گروه سیاسی: دکتر سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان در گفت‌وگویی که با روزنامه اشپیگل آلمان داشت، با صراحت به موضوع مواضع مغرضانه اخیر دولت آلمان درباره کشورمان که به بهانه مرگ «جمشید شارمهد» سرکرده گروهک تروریستی «تندر» شکل گرفته، پرداخت و با بیان اینکه «شارمهد یک آلمانی تروریست بود» دولت برلین را به سیاست‌های متناقض درباره حقوق بشر متهم کرد و گفت: مردم فلسطین نباید به خاطر آنچه آلمانی‌ها در قبال یهودی‌ها انجام دادند، مجازات شوند. 

آلمان از جمله دولت‌هایی است که در هر شرایطی از سیاست‌های تجاوزکارانه و تروریستی اسرائیل حمایت می‌کند و به‌رغم محکومیت رژیم صهیونیستی از سوی نهادهای حقوق بشری، همچنان صادرات سلاح به این رژیم را متوقف نکرده است. این امر در حالی است که آلمان درباره محکومیت تروریستی چون شارمهد و اعلام مرگ او از سوی قوه‌قضائیه واکنش شدیدی نشان داد و کار را به احضار کاردار ایران به وزارت خارجه این کشور و همچنین بیانیه بسیار تندی کشاند که باعث شد وزیر امور خارجه کشورمان نیز پاسخ صریحی را به آنالنا بربوک، وزیر خارجه آلمان ارسال کند. 

در همین راستا وزیر امور خارجه در گفت‌وگو با روزنامه اشپیگل تصریح کرد: جمشید شارمهد رهبر یک گروه تروریستی بود. این واقعیتی است که دوستان ما در آلمان نادیده می‌گیرند و علاقه ندارند به آن اشاره کنند. 

عراقچی همچنین به تناقضات شدید در سیاست خارجی دولت آلمان پرداخت و گفت: ۵۰ هزار نفر در غزه توسط رژیم اسرائیل کشته شده‌اند و ما حتی ندیدیم دولت آلمان یک اطلاعیه محکومیت صادر کند! 

وی با اشاره به جرائم تروریستی شارمهد گفت: شارمهد به انتخاب خود، مسؤول انفجار یک مسجد در شیراز است که در آن ۱۴ نفر از جمله 5 زن و بچه کشته و بیش از ۲۰۰ تن نیز مجروح شدند.  عراقچی ادامه داد: اعترافات شارمهد مربوط به قبل از دستگیری است نه بعد از دستگیری! زمانی که وی در آمریکا بود در مصاحبه با شبکه‌های تلویزیونی با افتخار از این عمل خود یاد می‌کند و می‌گوید ما با جمهوری اسلامی ایران وارد جنگ شده‌ایم و آنها را می‌کشیم. بنابراین جرم شارمهد به عنوان یک تروریست و قاتل ۱۴ نفر کاملا روشن است. 

وزیر امور خارجه تصریح کرد: علاقه‌مندم مقامات و جامعه آلمان این حقیقت را بپذیرند. اگر آنها فکر می‌کنند آقای شارمهد یک آلمانی بود، باید بپذیرند او یک آلمانی تروریست بود. البته از نظر ما وی یک فرد ایرانی بود زیرا ما تابعیت مضاعف را قبول نداریم. وی به عنوان یک ایرانی دستگیر و به ایران منتقل و در یک محاکمه عادلانه براساس قوانین ایران به اعدام محکوم شد. عراقچی ادامه داد: من این حجم از سر و صدا و پروپاگاندای سیاسی علیه ایران را درک نمی‌کنم و فکر می‌کنم جامعه آلمان نفهمیده با چه پدیده‌ای مواجه است. همچنین علت این واکنش‌های شدید را نیز درک نمی‌کنم؛ یک تروریست به اعدام محکوم شده است. 

وی تصریح کرد:‌ قبول دارم اطلاعیه‌ای که دادستانی تهران در این باره منتشر کرده، ابهام دارد و در این اطلاع از اعدام صحبتی نشده است. به هر حال قوه‌قضائیه ایران در این باره اگر لازم باشد اطلاعات بیشتر را منتشر خواهد کرد. وزیر امور خارجه افزود: اطلاعاتی که داشتیم به مقامات آلمانی ارائه دادیم و آن اینکه شارمهد در قید حیات نیست. اینکه او مجازات شده است یا به مرگ طبیعی از دنیا رفته، یک موضوع فرعی است.عراقچی تصریح کرد: موضوع اصلی‌ این است که این فرد رهبر یک گروه تروریست بوده و به جنایات خود اعتراف کرده است. ما با مقامات آلمان در این باره در تماس هستیم و خانواده وی می‌توانند درخواست انتقال جسد را بدهند. از نظر قوانین ایران خانواده متوفی درباره محل دفن تصمیم می‌گیرند. اگر خانواده شارمهد رسما درخواست دهند جنازه برای دفن به هر جایی منتقل شود، از نظر ما بلامانع است. وی گفت: آنچه در زمان دستگیری رخ می‌دهد و ممکن است همراه با خشونت توسط پلیس باشد، اسمش شکنجه نیست. من صحنه‌ای را در آلمان دیدم که پلیس آلمان به یک فرد که فقط روی ماشین پلیس خط انداخته بود، شلیک کرد و او را کشت.

عراقچی ادامه داد: در زمان دستگیری ممکن است اتفاقی بیفتد ولی در طول بازداشت هیچ شکنجه‌ای رخ نداده، جسد وی نیز در دسترس است و اگر خانواده‌اش مایل باشند، ما مشکلی نداریم که حتی کالبدشکافی انجام شود. اینکه ادعا شود وی در زندان شکنجه شده، فقط یک ادعاست.

وی گفت:‌ کاظم دارابی ۱۵ سال در زندان‌های آلمان بود و در همان ۲ ماه اول دستگیری ۱۷ کیلوگرم کاهش وزن داشت. من هم ادعا می‌کنم ایشان شکنجه شده، با ادعا که چیزی ثابت نمی‌شود. وزیر امور خارجه در بخش دیگری از این گفت‌وگو بیان کرد:‌ دولت کنونی آلمان تمام استانداردهای حقوق بشر را زیر پا گذارده است. ارسال تسلیحات آلمان به رژیم صهیونیستی و شراکت در قتل مردم غزه و لبنان به کنار، شما در این سو هم دارید از تروریستی که مسؤول قتل ۱۴ نفر است حمایت می‌کنید. 

عراقچی گفت:‌ من شیوه برخورد کشورهای اروپایی و آمریکا را می‌خواهم زیر سوال ببرم که کاملا متکبرانه است. اگر یک آلمانی دستگیر شود، شما می‌گویید او حتما گروگان گرفته شده و اصلا به جرمش توجه نمی‌کنید ولی اگر خود شما کسی را دستگیر کنید، معتقدید عدالت اجرا شده است! اینکه اروپا خود را مظهر عدالت می‌داند و دادگاه‌های بقیه را ناعادلانه می‌داند؛ این اهانت به شعور انسان‌هاست. این رفتار متکبرانه اروپا اکنون وضعیت را به اینجا رسانده است.

وی افزود: خود شما درباره مرگ یک تروریست ۲۰ دقیقه است مرا مورد سوال قرار داده‌اید؛ در حالی که درباره مرگ ۵۰ هزار نفر در غزه به اندازه مرگ همین یک نفر شاهد هیچ اقدامی در آلمان نبوده‌ایم. شما اینقدر که برای شارمهد سر و صدا کردید، برای آن ۵۰ هزار نفری که در غزه قربانی شدند، شلوغ نکردید. عراقچی تصریح کرد: 7 اکتبر نتیجه نگه داشتن 2 میلیون انسان در یک زندان بزرگ به نام غزه است. نتیجه محروم کردن آنها از حق تعیین سرنوشت‌شان است. باید همه این عوامل را در نظر گرفت، ۷ اکتبر در خلأ اتفاق نیفتاده است. مردم فلسطین نباید به خاطر آنچه آلمانی‌ها در قبال یهودی‌ها انجام دادند، مجازات شوند.

گروه فرهنگ و هنر: فیلم «میان‌ستاره‌ای» با اکران در سال ۲۰۱۴ به یکی از بزرگ‌ترین و تأثیرگذارترین فیلم‌های کریستوفر نولان تبدیل شد. فیلمی که این روزها به مناسبت 10 سالگی اکرانش مجدد روی پرده رفته و با استقبال مخاطبان نیز روبه‌رو شده است. بی‌تردید تماشای این فیلم روی پرده سینما با توجه به تماشای چند باره لذتی دوچندان دارد، حتی وقتی در کشور ما نیز برخی فیلم‌های ماندگار بنا به شرایط و دلایل مختلف روی پرده می‌رود همواره با استقبال مخاطبان روبه‌رو می‌شود. به عنوان نمونه در ماه مبارک رمضان در اواخر دهه 90 پروژه اکران فیلم‌های ماندگار دهه 60 و 70 از افطار تا سحر در پردیس سینمایی ملت با استقبال فراوان مواجه شد، به طوری که این طرح که قرار بود تنها طی چند روز در این پردیس اجرا شود به مدت یک ماه اجرا داشت. همین وضع در دنیا نیز وجود دارد و مطابق با اخباری که از سوی ورایتی منتشر شد اکران دوباره «میان‌ستاره‌ای» در دهمین سال اکرانش همچنان با استقبال مخاطبان روبه‌رو شده است. 

داستان این فیلم از این قرار است که یک فیزیکدان ناسا (مایکل کین) راهی را برای فرستادن انسان‌ها به درون یک کرم‌چاله در جست‌وجوی سیاره جدیدی که بتواند محل زندگی جدید بشر باشد، طراحی کرده است. تیم اعزامی، تحت هدایت یک کشاورز و فضانورد سابق ناسا، جوزف کوپر (متیو مک‌کانهی) است که خانواده خود را رها می‌کند تا به فضا اعزام شود و فرزندانش بتوانند در دنیایی بهتر، بزرگ شوند. کوپر از یک سو در ماموریت خودش به‌عنوان یک دانشمند و از سوی دیگر در سفرش به‌عنوان یک پدر، طیف وسیعی از تجربیات را بررسی می‌کند و این مساله، فیلم را احساسی و تأثیرگذارتر می‌کند. این فیلم نولان با داشتن گروهی از بازیگران شامل مک‌کانهی، کین، آن هاتاوی، جسیکا چستین، کیسی افلک و مت دیمون، اثری احساسی و واقعا لذتبخش است. «میان‌ستاره‌ای» با نظریه‌های فیزیک و احساسات شدید انسانی، بازی می‌کند و در عین حال، در نوع خود یک داستان علمی - ‌تخیلی است که هر وقت به تماشای آن بنشینید شما را به یک ماجراجویی فوق‌العاده زیبا در زمان و مکانی جذاب می‌برد. تکرار آن تجربه و یافتن داستان‌هایی به همان اندازه نفسگیر، دشوار است اما باید اعتراف کنیم قطعا فیلم‌های علمی - ‌تخیلی دیگری هم با نیت و انگیزه مشابه «میان‌ستاره‌ای» ساخته شده‌اند. اگر «میان‌ستاره‌ای» را تماشا کرده‌اید و آن را دوست داشتید، باید بدانید که 7 فیلم درام علمی‌ - تخیلی ماجراجویانه مشابه دیگر وجود دارند که مطمئنا مغز شما را درگیر می‌کنند و شما را به سفری دور و فراتر از این سیاره محقر می‌برند، بنابراین کمربند خودتان را ببندید و برای پرواز به سوی فضا آماده شوید.

