گروه بین‌الملل: حزب‌الله لبنان در ۲ روز گذشته حملاتی ترکیبی علیه رژیم صهیونیستی در شمال سرزمین‌های اشغالی انجام داد که ضربات سنگینی به تل‌آویو بوده است. حزب‌الله اعلام کرد صبح دیروز پایگاه‌های الجرداح، الضهیره و تجمع نظامیان در پایگاه جل‌العلام رژیم صهیونیستی در مرز لبنان را هدف حمله قرار داده است. بنا بر این گزارش،‌ حزب‌الله لبنان اعلام کرد برای بار دوم مرکز فرماندهی لشکر 91 ارتش رژیم صهیونیستی در پایگاه برانیت را هدف حمله موشکی قرار داده است. نیروهای مقاومت اسلامی روز گذشته مرکز فرماندهی لشکر ۹۱ رژیم صهیونیستی را با ۲ موشک «برکان» هدف قرار دادند که در نتیجه تلفات قطعی به دشمن وارد شد. در همین حال مقاومت اسلامی لبنان روز یکشنبه اعلام کرد پایگاه جل‌العلام رژیم صهیونیستی و اطراف آن را هدف حملات موشکی و توپخانه‌ای قرار داده است. از سوی دیگر رژیم صهیونیستی اعلام کرد نیروهایش در شهرک‌های اطراف مرز لبنان هدف موشک ضد زره و خمپاره قرار گرفته‌اند. در همین حال منابع لبنانی نیز از گلوله‌باران توپخانه‌ای اطراف مناطق الجبین و طیرحرفا در جنوب لبنان توسط رژیم صهیونیستی خبر دادند. حزب‌الله لبنان بعد از سخنرانی دوم سیدحسن نصرالله که اعلام کرد اکنون همه نگاه‌ها باید به میدان باشد، روند تند عملیاتی علیه اسرائیل در پیش گرفته است. یکی از دستاوردهای بزرگ عملیات‌های حزب‌الله علیه اسرائیل استفاده از موشک‌های برکان بود که خسارات زیادی برای اسرائیل ایجاد کرده است. در همین رابطه حزب‌الله روز گذشته ۲ مرتبه با موشک‌های سنگین برکان به پادگان صهیونیستی برانیت در مرز لبنان حمله کرد. همچنین در عملیات ترکیبی مقاومت اسلامی لبنان روز گذشته یگان توپخانه و ۳ پهپاد حزب‌الله، تجمع نظامیان صهیونیست در کریات شمونا را هدف حمله قرار دادند. در همین رابطه حزب‌الله در بیانیه‌ای روز گذشته عنوان کرد: در راستای حمایت از مردم غزه، مراکز تجمع نظامیان اسرائیلی در غرب شهرک «کریات شمونا» را با ۳ پهپاد هدف حمله قرار گرفت و محل استقرار نظامیان صهیونیست در همین منطقه مورد حمله توپخانه‌ای قرار گرفت که در پی آن، چند نفر زخمی شدند. در سوی مقابل، موشه داویدویچ، رئیس انجمن شهرک‌های واقع در خط درگیری در شمال فلسطین اشغالی در گفت‌وگو با روزنامه عبری‌زبان معاریو اظهار کرد: ۷۰ هزار شهرک‌نشین در شهرک‌های مختلف پراکنده شده‌اند، بدون اینکه کابینه پاسخ روشنی درباره بازگشت آنها به شهرک‌های‌ محل سکونت‌شان در شمال با توجه به عملیات‌های نظامی حزب‌الله بدهد. داویدویچ گفت: اگر حزب‌الله در شمال باقی بماند، شهرک‌نشین‌ها هرگز به این منطقه بازنخواهند گشت حتی اگر نظامیان «اسرائیلی» در شهرک‌ها باقی بمانند. به نقل از سایت شبکه خبری المیادین، رئیس انجمن شهرک‌های واقع در شمال فلسطین اشغالی افزود: با شهرک‌نشین‌هایی که منتقل شدند، دیدار کردم‌. آنها گفتند تا زمانی که جان‌شان در امنیت نباشد، هرگز به خانه‌های خود در مرزهای شمالی باز نخواهند گشت. وی در ادامه گفت: به نظر می‌رسد سیدحسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله تحت تاثیر اظهارات نخست‌وزیر و اعضای کابینه قرار نگرفته و در حال افزایش شلیک موشک‌ها و پرواز پهپادها در مرزهاست. ویکی تاواریت، یک زن شهرک‌نشین از ساکنان شهرک‌های واقع در نوار مرزی با لبنان گفت حاضر به بازگشت به شهرک خود و زندگی در شمال اراضی اشغالی نیست. ایریز بیرجمان، دیگر شهرک‌نشینی که بیش از یک ماه است همراه خانواده‌اش از شهرکی در الجلیل منتقل شده، ضمن انتقاد از عملکرد بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، نارضایتی خود را از اظهارات او درباره بازدارندگی این رژیم در برابر حزب‌الله ابراز داشت و گفت: اینها کلماتی پوچ و بی‌معنا همانند آنهایی است که پیش از این شنیدیم. یوآو گالانت، وزیر جنگ رژیم صهیونیستی گفت: حزب‌الله لبنان بیش از ۱۰۰۰ موشک به مرزهای شمالی شلیک کرد اما هر روز بهای سنگینی می‌پردازد. تل‌آویو با جنگ در چندین جبهه روبه‌رو است اما تمرکز آن بر نوار غزه است. شاباک و ارتش اسرائیل هر روز تلاش‌هایی را برای عملیات علیه اسرائیلی‌ها در کرانه باختری ناکام می‌گذارند. وی گفت «اساس دشمنی، ایران است». از آغاز عملیات توفان الاقصی و در پی آن حملات متجاوزانه رژیم صهیونیستی به غزه، مرزهای لبنان شاهد تبادل آتش میان حزب‌الله و رژیم صهیونیستی است. همچنین رسانه‌های عبری تاکید کردند «وضعیت در شمال فراتر از وضعیت عملیاتی و نظامی است، زیرا یک فاجعه اقتصادی در شهرک‌های شمال وجود دارد». رسانه‌های عبری گزارش دادند شلیک موشک‌ها و صدای آژیر در شمال ۲۴ ساعت شبانه‌روز متوقف نمی‌شود: «حزب‌الله عملیات خود را بر شهرک‌های شتولا، زرعیت و سایر شهرک‌هایی که از ساکنان‌شان تخلیه شده‌اند متمرکز کرده است». این رسانه‌ها خاطرنشان کردند: «شهرک‌هایی هستند که هنوز ساکنان آنها هستند و استانداردهای مسافت تعیین‌شده توسط وزارت امنیت را رعایت نمی‌کنند». طبق گزارش رسانه‌های عبری، ۳ هفته است مشاغل تعطیل شده و شهرک‌نشینان هیچ منبعی برای امرار معاش ندارند.

***

رها عبداللهی: هفته گذشته خبری مبنی بر تفکیک کتب درسی دختران و پسران در رسانه‌ها حاشیه‌ساز شد. منشأ این خبر اظهارات رضامراد صحرایی، وزیر آموزش‌و‌پرورش در آیین اختتامیه جشنواره ملی بهیندخت بود که با اشاره به تاکید سند تحول آموزش‌و‌پرورش بر لزوم توجه به تفاوت‌های جنسیتی در آموزش، گفت طبق این سند باید کتب درسی متناسب با جنسیت دختران و پسران متفاوت شود.

طبق معمول رسانه‌هایی که همواره دنبال القای فضای منفی درباره حاکمیت به جامعه هستند، تیتر دروغ «تفکیک جنسیتی در کتب درسی» و «دیوارکشی بین دختران و پسران در کتاب‌های درسی» را از این سخنان وزیر ساختند و سرخط متهم کردن وزارت آموزش‌و‌پرورش جمهوری اسلامی به تبعیض بین دختران و پسران در محتوای آموزشی را دنبال کردند. برخی از این رسانه‌ها حتی تا آنجا پیش رفتند که مدعی شدند نظام می‌خواهد مسیر ورود زنان به جامعه را ببندد و آنان را خانه‌نشین و محدود به خانه‌داری و فرزندآوری کند. شبکه‌های ضدانقلاب هم همین دروغ را پی گرفتند و این اتفاق را به نظرات رهبر معظم انقلاب درباره تغییر محتوای کتب درسی ربط دادند.

