محمدصادق جوکار، سرپرست مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی - وابسته به وزارت نفت - در گفت‌وگو با «وطن‌امروز» در رابطه با قرارداد سوآپ گازی با اشاره به منظومه‌ای از اقدامات کشور پیش از آغاز مذاکرات گفت: من این قرارداد را در چارچوب منظومه‌ای از اقدامات وزارت نفت در راستای معکوس کردن توازن آسیب‌پذیری‌های کشور قبل از مذاکرات می‌دانم. در واقع این سیگنال به طرف‌های مذاکره‌کننده ارسال می‌‌شود که ایران در حال برطرف کردن مشکلاتی است که می‌‌توانست به بحرانی در کشور بدل شود و به همین خاطر دیگر ایران به دنبال یک حصول نتیجه سریع در مذاکرات نیست و در واقع وابستگی کشور به مذاکرات در حال کاهش است و همین باعث می‌‌شود ایران دست پر را در مذاکرات داشته باشد. 

وی با تشریح جزئیات اقدامات انجام شده ذیل این منظومه در ماه‌های اخیر گفت: یکی از محور‌های این منظومه افزایش فروش نفت از طریق روش‌های ابتکاری است. در ماه‌های اخیر بر خلاف تحریم‌ها و فشار حداکثری که دولت بایدن نیز آن را ادامه داده است، ما توانستیم فروش نفت خود را به سطح مطلوبی برسانیم. محور دوم شکل‌گیری یک انسجام رفتاری برای برطرف‌سازی مشکل سوخت زمستانی در کشور است. کشور با استفاده از جایگزین‌سازی‌ها و سایر اقدامات در حال برطرف کرد این مشکل است. محور سوم پایدار‌سازی شبکه داخلی و ایمن‌سازی آن نسبت به آسیب‌پذیری‌هاست. اگرچه دشمن در سیستم توزیع سوخت کشور ایجاد بحران کرد اما این اتفاق منجر به وقوع بحران در کشور نشد و با اقدامات بموقع این مشکل برطرف شد. محور دیگر این منظومه آزاد‌سازی برخی منابع ارزی کشور با اتخاذ روش‌های گوناگون است. محور دیگر این منظومه برگشت عواید حاصل از فروش نفت به کشور با استفاده از شیوه‌های مختلف تراکنش غیردلاری و سایر ابتکار‌ها جهت تامین نیاز‌های کشور است. یکی از آخرین اقدامات نیز اصلاح تعاملات با ترکمنستان در سطح کلان است که به واسطه اقدامات دولت قبل به یک معضل لاینحل تبدیل شده بود. همه اینها نشان از تمایل دولت در سطح کلان برای اصلاح مناسبات میان ایران و کشور‌های منطقه پیش از شروع مذاکرات است. 

جوکار با اشاره به الگوی تعاملاتی ایران با ترکمنستان گفت: این قرارداد سوآپ گازی گام اول جهت احیای روابط گازی ما با ترکمنستان است. ما با ترکمنستان الگوی تعاملاتی داریم که سطح تعاملات را صرفا در سوآپ یا خرید و فروش گاز محدود نمی‌‌کند، بلکه تعاملات راهبردی گسترده‌تری نیز در این الگو جا دارد. سهم تجارت ما با ترکمنستان و دیگر همسایگان باید به سطح معقولی افزایش یابد. مثلا پاکستان 40 میلیارد یورو واردات و 60 میلیارد یورو صاردات دارد ولی چرا سهم تجارت ما با این کشور باید از کشور‌هایی مثل اندونزی یا ترکیه کمتر باشد؟ حتی در رابطه با ترکمنستان برنامه‌ای وجود دارد تا تجارت ما با این کشور به 2 میلیارد دلار در سال برسد که این میزان هم قرار نیست فقط در رابطه با گاز باشد، بلکه بخش‌های پایین‌دستی حوزه گاز، صدور خدمات فنی- مهندسی و سایر موارد نیز در این الگوی تعاملاتی جا خواهد داشت. در واقع این قرارداد سوآپ گازی تنها آغاز یک گام است که به ترکمنستان اعلام می‌‌کند تعاملات ما با شما در سطح برد-برد خواهد بود. گاز ترکمنستان از طریق ما به آذربایجان انتقال پیدا می‌کند و این موجب وابستگی ژئوپلیتیک به مسیر ایران خواهد شد و ما با این کار دغدغه ترکمن‌ها را رفع می‌‌کنیم تا به گزینه‌های دیگر برای انتقال گاز فکر نکنند. سوآپ فی (هزینه انتقال) ما هم می‌‌تواند به شکل گازی پرداخت شود که اگر چه عددی محدود است اما می‌تواند به تراز گازی کشور کمک کند. این آغازی برای احیای رابطه‌ای است که نه دچار تنش، بلکه دچار سردی شده بود. 