برخلاف سیاست‌های مدرن، نه زیادی رسانه و مهارت‌های رسانه‌ای و نه پول‌پاشی‌ها نمی‌تواند برای رسانه مقاومت اعتبارآفرینی کند، بلکه آنچه موجب موفقیت است حرکت بر مدار راستی و صداقت با مخاطبان است: «از مهم‌ترین عناصر قدرت در گفتمان و رسانه‌های محور مقاومت، صداقت و راستی است که اعتبار آورده است. اعتبار را با پول نمی‌توان ساخت و با زیادی رسانه‌ها و زیاد کردن مهارت‌های رسانه‌ها به‌ دست نمی‌آید. اعتبار واقعی را راستی به‌ ارمغان می‌آورد، آنچه رسانه‌های مقاومت به مردم می‌گویند، صداقت و راستی در نقل حقایق است و این باید ادامه یابد. امروز شهرک‌نشینان دشمن صهیونیست، به رسانه‌های مقاومت بیشتر از سران و رسانه‌های‌شان اعتماد دارند، چگونه ما به این رسیدیم؟ این نتیجه‌ صداقت، راستی و تجربه‌ طولانی است».

راهبرد ششم: توجه به تنوع سلایق در پایگاه مردمی مقاومت

جریان مردمی مقاومت شامل طیف گسترده‌ای از سلایق و دیدگاه‌های مختلف است، لذا باید با در نظر داشتن تنوعات فرهنگی و ایدئولوژیک برای آنها گفتارسازی و تصویرسازی صورت داد: «طرفدارانی که رسانه‌ها و گفتمان مقاومت به آنها متکی هستند، از عامه مردمی است که در جهان عرب و جهان اسلام و نیز در کل جهان طیف بزرگی را تشکیل می‌دهند. از جمله ویژگی‌های این پایگاه مردمی آن است که از نظر دینی، فکری، فرهنگی، اعتقادی و ایدئولوژیک متنوع است. از نظر قومیتی و نژادی هم تنوع دارد و در امتداد منطقه و جهان هستند و نقطه‌ مشترک آنها قدس، مقدسات آن و مظلومیت ملت فلسطین است».

راهبرد هفتم: استفاده حداکثری از شبکه‌های اجتماعی

شبکه‌های اجتماعی به دلیل برخورداری از بستر مردم‌پایه‌تر، شرایط مساعدتری را برای شکستن انحصارهای رسانه‌ای جریان سلطه پدید آورده‌اند، به همین جهت این شبکه‌ها فرصت بزرگی برای انتقال حقایق به سراسر جهان هستند: «آنچه ما امروز به آن نیاز داریم، استفاده‌ حداکثری از شبکه‌های اجتماعی است. من اخیرا برخی آمار‌ها را مطالعه می‌کردم که در آنها این سوال مطرح شده بود: چرا ابراز همبستگی جهانی با نبرد سیف‌القدس بیشتر از هر نبرد دیگری بود؟ برخی تحقیقات این مساله را به‌ وجود شبکه‌های اجتماعی و اثرگذاری آن مرتبط دانسته‌اند، چرا که دشمنان ممکن است بتوانند یک شبکه‌ ماهواره‌ای را مسدود و یک شبکه‌ رادیویی را تحریم و ساکت کنند و جلوی انتشار یک روزنامه را بگیرند ولی انتشار شبکه‌های اجتماعی در سطح جهان به‌ حدی رسیده است که می‌تواند تحولات را منتقل کند، در حالی که سابقه نداشته است نبرد یا تقابل و مظلومیت و کشتار در فلسطین اشغالی اینگونه منتقل شود. این یک فرصت بسیار بزرگ است که در آن هر انسان و شخصی در این امت می‌تواند برای انتقال تصاویر، حوادث و موضع‌گیری‌ها به جهان وارد عمل شود».

راهبرد هشتم: تکیه بر مقابله با سلطه‌گری آمریکا در منطقه

در طرح مقاومت برای رهایی منطقه، اصل اول مبارزه با سلطه‌گری آمریکاست و آزادسازی فلسطین بدون درهم شکستن سلطه آمریکا در منطقه ممکن نیست، بر همین اساس لازم است ضمن تعمیق دشمنی‌ها با صهیونیسم، توجهات را بر نشان دادن نقش محوری آمریکا متمرکز کنیم و مانع تفکیک نقش اسرائیل از ایالات متحده در اذهان شویم: «نمی‌توان فلسطین را بدون رویارویی با سلطه‌گری آمریکا در منطقه آزاد کرد، زیرا همین سلطه‌گری نظام‌ها و ارتش‌ها را به ساختار‌های مرده‌ای تبدیل کرده است که تحرک و اراده‌ای ندارند و کاری از دست‌شان برنمی‌آید. سلطه‌ آمریکا پایه و اساس و خطرناک‌ترین است، زیرا این سلطه اولا به‌ خودی‌ خود مشکلی برای کشور‌ها و ملت‌های ما است از این جهت که سلطه‌گری مبتنی بر سلب تصمیمات، غارت ثروت‌ها، تحمیل نظام‌ها و منع‌ ملت‌های ما از تعیین سرنوشت خود در همه‌ عرصه‌هاست و ثانیا همین آمریکا حامی اسرائیل است».

گروه سیاسی: شامگاه ۶ مهر امسال، جنگنده‌های رژیم صهیونیستی با چند بمب قوی از نوع سنگرشکن نقاطی از محله ضاحیه بیروت را هدف حمله قرار دادند. در این حملات وحشیانه یکی از رشیدترین و ثابت‌قدم‌ترین فرماندهان جبهه مقاومت اسلامی که سال‌ها در برابر دشمن صهیونیست جنگیده بود به شهادت رسید. آیت‌الله «سیدحسن نصرالله» دبیرکل مجاهد حزب‌الله لبنان، 6 مهر نام خود را در دفتر شهدا ثبت کرد و با ریخته شدن خونش «مکتب نصرالله» آغاز شد. همان‌طور که رهبر حکیم انقلاب نیز در پیام‌شان به مناسبت شهادت سید مقاومت فرمودند: «سید مقاومت، یک شخص نبود، یک راه و یک مکتب بود و این راه همچنان ادامه خواهد یافت. خون شهید سیدعباس موسوی بر زمین نماند، خون شهید سیدحسن هم بر زمین نخواهد ماند». 

صبح دیروز سالن اجلاس سران شاهد برگزاری همایش بین‌المللی مکتب نصرالله بود که به ‌مناسبت اربعین شهادت سیدحسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله لبنان با حضور محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی، حجت‌الاسلام‌والمسلمین غلامحسین محسنی‌اژه‌ای رئیس قوه‌قضائیه، سردار اسماعیل قاآنی فرمانده نیروی قدس سپاه و جمعی از مسؤولان عالی لشکری و کشوری، همچنین میهمانان و اندیشمندانی از چند کشور جهان از جمله لبنان، عراق، بحرین، مصر، کویت، ترکیه‌، هند، مالزی، الجزایر و تونس برگزار شد.  

* حزب‌الله؛ قدرت ایدئولوژیک

در این مراسم دکتر «محمدباقر قالیباف»، رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه آیت‌الله نصرالله یک سیاستمدار حکیم بود، گفت: شهادت او بیش از هر زمان دیگری نقاب قاتلان جهنمی او را کنار زد و زشتی سازشکاری با این دشمن اهریمنی و جنایتکار را آشکار کرد. 

قالیباف اظهار کرد: 40 روز است در فراق برادر بزرگوارمان سید عزیز مقاومت داغداریم. ما برای اینکه بتوانیم از این دلتنگی توان بیشتری برای پیشرفت بگیریم باید بدانیم چه گوهر یکتایی را از دست داده‌ایم.  

وی افزود: این خودآگاهی به ما کمک می‌کند از نصرالله شهید سرمایه‌ای به دست بیاوریم برای تداوم راه نصرالله بزرگ و به ثمر رساندن نهایی طرحی که جان و زندگی‌اش را وقف آن کرد. با نگاه الهی شهادت نصرالله مؤمن و مجاهد برای او و برای جبهه مقاومت شکست نیست. شهادت او بیش از هر زمانی نقاب قاتلان جهنمی‌اش را کنار زد و زشتی و بیهودگی سازشکاری با این باند تبهکار، جنایتکار و اهریمنی را نمایان کرد. 

رئیس مجلس شورای اسلامی گفت: روزگاری امام موسی صدر که به گواه شهید نصرالله از الگوهای رهبران حزب‌الله بود به درستی گفت اسرائیل شر مطلق است. نصرالله نیز از ابتدای توفان الاقصی که در کنار مجاهدان حماس ایستاد باور داشت و با صدای بلند گفت هیچ جنگی مانند مبارزه با صهیونیست‌ها مشروع نیست. قالیباف گفت: نبردی با مشروعیت کامل اخلاقی‌، دینی و انسانی و امروز هم رهبر انقلاب می‌فرمایند هر ضربه به رژیم از سوی هر کس و هر مجموعه خدمت به کل منطقه و بلکه به کل انسانیت است. آیت‌الله شهید سیدحسن نصرالله یک سیاستمدار حکیم بود. او در اوج کنشگری انقلابی و جهادی در یک میدان پرتنش بر مدار دیانت و عقلانیت حرف می‌زد و عمل می‌کرد. 

وی ادامه داد: شهید سیدحسن نصرالله اجتماع شیعیان را بر اساس هم‌افزایی درونی و هم‌زیستی با دیگر طوایف لبنان ساماندهی کرد. رهبر شهید حزب‌الله با همین عملکرد عقلانی‌اش مولد قدرت بود؛ قدرتی در خدمت انسان. او در جهان معاصر یک نهاد قدرتمند ایجاد کرد که همسو با منافع و امنیت ملی لبنان و در خدمت پیشرفت این کشور بود. حزب‌الله زیر چتر رهبری او هم قدرت ایدئولوژیک بود و هم یک قدرت استراتژیک. رئیس مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: مهم‌تر اینکه حزب‌الله با رهبرانی چون سیدعباس موسوی و سیدحسن نصرالله هیچگاه نه ریشه‌هایش را از دست داد و نه از چشم‌اندازش دور شد. فلسفه تأسیس حزب‌الله مبارزه با ظالم و دفاع از مظلوم است‌. آموزه‌ای که نه فقط اسلامی، بلکه مطابق با وجدان انسانی است. همان‌طور که اسلام خدمت به انسان را به ما تکلیف می‌کند، نصرالله نیز می‌گفت انسانیت مسؤولیت ما است.