خیلی زود اما با سخنان تکمیلی وزیر آموزش‌و‌پرورش ابهامات پیش‌آمده برطرف شد. رضامراد صحرایی در توضیح سخنان قبلی خود گفت: این موضوع تعلیمی‌ ‌- تربیتی‌- علمی است و ربطی به نگرش و مسائلی از این دست ندارد. همچنین سخنگوی وزارت آموزش‌و‌پرورش در این مورد توضیح داد: تغییرات بیشتر ناظر به کتاب‌های خاص از جمله دینی و احکام و برخی مهارت‌های اجتماعی و شهروندی است و سازمان پژوهش نیز کارش را در این زمینه آغاز کرده است. رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی درسی نیز اعلام کرد توجه به تفاوت‌های فردی دانش‌آموزان از جمله هویت جنسیتی از ویژگی‌هایی است که سند تحول برای برنامه درسی جدید برشمرده است اما این موضوع در همه کتاب‌ها و همه مضامین اعمال نمی‌شود. وی افزود: غرض «برنامه درسی حساس به جنسیت» است.

گفتنی است برنامه درسی حساس به جنسیت یکی از ایده‌های دستیابی به فرصت‌های برابر آموزشی یا همان عدالت آموزشی در نظریه‌های علوم تربیتی دنیاست.

* توجه به تمایزات جنسیتی در آموزش چه ضرورتی دارد؟

امروز بحران هویت جنسیتی تحت تاثیر آنچه توسعه می‌نامند، جامعه بشری را با مشکلات و معضلات بسیاری روبه‌رو کرده است. آموزه‌های انحرافی تراجنسیتی که مدرنیته با روی باز پذیرای آن است و حتی در مناطقی از جهان عرصه زندگی بشر را کاملا به آن واگذار کرده، با تشکیک در هویت جنسیتی افراد، در رشد و حرکت متعادل انسان‌ها اختلال به وجود آورده است. بر اساس نظام احسن آفرینش و تقسیم ماموریت بین زن و مرد، هویت جنسیتی باید در کودکی ایجاد و تثبیت شود تا در کشاکش الزامات دنیای مدرن، هویت دختران مسلمان ما دستخوش آسیب نشود و تعادل جامعه به‌هم نخورد. تمایزات جنسیتی زمینه توانمندی‌ها و کارویژه‌های متمایز و متفاوتند. این توانمندی‌ها موجب آفریدن نقش‌های زنانه و مردانه و حتی کنشگری زنانه و مردانه می‌شود که به تبع آن، ارزش‌ها، تکالیف، حقوق و حتی تربیت جنسیتی رقم می‌خورد. همه این تفاوت‌ها ذیل نظام عدل الهی قابل تبیین است و موجب قوام زندگی اجتماعی بشر می‌شود.

از روزی که پیش‌فرض‌های نظام سرمایه‌داری منجر به کشاندن زن به بازار اشتغال خارج از خانه بدون توجه به نیازهای روحی و نقش‌های خانوادگی‌اش شد، حضور برابر زن و مرد در مشاغل و به تبع آن برابری آموزشی به وجود آمد. سیاست حتی توانست پشتوانه‌های نظری علوم تربیتی و اجتماعی را برای این امر فراهم کند و اینگونه سیاست سرمایه‌داری و لیبرالی بر آموزش سایه انداخت و جوامع را با تبعات عمیق خلأ آموزش بایسته‌های جنسیتی و اختلال در هویت جنسیتی روبه‌رو کرد.

نگرش لیبرالی کم‌کم پای خود را حتی به نظام آموزشی کشور اسلامی ما نیز باز کرد و تا جایی که توانست به حذف تمایزات جنسیتی پرداخت. وقتی ما در سرچشمه یعنی نظام آموزشی و تربیتی‌مان فقط به خاطر همراهی با موج غالب اعتقاد به «برابری زن و مرد»، ریشه‌های جنسیتی و تمایزات زن و مرد را حذف می‌کنیم، باید هم در پایین‌دست با مشکلات عظیم و بحران تعارضات خانوادگی و برهم خوردن نظام نقش‌ها که از علل افزایش طلاق است، مواجه شویم. خروجی نظام آموزشی ما دخترانی هستند که برای پذیرش نقش‌های خانوادگی خود تربیت نشده‌اند و اولویت‌شان تحصیلات بالا و اشتغال به هر قیمت، بدون توجه به نیاز و شأنیت خود و میزان نیاز جامعه است. آنان مادری و خانه‌داری را قطب مقابل کسب جایگاه‌های اجتماعی، نقشی تحقیرآمیز و مانع رسیدن به آرزوهای‌شان می‌بینند. در چنین فضایی حتی آزادی انتخاب بین خانه‌داری و اشتغال از آنان گرفته می‌شود، ضمن اینکه تضعیف هویت جنسیتی تحت تأثیر حذف تمایزات، نقش مهمی در اختلال در آموزه‌های دینی از جمله حجاب، حیا و غیرت دارد.

قطعا توجه به تمایزات جنسیتی با مقوله «ایجاد امکانات و فرصت‌های برابر آموزشی برای همه افراد کشور فارغ از جنس، نژاد و طبقه» متفاوت است. انقلاب اسلامی برخلاف تبلیغات دروغ دشمنانش، به زنان و مردان برای رشد و پیشرفت فرصت برابر داده و در دنیایی که با ادعای آزادی زن، بزرگ‌ترین ظلم‌ها را در حق او روا می‌دارند، در مساله زن روی قله ایستاده است. در کشور ما صدها هزار زن فرزانه و صاحب اندیشه و صاحب رای و نظر در ظریف‌ترین و حساس‌ترین مسائل جامعه ظهور و بروز دارند و این یکی از بزرگ‌ترین افتخارات جمهوری اسلامی است. اگر می‌بینیم دشمن تمام ظرفیتش را پای تبلیغ ادعای دروغین ظلم و خشونت علیه زنان در ایران می‌آورد و با اسم رمز حجاب، فضا را آشفته و آشوب‌زده می‌کند، دلیلش این است که می‌خواهد چهره زن باحجاب ایرانی را که در سایه این نظام قادر شده بالاترین سکوهای موفقیت در علم، هنر، ورزش، سیاست و... را فتح کند، در هیاهوی شلوغ‌بازی‌ها گم شود و نتواند در دنیا عرض اندام کند. 

این حاشیه‌سازی‌ها درباره دروغ تفکیک جنسیتی در کتب درسی را در همین جورچین ببینید. اینکه بلندگوهایی همصدا با دشمنان هر موضوعی را دستاویز اتهام‌زنی به نظام در محدودیت زنان کردند، هدف‌شان منحرف کردن اذهان از حرکت رو به رشد زن ایرانی است. 

* عدالت جنسیتی در آموزش چگونه محقق می‌شود؟

قطعا با افزایش عکس‌های دختران روی کتب درسی یا اضافه کردن رنگ‌های دخترانه به نقاشی‌های آن، نمی‌توان عدالت جنسیتی برقرار کرد. عدالت جنسیتی آموزشی یعنی به اقتضائات هر ۲ جنس در آموزش توجه شود. در سند تحول آموزش‌و‌پرورش راهکارهایی برای این توجه آمده؛ این سند در راهکار 14.2 بر «متناسب‌سازی فضاهای فیزیکی، آموزشی و تربیتی با نیازهای ویژه و تفاوت‌های جنسیتی دانش‌آموزان با تاکید بر فراهم آوردن الزامات نهادینه‌سازی فرهنگ ایمانی و عفاف و پوشش و رعایت احکام محرمیت در محیط» تاکید کرده که به‌جد گمشده فضاهای آموزشی ماست. همچنین راهکار 16.2 از رعایت ویژگی‌های دوران بلوغ دانش‌آموزان در برنامه‌های درسی و تربیتی نام برده که می‌توان گفت در صورت اجرا پیشرفت بزرگی در نظام پرورش نوجوانان است. برنامه آموزشی محدود به کتب درسی نیست. یکسان بودن فضای آموزشی در سنین مختلف و جنس مختلف، عین بی‌عدالتی است. به عنوان مثال عدم محرم‌سازی فضای آموزشی برای دختران ظلم به آنان و محدودیت نابجایی است که خود از عوامل زدگی، خستگی و بالطبع سرکشی برخی دختران در مواجهه با الزام حجاب است. 

رعایت برخی موارد در آموزش‌و‌پرورش نیز در این راستا موثر است؛ به عنوان مثال کتاب مهارت‌های زندگی نیاز به تدریس توسط معلمانی دارد که بر مباحث آن مسلطند. یا در کتاب‌هایی مثل کار و فناوری به راحتی می‌توان اقتضائات جنسیتی را لحاظ کرد که متاسفانه اکنون هیچ تمایزی وجود ندارد.

