احسان کرمی: یکی از مباحثی که در سیاست و روابط میان قدرت‌ها اهمیت خاص و فراوانی دارد، نوع تعامل، حل و فصل اختلافات و چالش‌های بر سر تضاد منافع طرفین است؛ این مساله قدمتی به درازای تاریخ دارد و می‌توان نمونه‌های فراوانی از آن در تاریخ مثال آورد. به عنوان نمونه در سفر پیدایش تورات و در زمان 2 پیامبر الهی ابراهیم(ع) و لوط(ع)، لوط(ع) که برادرزاده حضرت ابراهیم(ع) است، به دلیل کمبود چراگاه برای دام‌های خود مجبور به مهاجرت می‌شود. اما آن چیزی که این موضوع را مهم‌تر می‌کند پیشرفت فوق‌العاده دنیای مدرن در علم و فناوری و توسعه بیش از حد قدرت تسلیحات ساخت دست بشر است به شکلی که جنگ‌های قرن بیستم خونین‌ترین درگیری‌های تاریخ بوده‌اند. همین امر، حل و فصل تضاد منافع را امری بس پیچیده و مهم می‌کند. پیش‌تر لازم به بیان است که بنیادهای هر سیستم سیاسی براساس نوع تفکر بنیادی آن است و اندیشه‌های بنیادی هر مردمی سیاست، اقتصاد و روابط اجتماعی و جهانی آنها را شکل می‌دهد. در واقع سیاست روبنای تفکر عمیق‌تر و اصول مبنایی و پایه‌ای است که نوع منش و عملگرایی سیاسی را تعیین می‌کند. در سیاست اسلامی عقل، شرع و اخلاق و همچنین عجین بودن دین و سیاست از جایگاه خاصی برخوردار است، موضوعی که مورد قبول و پذیرش تفکر عرفی‌گرا و سکولار غرب پس از رنسانس نیست. تفکر بنیادی سیاست جمهوری اسلامی ایران، همانا نظامی سیاسی و الهی بر پایه اسلام ناب محمدی(ص) است که حدود و ثغور آن براساس قرآن، سیره اهل بیت و رهبری ولایت مطلقه فقیه است.  بی‌شک اصالت‌های یک حکومت است که ماهیت و جوهره آن را تعیین می‌کند و اصالت همان تفکر زیر‌بنایی سیستم سیاسی است. می‌توان اصالت‌ها را به 2 نوع تقسیم کرد: توحیدی و الحادی. بنا به ذات تفکرات الحادی که متکثر هستند، اصالت‌های بسیاری قابل شمردن هستند لیکن نگاهی به گذشته نشان می‌دهد تاریخ صحنه کشاکش اصالت قدرت و ثروت است. این کشاکش تاریخی در غرب پس از رنسانس تئوریزه شده و هم‌اکنون اصالت حاکم بر روابط سیاسی جهان، سود و مادیگرایی است  به شکلی که تمام کنش‌ها و واکنش‌های جاری در قالب همین اصل تعریف می‌شود. در طول تاریخ جز در برهه‌های زمانی کوتاهی، حاکمیت‌ها بر مبنای سیاست الهی استوار نبوده‌اند و تمام حکومت‌ها یا براساس تفکرات مادی شکل گرفته‌اند یا از دین و الهیات تنها پوسته و قشری بر اعمال خود کشیده‌اند یا در نهایت مراتب نازلی از دین را در اداره امور دخالت داده‌اند. این امر در حالی است که بخشی از متفکران و اندیشمندان، به دین به عنوان عنصری کلیدی در مدیریت و سیاست اعتقاد نداشته و دین را تنها در قالب آیینی شخصی مقبول می‌دانند. عده‌ای دیگر نیز دین را تنها اوهامی ساخته دست ذهن ابتدایی و دور از علم بشر یا عرفیات فرهنگی می‌خوانند که در گذر زمان رنگ اعتقاد به خود گرفته است.  