گروه سیاسی: پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری متن بیانات درس خارج فقه دیروز (دوشنبه 5 مهرماه) حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای رهبر حکیم انقلاب اسلامی را منتشر کرد. متن بیانات معظم‌له بدین شرح است:
بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم
الحمدلله رب العالمین و الصلوه و السلام علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه‌الله فی الأرضین.
 دنباله‌ حدیث قبل از جناب ابی‌حمزه‌ ثمالی از حضرت سجاد سلام‌الله‌علیه که فِقراتی از این حدیث را در روزهای قبل خواندیم. «إن زُکِّیَ خَافَ ما یَقولون»  حالا قبل از آنی که این فقره را عرض بکنم، این تذکر را، توجه را بدهم که از مطلبی که ما دیروز در ذیل این فقره‌ قبلی گفتیم مثل اینکه سوءبرداشت شده، بعضی‌ها سوءتلقی کردند. خب! حالا سوءبرداشت فی‌نفسه چیز مشکلی نیست. لکن وقتی که این منتهی بشود به بگومگو و به خصوص در این فضای مجازی و این یک چیزی بگوید، آن یک چیزی بگوید، مایه‌ کدورت و دل‌چرکینی برادران مؤمن از یکدیگر بشود آن‌وقت این چیز بدی است. بنده‌ حقیر که این همه اصرار دارم بر وحدت قلوب و حرکت در مسیر واحد و اتحاد نیروهای کشور،
به خصوص نیروهای مؤمن و انقلابی، خدای نکرده یک چیزی آدم بگوید که مایه‌ اختلاف بین نیروها بشود، این را به خدا پناه می‌بریم. نباید این چیزها را مایه‌ اختلاف قرار داد.  خب بله! یک نفری، یک آقایی آمده پیش من، من هم به ملاحظه‌ صلاح حال خود آن شخص و صلاح حال کشور به ایشان گفتم که شما در فلان قضیه شرکت نکنید. نگفتیم هم شرکت نکنید، گفتیم صلاح نمی‌دانیم ما شما شرکت کنید. این را گفتیم. خب! یک چیز عادی است. انسان آن چیزی را که می‌بیند و می‌فهمد و فکر می‌کند که به نفع برادر مؤمنش است باید به او بگوید دیگر. ما هم اوضاع کشور را خب، غالباً بیشتر از اغلب افراد آشنا هستیم. آدم‌ها را هم، به خصوص آدم‌هایی که صدها جلسه با ما نشستند و برخاستند، بیشتر و بهتر از دیگران می‌شناسیم. با ملاحظه‌ حال مخاطب و اوضاع کشور به یک آقایی انسان توصیه می‌کند که آقا شما اگر در این مقوله وارد شدید، این دوقطبی در کشور ایجاد می‌شود. دوقطبی در کشور مضر است به حال کشور. من صلاح نمی‌دانم شما وارد بشوید. بله! این چیز خیلی مهمی که نیست. این یک چیز خیلی طبیعی است، خیلی ساده است. بله، ما این توصیه را به یکی از آقایان، به یکی از برادران کردیم. خب حالا این مایه‌ اختلاف بشود بین برادران مؤمن، یکی بگوید فلانی گفته، یکی بگوید نگفته، یکی بگوید چرا پشت بلندگو نگفته؟ خب حالا این هم پشت بلندگو. دشمنان هم که گوش خواباندند استفاده کنند. ببینید! حواستان جمع باشد. خب به رادیو «فردا» یا رادیو‌ «بی‌بی‌سی» چه ارتباطی دارد این قضیه؟ می‌پردازند، بحث می‌کنند، تحلیل می‌کنند، علت چیست، چرا گفتند، این چیست معنایش؟ این معنایش این است که دشمن می‌خواهد استفاده کند. ما چه‌کار باید بکنیم؟ ما باید نقطه مقابل دشمن حرکت بکنیم. یعنی مطلب خیلی عادی است، همین‌طور که بنده عرض کردم. خب شما برادر مؤمن من هستی. یک چیزی را به مصلحت شما می‌دانم، می‌گویم به شما. این اشکالی که ندارد ظاهراً. چیز خوبی است. لازم هم هست شرعاً. لازم هم هست خیرخواهی. «النّصیحهُ لِلمُؤمنین» یا «لِلإخوهِ المُؤمنین» یا «لأئمّه المؤمنین» در همه‌ صور. این یک چیز خوبی است دیگر. انسان باید نصیحت کند. نصیحت یعنی خیرخواهی. من به جنابعالی که مثلاً آقای آشیخ عبدالعالی اسم تان است من باب مثال علاقه‌مندم. می‌دانم شما اگر وارد این مقوله شدی به ضررت است. به ضرر کشور هم هست. به شما می‌گویم وارد نشو. نمی‌گویم هم وارد نشو. امر و نهی نیست. حالا بعضی گفتند آقا دستور دادند، امر کردند، نه، گفتیم صلاح نمی‌دانیم. من صلاح نمی‌دانم. این چیز خوبی است. این چیز بدی نیست.  اینی هم که حالا بگویند که فلانی [رهبری] تحت تأثیر زید و عمرو و بکر و... است؛ نه، این حرف‌ها چیست؟ بنده از زید و عمرو و بکر و اینها، هم بیشتر اطلاع دارم، هم انگیزه بیشتر دارم. آنچه که واقعاً  مصلحت باشد، آنچه که مصلحت بدانم بینی و بین‌الله، ما باید به خدا جواب بدهیم. یکی از دعاهایی که دائماً باید امثال بنده و شما بکنیم این است: «وَاسْتَعمِلْنی لِما تَسْألُنی غَداً عَنه» فردا از ما سوال می‌کنند. چرا فلان چیز را گفتید، چرا نگفتید. از نگفتید هم سوال می‌کنند. فقط از گفتید نیست. چرا فلان کار را کردید، چرا نکردید. از نکردید هم سوال می‌کنند. بنابراین نه، ما این فقره‌ای که دیروز معنا کردیم ناظر به این قضیه اصلاً نبود. داشتیم حدیث را معنا می‌کردیم مثل اینکه امروز هم حدیث را معنا می‌کنیم. آن قضیه هم همینطور است که عرض کردیم. بین برادران مؤمن اختلاف سر این چیزها هیچ مصلحت نیست. شما یک چیزی بگویید، آن یک چیزی بگوید، آن یک چیزی بگوید. یک نفر سومی هم منتظر باشد، به مجردی که شما با هم دعوا کردید، او بیاید از میانه سود خودش را ببرد؛ بردارد ببرد. اینها را باید مراقب بود. امروز کشور به اتحاد نیروها احتیاج دارد. به خصوص نیروهای مؤمن. نیروهای پای کار. سعی کنند از این چیزها اختلاف به‌وجود نیاورند.