موضوع مهم دیگر آشنایی دختران با زنان تاثیرگذار این مرزوبوم است تا حس کنند در این فضا و این آب و خاک می‌توان تلاش کرد و به موفقیت رسید. گنجاندن چنین موضوعی در برنامه درسی نقش موثری در تقویت هویت جنسیتی و رضایت جنسیتی خواهد داشت.

انصارالله یمن از هفته‌های گذشته حملات پهپادی و موشکی گسترده‌ و بی‌سابقه‌ای را علیه مناطق اشغالی رژیم صهیونیستی آغاز کرده تا به صهیونیست‌های اشغالگر درباره ادامه تجاوزات‌شان به مردم بی‌دفاع غزه هشدار دهد. سرلشکر «علی الموشکی» معاون رئیس ستاد کل نیروهای مسلح یمن، بعدازظهر دیروز، در اظهاراتی به رژیم صهیونیستی درباره تداوم حملات به نوار غزه هشدار داد. سرلشکر الموشکی که با شبکه «المسیره» مصاحبه می‌کرد، گفت: «منتظر چنین روزی بودیم تا آنچه می‌خواستیم در قبال دشمن و افرادی که پشت آن ایستاده‌اند، انجام دهیم. ما در کمک‌رسانی به مردم فلسطین از هیچ تلاشی دریغ نخواهیم کرد». وی در ادامه اظهار داشت: «با اهداف در اراضی اشغالی و خارج از آن تا جایی که امکانات‌مان پاسخگو باشد و بتوانیم، مواجه خواهیم شد. موضع جمهوری یمن روشن و صریح است و ما تا زمان توقف تجاوزات اسرائیل به اقدامات‌مان ادامه خواهیم داد». پیوستن نیروهای مقاومت یمن به جنگ غزه و به طور کلی گسترش جبهه‌های جنگ علیه رژیم صهیونیستی به معنای تعبیر بدترین کابوس‌ صهیونیست‌ها است. از دیگر سو، انصارالله یمن یک کشتی اسرائیلی را با 22 سرنشین در دریای سرخ توقیف کرد. همزمان با انتشار خبرهایی مبنی بر ناپدید شدن یک کشتی اسرائیلی در دریای سرخ،  برخی رسانه‌های منطقه‌ای خبر دادند انصارالله یمن کشتی اسرائیلی «گلکسی لیدر» را با ۲۲ سرنشین در اختیار گرفته است. ساعاتی پس از گزارش‌های رسانه‌ای، سخنگوی نیروهای مسلح یمن در بیانیه‌ای اعلام کرد نیروی دریایی ارتش یمن با «انجام یک عملیات نظامی در دریای سرخ یک فروند کشتی اسرائیلی را توقیف کرد». در ادامه بیانیه آمده است: این کشتی اسرائیلی پس از توقیف در جنوب دریای سرخ به سواحل یمن هدایت شده است. شبکه خبری المیادین  به نقل از منابع موثق گزارش داد «نیروهای دریایی یمن موفق شدند یک کشتی صهیونیستی را در عمق دریای سرخ توقیف کنند». المیادین خبر داد ۵۲ نفر در کشتی اسرائیلی «گلکسی لیدر»، بازداشت شده‌اند. منابع موثق یمنی تأکید کردند خدمه کشتی و سرنشینان آن در حال حاضر تحت بازجویی قرار دارند و ملیت آنها توسط دستگاه‌های ذی‌ربط یمن شناسایی شده است. سخنگوی نیروهای مسلح یمن در ادامه تأکید کرد «عملیات نیروهای یمنی تنها کشتی‌های اسرائیلی و مالکان اسرائیلی این کشتی‌ها را تهدید می‌کند».

در این بیانیه همچنین آمده است: با خدمه کشتی‌های اسرائیلی بر اساس تعالیم دین اسلام عمل می‌کنیم. سرتیپ یحیی سریع در ادامه گفت: هشدار خود را به تمامی کشتی‌های متعلق به دشمن اسرائیلی و یا مقابله با آن تجدید می‌کنیم و به هدف قانونی نیروهای مسلح ما تبدیل خواهند شد. ما از همه کشورهایی که اتباع آنها در دریای سرخ کار می‌کنند می‌خواهیم از هرگونه کار یا فعالیت با کشتی‌های اسرائیلی یا کشتی‌های متعلق به اسرائیلی‌ها خودداری کنند. سخنگوی نیروهای مسلح گفت: تأکید می‌کنیم تا پایان تجاوز به نوار غزه و جنایت علیه برادران فلسطینی به عملیات نظامی علیه دشمن ادامه می‌دهیم. ما تأکید می‌کنیم این رژیم صهیونیستی است که امنیت و ثبات منطقه و کریدورهای بین‌المللی را تهدید می‌کند (نه یمن). در پایان بیانیه آمده است: اگر جامعه جهانی نگران امنیت و ثبات منطقه و عدم گسترش درگیری است، باید تجاوز اسرائیل به غزه را متوقف کند. پیش‌تر نیروهای مسلح یمن اعلام کرده بود همه نوع کشتی‌های رژیم صهیونیستی را که برای رژیم اشغالگر کار می‌کنند، هدف قرار خواهد داد. نیروهای مسلح یمن همچنین از همه کشورهای جهان خواست شهروندان خود را که بر روی این کشتی‌ها کار می‌کنند، خارج کنند. در همین زمینه البُخیتی، عضو شورای سیاسی انصارالله یمن گفت: ما هنوز گزینه‌های دردناک زیادی برای رژیم صهیونیستی داریم و در صورت ادامه جنایات صهیونیست‌ها از آنها استفاده خواهیم کرد. اسامه حمدان، از رهبران جنبش حماس از عملیات ارتش یمن در دریای سرخ و توقیف کشتی اسرائیلی استقبال کرد. به نقل از شبکه خبری المیادین، جنبش جهاد اسلامی فلسطین نیز در بیانیه‌ای حمایت نیروهای مسلح یمن از مقاومت فلسطین را از طریق عملیات جسورانه آنها علیه رژیم صهیونیستی ستود. در این بیانیه آمده است: این عملیات جسورانه عملی کردن مواضع و عدم اکتفا به محکومیت تجاوزات رژیم صهیونیستی است. از سوی دیگر جبهه مردمی آزادیبخش فلسطین نیز اعلام کرد عملیات مقاومت یمن و سیطره آنها بر کشتی اسرائیلی نبرد را وارد مرحله جدیدی می‌کند.

ماه عسل 11 ماهه لیونل مسی به عنوان قهرمان جامعه آرژانتین به سرعت به اتمام رسیده و حالا بدل ترامپ، سوژه اول اخبار این کشور است. همبستگی ملی موقت ناشی از قهرمانی آرژانتین در جام‌جهانی سال گذشته نیز حریف آشفتگی اجتماعی و سیاسی ناشی از اقتصاد نابسامان و تورم افسارگسیخته این کشور نشد. مثل اغلب مواقع از دل آشفته بازار لیبرال - دموکراسی، یک چهره شبه‌فاشیست بیرون آمد.  

آرژانتین که تا ۳ سال پیش صاحب تنها دولت چپگرای آمریکای جنوبی خارج از حوزه بولیواری بود، حالا با پیروزی خاویر میلی، اقتصاددانی که خود را یک سرمایه‌دار آنارشیست می‌خواند و با دونالد ترامپ مقایسه می‌شود، تبدیل به یکی از معدود کشورهای لاتین ‌شده که تن به یک دولت راستگرای حامی آمریکا می‌دهد. یکشنبه شب پس از اتمام مرحله دوم انتخابات ریاست‌جمهوری آرژانتین و در حالی که 86.59 درصد آرا شمارش شده بود، رئیس‌جمهور چپگرای این کشور به رقیب راستگرای خود تبریک گفت، چرا که میلی با 56 درصد پیشتاز بود. رقیب اصلی او سرخیو ماسا، وزیر اقتصاد و رئیس پیشین مجلس نمایندگان پارلمان تنها 44 درصد آرا را به دست آورد.

ماسا از تابستان سال گذشته سکان اقتصاد بحران‌زده آرژانتین را در دست دارد و به خاطر افزایش شدید تورم در این فاصله چندان محبوب نیست با این حال همچنان مهم‌ترین چهره ائتلاف حاکم چپ میانه با عنوان «یونیون پور لا پارتیا» پس از رئیس‌جمهور مستقر آلبرتو فرناندز محسوب می‌شود. او پیش از اعلام نتایج رسمی مرحله دوم انتخابات ریاست‌جمهوری 2023، شامگاه یکشنبه در یک سخنرانی شکست خود را پذیرفت و با تشکر از هوادارانش گفت: «نتایج آن چیزی نیست که ما انتظار داشتیم و من با خاویر میلی تماس گرفتم تا به او تبریک بگویم و برایش آرزوی موفقیت کنم». رئیس‌جمهور فرناندز نیز در توئیتی نوشت: «من مرد مردم‌سالاری هستم و برای هیچ چیزی بیش از حکم مردم ارزش قائل نیستم. مطمئنم فردا می‌توانیم با خاویر میلی کار کنیم تا از انتقال منظم قدرت اطمینان حاصل کنیم».

