گروه اجتماعی: در حالی که ذرات گرد و غبار، خوزستان را خاک کرده و تاکنون هیچ ابتکار یا تدبیری از سوی دولت نتوانسته انتظار ساکنان این مناطق را پاسخگو باشد، حاشیه‌های این ماجرا هر روز پررنگ‌تر از روز گذشته می‌شود. تاخت و تاز  مشاور رئیس سازمان محیط‌زیست به سفر وزیر بهداشت و واکنش وزارت بهداشت به این موضوع از تازه‌ترین حواشی آسمان خاک‌آلود خوزستان است.  این در حالی است که هنوز ساکنان مناطق دچار بحران، چشم‌انتظار سفر رئیس سازمان محیط‌زیست به این استان هستند تا وعده‌های مطرح شده درباره پیگیری اوضاع خوزستان عملی شود اما سکوت مدیران سازمان محیط‌زیست در برابر تعلل انجام این سفر با اظهارات عجیب مشاور رئیس سازمان محیط‌زیست شکسته شد. اظهاراتی که به نوعی سفر وزیر بهداشت را در حد اقدامی نمایشی و خودنمایی مقابل دوربین‌ها تنزل داد. البته این اظهارنظر مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست واکنش وزارت بهداشت را هم در پی داشته است و سخنگوی این وزارتخانه انجام سفر وزیر بهداشت به اهواز را در پی دستور رئیس‌جمهور و در حیطه وظایف وزارت بهداشت اعلام کرد.
عامل نرفتن ابتکار به اهواز!
در شرایطی که هنوز پاسخ قانع‌کننده‌ای از سوی رئیس سازمان محیط‌زیست درباره تعلل در انجام سفر به خوزستان اعلام نشده است مشاور این سازمان در اظهاراتی قابل تامل دلیل امتناع ابتکار از سفر به خوزستان را دخالت وزیر بهداشت دانسته و به فارس گفته است: هر جا که عکس و دوربین باشد هاشمی هم حضور دارد! اسماعیل کهرم با زیر سؤال بردن اقدام وزیر بهداشت که به دنبال دستور رهبر انقلاب به دولت برای رسیدگی به وضعیت بحرانی خوزستان انجام گرفت، یادآور شده است: بنده دلیل حضور نیافتن ابتکار در خوزستان را نمی‌دانم اما سوال اینجا است که نتیجه حضور وزیر بهداشت در خوزستان غیر از شوی رسانه‌ای چیز دیگری بود؟
وزیر بهداشت نخود هر آشی است!
علاوه بر این، مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست پا را فراتر گذاشته و با جملاتی توهین‌آمیز وزیر بهداشت را فردی غیرمتخصص خطاب می‌کند. وی با بیان اینکه آیا وزیر بهداشت تفاوت بین بیابان و کویر را می‌داند؟ خاطرنشان کرد: هاشمی متخصص چشم است بر همین اساس دلیلی ندارد برای رفع معضل ریزگردها به عراق سفر کند. باید ابتکار و جمعی از کارشناسان راهی عراق شوند. کهرم با بیان اینکه وزیر بهداشت نخود هر آشی است، ادامه داد: بنده حدس می‌زنم دخالت هاشمی موجب شده ابتکار از رفتن به خوزستان امتناع کند. این در حالی است که عباس زارع‌نژاد، سخنگوی وزارت بهداشت در واکنش به اظهارات مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست عنوان کرد وزیر بهداشت به دستور رئیس‌جمهور و به‌عنوان نماینده روحانی به اهواز سفر کرده و مسؤولیت بخشی از موضوع به این وزارتخانه ارتباط دارد. از این گذشته ساکنان خوزستان همچنان با گرد و خاک دست و پنجه نرم می‌کنند و براساس‌آنچه ناصر چرخ‌ساز، سرپرست سازمان امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر گفته است پدیده گرد و خاک در این استان ادامه دارد و بر این اساس نیرو‌های هلال‌احمر در آماده‌باش خواهند بود. وی از ارائه خدمات امدادی در 13شهرستان این استان خبر داد و توزیع 450هزار ماسک را به‌عنوان یکی از اقدامات عاجل برای کاهش اثر ذرات گرد و غبار عنوان کرد اما نکته جالب ماجرا اینجاست که کهرم توزیع چنین ماسک‌هایی را نیز به نوعی غیراصولی دانسته و این اقدام را نیز زیر سوال برده است. وی با اشاره به توزیع ماسک در اهواز بیان داشت: باید از ماسک‌هایی استفاده شود که از ورود ذرات 5/2میکرون به ریه افراد جلوگیری کند اما هم اکنون از ماسک‌های موجود نخود هم عبور می‌کند.
 

دکتر یحیی آل‌اسحاق*: اقتصاد مقاومتی همان‌طور که از عنوان آن پیداست، اقتصادی است که از یک طرف مبنای آن مقابله با تهدیدها و تحریم‌ها و از طرف دیگر مقاومت برای تحقق اهداف تعیین شده است. در واقع این رویکرد یک جنبه سلبی و یک جنبه ایجابی دارد که باید دید چگونه تهدیدها و تحریم‌هایی را که از سوی یک کشور وارد می‌شود خنثی و علل و عوامل و راه‌های برون‌رفت از آن را با ایجاد پاتکی کوبنده مشخص و معین کرد تا بتوان آسیب‌ها و تهدیدها را مرتفع و با استفاده از تاکتیک‌ها، ابزارها و برنامه‌ریزی‌های درست علمی بر دشمن فائق آمد.
به طور مثال هر کشوری برای خود برنامه‌ریزی و چشم‌انداز توسعه دارد؛ آنگونه که کشور ما قرار است مطابق اهداف چشم‌انداز 20 ساله قدرت نخست فناوری منطقه باشید. بنابراین این اقتصاد در شرایطی که مورد هجمه است و در تلاطم و بحران قرار دارد باید بتواند به اهداف متعالی خود برسد و این امر نیازمند برنامه‌ریزی اصولی با مدیریتی کاربلد، متخصص، متبحر و عزمی راسخ و همگانی است تا در این مسیر از تمام ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های موجود کشور برای دستیابی به اهداف تعیین شده استفاده شود.
از سوی دیگر باید دید چگونه باید به بحث اقتصاد مقاومتی نگاه و از چه دریچه و زاویه‌ای به آن نگریسته شود تا تحقق این امر نه تنها به خوداتکایی، پیشرفت و توسعه کشور منتهی شود بلکه دغدغه تهدیدها، تحریم‌ها و فشارها نیز با ایجاد راهکارهای اصولی و علمی پایان یابد.
البته این را باید گفت که در تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی باید شرایط و موقعیت زمانی را به خوبی درک کرد. به‌طور مثال اکنون خیلی‌ها معتقدند نباید از اقتصاد به‌عنوان حربه جنگ استفاده کرد، چرا که ادبیات اقتصاد برپایه تعاملات و پیوند با دنیاست اما از آنجا که اقتصاد دارای مکاتب فراوانی است و از آن به‌عنوان یک علم مدیریتی و دانش فنی یاد می‌شود، بنابراین اقتصاد یک تئوری محض است که از این زاویه باید به آن نگاه شود هرچند برخی به شدت مخالف آن هستند که اقتصاد آلوده به جنگ و جدل شود.
اما از آنجا که در دنیای امروز جنگ اقتصادی همانند جنگ سایبری و نظامی مطرح است، پس نباید قبول کرد که در جنگ اقتصادی کوتاه آمد و این تفکر که اقتصاد آغشته به جنگ و جدل نشود، بلکه در مسیر تعامل حرکت کند، شاید در مواقعی جواب ندهد و به زیان کشور تمام شود.
هرچند باید قبول کرد اقتصاد علم تعامل است و علم تعارض نیست اما واقعیت این است که جدا از ایران اکنون بیشتر کشورهای جهان از اقتصاد به‌عنوان یک تاکتیک نظامی استفاده می‌کنند. بنابراین در ایران نیز باید دانش خود را طوری به کار گیریم و برنامه‌های اقتصادی و چشم‌اندازهای آتی را طوری ترسیم کنیم که در این موقعیت حساس دچار مشکل جدی نشویم و سنگ بنای قوی و مستحکمی را برای خود به کار گرفته و پایه‌ریزی کنیم، چراکه همانگونه که در دنیا افسران مجرب نظامی دانش بالایی دارند، حرکت در مسیر اقتصاد مقاومتی و تحقق این امر نیازمند تربیت افسران مجرب کارکشته و کاربلد در حوزه اقتصاد و نیروی انسانی قوی برنامه‌ریز است تا بتوان در برابر تهدیدها، پدافندی قوی و نیروی اقتصادی ماهری را آموزش داد و به کار گرفت.
ما اکنون جزو کشورهایی هستیم که باید از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های‌مان به نحو شایسته استفاده کنیم و به این واقعیت باور عمیق داشته باشیم که پیشرفت و توسعه و مقابله با دشمن جز با اقتصاد مقاومتی آن هم با تمام قوا و تمام توان راه دیگری ندارد.
در فرمایشات رهبر انقلاب هم بارها بر این موضوع تاکید شده است که رویکرد متقابل در برابر تهدیدها و تحریم‌ها و پاسخ به دشمن به جد مطرح است. پس اگر قبول کنیم جنگ اقتصادی وجود دارد در این موقعیت خاص جهانی باید باور داشت که چنین تفکر درستی لازم است در تجمیع دانش نظامی و اقتصادی و بهره‌گیری از تفکر و تعقل افراد کاربلد و دلسوز استفاده شود و در یک عزم همگانی از توسعه اقتصادی به‌عنوان ابزاری درست برای مقابله با دشمن و رسیدن به اهداف عالیه به جای ابزار و وسایل سخت‌افزاری چون توپ و تانک استفاده کرد. اکنون باید ابزارهای نرم‌افزاری چون تحرک‌بخشی به نظام پولی و مالی، توسعه خدمات بازرگانی و چگونگی پوشش‌های بیمه‌ای در کنار تلاش در جهت افزایش میزان تولید ناخالص داخلی، اشتغالزایی و... مدنظر قرار گیرد. عده‌ای معتقدند جنگ سایبری یک جنگ جدید است، در صورتی که جنگ اقتصادی و اقتصاد مقاومتی که اکنون در کشور به آن توجه ویژه شده است شاید مهم‌تر از آن باشد. این موضوع باید بر مبنای علمی آموزش داده شود و افسران و نیروهای متخصص به خوبی برای مقابله با تهدیدها آماده و آموزش داده شوند تا بتوان مدیران برجسته و مسلط بر علم اقتصاد و آگاه از چارچوب امنیت ملی را به خوبی تربیت کرد. این افراد باید همچون مرزبانان میهن‌دوست از یک طرف مواظب حملات دشمن در قالب‌های اقتصادی و از طرف دیگر دارای علوم خاص اقتصادی باشند و نقشه بوم ایران اسلامی را به خوبی بشناسند تا بدانند چگونه برای نگهبانی از کیان اسلامی مقاومت کنند بنابراین دارا بودن دانش نظامی و برخورداری از علم اقتصاد توأم با تدبیر و برنامه‌ریزی و آگاهی از جغرافیای ایران لازمه مدیرانی است که باید در خط مقدم این جبهه گام بردارند، چرا که آنها باید به خوبی بدانند در جنگ اقتصادی نقاط ضعف و قوت و زنجیره‌های اقتصاد و جغرافیا چگونه است، یعنی اگر دشمن به یک حوزه اقتصادی چون بخش نفت حمله کند آنها بدانند با چه برنامه‌ریزی و اصولی نقشه دشمن را خنثی کنند یا اینکه اگر در نظام‌های پولی و مالی خللی ایجاد شود چگونه و با چه اصول و تکنیک‌هایی مانع ایجاد مشکل برای اقتصاد کشور شوند.
به هر حال افرادی که در این وادی گام برمی‌دارند و پرچمدار اقتصاد مقاومتی در کشور هستند باید بوم جغرافیایی اقتصاد کشور را به خوبی بشناسند و دانش مربوط به آن را داشته باشند. به طور مثال اکنون دشمن با حربه ممانعت از نقل و انتقالات پولی محدودیت‌هایی را برای کشور ایجاد کرده است یا از طرفی بحث نخریدن نفت ایران را در جهان مطرح کرده است. در چنین شرایطی با توجه عمیق به بحث اقتصاد مقاومتی باید کوره‌‌راه‌ها را شناسایی کرد و با زیرکی و توان و جسارت هرچه بیشتر نقاط ضعف و قوت شناسایی و نسبت به رفع موانع و مشکلات ایجاد‌شده چاره‌اندیشی اصولی شود. مثلا ایران اکنون دارای منابع و ذخایر فراوان نفت و گاز، پتروشیمی، سنگ‌آهن و... است پس باید طوری رفتار و برنامه‌ریزی شود تا دنیا متقاضی کالا و محصولات و منابع ما شود؛ اقتصاد مقاومتی یعنی این. یعنی اینکه شیوه جلوگیری از حملات دشمن به خوبی شناسایی و برای چاره‌جویی و مقابله با آن تلاش شود البته تلاش و کوششی که بتوان بنیه اقتصاد کشور را قوی کرد تا در برابر تهدیدها و تحریم‌ها شکنندگی احساس نشود.
نکته مهمی که باید مورد توجه جدی قرار گیرد، ایجاد یک نقشه راه پیشرفت و مقابله با تهدیدهاست. به هر حال در یک ساختار درست، افسران و برنامه‌ریزان باید پیشتاز و از یک نسخه عملیاتی درست و منسجم برخوردار باشند و همراه و همگام با نقشه راه اصولی، شکل اجرایی به برنامه خود دهند. ما اکنون نسخه عملیاتی ویژه‌ای داریم، چرا که پس از 35 سال تجربه تهدید و تحریم از سوی دشمن دارای بنیه‌ای قوی هستیم و به‌خوبی راه‌ها را برای مقابله با تهدیدها بلدیم تا بتوان آسیب‌ها را مرتفع کرد زیرا نقاط ضعف و قوت را به‌خوبی دانسته و آگاه به امور و برنامه‌ها هستیم.
به هر حال ما باید برای تحقق اقتصاد مقاومتی آرمانگرا و واقعیت‌گرا باشیم و تهدیدها را نه زیر یک خیمه آرمانی به فرصت تبدیل کنیم، ایران پیرو اقتصاد سرمایه‌داری نیست که با اقتصاد مقاومتی دچار شکست یا ضعف شود. بنابراین نسخه عملیاتی آماده و پخته‌ای اکنون در اقتصاد مقاوتی موجود است اما آنچه مهم است این است که بعد از ابلاغ عملیاتی کردن آن چگونه چالش‌ها و فرصت‌ها را به‌خوبی شناسایی کنیم.
از طرفی عزم مدیران اجرایی تمام قوا و عامه مردم، بخش خصوصی و نهادهای مردمی که به‌عنوان یک هدف ملی به اقتصاد مقاومتی می‌نگرند بسیار حائز اهمیت است. به هر حال باید به منافع ملی و حیاتی توجه ویژه‌ای شود وقتی منافع حیاتی در موضوع اقتصاد مقاومتی مطرح است از روستاییان و شهرنشین‌ها، کشاورزان، اساتید دانشگاه، نخبگان و روحانیون و عامه مردم هر کدام در حد خود احساس مسؤولیت می‌کنند، در بحث منافع ملی نیز همین‌گونه است.
علاوه بر این برای تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی مدیران متبحر که این نسخه را عملیاتی می‌‌کنند باید افسران عملیاتی کاربلد و باتجربه‌ای باشند، چرا که برای پیاده کردن اقتصاد مقاومتی 70-60 درصد نقشه آن آماده اجراست، آنچه مهم است این است که به افرادی که می‌خواهند این نقشه را عملیاتی کنند میدان داده شود تا آنها بدون دغدغه و ترس از عواقب کار در چارچوب درست اقدام به عملیاتی کردن نسخه پیشرفت اقتصاد مقاومتی کنند.
به هر حال هر اقدامی فارغ از ریسک نیست و باید مجریان برنامه اقتصاد مقاومتی ریسک‌پذیر باشند. این را باید باور کرد که وقتی اقتصاد مقاومتی شکل عملیاتی به خود بگیرد دارای هزینه است چه در بحث ایجابی و چه سلبی و این اصولا در ذات اقتصاد است. بنابراین شهامت، جسارت و خودباوری همراه با ریسک‌پذیری در اجرای این امر جزو لاینفک آن است هرچند باید یک خط فاصله بین سوءاستفاده و فساد و جرات و شهامت در این امر خطیر وجود داشته باشد. به هر حال برخورد با فساد نباید عاملی باشد که تصمیم‌گیران اقتصاد مقاومتی را نسبت به اجرای برنامه‌های خود دچار تردید کند هرچند برنامه‌ریزان اقتصاد مقاومتی، دلسوزانی هستند که برای حفظ کیان کشور و انقلاب اسلامی سر از پا نمی‌شناسند.
* رئیس اتاق بازرگانی تهران
 

منصور ستوده: در شرایطی که روحیه مردم استان‌های غرب و جنوب کشور به علت بروز بحران ریزگردها بیش از زندگی آنها صدمه دیده است، دولت پس از انتشار یک پیام توئیتری در صفحه رئیس‌جمهور با مضمون همنفسی با «مردم خوزستان» و بازنشر آن در سایر اکانت‌های منتسب به حسن روحانی، تازه از روز گذشته در خبرگزاری خود به انتشار راهکارهای حل بحران در «خوزستان» پرداخت! در حقیقت به‌رغم گذشت یک هفته از بروز حادثه پیش‌بینی نشده «توفان ریزگردها» به واسطه عدم تشکیل یک کمیته بحران ملی هنوز دولتی‌ها از عمق ماجرا مطلع نیستند و مرحله شناسایی بحران را نیز پشت سر نگذاشته‌اند! بحرانی که از استان خوزستان شروع شده بود، به علت ناکارآمدی و بی‌کفایتی مدیران تهران‌نشین، در استان ایلام و بوشهر منجر به بروز فجایعی بدتر از اهواز نیز شد اما هنوز اخبار آن به علت نگاه مجازی تیم دولت به بحران‌های ملی، در پایتخت به صورت گسترده منتشر نشده است!
نماینده مردم آبدانان استان ایلام با خبردهی از اوج‌گیری بحران ریزگردها در استان بوشهر در چند روز اخیر نسبت به نام نبردن از مردم استان ایلام در بحبوحه قطع آب و برق و گاز جمعیت 70 هزار نفری شهرهای این استان که در خانه‌های خود زندانی شده بودند، اعتراض کرد: «متاسفانه توجه دولت تنها بر خوزستان متمرکز بود و در ایلام ستاد بحران کشور و استان نه‌تنها غافلگیر شد بلکه هیچ واکنش منطقی هم از خود نشان نداد و بر اثر بی‌دست و پایی آنها مردم 3 روز گرسنگی کشیدند.» اینها گفته‌های علی‌محمد احمدی است که تاکید می‌کند: «72 ساعت برق قطع شد و تا زمانی که به دفتر رئیس‌جمهوری زنگ نزدم، اقدامی برای بازگشت وضع عادی به این شهرها صورت نگرفت. به دلیل نبود برق، شبکه گاز و آب و مخابرات نیز قطع و اوضاع بسیار باورنکردنی شد. حتی نانوایی‌ها، مخابرات، پمپ بنزین‌ها، بانک‌ها، مراکز تصویر‌برداری و آزمایشگاه‌ها، بیمارستان‌ها و به‌طور کل همه‌چیز تعطیل شد!»
احمدی با اعتراض جدی نسبت به عدم تشکیل بموقع ستاد مدیریت بحران ملی متذکر شده که این اتفاق در بلادیده‌ترین شهرها نیز رخ نمی‌دهد! ستاد مدیریت بحران برای مدیریت چنین وضعیتی تدارک دیده شده است اما عکس‌العمل به این حادثه بسیار کند بود و مراکز نظارتی و مدیریت بحران غافلگیر شدند!
بحران با فاصله چند روزه از خوزستان به ایلام و بوشهر رسید با این حال بنا بر اخبار منتشر‌شده در معدود رسانه‌های استانی، هیچ تمهیدی برای مقابله با آن از سوی مسؤولان در نظر گرفته نشده بود به نحوی که مردم خونگرم بوشهر به صورت خودجوش مدیریت اسکان و پوشش‌دهی به مسافران گناوه و برخی شهرستان‌ها را عهده‌دار شدند! در ایلام و بوشهر حتی همان ماسک‌های بدون فیلتر و غیر موثر یک لایه نیز بین مردم توزیع نشده و بنا به گفته‌های نمایندگان بومی مجلس، مردم به علت عدم سرویس‌دهی مراکز خدماتی با مشکلاتی همچون بی‌آبی و گرسنگی و عدم دسترسی به خدمات بیمارستانی نیز مواجه شده‌اند. شاید بدترین بخش از مدیریت دولت در مواجهه با این حادثه پردامنه را بتوان در ضعف اطلاعاتی جست‌وجو کرد. با توجه به ابتکار مدیریت از راه دور سازمان محیط زیست و بی‌اعتنایی به اصول علمی «مدیریت در کانون بحران» ظاهرا منابع اخبار دولتی‌ها از استان‌های فاجعه‌زده، پیام‌های منتشر شده در اینستاگرام و توئیتر و فیسبوک بوده است و به همین جهت استان‌هایی که مردم آن دلبستگی کمتری به مولفه‌های زندگی مجازی دارند، از پوشش خدمات دولتی به شکل فاجعه‌باری جا مانده‌اند!
این بار فانتزی مدیریت رسانه برآمده از فکر مشاوران دولت که سال‌هاست از تهران خارج نشده‌اند و سفرهای استانی را با توجه به پیشرفت علم ارتباطات، مسخره می‌کردند، به محبوبیت شخص رئیس‌جمهور، صدمه‌ای عمیق وارد کرده است. هر چند حتی خوزستانی‌ها نیز «پیام همنفسی» توئیتری روحانی از تهران را نپسندیدند و اگر رئیس‌جمهور خود مدیریت اکانتش را برعهده داشت، با مروری کوتاه بر نظرات مردمی متوجه مشاوره‌های غلط ارائه شده می‌شد!

