|
مجوز انتشار گواهی سپرده خاص با نرخ سود 30 درصد از سوی بانک مرکزی صادر شد
اوراق علیه دلار
کارشناسان معتقدند اوراق جدید میتواند تقاضا را در بازارهای طلا، دلار و خودرو کاهش دهد
گروه اقتصادی: اینطور که پیداست هدف بانک مرکزی از طراحی اوراق با سود 30 درصد مهار افسار قیمت دلار و طلا در روزهای پایانی سال جاری است. طبق سنوات و رفتار تقویمی بازارها، قیمتها در روزهای پایانی سال افزایشی میشود و این اتفاق باعث فشار معیشتی به مردم میشود.
به گزارش «وطن امروز»، در سالهای گذشته اوراق سپرده بانکی سود 18 درصدی داشت؛ سود این اوراق در سال 1401 همزمان با افزایش نرخ بهره بانکی به 23درصد افزایش یافت.
تغییرات در بازار ارز و طلا، بانک مرکزی را بر آن داشت تا راهحلی برای مقابله با این نوسانات ارائه دهد که نتیجه آن مجوز سود ۳۰ درصدی اوراق گواهی سپرده خاص بود که به بانکها ابلاغ شد.
مطابق اعلام روابط عمومی بانک مرکزی، از ۱۱ بهمن به مدت یک هفته بانکها اوراق گواهی سپرده خاص با سود ۳۰ درصد عرضه میکنند که این اوراق بالاترین سود بانکها به سپردههای بانکی تاکنون است.
با نگاهی به قیمت دلار، یورو و طلا در سال گذشته مشخص میشود سرمایهگذاری در این حوزه سود زیادی برای سرمایهگذاران در پی داشته است؛ سرمایهگذاری روی طلا و دلار به عنوان راهی برای کسب سود در بین مردم رواج یافته است و نتیجه آن چیزی جز تورم بازار نیست.
هدایت سرمایهها به سمت سپردههای بانکی و طبعا اختصاص دادن سود منطقی و مناسب میتواند در کنترل تورم و نابسامانی بازار تا حدودی موثر باشد. اوراق گواهی سپرده بانکی خاص را میتوان به عنوان راهی برای سرمایهگذاری مردم با سود بالا دانست.
با تصمیم بانک مرکزی، اوراق گواهی خاص سپرده بانکی با سود ۳۰ درصد به مردم به فروش میرسد. مدت زمان عرضه آنها در بانکها و خریداری توسط مردم یک هفته است و مدت زمان اعتبار اوراق گواهی سپرده خاص یکساله است و درصد سود و زمان پرداخت سود آن هم روی برگه نوشته میشود. بانک منتشرکننده گواهی سپرده هم اصل مبلغ پول و هم سود آن را تضمین میکند و هیچ ریسکی در خرید این اوراق گواهی وجود ندارد. خرید اوراق گواهی سپرده خاص با سود ۳۰ درصد تنها پیششرط داشتن سن بالای ۱۸ سال را دارد و مردم بهراحتی میتوانند از این فرصت پیشآمده برای کسب سود استفاده کنند. نرخ ۳۰ درصدی سود سالانه اوراق گواهی ارائه شده، یکساله بودن مدت زمان قرارداد اوراق (این امکان وجود دارد برخی بانکها آن را با سررسیدهای کمتر از یکسال هم به فروش برسانند)، اگر قبل از سررسید سالانه به پولتان نیاز پیدا کنید طبق اعلام بانک مرکزی امکان بازخرید زودتر از موعد اوراق از شعب بانکی وجود دارد.
اوراق گواهی سپرده خاص هم مانند دیگر اوراق بانکی امکان فروش یا انتقال دارد. پس قبل از سررسید سالانه میتوانید آن را بفروشید. افزایش قدرت سرمایهگذاری فعالان اقتصادی (تولیدی، خدماتی و ساختمانی)، دسترسی به منابع مالی مورد نیاز پروژه بدون نیاز به ایجاد میانگین حساب نزد بانک، امکان تامین مالی مبالغ کلان و مدتدار جهت توسعه و بهرهبرداری از طرحها و پروژهها، امکان اخذ تسهیلات بانکی برای بنگاههای اقتصادی در قالب عقود مشارکتی، رفع موانع و چالشهای تامین مالی برای فعالان اقتصادی و سرعت و سهولت در تامین مالی با توجه به گستردگی شبکه شعب بانک در سراسر کشور از مزایای اوراق گواهی سپرده خاص است.
* سپردههای خرد از بازار طلا و ارز جمع میشود
نایب رئیس اتاق بازرگانی تهران در همین باره گفت: از مزیتهای انتشار اوراق گواهی سپرده خاص این است که میتواند سرمایههای مردم را از بازارهای سفتهبازی مانند ارز، طلا، مسکن و خودرو خارج کند تا سودی تضمینشده به افراد ریسکگریز پرداخت شود. شهاب جوانمردی اظهار کرد: بانک مرکزی، اوراق گواهی سپرده خاص را که با نرخ سود علیالحساب بانکی ۳۰ درصد سالانه منتشر میشود با هدف تامین سرمایه در گردش واحدهای تولید ایجاد کرده است. وی با تأکید بر اینکه این اوراق برای پروژههای خاص که سودآور هستند، تدارک دیده شده است، بیان داشت: با توجه به اینکه سیاست انقباضی برای کاهش تورم در کشور حاکم است، گواهی سپرده خاص به تامین مالی بنگاههایی که پروژههای خود را برای جذب منابع معرفی کردهاند اختصاص مییابد، تا راحتتر بتوانند تامین مالی کنند.
این فعال اقتصادی با پیشبینی خروج سرمایههای خرد از بازار طلا و ارز با اوراق گواهی سپرده خاص با سود 30 درصد، عنوان کرد: این اوراق دید واقعبینانهتری به نرخ بهره دارد و علامت خوبی در اقتصاد به شمار میرود. نایب رئیس اتاق بازرگانی تهران تصریح کرد: خریدار اوراق متعهد میشود آن را تا یک سال نگهداری کند و اگر زودتر از یک سال پول خود را خواست، میتواند به بانک مراجعه و اصل پول به همراه سود 12 درصدی را دریافت کند.
جوانمردی تاکید کرد: یکی از مزیتهای انتشار اوراق گواهی سپرده خاص این است که میتواند سرمایههای مردم را از بازارهای سفتهبازی مانند ارز، طلا، مسکن و خودرو خارج و به سمت این اوراق جذب کند، البته افرادی که ریسکپذیری زیادی دارند ممکن است در همین بازارهای سفتهبازی حضور داشته باشند اما افرادی که ریسکگریز هستند، مطمئنا سرمایههای خود را از بازارهای سفتهبازی خارج کرده و به این اوراق ورود میکنند، به عبارت دیگر برای مردم عادی و افراد ریسکگریز، این اوراق بهترین ابزار برای کسب سود است.
* انتشار گواهی سپرده جدید گردش پول را کنترل میکند
همچنین حسین درودیان، اقتصاددان گفت: نرخی که بانک مرکزی برای این اوراق در نظر گرفته است، بسیار جذاب بوده و میتواند یک فرصت مناسب برای سیستم بانکی کشور باشد. باید منتظر افزایش نرخ سود بانکی هم باشیم. البته میدانیم با افزایش نرخ سود، باید منتظر رشد نقدینگی هم بود. افزایش قیمتها در بازار ارز و طلا تنها به موضوع ریسکهای سیاسی مربوط است و با آرام شدن منطقه میتوان امیدوار بود نرخ دلار و سکه نیز با کاهش شدید روبهرو شود. این نرخ در حال حاضر میتواند بخش عمدهای از گردش پول را به سمت خود هدایت و بازارهای مالی را با کاهش تقاضا روبهرو کند. این گواهیها یکساله است و در صورتی که با آرام شدن منطقه نرخ ارز و سکه به قیمت منطقی بازگردند، ممکن است بازپرداخت این گواهیها برای ناشر مشکلاتی را ایجاد کند.
* کاهش سفتهبازی در بازار ارز و طلا با انتشار گواهی سپرده خاص
محمدرضا اکبریجور، تحلیلگر مسائل اقتصادی نیز درباره تصمیم اخیر بانک مرکزی گفت: در شرایط حاضر که دلالان و سفتهبازان به بازار ارز و طلا هجوم بردهاند، انتشار گواهی سپرده خاص ابزار مناسبی برای خروج سرمایهها از بازار ارز و طلاست. این اوراق تأثیر زیادی بر کاهش سفتهبازی در کشور خواهد داشت، بهطوری که نقدینگی از بازارهای ارز، طلا، مسکن و خودرو خارج و مستقیماً وارد تولید خواهد شد. همچنین انتشار گواهی سپرده خاص موجب تغییر ترکیب سپردههای خُرد در نظام بانکی خواهد شد.
* گام جدیدی برای کنترل نقدینگی برداشته شد
در همین باره مرتضی افقه، اقتصاددان گفت: دستورالعمل انتشار گواهی سپرده خاص به شبکه بانکی ابلاغ شده تا تولیدکنندگان برای تأمین سرمایه در گردش خود از آن استفاده کنند. این گواهی با نرخ سود علیالحساب بانکی ۳۰ درصد سالانه منتشر میشود که از نرخ بهره بانکی بالاتر است، بنابراین سرمایهگذاری در این گواهی بسیار کمریسکتر از بازارهای مالی مانند سکه و ارز است و در واقع این گواهی، بازدهی بالاتری نسبت به سپردهگذاری در بانک دارد. در پایان دوره مشارکت، سود قطعی نیز علاوه بر سود علیالحساب ۳۰ درصدی به خریداران این گواهی پرداخت میشود و علاوه بر دریافت سود با ریسک کمتر، افراد میتوانند از این گواهی بهعنوان وثیقه نیز استفاده کنند. با اجرای این طرح، مردم میتوانند در تأمین مالی پروژهها مشارکت کنند و هر زمان که نیازمند پول بودند این گواهی را قبل از سررسید در شعب بانک بازخرید کنند. طی یکسال گذشته و با روی کار آمدن فرزین به عنوان رئیس کل بانک مرکزی، اقدامات مختلفی برای کنترل نرخ رشد نقدینگی انجام شد و دولت با اجرای سیاست انقباضی این متغیر را تا حدودی کنترل کرد که خوشبختانه با ابلاغ دستورالعمل انتشار گواهی خاص نیز گامی جدید برای کنترل نقدینگی و پایه پولی برداشته شد. با استفاده از این روش انحراف منابع کاهش مییابد، به عبارتی در برخی مواقع تسهیلاتی که باید به بنگاههای تولیدی تعلق میگرفت، صرف کارهای دیگر میشد اما با این روش، تأمین مالی تولید تقویت میشود و منابع به هدف اصلی اصابت خواهد کرد.
ارسال به دوستان
رئیسجمهور در مراسم روز فناوری فضایی: ایران یکی از 10 قدرت فضایی جهان میشود
پیشرفت فضایی ایران
* رئیسی: انجام ۱۱ پرتاب در ۲ سال و نیم گذشته نشان داد ایران توانسته تحریمها را به شکست بکشاند
گروه سیاسی: رئیسجمهور با تاکید بر اینکه حضور در فضا قدرتآفرین و امیدآفرین است، اظهار داشت: تلاش کردند با تحریم، ایران را متوقف کنند و در انزوا قرار دهند ولی این ۱۱ پرتاب موفق هم تحریمها را شکست داد و هم طرح انزوای جمهوری اسلامی را با شکست مواجه کرد.
حجتالاسلاموالمسلمین سیدابراهیم رئیسی در مراسم روز فناوری فضایی با بیان اینکه حضور در فضا برای کشور قدرتآفرین، امیدآفرین و ثروتآفرین است، ضمن تبریک دهه مبارک فجر و روز ملی فناوری هستهای و نیز قدردانی از همه کسانی که برای ارتقا و اعتلای این صنعت تلاش کردند، بویژه شهید طهرانیمقدم، تصریح کرد: حضور در فضا و فناوری فضایی یک حرکت پیشران برای حوزههای مختلف بوده و در افزایش قدرت کشور بسیار موثر محسوب میشود.
رئیسجمهور حضور در فضا را برای کشور قدرتآفرین، امیدآفرین و ثروتآفرین دانست و افزود: اعتلای هر چه بیشتر این صنعت حتما برای مردم امید ایجاد میکند. دشمنان تلاش کردند با تحریم، ملت ایران را متوقف کرده و در انزوا قرار دهند اما انجام ۱۱ پرتاب در ۲ سال و نیم گذشته نشان داد جمهوری اسلامی ایران توانسته تحریمها و طرح انزوای خود را به شکست بکشاند.
رئیسی این 11 پرتاب را حرکتی ماندگار و جلوه عملی باور «ما میتوانیم» دانست و اظهار داشت: این حرکت جلوه تمامعیار تبدیل تحریم و تهدید به فرصت توسط جوانان، متخصصان، دانشگاهیان و نیروهای مسلح در مسیر افتخار و اقتدارآفرینی برای کشور است؛ امروز به مدد این تلاشها جایگاه کشور در عرصه فضایی از رتبه 45 به میان 10 کشور برتر رسیده و در حال تکرقمی شدن است. وی با بیان اینکه حمایت از صنعت فضایی از ابتدا مورد توجه دولت مردمی بود، گفت: ما خیلی زودتر از اینها میتوانستیم این عرصهها را فتح و به مدار ژئو برسیم اما برخی نمیخواستند لکن این مساله مهم نیست، چرا که مهم این است که ملت ایران اراده کرده در فضا حضور جدی داشته باشد؛ ملت ایران در 22 بهمن استقلال، آزادی و پیشرفت را انتخاب کرده و تصمیم گرفته اراده خود را بر اراده دیگران پیروز کند.
