محمدرضا حدادپورجهرمی: کلمات قیم اهل بیت را فقط در دیالوگ‌ها و پاسخ به پرسش‌ها و امثال ذلک نمی‌توان یافت، بلکه علاوه بر طرق مذکور، خطابه‌های غرای ایشان از منابع اصیل نورانی ما است که مع‌الاسف از آنها غافلیم. خطبه‌ها ‌دارای شور و حرارت کم‌نظیری‌اند که بیانگر اوج فصاحت و مقام بلاغت و شدت اهمیت موضوع و اوضاع اجتماع و احوال مخاطبان و سینه تنگ خطیبان و افق افکارشان است که در دیگر مناصب سخن، کمتر از مزایای فوق خبری است. 

از بین بیانات عرشی خامس آل‌عبا حضرت اباعبدالله، خطبه منا از شور و حرارت و حساسیت و وزانت و قوه بیان و شرایط ویژه‌ای برخوردار است اما همان‌گونه که شاهدیم کمتر شیعه‌ای از نام و مفاد بلند این خطبه آگاه است چه برسد به دیگران و اغیار! خطبه منا را می‌توان آهنگ رسمی طلیعه کربلا و حماسه عاشورا نامید، چرا که برای نخستین‌بار در چنان شرایطی و در یک تریبون رسمی، اپوزیسیون محق جهان اسلام در همایشی، بزرگان دین و سیاست را دور هم جمع کرده و ضمن اعلام هشدار و بیدار کردن فطرت‌های خواب‌آلود مسلمین، رنج‌های حقیقی که دامن اسلام و مسلمین را گرفته، معرفی کرده و با شدت از آن اعمال و عمال برائت جستند. وقتی اپوزیسیون رسما و در همایش بزرگی اعلام برائت از حاکمیتی می‌کند حداقل از ۲ حال خارج نیست؛ یا عرصه را بر خود تنگ دیده و آخرین گلوله‌های خویش را قصد دارد شلیک کند یا نقشه‌های عمیق برای سرنگونی همیشه خط و جریان مخالف خویش دارد و توسط سخنرانی عمومی در مکه، ‌ام‌القرای مسلمین، قصد دارد تمام دنیا را بر سر جریان مخالفش خراب کند. تکلیف این ۲ احتمال را تغییر مهره‌های طرف مقابل و عکس‌العمل بعدی اپوزیسیون روشن می‌کند. این بسیار روشن است که حاکمیت باید چگونه رفتار کند اما ... . امام حسین فکر همه جا را کرده بود و همان‌طور که در کتاب «تکالیف فراکسیون اقلیت در نگاه امام حسین» بیان شده، حضرت رودست نخورد و نه تنها در بن‌‌بست سیاسی قرار نگرفت، بلکه هیات حاکمه دمشق را گرفتار کرده و ضربات نهایی را توسط مشت‌های کوبنده حضرت زینب بر آنها آوار کرد. این فرآیند، آغازی می‌خواست که به نظر حقیر، خطبه منا، نقطه عطف و آغاز این بزرگ‌ترین و هوشمندانه‌ترین براندازی تاریخ محسوب می‌شود اما بر اهل تحقیق و اصول علم، نقش امام حسن مجتبی که از پدران حماسه عاشوراست، نه تنها پنهان نیست، بلکه... بماند! این خود، محتاج مقامی دیگر است. 

سید و سالار شهیدان پس از بخشنامه‌های چهارگانه معاویه که در همه بلاد مسلمین پخش کرد و در واقع نوعی تشیع‌ستیزی بود، تعداد قابل توجهی از صحابه را دور هم جمع کرد؛ البته قصد، جمع‌آوری همه مردم هم نبود، بلکه تعداد زیادی که در خیمه سیدالشهدا در منا دور هم جمع شده بودند، صحابه‌های پیامبر، عالمان آن زمان و کسانی بودند که در دین و جامعه صاحب منصب بودند؛ اگر آنها حق را بیان می‌کردند مردم می‌فهمیدند، اگر سکوت می‌کردند مردم هم سکوت می‌کردند، اگر حرف می‌زدند و قیام می‌کردند مردم هم به تبع آنها همین کار را انجام می‌دادند. فلذا زیاد دور از ذهن و خرد نیست که بگوییم این خطبه یک نقد کالبدشکافانه از جامعه روحانیت و تمام خواص جامعه است، بنابراین هر کسی که کوچک‌ترین منصب سیاسی یا دینی در جامعه دارد، خطاب خطبه، دامنگیر او خواهد شد. سیدالشهدا در شروع خطبه منا بعد از اینکه ۱۷ دلیل و ۱۷ سوگند مبنی بر اینکه ولایت برای کیست، ولایت و همچنین حقانیت شیعه را ثابت کرد و همه مردم هم ۱۷ بار سوگند یاد کردند که همه مطالب صحیح است و ولایت مختص خاندان پیامبر است و شیعه حق است. سپس سیدالشهدا در بخش دوم این خطبه جاودان، مهاجران و انصار را به طور خصوص و همه مسلمانان را در طول تاریخ به طور عموم مورد خطاب قرار داده و سهل‌انگاری آنان را در انجام امر به معروف و نهی از منکر که نظام اجتماعی اسلام بر آن استوار است، مورد ملامت و نکوهش قرار داده و یکی از علل به وجود آمدن ظلم‌های اجتماعی و مسلط شدن ظالمان و ستمگران بر سرنوشت مسلمین را که در بخش سوم از آن سخن رانده‌اند، کوتاهی در این وظیفه خطیر معرفی کرده‌اند. درباره این بخش از سخنان حضرت، صرف بیان کافی نیست و پیاده کردن و عمل کردن به این مطالب برای همه قشرها چه روحانیت و چه عوام، بسیار بسیار مهم است و این وجوب را هم عقل و هم شرع ثابت می‌کند. 

2 نوع خطاب در آیات و روایات وجود دارد: 

- خطاب تعیینی که فقط منظور شخص خاص معینی است. 

- خطاب تعینی: خطابش به همه است و «به در بگو تا دیوار بشنود» است. خطاب تعینی یعنی خطاب و کلام شخص فقط منحصر به مردمی که روبه‌روی او هستند، نیست. همان‌گونه که در همین خطبه منا، امام حسین ۱۹ بار قرینه می‌آورد که ‌ای مردم! مخاطب من تنها شما نیستید، بلکه مخاطب من همه مردم هستند، هر کسی که ادعای پیروی از خاندان پیامبر و شیعه بودن دارد و به اسلام راستین عمل می‌کند و هر کسی که تا قیام قیامت این صحبت‌ها را می‌شنود و روح و جان و کالبدش با ما یکی است. 

اگرچه در آیه‌ای که امام حسین به آن استناد کرده است، علما و روحانیون یهود نکوهش شده‌اند ولی بدیهی است این تنقیح و نکوهش به علمای یهود یا مسیحی اختصاص ندارد، بلکه به طور کلی شامل همه علمای مذهبی و اسلامی نیز می‌شود. باید توجه داشت که علم منحصر به حوزه و روحانیت نیست، بلکه طبقات دیگر هم عالم محسوب می‌شوند، همان‌گونه که سیدالشهدا برای بیان این خطبه، فقط عالمان دین را جمع نکرد، بلکه دیگران هم بودند. بنابراین مخاطب حقیقی این خطبه همه کسانی هستند که می‌دانند چه خبر است و خوب و بد را در جامعه تشخیص می‌دهند. 

 ضرر سهل‌انگاری و سکوت علمای هر مذهب، مانند معصیت و گناه افراد عادی نیست، زیرا ضرر سکوت، متوجه اصل مذهب خواهد شد و ریشه مذهب را نابود می‌کند. طبق قیاس معلولیت در منطق، چه بسا سکوت عالم از زنای محصنه یک فرد خطاکار هم بدتر باشد، چون وقتی مرجع، عالم و ذی‌نفوذی سکوت کرد، مردم راه را پیدا نمی‌کنند و فکر می‌کنند شاید تکلیف همین است و این سکوت را نشانه تأیید و امضا می‌گیرند. اما در بدترین نوع زنا یعنی زنای محصنه (زنا با زن شوهردار)، دامن آن زن آلوده می‌شود و اگر نسلی از این زنا شکل بگیرد، یقینا ضرر و خسران می‌کنند ولی ضررشان به گونه‌ای نیست که بخواهند ریشه دین را هدف قرار دهند؛ یا کسی که به رجال دینی تهمت می‌زند یا حتی قرآن‌سوزی می‌کند، باز هم تاریخ و تجربه ثابت کرده است این اعمال، ریشه و اساس دین را مورد خطر قرار نمی‌دهد اما اگر عالم سکوت بیجا کند، ریشه دین را نابود می‌کند. 

چرا یک روحانی، یک ذی‌نفوذ و یک عالم در یک شهر در برابر ظلم و تبعیض و ستم‌ها سکوت می‌کند؟ چرا چشمش را روی هم می‌گذارد، زبانش را می‌بندد و حرف نمی‌زند؟ حداقل ۶ دلیل زیر را می‌توان بیان کرد:

الف) آن عالم و ذی‌نفوذ ضعف و مشکلی دارد که دیگران از آن آگاه هستند؛ در غیر این صورت، شخص براحتی می‌تواند صحبت کند. به عبارت دیگر چنین شخصی با سکوت کردن، بر مشکلات و ضعف‌های خویش سرپوش می‌گذارد و از آشکار شدن آنها جلوگیری می‌کند. 

ب) آن عالم و ذی‌نفوذ چشمش به دست مردم است و رازق خود را مردم می‌داند؛ چنین شخصی زبانش کوتاه می‌شود و از گفتن حرف حق خودداری می‌کند و به گونه‌ای صحبت می‌کند که رازق واهی خود را راضی نگه دارد تا از نان خوردن نیفتد! 

ج) بعضی افراد روزی‌خور و نان‌خور دستگاه یا سازمانی هستند که برای حفظ تأمین‌ شدن‌شان، باید لقمه‌های سکوت‌ساز آنها را تحمل کنند اما اگر شخص به دستگاه و سازمانی وابسته نشد، روحیه حر پیدا می‌کند و آزادانه حرف می‌زند. شمر با این همه پستی، قبل از کربلا به یزید و عبیدالله ثابت کرد هیچ چشمداشتی به مال دنیا ندارد. گفت خودتان می‌دانید که من برای حکم ری و کوفه و سایر بلاد مسلمین دندان تیز نکرده‌ام. تنها کسی که قبل از واقعه کربلا نامه نوشت و امضا کرد که من بعد از جنگ با حسین، هیچ چیز نمی‌خواهم، شمر بود. شمر گفت من هر کاری می‌کنم قربه الى‌الله است و حتی می‌گویند بعد از واقعه کربلا، عمر سعد را تحریک می‌کرد اما هیچ چیز برای خودش بر نداشت. گاهی اوقات، عرضه و مردانگی ما از شمر هم کمتر است، چون در سمت و سویی حرکت می‌کنیم و از حزبی تبعیت می‌کنیم که یا برای دیگران نفع دارد یا برای خودمان، در حالی که این کارها زشت است، ضعف است و مقام انسان را از شمر هم پایین‌تر می‌آورد، چون شمر با ذکر خدا و برای دین آن جنایات را مرتکب شد. 