 

گروه اقتصادی: همزمان با ادامه رکود حاکم بر اقتصاد، حجم نقدینگی در پایان تیرماه امسال با ۳۰ درصد افزایش نسبت به مدت مشابه سال قبل، از مرز ۱۰۸۱ هزار میلیارد تومان گذشت. به گزارش «وطن‌امروز»، دولت یازدهم در ایجاد رونق اقتصادی و خروج اقتصاد ایران از رکود موفق نبود و در عین حال برخی شاخص‌های اقتصادی مانند نقدینگی بشدت رشد کرد. همزمانی تداوم رکود و افزایش نقدینگی می‌تواند چالشی جدی برای اقتصاد ایران محسوب شود. رشد 30 درصدی نقدینگی و رکود به معنای این است که منابع عظیم مالی فریز شده و در چرخه تولید و اقتصاد قرار ندارد. تازه‌ترین آمارهای بانک مرکزی گویای این است که حجم نقدینگی در پایان تیرماه سال جاری به ۱۰۸۱ هزار و ۸۸۰ میلیارد تومان رسید. بر این اساس، نقدینگی رشد ۳۰ درصدی را نسبت به مدت مشابه سال قبل تجربه کرده است. براساس آمارها، رشد پول در 12 ماه منتهی به تیرماه 2/24 درصد و در ۴ ماهه اول امسال ۲ درصد بوده که در نهایت حجم پول ۱۳۹ هزار و ۴۵۰ میلیارد تومان محاسبه شده است؛ ضمن اینکه حجم شبه‌پول نیز ۹۴۲ هزار و ۴۳۰ میلیارد تومان است که بیانگر سهم عمده این متغیر از نقدینگی است.
 بدهی خارجی 7/5میلیارد دلار شد
براساس سررسید اولیه بدهی‌ها، حجم بدهی خارجی ایران در تیرماه سال جاری به ۷ هزار و ۵۴۲ میلیون دلار رسید؛ ضمن اینکه اختلاف ارز دولتی و آزاد در بازار به ۴۰۰ تومان رسید. آمارهای بانک مرکزی نشانگر این است که میزان بدهی‌های خارجی (تعهدات بالفعل) کشور در پایان تیرماه سال جاری در مجموع به ۷ هزار و ۵۴۲ میلیون دلار رسیده است. براساس سررسیده اولیه بدهی‌ها، میزان بدهی کوتاه‌مدت ایران در تیرماه به ۲ هزار و ۳۳۶ میلیون دلار و در میان‌مدت و بلندمدت به ۵ هزار و ۲۰۶ میلیون دلار رسیده است. گفتنی است، بدهی خارجی (تعهدات بالفعل) دولت در خردادماه سال جاری در مجموع به ۷ میلیارد و ۵۷۱ میلیون دلار رسید. بر این اساس، ۲ میلیارد و ۲۲۵ میلیون دلار این بدهی مربوط به بدهی‌های کوتاه‌مدت و ۵ میلیارد و ۳۴۶ میلیون دلار آن مربوط به بدهی‌های میان‌مدت و بلندمدت بوده است. در عین حال، آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد متوسط ماهانه نرخ فروش دلار در بازار بین‌بانکی ۳ هزار و ۷۶ تومان و در بازار آزاد، ۳ هزار و ۵۰۴ تومان بوده است که حکایت از اختلاف ۴۰۰ تومانی نرخ دلار آزاد و دولتی دارد.
کاهش شدید ارزش پول ملی
مدتی پیش رئیس پژوهشکده پولی و بانکی که زیرمجموعه بانک مرکزی است در اظهارنظری جالب گفت: نقدینگی بیش از ۱۰۰۰ هزار میلیارد تومانی نگران‌کننده نیست و میزان آن به یک برابر GDP هم نرسیده است. علی دیواندری درباره گردش نقدینگی ۴۱۷ هزار میلیارد تومانی کشور گفته بود: علت افزایش حجم نقدینگی در سال ۹۴ شفاف‌سازی برخی حساب‌های موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز بود که توانستند از بانک مرکزی مجوز بگیرند. این نقدینگی اثر واقعی بر اقتصاد کشور ندارد چون از گذشته وجود داشته است. وی گفت: در سال‌های گذشته پایه پولی ۴۷ درصد رشد داشت که موجب تورم افسارگسیخته شد اما با مهار این تورم در سال گذشته، رشد پایه پولی ۱۷ درصد بود که نگران‌کننده نیست.
 بازگشت تورم با افزایش نقدینگی
محمدقلی ‌یوسفی، اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی با انتقاد از افزایش نقدینگی در 2 سال اخیر می‌گوید: استقراض از بانک مرکزی در هر شرایطی نقدینگی را بالا می‌برد و دولت یازدهم هم متاسفانه مانند دولت قبل همین روش را دنبال می‌کند. این دولت در استقراض از بانک مرکزی مانند دولت قبل عمل می‌کند با این تفاوت که روش را تغییر داده و این بار با استقراض غیرمستقیم و کمک بانک‌ها به نقدینگی دامن می‌زند. این اقتصاددان با بیان اینکه دولت در اقتصاد به مردم آدرس غلط می‌دهد، تصریح می‌کند: دولت یازدهم همانطور که از صندوق توسعه ملی برداشت کرد یا در حوزه معوقات بانکی، وام‌های صنایعی را که در بازپرداخت مشکل داشتند تمدید و به‌عنوان وام‌های جدید تلقی کرد، در افزایش نقدینگی هم به مردم آدرس غلط می‌دهد و غیرشفاف برخورد می‌کند. با توجه به وضعیت رکود تورمی که در اقتصاد ایران وجود دارد و رکودی که در صنعت و کشاورزی و تورمی که در بخش خدمات دلالی و واسطه‌گری حاکم شده، اقتصاد ایران دورنمای خوبی ندارد.
تأثیر بر نرخ ارز
‌یوسفی درباره تبعات افزایش نقدینگی می‌گوید: یک بحران برای اقتصاد ایران در راه است و آن افزایش لجام‌گسیخته نرخ ارز خواهد بود که به افزایش تورم خواهد انجامید، زیرا دولت در حال حاضر قیمت‌ها را سرکوب کرده و نقدینگی را به جای تولید به سمت واسطه‌گری و دلالی سوق داده است. این عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به افزایش شتاب نقدینگی در دولت یازدهم به نسیم عنوان می‌کند: نقدینگی باید منجر به تولید و اشتغال شود و رشد مطلوبی را به بار بیاورد ولی دولت تاکنون چنین شرایطی را ایجاد نکرده و دولتمردان از ابزارهایی که در اختیار دارند، برای پیشبرد سیاست‌های خود استفاده می‌کنند که یکی از این ابزارها سیستم بانکی است، بنابراین دولت برای جبران کسری بودجه خود از بانک‌ها کمک می‌گیرد اما اشکال کار اینجاست که آن را اعلام نمی‌کند. یوسفی می‌افزاید: دولتمردان از یک طرف استفاده از منابع بانک‌ها را بد تلقی می‌کنند، در حالی که بد نیست و از طرف دیگر وانمود می‌کنند در حال مقابله با این پدیده هستند، در حالی که دولت از منابع بانکی به طور غیرشفاف استفاده می‌کند. تجربه نشان داده افزایش نقدینگی و افزایش تورم همواره رابطه مستقیم دارند و دولتمردان قصد دارند قاعده‌ای را مطرح کنند که افزایش نقدینگی و افزایش تورم ارتباطی با هم ندارند ولی در آن صورت باید توضیح دهند هدف از افزایش نقدینگی چه بوده است. در گفته‌های مسؤولان بشدت تناقض وجود دارد. این استاد اقتصاد با انتقاد از سیاست‌های غیرشفاف دولت عنوان کرد: سیاست‌های اقتصادی غیرشفاف هزینه‌های زیادی به اقتصاد کشور وارد کرده و این نقدینگی که باید در خدمت بخش‌های تولیدی صنعت و کشاورزی باشد، در خدمت بخش‌های واسطه‌گری مالی، خدمات و تجارت قرار گرفته است.

