایی کنیم. او تاکید کرد: نتایج در حال وصول است و به دنبال شناسایی و رفع مشکلات هستیم. با افزایش مشارکت مردم در خوداظهاری ابتلا به کرونا می‌توانیم سلامت تردد در اماکن تجمعی را مدیریت کنیم تا هم فعالیت‌های اجتماعی برقرار باشد و هم از ورود افراد بیمار به تجمعات و اماکن عمومی جلوگیری شود. حیدری تاکید کرد: سامانه هوشمند مدیریت کرونا بیشتر معطوف به اصناف، خرید بلیت سفر و... است. وی درباره بازگشایی مدارس نیز به ایسنا گفت: در بحث بازگشایی مدارس شرط اول واکسیناسیون کادر مدرسه و اولیا است. مدارس می‌توانند برای کسب اطلاعات از سامانه سلامت و سامانه ماسک استفاده کنند تا ببینند دانش‌آموز یا اولیای دانش‌آموز واکسن دریافت کرده‌اند یا خیر که این زیرساخت اکنون فراهم است. معاون بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درباره بازگشایی مدارس گفت: مدارس متوسطه دوم از ۱۵ آبان ماه و متوسطه اول و ابتدایی از اول آذر ماه بازگشایی می‌شوند، البته درباره مدارس ابتدایی باید بنا بر نظر و اعلام آمادگی آموزش‌و‌پرورش باشد. حیدری درباره وضعیت تصمیم‌گیری برای منع تردد شبانه گفت: قرار است جلسه کارشناسی درباره منع تردد شبانه در وزارت کشور برگزار ‌شود و در این جلسه کارشناسی تصمیم نهایی را می‌گیریم. وی افزود: در عین حال این روال را در زمینه رفع محدودیت‌ها به صورت هوشمند به سمتی می‌بریم افرادی که واکسن تزریق کرده‌اند، آزادی عمل بیشتری داشته باشند. این موضوع در ستاد کرونا مصوب شده و از ابتدای آذر ماه اجرا می‌شود. حیدری با بیان اینکه درباره منع تردد شبانه تصمیم‌گیری می‌شود، ادامه داد: البته مبنا را چه در زمینه ترددها و چه در زمینه حضور در مجامع مانند اماکن آموزشی و... با بحث واکسن پیش می‌بریم. وی درباره بروز پیک ششم کرونا در کشور گفت: پیک ششم هنوز شروع نشده و وارد آن نشده‌ایم. برخی استان‌ها که هفته گذشته حالت صعودی داشتند اکنون روی نمودار، فِلَت شده‌اند. برخی استان‌ها هم که در حالت نزولی بودند اکنون مقداری صعودی شده‌اند اما در کل کشور شرایط‌مان رو به نزول است. با این حال باید حساس باشیم، چرا که وضعیت می‌تواند تغییر کند. متاسفانه برخی با موضوع برخورد عادی می‌کنند و این برای ما جای نگرانی دارد. حیدری درباره زمان دقیق بازگشایی مدارس گفت: آموزش‌و‌پرورش اعلام کرده ۱۰۰ درصد کادر اداری و اولیای مدارس و بالای ۸۰ درصد دانش‌آموزان واکسن تزریق کرده‌اند. 

 

* تزریق بیش از یک میلیون و ۴۹ هزار دوز واکسن کرونا در کشور طی یک شبانه‌روز 

مطابق آخرین اعلام روابط عمومی وزارت بهداشت، یک ‌میلیون و ۴۹ هزار و ۹۲۹ دوز واکسن کرونا در کشور طی ظهر یکشنبه تا ظهر دوشنبه 10 آبان 1400 تزریق شده است. تاکنون ۵۲ میلیون و ۸۶۰ هزار و ۴۹ نفر دوز اول، ۳۵ میلیون و ۲۸۳ هزار و ۶۱۷ نفر دوز دوم و ۹۲ هزار و ۸۸۶ نفر دوز سوم واکسن کرونا را تزریق کرده‌اند. بر این اساس مجموع واکسن‌های تزریق شده در کشور به ۸۸ میلیون و ۲۳۶ هزار و ۵۵۲ دوز رسیده است.