میلی 53 ساله‌ رهبر حزب راستگرای لیبرتاریو در پارلمان است که یک بدل کلاسیک حزب جمهوری‌خواه آمریکا در آرژانتین با مواضعی مانند ابرمحافظه‌کاری اجتماعی، اقتصاد کاملا باز و دولت کوچک محسوب می‌شود. او یک اقتصاددان لیبرال بشدت متمایل به ایالات متحده و رژیم صهیونیستی است که به دلیل شخصیت گاه گستاخ، عجیب و غریبش و شورش علیه طبقه سیاسی حاکم با ترامپ مقایسه می‌شود.

جالب اینکه ترامپ نخستین شخصیت بین‌المللی بود که پیروزی او را تبریک گفت. او در شبکه اجتماعی خود به نام تروث نوشت: «تمام دنیا تماشا می‌کردند! من بسیار به تو افتخار می‌کنم. شما کشور خود را بازمی‌گردانید و واقعا آرژانتین را دوباره عالی خواهید کرد!» جمله آخر او اشاره به شعار میلی یعنی «دوباره آرژانتین را بزرگ کنید!» بود که از شعار کارزار انتخاباتی ترامپ رونوشت شده است. میلی هم مثل ترامپ به عنوان یک فرد خارج از گود سیاست وارد انتخابات شد و وعده داد تشکیلات سیاسی حاکم چپ و راست را از میان می‌برد. او سخنرانی‌هایی آتشین علیه طبقه سیاسی حاکم آرژانتین انجام داد که در آنها از کلیدواژگان ادبیات خاص ترامپیست‌ها مثل «خشکاندن باتلاق» استفاده کرد. همچنین مثل مرشد آمریکایی‌اش وعده‌ اصلاحات اقتصادی چون کاهش هزینه‌های اجتماعی، کنترل تورم و اتخاذ موضعی تند علیه قدرت رو به رشد چین و همچنین عدم عضویت در پیمان بریکس را داد.  او حتی از این هم فراتر رفت و در طول مبارزات انتخاباتی خود چندین پیشنهاد افراطی از جمله انحلال بانک مرکزی آرژانتین و تعویض واحد پول پزو با دلار آمریکا به عنوان واحد پول رسمی این کشور ارائه کرد. حزب لیبرتاریو (آزادی‌خواه) که او آن را رهبری می‌کند؛ هرگز در چنین سطحی به عنوان رقیب اصلی رئیس‌جمهور مستقر در یک انتخابات ریاستی سراسری که در آن علاوه بر رئیس حکومت، معاون رئیس‌جمهور، اعضای کنگره ملی و فرمانداران ایالت‌ها انتخاب می‌شوند، شرکت نکرده بود. این حزب که دقیقا از اساسنامه و اهدافی مشابه لیبرتارین‌های آمریکا – شاخه‌ای از حزب جمهوری‌خواه – برخوردار است، حتی یک حزب ملی محسوب نمی‌شود و بخشی  از ائتلاف لا لیبرتاد آوانتزاست. این جریان سیاسی سابقا محدود در آرژانتین همانند هم‌مسلکان یانکی‌شان فعالیت دولت را تجاوز به آزادی فردی می‌داند و از رویکرد بازار آزاد همراه با مالیات‌های بسیار کم و حذف هزینه‌های اجتماعی حمایت می‌کند. پیروزی او به حکومت تقریبا مطلق ۲ دهه‌ای حزب پرونیست که یک ماشین سیاسی چپگراست پایان داد؛ حزبی که از 13 انتخابات ریاست‌جمهوری آرژانتین که از سال 1946 و به قدرت رسیدن ژنرال پرون، مجاز به شرکت در آن بوده است، در 10 انتخابات پیروز شده است.

به این ترتیب او تا همین جا به یکی از مهم‌ترین شعارهای سیاسی‌اش عمل کرده و حتی قبل از شکست ائتلاف حاکم سوسیالیست، نامزد حزب جمهوری‌خواه را که سال‌ها بخش راست میانه سیاست این کشور را نمایندگی می‌کرد، به حاشیه برده است. او در نطق پیروزی خود از نظام سیاسی حاکم بر آرژانتین به عنوان «مدل انحطاط به پایان خط رسیده» یاد کرد و گفت: «قدرت فقیرکننده این طبقه بس است. امروز ما بار دیگر الگوی آزادی را پذیرفته‌ایم تا بار دیگر به یک قدرت جهانی تبدیل شویم!» اشاره او به جایگاه بین‌المللی ممتاز آرژانتین در نیمه اول قرن بیستم آن هم به عنوان بزرگ‌ترین کلنی اروپایی‌نشین قاره آمریکا بعد از ایالات متحده بود؛ جایگاهی که بلافاصله پس از جنگ دوم جهانی توسط آمریکا به چالش کشیده شد.

جالب اینکه در جریان کارزار انتخاباتی اخیر، نظرسنجی‌های متوالی نتوانسته بودند پیروزی میلی را پیش‌بینی کنند. به نظر می‌رسد دلیل اقبال ناگهانی اکثریت رای‌دهندگان این کشور به چنین شخصیت تابوشکنی که رفتار و عقاید سیاسی‌اش از جهاتی به فاشیسم پهلو می‌زند، آشفتگی اوضاع اقتصادی و البته خسته شدن جامعه از چرخش تکراری و بی‌فایده قدرت میان راست و چپ میانه بوده باشد. 

نخستین تحلیل‌های رسانه‌های آمریکای لاتین نیز حاکی از آن است که میلی به عنوان یک بیگانه سیاسی است، جذابیت خود را حول وعده‌های احیای اقتصاد بنا کرده، زیرا آرژانتین در مسیر سقوط برای ششمین‌بار در یک دهه به یک رکود اقتصادی است.

بحران هزینه زندگی در آرژانتین تابستان گذشته به تورم ۳ ‌رقمی 140 درصدی انجامید که بالاترین سطح گرانی از اوایل دهه 1990 میلادی در دومین کشور بزرگ و سومین جامعه بزرگ آمریکای لاتین محسوب می‌شود.

این تورم دیوانه‌وار عاملی بود تا ماسا، وزیر اقتصاد و رقیب اصلی میلی، در یک اقدام تبلیغاتی سود بانکی سالانه را به 133 درصد افزایش دهد تا مردم پول خود را از بانک‌ها بیرون نکشند و در عین حال ترغیب به رای دادن به او شوند اما این حربه بی‌فایده بود. حال بر اساس آمارهای رسمی در حالی که پزوی آرژانتین به پایین‌ترین نرخ برابری تاریخی در مقابل دلار آمریکا رسیده، از هر 5 نفر در این کشور ۲ نفر در فقر زندگی می‌کنند.

میلی علاوه بر ترامپ با ژائیر بولسونارو، رئیس‌جمهور راستگرای پیشین برزیل نیز مقایسه می‌شود، با این تفاوت که وابستگی او به واشنگتن به مراتب بیشتر است، چنانکه بولسونارو با همه نزدیکی‌اش به جمهوری‌خواهان آمریکا، حاضر نشد بر خلاف منافع ملی کشورش از اتحاد ضدغربی بریکس شامل برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی خارج شد. 

تابستان گذشته 5 عضو بریکس از آرژانتین دعوت کردند به همراه مصر، اتیوپی، ایران، عربستان و امارات به این اتحادیه اقتصادی بپیوندند اما دیانا موندینو، مشاور ارشد اقتصادی خاویر میلی همین ابتدا آب پاکی را روی دست متحدان غیرغربی دولت پیشین بوئنوس‌آیرس ریخته است. او که نامزد وزارت خارجه آرژانتین است، دیروز به بخش برزیل خبرگزاری روسی اسپوتنیک گفت: «نمی‌دانم چرا این همه علاقه به بریکس وجود دارد. آرژانتین قصد ندارد در اول ژانویه 2024 به عضویت بریکس درآید».