رئیسی با اشاره به اینکه اگر قرار بود ملت ایران متوقف شود باید در عرصههای مختلف این اتفاق میافتاد، خاطرنشان کرد: دشمن تلاش میکند با امپراتوری رسانهای خود ناامیدی را به ملت ایران القا کند اما دانشمندان و جوانان تلاشگر ما در عرصههای مختلف نوآوریها و ابتکارات و خلاقیتهایی را عرضه کردند که هر کدام به نوبه خود کاری بزرگ بود که برنامه دشمن برای القای ناامیدی را به شکست کشاند. رئیسجمهور با بیان اینکه توضیحات دستاندرکاران صنعت فضایی کشور در حاشیه بازدیدی که از نمایشگاه دستاوردها و توانمندیهای فضایی کشور داشتیم، نشان از آن داشت که برای آینده برنامه دقیق و با جزئیات دارند، گفت: این توضیحات گواه آن بود که این عزیزان مراحل پیشرفت کشور در عرصه فضایی را گام به گام ترسیم کردهاند تا نهایت استفاده را از فضا برای ارتقای قدرت، خلق ثروت، پایش دقیق و کسب اطلاعات مفید برای حوزههای کشاورزی، منابع آب، منابع طبیعی، معادن و پایش امنیت بویژه در مرزها ببریم.
* تعداد پرتاب ماهوارهها با دقت بیشتری افزایش یابد
رئیسی با بیان اینکه کشور ما گستره جغرافیایی گسترده با کوهها و موانع طبیعی بسیار دارد، اظهار داشت: هر ماهواره بهمثابه چشم بینایی است که از یک جایگاه بلند میتواند اطلاعاتی دقیق از عرصههای مختلف در اختیار تصمیمسازان و تصمیمگیران قرار دهد تا تصمیماتی دقیقتر بگیرند.
رئیسجمهور با اشاره به همکاری و هماهنگی بسیار خوب میان نیروهای مسلح، وزارت دفاع، وزارت ارتباطات و سایر بخشهای فعال در عرصه فضایی گفت: شورای عالی فضایی جمع میان همه این نهادهای مربوط است و ما تأکید داریم که همه این شورا، دبیرخانه و دیگر اجزای آن کاملا فعال باشند، چرا که اگر هر کسی برای خود کار کند فایده ندارد. این کار انجام شده و امروز بخشهای مختلف لشکری و کشوری در این زمینه با همکاری کامل فعالند. وی با تأکید بر اهمیت نقش بخش خصوصی در حوزه پیشرفتهای فضایی کشور به لزوم میدان دادن به شرکتهای فناور در این حوزه اشاره کرد و با تصریح بر این نکته که بدون حضور فعال بخش خصوصی کار این بخش پیش نخواهد رفت، اظهار داشت: شرکتهای دانشبنیان باید در این عرصه وارد شوند و کار را در دست گیرند.
رئیسجمهور در ادامه سخنان خود در مراسم روز ملی فناوری فضایی از ضرورت افزایش تعداد پرتابها سخن گفت و با اشاره به اینکه این افزایش تعداد یک گام به پیش در عرصه فناوری فضایی است، ابراز امیدواری کرد ایجاد زیرساختها در این زمینه با قوت دنبال شده و از جمله پایگاه پرتاب چابهار در این عرصه تثبیت شود. رئیسی با تأکید بر اهمیت شتاب دادن به پرتاب ماهوارهها و نیز اهمیت بحث افزایش ارتفاع پرتابها، ادامه داد: توسعه زیرساختهای فضایی کشور را باید دنبال کرد، چرا که حضور در این عرصه علاوه بر بهرهوری در حوزههای صنعت و کشاورزی که من بسیار بر آن تأکید دارم، در توسعه حضور ما در فضا نیز نقش اساسی دارد. رئیسجمهور با تأکید مجدد بر ضرورت تجاریسازی خدمات کنونی فناوری فضایی کشور با هدف تبدیل دانش به ثروت، ابراز امیدواری کرد: آزمایشگاهها و فعالیتهای پژوهشی در این حوزه باید با سرعت و دقت بیشتری به کار خود ادامه دهند و البته این نکته نیز مدنظر قرار گیرد که به هیچ وجه دقت فدای سرعت نشود. وی با تاکید بر وجه امیدآفرینی تداوم پرتابهای بعدی در حوزه فناوری فضایی برای ملت ایران و سایر ملتها، گفت: توسعه این فناوری نشان خواهد داد که تضییقات دشمن نمیتواند جمهوری اسلامی ایران را متوقف کند، بلکه رشد و سرعت پیشرفت کشور را افزایش خواهد داد و این ناشی از اراده دانشمندان و نخبگان ما است.
رئیسجمهور ضمن تشکر صمیمانه از همه خدمتگزاران عرصه فناوری فضایی که در آن جمع حاضر نبودند، اظهار داشت: امیدوارم با فکر و انگیزه بلند نخبگان، این تلاش شبانهروزی بتواند دستاورد بزرگی برای پیشرفت کشور داشته باشد، چرا که هم پیشران اقتصادی کشور است و هم قدرت و ثروت خواهد آفرید.
رئیسی همچنین با اشاره به آخرین وضعیت تحولات غزه گفت: امیدوارم امیدی که امروز در دل ملت فلسطین ایجاد شده است، منجر به پیروزی ظاهری و نهایی ملت فلسطین علاوه بر پیروزی واقعی که امروز در میدان نصیب آنها شده نیز بشود و چهره دشمنان فلسطین را بیش از پیش نشان دهد و نقاب از چهره صهیونیستها و حامیان آنها بیشتر کنار زده شود تا روشن شود که آنها با وجود ادعاهایی که نسبت به دفاع از حقوق انسانها دارند اما صرفا به دنبال اهداف سلطهگرانه خود هستند.
* رئیسی از نمایشگاه دستاوردهای فضایی کشور بازدید کرد
رئیسجمهور در بدو ورود به محل برگزاری مراسم گرامیداشت روز ملی فناوری فضایی از نمایشگاه آخرین دستاوردهای صنعت فضایی کشور بازدید کرد و با توضیحات دستاندرکاران از جزئیات آخرین توانمندیهای فضایی کشور مطلع شد.
در این نمایشگاه آخرین فعالیتهای حوزه فضایی و ماهواره ظفر 2، نمونه پروازی ماهواره ناهید 2 و نمونه پروازی بلوک انتقال مداری سامان 1 به عنوان آخرین دستاوردهای حوزه فضایی کشور معرفی شدند.
بنا بر این گزارش، در کمتر از یک هفته گذشته ماهواره مهدا و ۲ محموله فضایی توسط ماهوارهبر سیمرغ در مدار 450 کیلومتر از سطح زمین قرار گرفتند. این مدار بیضوی دارای کمینه ارتفاع 450 و بیشینه ارتفاع حدود 1100 کیلومتر است.
چند روز قبل از آن نیز ماهوارهبر قائم 100 توانست ماهواره ثریا را در مدار 750 کیلومتری قرار دهد که یک رکورد به شمار میرود. ماهوارههای مهدا و ثریا هر ۲ ساخت پژوهشگاه فضایی ایران هستند.
ارسال به دوستان
حمله آمریکا به نیروهای مقاومت در عراق و سوریه
کمکی داعش
* سوریه: حملات آمریکا برای احیای داعش است/ * ایران: ادعاها مبنی بر هدف قراردادن پایگاهها و مستشاران ایرانی در سوریه صحت ندارد/ عراق: این اقدام آمریکا «تجاوز» به حاکمیت عراق است/ * رویترز: حمله آمریکا تنها نمایش صدا و نور بود
گروه بینالملل: آمریکا در پاسخ به حمله مرگبار به نیروهایش در اردن، از شب شنبه حملاتی را به برخی مراکز نیروهای مقاومت در عراق و سوریه آغاز کرد که به گفته نیروهای مقاومت تاکنون 16 نفر در این حملات شهید شدهاند؛ حملاتی که باعث تقویت داعش در منطقه شام و عراق خواهد شد و همین موضوع نشاندهنده آن است که یکی از راهبردهای واشنگتن احیای مجدد نیروهای تکفیری در منطقه برای درگیر کردن نیروهای مقاومت است.
وزارت دفاع سوریه روز گذشته به حملات هوایی بامداد شنبه آمریکا به مناطقی از سوریه و عراق واکنش نشان داد و گفت اشغالگری آمریکا در سوریه پایان خواهد یافت. به نوشته خبرگزاری سانا، در این بیانیه آمده است: «بامداد امروز، نیروهای اشغالگر آمریکایی در برخی مواضع و روستاها در منطقه شرقیه در سوریه و نزدیک مرز عراق، اقدام به حملات هوایی کردند که منجر به شهادت تعدادی از غیرنظامیان و نظامیان و مجروح شدن تعدادی دیگر و وارد آمدن خسارت قابل توجه به اموال عمومی و خصوصی شد». وزارت دفاع سوریه افزود: «منطقه مورد هدف حملات آمریکا در شرق سوریه همان منطقهای است که ارتش عربی سوریه با بقایای گروه تروریستی داعش میجنگد؛ این مساله بر این واقعیت تاکید میکند که ایالات متحده همسو و متحد تروریستهاست و با تمام ابزارهای کثیف برای احیای آن به عنوان بازوی میدانی خود در سوریه و عراق تلاش میکند». به گفته این وزارتخانه، حمله نیروهای اشغالگر آمریکایی در بامداد شنبه هیچ توجیهی جز تلاش برای تضعیف توانایی ارتش عربی سوریه و همپیمانان آن در زمینه مبارزه با تروریسم ندارد. وزارت دفاع سوریه در پایان تأکید کرد اشغالگری آمریکا در بخشهایی از خاک سوریه نمیتواند تداوم داشته باشد و ارتش و نیروهای مسلح سوریه بر نبرد خود علیه تروریسم تا نابودی کامل آن و آزادی تمام خاک سوریه از اشغالگری و تروریسم ادامه میدهند. این در حالی است که ستاد فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا (سنتکام) بامداد شنبه در بیانیهای اعلام کرد در واکنش به کشته شدن ۳ نظامی این کشور در حمله به پایگاه «برج ۲۲» در مرز سوریه و اردن، حملاتی را به مواضع «گروههای تحت حمایت ایران» در عراق و سوریه انجام داده است. ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا اعلام کرد ساعت ۱۶ به وقت منطقه زمانی شرقی به بیش از ۸۵ نقطه در خاک عراق و سوریه حمله کرده است.
دولت عراق نیز ظهر دیروز در بیانیهای جزئیات تجاوز جنگندههای آمریکایی به حریم این کشور را اعلام کرد. جنگندههای آمریکایی در واپسین ساعات شامگاه جمعه ۸۵ موضع را در خاک عراق و سوریه در واکنش به کشته شدن ۳ نظامی این کشور طی روزهای اخیر هدف حمله قرار دادند. دولت عراق این اقدام را «تجاوز جدید» آمریکا به حاکمیت این کشور خواند و اعلام کرد طی این حمله منطقههای «عکاشات» و «القائم» در غرب عراق و چند نقطه غیرنظامی در مجاورت این مناطق توسط جنگندههای آمریکایی هدف قرار گرفته است. بر اساس این بیانیه، در پی این حمله ۱۶ نفر از جمله چند غیرنظامی شهید و همچنین ۲۵ نفر دیگر مجروح شدند و به برخی ساختمانهای مسکونی و اموال شخصی مردم خسارت وارد شده است.
در همین زمینه بسیاری اعتقاد دارند رفتارهای آمریکا در منطقه با ۲ دلیل انجام میشود؛ اول اینکه داعش دوباره ظهور و بروز یابد تا مقاومت با آن درگیر شود و دوم «بازدارندگی» خود را دوباره بازیابد.
جان هافمن، تحلیلگر مسائل دفاعی و سیاست خارجی در اندیشکده کاتو، در مقالهای برای پایگاه خبری - تحلیلی نشنال اینترست، به طور خاص به این نکته اشاره کرده که حمایتهای بیچون و چرای آمریکا از رژیم اشغالگر قدس در بحبوحه جنگ غزه تا حد زیادی منافع ملی آمریکا و آینده منافع آن در خاورمیانه را به خطر انداخته است. هافمن تاکید میکند اقدامات آمریکا و اسرائیل در منطقه از هیچ توجیه منطقی سیاسی برخوردار نیست و هیچ چشمانداز روشنی ندارد. از این رو، فرمولهای سیاسی به این مساله اشاره دارد که جنگافروزی، بدون اهداف سیاسی دستیافتنی، چیزی جز ایجاد خشونت و بیثباتی و به خطر افتادن منافع بانیان جنگها به همراه ندارد. در عین حال، هافمن به این مساله نیز پرداخته که نیروهای آمریکایی در عراق و سوریه، به هیچ عنوان در راستای وظایف تعیینشده برای آنها عمل نمیکنند. در این رابطه، بمبارانهای اخیر آمریکاییها علیه اهدافی در عراق و سوریه نیز در حقیقت همانطور که وزارت دفاع سوریه بتازگی اعلام کرده، در منطقهای رخ داده که نبرد علیه داعش در جریان بوده است. به بیان سادهتر، آمریکاییها به هیچ عنوان در پی محقق کردن هدف ادعایی خود که انتقامجویی از حمله اخیر به نظامیانشان در اردن اعلام شده، نبودهاند و به دنبال احیای داعش و افراطگرایی در منطقه در راستای منافع خود هستند؛ گزارهای که واشنگتن فکر میکند شاید از رهگذر آن بتواند تا حدی برای حضور خود در منطقه مشروعیت بخرد و البته حوزههای بحرانزا را علیه جریانهای رقیب با خود نیز زنده نگه دارد.
