گروه ورزشی: انگار اینکه خیلی‌ها می‌گویند برنامه 90 برای میهمانان ویژه‌اش بدیمن است، خیلی بی‌راه نیست. هنوز 10 روز از آیتم ویژه برنامه 90 و عادل فردوسی‌پور درباره زندگی و کار حرفه‌ای علیرضا فغانی نمی‌گذرد که این داور بین‌المللی فوتبال ایران از اوج به پایین افتاده است. یک قضاوت پردردسر در فینال لیگ برتر کار را برای فغانی به قدری سخت کرده که حتی یکی از نمایندگان مجلس به «کیا اسپورتیج» 135 میلیون تومانی او گیر داده و وزیر ورزش هم در اظهارنظری دور از انتظار گفته «اشتباه‌های فغانی در این بازی مسجل شده است»؛ جمله‌ای که بهانه‌ای شد تا تغییرات گسترده‌ای در مدیریت کلان داوری فوتبال رخ دهد. در شرایطی که بیش از یک هفته از پایان لیگ چهاردهم گذشته هنوز بحث درباره دلایل اتفاقات بازی تراکتورسازی و نفت تهران ادامه دارد و حتی وزارت ورزش کار را به قدری جدی گرفته که کمیته حقیقت یاب هم تشکیل داده است. با این حال نکته‌ای که به نظر بسیار عجیب می‌رسد خالی کردن پشت تیم داوری توسط وزارت ورزش و فدراسیون فوتبال است، آن هم از داوری که بدون تردید بهترین داور سال‌های اخیر فوتبال ایران بوده و با قضاوتش در فینال جام ملت‌های آسیای اخیر باعث افتخار فوتبال ایران شد.
فغانی دور از دسترس
کمتر کسی این روزها از حال و هوای علیرضا فغانی باخبر است. در حالی که معمولا عرف است فدراسیون‌ها و به طور کل سازمان‌های ورزشی تمام‌قد پشت داوران خود می‌ایستند اما در سیستم فعلی ورزش ایران گویا نباید چنین انتظاری داشت. وزارت ورزش خیلی راحت و بدون کارشناسی فنی از اشتباه‌های داوری می‌گوید و فدراسیون فوتبال هم با سکوتش با این موج همراه می‌شود. در این بین داور می‌ماند و اعتبار بر باد رفته‌ای که سال‌ها برای کسب آن عرق ریخته و تلاش کرده است. فغانی که تا 2 هفته پیش قهرمان داوران ایران بود و از او آیتم ویژه‌ای در تلویزیون پخش می‌شد، امروز به خاطر همین اظهارنظرها خودش را در گوشه‌ای از منزلش در شهرری پنهان کرده تا نقش خلبانی را بازی کند که بعد از سقوط هواپیما می‌شود «متهم» ردیف اول.
استعفای رئیس دپارتمان داوری
تا همین چند وقت پیش که همه رسانه‌ها از اختلاف فریدون اصفهانیان و حسین عسگری به‌عنوان رؤسای کمیته و دپارتمان داوری حرف می‌زدند، علی کفاشیان همه اینها را تکذیب می‌کرد و می‌گفت بین این دو مسؤول اول داوری ایران اختلافی نیست و این دو در نهایت صلح و صفا مشغول کار هستند اما یک روز پس از موضع رسمی وزارت ورزش درباره اشتباهات داوری در بازی تراکتورسازی و نفت تهران، حسین عسگری از ریاست دپارتمان داوری فدراسیون فوتبال استفعا می‌دهد؛ استعفایی که بسیاری آن را «اجباری» ارزیابی کردند اما رئیس فدراسیون فوتبال این استعفا را به خاطر اختلاف او و اصفهانیان قلمداد کرد. البته حرف‌های حسین عسگری هم بعد از این استعفا جالب بود، جایی که او گفت «مجبور به استعفا شدم تا آقایان بمانند». عسگری درباره اتفاقات تبریز می‌گوید: وقتی در تبریز این اتفاقات افتاد، ترسیدند. برای اینکه خودشان بمانند اصلا توجهی به آن حرف‌ها نداشتند. گشتند و یک مقصر پیدا کردند، آن یک نفر هم من بودم. من کجای این بازی بودم؟ الان آقایانی که برخلاف قوانین فیفا و‌ ای‌اف‌سی در کار چینش داوری دخالت کردند،کجا هستند؟