دکتر سیدرضا صدرالحسینی: نتایج بسیار تأسفباری که جنایات رژیم صهیونیستی در غزه به وجود آورد، بیداری بزرگی را در افکار عمومی مردم جهان ایجاد کرد. در 5 قاره جهان تعداد کثیری از مردم برای اظهار تنفر از اقدامات وحشیانه رژیم صهیونیستی و حمایت از مردم مظلوم غزه به خیابان‌ها آمده و خواسته خود را که در درجه اول آتش‌بس و در درجه بعد ارسال کمک‌های انسان‌دوستانه به مردم غزه بود، با فریاد به سمع و نظر دیگر مردم دنیا رساندند.

باید در نظر داشت این راهپیمایی‌ها در صورتی می‌تواند بر مواضع دولت‌های غربی اثرگذار باشد که افکار عمومی جهانیان برای قدرت‌های بزرگ و کشورهای قدرتمند اقتصادی و نظامی اهمیت داشته باشد. غربی‌ها در کتاب‌ها و رسانه‌های‌شان پیوسته از اهمیت افکار عمومی و خواست ملت‌ها سخن می‌گویند اما آنجا که در حوزه عمل و اقدام است، هیچ‌گونه اقدام حمایت‌گرانه‌ای از فلسطین که خواست قطعی مردم نقاط مختلف دنیاست، دیده نمی‌شود. در واقع قدرت‌های بزرگ تلاش می‌کنند با انحراف افکار عمومی توسط رسانه‌ها و سانسور اخبار مربوط به حمایت مردم جهان از غزه و نفرت از جنایات رژیم صهیونیستی شرایطی را پدید آورند که رژیم صهیونیستی بتواند به موضوعی به نام دستاورد در روی زمین توسط عملیات‌های زمینی نائل شود تا بتواند در مرحله بعدی پس از آتش‌بس از آن استفاده کند. در حقیقت قدرت‌های بزرگ نه فقط در حوزه سیاسی و تسلیحاتی، بلکه در حوزه فریب افکار عمومی و حمایت روشن و شفاف رسانه‌ای از رژیم صهیونیستی، با سانسور خواست عمومی مردم جهان به جنایتکاران رژیم صهیونیستی کمک کرده و این جنایات را مشروعیت می‌بخشند. 

همزمان با سانسور تظاهرات و ابراز همدردی گسترده مردم دنیا بویژه کشورهای غربی توسط رسانه‌های دولت‌های غربی، متاسفانه شاهد خفقان و استبداد کشورهای مطرح عربی در رابطه با هرگونه تظاهرات و راهپیمایی در حمایت از مردم مظلوم فلسطین هستیم. نفرت از رژیم صهیونیستی و حمایت از مردم فلسطین در خون همه مسلمان‌ها جاری و ساری است اما دیکتاتوری موجود در تعدادی از کشورهای عربی و  اسلامی اجازه تجمعات و تظاهرات را به آنها نمی‌دهد. دلیل این ممنوعیت‌ها و محدودیت‌ها این است که حکام دیکتاتور این کشورها نگران این مساله هستند که در بین این تجمعات و تظاهرات موضوعاتی جز جنایت رژیم صهیونیستی یا حمایت از مردم فلسطین نیز مانند استبداد داخلی مطرح شود. به این دلیل است که ما تظاهرات و راهپیمایی‌های گسترده‌ای را که در اروپا و کشورهای مختلف 5 قاره مشاهده می‌کنیم، در برخی کشورهای عربی اسلامی نمی‌بینیم.

مهدی بختیاری: 5 ماه پس از رونمایی نخستین موشک هایپرسونیک ایران، نیروی هوافضای سپاه پاسداران در جریان بازدید رهبر بزرگوار انقلاب اسلامی و فرمانده معزز کل قوا از نمایشگاه دستاوردهای این نیرو، مدل جدیدتری از موشک‌های هایپرسونیک خود با نام فتاح 2 را رونمایی کرد.

سرعت بسیار بالا و توانمندی تغییر مسیر حرکت برای فرار از سامانه‌های پدافندی، مهم‌ترین ویژگی پرتابه‌های هایپرسونیک است.

با طراحی و ساخت موشک عماد در میانه دهه 90، اگرچه این موشک‌های ایرانی قابلیت تصحیح مسیر و رسیدن به دقت بسیار بالا را پیدا کردند اما این سرجنگی‌ها همچنان روی «مدار شبه بیضوی بالستیک» حرکت می‌کردند و «طی کردن مسیر مشخص»، به سپرهای دفاعی امکان می‌داد با تحلیل مسیر طی شده، ادامه مسیر را هم پیش‌بینی کنند و همین، شانس درگیری موثر با پرتابه مهاجم را بالا می‌برد.

برای برطرف کردن این نقیصه و عبور از سپرهای موشکی، طراحان ایرانی ابتدا به سمت مولفه‌های دیگر نظیر افزایش سرعت و کاهش ابعاد هندسی و کم کردن بازتاب راداری سرجنگی‌ها رفتند که به طراحی کلاهک‌های جدید منتج شد.

با این حال، اتکا و وابستگی سامانه‌های پدافندی به پیش‌بینی مسیر، همیشه برای سپرهای موشکی کارگشا نیست و می‌تواند حتی در مواقعی به نقطه ضعف آنها نیز تبدیل شود.

مثلا اگر رادار سامانه پدافندی به هر دلیلی نتواند نقطه بعدی پرتابه در مسیر حرکت را تشخیص دهد، فرآیند «ردگیری و قفل» دچار اختلال شده و سامانه مجددا باید در یک محیط وسیع در آسمان به دنبال هدف مهاجم بگردد.

اینجاست که توسعه سرجنگی‌های بالستیک با قابلیت «مانور در فاز نهایی» سبب می‌شود با خارج شدن پرتابه از مسیر مدار بالستیک مرسوم (که برای سامانه پدافندی قابل محاسبه است) و حرکت روی مسیرهای دیگر، سامانه پدافندی در پیش‌بینی مسیر و قفل روی سرجنگی به مشکل بربخورد و امکان مقابله هم تا نزدیک به صفر کاهش یابد.

در واقع ویژگی مهم این پرتابه‌های هایپرسونیک حرکت در مسیرهای متفاوت برای بی‌اثر کردن رهگیری سامانه‌های پدافندی است.

این مساله در موشک فتاح که 5 ماه پیش رونمایی شد، از طریق سرجنگی مخروطی‌شکل (شبیه انواع پرتابه‌های بالستیک) محقق شد که دارای موتور سوخت جامد کروی‌شکل با قابلیت کنترل بردار رانش از نوع خروجی (نازل) متحرک بود که قابلیت مانور و تغییر مسیرهای آنی و مکرر را در داخل و خارج از جو دارد و می‌تواند سرعت را به بیش از ۵ ماخ (۵ برابر سرعت صوت یا مرز سرعت هایپرسونیک) برساند.

در نمونه جدید یعنی فتاح 2 ما با یک سرجنگی متفاوت و شبیه به طراحی‌های مدرن موشک‌های هایپرسونیک مواجه هستیم که می‌توان آن را در دسته کروزها قرار داد.

در این سرجنگی از یک موتور سوخت مایع با سوخت هیدرازین (که به نظر می‌رسد طراحی جدیدی مختص همین موشک باشد) استفاده شده که توان پرتابه پس از جدایی‌اش از مرحله اول را بالاتر برده و می‌تواند به بهینه شدن مانور، سرعت و میزان برد آن بیفزاید.

این نوع پرتابه‌ها، به‌ جای ارتفاع گرفتن همانند شیوه پرتابه‌های بالستیک، در ارتفاع بسیار کمتری به ‌همراه امکان تغییر مسیر مکرر به ‌سمت هدف طی مسیر می‌کنند و در نتیجه رادارهای هشدار زودهنگام پدافند دشمن در شناسایی آنها دچار مشکل می‌شوند و احتمال غافلگیر کردن مجموعه دفاع موشکی دشمن بسیار بیشتر می‌شود.

این تغییر مسیر می‌تواند بسته به توان پیمایش مسافت، شامل تغییر سمت حمله هم باشد. در واقع، قابلیت سرعت بسیار بالا، شکل آیرودینامیکی خاصی که بیشترین برد را ضمن حفظ سرعت پروازی بسیار بالا به دست می‌دهد، وجود پیشران برای جبران نیروی مقاومت هوا در فاز پرواز در داخل جو و مجهز شدن به سامانه‌های کنترل پیشرفته، موجب می‌شود این نوع سرجنگی جدید جدا از قابلیت هدف ‌قراردهی هر نقطه مدنظر، به مهلک‌ترین سلاح برای سامانه‌های سپر دفاع موشکی و انواع رادارهای شبکه دفاع هوایی دشمن تبدیل شود.