هافمن در گزارش خود مینویسد: «جو بایدن رئیسجمهور آمریکا وعده داده واکنش مقتضی را به این موضوع نشان دهد؛ مسالهای که عملا ریسک و خطر تشدید تنشها در منطقه خاورمیانه را که چند ماه است درگیر آشوب است، به نحو قابل توجهی افزایش داده است. از غزه تا لبنان و سوریه و عراق و یمن، این پیام مخابره میشود که مشکلات سیاسی خاورمیانه را با استفاده از نیروی نظامی نمیتوان حل کرد. در اقصی نقاط منطقه، تنشها و درگیریهایی اوج میگیرد که تحقق اهداف سیاسی در قالب آنها چندان محتمل نیست. کشتارهای گسترده اسرائیل در غزه و حمایتهای بیچون و چرای آمریکا از این رژیم، در قلب تمام منازعات و درگیریهای جاری در منطقه غرب آسیا قرار دارد. درگیریهایی که آمریکا اکنون در آنهاست، از یمن تا سوریه و عراق، مستقیما به گزاره حمایت واشنگتن از اسرائیل در جریان جنگ غزه ارتباط دارد.
برقراری آتشبس در غزه، اصلیترین عاملی است که میتواند به تنشهای جاری در منطقه خاتمه دهد یا سطح تنشهای مذکور را به نحو قابل ملاحظهای کاهش دهد. جنگ اسرائیل در غزه از اهداف سیاسی ظاهریای که از سوی تلآویو تعریف شده، جداست. در پی اجرای موفقیتآمیز عملیات 7 اکتبر توسط حماس، کارزار نظامی گسترده اسرائیل علیه نوار غزه به این منطقه خسارات زیادی وارد کرده است. از سوی دیگر اسرائیل هیچ چشمانداز قابل تحققی در قالب جنگ غزه تعریف نکرده و درست به همین دلیل بسیاری بر این باورند اسرائیل در غزه چیزی جز جنگهای بیپایان را مدیریت و راهبری نمیکند. در خارج از نوار غزه نیز تبعات و آثار جنگافروزی اسرائیل حقیقتا قابل توجه بوده است. در وضعیت کنونی، احتمال ایجاد جنگ و درگیری میان حزبالله لبنان و اسرائیل نیز افزایش قابل توجهی یافته است. اسرائیل در مدت اخیر بر شدت موضعگیریهای تهاجمی خود علیه حزبالله افزوده و از جنگ قریبالوقوع با حزبالله خبر داده است. اگر اسرائیل به چنین اقدامی دست بزند، این دقیقا به این معناست که جنگی تازه از سوی اسرائیل بدون هرگونه چشمانداز روشن و اهداف سیاسی مشخص، آغاز خواهد شد؛ دقیقا شبیه آنچه در جنگ غزه میبینیم. البته این فقط اسرائیل نیست که بدون هرگونه چشمانداز مشخصی دست به اقدامات تهاجمی میزند، دولت بایدن نیز حضور نظامی آمریکا در خاورمیانه را افزایش داده و به مواضع جریانهای نزدیک به ایران در سطح منطقه حمله میکند. آمریکا بدون هرگونه هدف نظامی منسجمی اقدام به اعزام نیروهای خود به عراق و سوریه کرده و البته یک سناریوی خطرناک که جنگ با ایران است را نیز تحریک میکند. آمریکا مدعی است 900 نیرویش در سوریه و 2500 نیرویش در عراق، به ترتیب مشغول جنگ با داعش و همچنین آموزش نیروهای امنیتی عراق هستند. با این حال، در عرصه میدانی آنها هیچکدام از ۲ دستورکار مذکور را انجام نمیدهند. درباره حوثیهای یمن نیز آمریکا عملا در حال راهبری یک جنگ و کارزار نظامی بیهدف است. اقدامات آمریکا علیه یمن تا حد زیادی آتشبس میان عربستان و حوثیها را که مدتها برای حصول آن زمان گذاشته شده، به خطر انداخته است. البته دقیقا مشخص نیست آمریکا در پایان این درگیری به دنبال چیست و آیا میتواند به اهداف خود دست یابد؟ جالب است بایدن اخیرا در پاسخ به این سوال که آیا اقدامات نظامی واشنگتن علیه حوثیها، این جنبش را متوقف میکند؟ گفت: خیر! و در پاسخ به این سوال که آیا این حملات ادامه مییابد؟ گفت: بله!
شکست و ناکامیهای آمریکا در خاورمیانه حقیقتا تومار بزرگی را تشکیل میدهد. سیاستهای آمریکا در منطقه نه ایجاد بازدارندگی میکند و نه در آن ثبات ایجاد میکند. واشنگتن باید از تنشزایی بیجا در منطقه بپرهیزد و نیروهای آمریکایی را به خانه بازگرداند. دولت بایدن باید بپذیرد تا آتشبسی در قالب جنگ غزه برقرار نشود، ثبات و آرامشی نیز ایجاد نخواهد شد. هرچه جنگ غزه فرسایشیتر شود، خاورمیانه به سمت درگیریهای بیشتر حرکت خواهد کرد. آنهایی که در واشنگتن و تلآویو معتقدند اهداف سیاسیشان با ابزار نظامی قابل تحقق است، در اشتباهند و جز چرخه خشونت را تغذیه نمیکنند. هر چه این وضعیت ادامه یابد، منافع ملی آمریکا و نسلهای مختلف آن ضعیف و ضعیفتر خواهد شد».
این در حالی است که افسر اطلاعات سابق ارتش آمریکا در واکنش به حملات هوایی بامداد شنبه آمریکا علیه اهدافی در عراق و سوریه گفت: «اگر کسی فکر میکند این (حمله) چیزی غیر از یک نمایش بزرگ صدا و نور بود، دیوانه است».
اسکات ریتر در پیام انتقادی خود گفت این پاسخ 5 روز بعد از کشته شدن نظامیان آمریکایی انجام شد و افزود: «هیچ چیز مهمی مورد اصابت قرار نگرفت. هیچ چیز تغییر نخواهد کرد. سالانه یک تریلیون دلار برای این هزینه میکنیم». از سویی رابرت اف.کندی نیز گفت: «اگر به دنبال درگیری نیستیم، پس بیایید نیروها را از آنجا (خاورمیانه) خارج کنیم». این واکنش نامزد مستقل انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۲۴ آمریکا به اظهارات متناقض رئیسجمهور آمریکا جو بایدن بود که بعد از حمله بامداد شنبه ارتش ایالات متحده به ۸۵ نقطه در داخل عراق و سوریه، تاکید کرد «به دنبال درگیری در غرب آسیا نیستیم!». کندی در پیام خود در شبکه اجتماعی ایکس در پاسخ به پیام رئیسجمهور آمریکا، با بیان اینکه ایالات متحده باید نیروهایش را از کشورهای خاورمیانه خارج کند، افزود: «از آنها استقبال نمیشود. به آنها نیازی نیست... آنها را ببر بیرون!»
این در حالی است که شماری از قانونگذاران برجسته جمهوریخواه در آمریکا به سرعت نسبت به حملات هوایی این کشور به خاک عراق و سوریه واکنش نشان داده و عنوان کردهاند این حملات ناکافی بوده و باید با قدرت بیشتری ادامه یابد. به گزارش پلیتیکو، ارتش ایالات متحده در بیانیهای اعلام کرد در جریان اقدامات تلافیجویانه بیش از ۸۰ منطقه را با هواپیماهای بمبافکن آمریکایی در خاک عراق و سوریه مورد هدف قرار داده است. با این حال، قانونگذاران جمهوریخواه از بایدن خواستار حملات شدیدتری در این مناطق شدهاند. مایکل مک کال، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا و سناتور «راجر ویکر» از ایالت میسیسیپی از اقدامات انجام شده استقبال کرده و گفتهاند این اقدامات خیلی دیر و خیلی کم بوده است.
ویکر به عنوان عضو ارشد کمیته نیروهای مسلح سنا در بیانیهای نوشت: زمان آن فرا رسیده که فرمانده کل ما رویکرد جدیدی اتخاذ کند و حامیان واقعی تروریسم را در منطقه هدف قرار دهد. وی در جریان ادعاهایش از بایدن خواست به استمرار حملات تلافیجویانه و اجرای تحریمهای نفتی در منطقه پایبند باشد. دیگر نمایندگان جمهوریخواه هم از بایدن خواستهاند قدمهای بعدیای که در منطقه در جریان اقدامات نظامیاش برمیدارد، بسیار قویتر از حملات روز گذشته باشد. خبرنگار بیبیسی هم اعلام کرد حملات آمریکا به جاهایی بود که آن مکانها قبلتر خالی شده بود.
ارسال به دوستان
از سال ۹۶ «سیاهه آلودگی هوای تهران» به عنوان سند رسمی عوامل آلودگی منتشر نشده است
منشأ آلودگی کجاست؟
* «مازوتسوزی» یا «بیکیفیتبودن بنزین» تا چه اندازه در ایجاد آلودگی هوای پایتخت مبنای مستند دارد؟
آلودگی هوای تهران موضوع جدیدی نیست اما این موضوع در فصول سرد سال بیشتر مورد توجه قرار میگیرد و همه در تلاش برای یافتن راهحلی برای آن هستند. با توجه به اطلاعات و آمار، از سال ۹۶ به بعد هیچ داده جدید و مشخصی برای منشأ آلودگی هوای تهران و همینطور سهم تهران از آلایندهها وجود ندارد و باید منتظر سیاهه انتشار آلودگی هوا باشیم.
این روزها با خبرهایی روبهرو میشویم که در آنها حرف از آلودگی هواست؛ آلودگی هوای تهران تبدیل به موضوعِ بحث و دغدغه اقشار مختلف جامعه شده است؛ البته نهتنها تهران بلکه بسیاری از کلانشهرهای ایران. سلامت شهروندان با آلودگی هوا به خطر میافتد و این آلودگی تاثیرات زیادی بر سلامت جسم و حتی روان مردم دارد. حال سوالی پیش میآید که باید به جواب آن برسیم؛ میدانید منشأ آلودگی هوای تهران چیست؟ سهم تهران از منشأهای مختلف آلودگی چقدر است؟
همانطور که میدانید وضعیت هوای تهران مربوط به امروز و دیروز نیست. بنا بر نظر برخی از کارشناسان محیط زیست، نخستین زنگ خطر جدی درباره آلودگی هوای تهران، سال ۱۳۷۴ به صدا درآمد و طی نشستی بیانیه «هوای تهران ۷۴» منتشر شد. هر فرد و مقامی منشأ این آلودگی را یک چیز معرفی میکند اما پیداست تا زمانی که درباره منشأ آلودگی اتفاق نظر وجود نداشته باشد، اجرای راهکارهایی برای رفع آن نیز دشوار خواهد بود.
به طور کلی منشأ آلودگی هوا به 2 دسته کلاسیک و غیرکلاسیک تقسیم میشود. منشأ کلاسیک آلودگی هوا آلایندههایی مانند دیاکسید کربن، مونوکسید کربن، اکسیدهای گوگرد، اکسیدهای نیتروژن، ازن، ذرات معلق (PM) و ... است. در واقع تمام این شاخصههای را میتوانید روی نمایشگرهای کیفی هوا در سطح شهر ببینید. در صورتی که هر کدام از این شاخصهها بالاتر از حد استاندارد باشد، هوا آلوده تلقی میشود.
در زمان نگارش این گزارش و بر اساس دادههای وبسایت شرکت کنترل کیفیت هوا، تهران در سال جاری ۹ روز هوای پاک، ۱۸۳ روز هوای قابل قبول، ۷۷ روز هوای ناسالم برای گروههای حساس جامعه و ۱۰ روز هوای ناسالم برای همه افراد داشته است.
دولت ایران برای جلوگیری از آلودگی هوا، قانون هوای پاک را در ۲۵ تیرماه سال ۹۶ تصویب کرد. منابع آلودهکننده هوا در این قانون شامل موارد ذیل است:
منابع طبیعی: شامل توفانهای گردوغبار، توفانهای شن، آتشسوزی جنگلها و مراتع، آتشفشانها و هواویزهای دریایی است.
و منابع انسانساخت که شامل:
الف- منابع متحرک: هرگونه منبعی از قبیل وسایل نقلیه موتوری و غیرموتوری که بر اثر حرکت ایجاد آلودگی میکند.
ب- منابع ثابت: هرگونه منبعی از قبیل صنایع، عملیات معدنی، کشاورزی، بخشهای خدماتی، تجاری، اداری و خانگی که در محلی ثابت سبب انتشار آلایندهها میشود.
تاکنون با منشأ آلودگی هوا به طور کلی آشنا شدهایم و حال وقت آن است که منشأ آلودگی هوای تهران را معرفی کنیم.
وزارت نفت، وزارت اطلاعات، تحقیقات صنعتی 3 قوه، سازمان بازرسی کل کشور، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، سازمان انرژی اتمی ایران، سازمان ملی استاندارد، نیروی انتظامی، وزارت دفاع، وزارت نیرو، سازمان صدا و سیما، وزارت راه و شهرسازی، وزارت امور اقتصادی و دارایی، وزارت جهاد کشاورزی (سازمان جنگلها)، وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت کشور (شهرداریها و سازمان شهرداریها)، سازمان حفاظت محیط زیست، بیمه مرکزی و وزارت دادگستری از جمله ۲۰ دستگاهی هستند که باید طبق قانون، با انجام اقداماتی در حوزههای مسؤولیتی خود نسبت به رفع یا کاهش مشکل آلودگی هوا در کلانشهرها کمک کنند.
