اتحادیه اروپایی با وحشت به همهپرسی استقلال اسکاتلند مینگرد. جدایی اسکاتلند از انگلیس میتواند در تمام اروپا گروهها را برای برداشتن گامهای مشابه به تقلید از اسکاتلند به وسوسه بیندازد اما این وحشت فقط مختص اروپا نیست بلکه تکاپوی استقلالطلبانه اسکاتها بسیاری از گسلهای تجزیهطلبی را در قلمروی جغرافیایی غرب و متحدانش فعال کرده است.
مقامات اروپایی از 2 پیامد احتمالی استقلال اسکاتلند میترسند که عبارتند از: نخست مساله سیگنالی که به جنبشهای جداییطلب مشابه در بسیاری از کشورهای عضو اتحادیه اروپایی وارد کند و دیگر اینکه پشتگرمیای برای مخالفان اروپایی در انگلیس (حزب یوکیپ) باشد. یکی از مقامات بلندپایه اروپایی در این راستا اظهار داشته است که چنین حرکتی میتواند یک تاثیر دومینویی در اتحادیه اروپایی به وجود آورد. از آنجا که بیشتر مناطق از لحاظ اقتصادی مرفه برای جدایی از دولتهای مرکزی در اروپا تلاش میکنند از جمله مناطق فلاندر در بلژیک، کاتالونیا در اسپانیا یا ایالت خودمختار تیرول جنوبی در شمال ایتالیا، این مساله همچنین بازارها را در شرایط هشدار قرار داده است. سرمایهگذاران نگرانند که اعضای اتحادیه اروپا که این مناطق برای جدایی از آنها تلاش میکنند از جمله اسپانیا، بلژیک یا ایتالیا بدون این مناطق مرفه اقتصادی دیگر نتوانند بدهیهای بالای خود را پرداخت کنند.
فلاندر در بلژیک: هفتهنامه آلمانی معتبر اشپیگل گزارشی منتشر کرد که به «وحشت بروکسل (اتحادیه اروپا) از تاثیر دومینویی همهپرسی استقلال اسکاتلند در سراسر اروپا و فروپاشی این اتحادیه» میپرداخت اما جالب اینکه در خود بروکسل که پایتخت اتحادیه اروپایی است، طرفداران استقلال اسکاتلند قدرت دارند. آنها در واقع نمایندگان منطقه فلاندر در اتحادیه اروپا هستند که مدتهاست برای جدایی این منطقه از بلژیک مبارزه میکنند و حالا دفاتر خود را با پرچمهای اسکاتلند تزئین کردهاند. جداییطلبان منطقه فلاندر فشار بیشتری برای جدایی وارد خواهند کرد.
کاتالونیا و باسک در اسپانیا: حالا کاتالانها هم برای برگزاری یک همهپرسی جدایی از اسپانیا در اوایل نوامبر تلاش میکنند. درست است که طی یک دهه گذشته کاتالونیا کاتالیزور روند تجزیهطلبی در گوشه و کنار اروپا بوده است اما کاتالانها برای عملی کردن آرزوی دیرین خود عملا مدیون اسکاتلندیها هستند که راه را برای آنها هموار کردند. در حقیقت پیشداران موج استقلالطلبی در خاک اصلی اروپا در شبهجزیره ایبری هستند؛ نخست کاتالونیا و سپس باسک. این 2 ایالت با فرهنگ و زبانی کاملا متفاوت از مادریدیها راه زیادی تا تحقق رویای دیرینشان برای تبدیل شدن به کشور مستقل ندارند. دوشنبه گذشته پارلمان محلی ایالت نیمهخودمختار کاتالونیا کار روی قانونی را آغاز کرد که در صورت تصویب به آنها اجازه میدهد تا کمتر از 2 ماه دیگر (9 نوامبر) همهپرسی استقلال از اسپانیا را برگزار کنند.
تیرول جنوبی در ایتالیا: «تیرول جنوبی» ثروتمندترین منطقه ایتالیاست که در شمال سرزمین چکمهای و مرز با اتریش قرار دارد و اخیرا جداییطلبانش از خواب بیدار شدهاند. شعار از رم جدا شویم که به دهههای 50 و 60 قرن بیستم برمیگردد مجددا در این منطقه مورد اختلاف ایتالیا و اتریش شیوع پیدا کرده است. همچنین دیگر مناطق جداییطلب شمال ایتالیا نیز کمتر میخواهند به دولت مرکزی وابستگی داشته باشند. «اتحادیه شمال» نیز که رویای غیروابستگی از دولت مرکزی را در ذهن میپروراند اخیرا در مسیر خواستههای جداییطلبانه خود احساس قدرت بیشتری میکند.