فتاح ۱ با برد 1400 کیلومتر نخستین موشک بالستیک هایپرسونیک ایرانی بود که امکان رسیدن به اهداف در سرزمین‌های اشغالی را داشت و حالا می‌توان فتاح 2 را نخستین موشک کروز هایپرسونیک ایرانی دانست که با بردی بیش از فتاح ۱ می‌تواند به سرزمین‌های اشغالی برسد و این نوع موشک کار را برای سامانه‌های پدافندی این رژیم سخت‌تر از قبل خواهد کرد.

تا امروز برد موشک فتاح 2 به صورت رسمی اعلام نشده اما به نظر می‌رسد برد آن را لااقل باید 1600 کیلومتر دانست که البته امکان افزایش آن نیز وجود دارد.

* موشک‌های ایرانی به مصاف کدام سامانه‌های پدافندی می‌روند؟

معروف‌ترین سامانه ضدموشکی آمریکا در منطقه سامانه تاد (THAAD) است و آرو 2 و 3 (ARROW) نیز سامانه‌های دفاع ضدموشکی رژیم صهیونیستی برای مقابله با موشک‌‌های بالستیک تاکتیکی هستند.

سامانه تاد یک سامانه دفاع ضدموشکی ساخت کارخانه لاکهید مارتین است که سال 2008 رسما وارد خدمت در ارتش آمریکا شد. این سامانه از ۴ جزء اصلی شامل رادار TPY-2، مرکز فرماندهی و کنترل،‌ پرتابگرها و موشک رهگیر تشکیل شده است. این رادار قادر است از فاصله 1000 کیلومتری اهداف را کشف کند و برد موشک این سامانه نیز 200 کیلومتر است و از یک موتور راکتی سوخت جامد با نازل متحرک بهره می‌برد که سرعت این موشک را به حدود 8 ماخ می‌رساند.

آرو یا پیکان، نام سامانه‌ای است که سازمان صنایع هوافضای رژیم صهیونیستی با مشارکت آمریکایی‌ها برای مقابله با موشک‌‌های بالستیک طراحی و تولید کرده است. سامانه «آرو‌ ۱» به‌ عنوان اثباتگر فناوری ساخته شد و پس از آن موشک «آرو‌ ۲» به ‌عنوان سامانه عملیاتی طراحی و سال 2000 نخستین آتشبار آن در سرزمین‌های اشغالی عملیاتی شد، از آن زمان تا 2017 این سامانه در ۴ پروژه ارتقا یافت و پس از آن هم موشک «آرو‌ 3» طراحی و تولید شد.

این سامانه از 4 سیستم اصلی تشکیل شده است. موشک‌های رهگیر پیکان، رادار گرین پاین، مرکز فرماندهی، کنترل و مرکز هدایت موشک که تمام این سیستم‌ها مانند سامانه‌های پاتریوت و تاد آمریکایی قابل تحرک و جابه‌جایی هستند. سامانه آرو از رادارهای گرین پاین و سوپر گرین پاین بهره می‌برد که برد هر کدام به ‌ترتیب 500 و 900 کیلومتر است.

همچنین سامانه پیکان از ۲ موشک به‌ نام‌های آرو‌ 2 با برد 100 کیلومتر و «آرو‌ 3» بهره می‌برد اما ارتفاع درگیری موشک «آرو‌ 2» 10 تا 50 کیلومتر و موشک «آرو‌ 3» 100 کیلومتر عنوان شده است.

هر ۲ سامانه عملکردی مشابه یکدیگر دارند و پس از آنکه رادار، هدف را کشف و محل مناسب برای برخورد با آن را بر اساس سرعت،‌ ارتفاع و مسیر حرکت آن محاسبه کرد، اطلاعات را به مرکز فرماندهی و کنترل سامانه می‌دهد و این مرکز هم بهترین پرتابگر را برای درگیری با موشک مهاجم انتخاب و دستور شلیک را صادر  و همچنین اطلاعات لازم برای هدایت موشک را تا لحظه برخورد به آن منتقل می‌کند.

اما نکته‌ای که در این بین وجود دارد آن است که این سامانه‌ها زمانی قادر به رهگیری هدف هستند که موشک فاز میانی حرکت خود را طی می‌کند و چنانچه تغییری در مؤلفه‌های حرکتی موشک رخ دهد، سامانه دچار خطا خواهد شد.

برای جبران این خطا سامانه باید مجددا موفق به کشف و ردگیری موشک مهاجم شود و در صورت موفقیت اگر باز هم موشک مهاجم تغییر مسیر شدید دهد، قفل راداری احتمالی شکسته می‌شود و فرآیند باید مجددا تکرار شود، حال سامانه پدافندی باید بر اساس کدام موقعیت لحظه‌ای، موشک‌های خود را روانه کند؟

موشک فتاح (در هر ۲ مورد ۱ و 2) از فاصله – حداقل– 1400 کیلومتری به‌ سمت هدف شلیک می‌شود و زمانی توسط رادار سامانه‌های تاد و آرو شناسایی می‌شود که درست در فاز میانی حرکت خود قرار دارد و چنانچه سامانه آرو از رادار گرین پاین استفاده کند - با توجه به برد 500 کیلومتری آن - زمانی موشک فتاح شناسایی می‌شود که در یک‌سوم پایانی مسیر خود قرار دارد، بنابراین رادار هم محاسبات اولیه خود را بر اساس پروفایل حرکتی موشک در این فازها محاسبه می‌کند.

هرچند این رادارها هدف را به ‌صورت لحظه‌ای رصد و تغییرات مسیر پروازی موشک مهاجم را به موشک پدافندی ارسال می‌کنند‌ اما اگر این تغییرات چیزی فراتر از بازه سرعتی قابل تشخیص رادار یا سرعت موشک پدافندی باشد، این سامانه‌ها دیگر قادر به رهگیری و انهدام موشک نیستند.

در صورت شلیک موشک پدافندی، امکان تغییر مسیر برای این موشک - به‌ سبب اینکه در حال صرف انرژی پیشران برای غلبه بر جاذبه زمین و کسب سرعت به ‌صورت توأمان است - به‌ میزان کمی وجود دارد و با اجرای ۳ - ۲ مانور سنگین توسط موشک هایپرسونیک مانوردهنده عملا موشک پدافندی انرژی کافی برای ادامه تعقیب و رفتن به ‌سمت مختصات جدیدی که معلوم نیست چند لحظه دیگر اعتبار دارد، نخواهد داشت؛ موضوعی که دقیقا در طراحی موشک مانورپذیر فتاح رعایت شده است.

موشک فتاح از زمان شلیک تا فاصله 500 کیلومتری هدف (دوسوم مسیر حرکت موشک) در یک مسیر مشخص و با سرعت معینی حرکت می‌کند اما درست در یک‌سوم پایانی مسیر خود، با روشن شدن موتور سوخت جامد مجهز به نازل متحرک (در فتاح ۱) و موتور سوخت مایع (در فتاح 2 با قابلیت حرکت کروز) بر سرعت سرجنگی افزوده شده و پرتابه همزمان شروع به مانور و تغییر مسیر می‌کند و همین امر موجب خطا در محاسبات سامانه‌های پدافندی می‌شود؛ موضوعی که دسامبر سال 2014 نیز رخ داد و به‌ نظر می‌رسد رادار سامانه آرو به همین دلیل قادر به رهگیری موشک هدف نشده باشد.

حال اگر دشمن از رادار گرین پاین استفاده کند، باز هم قادر به رهگیری موشک به ‌دلیل مانورهای تغییر مسیر آن نخواهد بود و در صورتی که از رادارهای TPY-2 و سوپرگرین پاین هم که برد بیشتری دارند استفاده کند، به ‌دلیل سرعت بالای موشک در عین مانورهای متعدد، قادر به شکار آن نیست.

سرعت موشک‌های سامانه تاد و آرو 2 و 3 در نهایت 8 تا 10 ماخ است، در صورتی که سرعت موشک فتاح در فاز نهایی به 13 تا 15 ماخ می‌رسد؛ به این ترتیب پیش از آنکه موشک سامانه‌های پدافندی به محل برخورد به موشک فتاح برسد، این موشک از آن محل عبور کرده است و آنها قادر به انهدام این موشک نخواهند بود.

نمایندگان مجلس شورای اسلامی روز یکشنبه در جریان بررسی جزئیات لایحه برنامه هفتم توسعه، با بند الحاقی ماده ۲۹ این لایحه با ۱۲۷ رای موافق، ۷۸ رای مخالف و ۸ رای ممتنع از مجموع ۲۲۴ نماینده حاضر در صحن موافقت کردند. 