رئیس دستگاه قضا امنیت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشور را مرهون قدرت دفاعی بازدارنده جمهوری اسلامی دانست و با رد برخی اظهارات درباره کاهش هزینه‌های دفاعی و استفاده از این منابع در جای دیگر، این سخنان را « نادرست» و «مغلطه» خواند. به گزارش اداره کل روابط عمومی قوه قضائیه، آیت‌الله‌آملی‌لاریجانی در جلسه مسؤولان عالی قضایی با گرامیداشت هفته دفاع مقدس از همه کسانی که در نمایش باشکوه قدرت نیروهای مسلح و توان دفاعی کشور نقش داشته‌اند تقدیر کرد و گفت: همه ما می‌دانیم که قدرت نیروهای مسلح و توانمندی دفاعی کشور موجب بازدارندگی نسبت به دشمنانی است که به کشورمان نظر دارند و دائماً در مقام تهدید هستند. وی تاکید کرد: امکان امنیت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بدون داشتن قدرت دفاعی بازدارنده، بی‌معناست و امنیت ما در پرتو همین قدرت دفاعی معنا پیدا می‌کند، مگر اینکه کشوری بخواهد زیر سلطه و تیول قدرت‌های استعماری باشد و الا اگر کشوری بخواهد مستقل بماند باید قدرت دفاعی مطلوبی داشته باشد. رئیس قوه قضائیه با انتقاد از برخی اظهارات مبنی بر عدم نیاز به توان نظامی، خاطرنشان کرد: متاسفانه گاهی زمزمه‌هایی در گوشه و کنار نسبت به عدم نیاز به توان نظامی شنیده می‌شود و برخی می‌گویند پیشرفت ما در پرتو این است که هزینه‌های دفاعی را در جای دیگری صرف کنیم. قطعاً اینها حرف‌های نادرست و مغلطه است، زیرا همانگونه که گفته شد، امنیت ما در سایه چنین قدرت دفاعی بازدارنده‌ای معنا دارد. آیت‌الله آملی‌لاریجانی اظهار کرد: تنها راه بقای استقلال و دوام حیات کشور، دارا بودن توان دفاعی کاملاً بازدارنده است و خوشبختانه نیروهای مسلح در پرتو فرامین فرماندهی معظم کل قوا رشد بسیار خوبی داشته‌اند و توانمندی‌های زیادی کسب کرده‌اند. دشمنان ما هم نسبت به این موضوع آگاهند و به همین دلیل فکر حمله نظامی را از سر خود بیرون کرده‌اند؛ اگرچه نیروهای مسلح ما همواره آماده‌اند و جوانب احتیاط را رعایت می‌کنند. دشمن به دنبال قدرت‌های نرم، جنگ‌های سایبری و... است. رئیس قوه قضائیه در ادامه با تاکید بر لزوم ارتقای توان دفاعی توسط نیروهای مسلح، از دولت و مجلس خواست با اعتبارات و امکانات مناسب زمینه ارتقای نیروهای مسلح را فراهم کنند.
 تداوم تحرکات ایذایی آمریکا علیه ایران
رئیس دستگاه قضا در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به مصوبه اخیر مجلس نمایندگان آمریکا دایر بر ادعای نقض حقوق بشر در ایران، تاکید کرد: اگرچه بعد از بدعهدی‌های آمریکا در موضوع برجام، انتظار زیادی هم از آنها نمی‌رفت رفتار خاصی داشته باشند اما به هر حال حرکت‌های ایذایی آمریکا علیه ایران ادامه دارد و مصوبه اخیر نیز نمونه‌ای از همین رفتارهاست. رئیس دستگاه قضا گفت: این ادعاها، ادعاهای جدیدی نیست منتها پرسش مهمی که چنین ادعاهایی در ذهن افکار عمومی جهان پدید می‌آورد این است که چگونه کشوری که دستش به خون هزاران انسان بیگناه آغشته است می‌تواند داعیه‌دار حقوق بشر باشد؟ آیت‌الله‌آملی‌لاریجانی افزود: آمریکا به صورت مستقیم در عراق و افغانستان بسیاری از افراد غیرنظامی را به قتل رسانده است و تاسیسات زیربنایی آنها را نابود کرده است؛ اخیراً در سوریه و در منطقه دیرالزور، نیروهای ارتش سوریه را بمباران کرده و به این ترتیب به تروریست‌ها یاری رسانده است. از سوی دیگر عربستان را در جریان حمله به مردم بیگناه یمن به انواع سلاح‌ها که از نظر کمی و کیفی غیرمتعارف هستند، تجهیز کرده است. براساس چنین رویه و عملکردی، دم زدن از حقوق بشر برای افکار عمومی جهان، ادعایی نامعقول، غیرمنطقی و رسواکننده است.

پس از گلایه‌های حسن روحانی و محمدجواد ظریف از بدعهدی آمریکا نسبت به اجرای تعهداتش در برجام، حالا علی‌اکبر صالحی هم از برآورده نشدن مطالبات ایران در برجام می‌گوید. رئیس سازمان انرژی اتمی در کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: برخی تحریم‌ها که در توافق هسته‌ای قرار بود لغو شود هنوز لغو نشده است. به گزارش فارس به نقل از آسوشیتدپرس، علی‌اکبر صالحی که به وین سفر کرده است در کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین گفت بعضی تحریم‌ها که تحت توافق هسته‌ای قرار بود لغو شود هنوز سرجای‌شان باقی است. آسوشیتدپرس نوشت: صالحی تایید کرد تهران هنوز زیر سایه بعضی تحریم‌ها است که قرار بود براساس برجام لغو شود. وی افزود: ایران به تمام تعهدات خود در این توافق پایبند بوده اما حذف جامع و سریع تحریم‌ها در این چارچوب هنوز محقق نشده است. صالحی در صحبت‌هایش در نشست آژانس به کشور خاصی در این زمینه اشاره نکرد اما طی ماه‌های اخیر مقامات ایرانی بارها و بارها از آمریکا به دلیل مانع‌تراشی در مسیر رفع تحریم‌ها انتقاد کرده‌اند. طی روزهای اخیر و در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک نیز حسن روحانی و محمدجواد ظریف در دیدارهای خود با مقامات خارجی خواستار فشار به واشنگتن برای اجرای تعهدات خود در زمینه رفع تحریم‌ها شدند.
همزمان با اظهارات صالحی در وین، علی‌اکبر ولایتی نیز از خلافکاری آمریکا در مسیر اجرای برجام انتقاد کرد. او با اشاره به همکاری‌های اخیر ایران و روسیه گفت که روس‌ها در نشست اخیر 1+5 درباره روند اجرای برجام، از بدعهدی آمریکایی‌ها انتقاد کردند. علی‌اکبر ولایتی، رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام در جمع خبرنگاران در پاسخ به سوالی پیرامون اظهارات غربی‌ها که گفته بودند ایران و روسیه با حضور در سوریه مرتکب جنایات جنگی می‌شوند، گفت: آنهایی مجرمند که از تروریسم حمایت می‌کنند و ایران به دعوت دولت قانونی سوریه در این کشور حاضر شده و همچنان حضور جمهوری اسلامی ایران به عنوان حامی دولت قانونی سوریه ادامه خواهد یافت. ولایتی افزود: در حقیقت حضور ما قانونی است و کمک به دولت و ملت سوریه و جنگی است که علیه تروریست ها و تروریسمی که مورد حمایت رژیم صهیونیستی، عربستان سعودی و آمریکا قرار دارد،
است. وی در پاسخ به این سوال که انتقال ٣٨ تن آب سنگین از ایران به روسیه که برخی منابع خبری آن را اعلام کردند، صحت دارد یا خیر؟ تصریح کرد: مسائل فنی را بهتر است از مسؤولان مربوط سوال کنید اما رابطه ایران و روسیه دوستانه و استراتژیک و همکاری‌ها در حوزه دوجانبه و بین‌المللی رو به افزایش است؛ به طوری که در تاریخ روابط 2 کشور این نوع روابط راهبردی بی‌سابقه است. ولایتی اضافه کرد: همکاری ایران و روسیه از سوریه یک همکاری مثال‌زدنی است و مبادلات بین 2 کشور از جمله اقلام دفاعی و صنعتی رو به افزایش است و همچنین همکاری‌های بیشتری در حوزه هسته‌ای بین تهران و مسکو را شاهد هستیم. رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: از سوی دیگر شاهد حمایت‌های سیاسی و بین‌المللی روسیه از جمهوری اسلامی ایران و همچنین متقابل هستیم و ما به آینده روابط 2 کشور خوش‌بین و امیدوار هستیم. وی خاطرنشان کرد: در اجلاس اخیری که کشورهای 1+5 داشتند، روسیه در مقابل زیاده‌خواهی‌های آمریکا و خلاف‌هایی که در انجام تعهدات‌شان کردند از خواسته‌های بحق ایران حمایت کرده است.

