گروه سیاسی: مجلس نمایندگان آمریکا روز سه‌شنبه به وقت محلی نسخه اولیه طرح جامع تحریم ایران، روسیه و کره‌شمالی را بررسی و مفاد آن را تصویب کرد. این طرح که مورد حمایت 2 حزب جمهوری‌خواه و دموکرات آمریکا بود با 419 رای موافق و تنها 3 رای مخالف به تصویب رسید تا این گزاره را که هماهنگی‌های لازم در تمام ارکان قدرت ایالات متحده برای تصویب آن صورت گرفته، به اثبات رساند. به گزارش «وطن‌امروز»، این هماهنگی البته پیش‌تر و در بررسی طرح تحریم ایران و روسیه در سنا نیز به چشم می‌خورد؛ جایی که سناتورهای آمریکایی با 98 رای موافق و 2 رای مخالف به این تحریم‌ها رای مثبت دادند. در این طرح که نسخه اصلاح و تکمیل‌شده مصوبه سنای آمریکا برای تحریم ایران و روسیه (722S) است، به فعالیت‌های موشکی، حمایت از گروه‌های مقاومت و مسائل حقوق‌بشری به عنوان بهانه‌هایی برای اعمال تحریم‌های تازه علیه ایران استناد شده است.
براساس این طرح، وزیر خارجه، وزیر دفاع، وزیر خزانه‌داری و رئیس اطلاعات ملی آمریکا باید در نهایت تا ۱۸۰ روز پس از تصویب قانون و پس از آن هر 2 سال یک بار مشترکا «راهبردی را برای مقابله با فعالیت‌های متعارف و نامتقارن ایران که مستقیما ایالات متحده و متحدان کلیدی‌اش در خاورمیانه، شمال آفریقا و فراتر از آن را تهدید می‌کند» به کمیته‌های مربوط و ریاست کنگره تحویل دهند. این گزارش باید شامل راهبرد کوتاه و بلندمدت ایالات متحده در قبال ایران، ارزیابی دولت از توانمندی‌های نظامی ایران، برنامه‌های ایران برای ارتقای توانمندی‌هایش، فعالیت‌های ایران در حوزه‌های اطلاعاتی و تبلیغاتی و فعالیت‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و نیروی قدس و میزان حمایت‌های ایران از گروه‌های مقاومت باشد.
تحریم‌های مرتبط با برنامه موشکی
این طرح رئیس‌جمهور آمریکا را موظف می‌کند برای مقابله با برنامه موشکی ایران، افراد و شرکت‌های زیر را در فهرست تحریم قرار دهد:
- هر فردی که عامدانه در هر فعالیتی که عملا به توسعه برنامه موشکی ایران کمک می‌کند، مشارکت داشته باشد یا به ایران در دریافت، انتقال و توسعه این توانمندی‌ها کمک کند.
- شرکت‌های تحت مدیریت یا مالکیت این افراد
- شرکت‌هایی که برای دور زدن تحریم‌ها ایجاد شده باشند.
- هر فرد یا شرکتی که عامدانه به افراد بند یک، کمک مالی، فنی، خدماتی یا حمایت‌های دیگر ارائه کند.
این طرح دولت آمریکا را موظف می‌کند دارایی‌های افرادی را که در شمول بندهای یادشده قرار می‌گیرند، در آمریکا بلوکه کرده و مانع ورود آنها به این کشور شود. علاوه بر این، افرادی که به تجارت با اشخاص و نهادهای تحریم‌شده پرداخته و تحریم‌ها را نقض کنند، با جریمه‌های مالی و دیگر تنبیهات پیش‌بینی شده در قوانین تحریمی آمریکا مواجه می‌شوند.
تحریم‌های مرتبط با «تروریسم» علیه سپاه
این طرح با متهم کردن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و نیروی قدس به حمایت از تروریسم، رئیس‌جمهور آمریکا را ملزم می‌کند ۹۰ روز پس از تصویب قانون، «مقامات، عوامل و وابستگان به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» را در فهرست تحریم قرار دهد. دارایی‌های افرادی که در این فهرست قرار گیرند در آمریکا بلوکه شده و اتباع آمریکا از مبادلات مالی با آنها منع می‌شوند.
تحریم‌های مرتبط با «نقض حقوق‌بشر»
وزیر خارجه آمریکا در صورت تصویب این طرح موظف خواهد بود ظرف ۹۰ روز فهرستی از افرادی را که آنها را عامل «نقض حقوق بشر» در ایران می‌داند، به کنگره ارائه دهد. این طرح دولت آمریکا را موظف می‌کند دارایی‌های افرادی را که در شمول بندهای یادشده قرار می‌گیرند، در آمریکا بلوکه کند. علاوه بر این، افرادی که به تجارت با اشخاص و نهادهای تحریم‌شده پرداخته و تحریم‌ها را نقض کنند، با جریمه‌های مالی و دیگر تنبیهات پیش‌بینی شده در قوانین تحریمی آمریکا مواجه می‌شوند.
ممنوعیت فروش تسلیحات سنگین به ایران
این قانون همچنین بر لزوم ممانعت از فروش تسلیحات سنگین از جمله تانک، خودروهای زرهی، توپ‌های کالیبر بالا، هواپیماهای جنگی، بالگردهای تهاجمی، کشتی‌های جنگی و سامانه‌های موشکی به ایران، تاکید دارد. این قانون رئیس‌جمهور آمریکا را ملزم می‌کند افرادی را که به فروش این تجهیزات به ایران کمک می‌کنند یا چنین تجهیزاتی را به ایران می‌فروشند، در فهرست تحریم قرار دهد.