براساس بند الحاقی ماده ۲۹ لایحه مذکور؛ به منظور کاهش ناترازی صندوق‌های بازنشستگی و تقویت توان صندوق‌ها در انجام تکالیف محوله:

۱- بیمه‌پردازانی که ۲۸ تا ۳۰ سال سابقه خدمت دارند به سنوات اشتغال آنها برای بازنشستگی اضافه نمی‌شود.

۲- بیمه‌پردازانی که ۲۵ تا ۲۸ سال سابقه خدمت دارند به سنوات اشتغال آنان به ازای هر سال تا زمان بازنشستگی ۲ ماه اضافه می‌شود.

۳- بیمه‌پردازانی که ۲۰ تا ۲۵ سال سابقه خدمت دارند به سنوات اشتغال آنان به ازای هر سال تا زمان بازنشستگی ۳ ماه اضافه می‌شود.

۴- بیمه‌پردازانی که مطابق قوانین ۱۰ تا ۲۰ سال سابقه خدمت دارند به سنوات اشتغال آنان به ازای هر سال تا زمان بازنشستگی 4 ماه اضافه می‌شود.

۵- بیمه‌پردازانی که مطابق قوانین تا ۱۰ سال سابقه خدمت دارند به سنوات اشتغال آنها به ازای هر سال تا زمان بازنشستگی ۵ ماه اضافه می‌شود.

تبصره ۱- اجرای تمام یا بخشی از احکام فوق‌الذکر مشروط بر آن است که سن بیمه شده در زمان بازنشستگی برای مردان از ۶۲ سال و برای زنان از ۵۵ سال بیشتر نباشد.

تبصره ۲- اصلاحات فوق در قوانین صندوق‌های بازنشستگی به استثنای صندوق‌هایی که حداقل سن بازنشستگی بیمه‌شدگان آنها از ارقام مذکور در تبصره «۱» بیشتر است به صورت دائمی اعمال می‌شود.

تبصره ۳ - ایثارگران و مشمولان قوانین سخت و زیان‌آور مشمول قوانین خاص خود هستند.

تبصره ۴ - اشخاص موضوع این حکم با رضایت خود و موافقت دستگاه‌های ذی‌ربط می‌توانند بدون نیاز زمان‌های مذکور در بند‌های «۲» الی «۵» تا سقف سن موضوع تبصره «۱» حسب مورد به خدمت ادامه دهند. خدمت مازاد بر اساس قوانین و مقررات مربوط امکان‌پذیر است.

تبصره ۵ - چنانچه دستگاه‌ها به خدمات برخی کارکنان نیاز نداشته باشند حسب مورد می‌توانند بدون لحاظ زمان‌های مذکور با پیشنهاد بالاترین مقام دستگاه و موافقت معاون اول رئیس‌جمهور بر اساس قوانین مربوط نسبت به صدور احکام بازنشستگی آنان اقدام کنند.

تبصره ۶ - افرادی که به تقاضای خود مایل به بازنشستگی زودتر از موعد فوق‌الذکر باشند، بازنشستگی آنها مطابق قوانین مربوطه و بدون رعایت بند‌های «۱» تا «۵» بلامانع است و حقوق بازنشستگی آنان مطابق احکام این سند برقرار خواهد شد.

همچنین با نظر محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس بند «خ» ماده ۲۹ لایحه برنامه هفتم توسعه مغایر اصل ۸۵ قانون اساسی تشخیص داده و حذف شد.

براساس بند «خ» حذف شده ماده ۲۹ لایحه مذکور؛ به منظور ایجاد نظام تامین اجتماعی پایدار و تضمین حقوق بیمه‌شدگان جدید از ابتدای اجرای برنامه، نظام تامین اجتماعی بیمه‌شدگان جدیدالورود بر اساس اصول ذیل توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با همکاری سازمان و دستگاه‌های ذی‌ربط تهیه می‌شود و به تصویب هیات وزیران می‌رسد.

تعیین شرط سن ۶۵ سال برای مرد و ۶۰ سال برای زن و سابقه بازنشستگی ۳۵ سال برای مرد و ۳۰ سال برای زن؛ مستخدمان موجود با رضایت کتبی خود نیز می‌توانند مشمول حکم این جزء قرار گیرند.

* شاغلان مختار به بازنشستگی پس از ۳۰ سال خدمت هستند

سخنگوی کمیسیون تلفیق برنامه هفتم توسعه مجلس شورای اسلامی گفت: در تبصره ۶ ماده مذکور این اختیار را به شاغلان داده‌ایم تا اگر بخواهند بعد از ۳۰ سال خدمت، بازنشسته شوند و افراد بدون توجه به سن ۶۲ سال می‌توانند تقاضای بازنشستگی کنند و دستگاه مربوط نیز باید با تقاضای‌شان موافقت کند، مگر اینکه خودشان تمایل به ادامه کار داشته باشند. 

محسن زنگنه درباره افزایش پلکانی سنوات خدمت و نحوه اعمال آن گفت: فصل پنجم لایحه برنامه هفتم توسعه ارسالی از سوی دولت به مجلس به بحث ساماندهی و اصلاح صندوق‌های بازنشستگی ارتباط داشت، در این فصل بسته‌ای برای بازنشستگان دیده شد که بخشی از آن افزایش حقوق بازنشستگان تا 90 درصد حقوق شاغلان بود که طی امروز یا فردا در صحن مجلس قطعی و به شورای نگهبان ارسال می‌شود که کمک زیادی به معیشت بازنشستگان می‌کند. 

البته این به معنای آن است که این فرد از سنوات و خدماتی که برای افراد با ۳۵ سال سابقه در نظر گرفته شده محروم می‌شود.

* صندوق‌های پر از خالی

صندوق‌های بازنشستگی پس از سال‌ها سیاست‌گذاری نادرست و مدیریت غلط با ناترازی روبه‌رو شده‌‌اند و پیش‌بینی می‌شود در آینده نه‌چندان دور توانایی پرداخت مستمری بازنشستگان را از دست بدهند. دولت‌ها نیز لاجرم با تامین کسری آنها از محل بودجه عمومی در کنار بدهی‌های خود به سیستم بانکی، پیمانکاران و بانک مرکزی با چالشی جدی روبه‌رو شده‌اند. به گزارش «وطن امروز»، موضوع اصلاح ساختاری صندوق‌های بازنشستگی ارتباط تنگاتنگی با معیشت بخش عمده‌ای از جامعه دارد و اقناع افکار عمومی و مطالبه مردم برای اصلاح مسیر، خود مولفه مهمی است. در حقیقت تغییر ریل مسیر صندوق‌های بازنشستگی و نظام تامین اجتماعی مستلزم یک اجماع ملی است. اهمیت اصلاح مسیر صندوق‌های بازنشستگی به حدی است که سال گذشته لزوم اجرای اصلاحات از سوی رهبر معظم انقلاب اعلام شد و ایشان سیاست‌های کلی تامین را با هدف بهبود و ارتقای سطح رفاه جامعه و کاهش فقر ابلاغ و بر لزوم فراهم کردن شرایط اجرایی آن توسط دستگاه‌های متولی امر تاکید کردند. سیاست‌های کلی تامین اجتماعی با ۹ رویکرد ابلاغ شد که استقرار نظام تامین اجتماعی یکپارچه و شفاف، همچنین بسط و تامین عدالت اجتماعی، از مهم‌ترین نکات مورد تاکید در سیاست‌های ابلاغی رهبری است. یکی از اتفاقاتی که باید در صندوق‌های بازنشستگی رخ دهد تجمیع آنها و پایان دادن به پرداخت یارانه‌ای است که دولت هر ساله به این صندوق‌ها واریز می‌کند. 

* صندوق‌های بازنشستگی کشور 

برای ورود به موضوع صندوق‌های بازنشستگی بهتر است تصویری از انواع آنها داشته باشیم. صندوق‌های بازنشستگی در کشور به ۲ گروه عمده تقسیم می‌شوند که یک گروه تابع وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است و گروه دیگر به عنوان صندوق‌های صنفی یا به عبارتی، اختصاصی شناخته می‌شوند. از صندوق‌های مهم تابع وزارت کار می‌توان به سازمان تامین اجتماعی، صندوق بازنشستگی کشوری و صندوق بیمه روستاییان و عشایر اشاره کرد و صندوق نیروهای مسلح، صدا وسیما و بانک‌ها از جمله صندوق‌های اختصاصی در کشور است. 