د) ممکن است خانواده، شاگردان یا سایر اطرافیانش در بین مردم آتو داده باشند و کار را خراب کرده باشند و ایشان هم مجبور است سکوت کند. امثال این افراد کم نیستند، مثلا شخص، دامادش منافق است یا دخترش فراری است یا خواهرش در بعضی شبکه‌های ماهواره‌ای صحبت می‌کند، بنابراین خودش مجبور می‌شود سکوت کند و هیچ چیز نگوید. 

ه) بعضی افراد تحلیلگر نیستند و نمی‌فهمند! مثلا شخص مرجع مطلق هم هست اما هر کسی که فقه خوانده، ضرورت در مسائل سیاسی و مملکت‌داری و جریان‌شناسی عالم محسوب نمی‌شود، همان‌گونه که در زمان فتنه، سکوت بعضی مراجع باعث سوءاستفاده رادیوهای بیگانه شد. 

و) بعضی افراد به دلیل ترس از تهدید دیگران، سکوت می‌کنند. کسی که عالم و مسأله‌دان است اگر سکوت کند فردای قیامت باید پاسخ دهد و اگر حرف بزند، در دنیا تهمت‌های مختلف مانند جوسازی به او می‌زنند و او را زیر سوال می‌برند؛ در بین این تعارض‌ها، راه صحیح، عمل به تکلیف و وظیفه است. 

بخش دوم خطبه اینگونه آغاز می‌شود: «اعْتَبِرُوا أَیُّهَا النَّاسُ بِمَا وَعَظَ‌الله بِهِ أَوْلِیَاءَهُ مِنْ سُوءِ ثَنَائِهِ عَلَى الْأَحْبَارِ إِذْ یَقُولُ لَوْ لا یَنْهاهُمُ الرَّبَّانِیُّونَ وَ الْأَحْبارُ عَنْ قَوْلِهِمُ الْإِثْمَ وَ قَالَ لُعِنَ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ بَنِی إِسْرائِیلَ إِلَى قَوْلِهِ لَبِئْسَ ما کانُوا یَفْعَلُونَ»

 ‌ای مردم! از پندی که خدا به اولیا و دوستانش به صورت نکوهش از علمای یهود داده عبرت بگیرید؛ آنجا که می‌فرماید: «چرا علمای دین و احبار، یهودیان را از سخنان گناه‌آمیز و خوردن حرام، نهی و جلوگیری نمی‌کنند؟» و باز می‌فرماید: «آنها که از بنی‌اسرائیل کافر شدند مورد لعن و نفرین قرار گرفتند» تا آنجا که می‌فرماید: «آنها از اعمال زشتی که انجام می‌دادند یکدیگر را نهی نمی‌کردند و چه کار بدی مرتکب می‌شدند».

نکات مهم این چند عبارت از خطبه عبارت است از:

۱- امام علی اواخر خطبه ۱۹۲ نهج‌البلاغه (خطبه قاصعه) می‌فرماید: «خداوند عوام را به خاطر ارتکاب معاصی و دانشمندان را به خاطر ترک نهی از منکر لعنت کرد». یعنی حتی اگر عالم، روحانی و ذی‌نفوذی باشد که حق‌الله و حق‌الناس گردنش نباشد اما سکوت کرده باشد، در قعر جهنم است. ٢- منظور از ربانیون، علمای مسیحی و منظور از احبار، علمای یهود است. ٣- امام حسین در جای دیگر، دلیل سکوت علما را در ۲ چیز دانسته‌اند: طمع به منافع ستمگران و ترس از به خطر افتادن موقعیت. ۴- مسؤولیت امر و نهی در درجه اول متوجه علماست. ۵- سکوت علما زمینه گناه را برای بقیه مساعدتر می‌کند. ۶- اگر نهی از منکر، جلوی گناه را نگیرد، لااقل جلوی سرعت آن را می‌گیرد. ۷- زیبایی علم در اظهار آن و زشتی‌اش در سکوت و کتمان است. ۸- سکوت عالم بدتر از گناه خلافکار است. یعنی سکوت در برابر گناه، گناه است ولی از گناهان دیگر ضررش برای مردم و دین بیشتر است.

۹- تظاهر به گناه (تری)، کثرت گناه (کثیر)، سرعت در گناه (یسارعون) و تنوع در گناه (اثم - سحت- عدوان) هیچ یک دلیل موجهی برای سکوت علما نیست. ۱۰- امام صادق می‌فرماید: این دسته از بنی‌اسرائیل که خداوند آنها را مذمت کرده است، کسانی بودند که در جلسات گناه وارد نمی‌شدند، لیکن در برخورد با گناهکاران با لبخند و انس برخورد می‌کردند. ۱۱- خداوند در آیه ۶۲ سوره مائده درباره گناهکاران، جمله «مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ» را آورده است: «وَتَرَى کَثِیرًا مِنْهُمْ یُسَارِعُونَ فِی الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَأَکْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ» ولی در آیه ۶۳ درباره سکوت علما جمله «مَا کَانُوا یَصْنَعُونَ» را به کار می‌برد: «لَوْلَا یَنْهَاهُمُ الرَّبَّانِیُّونَ وَالْأَحْبَارُ عَنْ قَوْلِهِمُ الْإِثْمَ وَأَکْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ مَا کَانُوا یَصْنَعُونَ». مرحوم فیض کاشانی می‌گوید: فرق میان «یعملون» و «یصنعون» این است که صانع، کسی است که با تجربه و زبردستی کارآزموده شده و کار برای او به صورت خصلت و ملکه درآمده باشد.

فرزانه دانایی: حمله روسیه به اوکراین و ادامه این درگیری و بحران، یکی از مهم‌ترین اخبار سال 2022 میلادی است؛ خبری که دنیا را تقریبا به ۲ قسمت شرقی و غربی تقسیم کرده و احتمالا می‌تواند باعث شکل‌گیری جنگ سرد دوم در جهان باشد. این خبر به اندازه‌ای بزرگ و غافلگیر‌کننده بود که می‌تواند تا سال‌ها بحث و تحلیل و تبادل نظر در جامعه آکادمیک روابط بین‌الملل به وجود بیاورد. سوالات زیادی همچنان وجود دارد که باید دید در آینده می‌توان به پاسخ آنها رسید یا نه. سوالاتی از این قبیل که دلایل و ریشه‌های واقعی بحران اوکراین و تصمیم پوتین برای حمله به این کشور چه بود؟ دلیل بی‌تفاوتی آمریکا و ناتو نسبت به مردم اوکراین و مقابله نکردن با روسیه در این جنگ چه بود؟ آیا در صورت ادامه یافتن جنگ می‌توان این پیش‌بینی را داشت که اوکراین به افغانستان یا ویتنام روسیه تبدیل خواهد شد یا اینکه آمریکا و ناتو این کشور را به باتلاق روسیه تبدیل می‌کنند؟ تاثیر بحران اوکراین بر روابط چین و تایوان چگونه خواهد بود و آیا چین به دنبال پیروی از الگوی روسیه برای تایوان خواهد بود؟

اینها، پرسش‌های واضح و بسیار مهمی هستند که برای پیش‌بینی وضعیت در آینده باید برای آنها پاسخ‌های درست و قانع‌کننده‌ای داشت. با این حال بحران اوکراین دارای حاشیه‌هایی است که شاید در وهله اول از نظر رسانه‌های غربی و گردان‌های جنگ رسانه‌ای غرب علیه روسیه، بخوبی دیده نشوند و درباره آنها تحلیلی نشود اما در نهایت می‌تواند تاثیر بسیار زیادی روی افکار عمومی مردم دنیا داشته باشد و نوع نگاه مردم به غرب بویژه در کشورهای حوزه آسیایی را دچار تغییر و تحول کند. 

نکته جالب درباره جنگ اوکراین این است که مردم در هر منطقه‌ای از دنیا به دلایل مختلف پیگیر اخبار این جنگ هستند. مردم شرق آسیا از اینکه ماجرای درگیری چین و تایوان و رقابت‌های اقتصادی و سیاسی آمریکا با پکن بتواند بحرانی اینچنینی را در منطقه به وجود بیاورد، نگرانی دارند. مردم غرب آسیا اما با توجه به تجربه‌ای که از جنگ‌های چند دهه‌ای با آمریکا داشته‌اند و به وضوح دیده‌اند ایالات متحده با چه بهانه‌هایی دست به نابود کردن کشورها و زیرساخت‌های‌شان در منطقه ‌زده است، همچنان آمریکا را مسؤول جنگ فعلی دانسته و بر بدگمانی‌های خود نسبت به قدرت‌های جهانی می‌افزایند. مردم اروپا در انتظار و ترس از جنگ سوم جهانی یا قطع شدن گاز و افزایش قیمت‌ها به سر می‌برند و مردم آمریکا نیز با اروپاییان کنسرت همنوازی را اجرا می‌کنند. 

مباحث در آفریقا و آمریکای لاتین تا حد زیادی متفاوت است. کشورهای حوزه آمریکای لاتین بویژه دولت‌هایی که طعم تحریم آمریکایی را چشیده‌اند با کنجکاوی تغییر شاخص‌های اقتصادی در روسیه را دنبال می‌کنند و می‌خواهند به دنبال راهی برای تقویت جبهه تحریمی‌ها در مقابل آمریکا باشند. در آفریقا اما مسائل همچنان حول محور تبعیض نژادی می‌گردد. 

اوکراین و بحران نظامی موجود در این کشور از این منظر بشدت برای جهانیان قابل توجه است اما محورهای اصلی‌ای که می‌تواند حاشیه‌های این جنگ را از متن آن پر‌رنگ‌‌تر سازد شامل مواردی است که مهم‌ترین آنها عبارتند از: تعجب افکار عمومی جهان از نوع مواجهه و تبعیض نژادی موجود در دولت و مردم اوکراین که باعث می‌شود سیاه‌پوستان و دانشجویان خارجی بویژه رنگین‌پوستان را به قطارها راه ندهند و مانع خروج آنها از اوکراین به سمت کشورهای اروپایی شوند. این مساله به همراه نوع رفتار رسانه‌های غربی با مساله پناهجویان اوکراینی نشان داده است مساله تبعیض نژادی، مساله‌ای حل نشده در جهان و در عین حال ریشه‌دار در ساختار اجتماعی و سیاسی کشورهای اروپایی است. غیر از دولت‌ها، مردم اروپا نیز با این ادبیات همراهی دارند که چشم‌آبی‌ها، مانند خاورمیانه‌ای‌ها نیستند و باید برای پناه دادن به آنها در کشورهای اروپایی فکری شود. این در حالی است که در همین چند روز گذشته که جنگ در اوکراین ادامه داشته است، درگیری‌های نژادپرستانه در سرزمین‌های اشغالی همچنان ادامه داشته و به شهادت و جراحت چندین نوجوان و جوان فلسطینی منجر شده است. در پاکستان نیز بمب‌گذاری در مسجد شیعیان تاکنون باعث شهادت 56 نمازگزار از جمله چند کودک شده است. این اخبار اما در لابه‌لای اخبار اوکراین گم می‌شود؛ همان‌طور که اخبار حمله ددمنشانه به یمن و کشتار کودکان یمنی با سلاح جنگی و سلاح ایجاد قحطی همچنان در این کشور ادامه دارد. 