مهدی محمدی: در سخنان اخیر حسن روحانی و محمدجواد ظریف در نیویورک، وقتی دقیق می‌شویم و می‌پرسیم راه‌حل آنها برای خروج از وضعیتی که آمریکا در روند اجرای برجام ایجاد کرده چیست، 2 گزینه بیشتر به چشم نمی‌خورد:
1- مذاکره بیشتر
2- پذیرش «شروط اضافی» که آمریکا تقریبا به صراحت روشن کرده تا وقتی بقیه تحریم‌ها باقی است، تنها پذیرش این شروط اضافی است که ممکن است راهی باز کند تا ایران بتواند به نحو بسیار حداقلی از کاهش تحریم‌ها بهره‌مند شود.
درباره مذاکره بیشتر، تکلیف روشن است. دولت آشکارا تصور می‌کند مشکل آمریکا این است که «به اندازه کافی فعال نیست»، «دارد تلاشش را می‌کند ولی این تلاش‌ها کم است»، «موضوع پیچیده است و حل آن زمان می‌برد» یا در بدترین حالت «رقابت‌های داخلی در آمریکا وجود دارد که دولت اوباما نمی‌تواند به آنها بی‌توجه باشد». حتی در مواردی مشاهده شده برخی مقام‌های دولتی در ایران تا حدودی حق را به آمریکا می‌دهند و می‌گویند «ما هم مشکلاتی در داخل ایران داریم که باید حل شود»! به این ترتیب، رئیس‌جمهور و وزیر خارجه‌اش، رفتار آمریکا در قبال برجام را عمدتا «تاویل به خیر» می‌کنند. وقتی چنین باشد، طبیعی‌ترین نتیجه این است که باید هر چه بیشتر با آمریکا حرف زد و مذاکره کرد تا متقاعد شود در مواردی می‌تواند بهتر عمل کند و می‌پندارند وقتی آمریکا متقاعد شود در مواردی می‌تواند بهتر عمل کند، از آنجا که واقعا در پی «بهتر عمل کردن» است، پس حتما بهتر هم عمل خواهد کرد!  این نوع رفتار در واقع مبتنی بر این اصل است که «بیایید آمریکا را درک کنیم» تا شاید او هم ما را درک کند. اشکالات دیپلماتیک بماند، این نوع نگاه به مساله دارای نوعی اشکال «روان‌شناختی- معرفت‌شناختی» است. گویی در دستگاه سیاست خارجی دولت آقای روحانی، اساسا درباره آمریکا تجربه انباشت نمی‌شود. به همین سبب هم هست که هر چه آمریکا می‌کند، اگر استثنائا مثبت باشد، به سرعت به مرتبه یک «اصل راهنما» ارتقا پیدا می‌کند اما در موارد بی‌شماری که آمریکا در حال دروغگویی، نقض عهد، خنجر زدن از پشت، تهدید و... است دولت استعدادی فوق‌العاده در توجیه و فراموشکاری از خود به نمایش گذاشته است.
پذیرش «شروط اضافی» اما داستان مفصل‌تری دارد. اکنون دیگر تردیدی نیست که هم تیم ایرانی و هم تیم آمریکایی روزی که درباره برجام مذاکره می‌کرده‌اند می‌دانستند حتی اگر به تمام مفاد برجام در حوزه تحریم‌ها عمل شود باز هم مشکلات اقتصادی ایران حل نخواهد شد و ایران «اضافه بر برجام» باید شروط، تعهدات و استانداردهایی را بپذیرد که «ربطی به حوزه هسته‌ای ندارد». اگر تیم آمریکایی چنین چیزی را از ایران مخفی کرده باشد طبیعی است اما شواهدی هست که نشان می‌دهد دوستان مذاکره‌کننده  ایرانی، همان موقع هم می‌دانسته‌اند که فی‌المثل پس از برجام چیزی به نام FATF وجود دارد ولی برای آنکه اصل برجام لطمه نبیند موضوع را با دقت و صراحت به داخل منتقل نکرده‌اند.
به طور خاص ظاهرا 2 شرط اضافه وجود دارد که دولت در پی برآورده کردن آنها در داخل ایران است؛ نه به این خاطر که امتیازهای بیشتری از آمریکا بگیرد، بلکه با این هدف که بتواند بخشی از همان وعده‌های داده‌شده در برجام را نقد کند.
شرط اول در واقع این است که اقتصاد ایران به 2 بخش «نهادها و اشخاص تحت تحریم آمریکا» و «نهادها و اشخاص خارج از شمول تحریم‌های آمریکا» تقسیم شود. کل ماجرای یکی ـ‌ دو ماه گذشته درباره FATF چیزی بیش از این نبوده که دولت در حال ایجاد نوعی «روند غربالگری» در اقتصاد ایران است تا برای مشتریان خارجی روشن کند با کدام بخش از اقتصاد ایران می‌توانند کار کنند و با کدام بخش نمی‌توانند. داستان FATF به زبان ساده و در یک جمله این است که ایران استانداردها، مکانیسم‌ها و رویه‌هایی را بپذیرد و در نظام پولی و مالی خود به اجرا بگذارد که هر طرف معامله‌کننده بتواند بفهمد در حال کار با یک نهاد تحت تحریم، دارای ریسک پولشویی، دارای ریسک حمایت مالی از تروریسم یا دارای ریسک تامین مالی سلاح‌های کشتار جمعی هست یا نه؟ (و البته در نظر داشته باشید که تمام مفاهیم پولشویی، تامین مالی تروریسم و سلاح‌های کشتار جمعی و... براساس ادبیات بین‌المللی عمدتا تولیدشده از سوی آمریکا تعریف می‌شود). به این ترتیب بخش‌هایی از دولت در ایران، عملا بدل به شعب اوفک (دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا که مسؤول اجرای تحریم‌هاست) خواهند شد. این را باید به فهرست افتخارات آقایان اضافه کرد؛ تا چند ماه قبل نایب وزارت خارجه آمریکا بودند و حالا نیابت از خزانه‌داری آمریکا را هم به آن اضافه کرده‌اند! معنای این سخن آن نیست که هیچ خیرخواهی در این امور وجود ندارد، بلکه سخن بر سر این است که مسیر کلی که تحرکات فعلی در چارچوب آن صورت می‌گیرد یک مسیر کم و بیش روشن با اهداف و مقاصدی است که باید تا حداکثر مقدار ممکن به آن بدبین بود.