سرپرست موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی در پاسخ به این پرسش که برخی مطرح می‌کنند با این اقدام، ایران حق‌السهمی برای ترکمنستان ایجاد می‌کند تا گاز خود را به اروپا صادر کند، گفت: در حال حاضر اعدادی بین 5 تا 6 میلیون مترمکعب برای صادرات مطرح می‌شود و سوال می‌شود: آیا ما سهمی را در اختیار ترکمنستان قرار داده‌ایم تا گاز را به اروپا صادر کند؟ اما این گزاره صحیح نیست. در واقع باید به بازار گازی اروپا با در نظر گرفتن تحولات، ظرفیت‌ها و گزینه‌هایی که ترکمنستان پیگیری می‌کرد از جمله صادرات گاز از طریق روسیه توجه کرد. بنا نیست الگوی بازی حاصل جمع جبری صفر را در پیش بگیریم. باید از ظرفیت صادراتی استفاده کنیم و دیگر بازیگران عرضه گاز را به ژئوپلیتیک انتقال خود وابسته کنیم. در حال حاضر بازارهای صادراتی قابل توجهی برای صادرات گاز در دسترس ایران است و ترکمنستان نمی‌تواند مانعی برای دسترسی ایران به بازارها باشد. اگر از منظر دیگری نیز بخواهیم بررسی کنیم، شاهد خواهیم بود گاز در دسترس ترکمنستان کاهش می‌یابد. در واقع راهبرد و الگوی صادرات گاز به جنوب آسیا را کمتر می‌کند و گاز در دسترس ترکمنستان کاهش می‌یابد. اگر ما از این ظرفیت استفاده نکنیم و سیاست برد- برد را در پیش نگیریم، ترکمنستان با طالبان توافق خواهد کرد. ما باید تا جایی که می‌توانیم صدور گاز ترکمنستان را به خود وابسته کنیم. این وابستگی می‌تواند در قالب الگوهای مختلف رخ دهد، از جمله فروش گاز ترکمنستان به ایران یا از طریق ایران به کشورهای ثالث که این اقدام می‌تواند از راه‌های مختلف مانند سوآپ، ترانزیت و تجارت انجام شود. 

جوکار ادامه داد: اگر ظرفیت گازی خود را توسعه ببخشیم، کشورهای همسایه نمی‌توانند رقیب ایران شوند. به عنوان مثال اگر ترکمنستان بخواهد وارد بازار گاز پاکستان شود، باید ترانزیتی در افغانستان بپردازد، در حالی که ایران این هزینه ترانزیت را ندارد و مستقیما می‌تواند گاز را صادر کند. همچنین ایران گزینه‌های قیمتی و اقتصادی در دسترسی دارد که ترغیب می‌کند پاکستان گاز خود را از ایران خریداری کند. اقتصاد ایران توانایی دارد در حوزه‌های مختلف ارتباط برقرار کند. از جمله می‌توان به برق و پتروشیمی و فرآورده‌های آن اشاره کرد که پیوستگی ژئوپلیتیک می‌تواند کمک کند پاکستان تمایل پیدا کند با ما ارتباط برقرار کند. 