پس از رای بیش از دوسوم نمایندگان آمریکا به تحریم ایران، روسیه و کره‌شمالی، این مصوبه که پیش‌تر در سنا تصویب شده بود، به جهت افزودن بندهاى مربوط به تحریم کره‌شمالى و تبدیل آن به طرح تازه‌ای جدا از مصوبه سنا، باید در سنا نیز به تصویب برسد. گام بعدى در مسیر تصویب تحریم‌ها علیه ایران، بررسى مصوبه در سنا است. با توجه به رای قبلی 98 سناتور آمریکایی به این طرح و تاکید سناتور باب کورکر مبنی بر حمایت سنا از آن، به احتمال قریب به یقین این طرح در سنا نیز به تصویب می رسد. اگر سناتورها با آن موافقت کنند، طرح به کاخ سفید ارسال مى‌شود تا با امضای دونالد ترامپ این مصوبه به قانون تبدیل شود اما وجود تحریم‌هاى ضدروسى در این طرح و محدود شدن اختیارات رئیس‌جمهور براى رفع تحریم‌ها پس از تبدیل این طرح به قانون، موجب شده کاخ سفید نسبت به تایید طرح کمی محتاط باشد. اگر ترامپ از امضاى طرح خوددارى کند، مصوبه به کنگره بازگشته، دوباره به رأى گذاشته شده و در صورت کسب رأى مثبت دوسوم نمایندگان هریک از مجلس‌ها، لازم‌الاجرا مى‌شود. با توجه به رای بالای مجلس نمایندگان به این طرح، حتی
در صورت مخالفت ترامپ نیز تحریم ایران، روسیه و کره‌شمالی تبدیل به قانون خواهد شد.
واکنش ایران به تحریم‌های آمریکا
همزمان با تدوین پیش‌نویس طرح تحریمی ایران در سنای آمریکا، مقامات در ایران رسما آن را در تعارض با تعهدات آمریکا در برجام و نقض توافق هسته‌ای ‌دانستند. آنان تاکنون بارها به طرف آمریکایی خود و سایر اعضای 1+5 درباره تبعات این طرح تحریمی هشدار داده‌اند. حسن روحانی که برجام در دولت او به بار آمده است، چهارشنبه هفته گذشته در جلسه هیات دولت به طرف غربی هشدار داد «در صورت تصویب این طرح در مجلس نمایندگان، هم مردم ایران و هم مجلس شورای اسلامی به آن واکنش نشان خواهند داد». دیروز پس از تصویب این طرح، حسن روحانی از واکنش ایران به تحریم‌های جدید سخن گفت. روحانی با اشاره به آیاتی از قرآن و احادیث پیامبر اسلام(ص) گفت: «اگر دشمن بخشی از عهد را زیر پا گذاشت ما هم بخشی را زیر پا می‌گذاریم و اگر همه عهد را زیر پا گذاشتند، ما هم عهد را زیر پا خواهیم گذاشت». به گزارش پایگاه اطلاع رسانی ریاست‌جمهوری، حسن روحانی دیروز چهارشنبه در جلسه هیات دولت با اشاره به خصومت‌های ادامه‌دار آمریکا نسبت به جمهوری اسلامی ایران و ملت ایران، گفت: اینگونه تحریم‌ها بر ملت ایران تأثیرگذار نیست و نه مقاومت مردم و ایستادگی نظام جمهوری اسلامی ایران را کاهش می‌دهد و نه راه و روش و سیاست‌های ما را تغییر خواهد داد. روحانی با بیان اینکه دست و پای آمریکایی‌ها بعد از توافق برجام در زمینه تحریم‌ مقداری بسته شده است، گفت: قبل از توافق برجام آمریکایی‌ها به هر بهانه‌ای یک تحریم جدید علیه ملت ایران وضع می‌کردند و تلاش آنها بر این بود این تحریم‌ها فرامرزی باشد و اروپا و کشورهای دیگر را هم تحت تأثیر قرار دهند و حتی این تحریم‌ها را به شورای امنیت برده و در سطح جهان عمومی کنند. او ادامه داد: برجام دست و پای آمریکا را هم برای بردن اینگونه تحریم‌ها به بهانه مسائل سلاح کشتار جمعی و هسته‌ای به شورای امنیت و هم در راستای وضع تحریم‌های جدید بسته است. لذا در همین لایحه‌ای که مجلس نمایندگان آمریکا تصویب کرده و علی‌القاعده به سنا خواهد رفت،  می‌بینید تحریم نسبت به ایران با تحریمی که نسبت به کره‌شمالی یا روسیه مطرح است بسیار تفاوت دارد. تحریم‌های ایران در واقع تکرار تحریم‌های گذشته بود و این نشان آن است که حربه تحریم آمریکا نسبت به گذشته بسیار کند شده است. روحانی با تاکید بر اینکه باید همواره هوشیاری‌مان را حفظ کنیم، خاطرنشان کرد: ما راه و شیوه سیاسی‌مان را از قرآن و پیامبر(ص) آموخته‌ایم. وی با اشاره به آیاتی از سوره انفال، اظهار داشت:  خداوند در این آیات به پیامبر(ص) می‌فرماید: «تو با مشرکین معاهده و پیمان بستی و هیچ‌وقت تو پیمان نشکستی؛ همیشه آنها شکستند و هر بار که پیمان‌شکنی شروع شد از طرف مشرکین و کفار شروع شد». قرآن به ما می‌آموزد ما مسلمان‌ها تابع راه پیامبر هستیم و هرگز آغازگر شکستن عهدها و پیمان‌ها نخواهیم بود. روحانی با بیان اینکه خداوند به پیامبر(ص) می‌فرماید «اگر دیدی دشمنان می‌خواهند خیانت بکنند و عهد را زیر پا بگذارند، تو هم مساوی و معادل همان کار را بکن»، گفت: اگر دشمن بخشی از عهد را زیر پا گذاشت ما هم بخشی را زیر پا می‌گذاریم و اگر همه عهد را زیر پا گذاشتند، ما هم عهد را زیر پا خواهیم گذاشت.
