بهزاد مهرکش: وقتی دور زدن مردم به عنوان یک افتخار محسوب شود نباید از دور خوردن توسط روباه پیر تعجب کرد. به گزارش «وطن امروز»، دیوید کامرون، نخستوزیر بریتانیا تنها ساعتی پس از دیدار با روحانی در پیش از ظهر چهارشنبه دوم مهرماه 1393، در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل ایران را حامی تروریسم خواند و گفت: من پیشتر با پرزیدنت روحانی دیدار کردم... ما اختلافات جدی داریم. حمایت ایران از سازمانهای تروریستی، برنامه اتمی این کشور و نحوه رفتار با مردم خودش، جملگی باید تغییر کند. کامرون از همان دیداری گفت که حمید ابوطالبی، معاون سیاسی دفتر رئیسجمهور صراحتا آن را حاصل تدبیر دولت در دور زدن مردم و رسانهها آن هم با القای احتمال دیدار روحانی و اوباما دانست. ابوطالبی که هنوز در انتظار صدور ویزا از سوی آمریکا برای حضور در مجمع عمومی سازمان ملل به عنوان نماینده دائم ایران بسر میبرد، با اشاره به دیدار کامرون و روحانی، در توئیتر خود نوشت: «وقتی عدهای نگران دیدار با اوباما باشند، دیدار با کامرون دیگر محل نزاع آنان نخواهدبود؛ زیرا زمانی که گروهی تصور میکنند قصد داری گامی بلند برداری و دل نگران آن میشوند؛ فرصت داری در این مسیر، گامهای مدنظر را راحتتر تنظیم کنی». اما این گام فارغالبال جنجالساز شد. کامرون حتی صبر نکرد یخ دیدار دوجانبه شکسته شود. همان دیداری که کامرون برخلاف عرف دیپلماتیک به استقبال روحانی که برای دیدار با وی به دفترش در نیویورک رفته بود، نیامد. همان دیداری که نخستوزیر بریتانیا باز هم برخلاف عرف دیپلماتیک و در حرکتی توهینآمیز حتی آداب نشستن در مقابل رئیسجمهور کشورمان را نیز رعایت نکرد و کفپایش را به سوی نمایندگان دولت ایران نشانه گرفت و دیداری که برخی رسانههای حامی دولت آن را دیداری نیابتی و به نمایندگی از باراک اوباما، رئیسجمهور آمریکا با رئیسجمهور ایران خواندند. آنها شاید راست گفته باشند و کامرون دقیقا به نیابت از اوباما به وظیفه خود عمل کرد. نخستوزیر انگلیس بعد از دیدار با روحانی همان کاری را کرد که اوباما پس از تماس تلفنی با روحانی انجام داد. باراک اوباما سال گذشته و پس از اولین تماس تلفنی با روحانی و در حالی که رئیسجمهور ایران هنوز در هواپیما بود با عجله در نشستی خبری اعلام کرد تقاضای این تماس تلفنی از سوی ایران مطرح شده بود. روحانی پس از ورود به ایران این ادعا را رد کرد اما پیش از آن تمام رسانههای دنیا سخنان اوباما را به طور گسترده پوشش داده بودند. اوباما حتی در یک تماس تلفنی هم با ایران صادق نبود. اکنون و با گذشت یکسال از این تجربه تلخ تاریخی که ماحصل آن افزایش تحریمها و تهدیدها و ممنوعالورودی نماینده ایران به سازمان ملل بود، دیوید کامرون به نیابت از باراک اوباما رفتار توهینآمیزتری را نسبت به ایران تکرار کرد. نخستوزیر انگلستان درباره همکاری با ایران علیه داعش نیز در اظهارنظر توهینآمیز دیگری خواسته بود ایران بخشی از راهحل معضل داعش باشد، نه قسمتی از خود مشکل آن. کامرون گفت: باید با شرکای خود در منطقه و به طور بالقوه ایران که حاضر به فعالیت در زمینه حل معضل داعش هستند، همکاری کنیم؛ رهبران ایران میتوانند در دفع تهدید داعش کمک کنند اما نخستوزیر انگلیس بعد از دیدارش با روحانی و پیش از آغاز توهینهایش به ایران در مجمع عمومی سازمان ملل نیز به تاریخساز بودن دیدارش اشاره کرده بود. روزنامه «گاردین» در اینباره نوشت: نخستوزیر انگلیس پس از دیدار با روحانی به دستیار خود گفته است: «پارهای از تاریخ ساخته شد». کامرون واقعا تاریخساز شد و تجربه تلخ تاریخی دیگری