آنها که روز قبل از بازی انتخاب مرا عوض کردند؟ حالا گشتند و من را به‌عنوان مسبب این اتفاقات قربانی کردند. درحالی که اصلا موضوع ارتباطی به ما نداشت. اصلا مگر من فغانی را برای این بازی انتخاب کردم که الان باید پاسخگو باشم؟» او ادامه داد و افشا کرد که به زور داور بازی را عوض کردند. ترکی پیشنهاد کمیته داوران بوده اما به خاطر اشتباه 2 سال قبل او در بازی با استقلال در زمان مربیگری قلعه‌نویی، این داور جایش را به فغانی داد که تبریزی‌ها از او برای داوری 4 هفته قبلش در اصفهان دلخوری داشتند! عسگری حالا می‌گوید: «آقایان باید خودشان بیایند و بگویند چرا وقتی من محسن ترکی را انتخاب کردم، او را برداشتند و گفتند فغانی به تبریز برود.» او درباره دلایل کمیته برای رسیدن به نام حسین عسگری به‌عنوان مسبب اتفاقات می‌گوید: «اینها برای اینکه بخواهند جو تبریز را آرام کنند، همه چیز را انداختند گردن من و فغانی. مگر او چقدر از تقصیرها را برعهده داشته؟ شاید می‌توانست بازی را بهتر مدیریت کند اما تلاشش را کرد. آقایان، خودشان باید جوابگوی کاری باشند که کردند نه یکی مثل من یا فغانی. گشتند ولی کسی را پیدا نکردند که دیوارش کوتاه‌تر از ما باشد. 2 سال است برای‌شان نامه می‌نویسم و مدام این مشکلات را می‌گویم، چرا هیچ وقت با یکی از این آسیب‌ها برخورد نکردند؟» حالا بیشتر از عسگری، گناه اتفاقات بازی گردن فغانی افتاده است؛ علیرضا که جرمش را هم کسی نمی‌گوید. شایعات زیادی درباره‌اش راه افتاده اما بهترین داور ایران چقدر در اتفاقات تبریز نقش داشته؟«اصلا و ابدا مگر یک داور عقل در کله‌اش ندارد که چنین کاری را بکند. فغانی با احساسات مردم بازی نکرد. او تمام زحمتش را کشید ولی هر کسی ممکن است یک اشتباه هم بکند. داور سوتی را می‌زند که در آن لحظه باور دارد درست است ولی بحث ما فنی است. اینجا فوتبال است. در فوتبال هم همیشه مسی بهترین بازیکن برای همه بازی‌ها نیست. مربی است که تصمیم می‌گیرد در کدام بازی بیشتر به کار می‌آید.» عسگری معتقد است فغانی بیشترین تسلط به قانون را همیشه در تصمیماتش دارد اما بازی و جو تبریز داوری را می‌خواست که کمی مدیریتش بیشتر باشد و می‌گوید: «باید داوری در تبریز قضاوت می‌کرد که از نظر روحی- روانی و مدیریتی بتواند بهتر باشد. یعنی حس من این بود این بازی یک داور می‌خواست که مدیریت بحران بهتری داشته باشد و با طمانینه‌تر اتفاقات را رصد کند.»  جالب اینکه یک روز بعد از مصاحبه تند حسین عسگری، این بار فریدون اصفهانیان بود که درباره جدایی رئیس دپارتمان حرف زد. او در جمع خبرنگاران حاضر در کمپ ورزشگاه آزادی گفت: «به نظرم این اتفاق به دلیل عدم سازگاری بین کمیته و دپارتمان بود و تعداد اختلافات زیاد شده بود البته ایشان خودشان استعفا کردند ولی باید یک وحدت رویه بین کمیته و دپارتمان وجود داشته باشد». علی کفاشیان هم دلیلی مشابه را برای رفتن عسگری عنوان کرده است. نکته مهم حرف‌های اصفهانیان اما جایی است که می‌گوید: «من چیزی درباره محرومیت فغانی نمی‌گویم. همه از تصمیم فغانی حرف می‌زنند اما چرا کسی نمی‌گوید چرا آندو با آن همه تجربه کاری کرد که اخراج شود؟»
حمایت داوران از فغانی
