روز گذشته رهبر معظم انقلاب سیاستهای کلی «علم و فناوری» را ابلاغ کردند. سیاستهایی که به صورت همهجانبه همه ابعاد علم و فناوری در کشور را دربر میگیرد و عمل به آنها میتواند موجب بالندگی علمی و دانشگاهی کشور شود. این موضوع با توجه به اینکه در آستانه بازگشایی مدارس و بویژه دانشگاه هم قرار داریم از اهمیت دوچندانی برخوردار است. با نگاهی کوتاه و گذرا به برخی بندها و موارد ابلاغی این سیاستها که با مشورت مجمع تشخیص مصلحت نظام تهیه و تدوین شده است، به نکات مهم و کلیدی فراوانی میرسیم که برای مثال میتوان به توجه ویژه به مقوله تولید علم و توسعه نوآوری و نظریهپردازی و ارتقای جایگاه جهانی کشور در علم و فناوری و تبدیل ایران به قطب علمی و فناوری جهان اسلام اشاره کرد یا اینکه موضوع مدیریت دانش و پژوهش و انسجامبخشی در سیاستگذاری، برنامهریزی و نظارت راهبردی در حوزه علم و فناوری و ارتقای مستمر شاخصها و روزآمدسازی نقشه جامع علمی کشور با توجه به تحولات علمی و فنی در منطقه و جهان نیز از جمله نکاتی است که در بطن این سیاستها به آنها اشاره شده است.اما در میان بندهای متعدد سیاستهای ابلاغی«علم و فناوری» نکته طلایی و برجستهای وجود دارد که پیش از این نیز بارها از سوی مقام معظم رهبری مورد تاکید قرار گرفته و اهمیت آن به مدیران آموزش عالی کشور گوشزد شده بود. این نکته طلایی که روز گذشته باز هم در بین بندهای گوناگون سیاستهای ابلاغی خودنمایی میکرد تاکید بر علوم انسانی و مباحث پیرامون آن بود: «موضوع تحول و ارتقای علوم انسانی بویژه تعمیق شناخت معارف دینی و مبانی انقلاب اسلامی با تقویت جایگاه و منزلت این علوم، جذب افراد مستعد و باانگیزه، اصلاح و بازنگری در متون، برنامهها و روشهای آموزشی و ارتقای کمی و کیفی مراکز و فعالیتهای پژوهشی» بخش مهمی از این سیاستهای علم و فناوری است. ابلاغ سیاست های علم و فناوری از سوی رهبری و تاکید چندباره ایشان به این موضوع نشاندهنده حساسیت این علوم و ضرورت بومیسازی آن است، چرا که پیش از این نیز مقام معظم رهبری ضرورت پاکسازی علوم انسانی را از لوث علوم غربی یادآور شده بودند. ایشان که مبنای علوم انسانی غربی را مبنایی مادی، غیرالهی و غیرتوحیدی میدانند خواستار تحول بنیادین در علوم انسانی شدهاند. شاید تعریف علوم انسانی بتواند اهمیت آن و نگرانی درباره رخنه فرهنگ غربی در
تار و پود آن را تبیین کند. در تعریف علوم انسانی باید گفت، به دستهای از علوم اطلاق میشود که درباره جامعه، فرهنگ، زبان، روان و اندیشه انسان توجه دارد. بر این اساس بسیاری از علوم مانند ادبیات و فلسفه نمونههایی از رشتههای علوم انسانیاند که در شکلگیری بینش و پایههای علمی جامعه بسیار موثر و کارآمد هستند از این رو دغدغه رهبری بر بومیسازی این علوم و قرار گرفتن مبنای آن براساس اسلام به طور کامل قابل درک است. اما بهراستی در این زمان که سیاستهای علم و فناوری از جانب رهبر انقلاب ابلاغ شده است و به صورت مکرر موضوع علوم انسانی برای چندمین بار از سوی ایشان مورد تاکید قرار گرفته است، وظیفه اساتید حوزه و دانشگاه و اقشار گوناگون علمی و دانشگاهی کشور چیست؟ بیشک این قشر از جامعه با توجه به این ضرورت باید با انجام کارهای تحقیقاتی و با همیاری بیشتر با نگاهی دغدغهمند زمینههای بومیسازی علوم انسانی را فراهم آورند و بار این کار علمی را به دوش بکشند. در این باره وزارت علوم هم به عنوان متولی اصلی آموزش عالی در کشور نقش پررنگ و غیرقابل انکاری را بر عهده دارد. ضروری است این وزارتخانه با فراهم آوردن زمینه تعامل بیشتر میان صاحبنظران و کارشناسان علمی گامی را برای رفع نگرانی رهبر انقلاب در زمینه علوم انسانی بردارد. البته متاسفانه این روزها مشاهده میشود که در برخی موارد برخی وزارتخانهها بویژه وزارت علوم آنطور که باید در این زمینه پویایی و شادابی لازم را ندارند و تنها به برنامههای زودبازده اکتفا میکنند. شایسته است با توجه به اینکه رهبر انقلاب بر این مساله تاکید داشته و دارند، وزارت علوم در راس سازمانها و دستگاههای علمی و دانشگاهی بیش ازگذشته گامهای موثری را به سمت بومیسازی بردارد و با روشها و شیوههای گوناگون نهتنها اساتید بلکه دانشجویان را هم بیش از گذشته به این مقوله ترغیب و تشویق کند.