تنها ادوار تاریخی که می‌توان آنها را به طور قطع به عنوان حاکمیت‌های الهی مورد اشاره قرار داد، دوران حاکمیت سیاسی داوود(ع) و سلیمان نبی(ع)، دوران کوتاه تشکیل حکومت پیامبر اکرم(ص) در صدر اسلام، دوران خلافت 5 ساله حضرت امیرالمومنین علی(ع) و در نهایت انقلاب اسلامی ایران است. در این حاکمیت‌ها آن چیزی که محور اصلی اداره امور سیاسی بوده، دین است. در تفکر الهی آن چیزی که اصالت دارد موضوع توحید است و زمانی که خداوند اصالت داشته باشد، تمام شؤون و مشی سیستم را مورد تاثیر قرار داده و لاجرم سیاست و اقتصاد نیز باید از همین اصل پیروی کنند. اما در تفکر مادی‌گرا، اصالت با انسان است و انسان، محور امور عالم می‌شود؛ در این وضعیت منافع اساس محسوب می‌شود و سیاست نمی‌تواند چندان اخلاقی باشد؛ در نهایت تضاد منافع با افراد و حاکمیت‌های دیگر شکل می‌گیرد. در تفکر انسان‌محور، خداوند تنها موجودی بی‌تاثیر یا نهایتاً خداوندی ساعت‌ساز تلقی می‌شود که پس از خلق انسان دخالتی در امور او ندارد. سوال اینجاست: با تشکیل حاکمیت‌های مختلف با تفکرات متضاد، سلوک آنها برای حل تعارض منافع چگونه خواهد بود؟ هنگامی که 2 سیستم سیاسی براساس تفکر توحیدی استوار باشند، هیچگاه به تقابل نمی‌رسند زیرا در تفکر الهی هدف و مقصد نهایی یکسان است و با وجود تکثر و فراوانی به دلیل همین همسانی، تقابل عمیقی نیز رخ نمی‌دهد. اما در حاکمیت‌های الحادی، چون اصالت با منافع است، منافع و قدرت، موضوع مهم تلقی شده و ستیز بر سر زمین، قدرت و ثروت موجبات درگیری‌های خونین و مناقشات بی‌پایانی را فراهم می‌کند و تاریخ گواه است بیشترین تقابل‌های تاریخ نیز میان حاکمیت‌های مادی شکل گرفته است. کنش حاکمیت‌های غیرالهی در تضاد منافع از 3 حالت خارج نیست: 1-شکل‌گیری یک تقابل، ایجاد درگیری و نابودی یکی از طرفین 2- سکوت و انزوای یکی از طرفین مناقشه 3-تقسیم قدرت و حوزه نفوذ و پایان دادن به درگیری‌ها و مناقشات.  تاریخ گواه زیاده‌خواهی و تلاش قدرت‌های بزرگ برای سیطره بیشتر بر منابع فزون‌تر است و ظهور قدرت‌های دیگر چالشی برای منافع آنها محسوب می‌شود. بالطبع در دنیایی که قدرت اصالت محوری دارد، هیچ ابرقدرتی علاقه‌ای به داشتن رقیب ندارد و از سوی دیگر، کشورهایی نیز در تلاش برای دستیابی به قدرت بیشتر هستند؛ نتیجتا درگیری برای حفظ قدرت یا رسیدن به قدرت، اجتناب‌ناپذیر است. به شکل تاریخی کشورها به لحاظ استقلال به 3 دسته عمده تقسیم می‌شوند؛ کشورهای دارای قدرت برتر در حوزه‌های نظامی، اقتصادی و سیاسی که با تکیه بر همین برتری، هژمونی و قدرت خود را بر دیگران تحمیل می‌کنند و کشورهایی مستقل محسوب می‌شوند، کشورهایی که فاقد شاخصه‌های قدرت لازم بوده و بیشتر مورد تهاجم و نابودی یا انفعال در برابر قدرت‌های برتر دنیای خویش هستند و وابسته محسوب می‌شوند و در آخر کشورهایی که سعی در حفظ استقلال خود دارند. بدیهی است کشورهایی که سعی در حفظ استقلال خود دارند، همیشه معدود و حفظ بقای آنها سخت و دشوار بوده است. مناقشات سخت و خونین، زمانی شکل می‌گیرد که برخی کشورها برای احراز جایگاه قدرت جهانی در تضاد با منافع ابرقدرت‌های حاضر در زمان خود قرار می‌گیرند.  رویارویی قدرت‌های برتر و نوظهور را نیز می‌توان به 3 دسته تقسیم کرد: 1- یکی از 2 قدرت با تکیه بر برتری‌های نظامی و اقتصادی خود رقیب را به نابودی می‌کشد و جایگاه خود را به عنوان قدرت برتر تثبیت می‌کند. کشورهای دارای قدرت سنتی، ضرورتاً اگر توان کافی برای نابودی قدرت دیگر را نداشته باشند، امکان ائتلاف و اتحاد میان آنها وجود دارد. 2- یکی از طرفین مناقشه، موضع انفعال و سکوت مطلق پیشه کرده و به هیچ وجه متعرض منافع قدرت قوی‌تر در گفتار و عمل نمی‌شود و بدین شکل، اسباب درگیری و تنش حذف می‌شود. این کنش بسیار متزلزل