قالیباف گفت: او سربلندی لبنان را می‌خواست، اما اسرائیل را مانعی نه فقط در برابر لبنان، بلکه سدی در برابر پیشرفت کل منطقه می‌دید. نصرالله حزب‌الله را یک نهاد صرفا نظامی نمی‌دید، بلکه او آن را چند گام فراتر برد و به یک سازمان اجتماعی تبدیل کرد، در حالی ‌که قدرت دفاعی‌اش را هم ارتقا داد تا جایی که اکنون کنشگری راهبردی در منطقه غرب آسیا است.

وی در بخش دیگری از سخنانش اظهار کرد: هنوز جملات طلایی‌اش کابوس صهیونیست‌هاست و امروز در حالی ‌که دست‌های‌شان به خون پاک این رهبر آزاده آلوده است باید با عملیاتی شدن تهدیداتش دست و پنجه نرم کنند. امروز می‌فهمند یواش‌ یواش یعنی چه! به میدان نگاه کنید یعنی چه! امروز تا مغز استخوان‌شان از ضربه‌های مهلک حزب‌الله بعد از سید بزرگ، تیر می‌کشد.

* آرمان‌های نصرالله زنده است

دکتر «سیدعباس عراقچی» وزیر امور خارجه کشورمان نیز در این همایش طی سخنانی با بیان اینکه آرمان‌های نصرالله هنوز زنده است، گفت: آیت‌الله شهید سیدحسن نصرالله به عنوان رهبری پیشرو و خستگی‌ناپذیر، توانست معادلات منطقه‌ را دستخوش تغییرات اساسی کند، در دنیای امروز که روابط بین‌الملل به طور فزاینده پیچیده و چندوجهی شده است، نصرالله با درک عمیق از مناسبات بین‌المللی و توازن قوا توانست مقاومت را به عاملی تأثیرگذار در معادلات منطقه‌ای و حتی جهانی تبدیل کند.

وزیر امور خارجه با تاکید بر اینکه سیدحسن نصرالله به ما یاد داد چگونه بدون وابستگی به قدرت‌های بزرگ، می‌توان مقاومت کرد، اظهار کرد: شهید نصرالله به ما یاد داد چگونه بدون وابستگی به قدرت‌های بزرگ می‌توان رو به جلو رفت و تأثیرگذار بود. رژیم صهیونیستی با تداوم سیاست‌های تجاوزکارانه و نقض مکرر حقوق بین‌الملل نه تنها ثبات و امنیت منطقه‌ را به خطر انداخته، بلکه چالشی جدی برای نظام بین‌الملل مبتنی بر قوانین و هنجارها ایجاد کرده است.  

عراقچی ادامه داد: شهید نصرالله بارها به جهانیان نشان داد رژیم صهیونیستی به دلیل سرکوبگری‌های مستمر خود تهدیدی برای امنیت نه تنها منطقه بلکه کل جهان است. حملات بی‌رحمانه به غیرنظامیان، تخریب زیرساخت‌های اساسی و محاصره‌های اقتصادی نمونه‌ای از اقدامات این رژیم است که همگی باید به عنوان جنایات جنگی تلقی شود.  

وی همچنین گفت: آیت‌الله نصرالله با رویکرد بی‌نظیر خود نشان داد چگونه باید در برابر چنین تهدیدهایی ایستاد و به ملت‌های جهان آموخت مقاومت تنها راه دستیابی به عدالت و حقوق پایدار است. در شرایط کنونی مسؤولیت جامعه بین‌المللی در قبال این بحران بیش از پیش است. سازمان ملل متحد و دیگر نهادهای بین‌المللی باید با اتخاذ رویکردهای بی‌طرفانه و مبتنی بر عدالت به وظایف خود در حفظ صلح و امنیت بین‌المللی عمل کنند.

* شهید نصرالله قدرت سخت و نرم را می‌شناخت

«سیدعباس صالحی» وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هم در همایش بین‌المللی «مکتب نصرالله» با گرامیداشت یاد شهدای مقاومت به بررسی ابعاد شخصیتی شهید نصرالله پرداخت و گفت: آیت‌الله سیدحسن نصرالله ترکیب جامعی بود از ویژگی‌هایی که در فرد یا افراد به ندرت جمع می‌شود.  

وی افزود: شهید نصرالله یک شخصیت تحلیلگر و اندیشه‌ورز بود اما در عین ممتازی در این حوزه یک شخصیت عملگرای میدانی بود که این ترکیب نادری است. او وقتی تحلیل می‌کرد در قله بود و وقتی عمل می‌کرد هم در قله بود.  

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه گفت: نکته دیگر این است که شهید نصرالله هم یک سیاستمدار جدی و کامل در عرصه ملی، منطقه‌ای و جهانی بود و هم یک فرمانده نظامی برتر. کم هستند افرادی که اینگونه باشند و سیدحسن هر ۲ بود.  

صالحی گفت: شهید نصرالله هم یک شخصیت ملی‌ لبنانی بود و هم یک شخصیت اسلامی‌ فراملی. همچنین هم در افق جغرافیا و هم در افق منطقه و جهان تعریف می‌شد. او هم اهل تسامح و احسان و رحمت و محبت و هم اهل صلابت و نفوذناپذیری در مقابل دشمن بود. شهید نصرالله شخصیتی آرمانگرا در عین واقع‌گرایی بود و به واقعیات میدان توجه داشت. او هم مدیر راهبردی و هم مدیر میدانی بود. سیدحسن نصرالله هم به قدرت سخت توجه داشت هم قدرت نرم را می‌شناخت و در هر سخنرانی و مکتوبی می‌توانست افق را تغییر دهد.  

* سران کشورهای اسلامی روزه سکوت گرفته‌اند

شیخ ماموستا عبدالسلام، امام جمعه مهاباد هم در همایش بین‌المللی مکتب نصرالله اظهار کرد: بنده به نمایندگی از اهل سنت ایران‌زمین و جمهوری اسلامی، از بنیان این همایش بویژه وزیر فرهنگ ارشاد اسلامی و رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی تقدیر و تشکر می‌کنم.

وی افزود: سخن از مکتب نصرالله، مکتب عزت و جهاد، سخن راحتی نیست. مکتب نصرالله مکتب سرداران مقاومتی است که درباره آن گفته‌اند «کسانی که رهبران‌شان در صف مقدم باشند پیروزند». این پیروزی را خداوند در قرآن مجید وعده فرموده است.  

امام جمعه مهاباد با تاکید بر اینکه جنایات رژیم صهیونیستی فقط قتل‌عام و نسل‌کشی نیست، ادامه داد: جنایات این رژیم یقینا با چراغ سبز و حمایت همه‌جانبه محور شرارت غرب به سرکردگی آمریکا و حمایت‌های تسلیحاتی و اطلاعاتی آنها صورت می‌گیرد. متأسفانه سکوت مجامع بین‌المللی برگ سیاه دیگری را در کارنامه مدعیان حقوق بشر به ثبت رساند.  

ماموستا عبدالسلام گفت: شهادت سیدحسن نصرالله یکی از برجسته‌ترین رهبران جبهه مقاومت نه تنها پایان راه مبارزه و سیره عزتمندانه آن شهید بزرگوار نیست، بلکه آغازی است با عنوان آغاز نصرالله در مکتب سید مقاومت که ان‌شاءالله عزتمندانه ادامه خواهد یافت زیرا خداوند فرموده‌: «إِذَا جَاءَ نَصرُ اللَّهِ وَالفَتحُ»، با آمدن نصرالله فتوحات اسلامی به محور مقاومت برگشت و با شهید شدن یحیی سنوار خون تازه‌ای به راه و مکتب مقاومت دمیده شد. وی تصریح کرد: همان‌طور که اسم شهید نصرالله با مسمای آن برابری دارد اسم شهید سنوار نیز یحیی است و ما می‌گوییم نصرالله یحیی یا یحیی نصرالله و ان‌شاءالله همچنان محور مقاومت عزتمندانه ادامه خواهد یافت.

همایش مکتب نصرالله به بررسی ابعاد مختلف فکری، شخصیتی و سیاسی آیت‌الله شهید سیدحسن نصرالله اختصاص داشت که از آن جمله می‌توان به «ابعاد شخصیت فردی، علمی، معنوی و خردورزی شهید نصرالله»، «دیدگاه‌های گفتمانی شهید نصرالله»، «ابعاد مدیریتی همه‌جانبه شهید نصرالله»، «تمدن نوین اسلامی در مکتب فکری و مبارزاتی نصرالله»، «ارزش‌های آرمانی و منافع ملی در مکتب انقلابی نصرالله»، «هم‌زیستی ملی و پاسداری از هویت مذهبی در مکتب نصرالله»، «دیدگاه‌های گفتمانی شهید نصرالله (بین‌المذاهب، بین‌الادیان و تعامل با جریان‌های سیاسی و قومی)»، «راهبرد مقاومت، جهاد و مبارزه با صهیونیسم و استکبار در مکتب نصرالله» و «وفاداری، پایبندی و تبعیت از رهبری ولایت فقیه در مکتب فکری و عملی شهید نصرالله» اشاره کرد.  

همایش بین‌المللی مکتب نصرالله در گرامیداشت اربعین  شهادت پرچمدار مقاومت، مجاهد شهید سیدحسن نصرالله با حضور صاحب‌نظران و اندیشمندانی از سراسر جهان، از ساعت ۸ صبح تا ۱۷ عصر دیروز (شنبه ۱۹ آبان) در سالن اجلاس سران برگزار شد.

گروه اجتماعی: با گسترش زندگی شهرنشینی و به دنبال آن تغییر رژیم غذایی یعنی رو آوردن به فست‌فودهای چرب و پرنمک به جای غذاهای سالم خانگی و در کنار آن کم‌تحرکی و در نتیجه چاقی، متاسفانه زمینه ابتلای صدها هزار نفر در سال به بیماری خطرناک دیابت در کشور فراهم شده است؛ بیماری مرگباری که هر سال باعث فوت، کوری و قطع عضو هزاران نفر می‌شود. اگرچه یکی از عوامل ابتلا به این بیماری ژنتیک است ولی همان‌طور که گفته شد عواملی چون پرخوری و کم‌توجهی به ورزش، همچنین تغییر ذائقه غذایی و استفاده از غذاهای حاضری به جای خانگی باعث شده شیوع آن در کشور بیش از استانداردهای جهانی شود، به طوری که معاون وزیر بهداشت اعلام کرده است ۷ میلیون و ۵۰۰ نفر در کشور دیابت دارند که ۳۱ درصد بیماری‌شان کنترل شده است و 4 میلیون و ۸۰۰ هزار نفر نیز تحت پوشش درمان دیابت قرار دارند. 