او با تاکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران مطمئنا برابر حرکت جدید کنگره آمریکا عکس‌العمل متقابل نشان خواهد داد، گفت: در نخستین قدم مجلس شورای اسلامی در این زمینه قدم‌های خودش را برخواهد داشت و هر قدم دیگری هم لازم و مورد نیاز بدانیم برای تقویت و مصلحت کشورمان برداشته و بدون توجه به تحریم‌ها و سیاست‌های آنها به راه خودمان ادامه خواهیم داد.
این تحریم نقض برجام است
در همین راستا، علی‌اکبر ولایتی مشاور امور بین‌الملل رهبر انقلاب نیز تصویب تحریم‌های جدید از سوی کنگره آمریکا را نقض صریح برجام دانست. ولایتی در گفت‌وگو با مهر، با اشاره به اعمال تحریم‌های جدید از سوی کنگره آمریکا، آن را نقض آشکار برجام برشمرد. وی درباره عکس‌العمل ایران در قبال این نقض برجام تاکید کرد: مطمئنا دولت و بویژه کمیته ویژه برجام اقدامات لازم را برای پاسخگویی به این نقض آشکار انجام خواهند داد. مشاور امور بین‌الملل رهبر انقلاب بیان داشت: بی‌شک عکس‌العمل‌های لازم به تصویب این تحریم‌ها را پس از بررسی ارائه خواهیم کرد. تحریم‌های جدید آمریکا علاوه بر حسن روحانی، انتقاد عباس عراقچی را نیز به دنبال داشت. او که در دوران مذاکرات هسته‌ای و پس از برجام وظیفه توجیه تحریم‌های آمریکا علیه ایران را بر عهده داشته است، در واکنش به طرح جامع تحریم‌های ایران، گفت: اقدام کنگره و قانونی که در حال تصویب است یک اقدام خصمانه و روشن علیه ایران است و با واکنش قطعی ایران مواجه می‌شود. وی افزود: در سال‌های پیش همواره با چنین اقداماتی از سوی کنگره و دولت آمریکا مواجه بوده‌ایم و اختصاصی به دولت فعلی آمریکا ندارد. عراقچی در ادامه رویکرد توجیهی نیز گرفت و گفت: قانون جدیدی که در حال تصویب است، تحریم موضوعی جدیدی ندارد و جمع‌بندی و تجمیع تحریم‌های قبلی غیرهسته‌ای است. معاون وزیر امور خارجه ایران گفت: این اقدام با این حال می‌تواند اجرای موفق برجام را تحت تأثیر قرار دهد و می‌تواند بهره‌مندی ایران از برجام را کاهش دهد و ناسازگار با بندهای مختلف برجام است که آمریکا برای اجرای همراه با حسن‌نیت آن متعهد شده است؛ اینکه آن را در یک فضای سازنده اجرا کند و اینکه از هر اقدامی که اجرای برجام را تحت تأثیر قرار دهد، خودداری کند.
فرانسه: تحریم‌های جدید ایران در تعارض با حقوق بین‌الملل است
فرانسه در موضعی انتقادی نسبت به تحریم‌های جدید اعمالی آمریکا علیه ایران، روسیه و کره شمالی، آن را در تعارض با حقوق بین‌الملل دانست. به گزارش تسنیم به نقل از المیادین، فرانسه در واکنش به تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران، روسیه و کره‌شمالی، اعلام کرد این تحریم‌ها در تعارض با حقوق بین‌الملل است. اتحادیه اروپایی نیز با انتقاد از تحریم‌های جدید آمریکا اعلام کرد رویکرد «نخست آمریکا» به معنای این نیست که منافع اتحادیه اروپایی در نظر گرفته نشود. آلمان نیز در موضعی مشابه مخالفت خود را با تحریم‌های جدید اعمالی از سوی آمریکا اعلام کرد.
 

ترامپ: انتظار دارم در گزارش سپتامبر عدم پایبندی ایران به برجام اعلام شود
در شرایطی که مجلس نمایندگان و سنای آمریکا در تلاشند ضمن حفظ برجام، تحریم‌های هسته‌ای را در قالب حقوق بشر، مبارزه با تروریسم و مباحث موشکی دوباره احیا کنند، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا به دنبال لغو کلی برجام است. او که بتازگی در واکنش به گزارش وزارت خارجه آمریکا مبنی بر پایبندی ایران به تعهداتش در برجام، تیمی از افراد نزدیک خود را مأمور زمینه‌چینی برای اعلام عدم‌پایبندی ایران به این توافق کرده، در گفت‌وگویی با روزنامه وال‌استریت ژورنال گفته است: «اگر کار به من واگذار می‌شد ۱۸۰ روز پیش‌تر عدم‌پایبندی ایران به برجام را اعلام می‌کردم.» به گزارش فارس، در بخشی از مصاحبه ترامپ با وال‌استریت ژورنال، روزنامه‌نگار سوال کرد: «شما دو بار است پایبندی ایران به توافق هسته‌ای را اعلام و تایید کرده اید. ماه سپتامبر (گزارش بعدی دولت آمریکا به کنگره درباره پایبندی ایران به برجام) در پیش است». ترامپ با پریدن وسط حرف خبرنگار گفت: «ببینید ما داریم مطالعات و بررسی‌های زیادی می‌کنیم. من خیلی متعجب و شگفت‌زده خواهم شد اگر آنها پایبند بمانند (ایران تا ماه سپتامبر به برجام پایبند بماند)».  رئیس‌جمهور آمریکا ادامه داد: «ببینید موضوع این است که ما با گفتن اینکه آنها (به توافق هسته‌ای) پایبند بودند، بسیار با آنها خوب بودیم. ما با آنها خیلی خوب بودیم. درست است؟ ما به آنها همه مزایا و منافع (توافق) را دادیم. البته ما در حال بررسی و مطالعه همه جزئیات هستیم. شخصا احترام زیادی برای افرادم (اعضای ارشد دولتم) قائلم اما اگر دست من بود همان 180 روز قبل عدم پایبندی آنها را اعلام می‌کردم (عدم پایبندی ایران به برجام)». خبرنگار وال‌استریت ژورنال سوال کرد: «آیا شما انتظار و توقع دارید دفعه بعد (در گزارش 3 ماهه سپتامبر) عدم پایبندی آنها (ایران) اعلام شود». رئیس‌جمهور آمریکا در جواب این سوال گفت: «بله! من این انتظار و توقع را دارم». خبرنگار آمریکایی باز هم سوال کرد: «در گزارش سپتامبر؟» ترامپ در جواب گفت: «من فکر می‌کنم آنها پایبند نخواهند بود. فکر می‌کنم آنها دارند از این کشور (آمریکا) سود می‌برند. آنها از رئیس‌جمهوری به نام باراک اوباما بهره‌برداری کردند؛ کسی که اصلا نمی‌دانست چه کار غلطی داشت انجام می‌داد. من این انتظار و توقع را ندارم که آنها (ایران) پایبند بمانند». ترامپ در پاسخ به این سوال که «اگر کارکنان و پرسنل شما با یک توصیه به سمت شما بیایند، آیا شما آن را رد خواهید کرد؟» تلویحا به اختلافات با  وزارت خارجه این کشور درباره توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 اشاره کرد و گفت: «بله! قطعا قطعا. من برای رکس (تیلرسون) و افرادش خیلی احترام قائلم. روابط خوبی داریم. راحت‌تر آن است که بگوییم آنها (به برجام) پایبند هستند. این کار، خیلی راحت‌تر است اما این یک کار اشتباه است. آنها پایبند نیستند (ایران به برجام پایبند نیست) در نتیجه ما خواهیم دید چه اتفاقی خواهد افتاد. منظور من این است که ما درباره این موضوع در 90 روز آینده حرف خواهیم زد اما اگر آنها پایبند بمانند، شگفت‌زده خواهم شد».

حسین قدیانی: یک- در مراحل ابتدایی وضع تحریم‌های جدید که بنا به قول «رئیس‌ مجلس نمایندگان آمریکا» در شمار «گسترده‌ترین تحریم‌های تاریخ» قرار دارد «مجلس سنا» تنها و تنها 2 رای مخالف به تصویب این تحریم‌ها داد! یعنی 98 سناتور آمریکایی که تقریبا نیمی از آنها دموکرات و هم‌پیاله با اوباما و جان کری بودند، رای مثبت دادند به این گسترده‌ترین دشمنی کاخ سفید با یک ملت مستقل! در «مجلس نمایندگان» نیز جز فقط 3 رای مخالف، 419 نماینده به جدیدترین و البته بزرگ‌ترین دشمنی شیطان بزرگ با ملت ایران رای مثبت دادند! و این هم مانند «مجلس سنا» در مجلسی تصویب شد که حدود نصف نمایندگان آن «دموکرات» بودند! یعنی هم‌حزبی‌های اوباما و جان کری! پس اشتباه بزرگی است تصور کنیم ترامپ و جمهوری‌خواهان با ما عناد دارند و اوباما و جان کری و دموکرات‌ها نه! آنجا که پای شیطنت شیطان بزرگ با ملت آزاده ایران در میان است، دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان اختلافی هم اگر با هم داشته باشند، اختلافات را کنار می‌گذارند و به «گسترده‌ترین تحریم‌های تاریخ آمریکا» دوشادوش هم رای مثبت می‌دهند! مع‌الاسف در سالیان اخیر، جریانی در داخل کشور که مرتب توسط روزنامه‌های زنجیره‌ای ساپورت می‌شد، با لطایف‌الحیل، سعی در جا انداختن این توهم داشت که دموکرات‌ها با جمهوری اسلامی، نرم‌تر از جمهوری‌خواهان هستند! آخرین دسته‌گل شیطان بزرگ اما پنبه این وهم  خوش‌خیالانه را برای همیشه زد و مایه عبرتی شد تا همه بدانیم آنجا که بحث دشمنی با دولت و ملت ایران است، نسبت دموکرات‌ها با جمهوری‌خواهان، همان نسبت معروف برادری «سگ زرد» با «شغال» است! آری! ناظر بر شارلاتانیسم زنجیره‌ای‌ها، می‌توان از دشمنی مشترک دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان با ایران، به‌عنوان اولین عبرت «گسترده‌ترین تحریم تاریخ» یاد کرد! از یاد نبریم که «نقض توافق»، «ابقای تحریم‌ها» و «تلاش برای وضع تحریم‌های جدید» اگرچه توسط ترامپ جمهوری‌خواه «تشدید» شد اما واقعیت آن است که به‌واسطه اوبامای دموکرات «کلید» خورد! علاوه‌ بر این در دوره اوباما، شاهد موارد متعدد دشمنی با جمهوری اسلامی بودیم که بالا کشیدن 2 میلیارد دلار از اموال ملت ایران، فقط یک نمونه از آن است! بنابراین و به شهادت کم‌وکیف تصویب تحریم‌های جدید که به درستی توسط رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه، نقض توأمان روح و جسم برجام توسط آمریکا خوانده شد، اصلا و ابدا نمی‌توان دموکرات‌ها را جریانی «معتدل» در مواجهه با جمهوری اسلامی فرض کرد! چه اینکه آش جدید شیطان بزرگ را دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان، مشترکا هم زدند! و مشترکا پختند! و مشترکا امضا کردند! و مشترکا دشمنی کردند!