پس از اتفاقات به وجود آمده در تبریز و حاشیه‌هایی که برای فغانی به وجود آمد،داوران فوتبال متنی را بین خودشان دست به دست می‌کنند که در حمایت از همکارشان نوشته شده است. جمعی از داوران فوتبال ایران متنی را دست به دست می‌کنند که برای دفاع از فغانی نوشته شده است، متنی که بدون شک در روزهای آینده واکنش‌های زیادی را به همراه خواهد داشت. این متن را بخوانید: «بازیکن میلیاردی عصبی می‌شود و از زمین اخراج می‌شود، مقصر داور است. 2 بازیکن در فصل بعد قصد پیوستن به سپاهان را دارند! مقصر فغانی است. پسر تونی حواسش نیست، مقصر فغانی است. تونی تعویض دفاعی می‌کند مقصر فغانی است. اسکوربورد خراب است مقصر فغانی است. مخابرات تعطیل است، مقصر فغانی است. تماشاچی جنجال می‌کند مقصر فغانی است. روسای محترم برای حفظ صندلی ریاست یک فصل کامل تلاش می‌کنند و سایر آقایان به جای ایشان چیدمان داوری می کنند، مقصر فغانی است. دپارتمان و کمیته برای ماندن تلاش می‌کنند، مقصر فغانی است اما مقصر جامعه داوری است که هنوز ساکت است؛ جامعه‌ای که منتظر است تا فغانی ذبح شود تا شاید فصل آینده نفت و تراکتور نصیب من شود. مقصر این جامعه است و پیشرفت با این روش. شاید امروز فغانی نباشد فردا من باشم».

اگر همه چیز آن‌طور که سازمان خصوصی‌سازی وعده داده پیش برود، قرار است امروز نام 2 شرکت پیروز در مزایده خرید استقلال و پرسپولیس مشخص شود، آن هم در شرایطی که بسیاری نسبت به تبعات این واگذاری هشدار داده‌اند. هفته قبل بود که بعد از برگزاری 3 مزایده ناموفق، سازمان خصوصی‌سازی مزایده چهارم را برگزار کرد و مطابق پیش‌بینی‌ها 2 شرکت بزرگ خودروساز وارد مزایده و کارزار خرید استقلال و پرسپولیس شدند. 2 زیرمجموعه ایران‌خودرو و سایپا در شرایطی قصد خرید استقلال و پرسپولیس را دارند که بدهی‌های این دو شرکت، سرنوشت دو باشگاه مردمی و پرطرفدار که‌به عنوان سرمایه‌ای اجتماعی شناخته می‌شوند را با تردیدهایی روبه‌رو کرده است البته غیر از این دل‌نگرانی که می‌تواند باعث دغدغه میلیون‌ها هوادار این دو تیم از اقصی نقاط ایران هم شود، باید به هشدار برخی کارشناسان اقتصادی و نمایندگان مجلس هم توجه کرد. آنها معتقدند ایران‌خودرو و سایپا برای جبران هزینه باشگاهداری خود مجبور خواهند بود قیمت خودروهای خود را افزایش دهند و این قطعا یعنی دوباره باشگاهداری از جیب مردم و این با شعارهای مسؤولان ارشد وزارت ورزش به هیچ‌وجه همخوانی ندارد.  دل‌نگرانی دیگر وقتی است که صحبت‌های وزیر ورزش را درباره خصوصی شدن استقلال و پرسپولیس مرور کنیم. گودرزی 2 هفته قبل در گفت‌وگو با خبرنگار استانی واحد مرکزی خبر در پاسخ به این سوال که آیا از روند خصوصی‌سازی استقلال و پرسپولیس رضایت دارید، گفته بود «به هر حال این تجربه اول ماست و باید این کار را انجام می‌دادیم.» سوالی که این پاسخ در ذهن ایجاد می‌کند این است که چرا باید خصوصی‌سازی در باشگاه‌ها با 2 تیم پرطرفدار ایران آغاز شود و آیا اگر این دو واگذاری به شکست بینجامد فکری به حال از دست رفتن چنین سرمایه اجتماعی را کرده‌ایم یا خیر. به هر حال هر چند تردیدهای فراوانی درباره واگذاری استقلال و پرسپولیس مطرح شده اما به نظر می‌رسد کسی در دولت به این هشدارها توجهی نداشته و قرار است هر طور که شده این خصوصی‌سازی ناقص انجام گیرد.