***

گروه فرهنگ و هنر: سریال‌های عرضه‌شده نمایش خانگی در سال 1400 هر چند نسبت به سریال‌های سال‌های پیش از مشکلات کمتری برخوردار بوده‌اند اما باز هم کم حاشیه نداشته‌اند. در این میان می‌توان به حواشی سریال بی‌کیفیت «قبله عالم» اشاره کرد، این سریال پس از چندین وقفه کوتاه‌مدت به خاطر اعمال اصلاحیه‌ها، در نهایت برای همیشه متوقف شد و همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد «وی‌او‌دی» پخش‌کننده سریال هم برای جبران خسارت مخاطبان این سریال هیچ اقدامی نکرد. 

از سوی دیگر «سریال «میدان سرخ» به کارگردانی ابراهیم ابراهیمیان و به تهیه‌کنندگی جواد نوروزبیگی چند وقتی است از یکی از وی‌او‌دی‌ها به طور اختصاصی پخش می‌شود. این سریال پربازیگر با حضور چهره‌های سرشناسی چون حمید فرخ‌نژاد، مهتاب کرامتی، علی مصفا، امیرحسین آرمان، بهرام افشاری، ستاره اسکندری، مسعود کرامتی، کاظم سیاحی، سعید داخ، لیندا کیانی، سوگل قلاتیان، مهدی رکنی، بهزاد خلج، سحر نظام‌دوست، بهدخت ولیان و آرمین رحیمیان به تولید رسیده است. چیدمان این همه بازیگر سرشناس سینما و تئاتر در «میدان سرخ» ۲ مساله را با خود به همراه داشت؛ نخست آنکه ترکیب بازیگران گرانقیمت این سریال، «میدان سرخ» را به یکی از پرهزینه‌ترین سریال‌های نمایش خانگی در سال 1400 تبدیل کرده است و دوم، بازیگران سریال نشان‌دهنده حضور چند بازیگر قدر و کاربلد است که همین مساله توقع مخاطبان را برای سریالی باکیفیت بیشتر کرده بود اما تا امروز که چندین قسمت از این سریال پخش شده است، حجم نارضایتی مخاطبان از این سریال به اوج خود رسیده است. 

اگر بخواهیم کمی به محتوای این سریال بپردازیم، بد نیست نگاهی به خلاصه داستان این سریال که به طور رسمی منتشر شده بیندازیم: «میدان سرخ داستان زنی تنهاست به نام شیدا (مهتاب کرامتی) که ناخواسته وارد بازی وحشتناکی می‌شود که توسط همسر او و یک تروریست خارجی شکل گرفته ‌است. او برای نجات جان دخترش در معرض انتخاب میان عشق، انتقام و قدرت قرار می‌گیرد و با ۳ قاچاقچی مطرح و قدرتمند به نام‌های پاپ (حمید فرخ‌نژاد)، تورج مبینی (علی مصفا) و عبد مکین (سعید داخ) مدتی همراه می‌شود، غافل از آنکه پایان این بازی، خونبار خواهد بود».

همان‌طور که از خلاصه کوتاه داستان «میدان سرخ» بر‌می‌آید، این سریال از دقیقه یک تا به این لحظه که پخش شده است، پر شده از سکانس‌های خشن و خونبار. از سویی به نظر می‌رسد عدم نمایش بسیاری از این سکانس‌های خشونت‌بار، هیچ خللی به چارچوب فیلمنامه وارد نمی‌کند و معلوم نیست سازندگان «میدان سرخ» بر چه مبنایی آنقدر اغراق‌آمیز سکانس‌های خشونت‌بار را به تصویر کشیده‌اند. 

از سوی دیگر شاید سازندگان «میدان سرخ» برای به تصویر کشیدن این سکانس‌ها این توجیه را بیاورند که مبنای داستان «میدان سرخ» بر درگیری ۲ باند خلافکار قرار دارد؛ یک طرف داستان قاچاقچیان شیک کالاهای ضروری هستند و سمت دیگر تروریست‌های بین‌المللی که ظاهر و پرستیژ این تروریست‌ها، بیشتر از آنکه ترسناک باشد، مضحک و احمقانه به نظر می‌رسد. در پایان باید گفت مهم‌ترین پاشنه آشیل این سریال تا به این جای کار این مساله است که انگار این اتفاقات در شهری بی‌در و پیکر اتفاق می‌افتد که از پلیس و نیروهای امنیتی خبری نیست و ۲ گروه خلافکار هر گونه جنایت، گروگانگیری و خرابکاری که می‌خواهند انجام می‌دهند و هیچ نشانی از پلیس هم در شهر نیست. مخاطبان در برخی مواقع تماشای سریال تصور می‌کنند همه اتفاقات «میدان سرخ» در دهکده‌ای اختصاصی برای جمعی خلافکار پولدار و لاکچری اتفاق می‌افتد.