* اظهارنظرهای مختلف درباره منشأ آلودگی هوای تهران
داریوش گلعلیزاده، رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیطزیست در گفتوگو با خبرگزاری مهر در ۱۱ آذرماه سال جاری، درباره موضوع آلودگی هوا گفت: مشکل آلودگی هوا مانند سالهای گذشته منابع متحرک و ساکن (ثابت) است؛ نیروگاهها مازوتسوزی ندارند اما سالانه به تعداد خودروهای فرسوده افزوده میشود و سن خودروهای فرسوده قبلی هم افزایش یافته است.
وی با اشاره به اینکه در کلانشهرها وضعیت سوخت متناسب با یورو ۴ و یورو ۵ است، گفت: وقتی وارونگی دما ایجاد شود آلایندههای حداقلی هم به دلیل اینکه امکان تخلیه هوای آلوده وجود ندارد انباشت میشود.
محمدمهدی میرزاییقمی، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران نیز در مصاحبه با خبرگزاری مهر با بیان اینکه برای شهر تهران سیاهه انتشار تهران ذکر میکند که سهم اصلی در انتشار آلودگی در شهر تهران مربوط به وسایل نقلیه است، گفت: در سال جاری طی 7 سال اخیر آلاینده دیاکسید گوگرد فراتر از حد مجاز نرفته بود اما این اتفاق افتاد و ۹۴ درصد مربوط به منابع ثابت و 6 درصد مربوط به منابع متحرک است.
وی با اشاره به اینکه در موضوع آلودگی هوا برنامهریزی دقیق، منسجم و بلندمدت نداریم، اظهار کرد: واقعیت این است که درست است قانون هوای پاک به عنوان قانون بالادستی وجود دارد اما دستگاههای متولی باید برنامه خود را ارائه دهند.
این مقام مسؤول در گفتوگو با ایسنا در ۲۱ آذر ۱۴۰۲ تصریح کرد: یکی از مهمترین چالشها طی سالیان گذشته در زمینه کنترل و کاهش آلودگی هوای شهر تهران، نبود امکان شناسایی بهروز شده عاملان اصلی ایجاد این بحران بوده است. همواره در فصل آلودگی هوا متهمان مختلفی مورد اشاره قرار میگرفتند بدون اینکه سهم هر کدام از آنها در ایجاد این بحران شناسایی، محاسبه و ارائه شده باشد.
میرزاییقمی خاطرنشان کرد: در واقع اطلاعات جدیدی در دسترس نبود که به وسیله آن بتوان مشخص کرد کدام منابع آلاینده در شهر تهران آلودگی تولید میکنند و هر کدام چه مقدار در کل آلودگی تولیدی شهر تهران سهم دارند، چراکه دومین گام اصلی در مدیریت کیفیت هوا تهیه سیاهه انتشار شناخته میشود، که برای شهر تهران بهروزرسانی نشده بود.
وی افزود: سیاهه انتشار مهمترین ابزار علمی و مدیریتی شناخت و کاهش آلودگی هواست. بدون سیاهه انتشار برنامهریزی برای کاهش آلودگی هوا کاملاً بیهدف است. سیاهه انتشار اهداف کیفی را به اهداف کمی تبدیل و پایش اثربخشی برنامههای کاهش آلودگی هوا را میسر میکند.
مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران بیان کرد: در این جهت پس از سالها، در ۲ دوره متوالی در سالهای ۱۳۹۲ و ۱۳۹۶ سیاهه انتشار شهر تهران توسط شرکت کنترل کیفیت هوا تدوین و بهروزرسانی شد. این مطالعات مبنای بسیاری از تصمیمگیریها در حوزه آلودگی هوا در کشور قرار گرفته است.
* هیچکدام از نیروگاههای فعال استان تهران مازوت مصرف نمیکنند
۱۴ آذر سال جاری پایگاه اطلاعرسانی دولت در گزارشی اعلام کرد: «سوده نجفی» و «مهدی پیرهادی» از جمله اعضای شورای شهر تهران هستند که طی روزهای گذشته با اظهار نظر درباره مصرف سوخت مازوت در نیروگاههای شهر تهران، توجهات را در زمینه منابع آلودگی هوای تهران در حال حاضر به سمت نیروگاهها جلب کردهاند.
این مواضع در حالی بیان میشود که از سویی اساسا از بین ۱۴۱ نیروگاه بزرگ کشور تنها ۱۶ نیروگاه قابلیت و امکان مصرف سوخت مازوت دارند و از سوی دیگر هیچکدام از نیروگاههای فعال استان تهران مازوت مصرف نمیکنند. توضیح بیشتر اینکه نیروگاههای موجود در استان تهران شامل نیروگاههای طرشت، بعثت و ری هر سه از سوخت گاز استفاده میکنند و نیروگاههای دیگر شامل شهدای پاکدشت و پرند نیز به دلیل ماهیت سیکل ترکیبی امکان مصرف مازوت ندارند.
* ضرورت تهیه سیاهه انتشار برای آلودگی هوای تهران
فهرست یا سیاهه انتشار (emission inventory) شامل مجموعهای از دادهها است که انتشار آلایندگیهای مختلف را از منابع گوناگون به تفکیک مکانی و زمانی بیان میکند. سیاهه انتشار میتواند بسیار کلی و با تفکیکپذیری پایین، مثلا برای یک کشور یا قاره و برای یک سال یا یک دهه یا بسیار جزئی و با تفکیکپذیری بالا، مثلا برای یک منبع آلایندگی و طی یک ساعت تهیه شود.
هدف از توسعه سیاهه انتشار، کمیسازی مقادیر آلایندگی تولید از منابع مختلف، شناسایی. اهمیتسنجی و مقایسه منابع مختلف برای آلایندگیهای گوناگون، تولید مقادیر اولیه مورد نیاز برای مدلهای پراکنش آلودگی هوا و مدلهای عددی فتوشیمیایی درشت یا ریزمقیاس و اثرسنجی سناریوهای مختلف کاهش آلودگی هواست.
در فاز اول پروژه محاسبات سیاهه انتشار آلایندگی شامل مونوکسید کربن (CO)، اکسیدهای نیتروژن (NOx)، هیدروکربنهای آلی فرار (VOCs)، اکسیدهای گوگرد (SOx) و ذرات معلق (PM) است.
با وجود این اظهارات، اینطور به نظر میرسد که هنوز منشأ اصلی آلودگی هوای تهران، همچنین سهم این استان از منشأهای مختلف آلودگی مشخص و بهروز نیست و باید منتظر سیاهه انتشار جدید ماند.
* منشأ و میزان آلودگی هوای تهران براساس سیاهه انتشار سال ۹۶
اما بر اساس گزارش سیاهه انتشار شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، سال ۱۳۹۶ به میزان ۶۹۰ هزار و ۶۶۰ تن آلایندههای گازی تولید شده است، در حالی که در آن سال تنها ۱۰ هزار و ۴۳۳ تن ذرات معلق به هوای شهر تهران وارد شده است. منابع متحرک به میزان ۵۷۲ هزار و ۶۰۵ تن انواع آلایندههای گازی با سهم 82.9 درصد تولید تولید کردهاند و این در حالی است که در همان سال تنها ۶۳۳۸ تن معادل 60.8 درصد ذرات معلق توسط این منابع تولید شده است.
خودروهای سواری تولید ۲۶۱ هزار و ۳۷۸ تن آلایندههای گازی با سهم ۳۷.۸ درصد، همچنین ۱۴۵۱ تن ذرات معلق با سهم 13.9 درصد را به خود اختصاص دادهاند. تاکسیها نیز سهمی معادل ۶۵ هزار و ۲۶۲ تن با سهم 9.4 درصد از آلایندههای گازی و ۲۱۴ تن با سهم 2.1 درصد ذرات معلق را در کارنامه خود به ثبت رساندهاند.
همچنین موتوسیکلتها ۱۴۶ هزار و ۸۹۳ تن آلایندههای گازی با سهم 21.3 درصد و ۱۰۵۵ تن ذرات معلق با سهم 10.1 درصد را به هوای تهران وارد کردند. در این میان وانتها ۶۵ هزار و ۸۰۲ تن آلایندههای گازی با سهم 9.5 درصد و ۱۸۶ تن ذرات معلق با سهم 1.8 درصد را تولید کردهاند.
مینیبوسها ۵۶۰۸ تن آلایندههای گازی با سهم 0.8 درصد و ۴۱۵ تن ذرات معلق با سهم ۴ درصد را در هوای شهر تهران منتشر کردهاند اما اتوبوسهای شرکت واحد تنها ۳۷۲۹ تن آلایندههای گازی با سهم 0.5 درصد و ۵۹۸ تن ذرات معلق با سهم 5.7 درصد در سال ۹۶ تولید و وارد هوای شهر تهران کردند.
شایان به ذکر است اتوبوسهای سرویس ادارات ۲۸۹۴ تن آلایندههای گازی با سهم 0.4 درصد و ۷۷۶ تن ذرات معلق با سهم 7.4 درصد تولید کردند. کامیونها نیز ۲۱ هزار و ۳۳۸ تن آلایندههای گازی معادل 3.1 درصد و ۱۶۴۳ تن ذرات معلق معادل 15.7 درصد تولید کردهاند. (نمودار ۱)
بر اساس گزارش سیاهه انتشار سال ۹۶ شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، سهم آلودگی منابع ثابت نیز شامل صنایع آلاینده - اماکن مسکونی، واحدهای اداری و تجاری و... در آلودگی هوای پایتخت در تولید ذرات معلق 39.2 درصد و در تولید آلایندههای گازی 17.1 درصد گزارش شده است.
در این گزارش سهم منابع طبیعی مانند توفانهای گردوغبار، همچنین ذرات ثانویه در بخش ذرات معلق محاسبه نشده است.
سهم آلایندگی صنایع در تولید ذرات معلق حدود 17.8 درصد، پالایشگاهها 4.4 درصد، نیروگاهها 12.1 درصد، پایانههای اتوبوس 2.3 درصد، خانگی و تجاری 2.3 درصد و راهآهن و فرودگاه 0.4 درصد گزارش شده است که بخش قابل توجهی از آلودگی هوای تهران را شامل میشوند.
سهم آلایندگی صنایع در تولید آلایندههای گازی نیز حدود 1.9 درصد، پالایشگاهها 4.1 درصد، نیروگاهها 5.3 درصد، پایانههای اتوبوس 0.2 درصد، خانگی و تجاری 3.2 درصد و راهآهن و فرودگاه 0.4 و جایگاههای سوخت 1.9 درصد گزارش شده است. (نمودار۲)
* بخش صنعت، خودرو و جغرافیای تهران از عوامل آلودگی هوا هستند
سایت IQAIR در گزارشی اعلام کرده است دلایل مختلفی برای سطوح آلودگی تهران وجود دارد که برخی از آنها در بخش صنعت، خودرو و جغرافیای آن نهفته است. با وجود اینکه رشته کوه البرز در شمال شهر قرار گرفته و میتواند به کاهش آلودگی کمک کند اما انباشته شدن دود و گردوغبار و عدم وزش باد به صورت مناسب، سبب شده آلودگی تهران همچنان ادامه داشته باشد.
همچنین این سایت در ادامه علل دیگری برای منشأ این آلودگی اعلام کرده است که به شرح زیر است:
علل اصلی آلودگی تهران از چند منبع نشأت میگیرد و سپس موقعیت جغرافیایی و توپوگرافی، همچنین شرایط آب و هوایی تعیینکننده وضعیت آبوهوای تهران است. مقدار زیادی از آلودگی هوا مستقیما از استفاده از وسایل نقلیه به همراه سوختهای نامرغوب و بیکیفیت آنها در مقایسه با سوختهای سایر کشورها ناشی میشود.
به ذکر است بدون کاوش عمیق در دلایل ژئوپلیتیکی پشت این موضوع، تحریمهای بینالمللی به پالایشگاههای ایران اجازه داده است سوختی با کیفیت پایینتر از بسیاری از سوختهای بینالمللی تولید کنند. در کنار سوخت، استفاده از وسایل نقلیه شخصی به صورت مداوم و کارخانهها و نواحی صنعتی در مجاورت شهر سبب آلودگی هوای پایتخت میشوند.
سایت AQI نموداری را از میزان آلودگی هوای تهران در یک ماه (از ۲۶ نوامبر ۲۰۲۳ تا ۲۲ دسامبر ۲۰۲۳) منتشر کرده است. (نمودار ۳)
* جمعبندی
منشأ آلودگی هوای تهران، همچنین سهم هر آلاینده از میزان آلودگی در تهران برای آخرین بار در گزارش سیاهه انتشار آلودگی هوا در سال ۹۶ اعلام شد و از آن تاریخ به بعد هیچ اطلاعات جدیدی در دست نیست. هنوز هم مقامها و دستگاههای مختلف به یک نظر واحد درباره منشأ آلودگی نرسیدهاند و هرکدام توپ را در زمین دیگری میاندازند اما این شهروندان هستند که با آلودگی هوا دست و پنجه نرم میکنند و باید نگران سلامت خود باشند. شاید اگر همانند سایر کشورها به دنبال متناسبسازی زیرساختهای لازم برای عبور از این آلودگی بودیم، اکنون برنامه مدونی داشتیم، هرچند آلودگی هوا هیچ وقت از بین نمیرود اما میتوان سطح آن را کاهش داد تا دیگر مشکلی برای سلامت مردم به وجود نیاورد.