امیر اسدی: این یک اتفاق معمولی در لیگ است که یک مربی، بازی را به تیم حریف بفروشد و در ازایش پولی هنگفت به جیب بزند. در لیگ چهاردهم و هفته‌های پایانی یک نمونه از این اتفاق را مشاهده کردیم؛ نمونه‌ای که البته هنوز رسانه‌ای نشده اما کمیته اخلاق فدراسیون و باشگاه متضرر همچنان پیگیر این اتفاق هستند تا یک رسوایی بزرگ را رونمایی کنند. این اتفاق مربوط به چند هفته قبل از پایان لیگ است. یک تیم لیگ برتری که خودش خطر سقوط را احساس می‌کرد اما با چند نتیجه مناسب از قعر جدول جدا شده بود به مصاف تیمی رفت که نیاز مبرمی به 3 امتیاز داشت تا به دسته پایین‌تر سقوط نکند. این بازی البته حواشی بسیاری نیز داشت. آقای سرمربی که از جمله مربیان باتجربه و سرد و گرم چشیده فوتبال ایران محسوب می‌شود، شب قبل از بازی هتل را ترک می‌کند. نزدیکان او می‌گویند این مربی به ملاقات مالک و مدیر تیم حریف رفته و ساعاتی را کنار آنها گذرانده است! آقای سرمربی ساعت 4 نیمه‌شب به هتل بازمی‌گردد، بیماری را بهانه می‌کند و به اتاقش می‌رود. روز بازی یکی، دو بازیکن اصلی خود را روی نیمکت می‌نشاند و البته راهکارهای دیگری برای موفقیت حریف به کار می‌گیرد. مثلا از یکی از بازیکنانش که اوت‌های بلندی می‌اندازد می‌خواهد از جایش تکان نخورده و پرتاب‌ها را به بازیکن دیگری بسپارد! یا مثلا یکی، دو تعویض عجیب انجام می‌دهد تا میل به پیروزی را در تیمش از بین ببرد. سرمربی مورد نظر همراه تیم بازمی‌گردد و تمرینات را از سر می‌گیرد. مدیرعامل و مالک تیمی که سرمربی‌اش بازی را فروخته به کار او مشکوک می‌شوند، پیگیری‌های خود را انجام داده و در نهایت به نکته جالبی دست پیدا می‌کنند. آقای سرمربی در ازای فروش 3 امتیاز، یک ویلا در شمال کشور دریافت کرده که قیمتش حدود 150 میلیون تومان است. مالک باشگاه متضرر برای اینکه سرمربی در ادامه بازی‌ها تمرکز کند و دیگر خلافی مرتکب نشود، یک خودروی مدل بالا به او هدیه می‌دهد تا از این پس حواسش به تیم خودش باشد و نه حریفان! در نهایت هم مالک باشگاه متضرر به فدراسیون می‌رود و از سرمربی به کمیته اخلاق شکایت می‌کند. کمیته اخلاق قول پیگیری می‌دهد و به نکات جالبی دست می‌یابد. می‌گویند جرم این مربی ثابت می‌شود و او حضور در لیگ برتر فصل آینده را از دست می‌دهد. البته مالک باشگاه متضرر قید سرمربی‌اش را زده و البته آقای سرمربی هم از جدایی خبر داده است. نمونه‌ای از این دست اتفاق‌ها در گذشته هم رخ داده بود اما یکی، دو سالی می‌شد که کمتر مشاهده می‌کردیم یک مربی خلاف جهت آب شنا کند و نتیجه تیمش را به پول بفروشد.