است زیرا مبنای تفکر منفعت‌محور در نتیجه موجب دست‌اندازی و قدرت بیشتر و در نهایت چالشی نو خواهد بود. وضعیت حاضر از نظر زمانی ممکن است کوتاه یا بلند باشد و توسط عوامل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی مورد تاثیر قرار گیرد. 3- زمانی که طرفین مناقشه‌ به این جمع‌بندی برسند که نمی‌توان طرف دیگر را نابود یا به انزوا کشاند، تقسیم قدرت و حوزه نفوذ شکل می‌‌گیرد. در این فضا تا زمانی که شرایط استیلا و سلطه بر منابع و منافع یکی از طرفین فراهم نشود، همین روند ادامه خواهد یافت.  دنیای جدید از 400 سال پیش و از شروع رنسانس در اروپا رقم خورده و قدرت، در داشتن دانش و فناوری تعریف و دین در اداره امور به کناری رانده شده است. تمدن جدید غرب خود را دائر و مرکز عالم و تمدن فائق می‌داند. این نگرش تمام تمدن‌ها و فرهنگ‌های دیگر را حاشیه‌ای و سیر حرکت تاریخی بشر را به شکل جبری از همان حرکت تاریخ غرب تعریف و آینده هر تمدن و فرهنگی در هر گوشه دنیا را مانند سیر تاریخ خود تفسیر می‌کند. فرهنگ‌ها و تمدن‌های دیگر در گذر زمان یا به فراموشی سپرده و یا در غرب استحاله شده‌اند و دیگر نمی‌توان آنها را تمدن و فرهنگی جدا از غرب فرض کرد. غرب همچون سیاه‌چاله‌ای بزرگ هر تمدن و فرهنگی را به درون خود می‌بلعد؛ لیکن تمدن غرب پس از مدتی خود را با نوعی دیگر از تفکر روبه‌رو دید که نه‌تنها حاشیه‌ای و پیرامونی نبود بلکه دارای بنیادهای فکری قدرتمند، جدید و متضادی بود و تمدن آنها را به هماوردخوانی می‌طلبید. غرب از این وضعیت احساس خطر جدی می‌کند تا آنجا که استراتژیست‌های غربی در وادی سیاست، دست به تدوین نظریه‌های تدافعی می‌زنند که شاید سیر این جریان جدید را متوقف یا کند کنند، غافل از اینکه این جریان، جریانی سیاسی نیست که بتوان در وادی سیاست آن را مهار کرد بلکه حرکتی کاملا تفکری و گفتمانی است. نظریه‌ای چون برخورد تمدن‌ها از همین وادی است. در تقابل پیش‌آمده، تحریم‌های اقتصادی و سیاسی و حتی گزینه نظامی، تحمیل جنگ و ترور نیز در صدر برنامه‌ها قرار می‌گیرد ولی موثر واقع نمی‌شود. تمام این رخدادها، رهنمون به این موضوع است که این دو تمدن به مرحله‌ای مهم در تقابل با هم رسیده‌اند، مرحله‌ای که نتیجه آن می‌تواند بقا یا فنای یکی از طرفین باشد؛ یک پیچ تاریخی. این رویداد غیرمنتظره چیزی غیر از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به رهبری ولایت فقیه نبود که پس از چند دهه ظهور آن، به قدرتی رو به تزاید در جهان تبدیل شده است. غرب مجددا با تکیه بر همان روش و مشی تاریخی خود سعی در رفع این خطر می‌کند اما مبادی استوار فکری این حاکمیت نو، راه را بر هر اقدامی می‌بندد. تفکر حاکمیتی جدید، بر محور اصالت قدرت و منفعت استوار نشده که وارد بازی تاریخی تضاد منافع شود. انقلاب اسلامی ایران که از اسلام شاکله گرفته در قالب روش‌های سه‌گانه پیش‌گفته تضاد منافع، بازی نمی‌کند. تفکر اسلامی ایران در پی ایجاد سلطه و دست‌اندازی به ممالک دیگر نیست که بتوان با تکیه بر قوای نظامی و به بهانه سلطه‌طلبی، آن را نابود کرد؛ هرچند آمریکا و غرب آگاه هستند حمله نظامی برای نابودی ایران غیرممکن است چراکه توان درونی ایران ضربه متقابل سنگینی به مهاجم وارد خواهد کرد و آسیب وارده چنان جدی خواهد بود که موجبات حذف قدرت