گروه بینالملل: آیا تنور جنگ سرد دوباره داغ میشود؟ آیا ۲ قدرت هستهای برتر جهان بار دیگر با به رخ کشیدن تسلیحات هستهایشان دنیا را به ۲ قطب شرق و غرب تقسیم خواهند کرد؟ به نظر میرسد مداخلههای آمریکا و ناتو در حیاط خلوت روسها، راه دیگری برای بازمانده اتحاد جماهیر شوروی نگذاشته است تا به برنامه کاخ سفید برای قطببندی جهان واکنش نشان دهد اما آیا آمریکا و روسیه همانگونه که در نیمه دوم قرن بیستم ابرقدرت به حساب میآمدند در دنیای امروز نیز جدی گرفته میشوند و آیا مجموعهای از قطبهای نوخاسته اقتصادی و نظامی، واشنگتن و مسکو را در جنگ سردی نوین به عنوان سردمدار قطب مورد نظر خود به حساب خواهند آورد؟ ولادیمیر پوتین پاییز گذشته هنگام انتقال موشکهای دوربرد اسکندر به مرزهایش با ناتو آمریکا را متهم به آغاز ماجراجویی جدید هستهای کرده بود. حال با توجه به بهم ریختگی اوکراین و انگشت اتهام مسکو به سوی آمریکا درباره بیثبات کردن مرزهای روسیه، خیلیها اتفاقی را که جمعه گذشته هنگام سخنرانی باراک اوباما در کمیته ملی دموکراتها رخ داد به عنوان سرمنشأ اعلان جنگ هستهای هرچند تبلیغاتی آمریکا و روسیه برمیشمارند. یک معترض هنگام سخنرانی رئیسجمهور آمریکا از جایش برخاست و وی را به طراحی یک «جنگ هستهای با روسیه» متهم کرد. اوباما در پاسخ به وی گفت: «ببخشید! چه کسی آن عقب ایستاده؟ شما درباره چه چیزی صحبت میکنید؟ من از این طرح اطلاعی ندارم. نمیدانم شما از چه چیزی سخن میگویید». همان روز اوباما به پوتین، همتای روس خود، درباره هرگونه مداخله نظامی در اوکراین هشدار داده بود. اوباما گفته بود درباره اعزام نیروهای روس به داخل منطقه کریمه اوکراین «بشدت نگران» است و هشدار داد «این اقدام هزینه دربرخواهد داشت». پیشبینی میشود نخستین واکنش آشکار اوباما به این موضوع عدم شرکت وی در اجلاس گروه 8 در سوچی روسیه باشد، همان شهری که تا چند روز پیش میزبان المپیک زمستانی 2014 بود. هرچند برای تحریم المپیک زمستانی توسط آمریکاییها کمی دیر شده اما رفتار اوباما ما را به یاد تحریم متقابل بازیهای اصلی المپیک توسط بلوک غرب و بلوک شرق در فاصله سالهای 1980 و 1984 میاندازد.
نشست ویژه شورای امنیت برای اوکراین
اعضای شورای امنیت سازمان ملل در یک «نشست خصوصی» و رایزنی پنهانی درباره وخامت بحران در اوکراین بحث و تبادلنظر کردند. این نشست روز جمعه به درخواست یوری سرگیوف، سفیر اوکراین در سازمان ملل برگزار شد. سرگیوف طی درخواستی کتبی به ریموندا مورموکیت، سفیر لیتوانی که کشورش ریاست دورهای شورای امنیت سازمان ملل را برعهده دارد، نشست شورا را خواستار شده بود. نمایندگان شورای امنیت سازمان ملل که از ۱۵ کشور تشکیل شده است، با حضور در این نشست که پشت درهای بسته انجام شد، گزارش سفیر اوکراین و جفری فلتمن، معاون دبیر کل سازمان ملل در امور سیاسی را دریافت کردند. سرگیوف در حالی که به حضور نظامی روسیه در شبهجزیره کریمه در اوکراین اشاره داشت، گفت: این موضوع امنیت و صلح منطقه را با چالش مواجه میکند. به گفته مارتین نسیرکی، سخنگوی سازمان ملل، بان کیمون، دبیرکل سازمان ملل چند روز قبل رابرت سری، نماینده ویژه خود را به اوکراین فرستاد تا پیام وی را در تاکید بر «اهمیت حاکمیت اوکراین و تمامیت ارضی آن» منتقل کند.