حالا این اتفاق افتاده، سرمربی ویلا گرفته، پولی به جیب زده و امتیازها را فروخته! اتفاقی که اصل فوتبال را زیر سوال می‌برد و پشت پرده را نمایان می‌کند. یک تیم 150 میلیون تومان هزینه کرده و از سقوط و ضرر میلیاردی فرار. یک مربی پول گرفته و از این بازی سودی به جیب زده. در نهایت فوتبال ایران و یک تیم خاص متضرر شده‌اند. این فوتبال جای این مربیان نیست مربیانی که تعدادشان اندک است اما باید بروند تا فوتبال نفس راحتی بکشد.
 

رئیس فدراسیون فوتبال سرمربیگری شمسایی در تیم‌ملی فوتسال را رد کرد. علی کفاشیان درباره اینکه افتخاری، رئیس کمیته فوتسال روز گذشته اعلام کرد شمسایی، سرمربی موقت تیم‌ملی شده است، گفت: «صحبت درباره فرد خاصی نشده است. روال این بود که خسوس بازگردد و تمدید قرارداد کند اما این اتفاق نیفتاد. در مجموع کمیته فنی و توسعه گزینه‌های مورد نظر را بررسی کرده و به هیأت رئیسه می‌دهد و پس از آن هیأت رئیسه سرمربی را مشخص خواهد کرد، شمسایی هم می‌تواند جزو این گزینه‌ها باشد. کمیته فوتسال وظیفه دارد گزینه‌های خود را به کمیته فنی و توسعه معرفی کرده و آنها تصمیم بگیرند.» به هر حال در شرایطی که بازی‌های مهمی پیش روی تیم ملی فوتسال است، کمیته فوتسال هم باید هر چه سریع‌تر تکلیف سرمربیگری این تیم را مشخص کند. اگر وضع به همین منوال ادامه پیدا کند، بعید نیست رشته‌ای که به دلیل افتخاراتش سمبل موفقیت فدراسیون فوتبال در نتیجه‌گیری است نیز به حال و روز تیم‌های دیگر تحت اداره فدراسیون فوتبال تبدیل شود، هر چند از این کمیته انتظار می‌رود بیشتر از این به دنبال خواسته‌های مربی متوسطی چون خسوس نباشد.
 

اولی هسه: تقریبا یک‌پنجم بازیکنان آسیایی که از نظر سایت فورفورتو بهترین‌های آسیا هستند، در بوندس‌لیگا بازی کرده‌اند. این تصادفی نیست که بازیکنان آسیایی که رویایشان بازی کردن در لیگ‌های اروپایی است، معمولا نیم‌نگاهی به آلمان دارند و خودشان هم بیشتر از هر لیگی احتمال می‌دهند در بوندس‌لیگا بازی کنند. برای بعضی‌ها مانند شینجی کاگاوا، این لیگ در خروجی به سمت سرزمین رویاها، لیگ برتر انگلیس است. برای دیگران، باز هم مانند کاگاوا، این لیگ یکی از بهترین لیگ‌هاست که ارزش ترک کردن خانه را دارد. اما چطور این اتفاق افتاد؟ چرا بوندس‌لیگا؟ با کمی بحث متوجه می‌شوید که تاریخ نقش مهمی در این موضوع دارد. رقابت بین آلمان و تیم‌های آسیایی مربوط به مدت‌ها قبل است. دتمار کرامر، مربی اسطوره‌ای، که بعدها با بایرن قهرمان اروپا شد، در اوایل سال 1960 به ژاپن رفت تا تیم این کشور را برای المپیک 64 در توکیو آماده کند. به همین دلیل به او پدر فوتبال ژاپن می‌گویند. در همان دهه یک مربی مشهور دیگر آلمانی، هنس وایزوایلر کلن، «یاسوهیکو اوکودرا» را زیر نظر گرفت و او را به استخدام باشگاهش درآورد. اوکودرا تبدیل به اولین بازیکن فوتبال ژاپنی شد که به صورت حرفه‌ای در اروپا بازی کرده است. هرچند او شروع خوبی نداشت. در اولین دقیقه از اولین بازی‌اش و در اولین