سرپرست موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی افزود: در حال حاضر هزینه‌ها برای ترکمن‌ها گران درمی‌آید. قیمت گاز صادراتی ترکمن‌ها به پاکستان با احتساب مالیات و هزینه‌های ترانزیت و... حدود 10 دلار در می‌آید. در این شرایط ما قدرت رقابت‌پذیری بیشتری داریم. در اقتصاد امروز باید لینکیج (پیوستگی) اقتصاد شکل بگیرد؛ به صورتی که نیازهای خود را از طرف پاکستان تامین کنیم و ما نیز برخی نیازهای آنها را برطرف کنیم. اقتصاد ایران این ظرفیت را دارد در حالی که اقتصاد ترکمنستان فاقد این ظرفیت است. جوکار در پاسخ به این پرسش که چه سهمی از 5 الی 6 میلیون مترمکعب گاز در اختیار ایران است، گفت: چیزی حدود یک تا 2 میلیون مترمکعب سهم ایران است. این اقدام در حقیقت گام نخست برای احیای رابطه با ترکمنستان است که در سطح بالاتری قرار بگیرد.

وی افزود: آنچنان که برآورد کرده‌ایم، از سال‌ 2023 یا 2024 ترکمنستان واردکننده فرآورده‌های نفتی یعنی بنزین و گازوئیل می‌شود. این یعنی ایران می‌تواند در ازای واردات گاز به آنها فرآورده صادر کند.

جوکار ادامه داد: حتی توانمندی‌های داخلی کشورمان به قدری در زمینه فنی و مهندسی در سال‌های تحریم افزایش پیدا کرده که می‌توانیم روی صادرات آن هم حساب کنیم. این یعنی حتی در سال‌های آینده باید به سمت تهاتر فرآورده پیش برویم. 

وی با بیان اینکه تجارت 200 میلیون دلاری ایران و ترکمنستان زیبنده کشورمان نیست، اظهار داشت: باید نگاه ما در ارتباط با ترکمنستان راهبردی باشد و از این ارقام عبور کنیم. 

سرپرست موسسه مطالعات بین‌‎المللی انرژی وزارت نفت در پاسخ به این سوال که آیا احتمال دارد آذربایجان گاز وارداتی را بخواهد به کشورهای دیگر مانند ترکیه صادر کند؟ گفت: آذربایجان آنچنان که باید و شاید و طبق برنامه‌ریزی‌های خودشان در زمینه‌ پروژه‌های گازی پیشرفت نداشته‌ است، بنابراین امکان دارد این کشور بخواهد برای ایفای تعهداتش از این گاز استفاده کند، البته کل مصرف نخجوان هم این رقم صادراتی نیست. 

جوکار گفت: امکان دارد آذربایجان گاز را به گرجستان صادر کند شاید هم ترکیه. نمی‌توان پیش‌بینی کرد چه اتفاقی رخ خواهد داد. 

وی تصریح کرد: مسلما هدف کشورمان در گام ابتدایی این نیست که کل بازار را تصاحب کند. ما طبق یک برنامه راهبردی عمل می‌کنیم و بر اساس آن باید از این فرصت صادراتی استفاده کنیم. فراموش نکنیم قرار نیست هیچ کس غیر از ما در بازار نباشد. آنچه مهم است این است که ما سهم خودمان را احصا کنیم. 

    استقرار نیروهای اورژانس در معابر پرتردد پایتخت در پی آلودگی هوا   

مشکل آلودگی هوا در پایتخت نیروهای اورژانس را با تجهیزات کامل به معابر پرتردد آورد تا خدمات‌رسانی به شهروندان تهرانی به سهولت انجام شود. سرپرست مرکز اورژانس تهران گفت: با توجه به میزان آلودگی هوای شهر تهران از دیروز دوشنبه، ناوگان مرکز اورژانس تهران در میادین اصلی شهر مستقر شد. یحیی صالح‌طبری این مناطق را میدان آزادی، میدان خراسان، میدان ولیعصر، میدان حضرت عبدالعظیم، میدان انقلاب، میدان فردوسی، میدان محمدی، میدان گمرک، میدان شهدا، میدان بهارستان، میدان تجریش، میدان ونک، صادقیه، افسریه و دیگر نقاط پرتردد شهر تهران عنوان کرد و افزود: در حال حاضر 4 دستگاه اتوبوس‌آمبولانس و 11 دستگاه آمبولانس و 17 دستگاه موتورلانس در مناطق مورد نظر مستقر شده‌اند. سرپرست مرکز اورژانس تهران توضیح داد: شهروندان باید در صورت احساس تنگی نفس، دو بینی، سردرد، سرگیجه، تهوع و... به عوامل اورژانس مراجعه کنند تا به مشکل آنها رسیدگی و اقدامات لازم انجام شود، همچنین در صورت نیاز به خدمات بیشتر، عوامل اورژانس شهروندان را به مراکز درمانی انتقال می‌دهند. طبری افزود: استقرارهای اورژانس از ساعت 9 صبح آغاز شده و تا ساعت 8 شب ادامه خواهد داشت.

