گروه اقتصادی: اگرچه دولت کاهش تورم را یکی از برنامههای جدی خود از ابتدای روی کارآمدنش میداند اما مردم این کاهش تورم را در زندگی خود به صورت ملموس حس نکردهاند و گزارش مقایسهای بانک مرکزی از وضعیت قیمتها در یکساله اخیر هم این موضوع را تایید میکند. بنا به این گزارش، هرچند کنترل تورم یکی از ضرورتهای امروز اقتصاد ایران به شمار میرود اما عدم تمرکز بر تولید و چرخیدن چرخ آن با ظرفیت کامل یا حداقل متناسب سبب شده است که مهار تورم با کنترل قیمت کالاهای اساسی و تامین مایحتاج مردم با قیمت مناسب همراه نباشد و هرچقدر هم که دولت تورم را کنترل کند، اثر ملموسی در معیشت خانوارهای ایرانی نداشته باشد. این در حالی است که اگر این روزها پای صحبت مردم کوچه و بازار بنشینیم، به درستی متوجه میشویم که آنها آثاری از ارزانی را در زندگی روزمره خود احساس نکردهاند. البته دولتیها بارها و بارها بر این موضوع پافشاری کردهاند که کنترل تورم به معنای کاهش قیمتها نیست، اما به نظر میرسد آنچه را که مردم از دولت انتظار دارند، این است که سفرههای آنها گستردهتر شود و بتوانند به سبد کالایی غنیتری دسترسی داشته باشند. این در شرایطی است که اکنون سطح دسترسی بسیاری از مردم به کالاهای اساسی به دلیل افزایش قیمت محدودتر شده است. مقایسه قیمتهای رسمی کالاهای اساسی در روزهایی که دولت جدید سرکار آمد، با اکنون که تقریبا یک سال از عمر دولت میگذرد، افزایش شدید قیمت برخی کالاهای اساسی را نشان میدهد در حالی که مردم این انتظار را دارند که دولت قیمتها را کنترل کرده و سطح رفاه آنها را بالاتر ببرد؛ انتظاری که این روزها بهرغم کاهش تورم چندان برای مردم قابل لمس نیست. در عین حال به نظر میرسد در کنار آن باید شرایط را به گونهای پیش برد که مردم نیز دسترسی مناسبتری به کالاها داشته باشند که این دسترسی به معنای وفور کالا و قیمت مناسب است، چراکه اگر قیمت بالا باشد، نه تنها مردم نمیتوانند به راحتی مایحتاج خود را تامین کنند، بلکه به رکود نیز دامن زده میشود و کالاهای تولیدی کارخانجات، خریدارانی نخواهند داشت.
کمفروشی برخی تولیدکنندگان به روایت عمدهفروشان
یکی از عمدهفروشان مواد غذایی در گفتوگو با مهر میگوید: دوره تجدید انبار برای کالاها کوتاهتر شده است و اگر در گذشته سفارشات کالایی را در فواصل یک ماه یا 15روزه به تامینکنندگان کالا ارائه میکردیم، اکنون این با تاخیر زمانی بیشتری صورت میگیرد، چراکه عمدتا خریداران برای کالاها کمتر شدهاند. وی میافزاید: البته تولیدکنندگان نیز برای اینکه بتوانند کالاهای خود را بفروشند، حاضر هستند به عمدهفروشان تخفیفهای بیشتری بدهند و البته شاید کمفروشی هم در این میان صورت گیرد، چراکه عمدتا کالاهایی که عرضه میشود، با پوششهایی پوشانده شده که محتوای آن در نگاه اول مشخص نیست که کاهش یافته، اما این موضوع رخ داده تا حداقل اگر اجازه افزایش قیمت به این تولیدکنندگان داده نمیشود، به نوعی هزینههای تولید پوشش داده شود. این طور که این فروشنده میگوید عملا مردم برای خرید کالاهای کمتر، پول بیشتری میپردازند و حتی اگر قیمت برخی اقلام اندکی هم افزایش داشته است، ماده موثر یا میزان وزنی محتویات درون یک بسته ماده غذایی کاهش داشته است، بنابراین مردم بهرغم اینکه با افزایش قیمت کالاها مواجه هستند اما کالای کمتری را نیز تحویل میگیرند.
توافق پنهانی با تولیدکنندگان!