علیرضا رئیسی دیروز در همایش تازه‌های دیابت گفت: ۱۳ میلیون و ۶۴ هزار نفر پیش‌دیابت دارند که این نشان می‌دهد اهمیت بیماری‌های غیرواگیر بویژه دیابت باید جدی گرفته شود تا در برابر بیماری‌های واگیر آسیب‌پذیری کمتری داشته باشیم. وی ادامه داد: مطالعات ۲۰۲۱ در این زمینه نشان می‌دهد از هر ۱۰ نفر در دنیا، یک نفر مبتلا به دیابت بوده و این هشداری برای حوزه سلامت است. اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی در زمینه تشخیص زودهنگام دیابت می‌تواند در پیشگیری از این بیماری مؤثر باشد. رئیسی با بیان اینکه دیابت بیماری غیرقابل کنترلی است، ادامه داد: بحث دیابت بسیار جدی است و باید به آن توجه اساسی شود، زیرا بیماری‌ای است که به دلیل شیوع بالای آن، نمی‌توان درباره آن پیش‌بینی‌ای  کرد. رئیسی در ادامه با اشاره به تدوین سند ملی پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر در کشور، گفت: کاهش ۲۵ درصدی مرگ‌ومیر تا سال ۲۰۲۵ یکی از مهم‌ترین اقدامات این سند ملی است. 

ثابت نگاه داشتن میزان شیوع دیابت و کاهش عوامل خطرساز، افزایش پوشش درمان بیماران دیابتی، تشکیل پرونده الکترونیک و تحت پوشش قرار گرفتن داروهای این بیماران از جمله انسولین، سرنگ و وسایل مصرفی، از اهداف چارچوب ملی ارائه خدمت در زمینه بیماری دیابت است. وی در این باره همچنین از تربیت بیش از 1000 آموزش‌دیده دیابت خبر داد و گفت: ۶۵ درصد بیماران توسط بهورزان و مراقبان سلامت قند خون‌شان در شبکه‌های بهداشتی و درمانی کنترل می‌شود و این آمار خوبی است. وی با بیان اینکه مداخلات روان‌شناختی در ارتباط با بیماری دیابت از اهمیت فراوان برخوردار است، افزود: وزارت بهداشت به موضوع مداخلات روان‌شناختی بیماران مبتلا به دیابت نوع یک و ۲ توجه کرده است. یک کارشناس بهداشت روان و یک کارشناس تغذیه در تمام مراکز جامع سلامت حضور دارند. وزارت بهداشت از کارشناسان بهداشت روان و تغذیه مراکز جامع سلامت خواسته است به موضوع سبک زندگی و روان‌شناختی بیماران ورود کنند. تاثیر مسائل روان‌شناختی بر بیماری دیابت مورد بررسی قرار گرفته است و کارهای خوبی می‌توان در این زمینه انجام داد.

* ۲۰ میلیون نفر از جمعیت بالای ۲۵ سال کشور دیابتی و پیش‌دیابتی هستند

مدیر برنامه کشوری دیابت و معاون دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر معاونت بهداشت وزارت بهداشت نیز در این مراسم با بیان اینکه ۲۰ میلیون نفر از جمعیت بالای ۲۵ سال کشور دیابتی و پیش‌دیابتی هستند، تاکید کرد: فعالیت بدنی منظم و تغذیه سالم، در پیشگیری از ابتلا به دیابت نقش مهمی دارد. علیرضا مهدوی در این سمینار گفت: بر اساس آخرین مطالعات، در کشور ما حداقل ۱۴ درصد جمعیت بالای ۲۵ سال مبتلا به دیابت هستند و تعدادشان بیش از 7.5 میلیون نفر برآورد می‌شود و چنانچه افراد دارای اختلال عدم تحمل گلوکز (پیش‌دیابتی) را به این آمار بیفزاییم، رقم افراد دیابتی و پیش‌دیابتی به ۲۰ میلیون نفر جمعیت بالای ۲۵ سال می‌رسد. یعنی بیش از ۲۰ میلیون نفر جمعیت بالای ۲۵ سال مبتلا به دیابت یا در معرض دیابت هستند. وی گفت: جمعیت در معرض دیابت (پیش‌دیابتی) حتی اگر به دیابت هم مبتلا نشوند، ممکن است در سال‌های آینده مبتلا به بیماری‌های قلبی عروقی یا بعضی عوارض دیابت شوند. مدیر برنامه کشوری دیابت، درباره پیشگیری از ابتلا به دیابت یا کنترل این بیماری، خاطرنشان کرد: دیابت نوع ۲ قابل پیشگیری و وابسته به سبک زندگی افراد است. 

مهدوی درباره اهمیت سنجش مکرر قند خون، تصریح کرد: در آغاز ابتلا به دیابت و تشخیص زودرس این بیماری، با سهولت بیشتری می‌توان به وضعیت سلامتی بازگشت؛ این بیماری رابطه مستقیمی با چاقی و اضافه وزن دارد، بنابراین ابتدا چنانچه ۵ تا ۷ درصد وزن بدن کاهش یابد، در بهبود این بیماری تاثیرگذار خواهد بود. 

وی با تاکید بر اهمیت فعالیت بدنی منظم و تغذیه سالم، گفت: برای افراد دیابتی، پایبندی به دارو بسیار مهم است اما به‌رغم مصرف دارو، چنانچه سبک زندگی فرد اصلاح نشود، ممکن است بیماری کنترل نشده و بیمار دچار عوارض دیابت شود. 

مهدوی خاطرنشان کرد: در دیابت نوع ۲، سابقه خانوادگی نقش مهمی دارد اما برخی عوامل هستند که بیشترین نقش را ایفا می‌کنند، مانند، بی‌تحرکی یا نداشتن تحرک کافی، چاقی، اضافه وزن، افزایش کلسترول خون، دیابت بارداری، فشار خون و تغذیه ناسالم، چاقی شکمی، افزایش سن و پیش‌دیابتی بودن.

* لزوم سنجش منظم قند خون و فشارخون

وی در ادامه با تاکید بر اینکه چاقی و دیابت همبستگی مستقیم با یکدیگر دارند، گفت: درباره کنترل دیابت، فقط سنجش قند خون مورد تاکید نیست، بلکه همزمان باید فشار خون و چربی خون نیز کنترل شود. 

مدیر برنامه کشوری دیابت درباره عوارض بیماری دیابت اظهار کرد: دیابت تقریبا تمام ارگان‌های بدن را درگیر می‌کند و در نهایت ممکن است به عوارض غیرقابل بازگشتی مانند، نارسایی کلیه، کوری، مشکلات نوروپاتی (درگیری اعصاب محیطی)، پای دیابتی، قطع عضو، عفونت‌های مزمن و سکته‌های قلبی و مغزی منجر شود. مهدوی گفت: در حال حاضر مسیر غربالگری دیابت را با تعیین خطرات حوادث قلبی و عروقی آغاز می‌کنیم؛ یعنی در افراد بالای ۴۰ سال، به صورت خوداظهاری سوالاتی درباره وضعیت سلامتی‌شان پرسیده می‌شود و چنانچه علائمی را مشاهده کرده باشند، سریعا از آنها آزمایشاتی گرفته شده و به آنها اطلاع می‌دهیم که طی ۱۰ سال آینده چقدر احتمال دارد به عوارض قلبی یا مغزی کشنده مبتلا شوند و در این مسیر، قند خون، فشار خون و چربی خون‌شان نیز سنجیده می‌شود و چنانچه فردی مشکلی داشته باشد، برایش دارو تجویز شده و فرد در مسیر کنترل بیماری قرار می‌گیرد. 

وی در پایان تاکید کرد: فراموش نکنیم اگر به دیابت مبتلا شده باشیم، بیماری همیشه همراه‌مان بوده و باید با آن کنار آمده و دارو‌ها را مصرف و سبک زندگی خود را اصلاح کنیم تا به عوارض بعدی بیماری دچار نشویم.

گروه اقتصادی: زعفران که به عنوان «طلای سرخ» شناخته می‌شود، از گرانبهاترین ادویه‌ها در جهان است و بسیاری از پژوهشگران خاستگاه آن را ایران می‌دانند. این ادویه خوشبو و خوشرنگ سرشار از خواص درمانی است و در صنایع غذایی، دارویی، بهداشتی و آرایشی کاربرد فراوانی دارد.

* کاربرد زعفران در ایران

زعفران قدمتی طولانی دارد و تاریخچه آن به دوران هخامنشیان بازمی‌گردد. پژوهشگران به شواهدی از کشت زعفران در دامنه‌های زاگرس، بویژه در ناحیه الوند اشاره می‌کنند. بر اساس یافته‌های باستان‌شناسی، قدیمی‌ترین اسناد مرتبط با زعفران در دیواره نگاره‌های ستون‌های هخامنشی یافت شده است که نام این ادویه را به وضوح نمایش می‌دهد.

در ایران باستان، زعفران به عنوان رنگی طبیعی و پایدار در هنرهای مختلفی نظیر تذهیب، تحریر و قالی‌بافی به کار می‌رفته است. این ادویه ارزشمند همچنین در نوشتن ادعیه روی پارچه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گرفته و در خوشنویسی‌های بزرگ‌ترین هنرمندان ایرانی به عنوان مرکب بادوام به کار می‌رفته است.

امروز زعفران علاوه بر کاربردهای غذایی و دارویی، در هنرهایی مانند نقاشی و مجسمه‌سازی نیز استفاده می‌شود. این ادویه نه‌تنها به عنوان یک طعم‌دهنده و رنگ‌دهنده طبیعی بلکه به عنوان یک عنصر هنری با ارزش در صنایع مختلف شناخته می‌شود.

برخی محققان بر این باورند که زعفران از ایالت ماد ایران نشأت گرفته است، در حالی که دیگران محدوده‌ای وسیع‌تر شامل ایران، آسیای صغیر، ترکیه و یونان را به عنوان مبدأ این ادویه لوکس در نظر می‌گیرند.

زعفران واژه‌ای عربی است و نام علمی آن «کروکوس ساتیوس» است که به خانواده زنبقیان تعلق دارد. در منابع تاریخی، واژه «کرکم» به عنوان نام فارسی زعفران ذکر شده است. همچنین در گذشته استفاده بیش از حد زعفران توسط بانوان باردار می‌توانست منجر به سقط جنین شود، به همین دلیل ایرانیان در نواحی شرق کشور از واژه‌های «زه‌پران» و «زاپران» برای اشاره به زعفران استفاده می‌کردند.