    بذرپاش: دیوان محاسبات صلاحیت نظارت مالی بر نهادهای عمومی غیردولتی را دارد 

رئیس کل دیوان محاسبات گفت: صلاحیت ورود قانونی دیوان محاسبات به رسیدگی مالی به تمام نهادهای عمومی غیردولتی اعم از شهرداری‌ها، شرکت‌های زیرمجموعه سازمان تامین اجتماعی، بانک‌ها و... غیرقابل انکار است. مهرداد بذرپاش پیرامون حیطه وظایف دیوان محاسبات کشور اظهار داشت: بر اساس قانون، وظیفه دیوان محاسبات کشور نظارت مستمر مالی بر تمام دستگاه‌ها و ارگان‌هایی است که به هر نحو از بودجه سالانه بهره‌مند می‌شوند. رئیس دیوان محاسبات با بیان اینکه هر آنچه در قانون به عنوان مایملک عمومی شناخته می‌شود، مشمول نظارت مالی دیوان خواهد بود، گفت: دیوان محاسبات صلاحیت دارد بر نحوه دخل و خرج در تمام نهادهای عمومی اعم از دولتی و غیردولتی نظارت داشته و بر هرگونه فرآیند مالی انجام شده در این نهادها نظارت کند. وی درباره برخی اختلاف نظرهای کارشناسی پیرامون ورود دیوان محاسبات به حوزه مالی دستگاه‌هایی همچون شهرداری‌ها و شوراهای شهر و روستا، شرکت‌های زیرمجموعه سازمان تامین اجتماعی، بانک‌ها و... افزود: اگرچه قانون صراحتا در این باره اظهار نظر کرده و جای هیچ‌گونه شک و شبهه‌ای را باقی نگذاشته است اما برای روشن‌تر شدن ابعاد این موضوع می‌توان به رأی صادره از سوی هیات تخصصی اقتصادی دیوان عدالت اداری در سال 1398 نیز اشاره کرد که بر صلاحیت مداخله دیوان محاسبات در رسیدگی به امور مالی این قبیل نهادهای عمومی غیردولتی صحه گذاشت. بذرپاش در ادامه تصریح کرد: طی سالیان اخیر شاهد بوده‌ایم در برخی بخش‌های عمومی غیردولتی، بروز تخلفات مالی گوناگون و بازداشت‌های متعدد، زمینه‌ساز بروز مشکلات و معضلات جدی در این حوزه بوده که تمام این موارد را می‌توان با فقدان مرجع نظارتی بویژه در امور مالی مرتبط دانست. رئیس کل دیوان محاسبات یکی از موارد مهم در اصلاح ساختار بودجه را موضوع گنجاندن نهادهای عمومی غیردولتی در بودجه سالانه عنوان و تاکید کرد: افزودن اسامی نهادهای عمومی غیردولتی در ساختار بودجه از جمله اصلی‌ترین مسائلی است که ‌باید حتما در دستور کار برنامه‌ریزان اقتصادی قرار گیرد تا خلأ نظارتی در این زمینه جبران شود. بذرپاش خاطرنشان کرد: با توجه به تواصی رهبر معظم انقلاب مبنی بر ضرورت اصلاح ساختار بودجه کشور، یکی از کارویژه‌های اساسی در دیوان محاسبات کشور، ورود تخصصی به این حوزه بود که با ارائه پیشنهادهای واقع‌بینانه و عملیاتی به نمایندگان، این راهکارها در صحن علنی مجلس نیز به تصویب رسید و این روند در بودجه سال آینده نیز مشهود خواهد بود.  وی اقدام بی‌سابقه دیوان محاسبات در تحویل 4 ماه پیش از موعد گزارش تفریغ بودجه به مجلس شورای اسلامی را یکی از مصادیق اصلاح ساختار اقتصادی در کشور دانست و افزود: ارائه زودهنگام گزارش تفریغ سالانه، نه‌تنها به برنامه‌ریزی دقیق‌تر دستگاه‌های اجرایی در پیشبرد طرح‌های آتی کمک می‌کند، بلکه گامی مهم در راستای بهبود اقتصاد کشور و پایش مالی نیز محسوب می‌شود. 