مهاجم از معادلات جهانی قدرت را فراهم و فرصتی تاریخی برای قدرت‌گیری بیشترکشورهای رقیب آمریکا و غرب مانند چین و روسیه فراهم می‌کند. لاجرم غرب جز در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی توان درگیری واقعی با این تفکر نوین را ندارد و قابل ذکر است با تمام این فشارها نیز این تفکر رو به رشد و قدرت‌گیری بیشتر است. همچنین ایران اسلامی حاضر به انفعال و انزوا در مواضع اصولی، گفتمانی و عملی خود در برابر ابرقدرت‌ها نیست و در آخر نیز نمی‌توان با پیشنهاد تقسیم قدرت، آن را به میز مذاکره کشانده و از مدار ماهیت توحیدی آن را تهی کرد.  عزم این تفکر جدید بر بیداری و احقاق حقوق مظلومان و مستضعفان و تقابل با طاغوت‌های زمان است و به هیچ شکلی حاضر به عقب‌نشینی از این مشی خود نیست چراکه در صورت فاصله گرفتن از این مشی از دایره یک حاکمیت توحیدی خارج و به حاکمیتی غیرتوحیدی مانند تمام حاکمیت‌های غیرالهی تاریخ بدل می‌شود. غرب اگر مطمئن می‌بود با حمله‌ نظامی، توان نابودی این حاکمیت را دارد، درنگی در این امر نمی‌کرد اما ضربات گذشته نیز این پیکره را قوی‌تر کرده است. هم اکنون تمدن غرب و مصداق بیرونی آن آمریکا در یک تناقض قرار گرفته است، عدم حمله نظامی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی  به ایران یعنی رضایت به نابودی آمریکا و حمله نیز به معنای نابودی آمریکا و قدرت بیشتر ایران خواهد بود. نکته قوت گفتمان جدید، عدم توان نفوذ در سیستم رهبری آن است؛ «ابرنظریه» حاکم بر این سیستم سیاسی که همان «ولایت فقیه» است، راه را بر هر روشی برای نفوذ بسته است و توان حذف آن یا حذف اثرگذاری بر آن تاکنون ممکن نشده است. این نوع رهبری در هیچ بازی‌ای که مبنای آن منفعت باشد وارد نمی‌شود و امکان تطمیع و تحریف آن ممکن نیست. قدرت جدید که در قالب پیکره ایران در حال تجلی است، قدرتی است که بیداری انسان‌ها و رضایت الهی سرلوحه آن است. رهبری هر حرکت و انقلابی هسته مرکزی آن حرکت است و اگر بتوان آن را از مدار اصلی خارج کرد، می‌توان آن انقلاب و جنبش را از مدار اصلی‌اش خارج و به سمتی دیگر هدایت کرد؛ در تاریخ اتفاق افتاده که رهبران با تفکر منفعت‌محور، در نهایت بر سر میز مذاکره نشسته و با دریافت منافعی، انقلابی را به تباهی کشانده‌اند. اما غرب نتوانسته ولایت فقیه را در ایران از مدار حقیقی خارج کند چراکه در فضایی که آنها در آن حضور دارند، تنفس نمی‌کند. حال دلیل دشمنی و حمله همیشگی غرب به ولایت فقیه در ایران روشن می‌شود. تفکر غربی و مصادیق وجودی آن اهمیت رهبری در ایران را درک کرده‌ و به انحای مختلف سعی در ضربه زدن و حذف آن دارد لیکن تاکنون غیر از درهای بسته و دژهای مستحکم و نفوذناپذیر چیزی عاید آنها نشده است. در آخر باید گفت ورود ایران به بازی سه‌گانه تضاد منافع تاریخی و تقسیم قدرت یا انفعال ایران برای غرب به معنای پیروزی بزرگی است چراکه بدین معناست که غرب توانسته ایران را از محور فکری و انقلابی‌اش خارج و هویت آن را از حاکمیتی توحیدی به حاکمیتی الحادی تبدیل کند. نگارنده معتقد است غرب تنها در برابر انفعال کامل و سکوت ایران در جهان حاضر به تقسیم قدرت با ایران نیز هست اما مواضع اصولی ایران فارغ از چنین منفعت‌طلبی‌ای است و مکانیسم ولایت فقیه ضامن بقای تفکر انقلابی ایران است.