حاشیه‌های بحران اوکراین تنها به همین مسائل نیز ختم نمی‌شود. یکی از حاشیه‌های مهم که باعث می‌شود خاطره آن تا سال‌ها با مردم اروپا و سایر کشورهای جهان باقی بماند، حمله مردم به داروخانه‌ها در پایتخت‌های اروپایی و تهیه قرص ید برای مقابله با تشعشعات اتمی است. پروپاگاندای رسانه‌ای آمریکا و کشورهای اروپایی علیه روسیه و تلاش برای اینکه نشان دهند نیروگاه‌های هسته‌ای اوکراین در خطر قرار دارد یا اینکه روسیه احتمالا با بمب اتم، سراغ مقابله با اوکراینی‌ها می‌رود، باعث شد مردم حتی در بلژیک و آلمان نیز به داروخانه‌ها رفته و قرص ید تهیه کنند زیرا اینطور شایعه شده است که این قرص می‌تواند از فرد در برابر تشعشعات هسته‌ای محافظت کند. 

برای مردمی که در داستان‌های تاریخی خود همواره مساله نشت اتمی از تاسیسات چرنوبیل را به یاد دارند و به تازگی نیز سریال کوتاهی درباره همین حادثه در کل جهان منتشر و دیده شده، هیچ راهی برای خطرناک نشان دادن روسیه جز استفاده از ترس مردم از «پدر همه بمب‌ها» وجود ندارد. این ایجاد هراس غیر از اینکه اروپاییان را به مرز عصبانیت و جنون از روسیه یا هر قدرت اتمی دیگری در دنیا می‌رساند، مهم‌ترین وسیله برای بالا بردن میزان محبوبیت بایدن یا رؤسای‌ اروپایی در کشورهایی مانند فرانسه و انگلستان است. تا پیش از حمله روسیه به اوکراین و تشدید تنش‌ها توسط آمریکا و سران اروپایی، افرادی مانند بایدن، امانوئل مکرون، بوریس جانسون و حتی جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا در پایین‌ترین میزان محبوبیت خود از نظر مردم و رسانه‌ها قرار داشتند. حالا با بحران اوکراین و تحریم‌هایی که این کشورها هر روز علیه روسیه اعمال می‌کنند تا بلکه خود را در مقابل پوتین قدرتمند جلوه دهند، میزان محبوبیت بایدن بالا رفته، جانسون از خطر برکناری رهایی پیدا کرده، ترودو در غفلت رسانه‌های بین‌المللی، اعتراض کامیونداران کانادایی را در نطفه خفه کرد و مکرون نیز توانسته با خیال راحت‌تری برای انتخابات ریاست‌جمهوری فرانسه، نامزد شود. جنگ اوکراین شاید برای مردم این کشور به بحرانی جدی و کابوسی تاریخی تبدیل شود اما هیات حاکمه در آمریکا و کشورهای اروپایی در حال سود بردن از این بحران به نفع خود و باقی ماندن در قدرت هستند! اینجاست که شومی جنگ برای مردم اوکراین و خوش‌یمنی‌اش برای سوداگران قدرت در آمریکا و اروپا مشخص می‌شود.

به گزارش «وطن‌امروز»، این سفر در شرایطی صورت پذیرفت که مذاکرات برای تعیین وضعیت نهایی برجام به جایی رسیده که از طرف ایران آنچه باید صورت می‌گرفت انجام پذیرفته است و حصول توافق به تصمیم سیاسی واشنگتن و 1+4 بستگی دارد. با این وجود طرف غربی با فضاسازی لحظه آخری تلاش می‌کند همچنان از اینکه باید خطوط قرمز اصلی تهران را در نظر بگیرد طفره رفته و احیای توافق را وابسته به تهران نشان دهد که رهاورد سفر مدیرکل آژانس به تهران را یکی از اجزای این راهبرد خود در نظر گرفته است. با آنکه در موضوعات حساسی مانند رفع تحریم‌ها و تضامین مسائل مهمی حل نشده باقی مانده اما چیزی که به سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران مربوط می‌شود مفتوح ماندن موضوعات ادعایی وابسته به PMD به عنوان یکی از خطوط قرمز کشورمان است که حفظ آن می‌تواند توافق را به خطر انداخته و زمینه را برای امنیتی‌سازی پرونده هسته‌ای ایران و کشاندن آن به شورای امنیت سازمان ملل از طریق شورای حکام فراهم کند. این موضوعی بود که محمد اسلامی روز گذشته در نشست مشترک با گروسی با تاکید بر اینکه پرونده موارد ادعایی باید برای همیشه بسته شود بر آن صحه گذاشت. 

از نکات مهمی هم که گروسی در تهران مطرح کرد می‌توان به این بخش از مواضع او اشاره کرد که دورنمای احیای توافق هسته‌ای سال 2015 در صورتی که ایران و آژانس درباره مسائل پادمانی باقیمانده تفاهم نداشته باشند، دشوار است. ادعای مدیرکل آژانس در استقلال عمل آژانس و تاثیر نپذیرفتن از ادعاهای رژیم صهیونیستی از دیگر اظهارات مهم گروسی بود. این در حالی است که مدیرکل آژانس پیش از سفر به تهران با نفتالی بنت، نخست‌وزیر اسرائیل مشورت و رایزنی کرده و قرار است بنت و گروسی یک تماس هم پس از بازگشت مدیرکل آژانس از تهران داشته باشند!

 

* اسلامی چه گفت؟

محمد اسلامی، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی دیروز شنبه ۱۴ اسفندماه پس از دیدار و گفت‌وگو با «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که برای سومین بار در دولت سیزدهم به تهران سفر کرده، در جمع خبرنگاران به تشریح گفت‌وگوهای انجام شده پرداخت.

 اسلامی گفت: امروز با آقای گروسی مسائل باقیمانده در سفرهای گذشته و سفر همکاران ما به وین را که مورد گفت‌وگو قرار گرفته بود، مرور کردیم و به یک جمع‌بندی رسیدیم. مدارکی را که باید بین سازمان انرژی اتمی و آژانس مبادله شود، حداکثر تا خرداد ارائه می‌دهیم و 2 هفته قبل از روز بازاجرا که جزو مفروضات مذاکرات وین است، اینها باید حل‌و‌فصل شود و همان‌گونه که در توافق برجام مورد تصمیم‌گیری قرار گرفته بود، مجدد مورد تصمیم‌گیری و بسته شدن قرار بگیرد. وی گفت: تاکید ما و آژانس و آقای گروسی این است که این مسائل باید در روال طبیعی و در چارچوب مقرراتی خودش انجام‌ شود و هیچ نفوذ سیاسی و لابی‌گری و دخالتی که بتواند در تصمیمات آژانس برای رفتار و تعاملش با ایران تاثیر بگذارد، نباید راه پیدا کند و در یک مسیر کاملا حرفه‌ای و رفتاری در چارچوب ضوابط آژانس این مسائل را دنبال کنیم. معاون رئیس‌جمهور ادامه داد: بسیار خوشبین و امیدواریم در برابر نفوذهایی که دشمنان ما بر سر راه توسعه کشور ایجاد کردند، حرکت‌های مخربی که انواع و اقسام آن را کشور ما تجربه کرده که نمونه بارز آن اقدامات تروریستی و ترور دانشمندان هسته‌ای بوده، همان‌طور که در گذشته ایشان محکوم کرده، این مسیر و تعامل جدید و این رفتار جدیدی که با آژانس پایه‌گذاری می‌کنیم منجر به سرعت بخشیدن به برنامه توسعه هسته‌ای ایران شود. بویژه اینکه ایران برای توسعه فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای خودش برنامه بلندمدتی دارد و این برنامه بلندمدت که در این ماه‌ها تهیه شده و در دولت سیزدهم نصب‌العین قرار خواهد گرفت، اینها ملاک عمل است و آژانس از ظرفیت قانونی و تکالیف قانونی خودش که برای پشتیبانی، شتاب بخشیدن و حمایت و مساعدت برای توسعه برنامه‌های صلح‌آمیز است، استفاده حداکثری را خواهد کرد. معاون رئیس‌جمهور عنوان کرد: امیدواریم روند توسعه و همکاری‌ها یک روند طبیعی، کاملا غیرسیاسی و حرفه‌ای باشد و ملت ایران بتواند آثار آن را در زندگی خود مشاهده کند. اسلامی درباره تهدیدات مستمر رژیم صهیونیستی علیه تاسیسات هسته‌ای ایران گفت: رژیم جعلی اسرائیل که حکم روشنی دارد. آنها اساسا تابع هیچ‌گونه قوانین و مقرراتی نیستند و بیشترین مزاحمت‌ها را سر راه برنامه هسته‌ای ایران انجام داده و گستاخانه مرتب ایران را تهدید می‌کنند و تاکنون نتیجه نگرفته و در آینده هم هرگز نخواهند گرفت.

 

* موارد ادعایی باید برای همیشه بسته شود

رئیس سازمان انرژی اتمی همچنین در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه یک سال است در حال توضیح درباره ادعاهای مطرح شده هستیم،‌ این بار قرار است چه اتفاقی بیفتد که تضمینی باشد و این موضوع حل شود، بیان کرد: فلسفه وجودی برجام و مذاکراتی که انجام شد صرفا برای دفع و رفع این اتهامات از سر کشور بود. ایجاد برنامه‌های توطئه‌آمیز که توسط صهیونیست‌ها مدیریت و هدایت می‌شود، متاسفانه انتها نداشته و دلیل شکل‌گیری برجام هم عبور از همین موانع ادعایی بوده است که سال ۲۰۱۵ بسته شده است ولی باز مجددا شیطنت‌ها ادامه یافته و در این مقطع که مذاکرات وین در حال انجام است و در مراحل پایانی قرار گرفته، به همین دلیل روشن و واضح، این یکی از خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران است که این موارد ادعایی باید برای همیشه بسته شود و بیش از این مزاحمت سر راه ملت ایران و کشور ایجاد نکند. وی گفت: براساس توافقی که بین ما و آژانس حاصل شده و مذاکراتی که در هفته‌های گذشته بین ما و گروسی انجام شد و امروز در بیانیه‌ای این توافق را اعلام می‌کنیم، گام‌هایی برداشته خواهد شد که در تعامل با یکدیگر و به صورت مساعدت متقابل و ارائه مدارک و مستندات، این ابهام را از سر کشور برطرف کند و به سمت بسته شدن برود. اسلامی توضیح داد: ما تا خرداد که یک فاز از فازهای توافق وین است، ان‌شاءالله این را انجام می‌دهیم و اگر کسی باز مزاحمتی سر راه ما ایجاد کند و بخواهد با تولید اطلاعات جعلی مانعی بر سر راه پیشرفت شود، اختیار داریم از ابزار خود استفاده کنیم و اجازه ندهیم تجربه گذشته دوباره تکرار شود. 