تماس با توپ او روی بازیکن حریف خطا کرد و داور پنالتی گرفت. اگرچه جدا از شروع بد، پایانش  برای او بد نبود. هارالد شوماخر، دروازه‌بان کلن پنالتی را مهار کرد و کلن آن بازی را برد. در آن زمان کلن قهرمان لیگ و جام حذفی شد. به فاصله چند هفته بعد از اولین بازی اوکودرا، یک بازیکن آسیایی دیگر هم در لیگ آلمان بازی کرد. بوم کون‌چا اولین بازی رسمی‌اش را برای آینتراخت فرانکفورت انجام داد؛ کسی که بعد از آن موفق شد عنوان بهترین بازیکن قرن آسیا را هم کسب کند. او به قدری در تیمش درخشید که اکهارد هنشاید، نویسنده آلمانی، متنی 130 خطی با عنوان مناجات بوم کون چا نوشت. پس بوندس‌لیگا تبدیل به صحنه نمایشی اول از همه برای ژاپنی‌ها و کره‌جنوبی‌ها شده بود. این موضوع نقش  مهمی هم برای بازیکنان چینی داشت. وقتی یانگ چن به والدهوف مانهایم ملحق شد، تیمی که آن زمان در لیگ دسته 3 بازی می‌کرد، (گفته می‌شود که او در سال 1988 به صورت قرضی به این تیم رفته بود) اولین بازیکن چینی حاضر در فوتبال اروپا نبود. پیش  از او چئونگ چی دوی در سال 1960 برای بلکپول بازی کرده بود اما او بازیکن مهمی شد و بعد از آن در سال 2000 حتی عنوان بهترین بازیکن فوتبال سال چین را هم به دست آورد. در آن زمان او برای فرانکفورت و در بوندس‌لیگا بازی می‌کرد.  اما اینکه چرا یانگ چن کارش در فوتبال آلمان را در مانهایم شروع کرد مربوط به سفر  مربیان آلمانی بود. کلاوس شلاپنر، مربی سرشناس مانهایم از سال 1992 تا 1995 سرمربی تیم ملی چین بود البته همه بازیکنان هم این مسیر را طی نکردند و موفقیت بازیکنان آسیایی در باشگاه‌هایشان تضمینی برای حضورشان در فوتبال آلمان نبود. اما بازیکنان سرشناسی مانند اوکودرا و اوکازاکی هم بودند که حتی در حوالی دورتموند هم دیده شدند. توماس کروت می‌گوید: «من همیشه نیم‌نگاهی به ژاپن و مخصوصا شهر توکیو داشته‌ام. شاید دلیلش این بوده که با اوکودرا در کلن بازی کرده‌ام. همچنین با پیره لیتبارسکی که بعدها مربی ژاپن شد.»  او حالا بازیکنان زیادی را به فوتبال اروپا معرفی کرده است که اوکازاکی و کاگاوا هم شاملشان هستند». البته او هرکسی را هم نمی‌پسندد و معتقد است بازیکنان باید فوق‌العاده باشند که راهی اروپا شوند. کروت می‌گوید: «ابتدا خیلی سخت بود. چون باشگاه‌های اروپایی بازیکنان آسیایی را نمی‌خواستند. خیلی از آنها می‌گفتند یک بازیکن ژاپنی چطور می‌تواند به ما کمک کند؟ در آن زمان تیم ملی ژاپن در رنکینگ فیفا اوضاع خوبی نداشت و باشگاه‌های ژاپنی هم خیلی شناخته شده نبودند. کروت که کارش را با بازیکنان ژاپنی شروع کرد، حالا با بازیکنان کره‌جنوبی هم کار می‌کند.» این زنجیره‌اتفاقات نتیجه‌ای که امروز می‌بینید را داشته است. وقتی بازیکنان آسیایی شروع کردند به خوب بازی کردن، باشگاه‌های آلمانی هم شروع کردند به گشتن دنبال آنها. در روزهای گذشته استعدادیابی در قاره بزرگ آسیا کار دشواری بود اما حالا با وجود ایجنت‌هایی چندملیتی مانند کروت، کار بسیار آسان‌تر شده است.