 

مالک شیخی‌زازرانی*: همه ما کم و بیش حداقل برای یک‌بار هم که شده گذرمان به اتاق یک مدیر، مدیرعامل یا رئیس افتاده است. چه کارمند دولت باشیم و چه برای به سرانجام رساندن یک کار اداری در تسلسل کاغذی به امضای مدیری محتاج شده باشیم. اغلب و شاید در اکثر قریب به اتفاق موارد، سختی بالا رفتن پله‌های یک ساختمان چند طبقه تا رسیدن به اتاق یک مدیر، ما را به این فکر فرو می‌برد که چرا مدیران یک سازمان باید در بالاترین طبقه ساختمان مستقر باشند؟ دلیل این «بالانشینی» چیست؟ مگر نه آنکه اکثر مدیران ما داعیه خادمیت دارند و خضوع و خشوع را ارزشی پسندیده معرفی می‌کنند؟ آیا این موضوع ریشه در خوی
شاه‌ منشی تاریخی ما ایرانیان دارد؟ لازم به ذکر است نگارنده به این نکته نیز دقت داشته است که برخی مدیران به دلیل مراجعات کمتر، در طبقات بالای ساختمان‌ها مستقر هستند لیکن این نوع مدیران بسیار انگشت‌شمار بوده و تعداد قابل ملاحظه‌ای را شامل نمی‌شود، چرا که در اکثر موارد تعداد مراجعات به یک مدیر با بقیه کارکنان برابر یا حتی بیشتر از کارکنان زیر دست خود است، حال این مراجعات خواه از طرف ارباب‌رجوع بیرونی سازمان باشد، خواه از طرف کارکنان تحت مدیریت خود. برای مقدمه بحث می‌توان به این حقیقت اشاره کرد که گاها افراد ارزش‌های مثبتی از خود ابراز می‌کنند اما رفتار عملی آنها در تناقض با آن ارزش‌هاست (آدریان فان دراستای، 1379) در فرهنگ ما نیز «خضوع و خشوع» به‌عنوان یکی از ارزش‌های مورد قبول جامعه، نمونه‌ای واضح از این گفتار است که در حوزه نظری مورد تایید همگان و در عمل، رفتارهای متناقض با آن مشاهده می‌شود. در نقطه مقابل خشوع، واژه «غرور» تعریف می‌شود و در ادبیات ایران، آن را باکنایه «بالانشینی» مشاهده می‌کنیم که در فرهنگ عامیانه بالانشستن را به به‌عنوان غرور و تکبر معادل‌سازی کرده‌اند. همچنین در سیره دینی و آیینی ما نیز نشستن در پایین مجلس(کنار ورودی) را نشانه خضوع دانسته، به آن سفارش کرده‌اند و بالانشینی را تنها برای بزرگان مجاز دانسته‌اند چنانکه در آداب ورزش باستانی به‌عنوان یکی از ریشه‌دارترین مراسم ایرانی، پایین گود(ورودی) ویژه کوچک‌ترها(نوچه‌ها) و بالای گود(ضلع مقابل ورودی) جایگاه بزرگان و ریش‌سفیدان بوده است. از آنجا که در کشور ما از قدیم‌الایام قاعده این بوده که فرد برای رسیدن به جایگاهی فرادست در تقسیم اجتماعی کار، عمدتاً به ایجاد رابطه‌ای نزدیک با مراجع قدرت می‌پرداخته و در این راه نه به توانایی‌ها و استعداد خود، که به هشیاری و توطئه‌چینی خویش متکی می‌بوده است فلذا زمینه‌های اجتماعی برای خودمداری مردم جامعه ایران تشدید می‌شده است(قاضی مرادی،1392) و به محض اینکه فرد به تبع روابط (و نه ضوابط) به جایگاهی فرادست می‌رسد خود را لایق‌تر از دیگران دیده و سعی می‌کند در بالاترین نقطه فیزیکی خود را مستقر کند و این رویه باعث شده تا هیچکس ولو برای یکبار از خود نپرسد که چرا مدیران باید در بالاترین نقطه ساختمانی یک سازمان قرار گیرند.  اما با جست‌وجویی در ادبیات و فرهنگ عامیانه ایران همان‌طور که قبلاً نیز عنوان شد، در می‌یابیم «بالانشستن» نشانه تفاخر و غرور معنا شده است:
دود اگر بالا نشیند کسر شأن شعله نیست
جای چشم ابرو نگیرد گرچه او بالاتر است
***
من از روییدن خار سر دیوار دانستم
 که ناکس کس نمی‌گردد از این بالانشینی‌ها
***
کاکل از بالانشینی رتبه‌ای پیدا نکرد
زلف از افتاده حالی همنشین ماه شد
***
نردبان این جهان ما و منی است
عاقبت این نردبان بشکستنی است
لاجرم آن کس که بالاتر نشست
استخوانش بیشتر خواهد شکست