    با آثار منتخب جشنواره مستند تلویزیونی آشنا شوید   

دبیرخانه پنجمین دوره جشنواره مستندهای تلویزیون پس از بررسی‌های هیات انتخاب، مستندهای راه‌یافته به بخش مسابقه جشنواره در بخش مستندهای بلند و نیمه‌بلند را انتخاب کرد که این آثار طی چند روز اخیر روی آنتن شبکه مستند رفت و در ادامه نیز به‌طور متناوب از شبکه‌های مختلف سیما پخش خواهد شد. در بخش مستندهای بلند، از میان 75 اثر ارسال شده، 16 اثر به بخش مسابقه راه یافت که به شرح زیر است: «آدور» (محمدصادق اسماعیلی)، «آن جا سپیده دم» (محسن جهانی و هاشم مسعودی)، «انسان گرسنه» (کمیل سوهانی)، «برادرم نادعلی» (علی تک‌روستا)، «جایی که نبودم» (مصطفی سیفی)، «چشم‌ها و دست‌ها» (پناه بر خدا رضایی)، «خانه‌ای برای تو» (مهدی بخشی‌مقدم)، «خیابان» (ابوالفضل سروش‌‌مهر و مهدی چیت‌سازها)، «صد سال تنهایی» (مهدی فارسی)، «قرقبان» (فتح‌الله امیری و نیما عسگری)، «مرغ آتش» (حجت طاهری)، «زندگی میان پرچم‌های جنگی» (محسن اسلام‌زاده)، «اصغرآقا آکتور سینما» (محسن نقی‌زاده)، «فرزندان شب» (بهروز نورانی‌پور)، «مستشرق» (مسعود طاهری) و «طاهر» (امیرمسعود حسینی). همچنین 22 اثر از میان 143 مستند بخش نیمه بلند به مسابقه راه یافتند که عبارتند از: «آسک» (مهدی زمانپور‌کیاسری)، «آنجا که باد می‌وزد» (مینا مشهدی‌مهدی)، «دز هنوز از شهر من رد می‌شود» (امین قدمی)، «ماموریت یازدهم» (علی احمدی)، «نفوذی» (جواد موگویی)، «ضیافت» (امیر داسارگر)، «قصه آق‌گل» (بهمن ابراهیمی)، «قطعه ۱۹» (مسعود دهنوی)، «چلچلای سفری» (حسن جعفری)، «گاراژ» (حمید مهاجرانی)، «از ایفل تا آزادی» (محمدمهدی کتیراچی)، «دموکراسی ایرانی» (مهدی خوش‌نژاد)، «نبرد اودسا» (سیدعلی غمخواری)، «کریم بانو» (حسین همایون‌فر)، «داستان کافی» (حنظله تاج‌الدینی)، «پسر بد دوست داشتنی» (محمد صفا)، «روزی روزگاری آناتولی» (تورج کلانتری و امین یگانه)، «دروغ بازیافت» (مهدی افضل‌زاده)، «ABCD» (محسن خان‌جهانی)، «خان بی‌بان» (ناصر شعبانی)، «ملا محمد» (حسین رویین‌تن) و «ساید بای ساید» (سیدمحمدرضا ترین‌سان).