شرط دوم تلاش برای درگیرسازی ایران در یک فرآیند مذاکرات منطقه‌ای با آمریکاست. در حوزه رسمی اظهارنظر چندانی در این باره وجود ندارد اما روندهای سیاست خارجی موجود می‌گوید بدل کردن این موضوع به «دستور کار افکار عمومی در ایران» بشدت مورد علاقه آمریکاست. به یاد بیاورید یک ماه بیشتر از آغاز اجرای برجام نگذشته بود که اوباما به نیویورک تایمز گفت اگر ایران خواهان گشایش اقتصادی است باید به جنگ‌های نیابتی در منطقه خاتمه دهد. تمام کاری که دولت آمریکا در 7-6 ماه گذشته انجام داده هم این بوده که از یک سو به افکار عمومی ایران پیغام بدهد علت اصلی عدم گشایش در حوزه تحریم‌ها رفتار منطقه‌ای ایران است و از سوی دیگر حداکثر مقدار کمک ممکن را به سعودی ارائه کند تا بتواند خود را در مقابل ایران توانمند کند. هدف، در کوتاه‌مدت بعید است یک اقدام منطقه‌ای بزرگ علیه ایران باشد. لااقل تا پایان دولت اوباما چنین توانایی‌ای وجود ندارد. حدس قوی‌تر این است که همانطور که «جو بایدن» زمانی گفته بود آمریکا درصدد است نوعی مکانیسم مهار منطقه‌ای علیه ایران ایجاد کند و درنهایت با توانمند کردن سعودی برای مذاکره با ایران، ایده «صلح سرد» اوباما در خاورمیانه را که مبتنی است بر مقاومت‌زدایی از سیاست منطقه‌ای ایران محقق کند.
3 نکته مهم را به عنوان جمع‌بندی باید جدی گرفت:
اول- بسیاری از آنچه امروز غیرمنتظره به نظر می‌رسد در واقع از قبل برای مذاکره‌کنندگان روشن بوده و به دلیلی که خودشان باید توضیح بدهند مکتوم و مخفی نگه داشته شده است.
دوم- روند حرکت نشان می‌دهد با موضوعاتی مواجهیم که صورت اصلی و واقعی خود را در انتخابات 96 و در قالب تصویرسازی‌های جدید، برای افکار عمومی نشان خواهد داد. ظاهرا این بار فرآیند حمایت خارجی از غربگرایان ایران کمی پیچیده‌تر از گذشته است.
سوم- شاید باید تصور خود را در این باره که برجام منطقه‌ای چیزی شبیه برجام هسته‌ای است، اصلاح کنیم. تصویر واقع‌بینانه‌تر این است که برجام منطقه‌ای مجموعه‌ای از ادراکات، تحرکات، روندها، مذاکرات، توافقات و اقدامات است که به طور ضمنی و در دل پوشش‌ها و پروژه‌های دیگر ـ که شاید در نگاه اول کاملا بی‌ربط یا حتی موجه جلوه کند ـ اجرا می‌شود و هدف‌های خود را محقق می‌کند، بی‌آنکه هزینه‌های یک سازش بزرگ را داده باشد.

رضا مشتاقی: 1- اصل 30 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران می‌گوید: «دولت موظف است... وسایل تحصیلات عالی را تا سرحد خودکفایی به‌طور رایگان گسترش دهد». ترجمان این اصل در عالم واقع، دوره‌های روزانه‌ دانشگاه‌های سراسری است که دولت برای تامین نیاز کشور به نیروی دانش‌آموخته لازم می‌داند و براساس این احساس نیاز اقدام به ایجاد سهمیه ویژه‌ دانشجویان برتر کنکور سراسری جهت تحصیل در دوره روزانه می‌کند. براساس این اصل، قاعده این است که تحصیل دانشجویان دوره روزانه‌ و لوازم تحصیل مانند امکانات آزمایشگاهی، کارگاه، کتابخانه، اینترنت و... باید رایگان باشد و مواردی مانند تغذیه و خوابگاه نیز باید با حداقل قیمت ممکن و با یارانه‌ دولت به دانشجویان ارائه شود. استثنا وارد کردن بر این اصل، امری است خلاف قانون اساسی و می‌تواند این قاعده را به استهجان بکشاند. دولت می‌تواند براساس نیازسنجی و دلایل کارشناسی خود، ظرفیت دوره‌های روزانه را کاهش یا افزایش دهد اما آیا می‌تواند بر دانشجویان دوره روزانه هزینه‌هایی را تحمیل کند که خلاف «رایگان بودن تحصیل و لوازم آن» است؟ خیر! از جمله‌ این استثنائات بر رایگان بودن تحصیل، اتفاقی است که اخیرا در تغییرات سنوات تحصیل دانشجویی اتفاق افتاده است.
2- به موجب تغییرات اخیر آیین‌نامه‌ای، سنوات مجاز تحصیل برای دانشجویان کارشناسی 8 ترم، کارشناسی ارشد 4 ترم و دکترا 9 ترم است و پس از انقضای این مدت، دانشجویان موظفند برای ادامه‌ تحصیل هزینه‌هایی را پرداخت کنند و تسهیلاتی مانند تغذیه و خوابگاه را نیز- اگر از آن محروم نشوند- با هزینه‌ای چند برابر دیگر دانشجویان دریافت کنند. در واقع چنان است که انگار دانشجویان با گذر از این ترم‌ها، وصف دانشجوی روزانه بودن خود را از دست می‌دهند و به یک دانشجوی پولی بدل می‌شوند. این امر در حالی است که قوانین دانشگاهی به دانشجویان کارشناسی اجازه می‌دهد در هر ترم حداقل 12  واحد اخذ کنند. با این حساب که تعداد واحد دانشجویان کارشناسی معمولا بین 130 الی 140 واحد است، می‌شود گفت قانونگذار به دانشجویان اجازه داده است با تقسیم واحد خود در ترم‌های مختلف، در 10 الی 12 ترم تحصیل خود را به پایان ببرند. همین گزاره درباره دانشجویان کارشناسی ارشد هم صادق است و آنها می‌توانند با رعایت حداقل واحد قابل اخذ، در بیش از 4ترم فارغ‌التحصیل شوند. اما محدودیت‌های اخیر سنوات دانشجویی و هزینه‌های گزافی که بر دانشجویان تحمیل می‌کند، دانشجویان را چنان در مضیقه قرار می‌دهد که ناچار باید از حق خود چشم‌پوشی کنند. علاوه بر این، در برخی رشته‌ها- خاصه در دانشکده‌های فنی‌ومهندسی- به دلیل حجم و سختی دروس، فراغت از تحصیل در 8 ترم هیچ‌گاه مرسوم نبوده است و معمولا دانشجویان این رشته‌ها در 4 سال دانش‌آموخته مقطع کارشناسی نمی‌شوند اما مقررات سنوات بدون امعان نظر به این ویژگی‌ها و تفاوت‌ها، همه‌ رشته‌ها را به یک چوب رانده است. از سوی دیگر مطابق قوانین، دانشجویان می‌توانند در رشته‌ای متفاوت از رشته‌ مقطع کارشناسی‌شان در مقطع کارشناسی‌ارشد تحصیل کنند ولی این امر مستلزم گذراندن تعدادی واحد پیش‌نیاز یا جبرانی است. این موضوع نیز در کنار زمانبر بودن و دشواری نگارش پایان‌نامه، می‌تواند به طولانی‌تر شدن زمان تحصیل بینجامد که در تغییرات اخیر در نظر گرفته نشده است. می‌توان گفت تغییر مقررات سنوات تحصیلی، نه‌تنها با قانون اساسی که با دیگر قوانین و آیین‌نامه‌های آموزشی وزارت علوم نیز ناسازوار است.