ما از مشاورانی صحبت می‌کنیم که به نام خیابان‌های ماساچوست و لندن مسلط هستند اما شهرستان‌های استان تهران را هم بدون اتصال به گوگل‌مپ نمی‌توانند از حفظ بگویند! منابع اطلاعاتی‌شان رسانه‌های بیگانه است و برای تخریب ارتباط ماندگار چهره به چهره مسؤولان، به رسانه‌های زنجیره‌ای کد می‌دهند که اصلا اینها به چه درد می‌خورد و چه کسی گفته مدیران باید پرکار باشند؟!
نام این شکل از مدیریت بومی حتی «تهرانیزه» هم نیست، چرا که اقلیت مذکور پس از انتشار تصاویر شهردار تهران که با کت و شلوار کثیف و گلی در کنار کارگران مترو پس از وقوع سیل حاضر شده بود، حرکت وی را پوپولیستی و برای کسب محبوبیت لقب داده بودند اما اکنون محبوبیت دولتمردان برآمده از جناح خودشان به علت بی‌توجهی به اصول مدیریت بحران و تماس با مردمی که روحیه‌شان بیش از هر مولفه حیاتی دیگری صدمه دیده، تضعیف شده است.  تماس چهره به چهره و حاضر شدن در کانون بحرانی که بنا بر نظر همه کارشناسان داخلی و خارجی امکان رفع و رجوع آن در کوتاه‌مدت وجود ندارد، قطعا پوپولیسم نیست! مردم خوزستان و ایلام و بوشهر منتظر توافق در سیاست خارجی نبودند که در اوج بحران ملی سخنرانی رئیس‌جمهورشان را در حوزه تقابل با حامیان استقلال ملی از تلویزیون تماشا کنند و قند در دلشان آب شود! مردم، مدیر باعرضه و کاری می‌خواهند که فرق ماسک فیلتردار و ماسک نازل غیرموثر را عملا در میدان بحران تشخیص دهد! خوزستانی‌هایی که راهپیمایی 22 بهمن‌شان در اوج نارضایتی از دولتمردان ترک نشد، عزل معصومه ابتکار را با انگیزه‌های سیاسی مطرح نکردند بلکه تنبیه وی را مقدمه‌ای برای برچیدن سیاست مدیریت پرادعای «اصلاحاتی» دانستند که از همرنگ شدن با ملت حتی با اهداف پوپولیستی نیز خودداری می‌کنند و مولفه‌های مدیریت جهادی را آشکارا به تمسخر می‌گیرند!
اصولگرایان اگر به شیوه غربی‌ها سیاستمداری می‌کردند، می‌توانستند بحران ریزگرد را به شیوه سیاست «اصلاحاتی» به دستاویزی برای بازنشر حکم عدم کفایت دولت در یک بحران ملی از جانب ملت تبدیل کنند. علم ارتباطات می‌گوید واجب است در مواقع بروز بحران، مردم مدیران‌شان را بدون روتوش و خسته و خاکی در میدان عمل، از نزدیک مشاهده کنند و همدردی را به جای مطالعه از رسانه‌ها، احساس کنند. گمشده دولت کماکان «کار» است و فقدان احساس تعلق به حوزه سیاست داخلی همراه با پرهیز جدی از مواجهه با واقعیات جامعه ایرانی از محبوبیت روحانی قربانی می‌گیرد! آیا نیازهای مردم را می‌توان در رسانه‌های خارجی جست‌وجو کرد؟! آیا به امید موفقیت قریب‌الوقوع در فانتزی‌های سیاست خارجی می‌توان کار و تلاش و مدیریت جهادی را بایگانی کرد؟

علی البرزی- حامد نجفی‌مهر: این روزها کمتر کسی را می‌توان پیدا کرد که به کارآیی، ایمنی و سرعت مترو به‌عنوان یک وسیله حمل‌ونقل پاک باور نداشته باشد. شاید گذشت سال‌ها و تغییر در تفکرات اقشار گوناگون جامعه از مدیران گرفته تا مردم کوچه و بازار بهترین مصداق این موضوع باشد. در سال‌هایی نه‌چندان دور بعضی‌ها مترو و توسعه آن را یک وسیله تجملاتی با بهره کم توصیف می‌کردند اما این تفکر دوام چندانی نداشت. زمانی که توسعه مترو آغاز و این وسیله حمل‌ونقل روی ریل حرکت خود قرار گرفت، به‌تدریج این تفکرات رنگ و بوی دیگری به خود گرفت و به‌تدریج همگان نه‌تنها بر کارآیی بالای این وسیله اذعان کردند، بلکه به فکر برنامه‌ریزی برای احداث مترو در شهر و دیار خود هم افتادند. این روزها هم رقابت سنگین و نفسگیری برای توسعه مترو در شهرهای بزرگ در جریان است. اما این وسیله حمل‌ونقل پاک و مطمئن برای در حرکت بودن و توسعه بیشتر نیازمند هزینه‌های بالا و بودجه‌های میلیاردی است؛ بنابر اظهارات معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری پایتخت، در حال حاضر ساخت هر کیلومتر مترو چیزی معادل 100 میلیارد تومان هزینه دارد.  این در حالی است که به‌رغم تاکیدات فراوان بر نقش غیر قابل انکار این وسیله حمل‌ونقل عمومی در بهبود وضعیت آلودگی هوا در کلانشهرها بویژه کلانشهر تهران، به نظر می‌رسد دولت یازدهم آن‌طور که باید به فکر حمایت از توسعه مترو نیست و رقم بدهی‌های میلیاردی دولت به شهرداری برای ساخت و بهره‌برداری از مترو خود موید این موضوع است. بی‌شک اینکه با وجود بدهی‌های دولت به شهرداری چطور قرار است وعده شهردار تهران مبنی بر تکمیل و بهره‌برداری از تمام خطوط متروی پایتخت تا پایان سال 95 محقق شود یا اینکه گره ترافیک پایتخت در کدام نقطه کور شده است را باید از معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار تهران جویا شد.  سیدجعفر تشکری‌هاشمی که به واسطه سابقه طولانی خدمت در شهرداری نبض ترافیک و حمل‌ونقل عمومی را در دست دارد در گپ‌و‌گفتی چندساعته و تفصیلی با «وطن امروز» به بسیاری از این پرسش‌ها و ابهامات موجود پاسخ داد.