ولز و ایرلند شمالی در بریتانیا: دوشنبه گذشته گروهی از موافقان جدایی اسکاتلند از انگلیس در شهر کاردیف، مرکز ولز، گرد هم آمدند و خواستار جدایی این منطقه از بریتانیا شدند. لیانی وود، رهبر حزب استقلالطلب «پلید کمری» ولز معتقد است رأی «آری» در اسکاتلند بر مردم ولز تاثیر میگذارد. به گفته او، همهپرسی استقلال در اسکاتلند «فرصتی بزرگ برای پراکنده کردن قدرت و تمرکززدایی قدرت» از لندن است. ایرلندیهای شمالی هم چنانکه از عنوان «پادشاهی متحد بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی» برمیآید، اصلا بریتانیایی محسوب نمیشوند. دستکم نیمهکاتولیک جمعیت ایرلند شمالی خواهان پیوند با جمهوری ایرلند هستند و نیمهپروتستان نیز الزاما طرفدار الحاق باپادشاهی نیستند. کافی است برای اولین بار پس از اشغال ایرلند به دست انگلیسیها یک همهپرسی در بخش شمالی برگزار شود تا صدای استقلالخواهی آنان هم شنیده شود.
سایر گسلهای فعال تجزیهطلبی در اروپا: گالیسیا (شمال پرتغال و غرب اسپانیا)، آندلس (جنوب اسپانیا)، سامی-لاپونیا (شمال نروژ، سوئد و فنلاند)، جزایر کورس (فرانسه)، ساردین و سیسیل (ایتالیا) و نوا روسیا (شرق اوکراین)
کبک در کانادا: کبک بزرگترین ایالت کانادا و صاحب دومین دولت فدرال بزرگ در این کشور تحت قیمومیت پادشاهی بریتانیاست. این ایالت عمدتا فرانسویزبان در عین حال مهاجرپذیرترین بخش کانادا در یکصد سال گذشته بوده است. استقلالطلبان کبک تاکنون 2 بار برای خلاص شدن از شر قیمومیت لندن و اتاوا تلاش کردهاند اما در همهپرسیهای 1980 و 1995 شکست خوردند هر چند نتایج آخرین همهپرسی در حدود 2 دهه پیش بسیار نزدیک بود. «حزب کبک» مهمترین حزب سیاسی طرفدار جدایی کبک از کانادا و بریتانیا از آن زمان روابط تنگاتنگی با همتای اسکاتلندیاش «حزب ملی اسکاتلند» داشته که همهپرسی استقلال فعلی را در شمال انگلستان به پیش میبرد. به همین دلیل«دانیل ترب» از رهبران اصلی استقلالطلبان کبکی تصور میکند درسهای اسکاتلندی برای کبکیها بسیار موثر خواهد بود و آنها هم بزودی یک همهپرسی جدید برای استقلال به راه خواهند انداخت.
تگزاس در آمریکا: در حال حاضر تگزاس تنها ایالتی است که با یک جنبش استقلالطلبانه قصد جدا شدن از آمریکا را دارد اگرچه برخی دیگر از مناطق آمریکا نیز تلاشهایی را در راستای جدا شدن از آمریکا انجام دادهاند. حال دانیل میلر، رهبر جنبش ملیگرای تگزاس تاکید دارد همهپرسی اسکاتلند یک نشانه مثبت برای این جنبش به شمار میرود: «اگر اسکاتلند بتواند این کار را انجام دهد، تگزاس نیز میتواند آن را انجام دهد». میلر گفت: «ایالت تگزاس که از تولیدکنندگان بزرگ نفت و احشام در آمریکا به شمار میرود دوازدهمین اقتصاد بزرگ جهان است و بزرگتر از مکزیک یا اسپانیاست. جنبش ملیگرای تگزاس تلاش خود برای جدایی از آمریکا را از اواخر دهه ۱۹۹۰ آغاز کرده است». میلر در ادامه تاکید کرد همهپرسی اسکاتلند میزان علاقه و دلبستگی به جنبش تگزاس را افزایش داده و این واقعیت که یک تگزاس آزاد موجب از دست رفتن نهادهای بزرگ فدرال از جمله ناسا و پایگاههای نظامی خواهد شد هیچ نگرانیای برای وی ایجاد نمیکند. او گفت: «شکست یا پیروزی؛ همهپرسی اسکاتلند در هر دو صورت یک منبع بزرگ الهامبخش برای آن چیزی است که در تگزاس اتفاق میافتد». رهبر جنبش ملیگرای تگزاس معتقد است این ایالت براساس دهمین متمم قانون اساسی آمریکا این حق را دارد تا همهپرسی استقلال را برگزار کند. در نظرسنجی ژانویه ۲۰۱۳ میلادی حدود ۲۰ درصد رایدهندگان تگزاسی از جدا شدن این ایالت از آمریکا حمایت کردهاند و ۶۷ درصد نیز با این مساله مخالفت کردهاند. ایالت تگزاس حدود ۲۷ میلیون نفر جمعیت دارد.
جزیره اوکیناوا در ژاپن: فعالان سیاسی اوکیناوا این هفته وارد اسکاتلند شدند تا از کمپین استقلال اسکاتلند الهام گرفته و تلاش خود را برای جلب حمایت مردمی با هدف استقلال این جزیره در جنوب ژاپن افزایش دهند. اگرچه جنبش استقلال اوکیناوا در مقایسه با اسکاتلند کوچک است ولی فعالان سیاسی اوکیناوا بر این باورند که از افزایش خشم عمومی نسبت به تصمیم توکیو برای دادن مجوز ساخت و ساز در پایگاه نظامی آمریکا در این جزیره بهترین استفاده را خواهند کرد.