ارسال به دوستان
برلین و پاریس ناآرام
نوید مؤمن: ناآرامیهای گسترده در ۲ کشور فرانسه و آلمان ادامه دارد. در آلمان کماکان شاهد تبلور خشم عمومی نسبت به بازگشت نونازیستها به معادلات امنیتی و سیاسی برلین هستیم. صدها هزار نفر از شهروندان این کشور، خشم خود را نسبت به جریانهای رسمی قدرت بابت زمینهسازی بازگشت افراطگرایی و توحش به کشورشان ابراز کردهاند. در فرانسه نیز کشاورزان با بستن برخی شاهراههای اصلی رفت و آمد شهری در پاریس، اعتراض خود نسبت به بیعدالتیهای موجود در مهد دموکراسی(!) را به صاحبان قدرت در کاخ الیزه گوشزد کردند. استمرار اعتراضات در ۲ کشور اصلی عضو منطقه یورو و اتحادیه اروپایی، به وضوح نشان میدهد ستونهای اصلی قدرت در قاره سبز به لرزه افتادهاند. اما در این صحنهها، خبری از صدور بیانیههای آتشین در حمایت از شهروندان فرانسوی و آلمانی نیست! نمایندگان پارلمان اروپا در استراسبورگ و اتحادیه اروپایی در بروکسل، ترجیح دادهاند کمترین سخنی از حقوق شهروندی و حق آزادی اعتراضات در برلین و پاریس به میان نیاورند تا متهم به خودزنی نزد افکار عمومی دنیا نشوند.
نظرسنجیهای صورتگرفته در آلمان و فرانسه بسیار معنادار است: در آلمان «حزب جایگزینی برای آلمان» (AFD) نهتنها وقعی به اعتراضات جاری در این کشور و لابیگری خود با نونازیستها ننهاده، بلکه سیاستمداران سنتی در آلمان را درباره برگزاری همهپرسی خروج از اتحادیه اروپایی در آینده نزدیک تهدید کرده است. با توجه به رشد تصاعدی آرای حزب جایگزینی برای آلمان و افول شدید محبوبیت و کارآمدی احزاب دموکرات - مسیحی، سوسیال - مسیحی، دموکراتهای آزاد و حزب سبز نزد ژرمنها، وعده حزب جایگزینی برای آلمان (وابسته به جریان راست افراطی) مبنی بر خروج این کشور از اتحادیه اروپایی، دیگر یک شوخی یا گزینه نامحتمل تلقی نمیشود! این اتفاق میتواند کمتر از 5 سال دیگر در سرزمین ژرمنها رخ دهد. در فرانسه نیز میانگین نظرسنجیهای صورتگرفته بیانگر محبوبیت تنها 30 درصدی مکرون نزد افکار عمومی این کشور و متقابلا، گرایش فرانسویها به مارین لوپن، رهبر افراطگرای جبهه ملی این کشور و حزب متبوعش در انتخابات پارلمانی پیش روی اروپاست. به عبارت بهتر، عرض اندام همزمان ۲ جریان ملیگرای افراطی در آلمان و فرانسه را شاهد هستیم.
تحلیلگران مسائل بینالملل میگویند نهتنها آلمان و فرانسه امروز ناآرام هستند، بلکه آیندهپژوهی تحولات اتحادیه اروپایی نیز بیانگر وقوع تضادهای آنتاگونیستی و حتی منازعات گسترده داخلی در این مجموعه است.
تقلیل منازعات زیربنایی و ماهوی در اروپای امروز به چالشهای روبنایی و گذرا، همان ماموریت و وظیفهای است که جریانهای رسمی و غیررسمی قدرت در اتحادیه اروپایی بر عهده دارند. حتی رسانههای مدعی استقلال از دولتها و احزاب در غرب، ترجیح میدهند هیچ چراغ قوهای را به سوی برلین و پاریس نیندازند.
سکوت، سانسور و سادهانگاری وقایع جاری در اروپا قطعا مانع تحقق اصل این منازعات نخواهد شد. انهدام اتحادیه اروپایی و نمادها و متعلقات آن، دیگر یک احتمال نبوده و حکم واقعیتی قابل تعبیر را دارد. اواخر قرن گذشته و دهه ابتدایی قرن بیستویکم، شاهد «نمایش اتحاد» در اروپا بودیم اما مدتهاست اکران این نمایش به پایان رسیده است! شکاف «دولت – ملت» در اروپا به اندازهای پررنگ شده که ساختار حاکم بر اتحادیه اروپایی، حتی اجازه همدردی با جمعیت انبوه معترضان در فرانسه و آلمان را نیز به رسانهها و نمایندگان پارلمانی نمیدهد و البته آنها نیز تمایلی نسبت به این موضوع ندارند. معادله «ساختار – بازیگر» در اتحادیه اروپایی توسط جریانهای اصلی قدرت چیده و متولد شده است اما مرگ این جریان توسط شهروندان معترض اروپایی رقم خواهد خورد. قطعا اتحادیه اروپایی در کتابهای درسی حوزه روابط بینالملل در آینده، نماد مجموعهای خواهد بود که توسط دولتها به وجود آمده و توسط ملتها به نقطه پایان و سقوط رسیده است! نکته مهمتر اینکه کمترین نشانهای از درایت و تدبیر برای عقبگرد راهبردی و حتی تاکتیکی اروپای واحد نسبت به مسیر تاریکی که در پیش گرفته وجود ندارد و همین مساله، جایی برای خوشبینی طرفداران اتحادیه اروپایی و منطقه یورو برای بقای موثر در آینده نزدیک و اساسا بقا در آینده دور را باقی نگذاشته است. آیا سران غرب در ابتدای تشکیل اتحادیه اروپایی تصور رسیدن به چنین نقطهای را میکردند؟!
ارسال به دوستان
گفتوگوی «وطن امروز» با بهروز افخمی درباره فیلم «صبح اعدام» و داستان شهیدان طیب حاجرضایی و اسماعیل رضایی
در گذر لوطیها
محمد محمدی: فیلم سینمایی «صبح اعدام» ساخته بهروز افخمی امسال در چهلودومین دوره جشنواره فیلم فجر حضور دارد. این فیلم برشی از لحظات پایانی زندگی اسماعیل رضایی و طیب حاجرضایی است که در پی قیام خونین ۱۵خرداد ۱۳۴۲ محکوم به اعدام شدند. داستان این فیلم در فاصله زمانی ۵ تا ۶:۳۰ صبح روز اعدام این 2 شخصیت تاریخی روایت میشود. علاوه بر ارسطو خوشرزم در نقش حاجاسماعیل رضایی، مسعود شریف در نقش طیب حاجرضایی، داوود فتحعلیبیگی در نقش قاضیعسکر، پوریا منجزی در نقش کلیددار طیب، مهرداد نیکنام در نقش تیمسار، محسن آوری در نقش سرهنگ دادستانی، کاوه دارابی در نقش خبرنگار کیهان و فریبا آذرشب در نقش مادر حاج اسماعیل رضایی در تازهترین ساخته بهروز افخمی نقشآفرینی میکنند. در رابطه با این فیلم گفتوگویی با بهروز افخمی کارگردان «صبح اعدام» داشتیم.
***
* درباره ایده «صبح اعدام» توضیح دهید و اینکه چه شد در این سالها این موضوع را نزد خودتان نگه داشتید و این زمان سراغ ساخت چنین فیلمی رفتید؟
حدود 25 سال پیش در پی تحقیقی درباره حاجمهدی عراقی و هیاتهای موتلفه اسلامی، در آرشیو روزنامه کیهان به گزارش اعدام طیب حاجرضایی و حاج اسماعیل رضایی رسیدم. در آن زمان متوجه شدم این یک گزارش عادی نیست بلکه یک گزارش شجاعانه است و خبرنگاری که این گزارش را نوشته است به این 2 فرد اعدامشده علاقه داشته است. گزارش کیهان مطلب مفصلی بود که خیلی شبیه یک فیلم و فیلمنامه بود اما هنوز چیزهایی برای فیلم شدن کم داشت. از همان زمان فکر کردم این گزارش میتواند پایه یک فیلمنامه باشد که 80 دقیقه پیش از اعدام و 10 دقیقه بعد از اعدام اسماعیل رضایی و طیب حاجرضایی را روایت کند. یعنی این فیلم میتواند هیچ فلشبکی نداشته باشد و در همان بازه زمانی باشد که خودش شبیه یک فیلمنامه است.
در همه این سالها موضوع این اعدام در ذهنم بود و از آرشیو کیهان عکس و نسخهبرداری هم کرده بودم. هر چند وقت یک بار یاد این داستان میافتادم اما با خودم فکر میکردم الان وقت ساختن این فیلم نیست.
* چند درصد این فیلم براساس مستندات و روایتهای واقعی است؟ در ساخت این فیلم صددرصد نگاه مستند داشتید یا علاوه بر نوشتن دیالوگ در روند داستان هم تغییراتی ایجاد کردید؟
تقریبا تمام داستان «صبح اعدام» براساس واقعیات است. یک نقل قول معروف از طیب وجود دارد که روز قبل از اعدام، در زندان همینطور که داشته از جلوی سلول یکی از زندانیها عبور میکرده، به او گفته است «اگر امام را دیدی به او بگو همه تو را دیدند و خریدند، ما ندیده خریدیم». من این نقل قول را در فیلم آوردهام اما طیب این حرف را در اتاق تشریفات و به کس دیگری میگوید. خیلی از روایتهای دیگر این فیلم را من از کتاب «طیب در گذر لوطیها» برداشتم اما آنها هم براساس روایتهای واقعی هستند.
* در این چند روز اکران جشنواره چه بازخوردهایی از مخاطبان دریافت کردید؟ در روز سوم جشنواره فیلم شما در خانه جشنواره نیز اکران شد، اهالی رسانه و منتقدان چه مواجههای با فیلم شما داشتند؟
به نظر من و بر اساس فیلمهایی که ساخته و در جشنواره بودهام، خانه جشنواره هیچوقت معیار خوبی برای قضاوت مخاطبان فیلم نبوده است. اینجا کسانی حضور دارند که خودشان را منتقد و حرفهای میدانند. در ضمن شرایط اکران فیلم در برج میلاد اصلا خوب نیست و صدا در سالن نامفهوم میشود. در فیلم ما یک شخصیت پیرمرد 103 ساله وجود دارد که خود به خود صدایش تا حدودی نامفهوم است و در این سالن اصلا شنیده نمیشد. روی هم رفته من نمایش برج میلاد را معیار قضاوت فیلم نمیدانم.
* «صبح اعدام» ابتدا با یک نریشن آغاز میشود. در رابطه با نوع روایت این فیلم توضیح دهید و اینکه چطور به این سبک و مدل رسیدید؟
یکی از لوازم روایت این داستان، این است که به تماشاچی یا مخاطب فیلم بفهمانید داستان تظاهرات 15 خرداد اصلا چه بوده است. بچههای این نسل اکنون نمیدانند 15 خرداد سال 42 چه اتفاقاتی رخ داد. اینکه توضیح درستی از این واقعه داشته باشیم خودش ما را به شیوه عکس و نریشن هدایت کرد. بنابراین سراغ این فکر رفتم که در فیلم یک فیلمساز ناشناخته داریم که احتمالا فیلمی در این موضوع ساخته است و مصاحبههایی که شنیده میشود از آن فیلم مستند گرفته شده است. ما در این فیلم یک خبرنگار داریم که صدایش را میشنویم و با افرادی که از آن دوره زنده ماندهاند، گفتوگو میکند. اینها ضرورتهای تعریف کردن زمینه داستان بود، یعنی برای اینکه داستان بخوبی فهم شود ابتدا مخاطب باید متوجه میشد که تظاهرات 15 خرداد چه بود و چه اتفاقاتی منجر به این واقعه شد و چه اتفافاتی منجر به اعدام اسماعیل رضایی و طیب حاجرضایی شد. بدون گفتن این مسائل نمیشد وارد فیلم شد.
* فکر میکنید فیلمسازان و سینماگران ما چقدر موظف هستند به چنین موضوعاتی که به نوعی مغفول واقع شدهاند، بپردازند؟
وظیفه کسی نیست که به موضوعات مغفول بپردازد. من این داستان را دوست داشتم و دربارهاش فیلم ساختم، اگر نه الزامی برای پرداختن به موضوعات خاص نیست.
* با توجه به وضعیت سینمای الان فکر میکنید بیان چنین موضوعاتی در بستر فیلم سینمایی میتواند مورد اقبال مخاطبان واقع شود؟
من «صبح اعدام» را با پول کم ساختم تا ضرر نکند و اگر هم ضرر میکند، کم باشد. نزدیک به نصف سرمایه این فیلم را خودم دادم. فکر میکنم فیلمی ساختهام که دوستش دارم. یعنی از ساختن این فیلم شرمنده نیستم، از جایی از فیلم بدم نمیآید و راحت تماشایش میکنم. آنهایی که به طیب علاقهمند هستند ممکن است در همین اکرانهای جشنواره هم فیلم را پیدا و تماشا کنند اما این فیلم از آن آثاری است که به تدریج و در طول سالها مخاطب خود را پیدا میکند. از این لحاظ «صبح اعدام» از آن دسته فیلمهایی است که دار و دسته و هواداری پیدا میکند که سینهچاک فیلم باقی میمانند. من بعضی وقتها فکر میکردم یک فیلم کالت میسازم و پرفروش است و واقعا هم پرمخاطب و پرفروش میشود. مثلا فیلم «شوکران» ناگهان فروش زیادی پیدا کرد و به یکی از پرفروشترین آثار سینمای ایران تبدیل شد.
* شاید خیلی از موضوعات وجود دارد که فیلمسازان مختلف به آن میپردازند. شاید وجه تمایز آن نوع نگاه و زاویه دیدی باشد که فیلمساز به آن میپردازد. به طور مثال شاید درباره امام حسین و روز عاشورا فیلمهای زیادی ساخته شده است اما فیلم «روز واقعه» ماندگار شد. شما چقدر تلاش کردید در تمام آثاری که ساختهاید و به طور ویژه در «صبح اعدام» با نگاهی خاص به موضوع بپردازید که حتی اگر گزارهای از آن را جایی دیدهایم اما این فیلم کاملا متفاوت و مخصوص بهروز افخمی باشد.
