امیرحسین مربایان: عربستان که به عنوان یکی از حامیان اصلی تروریستها از ابتدای بحران سوریه به دنبال سقوط نظام این کشور و تضعیف محور مقاومت بود، اکنون با نقشهای جدید در پی احیای روابط سیاسی، امنیتی و اقتصادی خود با این کشور است تا بتواند بازی باخته خود را به برد تبدیل کند.
عربستان سعودی از زمان شروع بحران سال 2011 در سوریه، یکی از مهمترین حامیان گروههای تروریستی در این کشور بوده است. سعودیها در خلال بحران سوریه که به رهبری آمریکا صورت گرفت به دنبال مقابله با محور مقاومت در منطقه بودند. این تقابل با انواع حمایتهای سیاسی، مالی و تسلیحاتی از گروههای تروریستی مخالف نظام سوریه پشتیبانی میشد. سعودیها با حمایت آمریکاییها، چندین گروه تروریستی را سازماندهی کردند که برخی از آنها هنوز نیز به فعالیتهای مخرب خود در بخشهایی از خاک سوریه ادامه میدهند. مقامات سعودی در سطوح سیاسی نیز درصدد ضربه زدن به نظام سوریه و مانعتراشی در مسیر حلوفصل بحران این کشور برآمدند. اما اقدامات اخیر عربستان نشان میدهد بعد از شکست نظامی در بحران سوریه، این کشور رویکرد خود را تغییر داده و به سمت برقراری روابط سیاسی و حضور فعال در بازسازی این کشور رفته است.
در واقع عربستان تلاش دارد آنچه را که در عرصه نظامی و حمایت از تروریستها به دست نیاورده است، در عرصه بازسازی به دست آورد و با پررنگ کردن نقش خود در سوریه، از حضور ایران در این کشور کاسته و سوریه را از محور مقاومت خارج کند. یکی از نشانههای چرخش مواضع دولت سعودی در قبال سوریه را میتوان در اظهارات بنفرحان، وزیر خارجه عربستان سعودی در دیدار با وزیر خارجه روسیه در اسفندماه سال 99 مشاهده کرد که در این دیدار عنوان داشت: «از بازگشت سوریه به اتحادیه عرب حمایت میکنیم».
همچنین در ماههای اخیر نیز مقامات سعودی با مسؤولان دولت سوریه نشستهای مشترکی برگزار کردند که از مهمترین آنها میتوان به دیدار «خالد الحمیدان» رئیس دستگاه اطلاعاتی عربستان با «بشار اسد» رئیسجمهور سوریه در 13 اردیبهشت 1400 اشاره کرد. علاوه بر اقدامات صورتگرفته توسط عربستان در حوزه سیاسی، در حوزه اقتصادی نیز دولت سعودی به دنبال تنشزدایی با سوریه است. پس از حدود 9 سال قطع روابط بین ۲ کشور، عربستان اجازه ورود 300 کامیون باری سوری به خاک خود را در آبان 99 از طریق گذرگاه الحدیثه (مرز میان اردن و عربستان) صادر کرد. در اقدامی دیگر، عربستان سعودی با خرید سهام بانک منحل شده «عوده» در سوریه طی فروردینماه سال 1400 و تأسیس بانکی به نام «Bimo The Saudi-Franci» کوشید نسبت به ارائه وامهای زودبازده و کمبهره به تولیدکنندگان و بنگاههای کوچک اقتصادی در سوریه اقدام کند. سعودیها میکوشند با ایجاد ارتباط با سوریه بهزعم خود جای مناسبی در فضای آینده سوریه داشته باشند و نیز بتوانند از نقشآفرینی ایران بکاهند.
در مقابل این تحرکات ضرورت دارد محور مقاومت بویژه جمهوری اسلامی ایران با به اجرا درآوردن توافقنامههای اقتصادی منعقد شده بین ۲ کشور، علاوه بر افزایش حضور خود در سوریه، وضعیت اقتصادی سوریه را نیز بهبود ببخشد. اجرای این توافقنامهها علاوه بر منافعی که برای ایران دارد، باعث میشود وجود وضعیت مناسب اقتصادی در سوریه سبب بروز فتنه جدیدی از طرف دشمنان نشود.