* صادرات زعفران به جهان

صادرات زعفران از سوی ایرانیان باستان به کشورهای مختلفی نظیر چین، روم، یونان و کشورهای عربی انجام می‌شد و این امر به شناخت جهانیان از این گیاه کمک کرد. همچنین ایرانیان در سده‌های اول تا چهارم هجری قمری طریقه کاشت زعفران را به مسلمانان در نواحی مدیترانه آموزش دادند.

با توجه به این تاریخچه غنی و کاربردهای فراوان زعفران، این ادویه همچنان به عنوان یکی از ارزشمندترین و شناخته‌شده‌ترین محصولات ایرانی در سطح بین‌المللی مطرح است.

زعفران، این ادویه گرانبها و خوشبو، نه‌تنها در ایران بلکه در سرتاسر جهان، تاریخی غنی و شگفت‌انگیز دارد. یکی از نکات جالب توجه در تاریخ زعفران این است که ایرانیانی که در دوران معاویه به حوالی شام تبعید شدند، برای نخستین بار در آن منطقه به کشت زعفران پرداختند. این اقدام، زمینه‌ساز گسترش زراعت زعفران به مناطق دیگری از جمله اندلس، سیسیل و شمال آفریقا شد.

* کاربردهای زعفران از گذشته تا امروز

در دوران هخامنشیان، تولید زعفران در ایران به اوج خود رسید و مصرف آن در دربار به اندازه‌ای بود که روزانه به یک کیلوگرم می‌رسید. زعفران در آن زمان به‌ عنوان عطری طبیعی برای معطر کردن فضای کاخ‌ها و مجالس جشن و شادی مورد استفاده قرار می‌گرفت. در دیوارنگاره‌های باستانی تخت جمشید، تصاویری از بخوردان‌هایی به نمایش درآمده که با زعفران معطر شده‌اند.

علاوه بر این، زعفران در آشپزی نیز نقش مهمی داشت و برای طعم‌دهی و زیباسازی غذاها، از جمله شیرینی‌ها، نان‌ها و کلوچه‌ها به کار می‌رفت. این روند ادامه‌دار بود و تا عصر قاجاریه نیز مصرف زعفران به همین شیوه ادامه یافت. در زمان قاجاریه، علاوه بر استفاده‌های خوراکی، زعفران در تهیه شربت، شله زرد، مسقطی، بستنی و انواع آش‌ها نیز به کار می‌رفت.

* کاربردهای دارویی و زیبایی‌شناسی

زعفران همچنین در گذشته دارای مصرف‌های دارویی قابل توجهی بود. دانشمندان برجسته‌ای چون ابوعلی سینا و بخارایی از زعفران برای تولید روغن‌ها و ماسک‌های زیبایی استفاده می‌کردند. این ادویه به عنوان یک عنصر مهم در مواد آرایشی نیز شناخته می‌شد.

برای درک بهتر جایگاه زعفران در فرهنگ ایرانی، می‌توان به اشعار شاعران بزرگ مانند نظامی و فردوسی اشاره کرد. به عنوان مثال، در شعر «خسرو و شیرین» نظامی آمده است:

ز خار و خاره خالی کن میانش

معطر کن به مشک و زعفرانش

داریوش هخامنشی نیز از روغنی معطر که ترکیبی از روغن آفتاب‌گردان، شراب خرما و زعفران بود، برای خوشبو کردن بدن خود استفاده می‌کرد.

* چالش‌های بازار زعفران

با وجود تاریخچه‌ غنی و کاربردهای بی‌نظیر زعفران، بازار این محصول با چالش‌هایی جدی روبه‌رو است. افزایش رقبا در بازار جهانی زعفران و همچنین بی‌توجهی به دلالان باعث شده است این بازار در خطر بیفتد. در این راستا، ۵ آبان به عنوان روز ملی زعفران در تقویم کشور ثبت شده است.

زعفران ایرانی در کنار دیگر محصولات با ارزش چون خاویار، پسته و فرش، در جهان شهرت دارد و نیازمند توجه بیشتری برای حفظ جایگاه خود در بازار جهانی است. با افزایش آگاهی و تلاش‌های مستمر، می‌توان به حفظ و ارتقای این گنجینه گرانبها امیدوار بود.

علی حسینی‌گازار، عضو هیات رئیسه شورای ملی زعفران درباره وضعیت زعفران در بازار جهانی توضیحاتی ارائه داد. به گفته وی، ایران به عنوان تولیدکننده اصلی زعفران در جهان، حدود ۸۵ تا ۹۰ درصد از نیاز جهانی این محصول را تأمین می‌کند. این سهم قابل توجه نشان‌دهنده کیفیت بی‌نظیر زعفران ایرانی و تلاش‌های زعفران‌کاران در کشور است.

* تاریخچه تولید زعفران

حسینی‌گازار خاطرنشان کرد حدود 4 دهه پیش، اسپانیا به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده زعفران در دنیا شناخته می‌شد و ایران در مقام دوم قرار داشت. هند و یونان نیز به ترتیب در جایگاه‌های سوم و چهارم بودند اما با گذشت زمان و به دلیل کیفیت بالای زعفران ایران و قیمت‌های رقابتی، موفق شد بازار جهانی را به تسخیر خود درآورد. اکنون اسپانیا دوباره تلاش می‌کند تا سهم بیشتری از بازار به دست آورد.

* چالش‌های تولید و صادرات زعفران

در سال‌های اخیر، ایران تلاش کرده است با قیمت تمام‌شده پایین، مانع ورود رقبای جدید به بازار جهانی شود. به رغم این تلاش‌ها، افزایش قیمت جهانی زعفران و رشد رقبای جدید، مانند اسپانیا و کشورهای دیگر نظیر ترکیه، ازبکستان، بلغارستان، و تاجیکستان، تهدیدی برای سهم بازار ایران محسوب می‌شود.

حسینی‌گازار تأکید کرد: برای حفظ جایگاه ایران در بازار جهانی زعفران، باید دغدغه‌های کشاورزان برطرف شود و صنایع تبدیلی توسعه یابد. از جمله چالش‌هایی که کشاورزان و صادرکنندگان با آن روبه‌رو هستند، مشکلات ناشی از تحریم‌ها، چالش‌های نقل و انتقال پول و تفاوت قیمت ارز نیمایی و آزاد است. این موانع بویژه بر بازار محصولات کشاورزی، از جمله زعفران، تأثیر منفی می‌گذارد.

یکی از مشکلات اساسی صادرکنندگان کشاورزی، پرداخت یارانه به واردکنندگان است. صادرکنندگان باید ارز مورد نیاز خود را از بازار آزاد تأمین کنند، در حالی که ارز حاصل از صادرات را با نرخ دولتی به واردکنندگان ارائه دهند. این وضعیت نه‌تنها به نفع صادرکنندگان نیست بلکه موجب کاهش انگیزه آنها برای صادرات می‌شود.

* نیاز به برنامه‌ریزی برای آینده

حسینی‌گازار در ادامه به موضوع تحریم‌ها اشاره کرد و گفت: این تحریم‌ها و عدم حضور ایران در بازارهای جهانی باعث شده است سایر کشورها به کشت زعفران رو آورند. وی تأکید کرد: ایران باید از 3 دهه پیش نسبت به خروج از خام‌فروشی برنامه‌ریزی می‌کرد و در زمینه راه‌اندازی صنایع تبدیلی و تکمیلی سرمایه‌گذاری می‌کرد.

با توجه به چالش‌های موجود و نیاز به تقویت زیرساخت‌های تولید و صادرات، ایران باید استراتژی‌های مؤثری را برای حفظ و افزایش سهم خود در بازار زعفران جهانی تدوین کند. تنها با سرمایه‌گذاری در صنایع تبدیلی و ارتقای کیفیت محصولات، می‌توان به بقای این گنجینه ملی و افزایش سهم بازار جهانی امید داشت.

* چالش‌های زعفران‌کاری در ایران

یکی از موانع اصلی در بخش کشاورزی ایران، کوچک بودن زمین‌ها و فعالیت خرده‌مالکانی است که در مقیاس‌های کوچک مشغول کار هستند. به طور خاص، ۷۵ درصد زعفران‌کاران ایرانی به عنوان خرده‌مالک شناخته می‌شوند و زمین‌های زیر یک هکتار دارند. این وضعیت باعث می‌شود استفاده از تکنولوژی و مکانیزاسیون در فرآیند تولید زعفران توجیه اقتصادی نداشته باشد.

در سال‌های اخیر، هزینه‌های کارگری در بخش زعفران به طور قابل توجهی افزایش یافته است. به عنوان مثال، دستمزد کارگرانی که وظیفه جداسازی گل از کلاله را دارند، از روزانه ۲۰۰ هزار تومان در سال گذشته به ۸۰۰ هزار تومان در سال جاری رسیده است. این افزایش هزینه‌ها فشار مضاعفی بر زعفران‌کاران وارد می‌کند و به کاهش سودآوری آنها منجر می‌شود. کارشناسان کشاورزی بر این باورند که دولت باید اقدام به راه‌اندازی «ایستگاه خدمات مکانیزه» کند. این ایستگاه‌ها می‌توانند به کاهش هزینه‌های تولید تا حداقل ۳۰ درصد کمک کنند و در نتیجه، سهم ایران در بازار جهانی زعفران را از تهدیدات کشورهای رقیب مصون نگه دارند.

* گسترش کشت زعفران در استان‌های مختلف

در حال حاضر، تقریباً ۲۷ استان ایران در کشت زعفران فعالیت دارند. استان‌هایی که کشت در فضای باز ندارند، به فکر کشت این محصول در گلخانه‌ها هستند. این تغییر رویکرد به کشت گلخانه‌ای می‌تواند رقابت بین استان‌ها را افزایش دهد و به بهبود کیفیت و کمیت تولید زعفران کمک کند.

تغییرات اقلیمی و روش‌های کشت سنتی نیز از دیگر عوامل مؤثر در کاهش حجم برداشت زعفران در ایران هستند. در سال‌های گذشته، میانگین برداشت زعفران از هر هکتار بین ۸ تا ۱۰ کیلوگرم بود اما سال گذشته این رقم به حدود 2.5 کیلوگرم کاهش یافته است. برای کشاورزان پیشرو، برداشت می‌تواند بین ۲۵ تا ۳۰ کیلوگرم باشد اما این میزان به طور کلی به‌شدت تحت تأثیر شرایط موجود قرار دارد.

* خلأ آموزش و ضرورت بهبود روش‌های کشت

یکی از دلایل اصلی مشکلات موجود در کشت زعفران، خلأ آموزش و پشتیبانی از سوی وزارت جهاد کشاورزی است. به عنوان مثال، یک کشاورز ممکن است برای 1.5 هکتار زمین آب داشته باشد اما در 3.5 هکتار کشت کند. این عدم تطابق در کشت منجر به برداشت پایین‌تری می‌شود. اگر کشت به صورت اصولی و با کاهش سطح زیر کشت انجام می‌شد، به راحتی می‌توانستیم به هدف برداشت ۱۰ کیلوگرم از هر هکتار دست یابیم.