این مساله به تلاش فیلمساز ربطی ندارد و کسی تصمیم نمیگیرد کاری کند که شبیه کار دیگران نباشد. شما اصولا یا اینگونه هستید یا نیستید. اگر اثر قلمتان قابل تشخیص نیست پس یعنی قلم شما شخصیت ندارد. به این مساله سبک یا همان قلم اختصاصی میگویند. اهل فن قلم 2 خطاط نستعلیق را از یکدیگر تشخیص میدهند. این دست خود آن استاد نیست بلکه او دارد تلاش میکند خط درست بنویسد اما قلم او قابل تشخیص است.
* بعد از فیلم با چند نفر از دوستان در خانه جشنواره صحبت میکردم و میگفتند کارگردانی فیلم بسیار خوب است اما شاید مخاطب عام نتواند با این فیلم ارتباط برقرار کند. نظر شما در این رابطه چیست؟ شما فیلم را برای یک عده خاص ساختید یا فکر میکنید مخاطب عام دارد؟
خیر! من برای مخاطب عام فیلم میسازم نه یک عده خاص. یعنی در ابتدا برای خودم فیلم میسازم و در مرحله دوم برای تماشاچی عادی فیلم میسازم اما این روزها تماشاچیهای عادی به سینما نمیروند و اگر هم میروند برای اینکه قیمت بلیت سینما زیاد شده است به دیدن فیلم کمدی میروند. مخاطبان با خانواده آمدهاند و تصمیم میگیرند یک شب خوش بگذرانند و فیلم کمدی تماشا کنند. حق هم دارند اما «صبح اعدام» ممکن است به تدریج از طریق اکران آنلاین یا حتی تلویزیون مخاطب خود را پیدا کند. اتفاقی که برای فیلم «روباه» رخ داد. این فیلم در جشنواره هم با کینهتوزی نادیده گرفته شد اما اکنون خیلی از مخاطبان «روباه» را دیدهاند و این فیلم را به خاطر دارند.
* اکنون زود است برای گفتن این حرف اما به عنوان سؤال پایانی چه برنامهای برای «صبح اعدام» بعد از جشنواره فیلم فجر دارید؟
بالاخره باید برای نمایش فیلم تمهیداتی در نظر گرفته شود اما باید ابتدا مشخص شود فصل و زمان اکران این فیلم کی است و اینکه شیوه نمایش چطور است. در سینمای کم در مدت زمان زیاد اکران میشود یا خیر. همه میدانیم اکنون اکران فیلمهای غیرکمدی خیلی سخت شده است.
ارسال به دوستان
چگونه فوتبال کام مردم را شیرین کرد
غرور، تعصب، حماسه
مهدی طاهرخانی: عصر شنبه 14 بهمن 1402 بدون شک در «حافظه تاریخی» فوتبال ما ماندگار خواهد شد؛ بیتوجه به اینکه در دیدار نیمهنهایی چه میکنیم و در صورت صعود به فینال چه چیزی در انتظارمان است. ما یک ماموریت بسیار بزرگ داشتیم که به اندازه فتح جام برایمان ارزش داشت و به گونهای عجیب در طول چند دهه گذشته به یک طلسم بزرگ مبدل شده بود؛ پیروزی برابر ژاپن.
اگر مبنا را به صورت نمادین سال 1370 خورشیدی قرار دهید بدون شک هیچ کشوری ما را به اندازه فوتبال ژاپن آزار نداده است. تیم فوتبال نیسان این کشور در بازی برگشت فینال جام در جام آسیا به تهران آمد و پرسپولیس را برد و قهرمان شد. چند سال بعدش جوبیلو ایواتا باز هم در فینال و این بار جام باشگاههای آسیا به تهران آمد و مقابل استقلال جام را بالا برد. ۲ دهه بعد مجددا کاشیما از ژاپن بود که مقابل چشمان 80 هزار هوادار پرسپولیسی، جام ارزشمند لیگ قهرمانان آسیا را ربود. این نتایج را بگذارید کنار شکست 3 بر صفر ایران در نیمهنهایی دوره قبل جام ملتهای آسیا؛ همان شکستی که مانع حضور تیم کیروش در فینال شد. آخرین خاطره شیرین ما نسبت به ساموراییها مربوط به فروردین سال 1384 است که در راه صعود به جام جهانی 2006 با 2 گل وحید هاشمیان در ورزشگاه آزادی موفق به شکستشان شدیم. این سلسله شکستهای متوالی باعث شده بود فوتبال ژاپن برای ایران تبدیل به یک شمشیرزن شکستناپذیر شود. همیشه قبل از هر بازی به گونهای خودمان را شکستخورده میدانستیم و بعد از بازی هم میگفتیم؛ خب! فاصله ما با آنها همین است و نمیشود کاری کرد.
نیمه نخست بازی روز گذشته که با برتری یک بر صفر ژاپنیها تمام شد، تقریبا همه به یک شکست دیگر ایمان آورده بودیم و کمتر کسی باور به بازگشت داشت اما سرانجام لحظه موعود فرا رسید. جای همه آنهایی که نبودند خالی؛ چه آن بزرگانی که دیگر فوتبال بازی نمیکنند، چه رحمتشدگانی که به دیار باقی شتافتهاند. دیروز روز انتقام از همه آن شکستهای سریالی بود. فوتبال ژاپن در طول یک سال گذشته، بعد از عبور از آلمان و اسپانیا و شکست سایر تیمهای بزرگ، رسما خودش را از فوتبال آسیا جدا کرده بود و قبل از هر تورنمنتی در این قاره، خودش را قهرمان بلامنازع میدانست. شاید خواست خدا همین بود که آنها در پایان نیمه نخست، از پیروزی و برتریشان مطمئن شوند.
اما حقیقتا چه شد که بچههای ما در نیمه دوم نه تنها از حیث نتیجه که از همه لحاظ در آمار و مسائل فنی برتر شدند؟ مگر همین تیم 3 روز قبلش یک بازی پرفشار 120 دقیقهای مقابل سوریه را پشت سر نگذاشته بود؟ مگر از لحاظ سنی بسیاری از بازیکنان ما مرز 30 سال را رد نکرده بودند؟ پس چه اتفاقی افتاد که ما آنگونه صاعقهوار به بازی بازگشتیم؟ اگر همه چیز را به بعد روحی و روانی و مباحثی چون غیرت بازیکنانمان مرتبط کنیم، ظلم بزرگی به داشتههای فنی کادر فنی و شخص امیر قلعهنویی کردهایم. اگر همانند تیم ملی فوتبال عراق با کاشتن اتوبوس و 100 دقیقه دفاع، موفق به شکست دادن ۲ بر یک ساموراییها میشدیم، شاید میشد غیرت و دوندگی بیامان بچهها را مؤلفه شاخص این شگفتی عنوان کرد اما زبان آمار و مهمتر از آن نوع بازی تیم ملی فوتبال کشورمان پرده از یک حقیقت دیگر برمیدارد.
آنچه تیم ملی فوتبال ایران در نیمه دوم ارائه داد، مجموعهای بود از برتری تاکتیکی و مایه گذاشتن بازیکنان از همه وجودشان.
نیمه دوم، امیر قلعهنویی همانی را نشانه رفت که چشم اسفندیار حریف بود. ارسال متوالی توپ به پشت مدافعان ژاپن و سپس استارتهای انفجاری آزمون و محبی. ما با همین روش 2 گل زدیم که یکی از آنها تنها به واسطه چند سانتیمتر آفساید اعلام شد. موتور محرک حریف در میانه میدان، بازیکن ریزنقش سوسیه داد یعنی کوبو بود. تنها و تنها یک بار در نیمه دوم امید ابراهیمی توپ مهمی را در میانه زمین لو داد و چیزی نمانده بود کوبو با یک ضربه کاتدار، دروازه ایران را برای بار دوم باز کند که خوشبختانه ضربهاش راهی به چارچوب دروازه بیرانوند نداشت.
اگر از آن اشتباه مهلک فاکتور بگیریم، میشود با قاطعیت گفت دوندگی بیامان ۳ بازیکن ما در میانه میدان، قدرت بازیسازی و تفکر را از حریف سلب کرد. سامان قدوس، امید ابراهیمی و سعید عزتاللهی ماموران تخریب بودند. راه ورودی میانه میدان را از رقیب گرفتیم و کانالهای کناری را با دوندگی بیامان بستیم اما کار مهمتر را دقیقا پس از گرفتن توپ انجام میدادیم. بیآنکه سعی در پاسکاری هرز و اتلاف وقت داشته باشیم، توپهای باکیفیتی را به مقصد پشت مدافعان حریف ارسال میکردیم. همین توپها و خطرات متعددی که ایجاد کردیم، ضربه بزرگ روحی را به ژاپنیها وارد کرد. بازیکنان خط میانی ژاپن به مدافعان دیگر اعتماد نداشتند و مرتب برای پوشش گافهای آنها به عقب بازمیگشتند و دقیقا همین حس را مدافعان حریف نسبت به دروازهبان جوانشان داشتند. بازی 5 سال قبل را دوباره نگاه کنید.
بازی با تساوی در جریان بود و سردار آزمون در 6 قدم آنها صاحب توپ شد، ضربهاش را عالی نواخت و دروازهبان وقت ژاپن با واکنشی عالی مانع ورود توپ به دروازهاش شد. خوشبختانه دیروز حریف ما چنین گلری را در اختیار نداشت. حالا به گل اول ایران توجه کنید. سردار با پاسی در حد فوتبال یک جهان، مدافعان حریف را از بازی خارج کرد، محمد محبی ماند و یک مصاف تک به تک با سوزوکی. این بار خبری از شاهکار گلر حریف نبود؛ محبی ضربه را دقیقا به همان جایی فرستاد که باید.
کفران نعمت بود اگر به این ژاپن رحم میکردیم و اجازه میدادیم کار به وقتهای اضافه بکشد. 20 دقیقه انتهایی این مصاف، همان میدانی بود که چند دهه بیصبرانه برای رسیدنش ثانیهشماری میکردیم. اگر کار به 2 پانزده دقیقه اضافه و ضربات پنالتی میکشید هیچ ضمانتی برای پیروزی ما وجود نداشت. چه بسا دوندگی بیامان بازیکنان ما موجب عقب کشیدنمان در وقتهای اضافه میشد و... اما دیروز خدای فوتبال، عدالت را به زیباترین شکل ممکن برقرار کرد. گل زیبا و تاریخی سردار به خاطر تنها چند سانتیمتر، آفساید اعلام شد و ما بیخبر از وقوع سناریویی بودیم که دست تقدیر برایمان چیده بود.
در آخرین دقیقه بازی، در آخرین حمله تیم ملی، ضربه آخر را به مدافعان دستپاچه و تحت فشار حریف وارد کردیم. ارسال توپ بلند برای محبی، بالاتر پریدن او و زدن ضربه نخست و سپس ۲ اشتباه متوالی از سوی مدافعانی که از نوع بازی ایران شوکه شده بودند؛ اعلام پنالتی و تمام کردن کار توسط کاپیتان جهانبخش.
نمیدانم در نیمهنهایی و احتمالا فینال چه نتیجهای رقم میخورد اما جامعه ما محتاج این برد تاریخی برابر ژاپن بود. کدام عامل و اتفاق را میشناسید که همانند فوتبال میتواند در چشم برهمزدنی، جامعه را متحول کند؟ معجزه فوتبال، دستکم برای چند روز همه سختیها را از روی دوش ما برداشت. دولتمردان و تصمیمگیران در نوک هرم اداره کشور، بدون شک این پتانسیل بزرگ را دیدند. این پتانسیل فوتبال ایران است. باید بیش از پیش به این مهم اهمیت بدهیم و با ساختارسازی از پایه، همان مسیری را برویم که پیش از ما بسیاری از کشورها رفتند. لیاقت فوتبال ما قهرمانی در جام ملتهای آسیاست نه در این دوره که در همه ادوار. فارغ از اینکه آیا این نسل طلایی، این مهم بزرگ را انجام میدهد یا نه، باید به مدیران بالادستی اهمیت چندباره فوتبال را در شاد کردن ملت، گوشزد کرد. این انرژی نهفته در دل ورزش و بویژه فوتبال است و چیزی به اسم هزینه در این مسیر نداریم، بلکه هرچه بکاریم سرمایهگذاری بلندمدت است که در وقتش، هم سایهاش ما را از آفتاب سوزان محفوظ میدارد و هم میوهاش کام جامعه را شیرین میکند.
فوتبال همچون ستون محکمی است که اتحاد و یکپارچگی این ساختمان بلندمرتبه را تضمین میکند. عینکمان را عوض کنیم و عوض پرداختن به اینکه چرا چند فوتبالیست مجوز ورود خودرو گرفتند، به این بپردازیم که حقیقتا دولت باید چند هزار میلیارد تومان هزینه کند تا دل 85 میلیون ایرانی اینچنین شاد شود؟ آنها تا پای جان دویدند و مردم با غرور و سرافزاری شاهد برتری محض شیرمردانشان درون زمین بودند. این همان ژاپنی است که بسیاری از بزرگان فوتبال جهان را برده و در رنک یک آسیا حضور داشت اما دیروز شنبه 14 بهمن 1402 فوتبال آسیا شاهد قدرتنمایی شیر پیرش بود. این بچهها وارثان همان تیمی هستند که ۳ بار متوالی قهرمان جام ملتهای آسیا شده بود. کاش پایان کار ما در این جام با قهرمانی توأم شود تا مسیر فوتبالمان برای همیشه به صورت جدی تغییر کند.