دو- وقتی طرف مذاکره تو، بویژه اگر یانکی بدعهد باشد، دست به موارد متعدد خباثت می‌زند و تو هرگز پاسخ مناسب به این تحرکات نمی‌دهی و تنها به اعتراض در گوش فلان نماینده در بهمان نشست خصوصی یا فرستادن 2 تا ایمیل قناعت می‌کنی، ‌هم عدد دشمنی‌ها افزایش می‌یابد و هم کیفیت دشمنی‌ها! شگفتا! در ماه‌های گذشته، فقط راقم این سطور، چندین مطلب خطاب به مردمان دستگاه دیپلماسی نوشت با این مضمون که اگر «برجام» را واقعا «فتح‌الفتوح» می‌دانید، پس متولیان خوبی برای این امامزاده باشید! و جواب دشمنی‌ها و بدعهدی‌ها را به موقع درست، محکم و دقیق بدهید؛ اگر دوست دارید برجام‌تان بماند! ما آن روزها مکرر نوشتیم که این دست‌فرمان، تنها میل دشمن را به زیاده‌خواهی بیشتر می‌کند ولاغیر! و اینک همه داریم می‌بینیم که میل به بدعهدی، چگونه در سران کاخ‌سفید فزونی گرفته! بلاشک اگر حضرات محترم، جواب عهدشکنی‌های قبلی را که به مراتب از این نمونه آخر، کمتر بود، همان روز و درجا می‌دادند، روسیاهان یانکی گستاخی را و بدعهدی را و عداوت را و دشمنی را به اینجا نمی‌رساندند! باورم هست و باور عقل و تدبیر نیز همین است که امروز ترامپ، این همه دست بالا و با توپ پر با توافق برخورد نمی‌کرد، اگر دیروز، جواب‌های لازم به خلف‌وعده‌های ریز و درشت اوباما و جان کری داده می‌شد! و این نیز برای خود عبرتی بزرگ است!
سه- با علم به صحت و درستی بند فوق اما «آمریکا» براستی همان است که «خمینی کبیر» نام نهاد، «شیطان بزرگ»! پس ما را این عقیده هم هست که اگر با امثال اوباما و جان کری و ترامپ و دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان، محکم و به قاعده و بر مبنای اصول مسلم دیپلماسی عزتمندانه هم وارد تعامل شوی، باز شیطان بزرگ «شیطان بزرگ» است! وای به حال آنکه دست‌فرمان تو این باشد: «هر توافقی از عدم توافق بهتر است»! یا این باشد: «هیچ توافقی، بدتر از عدم توافق نیست»! طرفه حکایت اینجاست که وقتی سالیانی پیش، جانشین شایسته و حکیم روح خدا دائما سخن از «خوشبین ‌نبودن» می‌گفتند، تذکری تنها از سر احساسات صرف یک رهبر انقلابی نبود؛ بلکه مبتنی بود بر شناخت درست از دشمن! و درست‌تر شناخت اغراض دشمن! آن روزها بعضی را گمان بر این بود که «سیدعلی خامنه‌ای» تنها و تنها به خاطر وجهه انقلابی انقلاب اسلامی، تذکراتی می‌دهند لیکن امروز بر همگان باید آشکار شده باشد که رهبر فرزانه و دوراندیش انقلاب، فقط از زاویه «آرمان‌خواهی» متذکر بعضی امور نبودند! بسم‌الله‌ الرحمن الرحیم! اتفاقا هیچ‌کس اندازه ولی‌فقیه، دنبال دنیای آباد برای آحاد جامعه نیست اما مسیر نیل به پیشرفت و دنیای بهتر، صرف نظر کردن از مفهوم والای عزت نیست. پس عبرت‌های توافق، فقط این نیست که «هیهات منا الذله»! این نیز هست که راه رسیدن به دنیای بهتر، «ذلت»‌نیست! و پذیرفتن خواسته دشمن نیست! تو بر اساس خواست او، سیمان را هم در قلب راکتور اراک می‌ریزی اما دشمن، به اعتراف خودش «گسترده‌ترین تحریم‌های تاریخ آمریکا» را علیه تو به کار می‌گیرد!
***
در روزهای گذشته 2 اتفاق مبارک افتاد که ما آن را به فال نیک می‌گیریم! نخست، شنیدن صدای واحد از طرف دست‌اندرکاران، در اعتراض به رفتار و گفتار شیطان بزرگ! ما اگر دست فرمان غلط را نقد می‌کنیم، این هم هست که در برابر موضع درست، از در تعریف وارد شویم! دومین اتفاق اما تصریح کاملا مبنایی آقایان روحانی و ظریف بود به اینکه مشکل آمریکایی‌ها با ما، ریشه‌ای است، نه فلان مورد و بهمان مساله! امید است ناظر بر همه این سخنان خوب، در مقام عمل نیز شاهد تجدیدنظر اساسی در مواجهه با شیطان بزرگ واقعا خبیث باشیم! لذا آن آمریکایی به تمام معنی وقیح بداند که ملت متحد ایران، بسی از تحریم‌های جدید آمریکا، بزرگ‌تر است! ما اگر قرار بود با «تحریم» فلج شویم، هنوز باید در همان شعب ابوطالب می‌ماندیم! پنجره‌ها اما باز شده است! و برد موشک‌های ما، مایه لرزش اندام ناساز دشمن! ما ملت پروفسور سمیعی هستیم! ملت طهرانی‌مقدم! ‌ملت ابن‌سینا! ملت خوارزمی! ملت همت و باکری و علیرضا و آرمیتا! ملت فهمیده! ملت دوران! ملت خرازی! هیهات! ملت سلیمانی را نمی‌توان فلج کرد! چون که «خدا» با ماست! و ایمان و عزم و اراده و استعداد هم با ماست!