در نهایت، برای بهبود وضعیت زعفران‌کاری در ایران، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و ایجاد زیرساخت‌های لازم داریم. افزایش آموزش، توسعه فناوری‌های مکانیزه و توجه به تغییرات اقلیمی از جمله اقدامات ضروری برای افزایش بهره‌وری و حفظ جایگاه ایران در بازار جهانی زعفران است. با اتخاذ این رویکردها، می‌توان به آینده‌ای روشن‌تر برای زعفران‌کاران ایرانی امیدوار بود.

حسین زینلی، مجری طرح گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی، با اعلام اختصاص ۱۲۷ هزار هکتار از اراضی کشور به کشت زعفران در سال جاری، پیش‌بینی کرده است تولید این محصول به حدود ۳۵۰ تا ۴۰۰ تن خواهد رسید. این آمار نشان‌دهنده توجه ویژه به کشت زعفران و اهمیت آن در اقتصاد ایران است.

* توزیع جغرافیایی کشت زعفران

زینلی خاطرنشان کرد که ۲۳ استان کشور در کشت زعفران مشارکت دارند اما بیش از ۹۳ درصد از تولید این محصول در خراسان بزرگ، به‌ویژه در استان خراسان رضوی انجام می‌شود. این استان به عنوان قطب اصلی تولید زعفران در ایران شناخته می‌شود و بیش از ۷۰ درصد کل زعفران کشور در این منطقه تولید می‌شود.

با توجه به اقدامات انجام شده در سال‌های اخیر و انتقال دانش به مزارع، متوسط عملکرد زعفران از ۳.۵ کیلوگرم در هر هکتار به ۹ کیلوگرم افزایش یافته است. این پیشرفت نشان‌دهنده تأثیر مثبت آموزش و به‌کارگیری روش‌های علمی در کشت زعفران است.

زینلی همچنین به طراحی و راه‌اندازی مزارع آرمانی زعفران اشاره کرد که با همکاری بخش تحقیقات و ترویج وزارت جهاد کشاورزی ایجاد شده‌اند. در این مزارع، تمام اصول علمی رعایت می‌شود و نیاز کودی مزارع به‌طور کامل تأمین می‌شود.

* نوآوری‌های تحقیقاتی در کشت زعفران

از دیگر دستاوردهای مهم در این حوزه، طراحی و ساخت دستگاه کلاله جداکن زعفران است. این دستگاه قابلیت جداسازی ۵۰ کیلوگرم گل را در هر ساعت دارد و به این ترتیب نه‌تنها سرعت کار را افزایش می‌دهد، بلکه به کاهش هزینه‌های تولید نیز کمک می‌کند.

زینلی پیش‌بینی می‌کند اگر به طور متوسط سالانه ۱۰ دستگاه کلاله جداکن به مزارع زعفران وارد شود، در مدت حدود ۱۰ سال آینده می‌توان به مکانیزه شدن این فرآیند دست یافت. در حال حاضر یک دستگاه کلاله جداکن توسط بخش تحقیقات و با همکاری بخش خصوصی ساخته شده و به آزمایش در مزرعه پرداخته است.

به گفته سرپرست سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران، عرضه زعفران در بورس کالا با قیمت پایه ۹۰ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان برای هر کیلوگرم در حال انجام است. این قیمت، نمایانگر ارزش بالای این محصول پردرآمد در بازار است.

* قیمت جهانی زعفران

نرخ جهانی زعفران بسته به نوع آن، چه خام و چه فرآوری شده، کیلویی۱۱۰۰ تا ۶۰۰۰ دلار متغیر است. به عنوان نمونه، قیمت زعفران ارگانیک معمولا ۵۰ تا ۷۰ درصد بیشتر از زعفران معمولی است. این اختلاف قیمت نشان‌دهنده اهمیت و تقاضای بالای زعفران باکیفیت است.

متاسفانه بخش عمده‌ای از صادرات زعفران ایران به ‌صورت فله‌ای انجام می‌شود. اگر بازار جهانی زعفران ایران با مدیریت مناسب و برنامه‌ریزی دقیق هدایت می‌شد، سهم این محصول در تجارت خارجی می‌توانست به عنوان یک محرک اقتصادی عمل کند. به‌طور کلی، ایران با سهم ۸۵ تا ۹۰ درصدی در تولید زعفران جهانی، پتانسیل بالایی برای رشد اقتصادی دارد.

در حال حاضر کمبود نیروی کار به یکی از چالش‌های اساسی در بخش‌های مختلف تولید، از جمله کشاورزی و صنعت تبدیل شده است. این مساله از نیمه دوم دهه ۹۰ آغاز شده و تولیدکنندگان بر این باورند که افزایش دستمزد کارگران یکی از دلایل اصلی افزایش قیمت محصولات است. آنها معتقدند نیاز به نیروی کار باید از طریق جذب مهاجران قانونی و رسمی تأمین شود.

با وجود آمار بالای بیکاری در کشور، دستمزدهای پایین موجب شده است بسیاری از افراد به دنبال شغل در بخش خدمات و حرفه‌های جدیدی مانند تاکسی‌های آنلاین و پیک‌ها بروند. رئیس انجمن صنایع کنسرو نیز در این زمینه اظهار کرده که چرا نباید از کارگران مهاجر برای رونق صنعت غذا استفاده کنیم. به عنوان مثال، کارگران مهاجر در سال‌های اخیر به رشد اقتصادی کشورهایی چون آلمان و کانادا کمک کرده‌اند و ایران نیز می‌تواند از این فرصت بهره‌برداری کند.

به اعتقاد وی، در برنامه هفتم پیشرفت رشد ۸ درصدی اقتصادی پیش‌بینی شده اما منابع انسانی یکی از بزرگ‌ترین موانع این رشد است.

* قاچاق و چالش‌های صادرات

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها در زمینه محصولات کشاورزی، به‌ویژه زعفران، مساله قاچاق است. قاچاق زعفران و دام به معضلی جدی برای کشور تبدیل شده که در این زمینه اقدامات موثری باید انجام شود.

در نیمه اول سال جاری، صادرات زعفران به ۵۷ هزار و ۱۰۱ کیلوگرم (معادل 57.1 تن) به ارزش ۴۹ میلیون و ۴۶۵ هزار و ۹۶۰ دلار رسید. این آمار نسبت به مدت مشابه سال گذشته به لحاظ وزن 41.5 درصد و به لحاظ ارزش 52.2 درصد کاهش یافته است.

نکته قابل توجه این است که حدود ۴۵ درصد صادرات در قالب بسته‌بندی‌های بین یک تا ۳۰ گرم انجام شده و حدود ۵۵ درصد دیگر در بسته‌بندی‌های بالای ۳۰ گرم و به ‌صورت فله‌ای صادر شده است.

مدیرکل سابق دفتر مطالعه، پایش و توسعه بازار سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران در این باره گفت استان‌های اصلی تولید زعفران به دلیل همجواری با افغانستان، به راحتی تحت تأثیر قاچاق قرار می‌گیرند و این موضوع به‌ویژه به دلیل ارتباطات قومی و فامیلی میان شهروندان ایرانی و افغان تسهیل می‌شود.

علاوه بر این، مساله رفع تعهد ارزی و عدم تمایل به بازگشت ارز نیز نقش مهمی در کشاندن فعالان این حوزه به سمت صادرات غیررسمی ایفا می‌کند.

با توجه به چالش‌های موجود در زمینه نیروی کار و قاچاق زعفران، ضروری است وزارت جهاد کشاورزی و دیگر نهادهای مرتبط برنامه‌هایی برای بهبود شرایط کار و مدیریت صادرات تدوین کنند. استفاده از نیروی کار مهاجر به‌طور قانونی و افزایش آموزش و ارتقای کیفیت محصولات می‌تواند به بهبود وضعیت زعفران ایران و تقویت جایگاه این محصول در بازار جهانی کمک کند.

* چالش‌های صادرات زعفران ایرانی

همجواری افغانستان با هند به عنوان یکی از بازارهای اصلی زعفران، تأثیر قابل توجهی بر صادرات این محصول از ایران دارد. هند، با مصرف سالانه ۵۰ تا ۶۰ تن زعفران، به دلیل همکاری‌های گمرکی با افغانستان، به مقصدی جذاب برای زعفران ایرانی تبدیل شده است. تعرفه گمرکی صادرات زعفران از افغانستان به هند صفر است، در حالی که این تعرفه برای تجار ایرانی به ۳۸ درصد می‌رسد.

ایران توانسته است تعرفه ۳۸ درصدی صادرات محصولات خود به چین را به حدود ۱۷ درصد کاهش دهد که این اقدام می‌تواند به بهبود وضعیت صادرات کمک کند اما درباره صادرات به هند، باید با مسؤولان این کشور رایزنی‌هایی انجام شود تا از تجارت غیررسمی زعفران جلوگیری شود و سهم ایران در بازار هند حفظ شود.

* مقاصد صادرات زعفران ایرانی

بر اساس آمار گمرک، زعفران ایرانی در ۶ ماه نخست سال به ۵۰ کشور مختلف صادر شده است. نخستین مقصد صادراتی، امارات با صادرات ۱۵ هزار و ۶۱۰ کیلوگرم، معادل تقریبا ۲۸ درصد از کل صادرات است.

دومین مقصد، اسپانیا است که متاسفانه زعفران ایرانی را به نام خود ثبت کرده و در این دوره، ۱۱ هزار و ۵۶ کیلوگرم زعفران به این کشور صادر شده که ۷ هزار و ۶۶۵ کیلوگرم آن به شکل فله‌ای بوده است.

چین سومین مقصد صادرات زعفران ایرانی با ۱۰ هزار و ۴۷۳ کیلوگرم است که از این میزان، ۸ هزار و ۱۴ کیلوگرم به ‌صورت فله‌ای صادر شده است. افغانستان نیز به عنوان چهارمین مقصد، ۶ هزار و ۹۰۸ کیلوگرم زعفران ایرانی را دریافت کرده که ۳ هزار و ۶۴۱ کیلوگرم آن در قالب صادرات فله‌ای بوده است. (این در حالی است که حجم بسیار بیشتری هم در قالب قاچاق از ایران خارج شده و به افغانستان می‌رود و با برند این کشور صادر می‌شود.)

قطر با خرید ۲ هزار و ۲۶۳ کیلوگرم و ایتالیا با ۲ هزار و ۴۶۰ کیلوگرم، به ترتیب پنجمین و ششمین مقاصد صادرات زعفران ایرانی هستند. همچنین کشورهای دیگری نظیر عمان، هند، یونان، و ایتالیا نیز در این زمینه فعال هستند.