 آقای تشکری هاشمی! یکی از برنامه‌های شهرداری تهران در زمینه حفظ محیط زیست، راه‌اندازی کمپین «آسمان آبی، زمین پاک» است؛ این برنامه چه اهدافی را دنبال می‌کند؟
در کمپین آسمان آبی، زمین پاک در واقع 2 موضوع اصلی مورد توجه قرار گرفته است؛ اول اینکه چطور می‌توانیم آلودگی هوا را در شهر تهران به حداقل ممکن برسانیم و موضوع دوم اینکه به چه طریقی می‌توان زمین را که به نوعی یک نعمت خدادادی است حفظ کنیم، چراکه تمام چرخه غذایی و حیات ما در زمین و آسمان به هم گره خورده و لازم است راه‌های پاک نگاه داشتن آنها را بیاموزیم. امروز موضوع محیط زیست مهم‌ترین مساله همه جوامع است. متاسفانه ما در این بعد عقب‌ماندگی داریم. سال‌هاست به محیط زیست بی‌توجهی کرده‌ایم و خیلی از سرمایه‌های خدادادی را از بین برده‌ایم. موضوع محیط زیست بسیار پراهمیت است و با سلامت بشر ارتباط مستقیم دارد و لازم است برخی رفتارها و تصورات غلط گذشته درباره این مقوله تغییر کند. برخلاف تصوری که وزش باد آلودگی‌ها را جابه‌جا کرده و هوا را پاک می‌کند باید بدانیم که این آلودگی فقط کمی جابه‌جا شده و روی سر افرادی قرار می‌گیرد که خیلی دخالتی در تولید آن نداشته‌اند و آنهایی را که دور‌تر از مناطق آلوده هستند نیز شریک می‌کند.  همچنین اگر برای رفع آلودگی هوا منتظر بارش باشیم هم باید از یاد نبریم که بارش نزولات آسمانی آلودگی‌ها را دوباره به زمین کشانده و وارد سفره‌های آب زیرزمینی می‌کند و در بستر خاک دوباره وارد چرخه غذایی شده و به مصرف می‌رسد.
 این روزها مقوله حفظ محیط زیست تا چه حد در حیطه اختیارات شهرداری قرار دارد؟ به نظر می‌رسد نهادهای دیگری در این زمینه مسؤولیت دارند اما چرا شهرداری در این راه پیش قدم شده است؟
شهرداری تهران همواره در تلاش است پیشتاز و پیشقراول کارهای مهم و بر زمین مانده شهر باشد بنابراین کم‌توجهی به محیط زیست دلیل شهرداری برای ورود به این موضوع شد. البته برخی از این مسائل از توان شهرداری تهران خارج است. به‌عنوان نمونه ما درباره کیفیت سوخت کاری نمی‌توانیم انجام دهیم یا اینکه احتراق موتور خودروها با چه شرایطی انجام می‌شود از حیطه وظایف شهرداری خارج است. شهرداری نمی‌تواند درباره صنعت کشور کاری انجام دهد اما مجموعه‌ای از ظرفیت‌ها در اختیار شهرداری قرار دارد که می‌تواند در این بخش موثر واقع شود. به‌عنوان نمونه ما معتقدیم جریان ترافیک در شهر به گونه‌ای ساماندهی شده که استفاده افراطی از خودرو و رفتارهای نامناسب در رانندگی منجر به مصرف غیرطبیعی سوخت در شهرهای ما می‌شود و ما می‌توانیم با برنامه‌ریزی، کاهش استفاده از خودرو و کاهش تولید، آلایندگی‌ها را از طریق هدایت حمل‌ونقل درون شهری به سمت وسایل نقلیه عمومی مدیریت کنیم. بخش دیگری هم که درباره صیانت از محیط زیست در کانون توجه شهرداری تهران قرار گرفت تفکیک زباله‌های خانگی و شهری بود. ما باید زباله را به‌عنوان یک ثروت نگاه کنیم تا ابزاری برای تخریب محیط زیست نباشد.
 شهر تهران به‌عنوان پایتخت ایران در حال حاضر با چه مشکلی به‌عنوان مهم‌ترین چالش حوزه حمل‌ونقل دست و پنجه نرم می‌کند و در حقیقت پاشنه آشیل مشکلات شهر تهران چیست؟
برای واکاوی این موضوع باید با نگاهی طیفی به قضیه نگاه کرد و اگر به یک شاخص محدود شویم تا حد زیادی منحرف می‌شویم. در موضوع ترافیک تهران باید به طیفی از فعالیت‌ها توجه کنیم البته فعالیت‌هایی با حداکثر اثربخشی. به‌عنوان مثال همانطور که راجع به مدیریت عرضه صحبت می‌کنیم باید به مدیریت تقاضا هم در ساماندهی عبور و مرور شهروندان توجه داشت. این دو مقوله از ابتدایی‌ترین مبانی ترافیکی هستند که باید با هم مورد توجه قرارگیرند. اعتقاد داریم که حمل‌ونقل عمومی باید به صورت یکپارچه، ارزان، راحت و در دسترس باشد تا به‌عنوان یک سیستم قابل قبول پذیرفته شود. بر این اساس مهم‌ترین مشکلات ترافیک پایتخت هم در 2 بخش مدیریت تقاضا و عرضه قابل بررسی است.
 آیا حمل‌ونقل عمومی در پایتخت ویژگی‌های عنوان شده درباره سیستم حمل‌ونقل ایده‌آل را داراست؟
به طور حتم سیستم حمل‌ونقل عمومی پایتخت همه این ویژگی‌ها را ندارد البته نسبت به گذشته خیلی بهتر شده است اما درباره اینکه آیا در بهترین نقطه قرار گرفته‌ایم هم باید گفت خیر. خیلی باید تلاش کنیم تا به این نقطه برسیم.
در بخش مدیریت عرضه این ملاک‌ها مطرح است و باید مترو را توسعه داد و خطوط اتوبوس تندرو را قوام ببخشیم و تنوع سیستمی ایجاد کنیم تا به نقطه ایده‌آل برسیم. حمل‌ونقل عمومی مطمئن یعنی زمانی که از منزل خارج می‌شوید این اطمینان را داشته باشید که با پیمایش حداکثر 350متر به یک امکان حمل‌ونقل عمومی می‌رسید و با تغییر حداکثر 2 وسیله خود را به مقصد برسانید.
 مشکلاتی که در بخش مدیریت تقاضا وجود دارد تا چه حد جدی است و برنامه‌های شهرداری برای کنترل آن شامل چه مواردی می‌شود؟
سفرهایی در شهر ما شکل می‌گیرد که نباید بگذاریم به وجود آید. کم کردن سفرهای درون‌شهری شهروندان باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد که البته با راهکارهای ساده‌ای می‌توان برای ساماندهی این مقوله نیز آستین بالا زد. در بحث مدیریت تقاضای سفر اعتقاد داریم بیش از 50 درصد از سفرهای درون‌شهری قابل کاهش است. یعنی می‌توانیم کاری کنیم که شهروندان حداقل 50درصد حد موجود را مجبور به انجام سفر باشند. در دولت گذشته همراه با شهردار تهران در جلسه‌ای با رئیس‌جمهور وقت بسیاری از این موضوعات را مطرح کردم که نظر رئیس‌جمهور هم مثبت بود و از این طرح‌ها استقبال کرد. باید تلاش کنیم این برنامه‌ها دوباره محقق شود. در آن جلسه از دولت خواستیم مصوبه‌ای داشته باشد تا برای دریافت هر نوع خدمتی از دستگاه‌های دولتی حداکثر یک‌بار مردم نیاز به مراجعه حضوری داشته باشند. در حال حاضر اگر قرار باشد از بانک وام بگیریم چند بار باید مسیر خانه تا بانک را طی کنیم؟ برای تحویل یک خودرو از خودروساز باید بارها رفت و آمد کرد. سایر نهادها و ادارات هم همین طور است. آموزش‌وپرورش، وزارت علوم و هر سازمان و دستگاهی که به مردم خدمات می‌دهد بارها و بارها افراد را در سطح شهر جابه‌جا می‌کند. پیشنهاد دادیم سازوکاری در دستگاه‌های دولتی ایجاد شود که براساس آن حداکثر یک‌بار برای دریافت خدمات نیاز به مراجعه حضوری وجود باشد. این موضوع می‌تواند سفرهای درون‌شهری را کاهش دهد.
 با وجود تاکید فراوان بر استفاده از سیستم حمل‌ونقل عمومی چرا روند گسترش حمل‌ونقل عمومی آنطور که باید پیشرفت ندارد؟
متناسب نبودن پیشرفت خطوط حمل‌ونقل عمومی با آنچه براساس مدیریت عرضه و تقاضا مدنظر است به این دلیل اتفاق می‌افتد که در تصمیم‌گیری‌ها ساختار مدیریت واحد نداریم. هر بخشی به دنبال این است که کار خود را انجام دهد. اداره شهر به پاروزنان زیادی نیاز دارد اما یک سکاندار می‌خواهد. ما نمی‌خواهیم دستگاهی کار اداره دیگر را انجام دهد اما باید از یک دستگاه واحد مدیریتی برخوردار باشیم. تا مادامی که ما در شهر جزیره‌هایی داریم که هر کدام کار خود را انجام می‌دهند نمی‌توانیم امیدوار باشیم که برنامه‌ها به نتیجه برسند. همه می‌دانیم مترو مفیدترین سیستم حمل‌ونقلی است و یک سرمایه بسیار ماندگار تعریف می‌شود و به لحاظ زیست‌محیطی هم سالم‌ترین و کارآمد‌ترین سیستم حمل‌ونقلی است. به علاوه اشغال سطح آن هم در حد صفر است و به‌عنوان سیستم پدافند غیرعامل هم می‌تواند در زمان بحران‌ها در خدمت شهر باشد اما با وجود این مزایا چون دستگاه‌های گوناگونی درباره آن تصمیم‌گیری می‌کنند اهداف آن محقق نمی‌شود.
در خارج از کشور پول برای توسعه مترو داریم. در کشور چین منابع این کار سپرده‌گذاری شده است و می‌تواند به تسهیلات تبدیل شده و مشکلات حمل‌ونقلی را حل و نیازهای سرمایه‌گذاری را به صورت فوری رفع کند اما وقتی در متن کار وارد می‌شویم با ده‌ها مانع مواجه می‌شویم.
 مهم‌ترین مانعی که مسیر توسعه خطوط متروی پایتخت را سد کرده است چیست؟
مهم‌ترین مانع تصویب نشدن، تخصیص نیافتن، نبود ساختار اجرایی مناسب و انجام ندادن بموقع وظایف هر یک از دستگاه‌ها در زمان و موقعیت لازم است. سال‌ها برای پایداری یک فاینانس یا گشایش ال‌سی برای فراهم آمدن امکان ساخت مترو زمان صرف می‌شود اما این کار در پیچ و خم یک شبکه اداری ناکارآمد متوقف می‌شود. موضوعاتی که بخش اندکی از آن در دست شهرداری است. با توجه به این مشکلات من فکر می‌کنم در ساخت مترو کارها معجزه‌گونه انجام شده است یعنی با وجود همه این مشکلات در سال جاری پیشرفت مترو چشمگیر بوده است.
کل بودجه‌ای که مجلس برای مترو تصویب کرده و باید توسط دولت پرداخت شود 5/195میلیارد تومان است که حدود 90میلیارد تومان آن تاکنون از طرف دولت پرداخت شده است از طرفی ساخت هر کیلومتر مترو در حال حاضر 100میلیارد تومان هزینه دارد بر این اساس با بودجه دولتی نمی‌توان حتی یک‌کیلومتر مترو ساخت.
 چه مولفه‌هایی در برآورد هزینه 100میلیاردی ساخت مترو در نظر گرفته شده؟ به نظر می‌رسد این رقم در مقایسه با چند سال گذشته با جهش مواجه شده است!
در برآورد هزینه ساخت هر کیلومتر مترو باید 5/3 برابر شدن قیمت دلار در مقایسه با سنوات گذشته را در نظر داشت ضمن اینکه اگر بخواهیم بر پایه ریال هم نرخ‌ها را مقایسه کنیم باید ارزش پول را طی این سال‌ها در نظر بگیریم. به علاوه می‌توان مترو را با سرفاصله 6 دقیقه‌ای قطارها ساخت اما آنچه در حال حاضر در برآوردها مدنظر بوده طراحی خطوط با سرفاصله 2 دقیقه است. اعداد و ارقام دقیق محاسبه شده و متروی ایران جزو ارزان‌ترین متروهای دنیاست و طی 10سالی که من در شهرداری هستم این رقم از 40میلیارد تومان با دلار 900 تومان به رقم فعلی رسیده است.
 آقای تشکری‌هاشمی! در صحبت‌های خود به مدیریت جزیره‌ای اشاره کردید، چرا هنوز مدیریت یکپارچه شهری نهادینه نشده و با مشکل همراه است؟
این موضوع سال‌هاست در مجموعه شهرداری مورد توجه قرار گرفته و هم‌اکنون در شهرداری بسیار مستحکم است. یعنی یکپارچگی در حد اعلای خود وجود دارد و مدیران به دلیل تثبیت مدیریت شهرداری در 9سال گذشته به یکپارچگی خوبی رسیده‌اند و فهم مشترکی در همه مسائل به‌وجود آمده است اما مشکل بر سر نبود یکپارچگی بین دستگاه‌های دولتی و نهادهای عمومی دیگر با شهرداری است. برای مثال آیا خودروساز مسائل مربوط به شهر را در محاسبات خود لحاظ می‌کند؟ نیازمندی‌ها و موضوعاتی که ما مورد توجه قرار می‌دهیم از سوی دیگر نهادها تا چه حد مورد دقت است. ما معتقدیم موتوسیکلت‌های بنزینی موجود که استاندارد یورو یک را هم پاس نمی‌کنند بسیار آلاینده بوده و حدود 8 برابر یک خودروی یورو 2 تولید آلایندگی می‌کنند بنابراین موتوسیکلت‌های موجود به اندازه چند ده وسیله استاندارد روز تولید آلودگی می‌کنند. جالب است بدانید میزان آلاینده‌هایی که از اگزوز یک موتوسیکلت بیرون می‌آید 15گرم در هر کیلومتر است در حالی که در خودروی استاندارد یورو2 حدود 2گرم است و در استانداردهای بالاتر به زیر یک‌گرم می‌رسد. بنابراین موتوسیکلت‌ها بشدت آلاینده هستند و مهم‌ترین منبع آلودگی صوتی در شهر به شمار می‌آیند. پرخطرترین وسیله آمد و شد نیز هستند. بالاترین آمار مرگ و میر در شهر را دارند و به دلیل ساختاری که دارند بالاترین تخلفات به کمک آنها شکل می‌گیرد اما با این وجود چون منفعت سازنده‌ای در تولید این وسیله است به راحتی تولید و به بازار عرضه می‌شود.  مدیریت شهری به دنبال موتوسیکلت برقی است که آلایندگی صدا نداشته باشد و رفتار‌های ناهنجار با آن قابل انجام نباشد اما در عین حال صنعت کار خود را انجام می‌دهد.
 با توجه به شرایطی که پیش روی متروی تهران قرار دارد، مهم‌ترین خواسته و مطالبه شما از دولت چیست؟
درباره مترو یکسری سند بالادستی وجود دارد که تصمیم‌گیری را آسان می‌کند. معتقدیم دولت باید برای توسعه مترو و تامین بودجه آن به مجلس پیشنهاد دهد و مصوبه‌های لازم را بگیرد. پس از آن دولت وظیفه دارد مصوبات را اجرایی کند تا سیکل کامل مترو و بخش‌های دیگر حمل‌ونقلی تکمیل شود. قانونی وجود دارد به نام قانون حمل‌ونقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت که طبق این قانون دولت باید سالانه 4هزار میلیارد تومان فقط به شهرها برای توسعه حمل‌ونقل عمومی و ساماندهی ترافیک اعتبار اختصاص دهد که هیچگاه حتی نصفی از این عدد هم پیشنهاد نشده است. قانون دوم هم قانون هدفمندی یارانه‌هاست که براساس آن پیش‌بینی شده از محل درآمدهای ناشی از هدفمندسازی یارانه‌ها به مواردی از جمله حمل‌ونقل عمومی کمک شود اما تا به حال اتفاقی نیفتاده است. سومین موردی که باید مورد توجه دولت قرار گیرد قانون بودجه سال‌جاری است. بند «ق تبصره 2» قانون بودجه 93 به سازمان‌هایی که بتوانند صرفه‌جویی در سوخت را رقم بزنند اجازه داده از محل این ردیف کمک بلاعوض دریافت کنند که محقق نشده است. البته صحبت از تحویل 17هزار اتوبوس گازسوز مطرح شد اما در حالی که سال مالی در حال اتمام است هنوز این موضوع در حد مذاکره باقی مانده و این قوانین اثربخشی لازم را ندارد.
علاوه بر این درباره بهره‌مندی از صندوق توسعه ارزی یا همان صندوق ذخیره ارزی سابق مصوباتی وجود دارد که طی این سال‌ها هرچه برای بهره‌مندی از آن تلاش کردیم غیر از یک مورد که در دولت قبل برای تکمیل خط 4مجوز دریافت کردیم تاکنون راه به جایی نبرده‌ایم در حالی که خط 3 و6 در حال حاضر نیازمند حمایت هستند. همچنین قانون حمایت از سامانه‌های ریلی نیز وجود دارد که براساس آن باید 50درصد هزینه ساخت مترو را از محل منابع دولتی و 50درصد از منابع شهرداری تامین شود در حالی که کل بودجه دریافتی از دولت 90میلیارد تومان بوده و شهرداری هزار و700میلیارد تومان تنها برای خط 3هزینه کرده است.
  مشکل کجاست، چرا دولت‌ها از پرداخت سهم مترو طفره می‌روند؟
فکر می‌کنم دلیل آن این است که دولت‌ها تلاش می‌کنند فقط مشکل امروز را حل کنند و به سرمایه‌گذاری بلندمدت بویژه در حمل‌ونقل عمومی عنایت لازم را ندارند. همیشه به دنبال این هستیم که امروز را پشت سر بگذاریم. باید فردا را با دقت دید، هر چه فردا را کمرنگ‌تر ببینیم امروز پرهزینه‌تر خواهد شد. من این مطلب را برای بسیاری از مقامات کشوری توضیح داده‌ام. زمانی که قیمت نفت خیلی هم پایین نیامده بود گفتم یک لیتر بنزین براساسFOB خلیج‌فارس معادل یک دلار قیمت دارد و صنعتگران در سال بین یک 2میلیون خودرو تولید می‌کنند. فرض کنید سالانه یک‌میلیون خودرو تولید شود و این تعداد خودرو باید به ازای هر‌ماه 60 لیتر بنزین دولتی دریافت کنند و به ازای هر لیتر دولت نزدیک به هزار تومان یارانه پرداخت کند. بر این اساس وزارت نفت موظف است 720میلیارد تومان برای این تعداد خودرو یارانه پرداخت کند. این غیر از خودروهایی است که در حال حاضر وجود دارد. چرا یک‌بار دولت یارانه یک‌سال این خودرو‌ها را حذف نمی‌کند و این مبالغ را به مترو اختصاص نمی‌دهد؟ عادت کرده‌ایم روزمرگی کنیم و افق بلندمدت را نمی‌بینیم. در حالی که با استفاده از مترو به ازای هر مسافر7/0لیتر سوخت صرفه‌جویی می‌شود.
  اما در آن سوی ماجرا تعدادی از نمایندگان و کارشناسان بر این باورند که مترو خودکفاست و می‌تواند بخش عظیمی از هزینه‌های خود را تامین کند؛ تا چه حد با این دیدگاه موافق هستید؟
این موضوعی است که غصه‌های ما را بیشتر می‌کند و نشان می‌دهد نسبت به وضع موجود هم اطلاعات ضعیف است. ما سالانه 800میلیارد تومان برای نگهداشت متروی موجود یارانه می‌دهیم. یعنی پولی را که مردم باید برای بلیت پرداخت کنند یا دولت باید به شهرداری پرداخت کند تا ما بلیت ارزان در اختیار مردم قرار دهیم خودمان پرداخت می‌کنیم تا بتوانیم حقوق، اقلام مصرفی و تعمیرات ضروری را انجام دهیم. استهلاک و کالاهای سرمایه‌ای و خواب سرمایه را هم در نظر نگرفته‌ایم. هر کس فکر می‌کند مترو سوددهی دارد ما دستش را می‌بوسیم و تقاضا می‌کنیم برای اداره مترو و سرمایه‌گذاری برای گسترش آن وارد میدان شود.
 پرداخت 800میلیارد تومان در سال رقم قابل توجهی است. این مبلغ صرف چه هزینه‌های می‌شود و چرا چنین هزینه‌ای به شهرداری تحمیل شده است؟
مردم با خرید بلیت حدود 70میلیارد تومان به مترو پرداخت می‌کنند و برای گذران هزینه‌های جاری مترو که شامل حقوق و دستمزد و خرید اقلام مصرفی است ضرورت دارد شهرداری 800میلیارد تومان به این مبلغ اضافه کند. البته گاهی هم دولت 50میلیارد تومان یارانه پرداخت می‌کند که رقم آن در مقابل هزینه‌های جاری مترو هیچ است. سرمایه ما هیچگاه برگشت ندارد. امسال هزار و 700میلیارد تومان برای خط 3هزینه شده تا بخش شمالی آن راه‌اندازی شود. بخش اندکی از هزینه‌ها به‌عنوان سرمایه باقی می‌ماند اما مبلغی که در بالا به آنها اشاره شد همگی جزو مخارج بوده و به سرعت خرج می‌شود. مانند یارانه‌هایی که دولت پرداخت می‌کند و به سرعت برای خرید نان و چند قلم کالای مصرفی دیگر هزینه می‌شود. این یارانه هم برای مترو هزینه شده و به سرعت از بین می‌رود. همانطور که گفته شد دولت در حدود 20 تا حداکثر 50 میلیارد تومان یارانه به مترو می‌دهد و مردم هم 60 تا 70میلیارد تومان بابت بلیت پرداخت می‌کنند و شهرداری هم 800میلیارد تومان هزینه می‌کند تا فقط چرخ متروی موجود بچرخد.
 بودجه سال آینده را چطور ارزیابی می‌کنید؛ آیا می‌توان برای توسعه مترو و حمل‌ونقل عمومی به این بودجه امیدوار بود؟
ما هیچگاه با بودجه سنواتی که در مجلس مصوب می‌شود نتوانسته‌ایم مترو بسازیم. عددی در حدود 200میلیارد تومان مصوب می‌شود که در نهایت یک سوم آن را پرداخت می‌کنند در حالی که ساخت هر کیلومتر مترو 100میلیارد تومان هزینه دارد. پس با بودجه سنواتی نمی‌توان کاری انجام داد. بخش عمده این کار روی دوش شهرداری تهران است. ما معتقدیم نباید بلایی که سر بودجه دولت آمده بر سر بودجه شهرداری هم بیاید. در حال حاضر بودجه دولت صرف ردیف‌های اجرایی می‌شود و بودجه عمرانی ناامیدکننده به نظر می‌رسد. با توجه به وضعیت بودجه دولت نمی‌توان کارهای زیربنایی انجام داد. بیشتر بودجه معطوف به پرداخت یارانه و حقوق و دستمزد شده و بخش عمرانی بی‌نصیب مانده است اما خوشبختانه شهرداری بیش از 70درصد بودجه خود را عمرانی قرار داده و امیدواریم این عدد به 80 درصد برسد. با بودجه دولت کار شدنی نیست. نه دولت پیشنهاد می‌دهد و نه مجلس بودجه‌ای برای مترو مصوب می‌کند، پس تنها راه ساخت مترو استفاده از فاینانس است.
 استفاده از فاینانس چه ویژگی‌هایی دارد؟
اول اینکه می‌توانیم مطمئن باشیم به این پول دسترسی داریم. درست است که یکجا این مبلغ پرداخت نمی‌شود اما می‌دانیم این منبع در اختیار ما است و زمانی که یک خط را فاینانس کردیم مطمئن هستیم هزینه آن تامین شده است. نکته دوم این است که قدرت برنامه‌ریزی پیدا می‌کنیم و می‌دانیم چقدر جبهه کاری تعریف کنیم و تا چه حد امکانات را درگیر کنیم. سوم هم اینکه می‌دانیم سالانه باید رقمی برای بازپرداخت این مبلغ در نظر بگیرم بنابراین وضعیت کار روشن می‌شود. زمانی که اعداد و ارقام این پروژه‌ها بسته می‌شود رقم‌های درشتی لازم است. قیمت یک واگن ممکن است به 5 میلیارد تومان برسد. 7 واگن برای یک رام قطار لازم است که در مجموع هر رام قطار 35 میلیارد تومان هزینه دارد. اگر سرفاصله قطارها را 4دقیقه در نظر بگیریم و به ازای هر کیلومتر طول خط هم یک رام قطار نیاز داشته باشیم برای مسیر 37کیلومتری خط 3 یکهزار و 295میلیارد تومان فقط باید برای واگن‌ها پرداخت کنیم.  علاوه بر این نمی‌توان تجهیز یک خط را طی سالیان متمادی انجام داد و به صورت تکی واگن خرید. باید یک خط یک‌باره تجهیز شده و مورد بهره‌برداری قرار گیرد و ناوگان، امکانات و تجهیزات را زیر بار ببریم. اگر بدانیم این مبلغ طی مدت 2 سال تامین می‌شود با برنامه‌ریزی و کار شبانه‌روزی عملیات ساخت مترو آغاز می‌شود. برای حل مساله یک راه وجود دارد و راه دومی هم نیست. دولت باید اجازه دهد از فاینانس کشورهای خارجی استفاده کنیم. در حال حاضر این ظرفیت قانونی با کشور چین وجود دارد اما متاسفانه شنیده‌ها حاکی از آن است که پروژه‌های متعددی به چین معرفی شده اما دولت مترو را به‌عنوان اولویت معرفی نکرده است در حالی که مترو و شهرداری توانسته است از این فاینانس به خوبی استفاده کند. مذاکراتی با دولت چین شده تا سقف این فاینانس را افزایش دهند تا از مبالغ بیشتری بتوانیم استفاده کنیم اما به هر ترتیب در یک نقطه به نام شورای اقتصاد متوقف هستیم و تمدید مجوز صادر شده در دولت قبل با مشکل روبه‌رو شده است. در دولت قبل مجوز دریافت شد اما با برداشتن گام‌های مقدماتی این کار مدت اعتبار گواهی شورای اقتصاد به پایان رسید و در حال حاضر که تمام مقدمات کار فراهم شده اعتبار گواهی شورای اقتصاد تمام شده است. برای حل مشکلات متروی تهران تنها فاینانس راهگشاست و همه کارهای آن انجام گرفته و بانک عامل انتخاب شده، طرح توجیه اقتصادی ارائه شده و مذاکرات با فاینانسور خارجی به پایان رسیده و مراحل ساخت و تولید در مسیر واقعی قرار گرفته، تنها کافی است دولت قلم را روی برگه شورای اقتصاد بچرخاند تا خط 3، 7 و 6 مترو در سال 95 قابل بهره‌برداری شود. شهردار تهران هم قول داد تا پایان سال95 بهره‌برداری از این خطوط انجام شود و ما این تجربه را داریم که وقتی شهردار قول می‌دهد آن را تعهد مسؤولانه تصور می‌کند و ذره‌ای در این مسیر کوتاهی و اغماض نخواهد کرد.
 با توجه به اهمیت مترو و ارتباط آن با سلامتی شهروندان، چرا دولت برای صدور مجوز تعلل می‌کند؟
 من هنوز نتوانسته‌ام دلیلی برای این کار پیدا کنم. البته به ما گفته‌اند چون مترو جزو پروژه‌های اولویت‌دار نبوده این اتفاق افتاده است که خود جای تعجب دارد. چرا زمانی که مردم در اثر آلودگی هوا می‌میرند و زندگی در شرایط سخت پایتخت را تحمل می‌کنند مترو به‌عنوان تنها راه کمک به وضعیت حمل‌ونقل عمومی و محیط زیست از اولویت دولت خارج است؟ طرح‌های صنعتی یا معادن برای استفاده از فاینانس معرفی شوند اما مترو بی‌بهره می‌ماند!
البته به‌تازگی دولت مطرح کرده که اگر بتوانیم ظرفیت بیشتری برای فاینانس در نظر بگیریم مترو را هم معرفی خواهیم کرد و حتی طرف چینی هم موافقت کرده اما هنوز مجوز این کار از شورای اقتصاد بیرون نیامده است. ما همه بضاعت شهرداری را به کار گرفته و تلاش می‌کنیم و امیدواریم چرخش قلم‌ها به سمت منفعت مردم هر چه سریع‌تر صورت گیرد.
 یکی از برنامه‌های اصلی معاونت حمل‌ونقل شهرداری تهران صدور مجوز‌های طرح ترافیک است. امسال و در برنامه‌ریزی برای این کار چه موضوعات جدیدی را مد نظر قرار داده و صدور آرم‌های طرح ترافیک جدید چه تفاوت‌هایی با سال جاری دارد؟
یکی از تفاوت‌های عمده این برنامه در سال جدید حذف برچسب‌های طرح ترافیک است. از ابتدای سال94محدوده زوج و فرد هم با کمک دوربین‌ها و به صورت مکانیزه کنترل خواهد شد و محدوده طرح ترافیک هم که از این امکان بهره‌مند است بنابراین صدور برچسب ضرورت ندارد. زمانی که با دوربین می‌توان همه خودرو‌های وارد شده به محدوده طرح ترافیک و محدوده زوج و فرد را رصد کنیم قرار دادن مامور پلیس در این نواحی و تحمل تنش‌هایی که افراد متخلف انجام می‌دهند کاری است که نه در شأن پلیس است و نه زیبنده مردم بنابراین شهرداری در مبادی ورودی و خروجی محدوده‌های ترافیکی دوربین‌هایی با تکنولوژی پردازش تصویری نصب کرده که این دوربین‌ها پلاک خودرو را به دیتا تبدیل کرده و با بانک اطلاعات خودروهای دارای مجوز مقایسه می‌کنند، اگر خودرو دارای مجوز نبود اطلاعات به پلیس ارسال شده و در آنجا ثبت می‌شود. با توجه به این تکنولوژی چاپ برچسب ضرورت نداشت و حذف شد اما کارتی مشابه کارت‌های الکترونیکی برای مردم تدارک دیدیم که با این کارت می‌توانند علاوه بر استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی مانند مترو و اتوبوس در صورت کنترل ماموران راهور به‌عنوان مجوز ورود به طرح نیز به پلیس ارائه دهند.
تفاوت دیگری که امسال ایجاد شده امکان انتخاب روزهای استفاده از طرح ترافیک است. ما تا پایان بهمن‌ماه اسامی واجدان شرایط را اعلام خواهیم کرد. البته اعلام اسامی به معنای این نیست که اگر فردی در لیست نبود واجد شرایط نبوده است. سیستم بررسی به این شیوه عمل می‌کند که همه اطلاعات افراد دریافت شده و امتیازدهی می‌شود و چون تعداد مجوزها محدود است بین افرادی که بالاترین امتیاز را کسب کرده‌اند، تقسیم می‌شود. این افراد باید به دفاتر خدمات شهرداری مراجعه کرده و مستندات خود را ارائه کنند و پس از تایید مدارک می‌توانند با شماره پیگیری تعلق گرفته از طریق وب‌سایت این معاونت وارد سیستم شده و روزهایی را که تمایل به استفاده از مجوز طرح ترافیک خود ندارند انتخاب کنند. هنگام ورود به سایت پنجره‌ای برای کاربر باز می‌شود که 12ماه سال و تمام روزهای طرح را نشان می‌دهد تا کاربر روزهایی که می‌تواند از طرح استفاده نکند را انتخاب کند. به‌عنوان مثال فردی که استاد دانشگاه است و روزهای دوشنبه کلاس ندارد می‌تواند روزهای دوشنبه را از برنامه خارج کند. این روشی داوطلبانه است که تعداد روزها را کاهش دهند. هزینه طرح ترافیک هم در قبال روزهایی که طرح استفاده می‌شود دریافت خواهد شد. به‌عنوان مثال اگر هزینه طرح یک‌میلیون تومان برای 300روز تردد در نظر گرفته شده هر روز استفاده از آن 3هزار و 300تومان هزینه دارد که افراد به تعداد روزهایی که از طرح استفاده می‌کنند آن را پرداخت خواهند کرد. نکته دوم اینکه به تعداد روزهایی که افراد انتخاب کنند وارد طرح نشوند یک شارژ 250تومانی کارت حمل‌ونقل عمومی دریافت خواهند کرد.