 

* گروسی چه گفت؟

«رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم در نشست خبری مشترک تصریح کرد: چند موضوع خاص مانده که باید در مقابل شورای حکام شفاف‌سازی می‌کردیم و مدت‌ها این مسائل حل نشده بود و ۲ طرف تلاش کردند در رابطه با این مسائل شفاف‌سازی کنند‌ که تا پیش از این در این باره موفقیتی نداشتیم. به همین خاطر تلاش کردیم رویکرد عملگرایانه‌ای داشته باشیم. وی در این کنفرانس خبری افزود: این امر از چند جهت مهم است که امروز به ۲ مورد اشاره می‌کنم. اول اینکه بر کسی پوشیده نیست در حالی که اینجا در حال مذاکره هستیم، مذاکرات مرتبطی با این مذاکرات درباره احتمال بازگشت ایران و بقیه کشورها به برجام در وین در حال انجام است. این ۲ روند بسیار به هم وابسته و متصل است. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با اشاره به این موارد افزود: در صورتی که ایران و آژانس درباره مسائل پادمانی باقیمانده تفاهم نداشته باشند، تصور اینکه توافق جامع درباره برجام به نتیجه برسد، بسیار دشوار است. گروسی گفت: بسیار مهم است به درک متقابلی برای آینده همکاری‌های فشرده برسیم که همراه با حرفه‌ای‌گری باشد و متخصصان بتوانند درباره مسائل باقیمانده شفاف‌سازی کنند. نکته دوم اینکه امیدوارم رو به جلو باشد و گذشته را در نظر نگیرد. انرژی هسته‌ای قابلیت‌های فراوانی دارد که برای توسعه کشورها از جمله ایران بسیار مهم است. با در نظر گرفتن تمام وقایعی که در دنیا رخ می‌دهد مثل گرمایش زمین، تولید انرژی و... به این نتیجه می‌رسیم که تولید انرژی متناسب با شرایط فعلی محیط‌زیست که انرژی اتمی هم جزو آن است می‌تواند حائز اهمیت باشد. گروسی اضافه کرد: برای حرکت سریع‌تر به سمت آینده و پیشبرد همکاری‌های ایران و آژانس متعهد هستیم بیش از گذشته رو به جلو حرکت کنیم تا جامعه ایران از توسعه و رفاه و پیشرفت ناشی از انرژی هسته‌ای بهره‌مند شود. وی در پاسخ به سوالی درباره انتشار گزارش‌های محرمانه ایران به آژانس و بحث اصل محرمانگی اظهار داشت: بارها این سوال را از خود پرسیدم. متأسفانه برخی اعضا به پروتکل‌های محرمانگی احترام نمی‌گذارند و این باعث تأسف است. اعضای فراوانی را در آژانس داریم و شاید برخی از آنها قبل از اینکه گزارش به صورت رسمی منتشر شود، محتوای گزارش را در اختیار دیگرانی که دسترسی به آن ندارند، قرار دهند. مدیرکل آژانس درباره مکانیسم‌های آژانس برای جلوگیری از این قضیه اظهار داشت: بحث‌های بسیاری در آژانس مطرح شده که چطور می‌توانیم امنیت اسناد را تقویت و قوانینی ایجاد کنیم و حتی پیشنهادی بود که وب‌سایت امنی ایجاد کنیم ولی با وجود این اقدامات وقتی کسی بخواهد اطلاعات را برملا کند نمی‌توان کاری صورت داد. گروسی در پاسخ به پرسشی درباره تهدیدات مستمر رژیم صهیونیستی علیه برنامه هسته‌ای ایران نیز گفت: تمرکز آژانس بر همکاری با ایران است و اگر در جامعه بین‌المللی بنگرید مثال‌های مشابهی مثل وضعیت ایران و اسرائیل است و این گونه مخاطرات اجتناب‌ناپذیر است ولی آژانس همیشه با آرامش و حرفه‌ای‌گری کار خود را انجام می‌دهد. مدیرکل آژانس بین‌‌المللی انرژی اتمی در پاسخ به این سوال که تا چه زمانی قرار است اسرائیل پرونده‌سازی علیه ایران مطرح کند و آژانس بررسی کند، خاطرنشان کرد: دستور کار آژانس تحت تأثیر هیچ کشور و طرف ثالثی دیکته و رهبری نمی‌شود و وقتی برای مثال درباره ایران اطلاعاتی به دست ما می‌رسد که منجر به سوال و شبهاتی می‌شود ما آنها را مستقیم با آژانس مطرح می‌کنیم و کار ما تحت تاثیر و دیکته و کنترل هیچ کشور ثالثی نیست. آنچه مهم است، حفظ استقلال آژانس است و فشار همیشه از سوی دیگر کشورها و طرف‌ها وجود دارد ولی ما تسلیم نمی‌شویم و اعتنا نمی‌کنیم و به حرکت خود ادامه می‌دهیم. وی بیان کرد: به شما اطمینان می‌دهم آژانس همواره استقلال خودش را حفظ خواهد کرد و قضاوت آژانس همواره مستقل از نظرات کشورهای ثالث خواهد بود. 

 

* روسیه درباره برجام از آمریکا تضمین کتبی خواست

وزیر خارجه روسیه دیروز شنبه در اظهاراتی درباره تحریم‌های اعمال شده از سوی آمریکا علیه مسکو در پی حمله به اوکراین، گفت روسیه تضمینی می‌خواهد که روابط اقتصادی‌ تحت برجام این کشور با ایران از این تحریم‌ها مصون بماند. طبق ادعای رویترز، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه دیروز در جمع خبرنگاران درباره تحریم‌های جدید اعمال شده آمریکا علیه روسیه در پی حمله این کشور به اوکراین گفت: ما تضمینی می‌خواهیم که این تحریم‌ها به هیچ وجه روابط تجاری- اقتصادی و سرمایه‌گذاری مقرر در برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را تحت تاثیر قرار ندهد. او در این باره ادامه داد: ما خواستار تضمینی کتبی شده‌ایم که روند فعلی آغاز شده توسط آمریکا به هیچ وجه به حق ما برای تجارت، همکاری اقتصادی و سرمایه‌گذاری و همکاری نظامی- فنی آزاد و کامل با این کشور اسلامی (ایران) آسیبی وارد نکند. وزیر خارجه روسیه همچنین گفت: طبق توافق هسته‌ای، روسیه و چین مجاز خواهند بود طبق مقررات عدم اشاعه تسلیحات هسته‌ای، به ایران در پیشبرد برنامه هسته‌ای غیرنظامی‌اش کمک کنند و تحریم‌ها اثری بر این پروژه‌ها نخواهد داشت. او علاوه بر این گفت: هنوز موضوعات متعددی وجود دارد که همکاران ایرانی ما خواستار شفافیت بیشتر آنها هستند و اینها از نظر ما خواسته‌های منصفانه‌ای هستند. 

***

مهدی جابری: کاخ ویلای متعلق به مؤسس یک بانک خصوصی که به حریم رودخانه کرج تجاوز و بخشی از کوه را تصرف کرده بود، با صدور رای قضایی و تاکید رئیس قوه‌ قضائیه تخریب شد تا ثابت شود دستگاه قضا برای آزادسازی بستر رودخانه‌ها و رفع تصرف از منابع طبیعی با صاحبان ثروت و قدرت تعارف ندارد. 

به گزارش «وطن‌امروز»، گام دوم آزادسازی حریم رودخانه کرج که تصرفات اشخاص حقیقی و نهادهای عمومی غیردولتی را نشانه رفته است، روز گذشته در حضور مقامات قضایی و پلیسی، مدیران شهری و استانی و اصحاب رسانه با تخریب یک کاخ ویلای تجملاتی پیگیری شد؛ ساختمانی که متعلق به مالک یکی از مراکز بزرگ و مهم تجاری کشور و موسس یک بانک خصوصی بود. 

حسین فاضلی‌هریکندی، رئیس کل دادگستری البرز در جمع خبرنگاران گفت: این بنای بزرگ دست‌کم 4 جرم و تخلف را به صورت همزمان مرتکب شده بود؛ اول اینکه هزار و 142 متر مربع از بستر و 508 مترمربع از حریم رودخانه را تصرف کرده بود. تخلف دوم تصرف 652 مترمربع از اراضی ملی و منابع طبیعی است و متاسفانه در روند ساخت و نوسازی این بنا، 50 متر از کوه را تراشیده بودند و بخشی از کوه در داخل بنا قرار داشت(!) جرم سوم در ساخت این بنا تجاوز به حریم انتقال برق بود و تخلف چهارم به تغییر کاربری غیرمجاز مربوط است. وی افزود: بخشی از بنای قدیمی این ملک، باغ بوده است که به بهانه نوسازی و با قطع درختان، اقدام به ساخت و توسعه غیرقانونی ویلا کرده بودند. 

فاضلی‌هریکندی ادامه داد: پرونده‌های متعددی برای این ملک به واسطه تصرفات غیرقانونی در منابع طبیعی و ساخت‌وساز غیرمجاز در جریان بود که بهمن‌ماه امسال رای شعبه 13 دادگاه تجدیدنظر درباره آن صادر شد. سپس گزارش مکتوب و تصویری آن را برای رئیس قوه ‌قضائیه ارسال کردیم که ایشان بلافاصله بعد از بررسی موضوع، دستور تخریب ملک را صادر کرد. اکنون با گذشت 4 روز از آن دستور، شاهد اجرای قانون بدون تبعیض و مماشات هستیم. رئیس کل دادگستری البرز تاکید کرد: این بنای بزرگ و متجاوز به منابع طبیعی، نمادی از تخلفات متعدد و گسترده در حاشیه رودخانه کرج بود که از امروز دیگر نشانی از آن نیست و قطعا این مسیر تا حذف کامل همه تصرفات و ساخت‌وسازهای غیرمجاز ادامه خواهد یافت. 

 

* آزادسازی 84 هزار مترمربع از حریم رودخانه

فاضلی‌هریکندی همچنین در مصاحبه با «وطن‌امروز» اظهار کرد: تا امروز 84 هزار مترمربع از بستر و حریم رودخانه کرج آزادسازی شده که از این میزان، 44 هزار مترمربع مربوط به رفع تصرفات 18دستگاه حاکمیتی و نهاد عمومی است و 40 هزار مترمربع نیز به رفع تصرف از بناهای اشخاص حقیقی و نهادهای حقوقی غیردولتی اختصاص دارد. 

وی درباره چگونگی استفاده عمومی بعد از آزادسازی حریم رودخانه گفت: هر قسمتی از فضاهای آزادشده قابلیت استفاده عمومی داشته باشد، در اختیار شهرداری کرج (در محدوده شهر) یا دستگاه‌های دولتی (خارج از محدوده شهر کرج) قرار می‌گیرد تا برای ساخت تفرجگاه عمومی برنامه‌ریزی شود. 

رئیس کل دادگستری البرز تصریح کرد: البته قابلیت استفاده عمومی از این فضاها باید در مرحله اول توسط دستگاه‌هایی همچون محیط‌زیست، منابع طبیعی و شرکت آب منطقه‌ای استان بررسی و تایید شود، چرا که ساخت تفرجگاه عمومی نباید با ملاحظات زیست‌محیطی همراه باشد یا سلامت و امنیت شهروندان را تهدید کند. فاضلی‌هریکندی افزود: تا امروز 37هزار مترمربع از اراضی آزادشده در اختیار شهرداری کرج قرار گرفته و مراحل ساخت پارک‌رود ساحلی در بخش‌هایی از آن درحال پیگیری است. قطعا با تداوم روند آزادسازی‌ها، فضاهای بیشتری برای استفاده عمومی پیش‌بینی خواهد شد.