* تولید زعفران در افغانستان

وزارت زراعت افغانستان به تازگی اعلام کرده است این کشور در سال گذشته ۲۱ تن زعفران تولید کرده و حجم صادراتش به ۶۷ تن رسیده است. این موضوع نشان‌دهنده تلاش این کشور برای افزایش سهم خود از بازار جهانی زعفران است.

به نظر می‌رسد گسترش کشت زعفران در کشورهای همسایه و روند خام‌فروشی و صادرات فله‌ای زعفران ایرانی می‌تواند ایران را در بازارهای بین‌المللی به حاشیه براند. کشورهایی مانند ایتالیا، که اگر کشت زعفران در کشورشان توجیه اقتصادی نداشته باشد، به کشت فراسرزمینی در کشورهایی مانند ازبکستان روی می‌آورند، می‌توانند به تهدیدی برای موقعیت ایران در بازار جهانی تبدیل شوند.

* بزرگ‌ترین واردکنندگان زعفران

زعفران یکی از محصولات ارزشمند و بومی ایران است که به دلیل کیفیت بالا و خواص منحصربه‌فردش در بازار جهانی مورد توجه قرار گرفته است. بزرگ‌ترین واردکنندگان زعفران ایرانی شامل کشورهای امارات، اسپانیا، چین، هند، افغانستان و هستند. امارات عربی متحده به عنوان یکی از بزرگ‌ترین خریداران زعفران ایرانی شناخته می‌شود. این کشور نه‌تنها زعفران را برای مصرف داخلی خریداری می‌کند، بلکه بخش عمده‌ای از این محصول را مجددا با بسته‌بندی‌های خاص خود به سایر بازارهای جهانی صادر می‌کند. چین نیز با مصرف سالانه حدود ۱۵۰ تن زعفران، یکی از بازارهای مهم برای این محصول است. هند با مصرف سالانه ۵۰ تن، به عنوان یکی دیگر از خریداران عمده زعفران ایرانی شناخته می‌شود. این تقاضای بالا در حالی است که در ایران، به دلیل کاهش قدرت خرید مردم، مصرف زعفران به شکل قابل توجهی کاهش یافته است.

افغانستان نیز به عنوان یکی از واردکنندگان زعفران ایرانی مطرح است، هرچند صادرات رسمی به این کشور آمار کمی را به خود اختصاص داده است. اسپانیا به‌رغم اینکه خود یکی از تولیدکنندگان زعفران است، به عنوان یکی دیگر از خریداران بزرگ این محصول ایرانی شناخته می‌شود. با این حال، بخش عمده‌ای از زعفرانی که به اسپانیا صادر می‌شود، ممکن است پس از بسته‌بندی دوباره به بازارهای جهانی ارسال شود.

* مهم‌ترین تهدیدهای بازار زعفران ایران چیست؟

متاسفانه با وجود تقاضای بالا برای زعفران ایرانی در بازارهای جهانی، برخی مشکلات موجود می‌تواند به حاشیه راندن نام ایران از این محصول منجر شود. به عنوان مثال، در سال‌های اخیر با افزایش فعالیت کشورهای دیگر در تولید و صادرات زعفران، نام ایران به تدریج از بازار خارج می‌شود. دولت و نمایندگان مجلس باید به موضوع کالاهایی که به نام ایران در جهان مشهور هستند، توجه ویژه‌ای داشته باشند. این کالاها شامل خاویار، فرش، پسته و زعفران هستند و باید از برند ایرانی در بازارهای جهانی حمایت شود. با اتخاذ استراتژی‌های مناسب و ایجاد شرایط مطلوب برای تولیدکنندگان، می‌توان از حذف نام ایران از این محصولات ارزشمند جلوگیری و سهم بازار داخلی و جهانی را حفظ کرد.

******

بحث اینجا فقهی نیست که آیا شخصیت حقوقی را به رسمیت می‌شناسیم و مکلف می‌دانیم یا نه؛ بحث در همان لایه معارفی است که خطابات جمعی قرآن صورت می‌پذیرد. مثل اینکه آیا خطابات تکلیف قرآن به شخصیتی به نام مردم است یا برای تک‌تک آدم‌ها جداگانه است؟ این بحث‌ها را به نقطه مناسبش واگذار می‌کنیم اما آنچه روشن است، از بحث‌های فنی فلسفی درباره نحوه وجودهای جمعی و «من‌»های بزرگ شده در قالب یک «ما»ی بزرگ، خطاب‌های قرآن درباره نامه اعمال اجتماعی و سرنوشت‌های جمعی و همه و همه که تفصیلی مهم در جای خود دارد، اینگونه متوجه می‌شویم که این اندازه مسلم است: نصرت جبهه حق و هزینه دادن از سرمایه‌ها روش زیست مومنانه تمام یک جامعه پویا در مسیر حق است. 

یک شرکت فناورانه سهمی از مسائل نوآوری تا فناوری جبهه مقاومت دارد و نقشی در مبارزه ایفا می‌کند. یک کسب و کار اقتصادی یا یک گروه دانش‌بنیان در خلق زنجیره‌های ارزشی تولیدی همبسته در کمربند دفاعی از پاکستان تا لبنان نقش‌آفرینی می‌کند. آیا او نیز در مسیر مبارزه هزینه می‌دهد؟ در اندیشگاه‌ها و اندیشکده‌های ما، حل مسائل فکری و طراحی‌های راهبردی برای این ائتلاف بزرگ سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی جبهه مقاومت سهمی وجود دارد؟ تشکل‌های مردم‌نهاد، انجمن‌ها، ان‌جی‌اوها و گروه‌های مختلف در زمینه حقوق بین‌الملل، کادر درمان و پزشکان، متخصصان ارتباطات، متخصصان علوم‌شناختی و هوش مصنوعی، توانمندان عرصه سایبر و اثرگذاران سیاسی و اجتماعی، آیا انفاق مجموعی و هزینه دادن در مسیر آرمان بشری فلسطین را در سبد کارهای خود می‌بینند؟ سهم یک تشکل دانشجویی یا یک تشکل طلبگی، انفاق‌های مالی کوچک و بزرگ افراد آن یا در نهایت جمع‌آوری چند قلم کالای مورد نیاز است یا انفاقی بزرگ‌تر به صورت جمعی در خلق ارتباط‌های بین‌المللی مابین دانشگاه‌ها و جوانان آزاده جهان و مستضعفان بر دوش آنهاست؟

از ما پیرامون مبارزه و جهاد و هزینه دادن در راه دین خدا و آرمان‌های بزرگ پرسیده خواهد شد: «ما لَکُم لا تُقاتِلونَ فی سَبیلِ‌الله والمُستَضعَفینَ مِنَ الرِّجالِ والنِّساءِ والولدانِ».

نقش‌آفرینی و میدان‌داری نخبگان، جمع‌های تخصصی و شرکت‌ها و هزینه دادن در راه مبارزه و آرمان مقدس فلسطین و خلق نظمی نوین در جهان مبتنی بر نظام ولایی و جهان مقاومت، یک انفاق جمعی لازم در نبرد بزرگ حق و باطل در جهان امروز است و اینگونه هسته‌های مقاومت حقیقی در ایران و سراسر جهان مستضعفان برای رویارویی با استکبار شکل خواهد گرفت.

******

با ریاست ‌جمهوری دونالد ترامپ به کدام پرسش از سیاست باید پاسخ داد؟

******

مهم‌ترین تأثیرات سیاست‌های  احتمالی ترامپ در حوزه انرژی و تجارت جهانی

گروه اقتصادی: ترامپ با وعده «اول آمریکا» دوباره به کاخ سفید راه یافت. او قصد دارد با کاهش مالیات‌ها، افزایش اشتغال، سخت‌گیری بیشتر روی معاملات با چین از طریق افزایش تعرفه‌ها، صنایع داخلی را تقویت کند و به وعده خود جامه عمل بپوشاند اما این هدف ترامپ تنها اقتصاد آمریکا را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد، بلکه اثراتش می‌تواند تمام نقاط جهان را دربرگیرد. بسیاری از مقام‌های کشورها در پیام تبریک به ترامپ احساسات زیادی به خرج داده‌اند، چون نگران موضع‌گیری او در قبال قوانین تجاری بین‌المللی و کنوانسیون‌های محیط زیستی و... هستند. چون رویکرد ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوریش برای همگان مشخص شد که در حوزه انرژی قوانین سخت‌گیرانه‌ای نداشت تا غول‌های نفتی آمریکا بازار جهانی را تسخیر کنند، حتی اگر این مسأله منجر به فشار مضاعف به اروپا شود، اصلا برای او مهم نیست. بر همین مبناست که پوتین بعد از انتخاب ترامپ به اروپایی‌ها پیشنهاد داده با اوکراین برای انتقال گاز مذاکره کنند تا شاید از اروپا در مقابل سیاست‌های آمریکامحورش در سرمای زمستان محافظت شود.

از طرف دیگر هدف ترامپ از افزایش قیمت سوخت و رشد ارزش جهانی دلار، سود بیشتر برای آمریکاست اما احتمالا قیمت کالاهای اساسی و مواد اولیه افزایش می‌یابد، آن هم در شرایطی که نرخ تورم در بازارهای جهانی همچنان بالاست و بسیاری از سرمایه‌گذارها در کشورهای نوظهور خوشبین بودند که تورم روند نزولی خواهد داشت اما با تغییر روند آنها با چالش‌های جدی مواجه می‌شوند.

بررسی دوره قبل ریاست‌جمهوری ترامپ نشان می‌دهد، برخی صنایع آمریکایی در آن زمان خیلی رشد کردند. بخش‌های انرژی، دفاعی و ساخت‌وساز با کاهش قوانین سخت‌گیرانه و افزایش بودجه‌های دولتی مواجه شدند در نتیجه اوضاع خوبی پیدا کردند ولی کشاورزی و صنایع خودرو خیلی ضربه خوردند، چون جنگ تجاری و تعرفه‌ها فشار زیادی بر این محصولات وارد کرد، حتی فروشگاه‌های خرده‌فروشی سنتی هم با مشکلات زیادی روبه‌رو شدند.

در سطح جهانی سیاست‌های ترامپ تأثیر زیادی بر قیمت‌ها گذاشت. صنعت نفت و انرژی آمریکا رشد کرد و به یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت تبدیل شد، تعرفه‌ها باعث افزایش قیمت‌ها در بازارهای فولاد و آلومینیوم شد و به اقتصاد کشورهای صنعتی آسیب زد و کشورهای مصرف‌کننده با هزینه بیشتری روبه‌رو شدند. همین مسأله باعث شده بعد از انتخاب ترامپ بار دیگر مقامات اتحادیه اروپایی در مجارستان گرد هم آیند تا به فکر راه‌حلی برای تقویت اروپا بدون حمایت آمریکا باشند.