  بررسی منابع اختصاص‌یافته بابت کمک به صندوق‌های بازنشستگی از کل منابع بودجه عمومی بیانگر روند رو به رشدی است که نشان از تشدید بحران در این صندوق‌هاست. بر مبنای گزارشی از مرکز پژوهش‌های مجلس از وضعیت صندوق‌های بازنشستگی همان‌طور که در نمودار شماره یک مشاهده می‌شود، سالانه درصد قابل‌توجهی از کل مصارف بودجه عمومی در راستای کمک به بازپرداخت تعهدات صندوق‌های بازنشستگی هزینه می‌شود. آنچه اهمیت این موضوع را بیشتر می‌کند، روند کلی رو به رشد این نسبت است، به نحوی که سال ۱۴۰۲ این رقم به حدود ۱۵ درصد از کل منابع عمومی رسیده است. در ضمن این رقم بدون لحاظ کمک‌های فرابودجه انجام شده به صندوق بازنشستگی در قالب ردیف‌های متفرقه و تبصره «۱۴» بودجه و واگذاری شرکت‌های دولتی بابت رد دیون که بر اساس احکام بودجه انجام می‌شود بیان‌شده است. 

* علل بحران صندوق‌های بازنشستگی؛ تغییرات جمعیتی

 «نسبت پشتیبانی» شاخصی است که نشان‌دهنده وضعیت جریان مالی ورودی به جریان خروجی صندوق‌ها و برابر است با نسبت تعداد بیمه‌شدگان به تعداد پرونده‌های مستمری‌بگیران. با این توضیح طبیعی است که هر چه اندازه این نسبت بزرگ‌تر باشد آن صندوق از نظر درآمد و هزینه در نقطه مطلوب‌تری قرار دارد. بررسی آمار‌های منتشرشده توسط سازمان تأمین اجتماعی نشان می‌دهد روند تغییرات این شاخص در ۱۰ سال اخیر برای این سازمان نزولی بوده و مقدار آن تا سال ۱۳۹۹ به زیر ۴,۴ رسیده است.  در یک دهه گذشته به صورت مستمر نسبت درآمد حاصل از دریافت حق بیمه به هزینه پرداخت مستمری کاهش یافته است. رشد نامتوازن جمعیت از عواملی است که در وقوع این وضعیت نقش مهمی داشته است. بالا بودن نرخ رشد جمعیت در یک دوره (دهه ۱۳۶۰) و کاهش این نرخ در دوره‌های بعدی باعث شده به تدریج ترکیب جمعیتی کشور از نظر سنی نامتوازن شود. 

* سن بازنشستگی

 از موارد مهم تأثیرگذار بر پایداری صندوق‌های بازنشستگی، سن بازنشستگی و مدت زمان بهره‌مندی از حقوق و مستمری بازنشستگی است. همان‌طور که در نمودار شماره ۲ نمایش داده شده است، با وجود افزایش پیوسته امید به زندگی، نه تنها متناسب با آن سن بازنشستگی افزایش نیافته است، بلکه این روند نزولی بوده و متوسط سن بازنشستگی نزدیک به 5 سال کاهش یافته است. 

باید به این موضوع توجه داشت که در دهه 50 شمسی، 30 سال خدمت برای بازنشستگی کارگران تعیین شد، زمانی که میزان امید به زندگی تنها 54 سال بود اما در حال حاضر سن امید به زندگی در کشورمان به بیش از 77 سال بر اساس آمارهای اعلامی بانک جهانی رسیده است. مسلما زمانی که موضوع 30 سال خدمت تصویب شده قانونگذار به دنبال آن بود صندوق‌های بازنشستگی با دریافت حدود 30 سال حق بیمه قریب 10 تا 20 سال حقوق بازنشستگی پرداخت کند؛ الگویی که برای صندوق‌های بازنشستگی بهره‌ور و اقتصادی بوده است.

اما در حال حاضر با توجه به اینکه سن امید به زندگی به بیش از 70 سال رسیده است دیگر الگوی قبلی جوابگو نیست و عملا بازنشستگان با پرداخت 30 سال حق بیمه، سال‌های سال مستمری دریافت می‌کنند. 

شاید بتوان اصلی‌ترین دلیل ناترازی صندوق‌های بازنشستگی را همین موضوع دانست. 

در اغلب کشورهای جهان با افزایش سن امید به زندگی که امری بدیهی و ناشی از پیشرفت‌های علمی و افزایش رفاه بشر است سال‌های خدمت برای بازنشسته شدن افزایش یافته است.

این مهم درباره صندوق‌های بازنشستگی کشورمان با وجود افزایش حدود 42 درصدی سن امید به زندگی اتفاق نیفتاده است.

این مهم را باید در نظر داشت که میانگین سن بازنشستگی در ایران ذیل تمام صندوق‌های بازنشستگی حدود 51 سال است و این صندوق‌ها مجبورند به‌ صورت حدودی تا 30 سال بعد به بیمه‌پرداز مستمری بدهند. با توجه به نسبت پشتیبانی ضعیف صندوق‌ها مسلما ادامه این روند امکان‌پذیر نیست.

سیاست‌گذار باید خیلی زودتر سیاست افزایش سن بازنشستگی را دنبال می‌کرد تا چنین شکاف عمیقی اتفاق نمی‌افتاد.

* مدیریت دارایی‌ها و بازده سرمایه‌گذاری‌ها

در بیشتر صندوق‌های بازنشستگی دنیا، میزان ارزش روز دارایی‌ها و بازده حاصل از آنها به صورت شفاف در معرض دید عموم قرار دارد، در کشور ما اما  به دلیل غیربورسی بودن بخش عمده‌ای از بنگاه‌های زیرمجموعه صندوق‌ها، همچنین مساله تورم بالا، ارزش‌گذاری دارایی‌ها و محاسبه بازده آنها با چالش‌های متعددی روبه‌رو است. از سوی دیگر در رابطه با میزان بدهی‌های دولت به صندوق‌های بازنشستگی نیز این عدم شفافیت تا حد زیادی وجود دارد، به این معنا که میزان بدهی‌های دولت به صندوق‌ها اعلام نمی‌شود و حتی توافقِ پیرامون میزان بدهی وجود ندارد. 

* بازنشستگی‌های پیش از موعد

 یکی دیگر از عوامل بروز بحران در صندوق‌های بازنشستگی، این است که قوانین و سیاست‌گذاری در این حوزه، بدون لحاظ اصل حفظ پایداری مالی صندوق‌ها بوده است. از جمله این موارد می‌توان به قوانین مربوط به بازنشستگی‌های پیش از موعد اشاره کرد که بازنشستگی پیش از موعد برخی مشاغل سخت و زیان‌آور یکی از مهم‌ترین آنهاست و در سال‌های اخیر، درصد قابل‌توجهی از بازنشستگی‌های سازمان تامین اجتماعی را به خود اختصاص داده است. طبق آمار سازمان تأمین اجتماعی، سال ۱۴۰۰ حدود ۵۱ درصد بازنشستگی‌های این سازمان، پیش از موعد بوده است. 

مرور آمارها و گزارش‌های مربوط حاکی است پایداری مالی صندوق‌های بازنشستگی در کشور با بحران جدی روبه‌رو است و اکثریت صندوق‌های بازنشستگی کشور مثل صندوق بازنشستگی کشوری، نیروهای مسلح و صندوق‌های دستگاهی در حال حاضر قادر به پرداخت حقوق و مستمری بازنشستگان از طریق منابع داخلی خود نبوده و به بودجه عمومی وابسته شده‌اند و نیازمند شروع اصلاحات ساختاری در نظام تامین اجتماعی و صندوق‌های بازنشستگی است.

 ورود زودهنگام برخی گروه‌های شغلی به صندوق‌های بازنشستگی و در نتیجه خروج زودهنگام آنان باعث می‌شود سنوات دریافت مستمری افزایش یابد که بار مالی قابل‌توجهی به صندوق‌های بازنشستگی تحمیل می‌کند. افرادی که دوره تحصیلی آن جزو سوابق خدمت‌شان محسوب می‌شود، بخش مهمی از گروه‌های با سن بازنشستگی پایین را تشکیل می‌دهند. کاهش سن بازنشستگی موضوعی است که به‌رغم آثار مخرب آن بر پایداری صندوق‌های بازنشستگی، یکی از موضوعات مورد علاقه گروه‌های مختلف شغلی است و درخواست برای قرارگیری در زمره مشاغل سخت و زیان‌آور و دریافت سنوات ارفاقی، همواره از سوی مشاغل مختلف ارائه می‌شود. مسلما ادامه این روند می‌تواند باعث تشدید کسری بودجه و به دنبال آن تشدید هر چه بیشتر تورم شود؛ با توجه به نامگذاری سال 1402 به نظر می‌رسد حالا بهترین موقعیت برای اصلاح وضعیت صندوق‌های بازنشستگی است.

***