 

* تخریب با پرداخت خسارت در برخی موارد

وی در پاسخ به این سوال که روند مذاکره با مالکان حقیقی برای تخریب بناهای آنها چگونه است و آیا خسارتی بابت تخریب ملک به آنها پرداخت می‌کنید، گفت: قوانینی درباره حریم رودخانه‌ها وجود دارد که یکی مربوط به سال 1347 و دیگری برای سال 1361 است. در قانون سال 47 ذکر شده که ساخت‌وسازها باید با اجازه نهادهای ذی‌صلاح انجام شده باشد. همچنین قانون سال 61 تاکید دارد ساخت بناها منحصرا باید با اجازه وزارت نیرو باشد، بنابراین چنانچه این بناها مجوزهای لازم را از قبل داشته باشند، خسارت اعیانی (و نه عرصه) توسط دولت به آنها پرداخت می‌شود. غیر از این، هیچ خسارتی به این اشخاص پرداخت نمی‌شود و باید تخریب در هر شرایطی انجام شود.

فاصلی‌هریکندی در واکنش به این موضوع که آیا به این کاخ‌ویلا نیز خسارتی پرداخت شده است، ادامه داد: خیر! با توجه به اینکه همه اقدامات در روند نوسازی و ساخت‌وساز این بنا غیرقانونی بوده است، هیچ  خسارتی پرداخت نشده و نخواهد شد. 

رئیس کل دادگستری البرز با بیان اینکه تاکنون 22 ملک مربوط به اشخاص حقیقی رفع تصرف شده است، افزود: جای خوشحالی است که در بیشتر این موارد شاهد اقدام داوطلبانه مالکان برای رفع تصرف و آزادسازی حریم رودخانه بوده‌ایم، البته در طول ماه‌ها و هفته‌های اخیر اخطارهای متعددی به همه مالکان حقیقی و حقوقی داده شده است و امیدواریم دیگر افراد حقیقی نیز همکاری لازم را برای رفع تصرف داشته باشند، در غیر این صورت خیلی سریع و قاطعانه از ابزارهای قانونی استفاده می‌کنیم. 

فاضلی‌هریکندی در پاسخ به اینکه تکلیف رستوران‌ها و باغ‌های پذیرایی در حاشیه رودخانه کرج چیست، اظهار داشت: همه رستوران‌ها و فضاهای ارائه خدمات پذیرایی که در حریم رودخانه هستند باید تخریب شوند و جزو مالکان حقیقی محسوب می‌شوند، البته همه رستوران‌های این مسیر به طور کامل به حریم قانونی رودخانه تجاوز نکرده‌اند و در مواردی فقط بخشی از آنها در حریم قرار دارند. بنابراین فقط بخش‌هایی که غیرمجاز ساخته شده‌اند تخریب می‌شوند. 

وی ادامه داد: 25 رستوران در مسیر رودخانه کرج وجود دارند که 5 رستوران باید به طور کامل تخریب شوند و اکثر رستوران‌ها با تخریب بخش کوچکی از آنها، امکان ادامه فعالیت خواهند داشت.

 

* شناسایی 1000 ملک خصوصی در حریم رودخانه

رئیس کل دادگستری البرز در بخش دیگری از اظهارات خود با بیان اینکه آزادسازی اراضی ملی و حریم رودخانه در بخش خصوصی طی ۳ مرحله انجام می‌شود، گفت: از پل حامی تا محدوده بیلقان ۱۰۰ ملک شناسایی شده است؛ از بیلقان تا سد امیرکبیر ۴۲۳ ملک ‌و از بالای سد تا تونل کندوان نیز همین تعداد شناسایی شده است. 

فاضلی‌هریکندی افزود: رئیس دستگاه قضا دستور ویژه صادر کرده‌ است که در روند تخریب بناهای متخلف اشخاص حقیقی و حقوقی بدون هرگونه ملاحظه، مماشات و خط قرمز حرکت شود. امروز در تخریب این ابر ویلا علاوه بر نمایندگان رسانه‌ها، تعدادی از نمایندگان تشکل‌های غیردولتی نیز ناظر اجرای بدون خط قرمز قانون هستند. 

 

* دادستان کرج: اجازه تصرف مجدد را نمی‌دهیم

دادستان عمومی و انقلاب کرج نیز در حاشیه مراسم آزادسازی حریم رودخانه گفت: ۱۹ دستگاه حاکمیتی در مسیر رودخانه دارای بناهایی بودند که آزادسازی ساختمان‌های ۱۸ مورد از آنها انجام شده است. بنا به اعلام ایسنا، حسن مددی افزود: امیدواریم تا ۳ ماهه اول سال بعد شاهد اجرای کامل این طرح باشیم تا مردم بتوانند از برکات آن استفاده کنند. 

وی تاکید کرد: بعد از اینکه همه ساختمان‌های مدنظر در طرح آزادسازی بستر و حریم رودخانه کرج انجام و نخاله‌ها و ضایعات جمع‌آوری شد، دیگر اجازه تصرف نخواهیم داد و اگر این اتفاق بیفتد، برخوردها شدیدتر خواهد بود. 

مددی ادامه داد: یک هتل نیز در مسیر آزادسازی قرار دارد و چون میراث فرهنگی اعلام کرده است این بنا ارزش میراثی دارد، در حال بررسی وضعیت آن هستیم.

گروه اقتصادی: با بررسی آمارها و گزارشات، میزان عایدی دولت از محل اصلاح ارز ترجیحی - که اصطلاحا به ارز 4200 تومانی معروف شد - با احتساب قیمت دلار نیمایی (حدود 23 هزار تومان) و در نظر گرفتن میزان اختصاص (18 میلیارد دلار ارز 4 هزار و 200 تومانی) 360 هزار میلیارد تومان است اما بر اساس لایحه تقدیمی دولت قرار بود تنها 175 هزار میلیارد تومان از اصلاح ارز ترجیحی بین مردم در سال آینده بازتوزیع شود ولی حالا بنا بر آخرین مصوبات کمیسیون تلفیق مجلس، میزان کل یارانه در نظر گرفته شده برای ارز ترجیحی یا حاصل از اصلاح آن در بودجه سال آینده قریب به 250 هزار میلیارد تومان است و اختیار نحوه تخصیص یارانه به شکل بن‌کارت یا به صورت دلاری به دولت سپرده شده است. 

به گزارش «وطن‌امروز»، چالش میان دولت و مجلس در موضوع ارز ترجیحی به جایی رسید که کمیسیون تلفیق به تخصیص ۹ میلیارد دلار ارز ترجیحی برای واردات کالا‌های اساسی و دارو و حدود ۳ میلیارد دلار به صورت ریالی جهت خرید گندم برای سال آینده رای داد. هر چند در ادامه و در صحن علنی مجلس، اختلافات بین نمایندگان و کمیسیون تلفیق بالا گرفت و تصمیم‌گیری بر سرنوشت ارز ترجیحی دوباره به کمیسیون تلفیق واگذار شد. 

نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی دیروز و در روند بررسی بخش درآمدی لایحه بودجه ۱۴۰۱، جزء ۲ بند الحاقی تبصره یک لایحه بودجه را بررسی و تصویب کردند. بر اساس این مصوبه، دولت و دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب 8/۷/1386 از جمله بانک مرکزی مجاز به تخصیص، فروش، تهاتر یا مبادله منابع ارزی حاصل از صادرات نفت، گاز، میعانات گازی، فرآورده‌های نفتی و گازی و سایر منابع به غیر از نرخ سامانه معاملات الکترونیکی (ETS) نیستند. در صورت تصویب جزء یک بند الحاقی یک که بخش هزینه‌ای لایحه به شمار می‌رود، معادل ۹ میلیارد دلار موضوع ردیف ۱۸ جدول مصارف تبصره ۱۴ این قانون برای تامین کالا‌های اساسی، دارو و تجهیزات مصرفی پزشکی و بر اساس نرخ ارز ترجیحی اختصاص می‌یابد.

حجت‌الاسلام سید محمدرضا میرتاج‌الدینی، نایب‌رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی با اشاره به آخرین خبر‌ها از تعیین تکلیف ارز ۴۲۰۰ تومانی در بودجه ۱۴۰۱ کل کشور گفت: با تصمیم مجلس، در لایحه ۱۴۰۱ ارز ترجیحی با نرخ ۴۲۰۰ تومان نخواهیم داشت. 

وی افزود: دولت در لایحه پیشنهادی ارز ۴۲۰۰ تومانی را حذف کرده و به جای آن حدود ۱۷۸ هزار میلیارد تومان یارانه ریالی اختصاص داده بود که ۶۶ هزار میلیارد تومان آن برای جبران حذف ارز ترجیحی کالا‌های اساسی و ۱۰۲ هزار میلیارد نیز برای خرید تضمینی گندم و دارو اختصاص پیدا کرده است. 

میرتاج‌الدینی عنوان کرد: کمیسیون تلفیق مجلس یارانه ریالی دولت را به ۲۵۰ هزار میلیارد تومان رساند تا میزان یارانه حمایتی در هر ۳ حوزه حمایت نقدی، خرید تضمینی گندم و دارو افزایش پیدا کند. 

نایب‌رئیس کمیسیون برنامه و بودجه با بیان اینکه ۹ میلیارد دلاری که مجلس تصویب کرد در حقیقت در قالب همین ۲۵۰ هزار میلیارد تومان خواهد بود، گفت: البته اینجا ابهامی که وجود داشت این بود که آیا ۹ میلیارد دلار با ارز ۴۲۰۰ تومانی باشد یا نرخ ETS که با توجه به رد پیشنهاد یکی از نمایندگان مبنی بر ۹ میلیارد دلار با ارز ۴۲۰۰ تومانی، بنابراین صحبت ارز ۴۲۰۰ تومانی تمام شد، منتها حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی به معنای حذف یارانه نیست و یارانه به شکل ریالی به مصرف‌کننده نهایی که مردم هستند، در قالب کارت خرید کالا و نه یارانه نقدی اختصاص پیدا می‌کند. 

وی افزود: در واقع ۶۶ هزار میلیارد تومانی که برای جبران حذف ارز ترجیحی در بودجه سال آینده اختصاص داده شده، به شکل کارت اعتباری خرید کالا در اختیار یارانه‌بگیران قرار خواهد گرفت. 

بر اساس مصوبه کمیسیون تلفیق در بند الحاقی یک مربوط به بخش هزینه‌ای این تبصره آمده است: معادل مبلغ ۹ میلیارد دلار موضوع ردیف ۱۸ جدول مصارف تبصره ۱۴ این قانون برای تأمین کالاهای اساسی، دارو و تجهیزات مصرفی پزشکی و بر اساس نرخ ارز ترجیحی اختصاص می‌یابد. 

 

* یارانه ۲۵۰ هزار میلیارد تومانی؛ طرح دولت یا کمیسیون تلفیق؟

این سوالی است که پیش از این در دی‌ماه توسط حمید پورمحمدی، معاون امور اقتصادی سازمان برنامه و بودجه در گفت‌وگوی ویژه خبری به آن پاسخ داده شده بود. پورمحمدی در آن برنامه اظهار داشت: میزان یارانه‌ای که سال آینده دولت پرداخت آن را پیش‌بینی کرده است در مجموع ۲۵۰ هزار میلیارد تومان خواهد بود. 