ارسال به دوستان
پیروزی تاریخی تیم ملی فوتبال کشورمان مقابل ژاپن و صعود به نیمهنهایی جام ملتهای آسیا
حماسه کاملا ایرانی
* قلعهنویی: این بازی نقطه عطفی برای فوتبال ایران بود، جوانهای ما کار بزرگی کردند/ * گفتوگوی تلفنی رئیسجمهور با سرمربی و بازیکنان تیم ملی
تیم ملی فوتبال ایران که در نیمه اول نتوانسته بود نمایش خوبی برابر ژاپن داشته باشد در نیمه دوم متحول شد و با نمایشی قابل قبول حریف خود را شکست داد و به مرحله نیمهنهایی صعود کرد. تیمهای ملی فوتبال ایران و ژاپن در مرحله یکچهارم نهایی هجدهمین دوره رقابتهای جام ملتهای آسیا ۲۰۲۳ در حضور ۳۵ هزار تماشاگر در ورزشگاه اجوکیشن سیتی دوحه به قضاوت «ما نینگ» از چین به مصاف هم رفتند که این دیدار ۲ بر یک به سود ایران خاتمه یافت. محمد محبی (۵۵) و علیرضا جهانبخش (6+۹۰ - پنالتی) برای ایران و «ماسا موریتا» (۲۸) برای ژاپن گل زدند. تیم ملی فوتبال ژاپن که در این دیدار با پیراهنهای آبی مقابل سفیدپوشان ایران قرار گرفته بود، دقایق ابتدایی بازی را هجومی آغاز کرد و به دنبال رسیدن به گل برتری بود. در مقابل ملیپوشان کشورمان به دنبال آرام کردن بازی بودند تا بتوانند توپ و میدان را در اختیار بگیرند. دقیقه ۱۰ سامان قدوس ضربه کرنری را روی دروازه ژاپن ارسال کرد که در نگاه اول برخورد توپ به دست مدافع حریف را نشان میداد که به همین خاطر کمک داور ویدئویی خواستار بازبینی صحنه شد اما پس از چند ثانیه داور دستور به ادامه بازی داد. 2 دقیقه بعد همکاری خوب بازیکنان ایران توپ را به علیرضا جهانبخش رساند که این بازیکن از سمت راست محوطه جریمه توپ را با فاصله کمی از بالای دروازه به بیرون زد. در شرایطی که بازی متعادل پیگیری میشد، در دقیقه ۲۰ ژاپنیها برای چند لحظه روی دروازه ایران خیمه زدند و فشار زیادی وارد کردند تا به گل برسند. ضربه کرنری که این تیم هم در ادامه فشارهایش روی دروازه ارسال کرد توسط کنعانیزادگان دور شد تا تیم ملی برای چند لحظه توپ را از نزدیکی دروازهاش دور کند. دقیقه ۲۸ در شرایطی که تیم ملی ایران باز هم در خط دفاعی آشفته و بههمریخته بود، «ماسا موریتا» از این فرصت نهایت استفاده را برد و با جا گذاشتن 4 مدافع ایران ضربه نه چندان محکمی درون محوطه جریمه به توپ زد که پس از برخورد با پای بیرانوند کمانه کرد و درون دروازه قرار گرفت تا آبیهای سرزمین آفتاب تابان یک بر صفر پیش بیفتند. ملیپوشان کشورمان در دقایق پایانی نیمه اول برای لحظاتی روی دروازه حریف فشار وارد و توپهایی را از راست و چپ روی دروازه ارسال کردند اما در نهایت امید ابراهیمی با پاس اشتباه خود فشار را از روی دروازه ژاپن برداشت تا نیمه اول با برتری چشم بادامیها به پایان برسد.
* توفان نیمه دوم
بازیکنان تیم ملی در شروع نیمه دوم عملکرد بهتری نسبت به نیمه اول داشتند و صاحب چند موقعیت هم شدند اما به دلیل تنها بودن سردار آزمون نتوانستند دروازه حریف را با موقعیت خطرناکی مواجه کنند. در یک مورد سردار آزمون میتوانست دروازه ژاپن را باز کند که در موقعیت آفساید صاحب توپ شد.
* گل تساوی برای ایران
در شرایطی که ملیپوشان کشورمان نمایش بهتری در نیمه دوم داشتند، سردار آزمون در دقیقه ۵۵ با پاسی عالی محمد محبی را وارد محوطه جریمه کرد و این بازیکن با دور زدن مدافع ژاپنی به توپ رسید و بدون معطلی ضربه آرامی را به توپ زد که دور از دستان دروازهبان ژاپن به گل تساوی تبدیل شد. در دقیقه ۶۴ سردار آزمون با فرار از تله مدافعان ژاپن دروازه را برای بار دوم باز کرد اما داور چینی این گل را به دلیل آفساید نپذیرفت. چند دقیقه بعد هم تیم ایران که تیم برتر این دقایق بود توانست دروازه ژاپن را به طور جدی تهدید کند اما باز هم آفساید اعلام شد. سردار آزمون تلاش زیادی کرد تا دروازه ژاپن را باز کند. تیم ملی ایران در ادامه خوب بودنش در نیمه دوم در دقیقه ۸۳ میتوانست دروازه ژاپن را باز کند اما ضربه سعید عزتاللهی از پشت محوطه جریمه دقیقا به مرکز دروازه زده شد تا گلر حریف بهراحتی این توپ را مهار کند. با این حال ملیپوشان کشورمان در این دقایق تیم برتر میدان بودند. در شرایطی که داور 4 دقیقه وقت اضافه اعلام کرده بود، در دقیقه آخر محمدحسین کنعانیزادگان درون محوطه جریمه قصد عبور از مدافع ژاپنی را داشت که با خطا متوقف شد و داور چینی اعلام ضربه پنالتی کرد. این ضربه را علیرضا جهانبخش به گل برتری ایران تبدیل کرد.
* پیروزی برای نخستین بار
تیم ملی فوتبال ایران که در تاریخ جام ملتهای آسیا نتوانسته بود ژاپن را شکست دهد، با پیروزی برابر این تیم در هجدهمین دوره رقابتهای جام ملتهای آسیا نه تنها به نیمهنهایی صعود کرد بلکه برای نخستین بار مردان سرزمین آفتاب تابان را در رقابتهای جام ملتها شکست داد.
***
گفتوگوی تلفنی رئیسجمهور با سرمربی و بازیکنان تیم ملی
رئیسجمهور در تماس تلفنی با سرمربی و بازیکنان تیم ملی فوتبال از تلاشها و زحمات آنان برای کسب نتایج مطلوب و شاد کردن دل مردم قدردانی کرد. حجتالاسلاموالمسلمین سیدابراهیم رئیسی در تماس تلفنی با امیر قلعهنویی، سرمربی تیم ملی فوتبال کشورمان، ضمن شکرگزاری به درگاه الهی برای توفیقات ملیپوشان و قدردانی از تلاشها و زحمات وی و همه بازیکنان و دستاندرکاران تیم ملی، اظهار امیدواری کرد موفقیتهای تیم ملی فوتبال جمهوری اسلامی ایران در این رقابتها تا قهرمانی ادامه یابد. در این مکالمه تلفنی، قلعهنویی سرمربی تیم ملی فوتبال نیز ضمن قدردانی از حمایتهای دولت و شخص رئیسجمهور از ملیپوشان کشورمان، با بیان اینکه تکتک اعضای تیم ملی برای این پیروزیها و موفقیتها زحمت کشیدهاند، تداوم و افزایش حمایتها از تیم ملی فوتبال را خواستار شد. در این مکالمه تلفنی مهدی طارمی، بازیکن تیم ملی فوتبال کشورمان نیز در گفتوگو با رئیسجمهور، اظهار امیدواری کرد ملیپوشان کشورمان بتوانند با تداوم موفقیتها و پیروزیها دل مردم ایران را شاد کنند.
***
قلعهنویی: این بازی نقطه عطفی برای فوتبال ایران بود، جوانهای ما کار بزرگی کردند
سرمربی تیم ملی فوتبال کشورمان گفت: با یک بازی تکنیکی و تاکتیکی توانستیم به برد برسیم. امیر قلعهنویی در نشست خبری پس از پیروزی مقابل ژاپن و صعود به مرحله نیمهنهایی جام ملتهای آسیا پس از پیام وزیر ورزش و خداقوت و تبریک وی به کادر فنی و بازیکنان تیم ملی اظهار داشت: خدا را شکر میکنم. لطف خدا و اهل بیت شامل حال فوتبال ایران شد و توانستیم برد خوبی به دست بیاوریم. آسیا باید به این بازی افتخار کند. مردم عزیز ایران به این جوانان شایسته باید افتخار کنند. خودشان باید افتخار کنند که با قلبشان بازی کردند. سرمربی تیم ملی گفت: ممنون محبتهای مردم هستیم. لیاقت مردم خیلی بیشتر از اینهاست. این جوانها به خاطر مردم بازی کردند. با یک بازی تکنیکی و تاکتیکی توانستیم به برد برسیم. از هاشمی و تاج و همه مسؤولان تشکر میکنم. مسؤولان نگاهشان را به فوتبال و فدراسیون عوض کنند. فوتبال میتواند به جامعه نشاط بیاورد. تاج هم خیلی زحمت کشید و در یک ماه گذشته خیلی از مشکلات را برطرف کرد. وی افزود: خدا را شکر میکنم که با لطف و عنایتش، باعث شادی ما شد و توانستیم با یک بازی خوب، منطقی، تاکتیکی و تمرکز بالا، بازی را ببریم. آسیا باید به این بازی افتخار کند. فوتبال ایران باید به این بازی و این جوانهای شایستهای که جانفشانی کردند، افتخار کند. با قلبشان و برای مردم بازی کردند. لیاقت مردم خیلی بیشتر از اینهاست. امروز سربازان وطن نشان دادند انسانهای بزرگی هستند و فعل خواستن را صرف کردند. امیدوارم از این به بعد نگاهها نسبت به ایران و فوتبال عوض شود. میتوانیم از فوتبال به عنوان فرصت استفاده کنیم. باید از فدراسیون فوتبال حمایت شود تا بتواند در سطح کلی در فوتبال کشور تاثیرگذار باشد. سرمربی تیم ملی تصریح کرد: این بازی نقطه عطفی برای فوتبال ایران بود. جوانهای ما کار بزرگی کردند. به خاطر کیفیت خوبی که داشتند. برنامه داشتیم تا 3 نفر خط هافبک آنها را با توجه به چرخشهایی که داشتند، از بازی خارج کنیم. تا قبل از دریافت گل موفق نبودیم ولی نیمه دوم بالاتر از سطح آسیا بازی کردیم. امیدوارم مسؤولان نگاهشان به فوتبال عوض شود و کل باشگاهها و فوتبال ایران را حمایت کنند تا بتوانیم مانند قطریها زمینها و استادیومهای خوب داشته باشیم. نباید دقیقه 90 سرمربی انتخاب کنند. از همین حالا باید برای تیم امید و جوانان و نوجوانان برنامهریزی داشته باشیم تا این بردها چه در تیمهای پایه و چه در تیم بزرگسالان تداوم داشته باشد. واقعا نمیدانم چه بگویم. دست تکتک بچهها را میبوسم که کار بزرگی را انجام دادند و خدا را شاکرم.
***
بازتاب پیروزی ایران
کامبک بزرگ
کنفدراسیون فوتبال آسیا به پیروزی تیم ملی ایران برابر ژاپن واکنش نشان داد. کنفدراسیون فوتبال آسیا پس از این دیدار به برد تیم ملی ایران واکنش نشان داد و با انتشار مطلبی در شبکه اجتماعی «ایکس» نوشت: بازگشت (کامبک) تیم ملی ایران کامل شد و پس از سال 9102 به نیمهنهایی جام ملتهای آسیا صعود کرد. سایتهای آمریکایی ESPN و بلیچر ریپورت نیز نسبت به برد تاریخی ایران مقابل ژاپن واکنش نشان دادند.
«ببینید صعود چه حسی دارد»؛ این جمله سایت ESPN در واکنش به صعود تاریخی ایران پس از برد 2 بر یک مقابل ژاپن بود. سایت آمریکایی نوشت ایران پس از سال 2019 به نیمهنهایی جام ملتهای آسیا صعود کرد و توانست ژاپن را شکست دهد. بلیچر ریپورت نیز با اشاره به اینکه ایران دقیقه 6+90 گل پیروزی مقابل ژاپن را به ثمر رساند از صعود ایران و شکست ساموراییها صحبت کرد.
***
بازیکنان تیم ملی بعد از شکست ژاپن چه گفتند؟
روایت بعد از حماسه
بازیکنان تیم ملی فوتبال کشورمان بعد از شکست طلسم ژاپن و پیروزی مقابل تیمملی این کشور، با رویی گشاده
رو در روی خبرنگاران قرار گرفتند و از کار بزرگشان گفتند. نخستین فرد سردار آزمون بود که با چشمانی گریان از کار بزرگ ملیپوشان گفت. سردار آزمون، مهاجم تیم ملی ایران که در این دیدار عملکرد تأثیرگذاری از خود به نمایش گذاشت، در پایان این دیدار گفت: افتخار میکنم کنار این بچهها بازی میکنم. وقتی در بازی مراحل حذفی تیم عقب میافتد، برگشت به بازی و پیروز شدن در مسابقه سخت است. این پیروزی را به مردم و بازیکنان تیم تبریک میگویم. وی درباره احتمال راهیابی تیم ملی به دیدار نهایی گفت: ما تلاش میکنیم به فینال برسیم و همه بچههای تیم همقسم شدهاند که این اتفاق بیفتد.