 

همزمان با تدوین پیش‌نویس طرح تحریمی ایران در سنای آمریکا، مقامات در ایران رسما آن را در تعارض با تعهدات آمریکا در برجام و نقض توافق هسته‌ای ‌دانستند. آنان تاکنون بارها به طرف آمریکایی خود و سایر اعضای 1+5 درباره تبعات این طرح تحریمی هشدار داده‌اند. حسن روحانی که برجام در دولت او به بار آمده است، چهارشنبه هفته گذشته در جلسه هیات دولت به طرف غربی هشدار داد «در صورت تصویب این طرح در مجلس نمایندگان، هم مردم ایران و هم مجلس شورای اسلامی به آن واکنش نشان خواهند داد». دیروز پس از تصویب این طرح، حسن روحانی از واکنش ایران به تحریم‌های جدید سخن گفت. روحانی با اشاره به آیاتی از قرآن و احادیث پیامبر اسلام(ص) گفت: «اگر دشمن بخشی از عهد را زیر پا گذاشت ما هم بخشی را زیر پا می‌گذاریم و اگر همه عهد را زیر پا گذاشتند، ما هم عهد را زیر پا خواهیم گذاشت». به گزارش پایگاه اطلاع رسانی ریاست‌جمهوری، حسن روحانی دیروز چهارشنبه در جلسه هیات دولت با اشاره به خصومت‌های ادامه‌دار آمریکا نسبت به جمهوری اسلامی ایران و ملت ایران، گفت: اینگونه تحریم‌ها بر ملت ایران تأثیرگذار نیست و نه مقاومت مردم و ایستادگی نظام جمهوری اسلامی ایران را کاهش می‌دهد و نه راه و روش و سیاست‌های ما را تغییر خواهد داد. روحانی با بیان اینکه دست و پای آمریکایی‌ها بعد از توافق برجام در زمینه تحریم‌ مقداری بسته شده است، گفت: قبل از توافق برجام آمریکایی‌ها به هر بهانه‌ای یک تحریم جدید علیه ملت ایران وضع می‌کردند و تلاش آنها بر این بود این تحریم‌ها فرامرزی باشد و اروپا و کشورهای دیگر را هم تحت تأثیر قرار دهند و حتی این تحریم‌ها را به شورای امنیت برده و در سطح جهان عمومی کنند. او ادامه داد: برجام دست و پای آمریکا را هم برای بردن اینگونه تحریم‌ها به بهانه مسائل سلاح کشتار جمعی و هسته‌ای به شورای امنیت و هم در راستای وضع تحریم‌های جدید بسته است. لذا در همین لایحه‌ای که مجلس نمایندگان آمریکا تصویب کرده و علی‌القاعده به سنا خواهد رفت،  می‌بینید تحریم نسبت به ایران با تحریمی که نسبت به کره‌شمالی یا روسیه مطرح است بسیار تفاوت دارد. تحریم‌های ایران در واقع تکرار تحریم‌های گذشته بود و این نشان آن است که حربه تحریم آمریکا نسبت به گذشته بسیار کند شده است. روحانی با تاکید بر اینکه باید همواره هوشیاری‌مان را حفظ کنیم، خاطرنشان کرد: ما راه و شیوه سیاسی‌مان را از قرآن و پیامبر(ص) آموخته‌ایم. وی با اشاره به آیاتی از سوره انفال، اظهار داشت:  خداوند در این آیات به پیامبر(ص) می‌فرماید: «تو با مشرکین معاهده و پیمان بستی و هیچ‌وقت تو پیمان نشکستی؛ همیشه آنها شکستند و هر بار که پیمان‌شکنی شروع شد از طرف مشرکین و کفار شروع شد». قرآن به ما می‌آموزد ما مسلمان‌ها تابع راه پیامبر هستیم و هرگز آغازگر شکستن عهدها و پیمان‌ها نخواهیم بود. روحانی با بیان اینکه خداوند به پیامبر(ص) می‌فرماید «اگر دیدی دشمنان می‌خواهند خیانت بکنند و عهد را زیر پا بگذارند، تو هم مساوی و معادل همان کار را بکن»، گفت: اگر دشمن بخشی از عهد را زیر پا گذاشت ما هم بخشی را زیر پا می‌گذاریم و اگر همه عهد را زیر پا گذاشتند، ما هم عهد را زیر پا خواهیم گذاشت.
او با تاکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران مطمئنا برابر حرکت جدید کنگره آمریکا عکس‌العمل متقابل نشان خواهد داد، گفت: در نخستین قدم مجلس شورای اسلامی در این زمینه قدم‌های خودش را برخواهد داشت و هر قدم دیگری هم لازم و مورد نیاز بدانیم برای تقویت و مصلحت کشورمان برداشته و بدون توجه به تحریم‌ها و سیاست‌های آنها به راه خودمان ادامه خواهیم داد.
