کد خبر: 231840تاریخ: 1400/1/15 00:00
گزارش «وطن‌امروز» از وضعیت تجارت ایران و سوریه
ریل‌گذاری اقتصاد مقاومت
علی زارعی: رابطه تجاری ایران و سوریه با وجود دارا بودن سطح بالای روابط سیاسی- امنیتی، در سطح پایینی قرار دارد. کارشناسان یکی از دلایل این ضعف را نبود زیرساخت‌های لازم در این رابطه بویژه بسترهای ترانزیتی می‌دانند؛ از این رو راه‌اندازی خط ریلی می‌تواند به حضور پررنگ ایران در بازار سوریه کمک کند.
به گزارش «وطن‌امروز»، پس از پیروزی انقلاب اسلامی، سوریه از نخستین کشورهایی بود که جمهوری اسلامی ایران را به رسمیت شناخت و با آغاز جنگ تحمیلی، این کشور علاوه بر حمایت‌های نظامی، در ابعاد دیپلماتیک نیز از ایران حمایت کرد.
از سوی دیگر، حمایت‌های همه‌جانبه ایران از سوریه در دوره مبارزه این کشور با تروریست‌های تکفیری و حامیان آنها سبب تعمیق بیشتر روابط ۲ کشور شد، به گونه‌ای که درحال حاضر ایران اصلی‌ترین متحد سیاسی- امنیتی سوریه محسوب می‌شود. همچنین نقش استراتژیک سوریه در محور مقاومت به عنوان کشور عربی فعال در عرصه مبارزه با اسرائیل موجب گسترش روابط ۲ کشور شده است. با وجود این سطح از روابط سیاسی- امنیتی، روابط اقتصادی و تجاری ۲ کشور در سطح قابل قبولی قرار ندارد. بنا بر این گزارش، به دنبال فروکش‌کردن بحران جنگ در سوریه و آغاز دوره بازسازی، نیازهای اقتصادی این کشور در اولویت قرار گرفته است. در این میان، دولت سوریه برای تامین نیازهای مردم خود، حضور متحدان دوران جنگ را در بازارهایش در اولویت قرار داده است اما آمارها نشان می‌دهد ایران در تجارت با سوریه ناموفق بوده به طوری که صادرات ایران به سوریه در سال 2019 تنها 99 میلیون دلار بود.
این در حالی است که کشورهایی همچون ترکیه و امارات که در صف حامیان اصلی تروریست‌ها بوده‌اند، جزو 5 کشور اول در تجارت با سوریه قرار دارند. نمودار زیر میزان صادرات کشور‌های ایران، ترکیه و امارات به سوریه را در سال 2019 نشان می‌دهد.
ایران در حالی بازار سوریه را به رقبا واگذار کرده است که می‌تواند با صادرات به این کشور، علاوه بر مرتفع کردن نیازمندی‌های آن کشور، به بازارهای اتحادیه عرب (که دارای مزیت گمرکی میان خود هستند) و نیز بازارگسترده مدیترانه از جمله بازارهای آفریقا و اروپا نیز دست یابد.
در این راستا محمدمهدی خانوار، کارشناس اقتصاد منطقه بیان می‌کند: سوریه می‌تواند دروازه ورود ایران به بازارهای مدیترانه و اتحادیه عرب باشد. سوریه محل تلاقی ۳ قاره بوده و از جایگاه ژئوپلیتیکی خاصی برخوردار است.
بنابراین ما می‌توانیم از طریق ورود به عراق و ترانزیت از عراق به سوریه به بازار مدیترانه متصل شده و کالاهای خود را به اروپا و شمال آفریقا و اتحادیه عرب صادر کنیم.
کارشناسان بر این باورند یکی از دلایل این عقب‌ماندگی‌ها، ضعف زیرساخت‌های حمل‌ونقل کالا بویژه راه‌آهن است. از این رو، اتصال مسیر ریلی ایران- عراق- سوریه برای گسترش حضور ایران در بازار سوریه و سایر بازارهای مدیترانه ضرورت دارد. در این میان، ۲ کشور عراق و سوریه در نوامبر 2020 توافقنامه‌ای با هدف همکاری در عرصه نوسازی خطوط ریلی امضا کردند. با آغاز پروژه بازسازی خطوط ریلی از بغداد تا البوکمال سوریه، فرصت مناسبی برای ایران فراهم شده است تا با اتصال راه‌آهن 30کیلومتری شلمچه- بصره، از طریق مسیر ریلی به سوریه و دیگر بازارهای منطقه متصل شود.
***
حمل‌ونقل؛ بایسته تجارت ایران و سوریه
کیوان کاشفی، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و سوریه از تراز تجاری ۱۷۰ میلیون دلاری ایران با سوریه در سال ۹۹ و برنامه‌ریزی برای رساندن آن به نیم میلیارد دلار در سال ۱۴۰۰ خبر داد. رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و سوریه، در روزهای ابتدایی سال جاری، تراز تجاری بین ۲ کشور را در سال ۱۳۹۹ «بین ۱۷۰ تا ۱۸۰ میلیون دلار» اعلام کرد و گفت: میزان حجم مبادلات ایران و سوریه در سال ۱۴۰۰ قطعا افزایش می‌یابد اما برنامه‌ریزی و هدف ما برای رسیدن این عدد به ۵۰۰ میلیون دلار است. رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و سوریه همچنین با اشاره به راه‌اندازی «مرکز تجارت ایرانیان» در دمشق و استقرار بیش از ۳۰ شرکت در این مرکز، آن را شتاب‌دهنده‌ای برای وضعیت صادرات ایران به سوریه دانست. کاشفی با اشاره به راه‌اندازی برنامه کشتیرانی ماهانه میان ایران و سوریه، همچنان مهم‌ترین چالش پیش روی تجارت ۲ کشور را «حمل‌ونقل» عنوان کرد و گفت: تا زمانی که «ارتباط زمینی» برقرار نشود، نمی‌توان در این باره مطمئن بود. به گفته او، راه زمینی «نزدیک‌ترین، ارزان‌ترین و مطمئن‌ترین» راه است. پیش‌تر رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و سوریه اواخر بهمن‌ماه، از ایجاد برنامه کشتیرانی منظم بین بندرعباس و بندر لاذقیه سوریه خبر داده بود. وی تحریم‌های آمریکا و اتحادیه اروپایی و مشکل تبادلات بانکی و مالی را از دیگر چالش‌‌ها در راه گسترش تبادل تجاری با سوریه دانست.