3- مقررات سنوات تحصیلی را باید به عنوان نمونه‌ای دیگر از آموزش‌عالی به مثابه نماد تصمیمات و سیاست‌های جزیره‌ای و بی‌توجهی به دیگر مسائل و اوضاع و احوال کشور دانست. «اگر دانشگاه اصلاح شود، کشور اصلاح می‌شود». این جمله‌ امام(ره) را جاهای زیادی نوشته‌ایم ولی امروز به چشم می‌بینیم که اگر دانشگاه اصلاح نشود مملکتی خراب خواهد شد. ارتباط برقرار‌نشده‌ صنعت و دانشگاه، اقتصاد وابسته و بیمار، فرار مغزها، خیل جمعیت انبوه دانش‌آموختگان بیکار و هزار چیز دیگر نشان‌مان می‌دهد با وجود گسترش دانشگاه‌ها و افزایش تعداد دانشجویان، هیچ‌گاه در توجه به آن به عنوان بخشی از یک نظام درست عمل نکرده‌ایم و دانشگاه را مستقل از باقی جامعه در نظر گرفته‌ایم و نتیجه‌اش را امروز می‌بینیم. در مقرره‌ اخیر هم گویی قانون‌نویسان و سیاست‌گذاران از هیچ یک از اموری که در بطن جامعه در جریان است اطلاع نداشته‌اند. از وضع اقتصادی جامعه که دانشجو‌ را از تمرکز مطلق بر درس باز‌می‌دارد و مجبورش می‌کند در کنار تحصیل، گوشه‌‌چشمی هم به کار کردن داشته باشد و احیانا تحصیلش را طولانی‌تر کند بی‌اطلاعند.
از وضع کمبود امکانات کتابخانه‌ای و آزمایشگاهی بسیاری از دانشگاه‌ها که مانع تکمیل رساله‌ها و پایان‌نامه‌ها در مدت معمول می‌شوند خبر ندارند. گویا دولتمردان و سیاست‌گذاران خبر ندارند بسیاری از دانشجویان برای مخارج اولیه‌‌شان هم نیازمند کمک‌هزینه‌ها و وام‌های تحصیلی‌اند و محکوم شدن به چنین جریمه‌هایی برای‌شان به معنی دست شستن از ادامه‌ تحصیل خواهد بود. در ادبیات علمی سیاست‌گذاری، در دوران رکود اقتصادی شدیدا از وضع و افزایش جریمه‌ها و جزاهای نقدی، حتی برای جرائم و تخلفات نهی می‌شود. چه اینکه می‌دانند یک جزای نقدی سنگین می‌تواند به فروپاشی اقتصاد یک خانواده بینجامد و حتی از حبس مجرم هم برای او گران‌تر تمام شود. وزارت علوم با کدام عقل و منطقی در این زمانه‌ فشار وحشتناک اقتصادی، اقدام به تعیین جریمه‌های مالی تخطی از سنوات تحصیلی برای دانشجویان برتر این کشور می‌کند؟ آیا برای دانشجویانی که در 6 یا 7 ترم فارغ‌التحصیل شوند پاداش مالی در نظر خواهند گرفت؟ یا صرفا دست بگیر دارند؟
4- تجمعات روز‌های اخیر در دانشگاه‌های شریف، امیرکبیر، شهید بهشتی و صنعتی اصفهان نیز موید این مطلب است که تغییر مقررات سنوات تحصیلی مورد تایید بدنه‌ دانشجویی کشور نیست. انتظار می‌رود تشکل‌های دانشجویی که باید همیشه عَلم مطالبه‌گری را به دوش بکشند، در جریان این اعتراضات حضور پیدا کرده و به مدون و مشخص شدن این اعتراضات و استدلال‌های معترضان کمک کنند. در این صورت بیش از پیش می‌توان به اصلاح این وضعیت امیدوار بود.

محمد زعیم‌زاده: 1-«درّ غلتان دادیم و آب‌نبات چوبی گرفتیم» این جمله علی اردشیرلاریجانی شاید مفیدترین و مختصرترین جمع‌بندی‌ای بود که می‌شد از  خروجی مذاکرات هسته‌ای تیم حسن روحانی در دوره اصلاحات با طرف‌های غربی داشت، لاریجانی سال‌ها بعد در این‌باره گفت: آن زمان که آقای روحانی مسؤول مذاکرات مسائل هسته‌ای ایران بودند از راه‌هایی استفاده می‌کردند که راه‌های صحیحی برای مذاکره نبود و من مکررا به آنها درباره عواقب اینگونه مذاکرات هشدار داده‌ بودم که هنوز هم معتقدم در آن زمان «درّ غلتان دادیم و آب‌‌نبات چوبی گرفتیم». لاریجانی همان موقع توضیح داد که غربی‌ها در مقابل فریز و بعد نابود شدن بنیان‌های هسته‌ای در کشور می‌خواهند به ما وعده فروش هواپیما و قطعات یدکی آن را بدهند.
2- سفر هفته گذشته رئیس‌جمهور به نیویورک را باید برخلاف سفرهای گذشته یک پدیده پرثمر برای کشور دانست؛ به نظر می‌رسد خروجی و برونداد عملیاتی سفر روحانی و تیم همراه به نیویورک تعیین تکلیف با بخش عواید برجام و مساله رفع تحریم‌ها باشد. شوربختانه تمنا و التماس از اروپا و بانک‌های اروپایی برای کار کردن با اقتصاد ایران آن هم یک سال پس از انعقاد برجام، درونمایه و بخش اصلی دیپلماسی نیویورکی حسن روحانی و تیم همراه را تشکیل می‌داد،  التماس و تمنا برای  خروجی دادن حداقلی قراردادی که قرار بود به مجرد امضا و خشک نشدن جوهر خودکار امضاکنندگان بالمره تمام تحریم‌ها را لغو کند و یک‌شبه هزار ال‌سی را باز کرده بود، دستور کار اصلی روحانی در سفر به نیویورک بود. در واقع خروجی سفر جناب روحانی و ظریف به آمریکا و بیت‌الغزل این شعر دراماتیک یعنی اظهارات صریح محمدجواد ظریف که هیچ بانک اروپایی عملا با ایران همکاری نمی‌کند خود اتفاق بزرگی است که به شفاف شدن تکلیف مردم ایران با برجام کمک شایانی می‌کند.
3- شاید برخی دوستان ایراد بگیرند که خب! حرف‌های جناب ظریف یا پیش‌تر از او سیف مبنی بر تقریبا هیچ بودن دستاوردهای برجام در لغو تحریم‌ها، بیشتر کارکرد خارجی دارد و ناجوانمردانه است که به خاطر تلاش برای احقاق حقوق ملی نواخته شوند، اتفاقا باید خطاب به این دوستان گفت اینکه سخنان حضرات مذاکره‌کننده و مسؤول در داخل و خارج با هم تفاوت می‌کند خود از جدی‌ترین ایراداتی است که از همان روزهای آغازین به روند مذاکرات وارد بود. تفاوت موضع در داخل و خارج فی‌نفسه ارزش یا ضد ارزش نیست، بلکه باید مشخص شود کدام یک ناظر به واقعیت است. اتفاقا دقیقا عین جوانمردی است که امروز به تجربه 3 ساله مذاکرات پیشا و پسابرجام که ثابت کرده است آن چیزهایی که در خارج از مرزها می‌گویند به واقعیت نزدیک‌تر است، اعتماد کنیم؛ در شرایط کنونی متاسفانه این حس عمومی وجود دارد که دولت سبکی نو از توافق و پیشبرد آن را تاکنون اجرا کرده است، یک‌بار توافق و در بوق و کرنا کردن آن برای پیشبرد اهداف داخلی و صد بار تمنا برای رسیدن به درصدی از اهداف واقعی، حداکثر گله کردن از رفتار دولت فریبکار و بدعهدی چون آمریکا و گرفتن قول شفاهی(!) در مقابل تن دادن به مفاهیم خطرناکی چون از بین بردن همه ابزار‌های ممکن امتیازگیری و پذیرفتن مکانیسم بازگشت خودکار تحریم‌ها.