جنگ تجاری با چین و اعمال تعرفه‌های بالاتر برای برخی محصولات، تجارت جهانی را با تغییراتی روبه‌رو می‌کند، زیرا چین برای فروش محصولات خود در بازارهای جدید دست به دامپینگ می‌زند. البته با توجه به مشکلات اقتصادی و سیاسی چین و فشارهای جهانی، منطقه خاورمیانه می‌تواند جایگزین مناسبی برای آسیای جنوب شرقی باشد و فرصت‌های جدیدی برای سرمایه‌گذاری ایجاد کند. ‌در این سناریو، کشورهای حاشیه خلیج‌فارس با تکیه بر منابع طبیعی و موقعیت استراتژیک خود، نقش مهمی در تجارت انرژی ایفا می‌کنند که این موضوع موجب رشد سهام در این کشورها خواهد شد. این موضوع در کوتاه‌مدت یک شوک کوچک به اقتصاد وارد می‌شود، اما در میان‌مدت و بلندمدت قطعا به نفع اقتصاد و بورس ایران خواهد بود، چراکه اقتصاد ایران کامودیتی‌محور است. ایران باید به جذب سرمایه‌گذاری از کشورهای عضو بریکس و شانگهای اقدام و حتی برخی کشورهای اروپایی را می‌تواند به سرمایه‌گذاری در ایران تشویق کند.

از طرف دیگر هدف ترامپ تضعیف دلار تحت تاثیر تحریم‌های خارجی نیست. بلوک بریکس نیز تهدیدی علیه دلار محسوب می‌شود به همین دلیل هرگونه سیاستگذاری که منجر به تقویت جبهه شرقی شود به زیان ترامپ خواهد شد. بو‌یژه اینکه کشورهای اروپایی ممکن است برای دور شدن از چالش‌های تامین انرژی احتمالا استراتژی جدیدی در قبال ایران و روسیه تدوین کنند.

همچنین تغییرات در سیاست‌های اقتصادی آمریکا و حمایت از تولید داخلی با افزایش تعرفه‌ها، رشد تولید و مصرف بالای نفت را به همراه خواهد داشت، در نتیجه فرصتی برای کشورهای نوظهور و کشورهای نفتی حاشیه خلیج‌فارس  فراهم می‌شود تا بتوانند بازارهای صادرات نفت خود را توسعه دهند.

با توجه به اینکه انتخابات آمریکا تعیین تکلیف شده و دولت منفعل کنونی آمریکا درگیر حاشیه‌های حزبی شده است، اثرات حضور ترامپ از همین هفته احتمالا بازار را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و کشورهای رقیب مانند چین به سرعت برای جلوگیری از افت بیشتر پول ملی خود از محرک‌های اقتصادی جدید رونمایی می‌کنند.

البته اقتصاد ایران فعلا واکنشی نسبت به ترامپ نداشته و دلار تحت تاثیر ریسک‌های ژئوپلیتیک به اندازه کافی رشد کرده است و ادامه این روند احتمالا می‌تواند بر بازارهای مالی تاثیر بگذارد اما سناریوهایی درباره تغییر رویکرد ترامپ در قبال ایران وجود دارد و همین مسأله باعث شده بازارها در ایران کمی با احتیاط عمل کنند اما به نظر می‌رسد نوسانات اقتصادی دوره ترامپ زیاد خواهد بود. در ۱۰ سال گذشته هرگاه دلار چه در بازار آزاد و چه نیما رشد کرده با کمی تأخیر یا همگام با آن بازار سرمایه هم رشد داشته است. ریسک حضور ترامپ در ریاست‌جمهوری آمریکا موجب افزایش قیمت دلار و در پی آن افزایش موقت  بازار سرمایه  خواهد شد ولی بقیه بازارها خود را سریع‌تر با موضوع افزایش نرخ ارز هماهنگ می‌کنند نظیر آنچه در این چند ماه در بازار ارز و طلا و سکه دیدیم. به طور کلی سیاست‌های ترامپ و بسته محرک چین تاثیر مثبتی بر اقتصاد کامودیتی‌محور ایران دارد و ترکیب این دو می‌تواند وضعیت خوبی برای بازار و بورس ایران ایجاد کند، مگر اینکه سناریوی تشدید تحریم‌ها شرایط دیگری را رقم بزند، البته با توجه به آمادگی، ایران دیگر چندان تحت تاثیر تحریم نخواهد بود.

به طور کلی ترامپ فعلا بر مسند قدرت ننشسته و ممکن است ریسک‌های سیاسی را قوی‌تر و جدی‌تری داشته باشد و حال بازارهای موازی و رقیب بهتر شود. با این حال پیش‌بینی اینکه چه چیزی در انتظار بازار و اقتصاد ما است کاملا وابسته به دولت ایران است نه ترامپ و آمریکا و هر جای دیگر. این سیاست‌گذاری‌های کلان داخلی مسؤولان است که مسیر بازار را روشن می‌کند. با ترامپ یا بی‌ترامپ حتی با رشد دلار آزاد یک سیاست‌گذار در حوزه اقتصاد می‌تواند ضربات جبران‌ناپذیری به بازار و اقتصاد وارد کند. بنابراین سرنوشت بازار و اقتصاد را نه این شخص، بلکه سیاست‌های اتخاذشده از سوی دولت برای مواجهه با رفتار ترامپ تعیین می‌کند. اثر این سیاست‌هاست که تعیین‌کننده مسیر بازار است. 

اکثر کارشناسان پیش‌بینی کرده بودند اگر ترامپ مجددا بعد از ۴ سال به ریاست‌جمهوری آمریکا برسد احتمال افزایش نرخ ارز و متعاقب آن طلا و سکه زیاد است اما این پیش‌بینی‌ها یک روز بعد از انتخابات به گونه‌ای دیگر رقم خورد، به طوری که نه‌تنها قیمت‌ها صعودی نشد بلکه کاهش هم داشت.

حال بعد از گذشت چند روز از انتخاب ترامپ به عنوان رئیس‌جمهو جدید آمریکا، اگر چه برخی از بازارهای دیگر مثل رمزارزها جهشی بودند، با افت نرخ ارز و حتی طلا در بازارهای جهانی این پیام به بازار مسکن مخابره شده است که احتمال اینکه سرمایه‌ها این بار وارد بازار مسکن شوند بسیار زیاد است.

برخی کارشناسان مسکن بر این باورند که نباید از بازار مسکن انتظار واکنش سریع همانند بازار ارز و طلا داشت. این بازار، بر خلاف سایر بازارها دیر از خواب بیدار می‌شود و وقتی رونق می‌گیرد تا حدودی می‌تواند خود را با سایر بازارهای موازی تطبیق دهد و به نوعی عقب‌ماندگی‌اش را نیز جبران می‌کند.

هر چند برخی کارشناسان نیز بالا رفتن ریسک سرمایه‌گذاری در بازار مسکن را این طور تحلیل می‌کنند که این افزایش ریسک باعث شده سرمایه‌گذاری در بازار مسکن جذابیت خود را از دست بدهد و این موضوع برای اقتصاد مسکن و آینده کشور بسیار بسیار پرخطر است، بنابراین با وجود ترامپ بازار مسکن باز هم در ثبات نسبی قیمتی خواهد ماند. آنچه بدیهی است تمام شوک‌های تورمی که به واسطه بودجه و اتفاقاتی که در کشور طی 3-2 ماهه اول سال رخ داده، آثار خود را روی بازار مسکن نشان داده است اما تا همین امروز اتفاق جدیدی رخ نداده و بازار مسکن در یک ثبات قرار دارد.

* دوباره  11 سپتامبر‌؟

هدف قرار گرفتن برج‌های دوقلو در ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ به نقطه‌ عطفی در سیاست خارجی ایالات متحده و سیاست‌های امنیت داخلی این کشور تبدیل شد. پس از این حملات، دولت ایالات متحده به ریاست جورج بوش پسر، سیاست‌های جدیدی را تحت عنوان «جنگ با تروریسم» اتخاذ کرد که به واسطه آن آمریکا فرصت یافت در کشورهای غرب آسیا مداخله کند. بلافاصله پس از حملات ۱۱ سپتامبر، آمریکا افغانستان را به ‌عنوان پایگاه القاعده معرفی کرد و اکتبر ۲۰۰۱ با هدف سرنگونی حکومت طالبان و نابودی القاعده، حمله نظامی گسترده‌ای را آغاز کرد. این عملیات به دلیل حضور القاعده در افغانستان توجیه شد و آمریکا به مدت ۲ دهه در این کشور حضور نظامی داشت که در نتیجه آن، تعداد زیادی از مردم افغانستان کشته شدند و آسیب‌های فراوان اقتصادی، اجتماعی و امنیتی به این کشور وارد شد. در نهایت نیز آمریکا دست از پا درازتر این کشور را ترک و آن را باز به طالبان واگذار کرد! مشابه این رویکرد درباره عراق نیز به کار گرفته شد و سال ۲۰۰۳ آمریکا و متحدانش به بهانه وجود تسلیحات کشتار جمعی در عراق و ارتباط این کشور با تروریسم به بغداد حمله کردند، با اینکه هیچ مدرکی مبنی بر وجود تسلیحات کشتار جمعی یا ارتباط واقعی عراق با حملات ۱۱ سپتامبر پیدا نشد. آمریکا همچنین پس از ۱۱ سپتامبر شبکه‌های جاسوسی و پایگاه‌های نظامی خود را در کشورهای مختلف غرب آسیا افزایش داد و پیمان‌های نظامی و امنیتی جدیدی با دولت‌های منطقه امضا کرد. حضور نظامی آمریکا در کشورهای منطقه همچنان برقرار است و این مساله به تعمیق بی‌اعتمادی و افزایش تنش‌ها در غرب آسیا منجر شده است. یکی دیگر از نتایج سیاسی ـ اجتماعی حملات ۱۱ سپتامبر، گسترش اسلام‌هراسی و بدبینی به مسلمانان در کشورهای غرب بود. این روند به شکل‌گیری سیاست‌های سختگیرانه‌تری علیه مهاجران مسلمان و افزایش تبعیض علیه آنان منجر شد و تأثیرات فرهنگی و اجتماعی گسترده‌ای به همراه داشت. به‌ طور کلی، حادثه ۱۱ سپتامبر بهانه‌ای برای آمریکا شد تا سیاست‌های خود را در غرب آسیا توسعه دهد و منافع استراتژیک خود را پیگیری کند. در پی حملات ۱۱ سپتامبر، آمریکا همچنین قوانین امنیتی سخت‌گیرانه‌ای برای شهروندان خود تصویب کرد که از جمله آنها می‌توان به «Patriot Act» اشاره کرد. این قانون به دولت واشنگتن اجازه می‌داد به شکل گسترده‌ای بر ارتباطات مردم آمریکا و حتی افراد خارج از آن کشور نظارت داشته باشد. این نظارت‌ها با انتقادات زیادی از سوی فعالان حقوق بشر روبه‌رو و به‌عنوان نقض حریم خصوصی افراد شناخته شد اما تاکنون ادامه دارد.