***

مصطفی خدابخشی: شهر تهران را می‌توان یک کشور دانست؛ شهری که در حوزه‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و... به ایفای نقش می‌پردازد و همین موضوع باعث شده پایتخت نسبت به دیگر شهرها از اولویت و اهمیت بیشتری برخوردار باشد. با تمام این اوصاف اما گستره جغرافیایی شهر تهران، تنوع طیف جمعیتی ساکن در آن و توزیع ناعادلانه سرانه‌های خدماتی، باعث گردیده مشکلات در برخی مناطق پایتخت متورم و در برخی دیگر از مناطق کمتر باشد. 

طی سال‌های گذشته- خصوصا در 4 سال گذشته- مدیریت این کلانشهر بر کاهش فاصله شمال و جنوب شهر تاکید داشت تا از این طریق میزان خدمات ارائه‌شده در سطح شهر به صورت نسبتا متوازن توزیع شود اما با این وجود این موضوع مهم و حیاتی تاکنون محقق نشده و در حد شعار باقی مانده است و مدیران نشان داده‌اند برای عملیاتی کردن این موضوع عزم جدی ندارند و این مهم از مدیری به مدیر بعد به ارث رسیده است. 

بر اساس آمار، در تهران ۱۲‌ هزار هکتار بافت ناپایدار وجود دارد که بیش از ۴‌ هزار هکتار آن بافت فرسوده است که بخش عمده‌ای از این بافت فرسوده در مناطق مرکزی و جنوب شهر قرار دارد، این در حالی است که وضعیت بافت سکونتی در نقاط شمالی شهر به‌مراتب بهتر از دیگر نقاط است. همچنین در مناطق جنوبی شهر سرانه فضای سبز به 6/2 مترمربع می‌رسد؛ این در شرایطی است که این رقم در مناطق شمالی در برخی نقاط به ۱۲۲‌ مترمربع می‌رسد. با نگاهی به این آمار و ارقام، این حقیقت نمایان می‌شود که بین مناطق شمالی و جنوبی شهر فاصله‌ای نجومی در حوزه خدمات ارائه‌شده وجود دارد و همین موضوع باعث شده مردم ساکنان مناطق جنوبی رضایت‌مندی خود نسبت به سکونت در این مناطق را از دست بدهند و تلاش آنها برای انتقال به مناطق بالاتر با توجه به شرایط اقتصادی حاکم بر بازار مسکن، غیرممکن شود. 

به هر صورت شکاف بین شمال و جنوب شهر تهران یک حقیقت تلخ و دردآور است که مدیریت شهری برای موفقیت در عملکرد باید عزم خود را برای حل این معضل جزم کند. 

باید به این نکته نیز توجه داشت که حل مشکلات متورم‌شده شهر در مناطق جنوبی پایتخت که عموما شباهت بسیاری به یکدیگر دارند و می‌توان با یک فرمول سراغ رفع و رجوع‌شان رفت، در نهایت در کارنامه کارآمدی نظام در اداره شهر ثبت خواهد شد و مدیران شهری فارغ از نگاه سیاسی، باید فاصله نجومی بین شمال و جنوب شهر را پر کنند تا مردم، نسیم خدمت را حس کنند.

مهدی گرگانی: دنیای عرب طی چند روز اخیر شاهد یک تنش سیاسی عجیب و غریب است که فقط به خاطر اظهارنظر یک مقام مسیحی لبنانی درباره جنگ یمن به وجود آمده است؛ تنش غیرضروری‌ای که عربستان سعودی باعث و بانی آن است و در پس آن اهداف و مقاصدی نهفته است. 