گروه بین‌الملل: اوضاع امنیتی در صنعا به سمت ثبات پیش می‌رود اما برخی طرف‌های منطقه‌ای و غربی پس از صدور اعلامیه قانون اساسی به برداشتن گام‌های تنش‌آفرینانه در قبال یمن اقدام کرده‌اند. این گام‌ها به شیوه‌های مختلف بوده است؛ زنجیره فراخوانی سفرا از یمن ادامه دارد. این تنش‌آفرینی به سازمان ملل متحد نیز کشیده شد و برخی کشورهای عرب حاشیه خلیج‌فارس تلاش کردند پیش‌نویس قطعنامه‌ای در محکومیت جنبش انصارالله یمن صادر شود اما این تلاش‌ها با مخالفت روسیه و چین با پیش‌نویس این قطعنامه شکست خورد. این پیش‌نویس رویدادهای اخیر یمن را کودتا توصیف کرده و بازگرداندن نهادهای دولتی و خلع سلاح انصارالله را خواستار شده است. این پیش‌نویس همچنین انصارالله را تهدید کرده بود اگر این گروه به صورت کتبی تعهد ندهد، گام‌های بیشتری علیه این گروه برداشته خواهد شد. وزارت خارجه روسیه اعلام کرد تقویت فشارهای خارجی بر طرف‌های سیاسی در یمن از جمله تحریم‌ها به نتایج معکوس منجر خواهد شد و آنها به گفت‌وگوی فراگیر دعوت کرد. با این وجود، کشورهای حوزه خلیج‌فارس عقب‌نشینی نکردند و دیروز - شنبه- کشورهای عضو شورای همکاری به بهانه یمن در ریاض نشست برگزار کردند.
واکنش انصارالله به مناقشات در شورای امنیت
همزمان محمد عبدالسلام، سخنگوی جنبش انصارالله با انتقاد شدید از مناقشات در شورای امنیت درباره یمن گفت: مذاکراتی که در صنعا با نظارت جمال بن عمر، فرستاده سازمان ملل صورت می‌گیرد، به صورت خوبی در جریان است و توافق شده است که در مرحله آتی شورای ملی تشکیل، دوره انتقالی ایجاد، شورای ریاست جمهوری تشکیل و رئیسی برای این شورا انتخاب شود و مذاکرات همچنان ادامه داشت. وی مخالفت خود را با اظهارات جمال بن عمر که بیانیه قانون اساسی را «یکجانبه» خوانده بود، عنوان داشت: این توصیف نادرست است و نمی‌توانیم آن را بپذیریم چراکه بیشتر مردم دست به تحرکاتی زدند تا خلأ قانون اساسی را پر کنند و در کنگره ملی گسترده جنبش انصارالله، از همه مناطق نمایندگانی حضور داشتند.
سناریوی ادامه‌دار بستن سفارتخانه‌ها
با هدف دامن زدن به اوضاع سیاسی یمن و مانع‌تراشی در اداره این کشور، کشورهای مختلف به بهانه اوضاع نابسامان امنیتی یمن به بستن سفارتخانه‌های خود ادامه می‌دهند. منابع خبری خاطرنشان کردند که سفارتخانه هلند و بخش کنسولگری سفارتخانه ژاپن به بهانه «اوضاع امنیتی نابسامان» یمن تعطیل شدند. وزارت خارجه امارات نیز از تعلیق فعالیت سفارتخانه خود در صنعا خبر داده و افزود‌ تیم دیپلماتیک خود را از این کشور خارج کرده است. عربستان، آلمان و ایتالیا نیز به جرگه کشورهایی که سفارتخانه‌های خود را در یمن تعطیل کردند، پیوسته‌اند. پیشتر یک مسؤول در وزارت خارجه عربستان از به تعلیق درآمدن فعالیت‌های سفارتخانه این کشور در یمن خبر داد. وزارت خارجه آلمان نیز اعلام کرد سفارتخانه خود را در صنعا بسته و کارمندان خود را خارج کرده است. ایتالیا نیز سفارتخانه خود را در یمن بست و سفیر و کارمندانش را خارج کرد. آمریکا به شیوه هرج و مرج‌طلبانه به خارج کردن کارمندانش از سفارتخانه آمریکا در صنعا اقدام کرد و طی آن مقادیری سلاح و اسناد را به آتش کشید و خودروهای ضدگلوله را برای طرف‌های امنیتی یمنی گذاشت. دولت آمریکا این اقدام خود را با بهانه قرار دادن وخامت اوضاع امنیتی توجیه کرد. فرانسه و انگلیس نیز روز چهارشنبه گذشته سفارتخانه‌های خود را در صنعا تعطیل کردند. سفیر اتحادیه اروپا نیز تصمیم گرفت بنا به دلایل امنیتی صنعا را ترک کند. روسیه و چین که منافعی در یمن دارند اعلام کردند این وضع نیازی به فراخوانی سفرا ندارد. در همین راستا و در سایه نگرانی‌های روزافزون درباره فروپاشی اقتصادی صنعا و محاصره تحمیلی علیه یمن پس از خروج هیأت‌های برخی کشورها، سفیر چین تاکید می‌کند که کشورش تلاش خواهد کرد تا حمایتش از یمن و سرمایه‌گذاری در این کشور را افزایش دهد و مرحله آتی در روابط دوجانبه شاهد افزایش همکاری‌ها‌ی دوجانبه خواهد بود. طبق گزارش روزنامه الاخبار، افکارعمومی سیاسی و مردمی در یمن نیز 2 دسته است، برخی درباره پیامدهای این تحریم تحمیلی که کشورهای حاشیه خلیج فارس و همپیمانان غربی آن علیه یمن اعمال کردند، هشدار می‌دهند اما دسته‌ای دیگر، جایگزینی روسیه، چین و ایران و پرشدن خلأ توقف کمک‌های آمریکا و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس را به فال نیک می‌گیرند. این مساله را اظهارات سفیر چین که به افزایش کمک‌ها به یمن وعده داده، تایید می‌کند. روسیه نیز با وتوی درخواست تحریم انصارالله در شورای امنیت، نشان داد که جایگزین مناسبی برای حمایت‌های آمریکا از صنعا است. از سوی دیگر، جنبش انصارالله یمن بسته شدن سفارتخانه‌های کشورهای غربی در این کشور را اقدامی برای فشار بر انقلابیون و شکستن اراده مردم یمن توصیف کرده است.
تحرکات ریاض و قاهره برای مداخله در یمن
تحولات جاری در یمن که با قدرتیابی جنبش انصارالله در این کشور همراه بوده،  منافع برخی کشورها را تهدید کرده و آنها را به واکنش واداشته است. در همین راستا، خبرگزاری آمریکایی آسوشیتدپرس فاش کرد عربستان سعودی در حالی عزم خود را برای مسلح کردن قبایل استان مأرب علیه نیروهای جنبش مردمی انصارالله جزم کرده است که مصر نیز در حال آماده کردن یک یگان «واکنش سریع» است تا در صورت تهدید شدن تنگه «باب المندب» به آن کشور اعزام کند. عربستان سعودی پیش از این نیز برای قبایل یمنی طرفدار ریاض اسلحه ارسال کرده بود. آسوشیتدپرس با بیان اینکه عربستان سعودی از طریق مرزهای جنوبی خود قبایل یمنی را علیه جنبش انصارالله مسلح می‌کند، مدعی شد که مسؤولان امنیتی از وجود هماهنگی قبلی بین 2 کشور سخن گفتند. برخی مسؤولان یمنی که نخواستند نامشان فاش شود، اعلام کردند: قوی‌ترین متحد آمریکا (در منطقه) یعنی عربستان سعودی، اسلحه و اموال برای مردان قبایل استان مأرب واقع در شمال یمن ارسال کرده‌ تا از آنها در مقابله با شورشیان حمایت کند. براساس این گزارش، دولت‌های مصر و عربستان برای واکنش نظامی مشترک در یمن در صورت نیاز، با یکدیگر هماهنگی کرده‌اند. این خبرگزاری در اقدامی تفرقه‌افکنانه همچنین مدعی شد که مصر و عربستان سعودی به عنوان بزرگ‌ترین کشورهای سنی در منطقه از به قدرت رسیدن شیعیان الحوثی در یمن ناراحت بوده و چنین امری را به مثابه یک پیروزی ژئوپلیتیک برای ایران می‌دانند.
 

گروه اقتصادی: انتقادات به توافقنامه ترجیحی تجاری میان ایران و ترکیه همچنان ادامه دارد و اگرچه رئیس سازمان توسعه تجارت ایران و دیگر دولتی‌ها از اجرای این تعرفه ترجیحی دفاع می‌کنند و ولی‌الله افخمی‌راد از بازنگری در این قرارداد خبر داده و گفته است تعرفه کالاهایی که براساس تجارت ترجیحی از ترکیه به ایران وارد می‌شود 5 تا 10 درصد بوده و رقمی نیست که بتوان سالانه برای آن تخفیف قائل شد اما بخش خصوصی از چنین تعرفه‌ای گله‌مند است و اجرای آن را به نفع تولیدکنندگان ایرانی نمی‌داند. این نگرانی تا آن اندازه است که فعالان بخش خصوصی آن را با قرارداد ترکمانچای یکی می‌دانند. پیش از این حمیدرضا غزنوی، دبیرکل مجمع کارآفرینان ایران با تصریح اینکه توافقنامه ترجیحی ایران و ترکیه غیرعادلانه است از معاون اول رئیس‌جمهور خواستار لغو آن شده بود. غزنوی با تأکید بر اینکه کشور دارای پتانسیل و ویژگی بالایی است، افزود: نباید بازار خود را به‌راحتی در اختیار محصولات خارجی قرار دهیم. وی با بیان اینکه قرارداد ترجیحی ایران و ترکیه در دولت گذشته تدوین شده است، ادامه داد: وزیر صنعت، معدن و تجارت از همان روزهای نخست فعالیت خود درخواست بازنگری این قرارداد را داشت اما متأسفانه  این قرارداد بدون بازنگری مناسب به اجرا رسیده است. غزنوی اضافه کرد: ایران در این قرارداد با موافقت طرف ترک در کاهش 50 تا 100 درصد تعرفه، محصولات کشاورزی از جمله انواع گل‌کلم، خیار، بادنجان و بذر گیاه به همراه محصولاتی دیگری همانند بادبادک، آدامس، آب پنیر، انجیر و تخم پرندگان به ترکیه صادر می‌کند اما ترکیه در این قرارداد با زیرکی، صادرات محصولات صنعتی خود از جمله در و پنجره، انواع لاستیک، ظروف شیشه‌ای و فلزی، انواع منسوجات نساجی، انواع پیچ، صفحات آلومینیوم، موتورهای صنعتی و انواع مبلمان را به ایران انجام خواهد داد. وی در این‌باره خاطرنشان کرد: در این قرارداد واردات لوازم خانگی از جمله انواع فریزر و یخچال به همراه اجاق با سوخت گازی و ماشین ظرفشویی هم درج شده در حالی که ایران هم اکنون در تولید اجاق گاز حرف نخست را در بازار زده و حتی در حوزه ماشین لباسشویی هم با ظرفیت 30 درصدی، 5/1 برابر نیاز داخل تولید می‌کند. محمدحسین برخوردار، رئیس مجمع ملی واردات هم با تشبیه موافقتنامه تجارت ترجیحی ایران و ترکیه به قرارداد ترکمانچای گفته بود: در شرایطی که کشور با بحران بی‌آبی روبه‌رو است، آیا صلاح است کالاهای کشاورزی مشمول تعرفه ترجیحی باشد؟ وی در ادامه اظهار داشت: یکی از موارد مهمی که سبب شده بحث برقراری تعرفه ترجیحی میان ایران و ترکیه آنقدر طولانی شود، فهرست مورد نظر کالاهای دو کشور بوده و  آنچه امروز برای تجار ایرانی شوک‌آور است، فهرست کالاهای ایرانی مشمول این طرح است. برخوردار با تصریح اینکه فهرست کالاهای مشمول تعرفه ترجیحی با ترکیه، یادآور قرارداد ترکمانچای است، افزود: تعرفه ترجیحی باید محرک چرخ تولید باشد. فهرست ترک‌ها کاملا ملاحظات ریز و درشت صنعت‌شان را در بر گرفته اما فهرست کالاهای ما بسیار ضعیف و فاقد کالاهای صنعتی است. به گفته برخوردار طبق توافق دو کشور قرار شده است از ابتدای سال جدید میلادی، 125 فقره کالای ایرانی و 140 فقره کالاهای ترک مشمول تعرفه ترجیحی ‌شود. گفتنی است با توجه به ظرفیت‌های کشور، پیش‌بینی شده که ایران در 5 سال آینده بین30 تا 40 میلیارد دلار روابط تجاری با ترکیه داشته باشد اما زمانی که فهرست ارقام را می‌بینیم متوجه می‌شویم ایران بیشتر مواد خام به ترکیه می‌فروشد اما از آن طرف کالاهایی با ارزش افزوده بالا مانند کالاهای صنعتی و منسوجات به سمت ایران می‌آید.
کاهش اختیارات نعمت‌زاده در کارگروه تعرفه‌گذاری
اما مهرداد بذرپاش، عضو هیات‌رئیسه مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با نسیم، با انتقاد از رویکرد واردات محور دولت در گزارش‌های منتشر شده از سوی گمرک اظهار داشت: این رویکرد دولت در باز کردن درها به روی واردات معلوم نیست از چه تفکری نشأت گرفته است. بذرپاش در این‌باره افزود: در جلسه‌ای که از وزیر صنعت، معدن و تجارت پرسش داشتیم، ایشان یکی از روش‌های مقابله با قاچاق کالا را باز کردن و توسعه شبکه واردات از گمرک دانست که این توجیه به نوعی خلط مبحث است. وی با اشاره به تاثیر قاچاق بر اقتصاد کشور اضافه کرد: قاچاق کالا درآمدهای کشور را کم کرده و تولید را از بین می‌برد، بنابراین صدمات جبران‌ناپذیری به کشور وارد می‌کند. عضو کمیسیون صنایع مجلس ادامه داد: امسال قاچاق در کشور عددی برابر 20 میلیارد دلار ارزیابی شده است که این میزان قاچاق بسیار تامل‌برانگیز و نگران‌کننده است. وی با بیان این مطلب که واردات کالا از دو جهت به کشور آسیب می‌زند، تصریح کرد: این میزان واردات کشور را با محدودیت ارزی روبه‌رو می‌کند و به خروج بیش از پیش ارز از کشور می‌انجامد که با توجه به شرایط کشور نسخه بسیار غلط و اشتباهی است. عضو هیات‌رئیسه مجلس افزود: آسیب دوم این میزان واردات، آسیب مستقیم به تولید کالاهای مشابه در داخل است به شکلی که کالاهایی که به شکل مصرفی و خوراکی تا این میزان وارد کشور می‌شود، آسیب‌های فراوانی را به کشور وارد می‌کند. بذرپاش ادامه داد: بسیاری از این کالاها مانند شکر به میزان فراوانی در داخل کشور وجود دارد و کشاورزان و چغندرکاران در فروش آن با مشکل روبه‌رو هستند. عضو کمیسیون صنایع مجلس با اشاره به  سازوکارهای لازم برای واردات خاطرنشان کرد: واردات فقط وقتی مجاز است که کالایی در داخل کشور کم باشد، به دنبال کنترل قیمت باشیم یا برای مواد اولیه مصارف صنعتی و تولیدی که در داخل وجود نداشته باشد، اقدام به واردات کنیم. بذرپاش با انتقاد از رویه فعلی عنوان کرد: در غیر اینصورت واردات این میزان کالا در کدام کشور دنیا تجویز می‌شود که در کشور ما تجویز شده است؟ وی با اشاره به مشکلات موجود در کارگروه تعرفه‌گذاری تصریح کرد: کارگروه تعرفه‌گذاری که با نظر وزیر صنعت به کالاها تعرفه اختصاص می‌دهد، به وظیفه خود عمل نمی‌کند و ما راهی نداریم، جز اینکه اختیارات را از وزیر مربوط بگیریم و در میان بخش‌های دیگر دولت توزیع کنیم. عضو هیات‌رئیسه مجلس با انتقاد از کالاهای واردشده به کشور، گفت: لااقل اگر واردات هم می‌کنیم باید فکر برند جمهوری اسلامی هم باشیم و با بعضی از کالاهای بی‌کیفیت بی‌ربط و غیرضرور حیثیت کشور را به باد ندهیم. بذرپاش با اشاره به تعرفه ترجیحی میان ایران و ترکیه تصریح کرد: متاسفانه در قرارداد تعرفه ترجیحی میان ایران و ترکیه آنها کالاهای صنعتی به کشور ما صادر می‌کنند و ما به آنها آب پنیر و کالاهایی از این دست می‌دهیم. وی ادامه داد: کشور را اینگونه معرفی نکنیم که نیازمند واردات این میزان روغن پالم یا این میزان گندم است. بذرپاش گفت: به دشمن آدرس غلط ندهیم که فکر کنند این میزان واردات نیاز کشور است و فشار خود را در آن حوزه‌ها بیشتر کنند. وی با انتقاد از عملکرد وزیر صنعت بیان کرد: نعمت‌زاده یا باید تغییرات اساسی در تصمیماتش ایجاد کند یا ما باید فکری اساسی برای کلیت این وزارتخانه کنیم.