با گشتی در ادبیات و فولکلورها به وضوح می‌بینیم که غرور و بالانشینی در نقطه مقابل ارزش خضوع قرار گرفته و امری مذموم و ناپسند تلقی شده است. از آنجا که ارزش‌های اجتماعی واقعیت و اموری هستند که مطلوبیت دارند و مورد خواست و آرزوی اکثریت افراد جامعه هستند (وثوقی،1370) لذا  غالباً بازتاب افکارند و رفتار مردم جامعه در پیروی از ارزش‌ها شکل می‌گیرد. در فرهنگ فلسفه «آندره لالاند» 4 معنا برای ارزش‌های اجتماعی عنوان شده که بازگوکننده 4 مفهوم است:
1- چیزی که مورد علاقه گروه است 2-چیزی که در میان عده‌ای مورد توجه و احترام است 3- ارضا شدن در رسیدن به هدف و در آخر ارزش متکی به جنبه اقتصادی است.(محسنی 1383)
اهمیت ارزش‌ها از این رو مورد دقت است که محتوای هنجارهای یک جامعه را تحث تاثیر و بلکه تغییر می‌دهد. اما چرا ارزشی مانند خضوع جای خود را به غرور و تفاخر داده است شاید در عرصه مدیریت با نظریه نیازهای «مک کللند» قابل توجیه باشد. نظریه نیازهای اکتسابی (Achievement Motivation Theory) که در اوایل دهه 1950 توسط دیوید مک کللند (مک کله‌لند) مطرح شده است به این موضوع می‌پردازد که انگیزش و نیازها ریشه در فرهنگ دارد. این نظریه، در کنار نظریه زیستی – تعلق - رشد آلدرفر، از نظریه‌های محتوایی انگیزش است. مک‌کللند بیان می‌دارد که همه انسان‌ها 3 نیاز مهم دارند:
1- نیاز به کسب موفقیت 2- نیاز به کسب روابط 3- نیاز به کسب قدرت (Need for Power): یعنی کسب توانایی برای اعمال نفوذ بر دیگران و کنترل آنها. اینکه یک مدیر تمایل داشته باشد بر بقیه احاطه داشته باشد از بعد نیاز به کسب قدرت در نظریه مک‌کللند قابل توجه است، چراکه مدیر با در نظر گرفتن جایگاه خود در هرم ساختار سازمانی(رأس ساختار)، قرار گرفتن در بالاترین نقطه ساختمانی یک سازمان را در ارضای نیاز به کسب قدرت و احاطه بر دیگران مشروع و حق خود می‌بیند. از دیگر سو یافته‌های جامعه‌شناس نامدار هلندی «گرت هافستده» در مطالعه تفاوت‌های فرهنگی بیش از 50 کشور دنیا می‌تواند در این‌باره راهگشا باشد. مطالعات گرت هافستد 4 بعد را مورد پژوهش میدانی قرار می‌دهد. فاصله قدرت، «جمع‌گرایی/ فردگرایی»، «پرهیز از ابهام» و «خردورزی/ عاطفه‌ورزی» 4 بعدی هستند که در دوسوی طیف بررسی شده‌اند و فاصله قدرت به معنای حدی که اعضای کم‌قدرت‌تر می‌پذیرند که قدرت به طور نابرابر توزیع شده، تعریف می‌شود. طبق این تحقیق مالزی دارای بالاترین فاصله قدرت، اتریش کمترین فاصله قدرت و کشور ما ایران در نقطه‌ای بالاتر از حد متوسط فاصله قدرت قرار گرفته است. در سازمان‌ها در وضعیت فاصله قدرت بالا، مافوق‌ها و زیردستان همدیگر را نابرابر در نظر می‌گیرند و سیستم سلسله مراتب مبنای این نابرابری موجود است. اما در سازمان‌های با فاصله قدرت کم، زیردستان به راحتی به مافوق‌ها دسترسی داشته و کارفرمای ایده‌آل، یک دموکرات دارای منابع است.(هافستده، 1387) از آنجایی که کارمندان بیشتر زمان کاری خود را درون فضای کاری می‌گذرانند، تاثیر عوامل درونی بر عملکرد ایشان بیش از پارامترهای بیرونی است از اینرو جزئیات فضای محیط کار، براساس نوع فعالیت و استراتژی سازمان، نظرات کارمندان و فرهنگ سازمانی و ارزش‌های ملی باید لحاظ شده و طبقات ساختمانی به طبقات اجتماعی در سازمان تبدیل نشود. از دیدگاه فرهنگ اسلامی، اقشار اجتماعی با یکدیگر از نظر طبقه اجتماعی تفاوت دارند ولی نسبت به یکدیگر از نظر ارزش برتری ندارند؛ یعنی درست است که منشأ شکل‌گیری طبقات می‌تواند ریشه در توانایی‌ها و استعدادهای فردی، اجتماعی و اقتصادی داشته باشد ولی ملاک امتیاز فرد یا یک طبقه بر فرد یا طبقه‌ دیگر این ویژگی‌ها نیست؛ چنانکه برخی مفسران ذیل آیه «وَاصْبرْ وَمَا صَبْرُکَ إلا باللَّه وَلا تَحْزَنْ عَلَیْهمْ وَلا تَکُ فی ضَیْقٍ ممَّا یَمْکُرُونَ» (نحل/ 127) نوشته‌اند: «هدف آیه فوق این است که به پیامبر(ص) و مومنان آغاز اسلام که غالباً از قشر محروم بودند گوشزد کند مبادا امکانات مالی و قدرت سیاسی و اجتماعی کافران جبار را دلیلی بر حقانیت یا قدرت واقعی آنها بدانند».   به نظر می‌رسد شیخ اجل سعدی شیرازی نقطه خاتمه بحث را در یک بیت خلاصه کرده است. بیتی که اگرچه کوتاه است اما پیامی راهگشا برای مدیران این مرز و بوم دارد:
تواضع ز گردن‌فرازان نکوست
گدا گر تواضع کند خوی اوست
* دانشجوی دکترای مدیریت فرهنگی
------------------------------------
منابع:
- آدریان فان دراستای، 1379، افکار عمومی و اخلاق جهانی، گزارش جهانی فرهنگ، ترجمه گروه مترجمان، کمیسیون ملی یونسکو در ایران، مرکز انتشارات
- قاضی‌مرادی، حسن، 1392، پیرامون خودمداری ایرانیان، تهران، نشر آمه
- محسنی، منوچهر، 1383، جامعه‌شناسی عمومی، تهران، طهوری، چاپ نوزدهم
- وثوقی، منصور و نیک‌خلق، علی‌اکبر ف، 1370، ف مبانی جامعه‌شناسی، تهران، انتشارات خردمند، چاپ اول
- هافستده، گرت، 1387، فرهنگ‌ها و سازمان‌ها برنامه‌ریزی ذهن، ترجمه علی‌اکبر فرهنگی و همکاران، تهران، نشر مرکز تحقیقات استراتژیک، چاپ اول

سیده‌آزاده  امامی: همه به امام بدهکاریم، بر منکرش لعنت! اصلا «این انقلاب بی‌نام خمینی در هیچ کجای جهان شناخته شده نیست»، منتها وقتی به «اسم» خمینی کمر به برانداختن «رسم» خمینی می‎بندند، داستان جور دیگری می‎شود! یعنی خمینی را هر جور بخوانی، با افاضات یا به تعبیر بهتر با اضافات بعضی‌‎‎ها جور درنمی‎آید!
حتما اثرات کهولت سن است، ‎اگرنه حق‎تعالی که تکلیف «اشبه‌الناس» را روشن کرده‎ است: «إن اولی الناس بابراهیم للذّین اتّبعوه»، حالا این استدلال‎های محیرالعقول را از توبره کدام عطار بیرون آورده‌‎‎‎اند، بماند! خمینی و این مرام‎های طاغوتی؟ استغفرالله!
اما آب که اینگونه سربالا برود، بعضی‎ها هم ابوعطا می‎خوانند! همان‎ها که تا دیروز داعیه فرستادن خمینی به «موزه‎های تاریخ» را داشتند که قابش کنند بزنند روی دیوار تا فقط به درد بزرگداشت‎های فانتزی بخورد نه اینکه نقشه ر‎اهی باشد برای تمام جهت‌گیری‌ها و برنامه‌ریزی‌های خرد و کلان نظام، حالا رگ گردنی شده‎اند برای «یادگار امام»!
همان‎ها که در برابر پاره شدن عکس امام سکوت کردند و هیچ نگفتند که نه، پای آن کف زدند و هورا کشیدند، حالا رگ گردنی شده‎اند برای «یادگار امام»!
همان‎ها که...!
این سیاه‎بازی‎ها را جایی در بیاورند که پرونده سیاه‌شان رو نشده باشد! رگ گردنی شده‎اند برای «یادگار امام»؟ کدام «یادگار امام»؟
یادگار امام «اصل ولایت فقیه» است؛ بفرمایند در روزگار فتنه که عروسک کوکی‎های شیطان علیه آن شعار می‎دادند، کجا تشریف داشتند؟
یادگار امام «جمهوری اسلامی» است؛ در روزهای پنجه کشیدن به رخسار آن و فریاد کردن «جمهوری ایرانی»، غیرت حضرات تکان خورد؟
یادگار امام «روز قدس» است؛ در روزهای سیاه فتنه که حرمتش را شکستند، آقایان گریبان چاک کردند؟ مگر خمینی نگفت: «فلسطین پاره تن اسلام است»، افتضاح «نه غزه، نه لبنان» را چگونه رفع و رجوع می‎کنند؟
یادگار امام «نظام اسلامی» است؛ در روزگار دهن‌کجی ‎سران فتنه به نظام که علف‎های هرز فتنه شعار «تقلب بهانه است، اصل نظام نشانه است» می‎دادند، صدای‌شان درآمد؟
یادگار که هیچ، «محرم» همه هست و نیست امام بود، روز عاشورا که مشتی آشوبگر هلهله‎کنان خیمه عزای اباعبدالله را آتش زدند، خون آقایان به جوش آمد؟ حالا رگ گردنی شده‎اند برای «یادگار امام»؟!
این تازه سویه خوش‎بینانه ماجراست که در همه این داستان‎ها ساده‎لوحانه بخواهیم منکر سر و سرّ آنها با اینها شویم و الا سرنخ فتنه را که بگیریم عبای بعضی‎‎ها بدجور نخ‎کش می‎شود!
یادگار امام «خط امام» است، «خط امام» که هیچ، اینان طاقت خواندن «دست‎خط امام» را هم ندارند! می‎گویید نه! بسم‎الله! این گوی و این میدان! این حضرات و این آفتاب «صحیفه امام»! آمار بدهند در روزگار «روحانی مچکریم» چندبار به شیوه خمینی آمریکا را «شیطان بزرگ» خوانده‎اند و ایده «محو اسرائیل از صحنه روزگار» را تبیین و از آرمان «فلسطین» دفاع کرده‎اند؟
بفرمایند در روزگار «مذاکره» و «دیپلماسی» با «ما آمریکا را زیر پا می‎گذاریم» چه معامله‎ای کرده‎اند و نسبت به «ما می‌گوییم تا شرک و کفر هست، مبارزه هست و تا مبارزه هست، ما هستیم» چه موضعی دارند؟
آنها که 2 سال و اندی است هرچه فریاد و فحش داشته‎اند نثار منتقد کرده‎اند، در برابر «هرچه فریاد دارید بر سر آمریکا بکشید» چه می‎گویند؟
در قبال این آرمان خمینی که «از خدا می‌خواهیم که این قدرت را به ما ارزانی دارد که نه‌تنها از کعبه مسلمین که از کلیساهای جهان نیز ناقوس «مرگ بر آمریکا و شوروی» را به صدا درآوریم»، چه حالی می‎شوند؟
چه حالی می‎شوند وقتی مؤلفه‎های «اسلام آمریکایی» از منظر امام را برایشان فهرست ‎کنیم؟
چه حالی می‎شوند وقتی توصیه امام به «فرزندان انقلابی»‎اش را بشنوند که فرمود: «بغض و کینه انقلابی‎تان را در سینه‎‌ها نگه دارید؛ با غضب و خشم بر دشمنان‌تان بنگرید»، آنها که خنده و شادی و روی خوش‌شان سهم آمریکا بوده و اخم و تخم و روی ترش‌شان نصیب منتقد!
سیاهه کنیم «خط امام» را، حضرت ایشان در قاموس این حضرات «اعتدالی» می‎شود سردسته «افراطی‎ها» در این روزگار «پیاده‎روی» و «لبخند» و معلوم است که باید به «موزه‎های تاریخ» برود تا مبادا مواضع قاطع و انقلابی‎اش احیانا گوشه «توافق قرن» آقایان را بخراشد!
اصلا معتکفین بارگاه «کدخدا» را چه کار با مرام و مسلک «روح خدا»؟ مگر می‎شود از خمینی بگویی و با دشمن قسم‎خورده انقلاب خمینی دست بدهی و قدم بزنی و فالوده بخوری و شوخی کنی و لبخند بزنی و...؟
یادگار امام «وصیتنامه امام» است و جمله طلایی «میزان حال فعلی افراد است» که چونان چتری بر سر همه تاییدها و تنفیذهای امام سایه افکنده است، باید هم «دغل‎بازانی» که مصداق تام و تمام این گزاره‎اند دست و پا بزنند برای تغییر و تحریف آن!
یادگار امام «انقلاب» است و «نهادهای انقلابی»، «قانون» است و توصیه به «قانون‎گرایی»، طرفه‎تر از این نمی‎شود که به نهادهای انقلابی بتازی و از روی قانون چهارنعل رد بشوی و به شیوه شاهان و طواغیت بخواهی مناسبات را بازگردانی به همان دوران خان و خان‎بازی، رویش هم برچسب «امام» بزنی و...! خدایی اعتماد به نفس بعضی‎ها ستودنی است، اصلا نابغه باید باشی که چنین خوانشی از خمینی ارائه بدهی که با هیچ جای خمینی نمی‎خواند. وقتی «خواب» و «خاطره» می‎شوند ملاک، «خوانش» هم بهتر از این نمی‎شود! اینها که بی‎گمان اثرات کهولت سن است و طرف «عرض خود برده و زحمت ما داشته است»، اگر نگوییم «خمینی کوچک» را علَم کرده‎ که «خمینی بزرگ» را بزند!
اما زنجیره‎ای‎ها را بگو که در این گیر و دار سربالا رفتن آب چه ابوعطایی می‎خوانند! کسی نداند خیال می‎کند عمری است برای خاطر امام و «خط امام» گریبان چاک کرده‎اند. لابد به همین خاطر است که میان دشمنان امام این همه خاطرخواه دارند! اصلا متر و معیار خمینی برای تشخیص صدق و صلاحیت خلق‎الله همین تعریف و تمجید دشمنان انقلاب است اما قد و قواره بعضی‎ها را بخواهی با این معیار متر کنی، خدایی یک چیزی هم به «صفر» بدهکار می‎شوند، حالا رگ گردنی شده‎اند برای «یادگار امام» که چماق کنند بزنند سر فدائیان امام؟‌ ای بسوزد پدر سیاست بعضی‎ها که سیاست‌شان اینقدر بی‎پدر و مادر است!