گروه اقتصادی:

با خشک شدن سد لار و در پی آن اخطار درباره خشک شدن سد لتیان، زنگ خطر بی‌آبی را در پایتخت به صدا درآورده است. بر این اساس دولت در اقدامی فوری برای نجات تهران از بحران آب تصمیماتی از جمله جریمه نقدی مشترکان پُرمصرف، قطعی 7 ساعته آب برای این گروه از مشترکان، انتقال فوری آب از سد ماملو و حفر 70 حلقه چاه جدید را در دستور کار قرار داده است. علاوه‌بر این به اظهار محمدباقر نوبخت، معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهوری، ‌دولت مبلغ 30 میلیارد تومان برای آبرسانی فوری به تهران تصویب کرده و به صورت ویژه در اختیار وزارت نیرو قرار داده است.

مسابقه اسراف گذاشته‌ایم

در این میان وزیر نیرو با بیان اینکه در مصرف آب با یکدیگر مسابقه گذاشته‌ایم گفت: با تصمیم شورایعالی آب، استفاده از منابع آب زیرزمینی 25 درصد کاهش می‌یابد. حمید چیت‌چیان در این‌باره افزود: در سال‌های اخیر متوسط میزان بارش در کشور از 250 میلی‌متر به 242 میلی‌متر کاهش یافته که این یک هشدار جدی در بخش آب است. ما در از بین بردن منابع آب در همه بخش‌ها با یکدیگر مسابقه گذاشته‌ایم و روز به روز در بدتر شدن وضعیت گام برمی‌داریم، بنابراین باید تجدیدنظر جدی در نحوه مصرف منابع آب داشته باشیم. وی ادامه داد: پیش از این در کشور 130 میلیارد مترمکعب منابع آب تجدیدشونده داشتیم که این رقم هم‌اکنون به 120 میلیارد مترمکعب کاهش یافته اما در مقابل جمعیت و مصارف افزایش داشته و بخش کشاورزی و صنعت نیز در حال توسعه است. چیت‌چیان با بیان اینکه به‌ ازای هر فرد ایرانی در سال 1550 مترمکعب آب تجدیدشونده وجود دارد، اظهار داشت: این سرانه در جهان به‌ طور متوسط 6400 مترمکعب است و اگر در منطقه‌ای سرانه آب تجدیدشونده کمتر از 1700 مترمکعب باشد، آن منطقه با بحران آب روبه‌رو است. وی تصریح کرد: ما از بیان مشکل کم‌آبی اکراه نداریم چراکه برای حل مشکل یاری و همراهی همه اقشار جامعه نیاز است. وزیر نیرو گفت: اگر یک منطقه از مجموع منابع تجدیدشونده خود 20 تا 30 درصد برداشت کند در آن منطقه ناپایداری منابع آب وجود دارد و ما اکنون از مجموع 120 میلیارد مترمکعب منابع آبی، از 96 میلیارد مترمکعب استفاده می‌کنیم که معادل 80 درصد منابع تجدیدشونده است. وزیر نیرو با انتقاد از پایین بودن تعرفه و قیمت غیراقتصادی آب درباره بحران آب تهران گفت: در سدهایی که در سمت شرق تهران قرار دارند، وضعیت بحرانی است و از طرفی بارش در تهران 35 درصد کاهش یافته است. وی اضافه کرد: سالانه 7 تا 8 میلیارد مترمکعب آب بیشتر از ظرفیت دینامیک منابع آب زیرزمینی برداشت می‌شود و این کاهش مصرف ضروری است؛ اگرچه برخی از این منابع به‌ دلیل فشرده‌ شدن لایه‌های زمینی دیگر قابل احیا نیستند. وزیر نیرو همچنین هشدار داد ۲۹۶ دریاچه مانند ارومیه در کشور وجود دارد که در حال خشک شدن هستند. چیت‌چیان با بیان اینکه پیش‌بینی شده در منطقه بهشت‌آباد استان چهارمحال و بختیاری سدی احداث شود، اظهار داشت: براساس برنامه‌ریزی‌ها آب استحصال شده در این سد علاوه بر استان چهارمحال و بختیاری، مورد استفاده سه استان دیگر از جمله استان کرمان قرار می‌گیرد.