گروه سیاسی: احمد توکلی در نامه‌ای به نمایندگان مجلس، جزئیات اتهامات مهدی هاشمی در استات‌اویل را تشریح کرد.  به گزارش تسنیم، متن کامل نامه احمد توکلی به نمایندگان مجلس به این شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
همکاران ارجمند، نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی، با سلام و احترام
پیرو نطق حین دستور اینجانب پیرامون اتهامات آقای مهدی هاشمی در ارتباط با رشوه شرکت نفت نروژ (استات‌اویل)، یکی از نزدیکان متهم مطالبی را در روزنامه شرق مورخ  19/11/1393منتشر کرد که بعدا در رسانه‌های دیگر بازنشر شده است. به همین دلیل توضیحات ضروری زیر را تقدیم می‌کنم.
آیا در پرونده مهدی هاشمی مدارک خارجی معتبر است یا معتبر نیست؟
الف- در این مقاله نویسنده که مشاور فرهنگی جناب آقای اکبر هاشمی‌رفسنجانی  است و علی‌القاعده با مشورت متهم  و وکیل وی به دفاع از متهم و خاندانش پرداخته، با ذکر احکام دادگاه‌های آمریکا، نروژ و سوییس اصرار بر این دارد که بنده به عمد آن احکام را که حاکی از برائت آقای مهدی هاشمی است، نادیده گرفته‌ام و به همین استناد از من خواسته است عذرخواهی کنم. صرفنظر از صحت این استنادها، همین که حامیان متهم اینگونه احکام را قابل استناد و حاکی از حق می‌دانند، خوب است و ما آن را به فال نیک می‌گیریم زیرا دیگر نمی‌گویند «این احکام در کشورهای متخاصم صادر شده پس قابل استناد نیست» بنابراین ملاکی برای رفع اختلاف پیدا شده است.
ب- حال که ملاک مشترک پیدا شده است، دعاوی مدافع متهم را نقل و نقد می‌کنم:
1- «آیا احمد توکلی گزارش نهایی پرونده را که توسط منتخب بازپرس محترم درباره احکام صادره از دادگاه‌های خارجی در مورخه ١٠/٩/١٣٩١
November 30, 2012] ] صادر شده، ندیده یا اگر دیده با وجود اطلاع، چنین قضاوت نابجایی کرده است».
2- «مهم‌تر اینکه هاشمی هیچ منافعی اعم از روا و ناروا و مستقیم یا غیرمستقیم یا پیشنهاد آن را از استات‌اویل یا مدیران آن تحصیل نکرده است. با این اوصاف نه مقررات ماده ١٢٨ و نه مقررات بندهای الف، ب و ج ماده ٢٧٦ قانون جزای نروژ یا مقررات جزایی دیگر در مورد مهدی هاشمی مصداق نداشته و هیچ‌گونه اتهامی متوجه او نیست».
3- «دادگاه منهتن آمریکا با توجه به گزارش بورس آمریکا و اتهامات وارده بر استات‌اویل به موضوع رسیدگی می‌کند و پس از بررسی در نهایت این دادگاه در حکم تاریخ ٢٩/٨/١٣٨٨
[November 20, 2009] خود، شرکت استات‌اویل را از اتهام پرداخت رشوه و هرگونه فساد تبرئه می‌‌‌کند».
4- «دادگاه نروژ براساس تحقیقات انجام شده از سوی پلیس نروژ (okokrim) در حکم صادره به تاریخ ٩/٤/١٣٨٢ [June 30, 2003] مدیران استات‌اویل را از اتهام رشوه و فساد تبرئه و تنها یکی از مدیران را به دلیل صرفا پیشنهاد بر‌ای اعمال نفوذ به مجازات مالی محکوم می‌‌کند. همچنین دادگاه نروژ عباس یزدان‌پناه‌یزدی و مدیرعامل استات‌اویل را از اتهامات وارده تبرئه و در حکم خود تصریح می‌کند در ایران هیچ‌گونه اعمال‌نفوذی صورت نگرفته است و تخلف مدیر مربوط در استات‌اویل در حد پیشنهاد بوده است»
5- «دادگاه فدرال جزایی سوییس در حکم نهایی خود در تاریخ ٩/٩/١٣٨٤[November 30, 2005] عباس یزدان‌پناه را از اتهام پولشویی تبرئه و دستور می‌دهد پول‌های توقیف‌شده به وی بازگردانده شود. این دادگاه به دلیل ایراد اتهام بی‌اساس به نامبرده مبلغ ٢٠٠٠ chg خسارت پرداخت می‌کند!» مشاور فرهنگی جناب آقای رفسنجانی و مدافع آقای مهدی هاشمی در پایان نتیجه می‌گیرد:
«جناب توکلی! وقتی از گزارش‌های دستگاه‌های رسمی کشور و احکام دادگاه‌های   کشورهای خارجی معلوم می‌شود مهدی هاشمی پولی از استات‌اویل نگرفته است، چگونه برخی اظهارات مقامات غیررسمی خارجی مستند نطق شما در مجلس می‌شود؟»
 با فرض صحت استنادات یادشده، نشان می‌دهم که اینها گزارش نهایی نیست و در برخی موارد نیز برداشت از متن اصلی سند نادرست است. در این باره نکات و اسناد زیر قابل توجه‌اند:
نخست– ادعای تبرئه مدیران استات‌اویل و اعلام اینکه در ایران هیچگونه اعمال نفوذی نشده است، نظرات مشاور حقوقی استات‌اویل است که برای تحقیق داخلی به کار گماشته شده بود و نتیجه بررسی‌اش در نیمه ژوئن 2004 منتشر شد و در منبع زیر آمده است:
اکوکریم (Okokrim)، نهاد قانونی نروژ برای تحقیق و تعقیب جرائم یقه‌سفیدان
(White –Collar Crime) در جرائم اقتصادی و زیست محیطی، در 29 ژوئن 2004 نتیجه بررسی‌های خود را اعلام کرد که براساس آن 9/2(دو و نه دهم) میلیون دلار برای استات‌اویل و 29400 دلار برای مدیر امور بین‌الملل آن جریمه تعیین کرد. ولی در عین حال در بیانیه خود آورده است: «دلایلی وجود دارد تا تاکید شود که این تحقیق هیچ پایه‌ای برای این نتیجه‌گیری عرضه نمی‌کند که در واقع امر نوعی از نفوذ در فرآیند تصمیم‌گیری طرف ایرانی وجود داشته است. همچنین هیچگونه اقدام ضد فسادی در این مورد ضرورتی  ندارد»(همان)
دوم- ادامه تحقیقات: با دخالت کمیسیون بورس سهام و اوراق بهادار آمریکا
(Securities and Exchange Commision=SEC) و دپارتمان عدالت ایالات متحده
(US Departman of Justice= US DOJ) نتایج تغییر کرد. نتایج تازه در منابع رسمی متعددی آمده است. از جمله در بیانیه دادستان عمومی آمریکا برای بخش جنوبی نیویورک در تاریخ 13 اکتبر 2006.
دادستان عمومی در این بیانیه آورده است:
«... استات‌اویل پرداخت رشوه به یک کارمند رسمی ایران را برای تضمین منافع ارزشمند در نفت و گاز ایران تصدیق کرده است... همچنین تصدیق کرده است که اقدام او نقض مصوبات ضدرشوه و حسابداری از «قانون اقدامات فسادآلود خارجی»
(Foreign Corrupt Practices Act=FCPA) است و موافقت کرد مبلغ 5/10  میلیون دلار جریمه بپردازد. علاوه بر آن، پذیرفت یک موافقتنامه تعویق تعقیب قانونی (Defferd Prosecution Agreement= DPA) 3 ساله را آغاز کند.
براساس اطلاعات جنایی ثبت  شده امروز در دادگاه فدرال منهتن... در 2001، استات‌اویل تماس‌هایی را با یک کارمند رسمی دولت ایران ترتیب داد که اعتقاد بر این بود که در ارائه قراردادهای نفت و گاز در ایران صاحب نفوذ است. متعاقب مجموعه‌ای از مذاکرات پیاپی با کارمند رسمی ایرانی، استات‌اویل «قرارداد مشاوره»ای را با یک شرکت واسطه ثبت شده در مناطق آزاد پذیرفت.  این «قرارداد مشاوره» که مستلزم پرداخت بیش از 15 میلیون دلار طی 11 سال بود، هدفش  برانگیختن همان کارمند ایرانی برای بکاربستن نفوذ خویش جهت  کمک به استات‌اویل بود تا بتواند قراردادی را در توسعه بخشی از میدان گازی پارس جنوبی به دست آورد و در آینده نیز درها در پروژه‌های نفت و گاز ایران به رویش باز باشد. دو بار رشوه که در مجموع بیش از 5 میلیون دلار بود عملا پرداخت شد... و قرارداد توسعه میدان گازی پارس جنوبی با استات‌اویل امضا شد، قراردادی که انتظار می‌رفت میلیون‌ها دلار سود در آینده نصیب استات‌اویل نماید.... در توافقنامه تعویق تعقیب که از امروز اجرایی می‌شود، استات‌اویل مسؤولیت خویش را در پرداخت رشوه تصدیق کرد همچنین مشروح حقایقی را که آن پرداخت‌ها را در بر گرفته بود دربست پذیرفت.... شرکت این را هم پذیرفت که به طور کامل با DOJ و SEC در تحقیق در ارتباط با پرداخت‌های فاسد، ثبت و حساب و کتاب و کنترل ناکافی داخلی همکاری کند».
تا اینجا آشکار شده که دادگاه منهتن نه‌تنها استات‌اویل را تبرئه نکرد بلکه همه محکومیت‌ها را تثبیت کرد و استات‌اویل نیز تمام ادعاهایی را که اکوکریم او را مبرا از آنها اعلام کرده بود، همه را پذیرفت.
اما ماجرای «توافقنامه تعویق تعقیب قانونی»(Defferd Prosecution Agreement= DPA)
که به گفته دادستان یادشده از 13 اکتبر 2006 اجرایی شد، پیمان 20 صفحه‌ای است که در 29 بند ده‌ها تعهد را بر استات‌اویل بار می‌کند. این پیمان به امضای چهار نفر: وکیل استات‌اویل که تایید هیأت مدیره را دارد، دپارتمان عدالت آمریکا بخش جرائم قسمت تقلبات، دادستان عمومی نیویورک و معاون وی رسیده است. پیمان با الفاظی مانند «استات‌اویل می‌پذیرد و تصدیق می‌کند Statoil accepts and acknowledges…» یا «استات‌اویل با صراحت بیان می‌پذیرد... Statoil expressly accepts» تأکید می‌شود و تمام تعهدات این شرکت را در برابر DOJ , SEC یک به یک و به تفصیل شرح می‌دهد. پذیرش نقض شدن مواد قوانین متعدد ضد فساد با اعمال شرکت، سلب حق اقامه دعوی علیه مجازات‌های اعمال شده در تمام دادگاه‌ها، پذیرش همراه با تصدیق بیانیه واقعیت‌ها که پیوست پیمان است (Statement of Facts attached hereto as Appendix A)، قبول مسؤولیت تمام اقدامات کارکنانش که در آن بیانیه آمده، بازداشتن تمام وکلا،  مدیران شرکت، تمام کارکنان و هر کسی که به نوعی نمایندگی داشته باشد از بیان مسائلی مغایر با مفاد بیانیه واقعیات مذکور و ده‌ها تعهد دیگر برای اصلاح ساختار و گردش کار شرکت و مشابه آنها از جمله وظایف استات‌اویل شناخته شده است.  برای نمونه به فراز زیر توجه فرمایید:
3- STATOIL accepts and acknowledges that it is responsible for the acts of its employees as set forth in the Statement of Facts attached hereto as Appendix A. Should DOJ pursuant
to paragraphs 22 and 23 initiate the prosecution that is deferred by this Agreement,
STATOIL agrees that it will neither contest the admissibility of, nor contradict, the
Statement of Facts in any such proceeding.(pp:EOUSA 1780)
در قبال این همه تعهد استات‌اویل، دپارتمان عدالت از دادگاه خواهد خواست تعقیب قانونی شرکت را برای سه سال به تعویق بیندازد. اگر دادستانی که بر کارکرد 3 ساله استات‌اویل نظارت می‌کند (ضمن آنکه شرکت به طور داوطلبانه به‌طور ماهانه به DOJ و SEC گزارش می‌دهد)، ایفای تمام تعهدات را به‌طور کامل در پایان دوره تایید کند، طی 30 روز پس از انقضای این پیمان، DOJ به دنبال معاف شدن استات‌اویل از شمول اطلاعات منفی ثبت شده علیه استات‌اویل خارج خواهد شد. شبیه احکام تعلیقی ما که اگر در مدت معین خطایی از محکوم علیه سر نزند از مجازات معاف شده و رفع سوءاثر می‌گردد. روشن است که این به معنای عدم ارتکاب جرم نیست. به نظر می‌رسد مدافع مهدی هاشمی در نوشته خویش این قسمت را بد برداشت کرده یا تجاهل کرده باشد.
پیوست A که قبلا از آن یاد شد و استات‌اویل تمام آن را تصدیق کرد و پذیرفت، متنی 6 صفحه‌ای است که تمام ماجرا در آن آمده است. به‌عنوان مثال:
ترجمه: «در ژوئن 2002 و ژانویه 2003، استات‌اویل رشوه‌هایی به یک کارمند رسمی دولت پرداخت کرد... تا نفوذ خویش را برای:
1- دستیابی شرکت به قرارداد توسعه 3 فاز پارس جنوبی...
2- باز کردن درها در پروژه‌های دیگر صنعت اکتشاف نفت و گاز... به‌کار گیرد. این کارمند ایرانی رئیس سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت بود...».
چهار امضاکننده اصل توافقنامه، علاوه بر امضای مشترک، هر یک جداگانه نیز متنی را نوشته و امضا کرده‌اند.
سوم- علاوه بر دپارتمان عدالت، کمیسیون بورس اوراق بهادار آمریکا با مطلع زیر در 12 صفحه احکام شداد و غلاظی علیه استات‌اویل در تاریخ 13 اکتبر 2006 صادر کرد.
در این سند تمام اطلاعات سند مربوط به DOJ آمده است. استات‌اویل در اینجا به پرداخت 5/10میلیون دلار دیگر به‌عنوان جریمه محکوم شده است همچنین به پذیرش استخدام شرکتی مشاوره‌ای که «آمریکا با آن مخالف نباشد» محکوم شده تا به خرج استات‌اویل طی 3 سال تمامی ساختارها و روش‌های داخلی استات‌اویل را بررسی کند و استات‌اویل مجبور است تمام توصیه‌های اصلاحی آن را بپذیرد.
از همه روشن‌تر، انتشار تمام این مطالب و اعترافات در سایت رسمی استات‌اویل است:
این مطالب در سایت‌های معتبر زیادی از جمله سایت‌های زیر نیز قابل دستیابی است:
1- سازمان شفافیت بین‌المللی، بزرگ‌ترین سازمان مردم‌نهاد جهان در امر مبارزه با فساد:
TI(2007), «PROGRESS REPORT 07, Enforcement of the OECD Convention on Combating Bribery of Foreign Public Officials", 18 July 2007, pp: 30
http://www.transparency.de/fileadmin/pdfs/Themen/Internationales/TI_Progress_Report_18.7.07.pdf
2- سایت مشاوره حقوق بین‌المللی
   « International Law Advisory - Late 2006 FCPA Enforcement Explosion Reaches Across Industries and Around the Globe, … » November 6, 2006
http://www.steptoe.com/resources-detail-3949.html
3- سایت استار، «ابتکار برای احیای دارایی‌های دزدیده شده» کار مشترک بانک جهانی و نهاد  مربوط به مبارزه با مواد مخدر و جرائم سازمان ملل است:
http://star.worldbank.org/corruption-cases/node/18720
چهارم– پایان ماجرا: در پایان مهلت سه‌ساله دادستان عمومی دادگاه منهتن نیویورک بیانیه‌ای در تاریخ 19 نوامبر 2009 منتشر می‌کند:
در این بیانیه تایید می‌شود استات‌اویل که به دلیل پرداخت رشوه به یک کارمند ایرانی، پسر رئیس‌جمهور اسبق ایران، به انجام اموری محکوم شده بود، تمام تعهداتش را عمل کرده و به همین دلیل یکی از دو جریمه 5/10 میلیونی وی بخشیده می‌شود، از ثبت اطلاعات منفی معاف می‌‌شود و 3 میلیون دلار جریمه پرداختی به دولت نروژ از جریمه 5/10 میلیونی دیگر کسر شده و جریمه نهایی 5/7 میلیون می‌شود که پرداخت کرده است.
در همان روز دپارتمان عدالت نیز همان مطالب را منتشر کرد:
همکاران ارجمند، نمایندگان عزیز!
مدافع متهم ایرانی پرونده رشوه‌خواری استات‌اویل پذیرفته بود که اسناد رسمی دولت آمریکا و نروژ قابل استناد است. حالا با این همه سند و مدرک رسمی و اعتراف خود استات‌اویل، چگونه پاسخ خواهند داد؟ منتظر رأی دادگاه می‌مانیم.
 