حضور ناوگان روسیه طبق توافقنامه است
ویتالی چورکین، نماینده دائم روسیه در سازمان ملل متحد پس از این نشست غیررسمی شورای امنیت اظهار داشت: مسکو در چارچوب توافقنامه با اوکراین درباره ناوگان دریای سیاه در شبهجزیره کریمه عمل میکند. چورکین در پاسخ به پرسشی درباره حضور نظامی روسیه در کریمه گفت: «ما دارای توافقنامه با اوکراین درباره استقرار ناوگان دریای سیاه در شهر سواستوپول هستیم و در چارچوب این توافقنامه عمل میکنیم». پارلمان اوکراین روز جمعه از شورای امنیت سازمان ملل متحد درخواست کرد نشست فوقالعاده این شورا را تشکیل داده، بر اوضاع کریمه نظارت کرده و در صورت نقض حاکمیت این کشور تدابیری را اتخاذ کند. در همین حال ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه نیز بر لزوم اجتناب از تشدید خشونت در اوکراین تاکید کرده است. رئیسجمهور روسیه در گفتوگوی تلفنی با نخست وزیر انگلیس، صدراعظم آلمان و رئیس «شورای اروپا» بر جلوگیری از خشونت بیشتر و ضرورت عادیسازی اوضاع در اوکراین تاکید کرد. این گفتوگوها در حالی صورت گرفت که دولت اوکراین، روسیه را به تضعیف حاکمیت و تمامیت ارضی این کشور متهم کرده است اما روسیه میگوید حضور نظامیان این کشور در کریمه ناقض توافقات مسکو با کییف نیست و برای حفظ امنیت و جلوگیری از دسترسی افراطگرایان به تسلیحات، لازم است.
همکاری کریمه با ناوگان روسیه
از طرف دیگر سرگئی آکسیونوف، رئیس شورای وزیران جمهوری خودمختار کریمه اعلام کرد مقامات این جمهوری برای حفاظت از تاسیسات مهم و حیاتی با ناوگان دریای سیاه همکاری میکنند. آکسیونوف در اولین نشست ترکیب جدید شورای وزیران کریمه گفت: «اوضاع در جمهوری خودمختار کریمه تحت کنترل کامل قرار دارد. ضمنا همکاری با ناوگان دریای سیاه درباره حفاظت از تاسیسات مهم و حیاتی در کریمه رو به راه شده است. گروهها به طور مشترک کار میکنند و من یقین دارم آنها خواهند توانست ماموریت حفظ نظم عمومی را اجرا کنند». رئیس شورای وزیران کریمه پس از آنکه افراد مسلح ناشناس دیشب تلاش کردند ساختمانهای شورای وزیران و شورایعالی جمهوری خودمختار کریمه را به تصرف خود درآورند، اداره ساختارهای انتظامی این جمهوری را برعهده خود گرفت.
توجه مسکو به همهپرسی خودمختاری کریمه
دفتر ریاستجمهوری روسیه اعلام کرد: مسکو به درخواست «سرگئی آکسیونوف» رئیس شورای وزیران کریمه درباره مساعدت در تامین صلح و آرامش در خاک این جمهوری خودمختار اوکراین توجه نشان خواهد داد. سخنگوی دفتر ریاستجمهوری روسیه درباره درخواست آکسیونوف گفت: «روسیه به این درخواست توجه خواهد کرد». پارلمان جمهوری خودمختار کریمه اوکراین روز پنجشنبه با اکثریت مطلق آرای نمایندگان خود تصمیم گرفت 25 ماه مه همهپرسی درباره گسترش اختیارات مقامات این جمهوری را برگزار کند. در این همهپرسی از رایدهندگان سوال خواهد شد که آیا با داشتن حق تعیین سرنوشت کریمه در ترکیب اوکراین براساس قراردادها و توافقنامهها موافق هستند؟ ایگور ماروزوف، رئیس هیات نمایندگی شورای فدراسیون در مجلس سنای پارلمان روسیه که به کریمه سفر کرده، در مصاحبه با «ریا نووستی» اعلام کرد برگزاری همهپرسی درباره موقعیت حقوقی کریمه به معنای خروج این جمهوری خودمختار از ترکیب اوکراین نیست.