اما در صحبت‌های میرتاج‌الدینی، نایب‌رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس بیان شده است که کمیسیون تلفیق مجلس یارانه ریالی دولت را به ۲۵۰ هزار میلیارد تومان رساند تا میزان یارانه حمایتی در هر ۳ حوزه حمایت نقدی، خرید تضمینی گندم و دارو افزایش پیدا کند. 

حال سوال اینجاست: کمیسیون تلفیق، برنامه دولت برای یارانه ۲۵۰ هزار میلیارد تومانی را ابتکار خود می‌داند؟ آیا کمیسیون تلفیق رای به حذف دلار ۴۲۰۰ داده است، آن هم در شرایطی که چند روز قبل، رئیس این کمیسیون با قاطعیت بر عدم حذف ارز ترجیحی تاکید داشت؟ با توجه به صحبت‌های میرتاج‌الدینی، باید سال آینده منتظر یارانه سوم باشیم یا همچنان تداوم سیاست ارزی فعلی را شاهد خواهیم بود؟  

چند هفته‌ای است ماجرای خصوصی‌سازی باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس نقل محافل ورزشی و بورسی شده است؛ امری که سال‌های زیادی است مطرح شده و به شکل‌های مختلف در طول این سال‌ها تلاش‌هایی برای تحقق آن شده است. در نهایت در روز‌های اخیر قرار بر این شد ۱۰ درصد سهام سرخابی‌ها در بورس واگذار شود؛ اتفاقی که البته به گفته برخی کارشناسان، خصوصی‌سازی به معنای دقیق کلمه نیست، بلکه صرفا تلاشی برای رفع و رجوع مشکلات این 2تیم برای کسب مجوز حرفه‌ای از AFC برای حضور در لیگ قهرمانان آسیاست. به گفته کارشناسان، در این فرآیند اساسا خصوصی‌سازی انجام نمی‌شود و مدیریت و مالکیت هر ۲باشگاه در اختیار دولت باقی می‌ماند. این یعنی باز هم نهادهای فوتبالی بین‌المللی می‌توانند نسبت به مالکان و نحوه مدیریت ۲ باشگاه ایراد وارد کرده و مانع فعالیت آنها شوند. همچنین این اقدام به معنای عرضه اولیه نیست و پس از پذیره‌نویسی آنها که یکشنبه هفته آینده رخ می‌دهد، نماد ۲ باشگاه بسته شده و سرمایه آورده سهامداران بلوکه می‌شود تا مادامی که مراحل فرآیند افزایش سرمایه این 2 باشگاه انجام شود. این یعنی در یک بازه زمانی کوتاه‌‌مدت هیچ آورده‌ای برای باشگاه‌ها که با بحران مالی دست و پنجه نرم می‌کنند، نخواهد داشت. 

در همین رابطه روز گذشته نشست خبری پذیره‌‌نویسی سهام سرخابی‌ها در محل وزارت اقتصاد با حضور رئیس سازمان خصوصی‌سازی، مدیرعامل فرابورس ایران و مدیران ۲ باشگاه استقلال و پرسپولیس برگزار شد. در ابتدای نشست خبری پذیره‌نویسی سهام ۲ باشگاه استقلال و پرسپولیس در فرابورس، حسین قربان‌زاده، رئیس سازمان خصوصی‌سازی گفت: ورود این ۲ باشگاه به بازار سرمایه اتفاقی است که سال‌هاست منتظرش بودیم. 

مدیرعامل فرابورس ایران نیز در ادامه این نشست با اشاره به اینکه پروژه ورود این ۲ باشگاه به بازار سرمایه، بزرگ و پرچالش بود، گفت: ورود من به فرابورس با آغاز جدی این پروژه همراه شد. همکاری سازمان خصوصی‌سازی و باشگاه‌های پرسپولیس و استقلال بسیار عالی و ستودنی بود. 

میثم فدایی در ادامه عنوان کرد: محیط قانونی فعالیت ۲باشگاه در بازار سرمایه را برای هر ۲ باشگاه تبیین کردیم. موارد افشای اطلاعات هر ۲ باشگاه نیز به طور کامل انجام شده است.  فدایی گفت: از همه دست‌اندرکاران و مردم خواهشمندیم در معاملات از ایجاد هر گونه هیجان خودداری کنند، ایجاد هیجان در هر سهمی شامل قانون مقابله با تخلفات سازمان بورس می‌شود. 

مدیرعامل فرابورس ایران خبر داد: با هماهنگی سازمان خصوصی‌سازی در عرضه اولیه سهام، هر سهام‍دار خرد می‌تواند برای خرید سهام هر کدام از باشگاه‌ها ۳۰۰ هزار تومان درخواست ثبت کند. 

او گفت: فرابورس یک پلتفرم خرید و فروش سهام است و توصیه به خرید و فروش هیچ سهامی ندارد. مدیرعامل فرابورس درباره نظارت‌های حاکم بر روند معاملات سهام سرخابی‌ها و سایر مسائل مهم در روند پذیره‌نویسی سهام گفت: عددی که فردا در پذیره‌نویسی سهام سرخابی‌ها به عنوان قیمت عرضه اولیه تعیین می‌شود، توسط کارشناسان رسمی دادگستری و هیات واگذاری تایید شده است. 

فدایی در ادامه تصریح کرد: از این به بعد مدیران باشگاه‌ها به فعالیت‌های اقتصادی برای بهبود وضعیت درآمدی بپردازند و اجازه دهند قیمت‌گذاری را بازار انجام دهد. مانند سایر سهام مورد معامله در بازار سهام، نظارت دائمی بر روند معاملات این ۲ سهام وجود دارد و در صورت بروز هرگونه دستکاری قیمتی، معاملات تایید نمی‌شود.

گروه اقتصادی: از آغاز حمله نظامی روسیه به اوکراین، قیمت انرژی در آمریکا و اروپا با سرعتی بی‌سابقه در حال افزایش است، چرا که تحریم‌های غرب علیه صنایع مالی و کشتیرانی روسیه عرضه انرژی از سمت این کشور را با اختلال روبه‌رو کرده است.

طبق آخرین آمار، میانگین قیمت هر گالن بنزین پس از 7سنت افزایش در روز پنجشنبه، در پمپ‌بنزین‌های آمریکا 9 سنت افزایش یافت و به 3.84 دلار رسید. یک هفته پیش، رانندگان به طور متوسط 26 سنت کمتر برای هر گالن پرداخت می‌کردند. این بزرگ‌ترین افزایش قیمت در کوتاه‌مدت از سال 2000 است. همچنین قیمت گاز طبیعی در اروپا به بیش از ۲۴۰۰ دلار در هر ۱۰۰۰ مترمکعب یعنی بالاترین سطح خود رسید.

کارشناسان می‌گویند افزایش قیمت‌ها می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر شهروندان آمریکایی داشته باشد. اگر چه رشد اخیر دستمزد برخی شهروندان آمریکایی آنها را از افزایش قیمت‌ها مصون داشته است اما بنزین به تنهایی در یک‌چهارم از افزایش 6.1 درصدی تورم در 12 ماه گذشته نقش داشته است. از طرف دیگر با افزایش قیمت انرژی، هزینه حمل‌و‌نقل کالا افزایش می‌یابد و زنجیره تامین بیش از پیش متزلزل خواهد شد.

کارشناسان معتقدند تحریم‌های شدید اقتصادی از سوی کاخ سفید، اتحادیه اروپایی و ژاپن، سیستم مالی روسیه را وارد هرج و مرج کرده و تجارت بین‌المللی این کشور را بشدت محدود کرده است. بانک‌های اصلی روسیه از 8 کشور از 10 اقتصاد بزرگ جهان جدا شده‌اند. همچنین نزدیک به نیمی از کشتی‌های کانتینری جهان از پهلوگیری در بنادر روسیه منع شده‌اند و از طرف دیگر پرواز هواپیماهای روسی در آسمان اروپای غربی و بیشتر آمریکای شمالی ممنوع شده است.

اگر چه اتحادیه اروپایی که بشدت به گاز طبیعی روسیه و سایر سوخت‌های فسیلی این کشور وابسته است، تحریم‌هایی بر بخش انرژی روسیه اعمال نکرده است اما برخی شرکت‌های نفتی بین‌المللی اعلام کرده‌اند قصد دارند از سرمایه‌گذاری‌ در بخش انرژی روسیه خارج شوند. به گفته «پاتریک دی هان»، مدیر تحلیل نفت شرکت گاز بادی، بخش عمده صادرات روسیه در حال حاضر بشدت تحت تاثیر تحریم‌های اعمال شده قرار گرفته و عرضه نفت از سمت روسیه در حال حاضر بسیار دشوار شده است.

«جن ساکی» سخنگوی کاخ سفید روز جمعه گفت دولت بایدن در حال بررسی طیف وسیعی از گزینه‌ها از جمله تحریم‌ بخش انرژی روسیه به واسطه تشدید تهاجم روسیه به اوکراین است اما همچنان نگران عرضه جهانی انرژی است. وی ادامه داد: آنچه واقعا مهم است این است که ما عرضه ثابت انرژی جهانی را حفظ کنیم. ما می‌خواهیم اثرات این تحریم‌ها را بر بازارهای جهانی انرژی و پرداخت‌های انرژی مردم آمریکا به حداقل برسانیم.

کاخ سفید همچنین سه‌شنبه گذشته اعلام کرد ایالات‌متحده و دیگر قدرت‌های جهانی 60 میلیون بشکه نفت از ذخایر استراتژیک خود را برای کاهش قیمت نفت آزاد خواهند کرد اما این میزان نفت، معادل ۱۰ روز صادرات نفت خام و محصولات نفتی روسیه است و مقامات بین‌المللی می‌گویند این میزان تنها برای ایجاد ثبات در بازار انرژی به مدت 30 روز کافی است.

اگر چه جریان انتقال گاز از روسیه به اروپا ثابت است و حتی بیشتر از قبل از جنگ اوکراین برآورد شده اما تنش میان مسکو و غرب، وضعیت بلاتکلیفی را بر بازار حاکم کرده است. 

«کاوشال رامِش» تحلیلگر «ریستاد انرژی» به بلومبرگ گفته است: جریان خط لوله روسیه به صورت روز‌به‌روز ثابت بوده است اما اپراتورها نگران این مساله هستند که این انتقال تا چه مدت می‌تواند بدون وقفه ادامه یابد؛ وضعیتی که به گفته این تحلیلگر باعث «ابهام شدید» در بازار می‌شود.

تا زمانی که آب‌وهوای معتدل در ماه آوریل فرا رسد و تقاضای انرژی را کاهش دهد، سرمای هوا منجر به ادامه نگرانی‌ها در قاره سبز می‌شود. ۴۰ درصد گاز ورودی به اروپا از مبدا روسیه است و کشورهای اروپایی با افزایش قیمت‌های گاز از تابستان به دنبال کاهش عرضه روسیه تحت فشار بوده‌اند؛ کاهش عرضه‌ای که از پر شدن ظرفیت ذخایر گاز اروپا جلوگیری کرد.