گروه اقتصادی:‌ بالا بودن نرخ بهره بانکی به دلیل ضعف در نظارت و کنترل از سوی بانک مرکزی و بی‌توجهی وزارت اقتصاد سبب شده برخی بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری خصوصی اقدام به دریافت بهره بیش از 37 درصد کنند. به گزارش میزان، از یک سو پاسخگو نبودن بانک مرکزی و از سوی دیگر بی‌توجهی وزارت اقتصاد بر عملکرد بانک مرکزی سبب شده تا بانک‌ها و موسسات غیرمجاز به‌راحتی در سیستم بانکی جولان دهند و بدون در نظر گرفتن منابع ملی و تبعات اقتصادی، تنها به فکر منافع خود هستند. عدم تناسب نرخ تورم با سود بانکی، فرار سپرده‌ها و پمپاژ نقدینگی به جامعه؛ با چنین شرایطی شاهد فرار سپرده‌های مردم از بانک‌ها و پمپاژ نقدینگی در جامعه خواهیم بود و از سوی دیگر هیچ فردی موفق به اخذ وام از بانک‌ها و در صورت اخذ آن قادر به بازپرداخت وام‌ها نخواهد بود و به دنبال آن شاهد تعطیلی بسیاری از کارگاه‌های تولیدی در نتیجه ناتوانی در بازپرداخت وام‌ها خواهیم بود. همچنین سرمایه‌گذاران و تولیدکننده‌ها انگیزه‌ای برای سرمایه‌گذاری نخواهند داشت، به طور حتم بی‌توجهی بانک مرکزی و وزارت اقتصاد به چنین موضوعی تبعاتی را متوجه اقتصاد خواهد کرد و از سوی دیگر خروجی چنین بی‌توجهی کوچ سرمایه‌گذاران و هدایت سرمایه‌ها و سرمایه‌گذاران به سمت بخش‌های به غیر از تولید خواهد بود. علاوه بر این وجود معوقات بسیار بالای بانکی در کنار فعالیت موسسات مالی و اعتباری که بعضا دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌های بانک مرکزی را رعایت نمی‌کنند و برخی با پرداخت سودهای فراتر از نرخ تعیین شده بانکی به سپرده‌گذاران کار می‌کنند بی‌تردید مشکلاتی را در اقتصاد به وجود می‌آورد که تبعات منفی آن در آینده دامنگیر اقتصاد کشور خواهد شد.
انتقاد دادستان کل کشور از افزایش مؤسسات مالی غیر مجاز
حجت‌الاسلام ابراهیم رئیسی، دادستان کل کشور با تاکید بر ساماندهی موسسات پولی و مالی در کشور، جدا کردن موسسات مالی مجاز از موسسات مالی غیرمجاز را خواستار شد و گفت: وجود موسسات مالی غیرمجاز درحالی که مردم قانونمداری را از ما طلب می‌کنند به هیچ عنوان قابل توجیه نیست.حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابراهیم رئیسی دیروزدر دیدار با مدیران عامل بانک‌ها اظهار کرد: باید وضعیت موسسات مالی غیرمجاز مشخص و تعیین تکلیف شود. موسسات مالی مجاز که در چارچوب قانون عمل می‌کنند باید عرصه تعریف شده‌ای را برای فعالیت اقتصادی، پولی و مالی داشته باشند. وی افزود: اراده بخش‌های مختلف همچون بانک مرکزی، مدیران عامل، دستگاه قضایی و دولت را نسبت به معوقات بانکی شاهد هستیم اما در عمل طبق آمار و ارقام مشاهده می‌شود مطالبات معوقات بانکی کاهش پیدا نکرده و این بحثی سوال‌برانگیز است. دادستان کل کشور با اشاره به اینکه همه دستگاه‌ها به دنبال پیگیری معوقات بانکی هستند، اظهار داشت: باید آمار و ارقام نشانگر کاهش باشد اما در برخی بخش‌ها شاهد افزایش هستیم که این امر مهم همت مدیران محترم را می‌طلبد. وی تصریح کرد: جلسات اقتصادی به صورت عام و مساله پولی و بانکی به صورت خاص بسیار بااهمیت است، هرچه امور قانونمند‌تر، منضبط‌تر و براساس مقررات انجام شود هم برای مجریان و هم برای ناظران و هم عموم مردم و شهروندان قابل پایش و ارزشیابی است. وی افزود: بدون تردید نگاه مدیران و دستگاه قضایی یک حرکت قانونمدار است و معتقدیم قانون ضعیف بهتر از این است که کار با بی‌قانونی انجام شود حتی اگر در مقطعی ضرورتی ایجاب می‌کند که اقدام خاصی صورت گیرد و میانبری شکل گیرد این عمل هم نظارت خاص خود را می‌طلبد. دادستان کل کشور در ادامه بیان کرد: در یک وضعیت خاص اقتصادی برای دولت و بخش‌های مربوط اگر برای بانک عاملی شرایط خاصی تدبیر کردند باید نظارت خاصی هم بر آن شرایط وجود داشته باشد. وی گفت: درهیچ شرایطی عاملان و مجریان نباید به خاطر ضرورت‌ها اجازه نقض قانون و مقررات را بدهند و در شرایط خاص به منظور مراعات بیشتر قانون باید اقدامات فوری صورت گیرد. حجت‌الاسلام رئیسی با اشاره به اینکه بیشترین حجم ارز کشور به عسلویه می‌آید، ادامه داد: سرمایه‌گذاری نظام در این بخش خاص است که باید اقدامات فوری و وسیع در این زمینه انجام شود، اقدامات باید به گونه‌ای باشد که اگر دستگاه‌های نظارتی، دیوان محاسبات و سازمان بازرسی شما را مورد سوال قرار داد برای این وضعیت خاص هم مجوز داشته باشید. وی با بیان اینکه سیاستگذاری‌های پولی و بانکی حرف اول را در نظام بانکی کشور می‌زند، گفت: سیاست‌های پولی و بانکی نباید در مدت زمان کوتاه دچار تغییر شود و مطمئن هستم ثبات در سیاست‌های پولی و ارزی وضع بهتری را برای مردم و مسؤولان ایجاد می‌کند. دادستان کل کشور همچنین افزود: مدیران عامل اول باید مسائل بانکی با مشتریان را خودشان حل کنند اگر مشتریان بد حسابی دارند می‌توانند با نوعی از مدیریت آنها را از بدحسابی نجات دهند و منضبط کنند. وی در ادامه افزود: مدیران بانک‌ها در مقدمات کار باید شرایط درخواست‌کننده وام را احراز و سپس وثایق لازم از وام گیرنده اخذ شود تا درصورت لزوم از آن به نفع بانک استفاده شود. حل مسائل و مشکلات و در واقع بازکردن گره‌ها توسط بانک‌ها قبل از دستگاه قضایی موضوعیت دارد. دادستان کل کشور در ادامه این نشست بیان کرد: اگر موردی را احساس کنیم که نظام بانکی اقدام نکرده است یا اقدامش موثر نبوده پیگیری‌های لازم توسط دستگاه قضایی انجام می‌شود. اولا نظام بانکی باید خودش اقدام کند و پیگیر معوقات بانکی و مشکلات باشد آن هم براساس حل عادلانه و منصفانه، یعنی جایگاه بانک و منافع بانک مورد عنایت قرار گیرد. رئیسی یکی دیگر از راهکارهای حل مسائل مهم بانکی را هماهنگی بانک‌ها و دستگاه قضایی برای پیگیری مسائل دانست و افزود: اگر کسی تخلفی کرد، حقیقتاً باید برخورد شود و در این برخورد نباید دوآهنگی میان بانک‌ها و دستگاه قضا باشد. وی تصریح کرد: رسیدگی به مسائل و مشکلات بانکی در دستگاه قضا باید خارج از نوبت و سریع صورت گیرد و باید به صورت تخصصی انجام شود، انتخاب قضات بی‌ارتباط با حوزه پولی و بانکی نیست. دادستان کل کشور با بیان اینکه امروز به یک تحول اقتصادی نیاز داریم، با اشاره به اصل ۴۴ قانون اساسی نقش نظام پولی و بانکی را در این عرصه مهم دانست و گفت: باید حرکت قانونمند و سالم بانک‌ها مورد تایید دستگاه قضا نیز قرار گیرد. حجت‌الاسلام رئیسی با تاکید بر اینکه سرمایه‌گذاری نیاز به حمایت جدی بانک‌ها دارد، افزود: سمت و سوی هدایت پول‌ها باید به سمت تولید باشد و از دلالی‌ها که هیچ ثمره جدی برای بهبود اقتصاد ندارد، جلوگیری شود. وی با بیان اینکه برخی پرداخت‌ها برای تولید نیست و این مشکلات جدی ایجاد کرده است، گفت: این یک بسته کاری است که همه شؤونات را شامل می‌شود و عوامل مختلف در دولت، دستگاه قضا و مجلس باید آن را پیگیری کنند.  حجت‌الاسلام رئیسی افزود: دولت باید با بستن منافذ، بسترهای فساد را از بین ببرد و مجلس باید با تصویب قوانین مناسب زمینه‌های سرمایه‌گذاری را فراهم کند.  وی تاکید کرد‌: قوه‌قضائیه نیز باید به‌طور جدی با فساد مبارزه کند تا رونق در پرتو امنیت اقتصادی فراهم شود.

فرار سپرده‌گذاران از بانک‌ها در آینده  
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با میزان، با انتقاد از عدم تناسب نرخ تورم با بهره بانکی، گفت: بانک مرکزی باید به چنین موضوعی توجه داشته باشد زیرا در غیر این صورت شاهد تبعات ناگوار در حوزه اقتصادی خواهیم بود. ایرج ندیمی افزود: به طور طبیعی هیچ سرمایه‌گذار یا شهروندی حاضر به آب رفتن سرمایه و پس‌انداز خود نیست بنابراین سیاست‌گذاری‌ها باید به گونه‌ای باشد که کمترین آسیب و ضرر متوجه آنها باشد. وی ادامه داد: اگر به این موضوع مهم بی‌توجهی صورت گیرد در آینده شاهد فرار سرمایه‌گذاران و سپرده‌گذاران از بانک‌ها و از سوی دیگر پمپاژ نقدینگی به جامعه خواهیم بود. عضو کمیسیون اقتصادی ادامه داد: به دنبال چنین معضلی سرمایه و پول‌های نقد جامعه در بخش‌های غیرمولد اقتصاد به گردش در خواهد آمد و شغل‌های کاذب و فعالیت‌های غیرمولد تقویت خواهد شد.
 

مشمولان دارای مدرک تحصیلی کارشناسی و کارشناسی ارشد می‌توانند با دریافت پروژه تحقیقاتی، از خدمت سربازی به مدت ۲ ماه تا پایان خدمت، معاف شوند. به گزارش «وطن امروز»، سردار ابراهیم کریمی جانشین سازمان وظیفه عمومی ناجا، با بیان این مطلب گفت: 2 دسته از مشمولان می‌توانند در دوران خدمت، پروژه‌ای را از بنیاد ملی نخبگان نیروهای مسلح دریافت کنند، دسته اول براساس ضوابط می‌توانند به این بنیاد مراجعه کرده و پس از قبول یک پروژه و اتمام آن، مدت انجام آن به عنوان خدمت سربازی آنها محاسبه خواهد شد. وی افزود: این افراد براساس نوع پروژه، می‌توانند از ۲ ماه تا پایان مدت خدمت سربازی‌شان، کسر خدمت دریافت کنند. جانشین سازمان وظیفه عمومی ناجا یادآور شد: در گذشته، تنها افرادی که دارای مدرک تحصیلی فوق‌لیسانس بودند می‌توانستند پروژه‌ای را ضمن خدمت، دریافت کنند اما از امسال این طرح شامل دارندگان مدرک تحصیلی لیسانس نیز می‌شود، بنابراین نیازمندی‌های تحقیقاتی و پژوهشی به بنیاد ملی نخبگان نیروهای مسلح اعلام شده و مشمولانی که تمایل دارند، پروژه تحقیقاتی دریافت کنند، به یکی از واحدها، براساس نیازمندی‌هایی که از سوی نیروهای مسلح اعلام  شده، معرفی و براساس نوع پروژه از کسر خدمت بهره‌مند شوند. سردار کریمی یادآور شد: دسته دوم افرادی هستند که پروژه‌ای را به اتمام رسانده و هنگام خدمت، آن را به بنیاد نخبگان نیروهای مسلح ارائه می‌دهند و در صورتی که مورد نیاز نیروهای مسلح باشد، به‌کارگیری خواهد شد. این افراد نیز می‌توانند از کسر خدمت استفاده کنند.

 