* جهانبخش: یک خوشحالی به مردم ایران بدهکار بودیم
وینگر تیم ملی فوتبال ایران در پایان بازی با ژاپن گفت: خدا را شکر که توانستم پنالتی را تبدیل به گل کنم و در این شرایط باعث خوشحالی دل مردم ایران شدم. علیرضا جهانبخش پس از این بازی اظهار داشت: تنها کسی که گفت پنالتی را من بزنم، کریم انصاریفرد بود. ژاپن تیم بسیار قدرتمندی بود و بازیکنان فعل خواستن را صرف کردند. وی ادامه داد: با اینکه نیمه اول را واگذار کرده بودیم اما خیلی خوب به بازی برگشتیم و با دعای خیر مردم و نکاتی که کادر فنی اعلام کردند، بازی را به سود خود به پایان رساندیم. کاپیتان تیم ملی در پایان خاطرنشان کرد: در زمان پنالتی فشار 85 میلیون ایرانی روی دوش من بود و خدا را شکر میکنم که شرمنده آنها نشدم. ما یک خوشحالی به مردم ایران بدهکار بودیم و این پیروزی را به آنها تقدیم میکنیم.
* عزتاللهی: همقسم شدیم ژاپن را ببریم
سعید عزتاللهی پس از پیروزی ایران مقابل ژاپن و صعود به نیمهنهایی جام ملتهای ۲۰۲۳ آسیا - قطر گفت: اول به همه اعضای کادر فنی و بازیکنان خسته نباشید میگویم. امروز همه همدل و همقسم شدیم تا فعل خواستن را صرف کنیم و ثابت کردیم اگر بخواهیم میشود. دست خانوادههایمان را میبوسم، مخصوصا در این 2 روز که شرایط واقعا سخت بود. وی گفت: بازی اول مقابل سوریه ۱۲۰ دقیقه بود و بعد از آن هم استرس پنالتی داشتیم. با این حال همه همت کردیم تا در این بازی سربلند شویم. خدا را شکر که این اتفاق افتاد. در این 3 روز باید اول از همه از نظر ذهنی ریکاوری کنیم تا خودمان را برای نیمهنهایی آماده کنیم.
* ابراهیمی: در زمین بودم ولی بغض داشتم
هافبک تیم ملی فوتبال ایران میگوید بخوبی حس مردم را درک میکند. امید ابراهیمی در مصاحبه کوتاه پس از پایان مسابقه حرفهایش را اینطور آغاز کرد: فقط میگوییم شکر خدا؛ برای اینکه بچهها از جانشان مایه گذاشتند. در رختکن صحبت کردیم و گفتیم چیزی برای از دست دادن نداریم. گل اول به ما شوک داد. وی ادامه داد: در نیمه دوم دیدید که ژاپن حتی یک توپ هم نیاورد. مدیون بچهها هستیم و مبارک ایران باشد. با اینکه در زمین بودم، بغضی در گلویم بود. حس مردم را درک میکنم. امیدوارم این پیروزیها ادامهدار باشد و بتوانیم مردم را خوشحال کنیم.
ارسال به دوستان
ایران فراتر از آسیا
شروین طاهری - دوحه: تیم ملی ایران در یک بازی تاریخی، ژاپن، بهترین تیم آسیا را به زانو درآورد و در ورزشگاه شهر آموزش قطر به ملتهای آسیا درس خودباوری داد.
شاگردان قلعهنویی دیروز مسیری حماسی را از فوتبال محافظهکارانه و منفعل نیم ساعت اول مسابقه مرحله یکچهارم نهایی جام آسیایی ۲۰۲۳ قطر تا برقراری توازن تاکتیکی در ۱۵ دقیقه آخر نیمه اول و سپس ابتدای نیمه دوم پیمودند و از آن پس نیز تا پایان کار، شیردلانهترین و مقتدرانهترین بازی ملی طی 2 دهه گذشته را مقابل یک قدرت فوتبال جهان به نمایش گذاشتند تا پیروزی را در آغوش بکشند. آخرین باری که تیم ملی در یک مسابقه بزرگ، اینچنین توفانی ظاهر شده بود، در دیدار انتخابی بین قارهای مقدماتی جامجهانی ۲۰۰۲ در ورزشگاه آزادی تهران برابر جمهوری ایرلند بود که البته به رغم پیروزی یک بر صفر به صعود منجر نشد. آن روز میروسلاو بلاژویچ کروات، سرمربی تیم سوم جامجهانی روی نیمکت ایران مینشست. دیروز اما پس از ۲۳ سال با یک سرمربی ایرانی، ژاپنی را مقهور ساختیم که همین پارسال در قطر با شکست آلمان و اسپانیا و متوقف کردن کرواسی در وقتهای اضافه تا یک قدمی جمع 8 تیم برتر جامجهانی ۲۰۲۲ رفته بود.
علاوه بر این، شاگردان هاجیمه مورییاسو به عنوان مدعی بلامنازع پا به این جام آسیایی گذاشته بودند.
ایران با 2 گل محمد محبی - روی پاس سردار آزمون - و علیرضا جهانبخش برای نخستین بار پس از ۱۹ سال ساموراییها را شکست داد و از آن مهمتر سد تاریخی ژاپن در جامهای آسیایی را شکست.
این در حالی بود که تیم ما از همراهی بزرگترین ستارهاش، مهدی طارمی - به دلیل محرومیت - و کاپیتان چند سال اخیر خود، احسان حاجصفی - به دلیل مصدومیت - محروم بود. در غیاب این 2 مهره اصلی، کادر فنی تیم ملی تغییراتی را در جناح چپ و مرکز زمین به وجود آورده بود که در ابتدا برای بسیاری از اهالی رسانههای ایرانی بحثبرانگیز به نظر میرسید اما هر چه از زمان بازی گذشت، کارساز بودن این تغییرات بیشتر مشخص شد. تلفیق میلاد محمدی در دفاع چپ با محمد محبی در بال چپ -که هر 2 قابلیتهای هجومی و دفاعی متنوعی دارند- تا حد زیادی فقدان وزن حاجصفی و طارمی و همکاریهای آنها در این سمت را جبران کرد، بویژه که ژاپن با از دست دادن بالاجبار گوش راست سرعتیاش، جونیا ایتو در این جناح ضعیفتر هم شده بود. در مرکز زمین نیز اضافه شدن امید ابراهیمی که یکی از بهترین روزهای ملیاش را بعد از جامجهانی ۲۰۱۸ به نمایش گذاشت، باعث شد مثلثی جدید با حضور او در کنار سعید عزتاللهی و سامان قدوس شکل بگیرد. همان طور که امیر قلعهنویی پس از بازی اشاره کرد، این ابتکار به رغم دریافت گل اول از ژاپن درست از حفره جلوی دفاع، موفق از آب در آمد و تا پایان، مثلث میانی حریف و چرخشهای خطرناک مداومشان را از بازی خارج کرد. عجیب نیست که گل ژاپن در دقیقه ۲8 توسط یکی از همین 3، یعنی موریتو به ثمر رسید.
پس از آغاز توفان ایران در نیمه دوم، کادر فنی ژاپن 2 تعویض نخست را نیز در چیدمان 3-3-4 خط میانیاش انجام داد تا ثابت شود این بخش چقدر برای مورییاسو اهمیت داشته است. با این حال مثلث مزبور دیگر نتوانست کمر راست کند و همین باعث خاموش شدن موتور حریف شد تا بازیکنان سفیدپوش جنگنده ما بازی خود را به حریف دیکته کنند؛ همان فوتبال مبتنی بر بازی مستقیم، ارسالهای بلند، دوئلهای قدرتی و سرعتی و بهره بردن از مزیت برتری ملیپوشان ایرانی روی هوا.
با آنکه قلعهنویی تا ثانیههای پایانی - بعد از گل پنالتی دقیقه ۹۶ جهانبخش- هیچ تعویضی انجام نداد اما نیمه مربیان را برد. این به واسطه تغییر تاکتیکی سرنوشتساز از ابتدای نیمه دوم بود. بدین ترتیب که محبی اجازه یافت در موقع لزوم از کانال چپ خارج شده و به زوج سردار آزمون در نوک حمله تبدیل شود. این ابتکار نهتنها سردار را از انزوا به عنوان تکمهاجم کشورمان در چیدمان 1-3-2-4 درآورد بلکه با ایجاد عرض بیشتر در حملات، باعث آزادی عمل بیشتر علیرضا جهانبخش در کانال راست خط حمله و سامان قدوس در تمام نقاط پیشانی حمله شد.
به این ترتیب زنجیرهای تاکتیکی فیزیکی و ذهنی که به نوعی یادگار دوران طولانی ریاضت تاکتیکی کارلوس کیروش بود، ظرف کمتر از 10 دقیقه از پای ملیپوشان باز شد. ایران با هجومی همهجانبه کمتر از 10 دقیقه بعد از شروع نیمه دوم روی حرکت ترکیبی بینظیری که از امید ابراهیمی و جهانبخش آغاز شد، روی پاس در عمق سردار و فرار و ضربه فنی محبی به گل تساوی رسید. این گل نهتنها نویدبخش تغییر جریان بازی به نفع ما بود بلکه میتواند نماد تغییر سرنوشت تیم ملی در این جام هم باشد چون 4 بازیکن نامبرده را از خوابی که در 4 بازی قبلی در آن فرو رفته بودند بیرون آورد و تبدیل به قهرمانان یک پیروزی تاریخی کرد.
گل زیبایی که سردار کمتر از 10 دقیقه بعد از تساوی روی یک حرکت تکنیکی در عمق به ثمر رساند، اگر چه به خاطر آفسایدی میلیمتری مردود شد اما عملا سد ذهنی «نتوانستن» تیم ما در مقابل بهترین تیم آسیا طی 3 دهه اخیر را شکست. بلافاصله محبی میتوانست از چند قدمی دروازه متزلزل سوزوکی جوان را باز کند.
از آن پس این فوتبال رونده و هجومی ایرانی وعده داده شده توسط قلعهنویی بود که برای پیروزی میجنگید و این ژاپنیها بودند که برای فرار از شکست تقلا میکردند.
یک خبرنگار پیشکسوت ژاپنی به نام شوئیجی نامومیرو در نشست خبری بعد از بازی خطاب به مورییاسو به بهترین شکل این تغییر روند را توصیف کرد: «ایران ژاپن را نابود کرد!» جملهای که حالا شاید تیتر رسانههای ژاپنی شود.
کارتهای زردی که حریف گرفت و افزایش موقعیتهای ایران در نیمه دوم، نخستین نتیجه غلبه تاکتیکی ما بود. با این حال خیمه سنگینی که شاگردان قلعهنویی در نیم ساعت پایانی روی دروازه ساموراییها زدند، چیزی ورای یک برتری تاکتیکی بود و پیامی قوی برای رقبای آینده ایران در نیمه نهایی و فینال آسیا محسوب میشد. صحنههایی مثل جانفشانی بازیکنی معمولا محتاط مثل عزتاللهی در دفاع و در ادامه ضربه آکروباتیک به سوی دروازه حریف، چیزی نیست که هر روز در تیم ملی شاهد باشیم. میتوان گفت با پروازهای هر چه بیشتر و بیشتر هوانیروز تیم ملی - که در گزارش روز شنبه ۱۴ بهمن «وطن امروز» وصفش رفت - جنگ از دقیقه 70 به بعد مغلوبه شده بود. در نهایت بعد از چند خطای مکرر نادیده روی مهاجمان ایرانی در محوطه جریمه ژاپن، یک دفاع پیشکشیده به نام کنعانیزادگان بود که آنها را وادار به تقدیم پنالتی به ما در دقیقه پنجم وقتهای تلفشده کرد. مرد شماره ۷ که پشت این ضربه حساس ایستاد، همانی بود که قبل از شروع مسابقه هنگام ورود به زمین در نمای بسته تلویزیونی در حال ذکر گفتن بود. کاپیتان جدید تیم ملی، در حالی که نفس در سینهها حبس شده بود بار این مسؤولیت سنگین را به دوش کشید چون انگیزههای بسیاری داشت تا یک جهان شادی به ایرانیان ببخشد و... دعایش هم مستجاب شد.
گزارشگر عربی شبکه قطری پوشش دهنده اصلی جام آسیایی ضربه او را چنین توصیف کرد: شلیک موشک ایرانی به هدف!
* تبریک سامورایی
پس از جشن پیروزی در زمین و روی سکوها، امیر قلعهنویی در نشست خبری ورزشگاه اجوکیشن سیتی دوحه، با تشویق خبرنگاران پرتعداد ایرانی روبهرو شد و متقابلا در مقابل آنها به نمایندگی از ملت ایران سر تعظیم فرود آورد.
او بیش از آنکه درباره وقایع بازی صحبت کند بر لزوم توجه مسؤولان به رشد همهجانبه فوتبال کشور تاکید کرد.
قلعهنویی از شاگردانش تمجید کرد و گفت: آنها فوتبالی بالاتر از سطح آسیا نمایش دادند. در عین حال پیامی هم برای منتقدانش داشت. زیباترین صحنه اما در کمتر از 10 دقیقه رقم خورد. او در پاسخ به یک خبرنگار ژاپنی، از رقیبش مورییاسو، سرمربی ژاپن به عنوان یک مربی باشخصیت و دارای افکار روشن تمجید کرد. لحظاتی بعد مورییاسو نیز در همان بدو ورود به سالن به بازیکنان و کادر فنی ایران تبریک گفت. او که یک روز جلوتر تقابل ژاپن و ایران را مصافی جهانی خوانده بود، اعتراف کرد تیمش نتوانسته سیل هجومی ایران را متوقف کند.
* حمله به فینال
شیران ایران چهارشنبه ساعت ۱۸:۳۰ به وقت تهران در مرحله نیمهنهایی به مصاف برنده دیدار دیشب قطر و ازبکستان میروند. پس از ۴۸ سال انتظار حالا جام آسیایی چندان دور از دسترس نیست.
صفحه 6 را بخوانید
ارسال به دوستان
|
|
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
|