از سویی قیمت بالای انرژی به بازار برق نیز منتقل می‌شود. قیمت برق در اسپانیا روز شنبه به ۳۶۶ یورو به ازای هر مگاوات ساعت رسید که بالاترین رقم از آغاز سال ۲۰۲۲ میلادی تاکنون و یکی از بالاترین ارقام در تاریخ این کشور است. قیمت برق در آلمان نیز به ۳۶۰ یورو و در ایتالیا و فرانسه به ۳۷۰ یورو رسیده است. طبق پیش‌بینی‌ها قبوض انرژی به ازای هر خانوار در سال ۲۰۲۲ در آلمان به 3400 یورو، در انگلیس بیش از 3000 یورو، در فرانسه 2800 یورو و در ایتالیا و اسپانیا تا حدود 2000 یورو خواهد رسید.

همچنین در بدترین حالت در صورتی که عرضه انرژی از سوی روسیه قطع ‌شود، قیمت انرژی تا ۷۰ درصد افزایش می‌یابد و به این ترتیب متوسط ‌درآمد خانوارهای اروپایی تا 2.5 درصد کاهش می‌یابد. هزینه زندگی در انگلیس و آلمان تا بیش از ۴ درصد و در اسپانیا، فرانسه و ایتالیا تا حدود ۳درصد افزایش می‌یابد که معادل هزینه اضافی بیش از 1.200 یورو برای هر خانوار است.

با وجود برنامه‌های اروپا برای جایگزینی گاز روسیه با سایر تامین‌کنندگان و استفاده از ذخایر استراتژیک، نه‌تنها توانایی اروپا برای پوشش تقاضا در ابهام قرار دارد، بلکه افزایش قیمت‌ها و خاموشی‌ها در برخی مناطق از محتمل‌ترین پیامدهای قطع گاز روسیه خواهد بود.

نفوذ کرملین در حوزه انرژی در برخی کشورهای اروپایی بیش از سایرین است. بر اساس داده‌های یورواستات، در آلمان، واردات از روسیه بین ۶۰ تا ۶۵ درصد مجموع گاز مصرفی را تشکیل می‌دهد، در حالی که این رقم در ایتالیا ۴۰ درصد است. اسپانیا و فرانسه در وضعیت متفاوتی قرار دارند و این ۲ کشور اگر چه در برابر افزایش قیمت در بازار انرژی آسیب‌پذیر هستند اما واردات از مغرب، تا حدودی از آنها محافظت می‌کند. فرانسه تنها غول اروپایی است که به لطف انرژی هسته‌ای با 44.4 درصد در رده پایین‌ترین کشورهای وابسته قرار دارد.

به این ترتیب کاهش فرضی عرضه به طور ناهمگونی بر هر یک از کشورهای قاره سبز تاثیرگذار است. در کشورهای کمتر وابسته، انتظار می‌رود کمبود عرضه گاز منجر به افزایش قیمت برق، هزینه گرمایش و محصولات وابسته به گاز طبیعی شود. این در حالی است که استفاده بیشتر از ذخایر و واردات از سایر کشورها به منظور جلوگیری از فروپاشی سیستم‌های خود و ممانعت از خاموشی‌ها، از اقدامات کشورهای وابسته به گاز روسیه باشد.

 

گروه سیاسی: فرمانده نیروی هوافضای سپاه با بیان اینکه محدودیت هدف نداریم و هر هدف متخاصمی را می‌توانیم مورد اصابت قرار دهیم، گفت: قدرت آتش موشکی و شلیک‌های همزمان ما ۶ تا ۷ برابر شده و زمان آمادگی‌ها و فاصله آمادگی برای شلیک هم بسیار کاهش پیدا کرده است. به گزارش «وطن‌امروز»، همزمان با اعیاد فرخنده ماه شعبان و در آستانه روز پاسدار، 2 پایگاه موشکی و پهپادی نیروی هوافضای سپاه با حضور سردار سرلشکر پاسدار حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی رونمایی و وارد چرخه عملیاتی شد. این پایگاه‌های تونلی که در دل کوه‌های مرتفع ساخته شده است، محل نگهداری سامانه‌های موشکی زمین به زمین با تجهیزات پیشرفته و نیز پهپادهای تهاجمی نفوذ‌پذیر در شبکه‌های راداری و پدافندی دشمن است که با هدایت نیروهای انقلابی جوان و با انگیزه، به دژ مستحکم ایران اسلامی در مقابل دشمنان و بدخواهان ایران اسلامی تبدیل شده است. نخستین بار است که نیروی هوافضای سپاه از یک پایگاه زیرزمینی پهپادی رونمایی می‌کند. وجود پهپادهایی با برد 2 هزارکیلومتر، سکوهای پرتاب موشک‌های دو فروندی، سکوهای پرتاب چند فروندی پهپاد با دقت و کیفیت ترکیب این سامانه‌ها که اخیراً در رزمایش پیامبر اعظم 17 به نمایش گذاشته شد، نشان از تاثیرگذاری شگفت این پایگاه‌ها در دفاع و صیانت از امنیت ایران اسلامی و ملت ایران مقابل هر تهدیدی دارد. 

فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با تقدیر از اقدامات تحولی و هوشمندانه با نگاه به آینده فناوری توسط نیروی هوافضای سپاه در پیشبرد راهبرد بازدارندگی دفاعی ایران اسلامی، گفت: زمانی از دست‌های خالی صحبت می‌کردیم و جنگیدیم، در همان مقطع هم بر جبهه دشمنان پیروز شدیم اما امروز همان ایمان را داریم، همان امام و فرمانده را داریم، همان ملت و آرمان را داریم اما به فضل الهی دست‌های‌مان پر است. سردار سرلشکر پاسدار حسین سلامی، تجلی ظهور قدرت واقعی را در موشک، پهپاد، پدافند، هواپیما و شناور عنوان و بیان کرد: ریشه این قدرت و سرشت و خلقت آن در باورها، اعتقادات و قلب و ذهن انسان‌ها است. وی با بیان اینکه قدرتی که توسط طاغوت به کسی داده شود نمی‌جنگد، گفت: ارتشی که بسیار مجهز بود، امروزی بود، توسط قدرت آمریکا در افغانستان حتی برای ۱۰ دقیقه نجنگید. فرمانده کل سپاه با تاکید بر اینکه تکیه‌گاه ما سلاح نیست، بلکه عزم، اراده و ایمان ما است، گفت: با این وجود بحمدالله به اندازه کافی سلاح‌های موثر با دانش بومی داریم. 

فرمانده نیروی هوافضای سپاه نیز در حاشیه این برنامه اظهار داشت: ما بیانی را که حضرت آقا به عنوان یک تکلیف الهی به مجموعه سپاه و نیروهای مسلح فرمودند، مبنی بر اینکه «باید قوی شوید»، به عنوان یک فرمان در مجموعه نیروی هوافضای سپاه با جدیت دنبال کردیم و با تلاش شبانه‌روزی و حمایت عزیزان موثر، بحمدالله توانستیم این حرکت را انجام بدهیم. سردار سرتیپ پاسدار امیرعلی حاجی‌زاده افزود: هم‌اکنون در این پایگاه در لحظه می‌توانیم ۶۰ فروند پهپاد را به پرواز درآوریم و به دلیل آنکه برد این پرنده‌های بدون سرنشین زیاد است و محدود نیست، محدودیت هدف نداریم و هر هدف متخاصمی را می‌توانیم مورد اصابت قرار دهیم. فرمانده نیروی هوافضای سپاه گفت: قدرت آتش موشکی و شلیک‌های همزمان ما ۶ تا ۷ برابر شده و زمان آمادگی‌ها و فاصله آمادگی برای شلیک هم بسیار کاهش پیدا کرده است. سردار حاجی‌زاده، حرف زدن دشمن از قدرت پهپادی سپاه را نشانه افزایش تنوع قدرت ایران توصیف و خاطرنشان کرد: یک روز دشمن از هسته‌ای ما حرف می‌زند، چندی است راجع به موشکی می‌گوید و این یعنی قدرت سیاسی آنها توزیع شده است. 

گروه سیاسی: رئیس‌جمهور با بیان اینکه دولت در عرصه سیاست خارجی به دنبال برقراری توازن در روابط خارجی است و به هیچ وجه سیاست خارجی کشور را محدود نخواهد کرد، اظهار داشت: امید ما به معجزه در وین نیست. دنبال رفع تحریم‌ها هستیم و خواهیم بود اما مهم‌تر از آن دنبال خنثی کردن تحریم‌ها هستیم. 

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابراهیم رئیسی شامگاه جمعه در پایان سفر به استان گلستان در جمع خبرنگاران در تشریح دستاوردهای این سفر گفت: نیازها و مشکلات گلستان از چندی قبل در نشست‌های کارشناسی با مسؤولان استان و مسؤولان مرتبط در دولت بررسی شده و مصوبات لازم برای رفع این مشکلات تهیه و در نهایت در جلسه‌ای با حضور معاون اول رئیس‌جمهور نهایی شده بود. رئیس‌جمهور همچنین درباره برنامه دولت برای بهره‌گیری از ظرفیت کریدور شمال- جنوب برای توسعه شرق استان خزر و نقش این منطقه در سیاست گسترش روابط همسایگی دولت گفت: دولت تعامل با همه کشورهای دنیا را با اولویت کشورهای همسایه در دستور کار قرار داده است. رئیسی افزود: امروز روابط با همسایگان متناسب با ظرفیت‌های موجود نیست و تعاملات اقتصادی و تجاری ما با کشورهای همسایه می‌تواند در سطحی بسیار بالاتر باشد. در سفرهایی که در مدت سپری شده از آغاز فعالیت دولت به کشورهای همسایه داشتم بیش از پیش این مساله برای بنده محرز شد که ظرفیت‌های روابط همسایگی کشور آنچنان که باید در عمل محقق نشده است. وی اظهار داشت: در سفر به ترکمنستان که اتفاقا با همین استان گلستان هم همسایه است، با مذاکرات انجام شده به این نتیجه رسیدیم که ظرفیت‌های زیادی برای ارتقای سطح روابط وجود دارد و یکی از این ظرفیت‌ها همین قرارداد سوآپ گازی بود که باعث می‌شود دیگر در مناطق شمال کشور قطع گاز نداشته باشیم. 

رئیسی با بیان اینکه برخی، اقدامات دولت در گسترش روابط همسایگی و تقویت روابط با کشورهای منطقه را تفسیر به نگاه به شرق می‌کنند، تصریح کرد: حرف ما این است که در روابط خارجی باید توازن برقرار شود. در گذشته نگاه به غرب در عرصه سیاست خارجی سنگین شد و کشور معطل امید به دستان غربی‌ها شده بود. رئیس‌جمهور خاطرنشان کرد: کشور را نمی‌توان محدود به روابط با کشورهایی خاص کرد. کشور باید پیش برود. به عنوان مثال در مذاکرات هسته‌ای امید ما اول به خدا و بعد مردم ایران است. امید ما به معجزه در وین نیست. دنبال رفع تحریم‌ها هستیم و خواهیم بود اما مهم‌تر از آن دنبال خنثی کردن تحریم‌ها هستیم. رئیسی گفت: قرارگاهی تشکیل شده که بسیار فعال عمل کرده و اعداد و ارقام به دست آمده در عرصه صادرات نفتی و غیرنفتی گواه موفقیت عملکرد این قرارگاه و سیاست‌های اتخاذ شده از سوی دولت است. در همین منطقه اینچه‌برون رئیس راه‌آهن گزارش داد تجارت از این منطقه در چند ماه اخیر بسیار متفاوت از قبل بوده و امیدواریم بتوانیم گام‌های ماندگاری در این زمینه برداریم. 