 

در شرایطی که مجلس نمایندگان و سنای آمریکا در تلاشند ضمن حفظ برجام، تحریم‌های هسته‌ای را در قالب حقوق بشر، مبارزه با تروریسم و مباحث موشکی دوباره احیا کنند، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا به دنبال لغو کلی برجام است. او که بتازگی در واکنش به گزارش وزارت خارجه آمریکا مبنی بر پایبندی ایران به تعهداتش در برجام، تیمی از افراد نزدیک خود را مأمور زمینه‌چینی برای اعلام عدم‌پایبندی ایران به این توافق کرده، در گفت‌وگویی با روزنامه وال‌استریت ژورنال گفته است: «اگر کار به من واگذار می‌شد ۱۸۰ روز پیش‌تر عدم‌پایبندی ایران به برجام را اعلام می‌کردم.» به گزارش فارس، در بخشی از مصاحبه ترامپ با وال‌استریت ژورنال، روزنامه‌نگار سوال کرد: «شما دو بار است پایبندی ایران به توافق هسته‌ای را اعلام و تایید کرده اید. ماه سپتامبر (گزارش بعدی دولت آمریکا به کنگره درباره پایبندی ایران به برجام) در پیش است». ترامپ با پریدن وسط حرف خبرنگار گفت: «ببینید ما داریم مطالعات و بررسی‌های زیادی می‌کنیم. من خیلی متعجب و شگفت‌زده خواهم شد اگر آنها پایبند بمانند (ایران تا ماه سپتامبر به برجام پایبند بماند)».  رئیس‌جمهور آمریکا ادامه داد: «ببینید موضوع این است که ما با گفتن اینکه آنها (به توافق هسته‌ای) پایبند بودند، بسیار با آنها خوب بودیم. ما با آنها خیلی خوب بودیم. درست است؟ ما به آنها همه مزایا و منافع (توافق) را دادیم. البته ما در حال بررسی و مطالعه همه جزئیات هستیم. شخصا احترام زیادی برای افرادم (اعضای ارشد دولتم) قائلم اما اگر دست من بود همان 180 روز قبل عدم پایبندی آنها را اعلام می‌کردم (عدم پایبندی ایران به برجام)». خبرنگار وال‌استریت ژورنال سوال کرد: «آیا شما انتظار و توقع دارید دفعه بعد (در گزارش 3 ماهه سپتامبر) عدم پایبندی آنها (ایران) اعلام شود». رئیس‌جمهور آمریکا در جواب این سوال گفت: «بله! من این انتظار و توقع را دارم». خبرنگار آمریکایی باز هم سوال کرد: «در گزارش سپتامبر؟» ترامپ در جواب گفت: «من فکر می‌کنم آنها پایبند نخواهند بود. فکر می‌کنم آنها دارند از این کشور (آمریکا) سود می‌برند. آنها از رئیس‌جمهوری به نام باراک اوباما بهره‌برداری کردند؛ کسی که اصلا نمی‌دانست چه کار غلطی داشت انجام می‌داد. من این انتظار و توقع را ندارم که آنها (ایران) پایبند بمانند». ترامپ در پاسخ به این سوال که «اگر کارکنان و پرسنل شما با یک توصیه به سمت شما بیایند، آیا شما آن را رد خواهید کرد؟» تلویحا به اختلافات با  وزارت خارجه این کشور درباره توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 اشاره کرد و گفت: «بله! قطعا قطعا. من برای رکس (تیلرسون) و افرادش خیلی احترام قائلم. روابط خوبی داریم. راحت‌تر آن است که بگوییم آنها (به برجام) پایبند هستند. این کار، خیلی راحت‌تر است اما این یک کار اشتباه است. آنها پایبند نیستند (ایران به برجام پایبند نیست) در نتیجه ما خواهیم دید چه اتفاقی خواهد افتاد. منظور من این است که ما درباره این موضوع در 90 روز آینده حرف خواهیم زد اما اگر آنها پایبند بمانند، شگفت‌زده خواهم شد».

مهدی محمدی: تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران تا نهایی شدن راه چندانی در پیش ندارد. این تحریم‌ها نه فقط همه تحریم‌های باقیمانده علیه ایران در قوانین آمریکا را تجمیع می‌کند، بلکه امکانی فراهم می‌کند تا آمریکا بتواند به سرعت بخش قابل توجهی از اقتصاد ایران را گرفتار تحریم‌هایی کند که تاکنون وجود نداشته است. من قصد ندارم در این نوشته در این باره بحث کنم که این تحریم‌ها نقض برجام هست یا نه؟ واقعیت این است که برای برجام اتفاقا بدترین حالت این است که این تحریم‌ها نقض برجام نباشد، چرا که آن وقت می‌توان پرسید برجام اساسا مگر چگونه توافقی است که تحریم‌هایی چنین وسیع و عمیق هم آن را نقض نمی‌کند؟! اگرچه اثبات این موضوع که این تحریم‌ها «نقض اساسی» متن برجام است نیز چندان دشوار نیست.
به جای این بحث، 2 موضوع دیگر هست که به عقیده من فوریت بیشتری دارد. نخست اینکه بپرسیم اهداف آمریکا از اعمال تحریم‌های جدید چیست و از دید آمریکا این تحریم‌ها بناست چه هدفی را در ایران تامین کند یا به وقوع چه رویدادهایی در ایران بینجامد؟ موضوع دوم هم این است که آن کدام محاسبات راهبردی است که آمریکا را واداشته تا در این مقطع خاص چنین تحریم‌هایی را اعمال کند؟
پرسش اول پرسش از استراتژی دشمن است و پرسش دوم، سوال از محاسبات دشمن. وقتی به این دو سوال پاسخ بدهیم، آنگاه خواهیم دانست با چه تهدیدی مواجهیم و چگونه باید به آن پاسخ داد. به عنوان یک اصل کلی این نکته را باید در نظر داشت که پاسخ درست به یک تهدید، پاسخی است که محاسبات دشمن را تصحیح و استراتژی آن را خنثی کند.