«جورج قرداحی» وزیر اطلاع‌رسانی کابینه جدید بیروت در ماه سپتامبر مصاحبه‌ای انجام داده که روز دوشنبه هفته گذشته منتشر شد. قرداحی در این مصاحبه از تجاوز ائتلاف سعودی به یمن انتقاد کرده و جنگ یمن را بیهوده خوانده و با تاکید بر حملات هوایی سعودی‌ها به منازل مسکونی و مراسم‌های عزا و عروسی و کشتار گسترده غیرنظامیان، خواستار پایان این تجاوز شد. 

انتشار این مصاحبه خشم حکام سعودی را به دنبال داشت و فورا به یک جنجال سیاسی میان بیروت و ریاض تبدیل شد؛ مناقشه‌ای که همگان را به یاد تنش‌آفرینی عربستان سعودی با قطر و فشار ریاض به کشورهای دیگر از جمله مصر، امارات و بحرین برای قطع روابط با دوحه انداخت. 

1- این بحران در حالی از سوی سعودی‌ها کلید خورده است که هنوز ۲ ماه بیشتر از تشکیل کابینه جدید بیروت نمی‌گذرد؛ کابینه‌ای که پس از ماه‌ها رایزنی‌های فشرده سیاسی و دست و پنجه نرم کردن با مداخلات خارجی شکل گرفته است. به نظر می‌رسد عربستان از تشکیل کابینه نجیب میقاتی چندان راضی به نظر نمی‌رسد و قصد دارد با فشار دیپلماتیک به لبنان از طریق قطع روابط امتیازهایی از دولت بیروت اخاذی کند یا این کابینه را به سقوط بکشاند. ریاض ضمن اخراج سفیر بیروت و قطع واردات از این کشور به کشورهای دیگر جهان عرب که دنباله‌رو آن هستند فشار وارد کرده تا روابط خود را با لبنان قطع کنند؛ از جمله امارات، بحرین و کویت که به دستور سعودی‌ها سفرای لبنان را احضار کردند. 

2- بعد از شکست غائله فالانژیست‌های وابسته به «سمیر جعجع» که با حمله به معترضان لبنانی در مقابل کاخ دادگستری و شهادت 7 نفر از هواداران حزب‌الله به دنبال ایجاد آشوب و جنگ داخلی در لبنان بودند، سعودی مترصد فرصتی بود تا با بحران‌سازی از طریق درگیری میان جریان‌های سیاسی لبنان به کابینه نجیب میقاتی ضربه بزند و جبهه مخالفانش را در لبنان تضعیف کند. به دنبال شکست تلاش‌های سعودی و امارات برای خروج جورج قرداحی از لیست کابینه، اظهارات وی درباره جنگ یمن بهترین فرصت برای جبهه سعودی بود تا طرح جدید خود را پیش ببرد. برخی حتی از تلاش‌های ریاض برای استعفای نجیب میقاتی نیز خبر داده‌اند، هر چند این مساله از سوی دولت بیروت رد شده است. 

3- واکنش سخت سعود‌ی‌ها به اظهارنظر یک مقام خارجی ـ که اتفاقا پیش از در اختیار گرفتن مقامش بیان شده است ـ نشان می‌دهد سعودی‌ها بویی از آزادی بیان نبرده‌اند و حتی الفبای آن را نیز بلد نیستند. نکته مهم دیگر در این راستا سکوت رسانه‌ها و مقامات غربی مدعی آزادی بیان است. به طور قطع اگر این اظهارنظر از سوی یک مقام خارجی در راستای منافع سعودی‌ها انجام می‌شد، کشورهای غربی با توجیه آزادی بیان از وی حمایت می‌کردند اما سفیر آمریکا در بیروت که در کوچک‌ترین موضوعات لبنان مداخله می‌کند، اکنون روزه سکوت گرفته است. 

4- در حال حاضر عربستان سعودی که در تحولات اخیر لبنان با انزوای سیاسی مواجه شده است و در مواردی مانند بحران سوخت در این کشور عرصه را به حزب‌الله و رقیبش ایران واگذار کرده است، درصدد راه‌اندازی یک بازی سیاسی جدید در لبنان برای بر هم زدن توازن قوا در این کشور است. گفته می‌شود ریاض خواستار استعفای جورج قرداحی است اما «سلیمان فرنجیه» رهبر حزب المرده که جورج قرداحی از سهمیه‌های این جریان در کابینه لبنان است با آن مخالفت کرده و خواستار ادامه کار قرداحی در سمت خود است. از سوی دیگر وزرای مخالف جریان سعودی نیز تهدید کرده‌اند در صورت استعفای جورج قرداحی، آنها نیز کابینه را ترک می‌کنند و این موضوع کل کابینه را در خطر فروپاشی قرار خواهد داد. 