گروه بین‌الملل: پیش از آغاز دهمین روز جنگ اوکراین، رئیس‌جمهور این کشور که گفته می‌شود به لهستان متواری شده است، تعارف را با ناتو و اروپا کنار گذاشت و این نهادهای غربی را مسؤول اشغال کشورش و ریخته شدن خون هموطنان خود دانست. 

ولودیمیر زلنسکی جمعه‌شب از طریق ویدئوکنفرانس به طور زنده با اجتماعاتی که در شهرهای تفلیس (گرجستان)، پاریس و لیون (فرانسه)، براتیسلاوا (اسلواکی)، فرانکفورت (آلمان)، ویلنیوس (لیتوانی) و پراگ (چک) برای اعلام همبستگی با اوکراینی‌ها در برابر حملات روسیه تشکیل شده بودند صحبت کرد. او به رغم اینکه از مردم اروپا خواست ساکت ننشینند و در حمایت از کشورش به خیابان‌ها بیایند، به نهادهای حاکم بر اروپا حمله کرد. رئیس‌جمهور اوکراین در حالی برای چندمین بار خواستار حمایت اروپا از کی‌یف شد که این بار لحنش کاملا متفاوت و هشدار‌آمیز بود. او با تاکید بر ایستادگی اوکراین در برابر روسیه به عنوان سپر بلای اروپا، خطاب به کشورهای این قاره گفت: «شما نباید سکوت کنید؛ چرا که اگر اوکراین سقوط کند، شما هم سقوط می‌کنید».

زلنسکی سپس خطابه تهدیدآمیزش را متوجه آمریکا و نهاد نظامی تحت فرماندهی‌اش در اروپا یعنی سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) کرد. او در واکنش به دست رد آمریکا و ناتو به درخواست دولت در حال سقوط کی‌یف برای ایجاد منطقه پرواز ممنوع بر فراز اوکراین، گفت: «من این تصمیم را محکوم می‌کنم. امروز ناتو به بمباران بیشتر شهرها و روستاهای اوکراین چراغ سبز نشان داد و از ایجاد منطقه پرواز ممنوع خودداری کرد. نمی‌توانم درک کنم چرا متحدان ما تصمیمی برای بستن حریم هوایی اوکراین نگرفتند». در نهایت زلنسکی این جمله تاریخی را به زبان آورد: «از امروز ناتو نیز در مرگ اوکراینی‌ها مقصر است!» این دومین ابراز یأس رئیس‌جمهور اوکراین از کمک غربی‌ها به کشورش از زمان آغاز حملات روسیه است. او در روز سوم حملات در یک پیام ویدئویی مأیوسانه با اشاره به وعده‌های دروغین کشورهای اروپایی و آمریکا در حمایت از این کشور گفته بود: «ما را تنها گذاشتند!»

«ینس استولتنبرگ» دبیرکل ناتو جمعه گذشته در جمع وزرای خارجه کشورهای عضو ناتو با این بهانه که «ما به‌دنبال جنگ با روسیه نیستیم»، اعلام کرد اعضای این ائتلاف نظامی به اتفاق آرا درخواست مقامات کی‌یف برای ایجاد منطقه پرواز ممنوع بر فراز اوکراین را رد کردند. بعد آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا نیز در این نشست در بروکسل اعلام کرد به ‌دلیل خطر بروز جنگ با روسیه، ایجاد منطقه پرواز ممنوع بر فراز اوکراین ممکن نیست. 

 

* زلنسکی در کی‌یف یا لهستان؟

زلنسکی، کمدین پیشین که تبدیل به مهره مورد حمایت واشنگتن و تل‌‌آویو شده است، در حالی برای غربی‌ها خط و نشان کشید که برخی گزارش‌ها حاکی از فرار او از کشورش است. «ویچسلاو والودین» رئیس مجلس دومای روسیه و شبکه تلویزیونی روسیه یک، روز جمعه از ترک مخفیانه اوکراین توسط زلنسکی خبر دادند. آنها از دیدار نمایندگان پارلمان لهستان با رئیس‌جمهور اوکراین خبر دادند. زلنسکی اما در واکنش به این اخبار مدعی شد به هیچ جا فرار نکرده است و در کی‌یف به‌سر می‌برد. او برای اثبات ادعایش فیلمی از دفتر خود در کی‌یف را پخش کرد که در آن آندره یرماک، دستیارش نیز دیده می‌شود. «میکولای آزاروف» نخست‌وزیر اسبق اوکراین در گفت‌و‌گو با شبکه روسیه ۲۴ اعلام کرد زلنسکی ممکن است در پناهگاه اتمی مجهز در زیر ساختمان دفتر ریاست‌جمهوری اوکراین پناه گرفته باشد که برای رهبران سیاسی و نظامی جمهوری سوسیالیستی اوکراین در دوره شوروی ساخته شده بود. او همچنین از مقامات دولت فعلی اوکراین خواست برای حل بحران فعلی در این کشور استعفا کنند تا حملات به این کشور متوقف شود. 

 

* خط و نشان پوتین برای غرب

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه دیروز در دیدار با خدمه شرکت هواپیمایی آئروفلوت روسیه برای غربی‌ها خط و نشان کشید. او بار دیگر بر شرط همیشگی روسیه مبنی بر خلع سلاح اوکراین و بی‌طرفی آن میان روسیه و ناتو تاکید کرد. او مقامات اوکراین را مسؤول قتل ۱۳ هزار اتباع روس در منطقه دونباس در سال‌های اخیر دانست. پوتین همچنین بار دیگر به بیانیه‌های هسته‌ای سران کی‌یف اشاره و از تلاش‌های دولت اوکراین با حمایت غرب برای رسیدن به تسلیحات هسته‌ای انتقاد کرد. رهبر کرملین سپس مقامات اوکراینی را متهم کرد که از غیرنظامیان به عنوان سپر انسانی استفاده می‌کنند و دانشجویان خارجی را به گروگان گرفته‌اند. 

مهم‌ترین بخش سخنان دیروز پوتین اما خطاب به غرب بود. او گفت: «تحریم‌هایی که علیه ما وضع شده، شبیه به اعلام جنگ علیه روسیه است». رئیس‌جمهور روسیه علاوه بر این ضمن غیرممکن دانستن ایجاد منطقه پرواز ممنوع بر فراز اوکراین توسط ناتو و آمریکا، آن را مصداق دیگری از اعلان جنگ علیه روسیه دانست. 

 

* مأموریت آمریکا در اوکراین از زبان سخنگوی پنتاگون

در پی انتقاد زلنسکی از ناتو، «جان کربی» سخنگوی وزارت دفاع آمریکا روز شنبه در مصاحبه با شبکه «فاکس‌‌نیوز» توضیحاتی درباره مأموریت و نقش آمریکا در اوکراین ارائه کرد. مجری فاکس‌نیوز در مصاحبه با کربی سوال یکی از مقامات ارشد سابق ناتو را پخش کرد که می‌پرسید: «مأموریت آمریکا در اوکراین، مدیریت سقوط این کشور است یا جلوگیری از این اتفاق؟» سخنگوی پنتاگون در پاسخ گفت: «خیلی واضح به شما می‌گویم تمرکز پنتاگون در واقع روی ۲ چیز است؛ اول اینکه مطمئن شویم اوکراین می‌تواند از خود دفاع کند و آنها در حال دفاع از خود هستند. مأموریت شماره ۲ این است که مطمئن شویم ناتو می‌تواند از خود دفاع کند و به همین دلیل است که رئیس‌جمهور [آمریکا] دستور داد نیروهای بیشتری به اروپا اعزام شوند. به همین دلیل است که نیروها در اروپا و مناطق دیگر جناح شرقی ناتو در حال بازآرایی هستند». این مقام پنتاگون افزود: «قصد ما این است مطمئن شویم ناتو می‌تواند از قلمرو خود دفاع کند و چیزی که برای آقای [ولادیمیر] پوتین و متحدان خود روشن می‌کنیم این است که تا چه اندازه بند پنجم پیمان ناتو را جدی می‌گیریم». 

 

* منطقه پرواز ممنوع و ملاحظات امنیتی

ایجاد منطقه پرواز ممنوع (NFZ) نشانگر افزایش شدید تنش‌ها در دوره جنگ است و به طور بالقوه و مستقیم ناتو را که اوکراین عضوی از آن نیست، وارد نبرد با یک قدرت هسته‌ای می‌کند. در واقع منطقه پرواز ممنوع به فضایی گفته می‌شود که فقط هواپیماهای مشخص اجازه ورود به آن را دارند. در زمان جنگ، ایجاد چنین منطقه‌ای با هدف منع ورود برخی هواپیماها به حریم هوایی برای انجام حملات، حمل‌و‌نقل نیروها و سلاح‌ها و نظارت استفاده می‌شود. مناطق پرواز ممنوع باید از نظر نظامی اعمال شود که می‌تواند شامل سرنگونی هواپیماهای ممنوعه باشد اما آمریکا و دیگر قدرت‌های بزرگ تاکنون ایجاد منطقه پرواز ممنوع را بر فراز اوکراین رد کرده‌اند. زلنسکی در گفت‌وگویی با اکسیوس تاکید کرد اوکراین خواهان ایجاد منطقه پرواز ممنوع بر فراز بخش‌های مهمی از کشور است. زلنسکی در این باره افزود: اگر غرب این کار را انجام دهد، اوکراین، نیروهای روسیه را با خونریزی کمتری شکست خواهد داد. رئیس‌جمهوری اوکراین که چندین بار تاکنون ایجاد منطقه پرواز ممنوع را مطرح کرده است، روز پنجشنبه گفت اگر آمریکا و ناتو از برقراری چنین فضایی خودداری کنند، باید برای آنکه اوکراین بتواند از خود دفاع کند، هواپیماهای جنگی بفرستند اما ناظران معتقدند چنانچه کشورهای غربی، بویژه ناتو، منطقه پرواز ممنوع بر فراز اوکراین اعلام کنند، مسؤولیت اجرای آن را بر عهده خواهند داشت که می‌تواند به معنای سرنگون کردن هواپیماهای نظامی ممنوعه روسیه باشد. «هاوارد استوفر» استاد دانشگاه نیوهیون می‌گوید: «اگر ناتو به چنین اقدامی تن دهد و ما حتی یک هواپیمای روسی را ساقط کنیم، وارد جنگ با روسیه می‌شویم». این استاد دانشگاه اضافه کرد این امر می‌تواند به معنای دامن زدن به جنگ باشد و چیزی نیست که ناتو دست‌کم در حال حاضر بخواهد آن را انجام دهد.

***

آخرین خبرها از حمله روسیه به اوکراین تا شامگاه شنبه