قطع 3057 انشعاب آب

از سوی دیگر مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران با اعلام خبر قطع انشعاب 3057 مشترک پرمصرف گفت: به این مشترکان برای رعایت الگوی مصرف یک‌ماه فرصت داده بودیم اما در فاز اول قطع انشعاب به دلیل نبود توجیه، انشعاب مشترکانی که 200 مترمکعب آب مصرف می‌کردند را بدون هشدار قطع کردیم. محمد پرورش در پاسخ به این پرسش که در فاز اول قطع موقت انشعاب مشترکان پرمصرف چه دستاوردی عاید شرکت آب و فاضلاب شد گفت:‌ قطع 7 ساعته آب به منظور اطلاع‌رسانی به مشترکان است که بدانند مصرف بالایی دارند و فقط روی کاغذ به عنوان مشترکان پرمصرف ثبت نمی‌شوند. وی با اشاره به اینکه یک ماه به مشترکان پرمصرفی که بیش از 50 مترمکعب آب مصرف می‌کردند، فرصت برای کاهش مصرف داده‌ایم گفت: 3057 مشترک شناسایی شده بودند که پس از یک ماه، در روزهای 24 و 25 شهریورماه به مدت 7 ساعت از 10 تا 17 انشعاب آنها قطع شد. همچنین وزیر نیرو در این‌باره اظهار کرده در جلسه هیات دولت قرار شد تا افزایش قیمتی در پله‌های بالای تعرفه پلکانی انجام شود تا مشترکان پرمصرف به دلیل انگیزه اقتصادی مصرف خود را کاهش دهند. چیت‌چیان اظهارکرد:‌ در تهران حدود 25 درصد از کل آب شرب مصرفی کشور را تولید و مصرف می‌کنیم و با توجه به اینکه جمعیت تهران 12 درصد جمعیت کل کشور است، این حجم آب مصرفی نشان می‌دهد که تهرانی‌ها دو برابر کل متوسط کشور آب مصرف می‌کنند. وی با اشاره به تامین آب شرب تهران از سه سامانه شرقی، غربی و جنوب شرقی تهران اضافه کرد: با توجه به کاهش بارندگی در سال‌های اخیر در تهران درصد برداشت از آب چاه‌ها افزایش پیدا کرده است. به‌عنوان نمونه در سال 1391 در چهار سد اطراف تهران حدود 716 میلیون متر مکعب آب ذخیره بود اما امروز این حجم به 355 میلیون متر مکعب رسیده است. به‌گفته وی در حال حاضر تنها راه انتقال آب به تهران سد ماملو است. هم‌اکنون سامانه انتقال آب از سد ماملو به تهران در حال اجرا و تکمیل است و تصفیه‌خانه مربوطه نیز در حال تاسیس است. چیت‌چیان درباره واردات آب از کشور تاجیکستان نیز خاطرنشان کرد: بحث واردات آب به کشور هم‌اکنون در حال بررسی و مطالعه است و نمی‌توانیم در این‌باره نتیجه قاطعی اعلام کنیم.

***

هشدارها جدی گرفته نمی‌شود

گفتنی است مسؤولان آبفای تهران می‌گویند هشدارها چندان از سوی پایتخت‌نشینان جدی گرفته نشده و کاهش 6 درصدی مصرف آب در تهران نه از راه رعایت و صرفه‌جویی بلکه از راه اعمال مدیریت فشار و اقداماتی از این دست حاصل شده است. متاسفانه هنوز در محله‌های تهران افرادی را مشاهده می‌کنیم که به راحتی و با خیالی آسوده در حال استفاده بی‌مورد از آب برای شست‌وشوی اتومبیل، آبیاری درختان، شست‌وشوی بی‌مورد فضاهای بیرونی منازل و آبیاری کوچه با آب شرب هستند. هرچند نمی‌توان بی‌توجهی در جلوگیری از فرسودگی شبکه‌های آبرسانی تهران و در نتیجه هدرروی بخش قابل توجهی از آب شرب از این راه را نادیده گرفت اما اینکه درصدی از مردم هنوز هم به مقوله‌هایی مانند صرفه‌جویی و مشارکت در مسائل عمومی اهمیت نمی‌دهند، جای بسی تأسف است. ولی اکنون بی‌آبی چهره جدیدی از خود را به اهالی تهران نشان داده و خشکسالی‌های چند سال گذشته جدی‌تر شده است. بر این اساس مخزن 960 میلیون مترمکعبی سد لار که در سال 1371 به میزان 430 میلیون مترمکعب آب داشته در حال حاضر به 30 میلیون مترمکعب رسیده که این میزان در سال گذشته 66 میلیون مترمکعب بوده است. از این میزان هم تنها 18 میلیون مترمکعب قابل استفاده خواهد بود که با روند موجود بزودی به پایان خواهد رسید. بی‌آبی در تهران باعث شده تا از حجم غیرمفید و مرده سد لار نیز برای آبرسانی به تهران استفاده شود در حالی که در شرایط مناسب آبی، اگر میزان ذخیره این سد به کمتر از 100 میلیون مترمکعب برسد دیگر قابلیت استفاده شرب نخواهد داشت.