خبرنگار مهر از سازمان حمایت از مصرفکنندگان و تولیدکنندگان کسب اطلاع کرد که پروندههای زیادی از سوی تولیدکنندگان برای بررسی مجدد قیمتها و افزایش احتمالی آنها به این سازمان ارائه شده است که با برخی از این افزایش قیمتها موافقت شده و با برخی دیگر موافقتی صورت نگرفته است. در این میان، برخی تولیدکنندگان میگویند مجبور هستند برای پوشش هزینههای خود، جلوگیری از بیکار کردن کارگران و حضور مستمر در بازار، وزن کالاهای عرضه شده خود را پایین آورده و در مقابل، قیمت را ثابت نگه دارند. برخی نیز به افزایش جزئی قیمت اشاره دارند و قیمتهای درج شده روی کالاها را اصلاح کردهاند، البته شاید در سایه نبود بازرسیها یا حداقل نبود بازرسیهای موثر است که این چنین اقداماتی در تولید صورت میگیرد. شاید هم دولت با تولیدکنندگان توافقات پنهانی داشته باشد که آنها قیمتها را افزایش ندهند و در مقابل، نوع بستهبندی را تغییر داده یا وزن کالاهای خود را کاهش دهند تا به نوعی مصرفکنندگان به لحاظ روانی با افزایش قیمت مواجه نباشند اما در حقیقت مردم برای خرید کالاها پول بیشتری میپردازند یا حداقل همان مبلغ گذشته پرداخت شده اما وزن کمتری از کالا نصیب آنها میشود؛ به هرحال شگردهایی که اکنون تولید بیمار ایران برای حفظ بازار به کار میبندد، چندان دور از ذهن نیست و سابقهای طولانی داشته است.
افزایش قیمت تخممرغ، سبزی، لبنیات و گوشت
در این میان اگرچه گزارشات بانک مرکزی به صراحت افزایش قیمت برخی اقلام از جمله لبنیات، گوشت، سبزی، تخممرغ و میوه را نشان میدهد اما بازار هم این افزایش را البته بیشتر از درصدهای ارائه شده از سوی بانک مرکزی نشان میدهد و به نظر میرسد حداقل در میوه، برنج، روغننباتی و تخممرغ افزایش به نحو مشهودی صورت گرفته است. بررسیهای میدانی مهر از میادین میوه و تربار نشانگر این است که قیمت هر کیلوگرم مرغ کامل بستهبندی شده 7400 تومان، ران مرغ بدون پوست 8600 تومان، سینه مرغ بدون پوست 9800 تومان و فیله مرغ 14300 تومان است. همچنین قیمت هر کیلوگرم گوشت مرغ منجمد وارداتی نیز 5800 تومان تعیین شده است. قیمت هر کیلوگرم گوشت راسته با استخوان 27500 تومان، ران کامل گوسفند با استخوان 33500 تومان، سردست 32300 تومان، قلوهگاه بیاستخوان 17800 تومان، گردن 25300 تومان و خورشتی 28200 تومان است. قیمت هر کیلوگرم تخممرغ شناسنامهدار متوسط 8900 تومان و هر کیلوگرم تخممرغ درشت نیز 9500 تومان است. قیمت هر کیلوگرم برنج دمسیاه 7800 تومان، برنج هاشمی ممتاز 8300 تومان، برنج شیرودی 4800 تومان و برنج طارم محلی 6800 تومان است. همچنین قیمت هر بسته 900 گرمی عدس 4200 تومان، لوبیا قرمز 7400 تومان، لوبیا سفید 8000 تومان، نخود 4600 تومان، لپه باقلا سبز 6500 تومان و لوبیاچیتی 8800 تومان است. قیمت هر بسته قند شکسته 900 گرمی 2700 تومان و شکر نیز 2250 تومان است. به گزارش مهر، به هرحال به نظر میرسد دولت باید برای بهبود معیشت مردم اقدام جدی کند و شرایط را بهگونهای پیش برد که مردم بتوانند به کالاها با کیفیت و قیمت مناسبتری دست یابند و اجازه ندهد سفره مردم کوچکتر شود. در این میان، باید توجه جدی به بخش تولید در دستور کار قرار گیرد و چرخ اشتغال و تولید به حرکت درآید تا کالاها با هزینه کمتری تولید شده و به دست مصرفکننده برسد، نه اینکه هزینههای سربار تولید از جیب مصرفکنندگان پرداخت شود.