استراتژی آمریکا در تحریم‌های جدید، ادامه راهبرد اوباما درباره ایران است و هیچ تفاوت قابل ملاحظه‌ای در اینجا حاصل نشده است. آمریکا در حال بازسازی همان روندی درباره برنامه منطقه‌ای و دفاعی ایران است که پیش‌تر درباره برنامه هسته‌ای ایران طی شده بود. این راهبرد اساسا «افکار عمومی‌پایه» است یعنی تلاش می‌کند افکار عمومی در ایران را به این جمع‌بندی برساند که تداوم این برنامه‌ها زندگی اقتصادی آنها را به خطر خواهد انداخت. این دقیقا همان مسیری است که درباره برنامه هسته‌ای طی شد و در نهایت به برجام انجامید. ستون  اصلی این راهبرد این است که جریانی در داخل ایران وجود داشته باشد که فشار را به سازش ترجمه کند. به عبارت دیگر، این راهبرد کار نخواهد کرد مگر اینکه افکار عمومی متقاعد شود راه‌حل، واگذاری امتیازهای جدید به طرفی است که فشار را تولید کرده است. اجازه بدهید صریح و روشن صحبت کنیم. مهم‌ترین هدف آمریکا این است که دولت در ایران رویاروی نهادهایی قرار بگیرد که در قانون جدید آمریکا تحریم شده‌اند. اساسا این پیش‌فرض که چنین استعدادی در دولت آقای روحانی وجود دارد و افکار عمومی ایران پس از انتخابات را می‌توان به این سمت سوق داد، یکی از مهم‌ترین عوامل محرکه آمریکا برای حرکت به سمت تحریم‌های جدید بوده است. بدون وجود این عامل و در صورتی که یکپارچگی داخلی ایران حفظ شود و در صورتی که آمریکا حس کند امروز همان کسانی که خالق برجام هستند «حقیقتا» جلوی تحریم‌های جدید ایستاده‌اند، خود تحریم‌ها چیزی نیست که بتواند آسیبی جدی به ایران برساند. اکنون یک آزمون مهم برای آقای روحانی و دولت او و همچنین جریان اصلاحات در ایران خلق شده است. آنها باید انتخاب کنند تصمیم دارند کدام سو بایستند. سوگمندانه باید گفت ظرف 2 سال گذشته دولت همواره سمت بد ماجرا ایستاده و رفتار دولت آمریکا را توجیه کرده است. بدتر از آن، دولت پالس‌های فراوانی داده که آماده است در حوزه‌های دیگر مدل برجام را تکرار کند. روزی که ادبیات «برجام‌های بیشتر» از جانب آقای روحانی خلق شد، گفتیم این ادبیات به تحریم‌های بیشتر خواهد انجامید اما همه این حرف‌ها به مجادله سیاسی تعبیر شد. اکنون اگر کسی به واقع خواهان متوقف کردن دشمن است، باید به استراتژی دشمن حمله کند.
آمریکا منتظر آغاز مجادلات در ایران درباره برنامه دفاعی و منطقه‌ای است که عمدتا توسط سپاه راهبری می‌شود. به محض اینکه این مجادلات آغاز شود، دشمن به هدف خود رسیده؛ صرف نظر از اینکه اثرات اقتصادی واقعی این تحریم‌ها چقدر باشد. اما اگر متقابلا یک اجماع ملی در مقابل این تحریم‌ها مشاهده شود و دولت بالاخره سمت درست را انتخاب کند، پروژه تحریم‌ها در سطح راهبردی شکست خورده است؛ آن وقت دیگر حقیقتا مقاومت در مقابل تبعات اقتصادی تحریم‌ها دشوار نخواهد بود، ضمن اینکه من تصور می‌کنم در آن صورت اراده دولت ترامپ برای اجرای این قانون هم به اندازه امروز نخواهد بود. بنابراین واقعیت این است که همه چیز به این بازمی‌گردد که آقای روحانی، دولت او و جریان اصلاحات در مقابل تحریم‌های جدید چگونه رفتار خواهند کرد و چه ادبیاتی درباره سپاه و برنامه دفاعی، منطقه‌ای و موشکی آن، خطاب به افکار عمومی تولید می‌کنند. به میزانی که این ادبیات نشان‌دهنده اجماع یا شکاف باشد، روی افزایش یا کاهش واقعی اثر تحریم‌ها تاثیر خواهد گذاشت.
پرسش دوم اما پرسش از محاسبات آمریکاست. در اینجا هدف این است که ببینیم آمریکا بر اثر کدام محاسبات به این نتیجه رسیده که می‌تواند چنین تحریم‌هایی را علیه ایران به عنوان کشوری اعمال کند که تحت یک توافق مشترک –یعنی برجام- با آن قرار دارد. مراجعه به ادبیات راهبردی نخبگان آمریکایی در اینجا یک عامل را بشدت برجسته می‌کند و آن اینکه آمریکا اینگونه محاسبه می‌کند که دولت ایران به لحاظ معادلات سیاست داخلی چنان به برجام وابسته است که هیچ تحریم جدیدی را «واقعا» به عنوان نقض برجام در نظر نخواهد گرفت و برجام در هر حال و صرف نظر از اینکه چه تحریم‌هایی با چه شدتی اعمال می‌شود، ادامه حیات خواهد داد. این برای آمریکا بهترین حالت است: ایران به برجام پایبند می‌ماند و آمریکا به‌تدریج  - یا شاید هم به سرعت - از برجام خارج شده و به وضعیت ماقبل توافق بازمی‌گردد. این پیش‌فرض که «برجام در هر حال آسیب نخواهد دید» محاسبه اصلی‌ای است که آمریکا را در مسیر جدید پیش می‌برد. واقعیت این است که دولت آقای روحانی باید در سطح راهبردی تکلیف خود را با این گزاره روشن کند. اگر این محاسبه همچنان در آمریکا برقرار بماند، ده‌ها قانون «سیدا»ی دیگر در راه خواهد بود. دیروز رئیس‌جمهور جمله‌ای گفت که اگر واقعا در آن جدی باشد می‌تواند گامی مهم برای تصحیح این محاسبه باشد. روحانی گفت آمریکا بخشی از عهد خود را نقض کرده و ما هم بخشی از عهد خود را نقض خواهیم کرد. این جمله را می‌توان معادل آن جمله دیگر آقای ظریف دانست که گفت در صورتی که یک نقض اساسی برجام از سوی آمریکا رخ بدهد، ایران ممکن است از برجام خارج شود. در نبرد محاسباتی که ایران و آمریکا درگیر آن هستند، اگر پس این جملات عملی هم در کار باشد، به راه درست نزدیک خواهیم شد. در غیر این صورت، از آمریکا جای تعجب خواهد بود اگر تحریم‌های خود را بیشتر و شدیدتر نکند. برخلاف تصور خیلی‌ها، تکلیف تحریم‌ها، به واقع در تهران معین می‌شود نه واشنگتن.