حسین قرایی: دکتر محمدرضا سنگری، استاد دانشگاه، پژوهشگر و منتقد ادبی است، تلاش او برای پویا کردن ادبیات انقلاب اسلامی بر کسی پوشیده نیست؛ اهتمام زلال دکتر سنگری در تبیین ادبیات عاشورایی نیز اهتمامی ستودنی است. سختکوشی مدبرانه این منتقد ادبی برای تدوین کتب درسی ادبیات پارسی باعث شد تا این کتاب «حرفی از جنس زمان» داشته باشد و امروز با نام‌های قیصرامین‌پور، سیدحسن حسینی، سلمان هراتی و سیل و خیل مردانی از این دست بیشتر آشنا شویم. ایام دهه مبارک فجر بهترین فرصت برای شنیدن حرف‌های دکتر سنگری بود.
***
  آقای دکتر! سنگر اسم مکان خاصی است؟
اسم فامیل من از کلمه «سنگ گر» گرفته شده است. در گذشته به افرادی که سنگ ها را می‌تراشیدند، «سنگ گر» می‌گفتند. معمولا برای سنگفرش خیابان‌ها از سنگ استفاده می‌شده و جد ما بخشی از کارش همین سنگ‌تراشی بوده و به همین جهت به این نام شهرت پیدا کرده است.
  متولد چه سالی هستید؟
سال 1333 در شهرستان دزفول به دنیا آمدم.
  در خاطرات شما خواندم –یا اینکه از دوستان شما شنیدم – در دوران کودکی و دوران دبستان علاقه‌مندی شگرف و زیادی به ادبیات داشته‌اید. یعنی شاید به نحوی شب و روزتان در کتاب خلاصه می‌شده است. آیا این روایت از دوران کودکی شما درست است؟
پدر من معلم بود و به همین خاطر علاقه زیادی به کتاب داشت. من از طریق همین علاقه پدرم به مطالعه و کتاب‌های زیادی که در منزل‌مان وجود داشت،  با کتاب مانوس شدم. پدرم همچنین با شخصیت‌ها و چهره‌های بزرگی نیز معمولا حشر و نشر داشت.
  افرادی را که پدرتان با آنها هم‌صحبت بود در خاطر دارید؟
بله! مثلا با مرحوم علامه صالحی مازندرانی که نیما درباره ایشان می‌گوید: علامه صالحی مازندرانی تنها کسی بود که شعر نو را درک کرد. بزرگانی مثل آیت‌الله مرعشی، استاد جعفری و مرحوم همایی از جمله شاگردان علامه صالحی مازندرانی بودند. ایشان همچنین شاعر و مفسر قرآن نیز بود. پدرم همچنین علاوه بر علامه صالحی مازندرانی با آیت‌الله میلانی و بسیاری از شخصیت‌های بزرگ آن روزگار محشور بود.
  شما نیز همراه پدرتان نزد این اشخاص می‌رفتید؟
بله! من به یاد دارم که در دوران کودکی به همراه پدرم برای دیدار علامه صالحی مازندرانی به سمنان می‌رفتیم.
  پس این شیفتگی در پدر شما وجود داشت که به خاطر دیدار با استاد صالحی مازندرانی و دیدار سایر علما، از دزفول به سمنان یا سایر نقاط کشور مسافرت می‌کرد؟
بله! حتی پدرم یک‌بار برای دیدار با حضرت امام خمینی(ره) و آیت‌الله حکیم به نجف اشرف نیز سفر کرد. پدرم در آن دوران بسیار در محضر این بزرگان حاضر می‌شد. علاقه زیاد پدرم به کتاب و این مسافرت‌ها و دیدارها زمینه‌ای را برای تهیه کتاب‌های مختلف از سوی ایشان فراهم کرد.
  از علاقه‌تان به مطالعه در کودکی می‌گفتید.
اگر شما به جنوب سفر کرده باشید حتما گرمای آن را چشیده‌اید. دوران زمستان و سرما در جنوب بسیار کوتاه است و گاهی اوقات حدودا نه ماه از طول سال، گرمای هوا در جنوب حکمفرماست. در جنوب به علت گرمای شدید، مردم زیرزمین‌هایی را در خانه‌هایشان می‌ساختند و برای دوری از گرمای طاقت‌فرسای جنوب به این زیرزمین‌ها پناه می‌بردند. مردم به این زیرزمین‌ها «شوادون» می‌گفتند. «شوادون» در حقیقت شکل تغییر یافته شبستان است. من در شوادون خانه‌مان با کتاب مانوس شدم.
  اسامی کتاب‌هایی را که در دوران کودکی‌تان مطالعه می‌کردید در خاطر دارید؟
بله! مثلا نشریه مکتب اسلام یا کتاب بینوایان ویکتور هوگو که ترجمه حسینعلی مستعان بود.
  در آن سال‌ها در نشریه مکتب اسلام کارهای استاد حکیمی نیز به چاپ می‌رسید. آیا آثار ایشان را نیز مطالعه می‌کردید؟
بله! سروده‌ها و اشعار استاد بشدت روی من تاثیرگذار بود. البته من معمولا در حوزه این مطالعات نمی‌ماندم و یک چیزی مرا به سمتی می‌کشاند تا اینها را در بیرون هم ببینم و مطالعه کنم. یعنی به عبارت دیگر یک حرکت از آفاق به انفس و از انفس به آفاق در دوران کودکی من نمود پیدا کرده بود. شاید کسی این موضوع را باور نکند که من گاهی اوقات زیر آفتاب سوزان 50 درجه‌ای خوزستان برای مشاهده لانه مورچه‌ها چندین ساعت می‌نشستم. من بعد از مطالعه کتاب «مورچگان» موریس مترلینگ، می‌خواستم ببینم این مورچه‌ها که در این کتاب گفته شده‌اند چقدر واقعیت دارند.
  این مطالب دقیقا برای چه سنی از زندگی شماست؟
9- 8 سالگی. من در یک محیطی زندگی می‌کردم که بسیاری از عناصر طبیعت را می‌توانستم مشاهده کنم. درختان، رودخانه‌ها، آب و سایر عناصر طبیعی که در محیط زندگی من قرار داشتند، به نحو خیلی زیادی در شکل‌گیری ذهنیت و روح من تاثیرگذار بودند و فرصت تخیل خوبی را در دوران کودکی برای من فراهم کردند.
  در واقع فرصت اندیشه را در اختیار شما قرار دادند. هر ورقش دفتری است معرفت کردگار...
این فرصت آنقدر روی من تاثیرگذار بود که مثلا در همان 8 سالگی وقتی دیدم شاعران برای خودشان تخلصی را برمی‌گزینند، من نیز تخلص «غروب» را برای خودم انتخاب کردم. غروب را خیلی دوست داشتم. غروب کنار رودخانه خوزستان نیز فوق‌العاده بود. وقتی هنگام غروب، خورشید پایین می‌آمد و سرخ‌رنگ می‌شد، بازتاب نور سرخ آن روی موج‌های نرم رودخانه بشدت مرا مجذوب می‌کرد. گاهی اوقات لحظه‌ها و ساعت‌ها مشغول تماشای این صحنه بودم. همچنین به تماشای پرندگان، مورچه‌ها و سایر عناصر طبیعی نیز دلبستگی فراوانی داشتم و از قبال همین امر به کشفیات کوچکی نیز می‌رسیدم.
  به تعبیری اندیشه علمی و تفکری شما ریشه در کتاب‌ها و نشریاتی مانند مکتب اسلام و یا آثار موریس مترلینگ دارد و درطبیعت نیز به دنبال این اندیشه می‌رفتید. یعنی به نحوی در جست‌وجوی بینش در طبیعت بودید.
من آن دوران از زندگی‌ام را به نحوی پیوند آفاق و انفس می‌نامم، یعنی هم بیرون و هم درون. گاهی اوقات از درون به بیرون می‌رفتم و بالعکس گاهی اوقات از بیرون به درون. گاهی اوقات ساعت‌ها با خودم خلوت می‌کردم. این تامل‌ها در دوران کودکی، تاثیر خیلی عمیقی را روی من گذاشت و برای من بسیار سازنده بود. طبیعتا عده‌ای از اطرافیانم نیز وقتی مرا در این حالت‌ها می‌دیدند، تصورات ویژه‌ای درباره من می‌کردند. من دقیقا به یاد دارم که حتی بعضی از همسایه‌ها مرا جن زده تلقی می‌کردند. گاهی اوقات در زیرزمین خانه‌مان با صدای بلند اشعار و جملات زیبای ادبی را که دوست داشتم مانند جملات آلفونس دوده و لامارتین و... می‌خواندم. مثلا گاهی اوقات در بعضی از مجلات آن زمان مانند «مجله توشه» جملات برشی از  اشعار شاعران اروپایی آورده می‌شد که این اشعار را با علاقه می‌خواندم و از خواندن آنها لذت می‌بردم. حتی آن اشعار را حفظ می‌کردم و با زغال آنها را می‌نوشتم.
  با گذر از این دوران به دوران نوجوانی و دبیرستان، بعد از آن به سال‌های منتهی به انقلاب اسلامی می‌رسیم. در حوزه فضاهای پیش از انقلاب نیز قطعا در انجام کارهای انقلابی فعالیت‌هایی را انجام می‌دادید. از آن فضا نیز برای ما روایت کنید.
چند عامل سبب اتصال من به این فضاها می‌شد. یکی از این عوامل مسجد بود. بودن در فضای مسجد و ارتباطم با بعضی از چهره‌های مبارز زمینه‌ای را برای من به وجود آورد که آرام آرام به فضای سیاست نزدیک شوم. البته سیاست در مفهوم مبارزه و ایستادن در مقابل زشتی‌ها و پلشتی‌های آن دوران است. عنصر دیگر نیز مطالعات من بود. من دائما در حال مطالعه بودم و این مطالعات نیز در زمینه مبارزات من کاملا تاثیرگذار بودند. در آن زمان با چهره‌هایی مانند شهید سبحانی که شخصیت بسیار بزرگی بود و شهید دانش و برخی از افراد انقلابی دیگر آشنا شدم.
  این افرادی را که نام بردید دزفولی هستند؟
بله! و بعد از این افراد من سراغ سایر چهره‌هایی که در بیرون از دزفول فعالیت می‌کردند، رفتم. مثلا در همان دوران جوانی برای آشنایی با دکتر شریعتی و دیدار با ایشان به سراغش رفتم.
  با ایشان دیدار کردید؟
درست زمانی به مشهد رسیدم که ایشان به خارج از کشور رفته بود.
  در آن زمان دقیقا چندساله بودید؟
هجده - نوزده ساله.
  با دکتر شریعتی از کجا آشنا شدید؟ کتاب‌های ایشان را مطالعه می‌کردید؟
پیش از آنکه کتاب‌های دکتر شریعتی به دستم برسد، اعلامیه‌های حضرت امام‌(ره) را مطالعه کردم. این اعلامیه‌ها از طریق شهید دانش که در جریان حادثه هفتم تیر شهید شد، به دست ما می‌رسید. شهید دانش همچنین در مکتب اسلام نیز مطلب می‌نوشت. در آن دوران با بسیاری از این شخصیت‌ها مواجه بودم. بعضی از این شخصیت‌ها به خوزستان نیز می‌آمدند. مثلا برای اولین بار با شهید مطهری در خوزستان آشنا شدم و پای درس ایشان نشستم. علاوه بر شهید مطهری افراد دیگری مانند حضرت آیت‌الله‌العظمی سبحانی، آیت‌الله‌العظمی مکارم شیرازی و... و افراد دیگری نیز به خوزستان می‌آمدند و بشدت روی ما تاثیرگذار بودند. در دوران دبیرستان با این مجموعه‌ها ارتباط پیدا کردم و به نحوی درگیر این قضایا شدم. البته این ارتباط زمینه‌ای برای شروع سایر فعالیت‌های من نیز ایجاد کرد.
  انقلاب اسلامی از چه زمانی در درون شما زبانه کشید؟
دوازده سالگی که با شهید سبحانی آشنا شدم. در آن زمان با اطلاعیه‌های امام آشنا شدم و بعضی از حرف‌های امام را از زبان شهید سبحانی می‌شنیدم و این سخنان بشدت روی من تاثیرگذار بود.
  بعدها کتاب «ولایت فقیه» امام نیز به چاپ می‌رسد. این کتاب نیز در آن زمان به دست شما رسید؟
بله! این کتاب بعدها به چاپ رسید و من سال‌ها بعد آن را خواندم. البته خود این کتاب نیز برای من زمینه‌ای را به وجود آورد تا به‌تدریج با افرادی که اندیشه‌های دیگری مانند مارکسیستی و... داشتند مباحثاتی را داشته باشم.
  یعنی از آن فضای عاطفه و تخیل و ادبیات که در دوران کودکی داشتید به فضای ایدئولوژی و اندیشه‌ورزی رسیدید!
بله! من در آن دوران با قرآن مانوس بودم و با عرصه‌های ایدئولوژیک نیز مقداری آشنایی پیدا کرده بودم. همچنین با چند نفر از شهدای بزرگ مانند شهید صفاتی دزفولی و عزیز صفری و آقای محسن رضایی که گروهی را به‌نام منصورون تشکیل داده بودند، آشنا شدم و با آنها ارتباط پیدا کردم. به پیشنهاد این دوستان به سراغ استفاده از متون اصلی شیعه مانند اصول کافی، وسائل‌الشیعه و... رفتم. احساس این دوستان اینگونه بود که معتقد بودند فاصله گرفتن از متون اصلی و رفتن به سراغ سایر کتاب‌ها حتی کتاب‌های شخصیت‌های بزرگی مانند دکتر شریعتی ممکن است حد برزخی برای افتادن به دامان مارکسیسم باشد.
  این مطالبی را که بیان می‌فرمایید مربوط به چه زمانی است؟
حدودا سال 1348 که من پانزده ساله بودم. مطالعه این کتاب‌های اعتقادی و تلفیق آنها با ذوق ادبی که داشتم در باروری ذهنی من بشدت تاثیرگذار بود و من را به سمت سخنرانی کردن هدایت می‌کرد. دقیقا به یاد دارم که در سیزده سالگی سخنرانی را شروع کردم. من گاه در مسجد و سایر مکان‌ها به سخنرانی می‌پرداختم و این سخنرانی‌ها مرا ناگزیر می‌کرد دائما در فضای مطالعه و کتاب خواندن باشم.
  پدر نیز در این فضا شما را تشویق می‌کردند؟
پدرم نگران من بود. او می‌ترسید که این مطالعات، مرا به مسیرهای خطرناکی بکشاند. او از دستگیری من توسط اعضای امنیتی بشدت می‌ترسید.
  توسط ساواک و عوامل امنیتی آن زمان دستگیر هم شدید؟
نه! البته بعدها که پرونده‌های ساواک به دست نیروهای انقلاب افتاد، اسم من نیز در بین اسامی تحت تعقیب دیده شده بود.
  زمان وقوع انقلاب کجا بودید؟
من عمده دوران انقلاب را در خوزستان بودم. به شهرهای مختلف استان می‌رفتم و در رابطه با جریان انقلاب کارهایی را انجام می‌دادم. مثلا بعد از آتش‌سوزی سینما رکس آبادان به این شهر رفتم و با آقای رشید و محسن رضایی و سایر دوستان حرکت‌هایی را در آنجا پایه‌ریزی کردیم. در برهه‌ای نیز در تهران حضور داشتم. در تهران نیز به صورت پراکنده سخنرانی‌هایی داشتم. حتی در بسیاری از شب‌ها روی دیوارهای تهران شعارنویسی نیز می‌کردم. شب‌ها نیز به خاطر نگرانی از تحت تعقیب بودن در پارک‌های تهران می‌خوابیدم.
  با حضرت امام (ره) نیز دیدار داشتید؟
بله! من دو بار توفیق دیدار پیدا کردم و خدمت حضرت امام (ره) رسیدم. اولین دیدار درست بعد از سقوط خرمشهر بود. من جزو آخرین نفراتی بودم که از خرمشهر بیرون آمدم و از بابت سقوط خرمشهر بسیار دلشکسته شده بودم.
  در زمان شروع جنگ در قالب گروه خاصی در خرمشهر می‌جنگیدید؟
بله! تقریبا روز ششم جنگ در خرمشهر بودم. حتی ما پیش از شروع جنگ درگیر جنگ شده بودیم. پیش از آغاز جنگ تحمیلی، عراق بارها به روستاهای اطراف خوزستان حمله کرد و ما در جنگ‌های پارتیزانی با نیروهای عراقی درگیری‌هایی داشتیم. من دقیقا به یاد دارم که در روز سی‌ویکم شهریور در مکانی مشغول سخنرانی بودم و در رابطه با سوره عصر صحبت می‌کردم که جنگ آغاز شد و پایگاه هوایی دزفول که در فاصله اندکی از ما قرار داشت توسط رژیم بعث بمباران شد. ما از همان جا سراغ نیروهای مبارز رفتیم و خودمان را برای جنگ آماده کردیم و در روز ششم به سمت خرمشهر حرکت کردیم. آخرین روزهای سقوط خرمشهر خیلی برای من دردناک بود. من با بسیاری از بچه‌های شهید خرمشهر مانوس بودم.
  با شهید جهان‌آرا هم ارتباط داشتید؟
در روز آخری که من از پل میان خرمشهر و آبادان عبور کردم ایشان را دیدم. من برای رسیدن به آن سوی رودخانه مجبور شدم خودم را از سقف پل آویزان کنم و از آن طریق خودم را به طرف دیگر شهر برسانم. حدود پنجاه دقیقه طول کشید و وقتی به طرف دیگر پل رسیدم بیهوش شدم. وقتی به هوش آمدم شهید جهان‌آرا بالای سر من نشسته بود. البته من و شهید جهان‌آرا در دوران مبارزات پیش از انقلاب با یکدیگر آشنا شده بودیم.
  در کجا با ایشان آشنا شدید؟
اهواز، ایشان در طیف مبارزان خوزستان فعالیت می‌کرد و من در اهواز با ایشان آشنا شدم. هنگامی که بعد از عبور از پل به هوش آمدم، دیدم اسلحه‌ام نیست. خیلی حیفم می‌آمد که اسلحه ام را رها کنم. البته این صحنه خیلی دشواری بود که شما با اسلحه و فانسقه و سایر تجهیزات از پلی آویزان شوید و در مدت پنجاه دقیقه آن را طی کنید. اگر دستان من لحظه‌ای از این پل رها می‌شد و در آب می‌افتادم، قطعا هیچ امکانی برای نجاتم وجود نداشت. وقتی به هوش آمدم اسلحه‌ام را نیافتم. در آنجا نفرات زخمی و شهدای بسیاری روی زمین خوابیده بودند. لحظاتی بعد شهید جهان‌آرا را دیدم و به ایشان گفتم تفنگم نیست. ایشان به من گفت منافقین به ظاهر برای کمک کردن به بچه‌ها می‌آیند، ولی فانسقه‌ها و تفنگ‌هایشان را برمی‌دارند و می‌برند! به من یک اسلحه داد. البته آن تفنگی که شهید جهان‌آرا به من داد، بند حمایل نداشت و ناگزیر بودم در تمام مسیر آن را در دست بگیرم.
  بار دوم ملاقات‌تان با امام (ره) در چه زمانی رخ داد؟
بار اول که بعد از سقوط خرمشهر به دیدار امام رفتیم، این دیدار آرامش خیلی زیادی به ما داد و دوباره روحیه و آرامش خودمان را به دست آوردیم.  بار دوم بعد از عملیات خیبر بود. بعد از عملیات خیبر به من اطلاع داده شد می‌خواهند نفراتی را برای دیدار نزدیک با حضرت امام و دستبوسی ایشان انتخاب کنند. آنها مرا انتخاب کردند و گفتند که یک همراه نیز می‌توانی با خودت ببری. من در این شرایط در محاصره درخواست‌های مختلف قرار گرفتم. عده زیادی مانند خانمم، پدرم و سایر دوستان به من اصرار می‌کردند که آنها را با خودم ببرم. من مادرم را برای این دیدار انتخاب کردم و ایشان را با خودم برای دیدار با حضرت امام (ره) بردم.
  از فضای آن دیدار برای‌مان بگویید.
من زمانی که به خدمت حضرت امام(ره) رسیدم، با یک تجربه 15ساله سخنرانی نزد ایشان حاضر می‌شدم. هنگامی که در صف دیدار ایستادم تا خدمت ایشان برسم، بارها جمله‌ای که می‌خواستم به امام عرض کنم را با خودم تمرین کردم. چنان شکوه و ابهت و عظمتی در نگاه امام نهفته بود، بویژه زمانی که پلک‌هایش را بلند می‌کرد و با گوشه چشم  به انسان می‌نگریست، کلا هر آنچه را که می‌خواستی بیان کنی فراموش می‌کردی. من در آنجا مجبور به تقلب شدم.
  همچنان که دکتر قیصر امین‌پور می‌گوید:
«در چشمت از حضور کبوترها/ هر لحظه مثل صحن حرم غوغاست»
بله! یک نفری که در آنجا همراهم بود و بعدا شهید شد، به من گفت حتی حرکت پلک امام نیز برای ما حجت است. این حرف خیلی بزرگی بود که آن شهید به من زد و هنوز طنین حرف او در گوش من وجود دارد و این نکته واقعا درستی بود که آن شهید عنوان کرد. انسان‌ها وقتی بزرگ می‌شوند دیگر حرف‌های اضافی نخواهند داشت. هنگامی که ما در آغاز یادگیری مطلبی هستیم اشتباهات و تکرارهای زیادی داریم، اما وقتی مسلط شدیم دیگر تکرار نخواهیم کرد. در تاریخ آمده است که یک روز پیامبر(ص) انگشترش را دور داد و جبرئیل حاضر شد و عرض کرد پروردگارت سلام می‌رساند و می‌فرماید برای چه انگشترت را دور دادی؟ تو باید برای دور دادن انگشترت هم دلیل داشته باشی. این سخن یعنی بزرگان هیچ‌گونه حرکت اضافی نخواهد داشت. من وقتی خدمت حضرت امام(ره) رسیدم نتوانستم جمله‌ام را بیان کنم و گذشتم. هنگامی که گذشتم تصمیم گرفتم تقلب کنم. بعد از من هنوز چند نفر دیگر باقی مانده بودند تا با امام دیدار کنند. من نیز دوباره رفتم و در آخر صف قرار گرفتم و مجددا برای دستبوسی نزد امام رفتم. در طول این مدت یک دلهره عجیبی همراه من بود که نکند امام به من بگویند تو برای بار دوم نزد من می‌آیی. در مرتبه دوم موفق شدم جمله‌ام را بیان کنم و از امام بخواهم که مرا شفاعت کند و دست امام را بوسیدم و اینگونه توفیق دیدار ایشان نصیب ما شد.
  مشتاقم از دوران دانشگاهتان بشنوم.
سال 1352 دیپلم گرفتم و به سبب فقری که در خانواده ما حاکم بود، امکان شرکت در دانشگاه را نداشتم. در خانواده ما هشت فرزند وجود داشت و همه نیز پسر بودیم و خواهری نداشتیم. وضعیت معیشتی پدرم نیز به‌گونه‌ای نبود که بتواند مرا برای ادامه تحصیل به دانشگاه بفرستد. حتی پول لازم برای ثبت‌نام در کنکور آن زمان را نیز نداشتم. من از حدود 12 سالگی کار می‌کردم، ولی با این وجود، هزینه لازم را جهت ادامه تحصیل نداشتم.
  در آن زمان چه کارهایی انجام می‌دادید؟
کارهای مختلفی از قبیل بنایی، شاگردی مغازه‌ها و... انجام می‌دادم. من حدودا از 14 سالگی مکتب نیز داشتم که در خوزستان «دیسون» نامیده می‌شد. دیسون همان تغییر شکل یافته دبستان است. من در تابستان معمولا بچه‌هایی که تجدید می‌آوردند را درس می‌دادم و از آن دوران تقریبا تدریس را آغاز کردم. گاهی اوقات نزدیک به 40 دانش‌آموز داشتم که به آنها درس می‌دادم. اندک درآمدی که من از این طریق به دست می‌آوردم را معمولا پس انداز و در طول سال خرج می‌کردم.
  دیپلم‌تان را کجا گرفتید؟
دیپلمم را در سال 1352 در همان دزفول گرفتم.  بعد از آن در آزمون تربیت معلم شرکت کردم و در تربیت معلم اهواز قبول شدم که در آن زمان تحت عنوان دانشسرا شناخته می‌شد. در دانشسرای تربیت معلم اهواز دو سال درس خواندم و در سال 1354 از دانشسرا فارغ‌التحصیل شدم و به خدمت سربازی رفتم. در آن زمان طرحی به نام سپاه دانش وجود داشت که من نیز به آنجا رفتم و در روستایی به‌نام «پشت ساری» در کوهدشت استان لرستان دو سال مشغول تدریس شدم. آن دوران از بهترین دوران‌های زندگانی من بود. عمده دانش‌آموزانی که من در آن روستا داشتم طلبه شدند. در سال 1356 که خدمت سربازی‌ام به پایان رسید در کنکور دانشگاه شرکت کردم و در دانشگاه اهواز در رشته زبان و ادبیات فارسی پذیرفته شدم. من در کنکور آن زمان رتبه پنجم را کسب کردم و می‌توانستم هر رشته‌ای را که دوست دارم برگزینم. همه دوستانم به من پیشنهاد دادند در رشته حقوق تحصیل کنم ولی من علاقه شدیدی به رشته ادبیات داشتم.
  پس مدرک کارشناسی‌تان را از دانشگاه اهواز گرفتید.
بله! و مدرک کارشناسی ارشدم را نیز از همان­جا گرفتم.
  از اساتید شاخص دانشگاه اهواز کسی را در خاطر دارید؟
بله! آقای دکتر حمیدیان شاهنامه‌پژوه برجسته، آقای دکتر وحیدیان کامیاب که در حوزه دستور زبان و عروض کار کرده‌اند، آقای دکتر ظفری که دو جلد کتاب «حبسیه در ادب فارسی» را نگارش کرده‌اند، آقای دکتر تدین و سایر چهره‌های برجسته‌ای که در آن زمان در دانشگاه اهواز تدریس می‌کردند.
  و مدرک دکترای‌تان را از دانشگاه تهران گرفتید.
بله! من در جلسه دفاع کارشناسی ارشدم اطلاع یافتم که در آزمون دکترای دانشگاه تهران در سال 1368 پذیرفته شده‌ام.
  موضوع پایان‌نامه فوق‌لیسانس‌تان چه بود؟
به خاطر علاقه فراوانی که به حوزه عرفان و کلام داشتم، «تحلیل و بررسی دیدگاه‌های کلامی عطار نیشابوری» را برای موضوع پایان‌نامه‌ام برگزیدم. عطار با وجود شخصیت بلند عرفانی‌ای که دارد ولی لایه‌های کلامی عمیقی در شخصیت او نهادینه شده که من به بررسی این لایه‌ها پرداختم. در دوران دکترا نیز موضوع «مطالعه تطبیقی مولانا، عطار و سنایی» را انتخاب کردم و حوزه تفکر این سه قله را یعنی مشترکات و تاثیرگذاری‌هایشان را بررسی کردم.
مولوی نیز خودش بیان می‌کند:
«عطار روح بود و سنایی 2 چشم او/ ما از پی سنایی و عطار آمدیم».   
  شما در دوران دکترا، هم‌دوره‌ای‌ها و دوستان بزرگی داشتید. فکر کنم در آن دوره با مرحوم دکتر قیصر امین‌پور نیز ارتباط داشتید.
من قبل از دوران دکترا با دکتر قیصر امین‌پور آشنا شده بودم اما در دوران دکترا با یکدیگر کلاس می‌رفتیم و حشر و نشرهای فراوانی با هم داشتیم. من و قیصر در حوزه‌های مختلف و گوناگون با یکدیگر بحث می‌کردیم و گاهی اوقات برای شرکت در کلاس‌های اساتید هم‌مسیر می‌شدیم و با هم بحث می‌کردیم. در آن زمان بعضی از اساتید مانند علامه دکتر سیدجعفر شهیدی و دکتر غلامحسین یوسفی نمی‌توانستند در دانشگاه حاضر شوند و کلاس‌های درس‌شان در منازل­ آنها یا در محل موسسه لغتنامه دهخدا برگزار می‌شد.
  احساس من این است که پایه‌های اولیه ادبیات انقلاب اسلامی را حضرتعالی و قیصر امین‌پور و امثالهم بنا نهادید. آثاری هم که از شما در آن دوران منتشر می‌شود سندی بر حرف­‌های حقیر است و از علمداری شما در این حوزه حکایت دارد. بویژه فعالیت جدی شما در حوزه کتاب‌های درسی نیز بر این سخن صحه می‌گذارد. با توجه به ارتباطی که شما با قیصر داشتید نگاه ایشان به ادبیات انقلاب اسلامی چگونه بود؟
ما با قیصر هم در خلوت و هم در جلوت گفت‌وگوهای چندگانه زیادی داشتیم. ما در کنگره شعر دفاع مقدس در اصفهان با قیصر بحث‌هایی پیرامون این مساله داشتیم که آیا در جامعه ما انقلاب ادبی رخ داده و اینکه این انقلابی که ما از آن سخن می‌رانیم آیا در ادبیات نیز نمود پیدا کرده است یا نه؟ آیا ما الان به سبک تازه‌ای در ادبیات رسیده‌ایم یا نه؟ در آن زمان قیصر امین‌پور اعتقاد داشت ما هنوز به هویت تازه‌ای در ادبیات دست پیدا نکرده‌ایم.
  منظورتان سبک تازه‌ای در ادبیات است؟
بله! یعنی اینکه ادبیات انقلاب در آن برهه از زمان یک شاکله و هویت ادبی داشته باشد، به عبارت دیگر اینکه بگوییم یک سبک ادبی نو در عرصه ادبیات ایران متولد شده است. من به این مطلب معتقد بودم ولی قیصر این عقیده را نداشت. قیصر می‌گفت ما هنوز به یک هویت ادبی نرسیده‌ایم اما وقتی ما با یکدیگر در رابطه با این مساله صحبت کردیم و قیصر دلایل مرا شنید، کمی از موضع خودش عقب‌نشینی کرد و این موضوع را پذیرفت. من برای اثبات حرف‌هایم در آن زمان چند مثال را برای قیصر بیان کردم. این زبان و این ساختار و حتی این ظرف خاصی را که در ادبیات آن دوران مطرح شده بود یک اتفاق تازه در عرصه ادبیات می‌دانستم و قیصر سخن مرا پذیرفت. همچنین برای قیصر این مساله را بیان کردم که اگر 2 غزل از غزل‌های خود شما یعنی غزل‌های قیصر امین‌پور را در میان 400 غزل از شعرای قبل از انقلاب قرار دهم و این غزلیات را در میان اساتیدی که هنوز اشعار شما را نخوانده‌اند بگذارم، تردید ندارم غزل‌های شما را بیرون خواهند کشید و به تفاوت این غزل‌ها با سایر غزلیات اذعان خواهند کرد. وقتی که تفاوت احساس می‌شود یعنی اتفاقی در این عرصه به وقوع پیوسته است. دلیل دیگر من نیز این بود که همه شاعران آن دوران در جست‌وجوی یک نام برای شعر آن روزگار بودند. همین تکاپو برای یافتن یک نام، خبر از تولد یک مفهوم و کودک نوپایی در ادبیات می‌داد که در آن برهه هنوز نامی برای آن انتخاب نشده بود.
  یعنی طبق فرمایشات شما، از نظرگاه زبانی، محتوایی و ادبی می‌توان ادبیات امروز را به­‌نام «سبک ادبیات انقلاب اسلامی» نامید؟
بله! من اعتقاد شدیدی به این موضوع دارم. من این موضوع را که ادبیات امروز جامعه‌مان با عنوان ادبیات معاصر بیان می‌شود اصلا درست نمی‌دانم و با آن موافق نیستم. عنوان ادبیات معاصر یک عنوان گمراه‌کننده و نادرست است. شما از طرفی ایرج‌میرزا را معاصر می‌دانید و از طرف دیگر مثلا سلمان هراتی را نیز معاصر معرفی می‌کنید!
  بله! واقعا میان این معاصر تا آن معاصر تفاوت از  زمین تا آسمان است.
به یاد دارم در آنجا این نکته را مطرح کردم که پس‌زمینه‌های تفکر بسیاری از ما که در دانشگاه‌ها تحصیل کرده‌ایم این است که تصور می‌کنیم فاصله بین نسل‌های ادبی باید چند قرن باشد و این اشتباه است. چون ما در گذشته دوره‌های ادبی را در زمان سامانیان و غزنویان و حکومت‌های بعدی داشته‌ایم و این در حالی است که در روزگار ما فاصله نسل‌های ادبی گاهی اوقات به 20ـ10 سال می‌رسد. آن قدر حجم تولیدات ادبی در جامعه ما افزایش یافته که ما باید به این مطلب اذعان کنیم.
  سال 1382 در کلاس‌های ادبیات معاصر دکتر قیصر امین‌پور شرکت می‌کردم. ایشان در آن کلاس‌ها عنوان می‌کرد در جامعه ادبی امروز ما حتی 5 نفر هم می‌توانند یک سبک ایجاد کنند.
 قیصر آرام‌آرام این مطلب را پذیرفت و خودش نیز به واقع یکی از استوانه‌های این سبک از ادبیات است.
  من از سختی‌هایی که شما برای تدوین کتب درسی کشیده‌اید اندکی اطلاع دارم. از شکل‌گیری کتاب‌های درسی ادبیات فارسی در دبیرستان‌ها با این شکل نوینی که امروز وجود دارد برای‌مان بگویید.
حدودا سال‌ 71 یا 72 بود که وقتی به مجموعه کتب درسی نگاه می‌کردم سهم ادبیات امروز و بویژه عصر انقلاب را بسیار کم‌فروغ و کمرنگ می‌دیدم. یک نیازی را در جامعه آن روز احساس می‌کردم که ما باید ادبیات انقلاب خودمان را در کتاب‌ها قرار می‌دادیم و به نحوی باید به فضای کتاب‌ها یک تحول و تازگی بنیادینی می‌بخشیدیم. این اندیشه با برنامه‌ریزی‌های جدید کتاب‌های درسی گره خورد. در این برنامه‌ریزی‌ها چون با ادبیات انقلاب آشنا بودم، سعی کردم آن را در این کتاب‌ها مطرح کنم. اولین فرزندی که متولد شد کتاب پیش‌دانشگاهی بود. خیلی‌ها چون به این مطلب باور نداشتند در مقابل ما مقاومت کردند. بخشی از این باورها ریشه در عدم شناخت آنها از ادبیات انقلاب داشت که هنوز هم برخی دانشگاهیان به این موضوع اعتقاد ندارند! وقتی این نمونه‌ها در کتاب‌های درسی مطرح شد، گاهی اوقات حتی دبیران نیز در مقابل ما موضع می‌گرفتند و عرصه را بر ما سخت کردند. بعضی از دبیرانی که جزم‌اندیش بودند و فقط به ادبیات گذشته دلبستگی داشتند در مقابل ما مقاومت کردند. اما کم‌کم این دیوارها فروریخت و ما موفق به مطرح کردن ادبیات عصر انقلاب شدیم. ما اندک اندک ادبیات داستانی و شعر انقلاب را مطرح کردیم و اینها زمینه‌ای را به وجود آورد که کم کم مدارس و مناطق آموزشی کشور، شاعران را برای شعرخوانی به مدارس دعوت می‌کردند. یعنی یک بابی جهت آشنایی با شاعران و نویسندگان انقلاب اسلامی روی جامعه گشوده شد و این موضوع اتفاق خیلی بزرگی در جامعه ما به حساب می‌آمد. من بارها مشاهده کردم استاد حمید سبزواری یا مرحوم نصرالله مردانی را برای خواندن اشعارشان به مدارس مختلف دعوت می‌کردند. همچنین سایر اساتید مانند دکتر موسوی گرمارودی یا استاد علی معلم و... نیز به مکان‌های مختلفی جهت خواندن اشعارشان دعوت می‌شدند.
  فکر می‌کنم این مطلبی را که شما بیان می‌فرمایید به راحتی به دست نیامده است. از مرارت‌هایی که در مسیر اثبات سبک ادبیات انقلاب با آن  مواجه شدید برای‌مان بگویید. شنیده‌ام برای دفاع از این قضیه حتی تکاپوهایی در مجلس نیز داشتید.
گاهی اوقات در دفاع از ادبیات انقلاب خیلی تنها می‌شدم و حتی دوستان و اطرافیانم را نیز نمی‌توانستم با خودم همراه کنم. حتی برای عدم طرح سبک ادبیات انقلاب اسلامی در کتب درسی، مجموعه کارهایی نیز به صورت پنهان از سوی برخی از نزدیک‌ترین دوستانم صورت می‌پذیرفت. طرح این مطالب از سوی من در مجموعه تدوین کتب درسی باعث می‌شد افراد دیگری نیز در آن مجموعه حاضر شوند و از دستاویزهای  دیگری برای مقابله استفاده کنند. مثلا آنها به مجلس می‌گفتند اینها مقابل ادبیات گذشته ایستاده‌اند و قصد مطرح کردن فروغ یا اخوان را در کتب درسی دارند.
  شما هم در نهایت «خوان هشتم» و «باغ بی‌برگی» اخوان را در کتب درسی آوردید.
بله! حتی من به مجلس و سایر مکان‌های دیگر برای توضیح رفتم و آنها را متقاعد کردم که شما باید اجازه دهید ادبیات عصر انقلاب در کنار این چهره‌های بزرگ قرار بگیرد. جامعه امروز ما باید این مساله را بفهمد که ادبیات عصر انقلاب ما هیچ چیز از گذشتگان کمتر ندارد. این حرکت ما تاثیر خیلی زیادی را نیز بر جامعه گذاشت.
  یعنی شما ادبیات عصر انقلاب را در کتب درسی نهادینه کردید.
بله! من وقتی اشعار سیدحسن حسینی را در کتب درسی آوردم، تمام دبیران ما به قدرت شاعری سیدحسن در مقابل سایر شعرای کلاسیک اذعان کردند. ما کم کم توانستیم دبیرانمان را به درک این موضوع متقاعد کنیم. بعدا کسانی به این مطلب اقرار می‌کردند که ادبیات انقلاب حتی در نقاطی یک سر و گردن از ادبیات گذشته ما نیز بالاتر است. وقتی ما داستان‌های سید مهدی شجاعی و داستان «قاصدک» علی موذنی را مطرح کردیم، حتی اساتید دانشگاه نیز به ارزش ادبی این مطالب اقرار کردند. بخش جالب‌تر ماجرا اینجا بود که حتی بعدها بعضی دبیران بر اثر تکاپو در سایر آثار شاعران عصر انقلاب، اشعار پیشنهادی جدیدی را به ما جهت چاپ در کتب درسی ارائه می‌کردند. به نظر من یک اتفاق تازه‌ای در جامعه ادبی ما رخ داد و ما توانستیم ادبیات انقلاب را وارد کتب درسی کنیم.