روزنامه «البنا» با اشاره به اقدامات ریاض درباره لبنان می‌نویسد: تصمیم عربستان، انتقام از شکست در لبنان با سوق دادن آن به سوی هرج و مرج و بی‌ثباتی است. تا زمانی که عربستان سعودی در یمن شکست می‌خورد، باید لبنان بر سر مردمش خراب شود؛ به همین سادگی! 

در حال حاضر تحولات سیاسی لبنان کمی پیچیده و غیرقابل پیش‌بینی است. باید منتظر ماند و دید طی روزهای آینده تحولات به کدام سمت پیش خواهد رفت. آیا بحران‌سازی جدید سعودی‌ها آنها را به اهداف‌شان می‌رساند یا باید منتظر یک شکست و ناکامی دیگر باشند؟

ابراهیم عزیزی*: جمهوری اسلامی ایران همواره تأکید کرده امنیت منطقه باید توسط کشورهای منطقه تأمین شود؛ امنیتی که توسط میهمانان ناخوانده تأمین شود، ‌امنیت نیست و کشورهایی که برای تأمین امنیت خود تکیه بر برخی کشورهایی که در سراشیبی سقوط و زوال و نابودی هستند، می‌کنند، عملا بر دیوار کاغذی تکیه دارند؛ لذا توصیه ما به کشورهای منطقه آن است که بهتر است در تأمین امنیت منطقه پشت به پشت یکدیگر حرکت کنیم و با امنیت جمعی، این خواست مشترک منطقه را تأمین کنیم. 

امنیت اجاره‌ای به درد نخورده و اگر با تکیه بر دیگران تأمین شود راه به جایی نمی‌برد؛ باید تلاش کنیم امنیت جمعی با مشترکاتی که کشورهای منطقه دارند که شامل اشتراکات فرهنگی، دین مشترک، نژاد مشترک و... است تأمین شود. جمهوری اسلامی ایران در طول تاریخ 43ساله‌اش نشان داده اجازه ظهور و بروز هیچ جریان جعلی و صهیونیستی را نمی‌دهد و این موضوع مرام انقلاب اسلامی است که با جریان جعلی صهیونیستی مقابله کند و از این به بعد هم حتماً باید کشورهای منطقه این امر مهم را مورد توجه قرار دهند. متأسفانه برخی کشورهای منطقه بنا دارند با استفاده از این رژیم جعلی و ناپایدار به اهداف خود برسند. 

از مدت‌ها قبل صهیونیست‌ها به دنبال ایجاد تحولات در منطقه هستند، البته چشم‌های بیدار دستگاه‌های اطلاعاتی کشورمان این موضوع را بارها گوشزد کرده‌اند که رژیم صهیونیستی در پیرامون جمهوری اسلامی و همسایگان ما چه اقداماتی را دنبال می‌کند. 

باید تلاش کنیم در موضوعات منطقه‌ای به سمتی حرکت کنیم که اجازه ابراز وجود دشمنان مشترک اعتقادی را ندهیم. باید این فرصت را فراهم کنیم که با یک رویکرد کاملا هوشمندانه و عالمانه و با استفاده از گفت‌وگو، مسائل و مشکلات‌مان را حل و از هرگونه سوءظن و ذهنیت سوء پرهیز کنیم. 

آنچه مسلم است اینکه جمهوری اسلامی ایران با صبر و بردباری و تحمل بالا با مسائل مختلف برخورد می‌کند ولی آنجا که احساس کند برخی کشورها بنا دارند از این موضوع سوءاستفاده کنند، حتما با مشت محکم که برگرفته از اقتدار جمهوری اسلامی است، هم آن جریانات جعلی را نابود خواهد کرد و هم کسانی که پای آنها را به منطقه باز کرده‌اند باید پاسخگوی این اقدام خود باشند. 

* نایب‌رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس