گروه بین‌الملل: چهارشنبه شب پس از حادثه کودتای نافرجام در ترکیه نخستین جلسه شورای امنیت ملی ترکیه و هیات دولت تشکیل شد و در آن رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری در بیانیه خود پس از پایان 2 جلسه شورای امنیت ملی و نشست کابینه 3 ماه وضعیت فوق‌العاده در کشور اعلام کرد. اردوغان گفت: با استناد به ماده 120 قانون اساسی به منظور برطرف‌سازی هرچه سریع‌تر خطر کودتاگران و تمام عوامل تروریستی، 3 ماه وضعیت فوق‌العاده در سراسر کشور را اعلام می‌کنم.
در این بیانیه تاکید شده است اعلام وضعیت فوق‌العاده تنها برای اتخاذ تدابیر لازم در برابر تروریسم که کشور را تهدید می‌کند همچنین برای محافظت از دموکراسی، دولت قانونی، حقوق و آزادی‌های اساسی است. وی با بیان اینکه ترکیه یکی از حساس‌ترین دوران تاریخ خود را سپری کرد، افزود: به لطف اشراف حکومت و مردم تلاش برای کودتا ناکام ماند. اردوغان از کسانی که در جریان کودتا کشته شدند به عنوان «شهدا» یاد کرد.  رئیس‌جمهوری ترکیه با بیان اینکه کشورهای خارجی باید از دخالت در امور داخلی ترکیه پرهیز کنند، خاطرنشان کرد: «این ملت حق تعیین سرنوشت خود را دارد». دولت اردوغان، فتح‌الله گولن، روحانی ساکن آمریکا و هواداران او را مسؤول کودتا معرفی می‌کند. این در حالی است که کشورهای اروپایی و آمریکا نگران سوء‌استفاده ترکیه از وضعیت فوق‌العاده برای اعمال محدودیت‌ها در ترکیه هستند، چرا که اردوغان گفت کشورهای اروپایی حق انتقاد از تصمیمات ما را در موارد اضطراری ندارند. این در حالی است که مهمت شیمشک، معاون نخست‌وزیر ترکیه در پیام توئیتری پس از اعلام وضعیت فوق‌العاده در کشورش گفت: زندگی مردم عادی و کسب و کارها بدون هیچ‌گونه تغییری باقی خواهد ماند و بی‌وقفه ادامه می‌یابد. ما به اقتصاد بازارمحور متعهد هستیم. همچنین در پاسخ به تهدید اروپا علیه ترکیه که گفته بود در صورت اجرای حکم اعدام علیه شرکت‌کنندگان در کودتای نافرجام اخیر، مذاکرات پیوستن این کشور به اتحادیه اروپایی را متوقف می‌کند. نعمان کورتولموش، معاون نخست‌وزیر ترکیه، پنجشنبه اعلام کرد آنکارا مانند پاریس، عمل به منشور اروپایی حقوق بشر را به‌طور موقت تعلیق می‌کند. در همین راستا روزنامه انگلیسی گاردین در مقاله‌ای نوشت، رویدادهای پس از کودتای نافرجام نشان داد ترکیه چقدر از آرزوی عضویت در اتحادیه اروپایی دور شده است. ترکیه برای عضویت در اتحادیه اروپایی سال 2004 مجازات اعدام را لغو کرد ولی پس از کودتای نافرجام اخیر اردوغان از آمادگی خود برای اعمال مجدد این مجازات خبر داده است و می‌گوید مجازات اعدام را در صورت درخواست مردم بار دیگر اعمال خواهد کرد ولی مسؤولان اروپا بویژه فدریکا موگرینی، مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی می‌گویند: «امید ترکیه برای پیوستن به اتحادیه اروپایی در صورت از سرگرفتن سیاست مجازات جمعی به ناامیدی تبدیل خواهد شد».
واکنش احزاب به وضعیت فوق‌العاده
اما در این میان واکنش احزاب مخالف قابل توجه است، چرا که احزاب در جریان وقوع کودتا همگرایی و همراهی لازم را با دولت و اراده سیاسی در ترکیه نشان داده بودند به طوری که اوزگور اوزل، معاون گروه پارلمانی حزب جمهوری خلق اعلام داشت: «چنین شرایطی به نوعی بی‌وفایی در برابر همراهی مجلس است و نباید نمک خورده و نمکدان شکسته شود. اعلام چنین وضعیتی به نوعی کودتای غیر نظامی تلقی می‌شود».  مشابه همین واکنش را آیهان بیلگن، نماینده مردم قارص در پارلمان ترکیه از حزب دمکراتیک خلق‌ها نشان داد. وی در حساب توئیتری خود نوشت: «خبری که از آن به عنوان بشارت یاد می‌شد، معلوم شد اعلام وضعیت فوق‌العاده است. برخی مانند سرباز ژاپنی که خبر از پایان یافتن جنگ ندارد، با اعلام این وضعیت هنوز از اجرای دمکراسی صحبت می‌کنند. آنهایی که هنوز متوجه قضایا نشده‌اند، بار دیگر یادآور شوم که وقتی در مصر کودتا شد، کودتاگران پس از موفقیت، اعلام وضعیت فوق‌العاده کرده و با اعدام مردم را تهدید کردند... تنها ما (ملت ترک) در دنیا مختص هستیم که با اعلام وضعیت اضطراری هیچ نگران نشده و هنوز از دمکراسی دفاع می‌کنیم. بدانیم که کودتاگران اعلام وضعیت اضطراری و تازه ادعا می‌کنند که دمکراسی را اجرا خواهند کرد».
تغییر ساختار ارتش
رئیس‌جمهوری ترکیه پنجشنبه در مصاحبه با رویترز گفت کودتای نافرجام جمعه گذشته در ترکیه ناشی از ضعف‌های اطلاعاتی بارز بوده است به همین دلیل باید بازسازی سریع در ساختار ارتش این کشور صورت بگیرد. اردوغان که بامداد روز پنجشنبه برای مدت 3 ماه در ترکیه اعلام وضعیت فوق العاده کرد، در ادامه مصاحبه گفت احتمال دوباره کودتا وجود دارد اما به آسانی اتفاق نمی‌افتد بنابراین باید بیش از پیش مراقب باشیم. اردوغان علاوه بر اینکه از ایجاد ساختار جدید نیروهای مسلح در آینده نزدیک خبر داد، اعلام کرد درباره ضعف‌ دستگاه‌ امنیتی ترکیه به رئیس میت هشدار داده است.  به گفته او، 103 نفر از بازداشت‌شدگان، ژنرال‌های ارتش هستند. این در حالی است که رسانه‌ها از دستگیری و تعلیق از کار بیش از 60 هزار نفر از مقامات و شاغلان دولتی خبر می‌دهند. اردوغان درباره مورد اختلافی ترکیه و اتحادیه اروپایی یعنی حکم اعدام هم صحبت کرد و گفت بدون در نظر گرفتن عوامل کودتا در ارتش، برای 246 نفر درخواست مجازات اعدام شده است.
نتایج وضعیت‌ فوق‌العاده
حال این سوال مطرح می‌شود که بعد از اعلام وضعیت اضطراری به مدت 3 ماه چه اتفاقاتی ممکن است بیفتد و این وضعیت در ساختار سیاسی- اجتماعی- اقتصادی ترکیه چه تأثیراتی را خواهد گذاشت. ابتدا باید گفت در شرایط سیاسی وضعیت فوق‌العاده دولت می‌تواند در زمینه مالی و پولی محدودیت‌هایی را برای شهروندان اعمال کند. استفاده از حقوق مدنی و اجتماعی به صورت بخشی یا تمام آن می‌تواند از سوی دولت محدود یا برخی فعالیت‌ها ممنوع شود. در شرایط فوق‌العاده کشور، دولت می‌تواند هر مصوبه‌ یا قرارنامه‌ای را به صورت قانون در آورده و به مرحله اجرا درآورد و در این چنین شرایطی دادگاه قانون اساسی منفعل بوده و حق دخالت و اظهارنظر یا رد مصوبه را ندارد. همچنین در اعلام وضعیت اضطراری ریاست دولت را رهبریت کشور برعهده می‌گیرد، بدین ترتیب در شرایط کنونی ریاست کابینه را رجب طیب اردوغان به عنوان رئیس‌جمهور برعهده خواهد داشت که آغازی بر کاراکتریزه کردن سیستم ریاستی به جای پارلمانی است. استانداران به عنوان نماینده تام‌الاختیار دولت دارای قدرت و اختیارات ویژه‌ای شده و همانگونه که رئیس‌جمهوری یا نخست‌وزیر سیستم هماهنگی و نظارت را بر تمام استانداران و رده‌های پایینی آن خواهند داشت، به استانداران نیز اختیار داده خواهد شد که در استان‌ها خود دست به تشکیل سیستم هماهنگی لازم بزنند و در این سیستم تمام شرایط امنیتی و اطلاعاتی دست استانداران به عنوان نماینده دولت خواهد بود. در واقع شکلی از حکومت نظامی یا اداره سیستم به صورت فرمانداری نظامی خواهد بود. درباره تاثیر وضعیت اضطراری بر شرایط اجتماعی نیز باید گفت اعلام محدودیت تردد در شهر‌ها، عدم حضور در مناطق معلوم شده از سوی دستگاه‌های امنیتی و محدودیت در اجرای برنامه‌های عمومی، فرهنگی، علمی و سیاسی برای نهادهای دولتی و خصوصی از جمله این تدابیر می‌تواند باشد. در عین حال پلیس می‌تواند در سایه چنین شرایطی هر زمان مایل بود دست به تفتیش و بازرسی محل کار و اسکان اشخاص بزند. ترددهای شبانه محدود شده و با تدابیر امنیتی و اجرای ایستگاه‌های کنترل و بازرسی زمام امور در دست گرفته می‌شود. همچنین مسافرت از جایی به جای دیگر در داخل کشور می‌تواند تحت کنترل یا با کسب اجازه
دولت باشد.
گورستان ویژه خیانتکاران
ترکیه برای دفن کشته‌های کودتای نافرجام «گورستان خیانتکاران» احداث می‌کند. قادر توباش، شهردار استانبول اعلام کرد دستور یافته است مکانی اختصاص دهد و آن را گورستان خیانتکاران نامگذاری کند تا هر کس به این گورستان مراجعه کند، مردگان آن را لعنت کند تا مردگان این گورستان تا روز قیامت، آرامش نداشته باشند!  مقامات ترکیه در پی کودتای نافرجام شماری از ارتشیان، موضوع بکارگیری مجازات اعدام را مطرح کرد. در درگیری‌های شب کودتا، دست‌کم 200 تن کشته و صدها تن زخمی شدند. طبق اعلام معاون و سخنگوی حزب عدالت و توسعه ترکیه، تا عصر پنجشنبه حدود 10 هزار و 410 نفر در ارتباط با کودتای نافرجام در این کشور دستگیر شده‌اند. این بازداشتی‌ها شامل 287 نفر پلیس، 7423 نظامی ارتش، 2014 قاضی و دادستان و 686 نفر شهروند عادی است. در حالی‌ که عفو بین‌الملل این اقدامات را «سرکوبی در ابعاد استثنایی» توصیف کرده است.
دلارهای امارات علیه اردوغان
هر روز ابعاد جدیدی از دست داشتن امارات و عربستان‌سعودی در کودتای نافرجام ترکیه منتشر می‌شود. مجتهد، فعال اینترنتی سعودی نوشت: فتح‌الله گولن، معارض نظام ترکیه که طراح کودتای نافرجام اخیر است، کمک مالی به مبلغ 200 میلیون دلار از امارات عربی متحده دریافت کرده است. مجتهد در توئیتر نوشت: بن سلمان (جانشین ولیعهد سعودی) و بن زاید (ولیعهد ابوظبی) بر اثر حماقت خود، موفقیت کودتا در ترکیه را برای گولن تضمین کرده بودند، چرا که تصور می‌کردند عده زیادی از داخل و خارج به کودتا می‌پیوندند. به همین دلیل گول خوردند و خود را به دردسر انداختند.  به نوشته مجتهد، ولیعهد ابوظبی شخصا در زمینه حمایت و تامین هزینه کودتای نافرجام علیه اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه دخیل بوده است. وی ادامه داد: علاوه بر حمایت مالی هنگفت امارات از گولن، ابوظبی یک «اتاق عملیات و تبلیغات» برای حمایت از کودتا تشکیل داده بود که آثار آن در خبررسانی شبکه اسکای‌نیوز عربی که از ابوظبی پخش می‌شود و شبکه العربیه که مقر آن دوبی است، مشاهده شد.
نمک مصری‌ها روی زخم اردوغان
در حالی که ترکیه خواستار استرداد فتح‌الله گولن، چهره مخالف ترکیه‌ای و متهم به طراحی کودتای اخیر در این کشور از آمریکا شده است، در چند روز گذشته چهره‌های پارلمانی و رسانه‌ای متعدد مصر خواستار میزبانی از وی در کشورشان شده‌اند. چهره‌های یادشده گولن را یک اندیشمند جهانی و یکی از پیشگامان جنبش‌های اسلام اجتماعی در جهان دانسته‌اند و تاکید دارند نمی‌خواهند با میزبانی از  گولن از وی به عنوان اهرم فشاری بر دولت اردوغان که با مخالفت‌ها و دشمنی‌ شدیدش با دولت کنونی مصر شناخته می‌شود- استفاده کنند. این چهره‌ها تاکید دارند‌ تا زمانی که ترکیه در خاک خود بسیاری از اعضا و رهبران گروه اخوان‌المسلمین را اسکان داده، مصر حق دارد از این مخالف بزرگ ترکیه‌ای میزبانی کند. از جمله حامیان میزبانی از گولن در مصر احمد المسلمانی، یکی از چهره‌های رسانه‌ای این کشور است.
تحول بزرگ در موضع آنکارا درباره سوریه در راه است؟
دولت ترکیه در اقدامی غیرمنتظره، افسران بلندپایه سازمان اطلاعات خود را که آموزش و ارائه مشاوره به معارضان مسلح سوری در حومه حلب را برعهده داشتند، از این منطقه خارج کرده است. چه‌بسا این اقدام حاکی از اختلافات جدی میان افسران ترک و گروه‌های مسلح معارض سوری و شاید هم نشانه تحولی بزرگ در موضع رسمی ترکیه در قبال سوریه باشد.  به نظر می‌رسد خروج افسران ترک از حومه حلب، پس از ناتوانی تروریست‌های حاضر در سوریه در شکستن محاصره حلب توسط ارتش و بروز اختلافات میان سران معارضان و افسران ترک صورت گرفته است. همزمان روزنامه فرانسوی زبان لوفیگارو، چهارشنبه به نقل از اداره اطلاعات نظامی فرانسه فاش کرد روند اعزام جنگجویان خارجی از طریق ترکیه برای جنگیدن در صفوف داعش در سوریه ادامه دارد. تعداد جنگجویانی که هر هفته اعزام می‌شوند بالغ بر صد نفر تخمین زده شده است.  ژان مارک آیرو، وزیر خارجه فرانسه گفت سوالی که لازم است بپرسیم این است که آیا آنکارا شریک واقعی جنگ با داعش در سوریه بود؟ وی خاطرنشان کرد در نشست کشورهای عضو ائتلاف بین‌المللی در واشنگتن این موضوع را مطرح خواهد کرد.

کمیته مشترک آمریکا و ترکیه برای استرداد گولن
وزیر خارجه ترکیه از پیشنهاد آمریکا برای تشکیل کمیته مشترک به منظور بررسی استرداد فتح‌الله گولن، معارض سرشناس ترکیه‌ای به مقامات آنکارا خبر داد. به گزارش شبکه المیادین، مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه اعلام کرد واشنگتن پیشنهاد داده است برای تصمیم‌گیری درباره استرداد فتح‌الله گولن معارض سرشناس ترکیه‌ای به آنکارا دوطرف کمیته مشترکی تشکیل دهند. ترکیه نیز مشارکت در این کمیته را پذیرفته است.

گروه بین‌الملل: دونالد ترامپ به صورت نمادین نامزدی جمهوری‌خواهان در انتخابات ریاست‌جمهوری 2016 ایالات متحده را پذیرفت. او که به‌عنوان آخرین سخنران در آخرین شب گردهمایی (کنوانسیون) بزرگ سالانه حزب در کلیولند پشت تریبون رفته بود، در عین حال شدیدترین انتقادها را متوجه دولت اوباما و همچنین رقیب دموکراتش، هیلاری کلینتون کرد. او عملا شکست‌های سیاست خارجی آمریکا در سال‌های اخیر را ناشی از دوران وزارت خارجه هیلاری دانست و قول داد در صورت رئیس‌جمهور شدن، ارتش دست از کشورگشایی و تغییر رژیم بردارد.  سخنرانی بلند ترامپ که مهم‌ترین سخنرانی انتخاباتی او تا امروز توصیف شده است، تصویر متفاوتی از او به‌عنوان یک چهره دارای بینش سیاسی نشان داد. او به مقایسه جهان پیش و پس از وزیر شدن کلینتون پرداخت و گفت: «لیبی داشت همکاری می‌کرد. مصر غرق آرامش بود. خشونت‌ها در عراق رو به کاهش بود. سوریه تحت کنترل بود. پس از 4 سال هیلاری کلینتون اما وضع موجود این شد که داعش در منطقه و جهان گسترده شده است». او نه‌تنها سیاست تغییر رژیم در جهان و ایجاد کشورهای جدید را که هیلاری در عراق، لیبی، مصر و سوریه در پیش گرفت بلکه دیپلماسی نرم و مذاکرات اخیر کاخ سفید را هم برمبنای سیاست کلینتونی شکست‌خورده دانست. او همچنین یک قول محال به آمریکایی‌ها داد که از اول ژانویه 2017 (اولین روز کاری رئیس‌جمهور بعدی آمریکا) «نظم و قانون» در آمریکا حاکم شود! اگرچه کنوانسیون سالانه جمهوری‌خواهان با پیروزی ترامپ به‌عنوان نامزد نهایی حزب پایان یافت اما در عین حال از دودستگی عمیق جمهوری‌خواهان حکایت می‌کرد به طوری که بارها اعتراضات طیف مخالف ترامپ روند مراسم را مختل کرد و ده‌ها نفر از ورزشگاه محل گردهمایی اخراج شدند البته تد کروز، جدی‌ترین رقیب درون‌حزبی ترامپ، در سخنرانی شب سوم، علنا جمهوری‌خواهان را به رای دادن علیه ترامپ یعنی نامزد رسمی‌شان فراخواند که معنایی جز رای دادن به کلینتون نداشت.
استعفای مدیر فاکس‌نیوز
مدیر شبکه  تلویزیونی آمریکایی فاکس‌نیوز و شریک راپرت مرداک، غول رسانه‌ای یهودی در شرکت «فاکس قرن بیست و یکم» به علت اتهام آزار جنسی از سمت خود کناره‌گیری کرد.این شرکت روز پنجشنبه با صدور بیانیه‌ای از استعفای «راجر ایلز»، خبر داد و اعلام کرد، مرداک 85 ساله که مؤسس و مدیر عامل شرکت مادر فاکس قرن بیست و یکم است، ریاست و سرپرستی شبکه خبری فاکس‌نیوز و شبکه فاکس بیزنس را به طور موقت به عهده خواهد گرفت.«گرچن کارلسون» مجری باسابقه و نام‌آشنای فاکس نیوز اواسط تیر ماه 1395 از ایلز به علت آزار جنسی شکایت کرده بود. او فاش کرد که به علت رد درخواست جنسی ایلز از کار برکنار شده است. البته به نظر می‌رسد افشای فساد ایلز، دلایلی سیاسی در رابطه با کمپین حامی دونالد ترامپ داشته باشد چرا که شبکه فاکس مهم‌ترین شبکه رسانه‌ای جمهوری‌خواهان و محافظه‌کاران آمریکا محسوب می‌شود.
 

عبدالباری عطوان*: در همان لحظات آغازین کودتای نظامی ترکیه، اخبار تحولات آن به مردم خاورمیانه که برای رفتن به خواب آماده می‌شدند، رسید. واکنش‌ها نسبت به این حادثه متفاوت بود، برخی برای پیروزی این کودتا دست به دعا شدند و برخی دیگر برای ابراز شادی چنین اتفاقی پایکوبی کرده در حالی که برخی دیگر دست را بر قلب خود قرار داده و برای شکست این کودتا دعا کردند. همه این عکس‌العمل‌های متفاوت نتیجه موضع آن اشخاص نسبت به رئیس‌جمهوری ترکیه و دخالت‌های نظامی و سیاست‌هایش در منطقه است. شاید بتوان گفت رجب طیب ‌اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه مرحله اول خطر را پشت سر گذاشته است و به سرنوشت متحد و دوستش محمد مرسی، رئیس‌جمهوری سابق مصر دچار نخواهد شد. ولی با دیدگاه چنگیز کاندار، نویسنده کهنه‌کار ترکیه‌ای مخالفیم که می‌گوید چون اردوغان دنباله‌رو اقدامات ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه است، تبدیل به پوتین دوم در منطقه می‌شود. باید بدانیم اردوغان به صورت کلی و بنیادین با پوتین متفاوت است؛ چرا که رئیس‌جمهوری ترکیه در مدرسه اسلامی تحصیل کرده در حالی‌که پوتین از آکادمی دستگاه اطلاعاتی روسیه (کا‌گ‌ب) فارغ‌التحصیل شده است، اگرچه میان این دو وجه اشتراک‌هایی وجود دارد که بارزترین آنها این است که هر دو در هر جایگاهی که باشند چه نخست‌وزیر و چه رئیس‌جمهوری، قدرت مطلقه به آنها منتقل می‌شود و نقش اطرافیان‌شان ثانوی و در حاشیه است. روز چهارشنبه، کاری که اردوغان کرد یعنی اعلام حالت فوق‌العاده و حکومت نظامی در ترکیه به مدت 3 ماه، حتی دوست وی، مرسی و حسنی مبارک در حین کودتا در کشورشان انجام ندادند. این تاکیدی بر این مقوله است که رئیس‌جمهوری ترکیه سیاست مشت آهنین را که از نخستین روز پس از کودتا در پیش گرفت، ادامه خواهد داد. این اقدام اردوغان ساعاتی پس از برگزاری نشست شورای امنیت ملی انجام شد. این بدین معناست که این تصمیم که طی جلسه چهارشنبه‌شب اتخاذ شد، بی‌تردید تنها تصمیم یا اقدام نیست، بلکه تصمیمات و گام‌های دیگری نیز در راه هستند و بزودی اجرا خواهند شد. طبق قانون اساسی ترکیه، حالت آماده‌باش زمانی اجرا خواهد شد که حادثه‌ای طبیعی اتفاق بیفتد یا در زمان وقوع آشوب، تمرد و درگیری‌های مسلحانه مانند جنگ‌های داخلی قابل اجراست و با آغاز حالت آماده‌باش طبق قوانین حکومت نظامی رفتار خواهد شد. این یعنی دادن اختیارات گسترده به قوه مجریه مانند منع آمد و شد، اجرای بازداشت، به تعلیق درآوردن قوه مقننه (پارلمان) و صدور قوانین جدید. رئیس‌جمهوری ترکیه 5 روز پیش از اعلام حالت فوق‌العاده در کشور حکومت نظامی را اجرا کرد، به طوری که 60 هزار نفر از دستگاه قضایی، اشخاص امنیتی و نظامی، مدرسان و دانشگاهیان را اخراج یا بازداشت کرد. همچنین اساتید دانشگاه‌ها و خبرنگاران را ممنوع‌السفر کرد، همه این اقدامات با بهانه از بین بردن جنبش کودتا و «پاکسازی» این کشور از عناصر آن انجام شد. مردم ترکیه، احزاب مخالف اردوغان، نمایندگان و رهبران سیاسی به دلیل پایبندی به دموکراسی و دولت مدنی، برای ابراز مخالفت‌شان با حکومت نظامی تظاهرات برگزار کردند. ملت ترکیه که در دوره‌های پیشین 4 بار کودتا را تجربه کرده و در آتش آن سوخته است، دیگر نمی‌خواهد به آن کابوس بازگردد؛ زیرا دموکراسی بد بسیار بهتر از حکومت نظامی است. حکومت دموکراسی ترکیه بویژه طی 10 سال اخیر و پیش از وخیم شدن اوضاع پس از مداخله نظامی این کشور در بحران سوریه، امنیت، ثبات و گشایش اقتصادی را برای مردمش به ارمغان آورده بود. دموکراسی‌ای که میلیون‌ها تن از مردم ترکیه برای حفظ آن به خیابان‌ها ریختند این روزها با چالشی مواجه شده است؛ زیرا به صورت تدریجی و با حملات دستگیری، پاکسازی، حکومت نظامی و اعلام حالت فوق‌العاده که ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها به طول بینجامد، در حال تحلیل رفتن است. شک نداریم که اولویت مطلق اردوغان ریشه‌کن کردن طرفداران فتح‌الله گولن، مبلغ ترکیه‌ای در تبعید و مقیم ایالت «پنسیلوانیا» است که اردوغان وی را به تروریسم و ایستادن پشت کودتای ناکام متهم کرده است. این اتهام بازی خطرناکی است که نتایج خوبی نخواهد داشت. باید متذکر شویم که اردوغان و حزب «عدالت و توسعه» که رئیس‌جمهور ترکیه به آن وابسته است با نیمی از آرای رأی‌دهندگان به پیروزی رسید و نیم دیگر به او و دولتش رأی ندادند که این مساله منشأ خطر است.
*تحلیلگر برجسته جهان عرب

زخمی شدن 6 پلیس فرانسه
ادامه ناآرامی‌ها در حومه پاریس
در سومین شب درگیری‌ها در حومه شمالی پایتخت فرانسه به دنبال مرگ مشکوک یک جوان 24 ساله، 6 پلیس زخمی شده و ده‌ها ماشین به آتش کشیده شد.  فرانسوی‌ها که از ناامنی‌ها و بی‌کفایتی دولت عصبانی هستند برای سومین شب متوالی در اعتراض به مرگ آدام ترائوره 24 ساله در بازداشت پلیس تظاهرات کردند. تظاهرات صدها نفر در شهرستان «ولد دوآز» واقع در «ایل دو فرانس» در حومه شمالی پاریس به خشونت گرایید.  خانواده این جوان آفریقایی‌تبار می‌گویند او پیش از بازداشت روز سه‌شنبه گذشته در سلامت کامل بوده اما پلیس او را تا سرحد مرگ مورد ضرب و جرح قرار داده است. ترائوره پس از مداخله در بازداشت برادرش که به جرم اخاذی دستگیر شده بود، بازداشت شد. مردم خشمگین پس از مرگ او با وجود اعلام حالت فوق‌العاده در کشور، با ایجاد آتش در معابر، شعارهایی علیه نیروهای پلیس سر دادند، از جمله اینکه آنها را قاتل خطاب کردند. 6 پلیس نیز به دلیل پرتاپ گلوله ساچمه‌ای از سوی تظاهرکنندگان زخمی شدند.

تظاهرات همبستگی با شیخ عیسی قاسم
مردم مناطق مختلف بحرین، روز جمعه در پاسخ به فراخوان ائتلاف جوانان انقلاب 14 فوریه، در راهپیمایی «جمعه فداکاری 3» برای اعلام همبستگی با آیت‌الله عیسی قاسم، رهبر شیعیان شرکت کردند. این ائتلاف در فراخوان خود به سخنان آیت‌الله عیسی قاسم اشاره کرده بودند که گفته است: «ملتی که (برای دفاع از حقوق خود) به پاخاسته و از پای نمی‌نشیند؛ ملتی که در مسیر پیروزی قرار گرفته است و هرگز از این مسیر خارج نخواهد شد هیچ حمله و ضربه‌ای نمی‌تواند او را از هدفش بازدارد؛ ملتی که هزینه حرکت در این مسیر را می‌داند؛ چنین ملتی پیروز است».

هشدار آمریکا درباره تهدید جده!
سفارت آمریکا در عربستان به شهروندان خود درباره تهدید احتمالی در شهر جده هشدار داد. این سفارتخانه در بیانیه‌ای تأکید کرد که گزارش‌هایی درباره یک تهدید احتمالی علیه شهروندان آمریکایی در مناطقی از شهر جده دریافت کرده است. این تهدیدها مربوط به مناطقی از جده است که غربی‌ها در آنجا تردد می‌کنند‌. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز در اظهاراتی مطبوعاتی گفت کنسولگری آمریکا متوجه شده است که اطلاعات دریافت شده به اندازه کافی از مصداقیت برخوردار است، به همین دلیل چنین پیامی را منتشر کرده.

اسد: کودتا نشانه بی‌ثباتی ترکیه است
رئیس‌جمهوری سوریه می‌گوید رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه از کودتای نافرجام این کشور به منظور اجرای برنامه‌های افراطی که ترکیه و همسایگانش را به خطر می‌اندازد، سوءاستفاده کرده است. به گزارش خبرگزاری رسمی سوریه، سانا، بشار اسد در گفت‌وگو با خبرگزاری «پرانسا لاتینا»ی کوبا، کودتا را نشانه بی‌ثباتی ترکیه دانست. وی افزود: «این [برنامه‌ها] برای ترکیه و کشورهای همسایه آن از جمله سوریه خطرناک است». اسد همچنین گفت: «عربستان‌سعودی، قطر و ترکیه از تروریست‌ها حمایت می‌کنند».

پارلمان عراق مخالف مشارکت  نیروهای آمریکایی
در حالی است که اشتون کارتر، وزیر دفاع آمریکا از تصمیم واشنگتن برای اعزام 650 سرباز به عراق به منظور مشارکت در عملیات آزادسازی موصل خبر داده است،  مجلس عراق قویا با مشارکت نیروهای آمریکایی در این عملیات مخالفت کرد.  به گزارش المعلومه، کمیته دفاع و امنیت پارلمان عراق، دیروز  اعلام کرد با مشارکت نیروهای آمریکایی در عملیات آزادسازی موصل، پایتخت خودخوانده گروه تروریستی داعش مخالف است.  نایف الشمری از اعضای این کمیته گفت: «عراق از نیروی نظامی کافی برای آزادسازی هر یک از شهرهای عراق از جمله موصل از کنترل گروه‌های تروریستی برخوردار است، چرا که پیش‌تر موفق شد تکریت، الرمادی و فلوجه را آزاد کند».  او از مشارکت تمام نیروهای موجود تشکیلات نظامی عراق و نیروهای پشتیبان آنها در این عملیات خبر داد و صریحا گفت نیازی به نیروهای بیگانه نیست. این ادعایی است که از سوی رئیس پنتاگون مطرح شده بود.