یک ساعت و نیم مانده به نیمه شب 12 فوریه 2008 (23 بهمن) بود که انفجار یک خودروی شاسی‌بلند نقره‌ای‌رنگ در منطقه «کفر سوسه» دمشق، حزب‌الله لبنان را از رهبر عملیاتی بزرگش «عماد مغنیه» محروم ساخت. شبکه المنار لبنان در هفتمین سالگرد شهادت فرمانده عملیاتی حزب‌الله که با فاصله کمی از شهادت پسرش «جهاد» در راه مقاومت واقع می‌شود به شکل ویژه‌ای به یادگارهای شهید مغنیه از عکس و فیلم و خاطره پرداخته است اما ورای اینها به سراغ یادگار زنده او رفته است؛ دخترش فاطمه، با لبخندی که خیلی شبیه لبخند حاج عماد است. «سمیه علی» گزارشگر المنار در خانه فاطمه مغنیه به دیدار او رفت اما این دیدار باعث می‌شود دختر حاج عماد یک هدیه باارزش را از نو کشف کند؛ یک جلد قرآن؛ «این قرآن هدیه‌ آقا به پدرم بود». شرح این دیدار را به نقل از مشرق می‌خوانید:
 بانزاکت و اعتماد به نفس فراوانی به استقبال‌مان می‌آید. لبخندی بر چهره دارد که می‌توانی در آن، رد غم «از دست دادن عزیز»ی را ببینی: از دست دادن برادر «و دوستی که من از همه به او نزدیک‌تر بودم» و از دست دادن پدر؛ پدری که درست 7 سال پیش بود که آخرین بار او را دید. از فاطمه می‌پرسم به پدرت که فکر می‌کنی، بیش از همه دلتنگ چه می‌شوی؟ سکوت می‌کند. تصور می‌کند حاج رضوان روبه‌رویش ایستاده. می‌گوید: «سکوت زیبایش. دلتنگ سکوت زیبایش می‌شوم. دلتنگ حضورش و سِحر وجودش. عاشق این بودم که نگاهش کنم. خیلی وقت‌ها از ته دل حس می‌کنم نیازمند آنم که چنین صحنه‌ای باز تکرار شود.» بعد با اطمینان ادامه می‌دهد: «اینها مردان خدا هستند». فاطمه می‌داند که خیلی چیزها را از پدرش به ارث برده: «بله! شبیه او هستم.... جهاد هم شبیه او بود...» فاطمه عماد مغنیه، بر‌می‌گردد به آن روز. انگار همه‌ جزئیات جلوی چشمش باشد.

لبخندی می‌زند و از یک فنجان نسکافه حرف می‌زند که پدرش «همه را یکجا سرکشید. خیلی هم تند البته من این فنجان را برای خودم درست کرده بودم! قبلش از او پرسیدم نسکافه می‌خواهی؟ که گفت نه!» شنبه شبی بود، نهم فوریه 2008 «یعنی 2 روز پیش از شهادتش. پدر سه‌شنبه شهید شد.» سکوتی می‌کند و ادامه می‌دهد: «درست مثل برادرم جهاد. او را هم برای آخرین بار روز پنجشنبه دیدم و روز یکشنبه شهید شد... باعث شدی وسط خاطراتم بگردم.» این را درحالی می‌گوید که دارد در اتاقش دنبال یک یادگاری از پدرش می‌گردد... یک عکس از پدرش به دیوار زده که او را در کودکی بغل کرده است. خیلی آرام آن را از روی دیوار برمی‌دارد و به ما می‌دهد... یک کودکی استثنایی برای دختربچه‌ای که به قول خودش «تا بزرگ شدم نمی‌دانستم من دختر معاون جهادی حزب‌الله‌ام». فاطمه تعریف می‌کند که مادرش چطور به این سوال سخت آنها که «بابا کجاست؟» پاسخ می‌داده. می‌گوید مادرش همه چیز را به امام زمان مرتبط می‌کرد و می‌گفت: «تا وقتی امام زمان ظهور نکرده بابایتان نمی‌آید.» سپس ادامه می‌دهد: «مادرم نوعی تقدیس راجع به کار بابا در جان‌های ما نشانده بود تا مطابق آن به سوال‌های فراوان ما پاسخ دهد». تا به سن خاصی نرسیده بود از ماهیت شغل پدرش خبر نداشت، «ولی فهمیدم که او تحت تعقیب دستگاه اطلاعاتی چندین کشور دنیاست». فاطمه تعریف می‌کند و توضیح می‌دهد چطور او و برادرانش از همان کودکی در محافظت از پدرشان سهیم بودند: «همه زندگی‌مان مبتنی بر این بود که هیچ تصویری از او منتشر نشود. عکس‌های او و عکس‌ها ما با او همه مخفی بود. محافظت از او بخشی از کار ما بود. مدام حواسمان بود چه کسی به ما نزدیک شده است. حتی آدرس منزلمان همیشه مخفی بود... از اول تا آخر جشن ازدواج من حضور داشت. چندتایی عکس با من انداخت ولی من این‌قدر نگران سلامتی او بودم که فراموش کرده بودم عروسم. مدام حواسم به او بود و به بقیه ‌حاضران تا کسی از او عکسی نگیرد.» می‌گوید حاج  عماد خیلی از سیگار و قلیان متنفر بود. همین‌طور که حرف می‌زدیم فاطمه توانست بالاخره یک یادگاری ویژه از پدرش پیدا کند. آمد پیش ما، بعدش یک تماس تلفنی گرفت و گفت می‌رود و یک مجلد قرآن کریم که در اتاق خواب شهید جهاد بوده می‌آورد، «این قرآن هدیه آقا به پدرم بود». فاطمه از گشت و گذار با پدرش با ماشین می‌گوید و از سرود «مع الفجر قوموا و شاهرا سیف الحسین» [با سحرگاهان به پاخیزید، درحالی که شمشیر حسین را از نیام برآورده‌اید]: «این سرود را با هم می‌خواندیم. صدای پدرم قشنگ بود». فاطمه تأکید می‌کند شهادت، باعث تمام شدن رابطه‌اش با پدرش و حتی با برادرش نشده است: «حضورشان را هر روز حس می‌کنم. آنها زنده‌اند [ولی به قول قرآن] ما حس نمی‌کنیم.» می‌گوید به واسطه‌ دختر «عماد مغنیه» بودن احساس مسؤولیت می‌کند: «دائما باید سخاوتمند باشم. باید عشق به مردم را بلد باشم. نباید زود عصبانی شوم. باید دائما با مردم در ارتباط باشم و با آنها بگویم و بشنوم.» اینجا نشانه‌های حسرت در چهره‌‌اش هویدا می‌شود: «اگر با ما مانده بود، صحبت‌هایم با او عمیق‌تر می‌شد. حتما جنبه عقیدتی و روحی هم پیدا می‌کرد. در این زمینه به بودنش احتیاج دارم... در حضورش و در غیابش احساس امنیت می‌کردم و می‌کنم. حس می‌کنم دشمنم طعم آرامش را نخواهد چشید». می‌پرسم اگر می‌شد یک بار دیگر با پدرت بنشینی چه می‌گفتی؟ جواب می‌دهد: «خیلی دوست داشتم که با او در موضوعات فرهنگی حرف بزنم. دوست دارم فرهنگ جایگزینی داشته باشیم که بتوانیم با آن در مقابل فرهنگ غرب بایستیم».