 4- همزمان با پیش رفتن پروژه قول شفاهی و رونمایی رسمی از دستاورد تقریبا هیچ در حوزه مبادلات بانکی، کارخانه  ایرباس هفته  گذشته اعلام کرد از آمریکا مجوز گرفته به ایران هواپیما بفروشد! این یعنی خروجی این دو پروژه احتمالا در ماه‌های آینده به اکران دستاورد‌های خیالی برجام با تکیه بر هواپیما درمانی منتهی خواهد شد و این یعنی بازگشت به همان آب‌نبات چوبی، تازه! اگر این بار آب‌نبات را هم بدهند. بیچاره روزنامه‌های زنجیره‌ای و بی‌بی‌سی فارسی و رادیو فردا و فلان‌آنلاین که باید از فردا تلاش کنند این آب‌نبات چوبی را اول اگزجره کنند و بعد هم برجام مالی و بعد به خورد خلق‌الله بدهند. اگرچه همه اینها با پیش‌شرط خودتحریمی پذیرفته شده است و شرطش آن است که آنها که تحریم شدند از این عواید استفاده نکنند!
5- آن زمان که علی لاریجانی داده‌های سعدآباد و تهران دکلریشن را در غلتان خواند نه خبری از غنی‌سازی 20 درصدی بود، نه از 20 هزار سانتریفیوژ، نه از تاسیسات امن فردو و نه از آب سنگین اراک و هرچه هست و بود و حالا سیمانی شده، سایه شهریاری و علیمحمدی و احمدی‌روشن و رضایی‌نژاد هم بالای سر خانواده‌شان بود.
امروز در غلتان در قیاس تبدیل به الماس کوه نور و جواهرات سلطنتی بلاد زیست‌بوم حضرات و بلکه بیشتر از اینها شده است اما ستانده برجام، این آفتاب تابان، این ورق‌زننده تاریخ دیپلماسی، این نجات‌دهنده نسل پاک آریایی از ضلالت و گمراهی،  تابع نعل به نعل همان آب‌نبات‌چوبی 12 سال پیش است با همان کیفیت و خوشمزگی!

در حالی آمریکا از جبهه‌النصره به عنوان گروهی تروریستی یاد و اعلام کرده است تغییر نام آن به «جبهه فتح‌الشام» ماهیت تروریست بودن آن را از بین نمی‌برد که یکی از فرماندهان بلند‌مرتبه این گروه اعلام کرده است آمریکا در کنار این گروه قرار دارد. وی در گفت‌وگو با یورگن تودن‌هوفر، خبرنگار آلمانی که مدتی به مناطق بحران‌زده اشغال حاکمیت داعش رفته بود، گفت: «آمریکا از ما حمایت می‌کند». وی به انتقال سلاح و خدمات‌رسانی اشاره کرد. روزنامه کلنراشتات‌آنتسایگر با انتشار این گفت‌وگو به نقل از این نیروی جبهه‌النصره نوشت که آمریکا موشک‌های ضدتانک تاو در اختیار این گروه گذاشته است. این عضو جبهه النصره در پاسخ به اینکه آیا آمریکا به جبهه آزاد یا دیگر گروه‌هایی که در سوریه می‌جنگند هم کمک می‌کند، گفته است: «موشک‌ها به صورت مستقیم به ما تحویل داده شدند. آمریکایی‌ها در جناح ما هستند». وی در عین حال گفت همکاری‌ها آنطوری که انتظار می‌رفت، هم پیگیری نشد. این مصاحبه تقریبا 10 روز پیش انجام شده است. فرمانده جبهه‌النصره در آن زمان گفت دولت سوریه باید از تمام نقاط حلب عقب‌نشینی کند در این صورت کامیون‌های امدادی می‌توانند در منطقه تردد کنند در غیر این صورت راننده کامیون دستگیر خواهد شد. این فرمانده جبهه النصره که نامش فاش نشده، مدعی شده است النصره تا سرنگونی دولت بشار اسد به جنگ ادامه خواهد داد. همزمان با این افشاگری‌ها درباره تسلیح و تجهیز خشن‌ترین تروریست‌ها در سوریه توسط آمریکا، وزیر خارجه روسیه تأکید کرد واشنگتن و همپیمانان غربی‌اش به تعهدات خود درباره سوریه متعهد نیستند. سرگئی لاوروف در گفت‌وگو با شبکه روسی «ان‌تی‌وی» گفت: به همین سبب اجلاس فوق‌العاده شورای امنیت را برگزار کردند تا افکار عمومی را از حمله هوایی روز 17 سپتامبر به سوریه، منحرف کنند. این حمله هوایی، توسط ائتلاف بین‌المللی- به سرکردگی آمریکا- صورت گرفت. وی گفت: برای مرده قلمداد کردن توافق درباره سوریه، هنوز زود است و مسکو همچنان به آن پایبند است. وزیر خارجه روسیه همچنین گفت: گویا نظامیان ارتش آمریکا، از اوباما فرمان نمی‌برند.

روز گذشته جمع کثیری از دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف در اعتراض به قانون سنوات تحصیلی برای دومین روز متوالی تجمع کردند. به گزارش تسنیم،‌ 5 مهرماه اعتراض دانشجویان دانشگاه شریف به قوانین سنوات تحصیلی به صورت تجمع دانشجویی برگزار شد. این در حالی است که روز یکشنبه نیز تعدادی از دانشجویان دانشگاه‌های صنعتی شریف، امیرکبیر و شهید بهشتی در اعتراض به این موضوع تجمع برگزار کردند. همچنین هفته گذشته جمعی از دانشجویان دانشگاه اصفهان به دلیل تغییر مصوبات مربوط به سنوات تحصیلی دانشجویان کارشناسی و همچنین مشکلات خوابگاه و تغذیه‌ دانشجویان ارشد و دکترا تجمع کردند. گفتنی است، سنوات تحصیلی پس از اتمام ترم 8 برای دانشجویان کارشناسی، اتمام ترم 4 برای دانشجویان کارشناسی ارشد و اتمام ترم 9 برای دانشجویان دوره دکترا اعمال می‌شود که بر این اساس ادامه تحصیل دانشجویان منوط به پرداخت هزینه است.
 

گروه اجتماعی: سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس با بیان اینکه مدیران باید پاسخ دهند چرا بنزین‌های وارداتی، مشکل آلودگی هوا را حل نکرده است، از فعالیت‌های سیاسی رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست انتقاد کرد. سیدحسین نقوی‌حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس با اشاره به طرح تعطیلی پاییزه یا زمستانه مدارس به منظور جلوگیری از تشدید آلودگی هوا گفت: آلودگی شهر تهران یک موضوع حیاتی است و برای همه شهروندان مهم است. تمام شهروندان تهرانی علاقه‌مندند دولت اقداماتی را برای حل مشکل آلودگی هوای تهران انجام دهد. وی به فارس بیان داشت: افرادی که روزی مطرح می‌کردند بنزین داخلی آلوده است و اعضای خانواده‌شان واردکننده بنزین بودند، هم‌اکنون باید پاسخ دهند چرا بنزین فعلی باز هم آلودگی دارد. نقوی‌حسینی خاطرنشان کرد: البته حضور سیاسی رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست پررنگ‌تر از حضور محیط‌زیستی وی است و شاید یکی از دلایل اینکه مشکلات زیست‌محیطی ما حل نمی‌شود همین باشد. بهتر است سازمان محیط‌زیست این مشکل را حل کند تا قدمی در راه پاکیزه کردن محیط‌زیست برداشته شود.

شرکت‌ خارجی جایی که شفاف باشد کاری که خلاف قرارداد باشد انجام نمی‌دهد البته اگر جایی خاکستری باشد ممکن است شرکت خارجی بتواند به نفع خودش قدم بردارد. غلامرضا منوچهری، معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت در امور مهندسی و تولید در گفت‌وگو با فارس، درباره امضای 3 قرارداد نفتی در سال جاری گفت: طبق مصوبه جدید دولت ما می‌توانیم شرکت‌های ایرانی را به عنوان طرف اصلی قرارداد انتخاب کنیم بنابراین حالا که شرکت‌های ایرانی به میان آمدند امیدواریم تعداد قراردادها تا پایان سال براساس IPC از 3 قرارداد هم بیشتر شود. منوچهری افزود: مذاکره با شرکت‌های داخلی از میان همان 8 شرکتی که پیش از این صلاحیت آنها تایید شد، خواهد بود. وی ‌ادامه داد: 3 میدان آزادگان، لایه نفتی پارس جنوبی و فرزاد B از جمله اولویت‌های ما است. برای فرزاد با هندی‌ها قرارداد بسته می‌شود و درباره آزادگان هم به جز توتال با با اینپکس و یکی- دو شرکت دیگر هم MOU را مبادله کردیم و قرار است برای این میدان مناقصه برگزار شود. وی درباره اینکه با کدام شرکت‌ها قرارداد محرمانه امضا کردید؟ گفت: با اینپکس و CNPC قرارداد محرمانه امضا کردیم، با توتال هم که قبلاً قرارداد محرمانه امضا شده بود.  منوچهری با تصریح اینکه احتمال دارد حتی نخستین قرارداد با استفاده از مدل IPC را با شرکت‌های ایرانی امضا کنیم، درباره شرکت پرشیا وابسته به تدبیر انرژی و فاینانس 15 میلیارد یورویی آن اظهار داشت: آقایان با یک شریک روسی آمده‌اند و میادینی را هم پیشنهاد داده‌اند که در حال مذاکره با آنها هستیم. وی در ادامه خاطرنشان کرد: بیع متقابل کشور ما را متحول کرد. به‌عنوان نمونه توتال که این قدر به او فحش می‌دهند توانست نخستین 2 فاز پارس جنوبی را راه‌اندازی کند و تبدیل به مدلی برای راه‌اندازی بقیه فازهای پارس جنوبی شود. کپکس توتال زیر 2 میلیارد دلار شد. یک‌میلیارد دلار هم کل سود و رم و پاداش و بهره بانکی شد و با 2/3 میلیارد دلار شاید امروز 100 میلیارد دلار ما از پارس جنوبی برداشت کرده باشیم.  منوچهری در پاسخ به اینکه ظاهراً هزینه سرمایه‌گذاری 2/1 میلیارد دلار و دستمزد حدود 4/1 میلیارد دلار بوده و بقیه برای وام و سود مصرف شده است که نرخ سود بانکی هم 5/5 درصد اعلام شده است، گفت: امکان ندارد 5/5 درصد باشد و حتماً کمتر است. یعنی باید حدود یک تا 3/1 درصد باشد. رقم سرمایه‌گذاری هم 95/1 میلیارد دلار بوده است اما این پروژه برای ما بسیار سودآور بوده است. ببینید دارد در حق توتال ظلم می‌شود. اما اینکه می‌گویند بیع متقابل به اهداف خود نرسید یک اشکال از اول به بیع متقابل وارد می‌شد که از همان ابتدا درست بود و می‌گفتند شرکت خارجی میدان را به تولید می‌رساند اما حفظ تولید برعهده کیست؟ ما در ایران بهره‌برداران ضعیفی هستیم و هیچ جا محض رضای خدا 2 ریال کار مثبت انجام نداده‌ایم. مثلاً 10 سال از فاز یک گذشت و ما جز اینکه سیستم را فرسوده کنیم، کاری نکردیم. وی خاطرنشان کرد: در فاز 6، 7 و 8 پارس جنوبی که من از اول تا آخر آن حضور داشتم سکوها به صورت عروس تحویل شد و از خشکی هم کنترل می‌شد و آن را تحویل POGC دادیم. اما الان روی سکو کانکس گذاشته‌ایم و 15 نفر را آنجا مستقر کرده‌ایم.

سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: برجام توافقی بین ایران و گروه 1+5 است و آمریکایی‌ها نیز یکی از اعضای آن محسوب می‌شوند که تاکنون بیشترین و بزرگ‌ترین بدعهدی‌ها را انجام داده‌اند. به گزارش ایسنا، بهرام قاسمی در نشست خبری با رسانه‌ها در پاسخ به اینکه آیا برجام یک تعهد اخلاقی است یا یک تعهد مستند و حقوقی و اگر یک قرارداد محکم است چه نیازی به قول و خواهش دارد، گفت: ایران از هیچ کشوری خواهش نمی‌کند بویژه از ایالات متحده و این عبارتی که شما به عنوان خواهش به کار بردید درست نیست.
وی با بیان اینکه می‌توانیم برجام را به یک قرارداد تشبیه کنیم، مثلاً قراردادی بین 2 شرکت یا موسسه امضا می‌شود و در این پروسه یک طرف به دلایلی به تعهدات خود عمل نمی‌کند، افزود: طرف مقابل به خاطر این بدعهدی تذکر می‌دهد و خواسته خود را از طرق مختلف و با ابزارهای متفاوت اعلام می‌کند.
قاسمی تصریح کرد: برجام توافقی بین ایران و گروه 1+5 است و آمریکایی‌ها نیز یکی از اعضای آن محسوب می‌شوند که تاکنون بیشترین و بزرگ‌ترین بدعهدی‌ها را انجام داده‌اند. در مذاکرات اخیر (کمیسیون برجام) به آنها تذکر و هشدار داده شد و بر این موضوع تأکید شد تمام طرف‌ها باید به تعهدات خود به صورت پیگیر و همه‌جانبه عمل کنند. ما منتظر هستیم آنها درباره بدعهدی‌ها تجدیدنظر کنند و اینکه این مسأله چه موقع رخ می‌دهد باید منتظر ماند.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی کشورمان در پاسخ به سوالی درباره نقش ایران در حل بحران سوریه و مواضع جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با این بحران 5‌ساله، گفت: ‌موضع ایران در این ارتباط و نقشش در حل این بحران روشن است. جایگاه ایران در منطقه خاورمیانه و تحولات این حوزه مشخص و برجسته است. قاسمی تصریح کرد: هیچ‌گونه تفاهم و توافقی بدون حضور ایران در سوریه رخ نمی‌دهد و در واقع شدنی و اجرایی نیست و همانطور که گفتم جایگاه ایران در منطقه و سوریه کاملاً روشن است. سخنگوی وزارت امور خارجه درباره روابط ایران و روسیه و همکاری‌های 2 کشور در ارتباط با مبارزه با تروریسم و حل بحران سوریه نیز، بیان کرد:‌ روابط ما با روسیه روابطی خاص و نزدیک است و حتی در مواقعی می‌توان از لفظ راهبردی استفاده کرد.