را در دولت روحانی برای ایرانیان رقم زد. وقتی پروپاگاندای رسانهای برای دیدار روحانی و اوباما توسط دولتیها و رسانههای حامی آن شکل گرفت، مشخص بود که اتفاق تازهای در حال وقوع است. به گزارش «وطن امروز»، در شرایطی که در یک سیر کاملا هماهنگشده تیم رسانهای دولت، سخنگوی دولت و شخص روحانی از غیرممکن نبودن دیدار روسایجمهور ایران و آمریکا سخن میگفتند، خبر تازهای در رسانهها منتشر شد، خبری که بر اساس یک اقدام هماهنگ چون در سطح پایینتری از دیدار روحانی و اوباما قرار داشت با واکنشهای کمتری نسبت به دیدار رئیسجمهور ایران و رئیسجمهور ایالات متحده روبهرو شد. «روحانی و کامرون قرار است برای اولین بار در تاریخ انقلاب در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل دیدار کنند.» این خبری بود که رسانههای اصلاحطلب و حامی دولت با ذوقزدگی فراوان به استقبال آن رفته و با عنوان دیدار تاریخساز از آن یاد کرده و آن را نقطه عطفی در تاریخ دیپلماتیک روابط ایران و انگلستان دانستند اما این دیدار برگ دیگری را در روابط خصمانه انگلیس علیه ایران رقم زد. اظهارات کامرون در سازمان ملل بار دیگر سیاستهای استکباری این کشور در قبال جمهوری اسلامی را ایران اثبات کرد. این اظهارات نشان داد سیاستهای جمهوری اسلامی ایران در قبال انگلیس از ابتدای انقلاب تاکنون درست، مدبرانه و عاقلانه بوده است.
نکته قابل تامل دیگری که در جریان اظهارات توهینآمیز کامرون علیه ملت و دولت ایران وجود دارد سکوت حسن روحانی، رئیسجمهور کشورمان نسبت به اظهارات مداخلهجویانه وی در سخنرانی در صحن سازمان ملل است.
فتنه در آرزوی روباه پیر
اما نگاهی به رفتار رسانههای اصلاحطلب و حامی دولت در واکنش به دیدار روحانی و کامرون به خوبی از خیال خام اعتماد به انگلستان و آرزوی تاثیر این دیدار در به ثمر رسیدن مذاکرات هستهای خبر میدهد. اصلاحطلبان این دیدار را فصل آغاز روابط ایران و انگلستان عنوان و تاکید کردند این دیدار میتواند پایان 35 سال رابطه سرد باشد. روزنامه ایران به عنوان رسانه رسمی دولت با تیتر « پایان 35 سال رابطه سرد » به استقبال دیدار روحانی و کامرون رفت. این روزنامه در گزارش خود در اینباره نوشت: اما خبرسازترین دیدارهای رئیسجمهور، دیدار روحانی با دیوید کامرون نخستوزیر انگلستان بود که در صدر اخبار قرار گرفت، زیرا این نخستین دیدار مقامهای دو کشور در این سطح، پس از انقلاب اسلامی است... به هر روی این دیدارهای پرحجم و نیز سطح و اندازه آنها در این سفر، نشاندهنده رویکرد تازه جهان به ایران و تثبیت پیامدهای مثبت دیپلماسی فعال دولت یازدهم است. این درحالی است که تا پیش از روی کار آمدن دولت تدبیر و امید، برخی کشورها در جهت انزوای سیاسی ایران در جهان حرکت کرده بودند، امری که تکانههای انتخابات خرداد 92 خلاف آن را عملی کرد. روزنامه شرق نیز که با عکس بزرگی به استقبال دیدار روحانی و کامرون رفته بود، تیتر خود را به نقل قولی از کامرون درباره دیدار با روحانی اختصاص داد و نوشت: «پارهای از تاریخ ساخته شد». در بخشی از گزارش این روزنامه آمده است: دیدار رئیسجمهوری ایران و نخستوزیر انگلیس که یکساعت به طول انجامید، درست زمانی بود که «باراک اوباما»، رئیسجمهوری آمریکا در صحن مجمع عمومی مشغول نطق سالانهاش بود. هرچند، تا لحظه تنظیم این خبر، جزئیات و محتوای مذاکره دو رئیس دولت منتشر نشد، اما پس از این دیدار، خبرنگار روزنامه «سان» در نقل قولی که روزنامه «گاردین» نیز آن را منتشر کرده، گزارش داد نخستوزیر انگلیس به دستیار خود گفته است: «پارهای از تاریخ ساخته شد». اما روزنامه آرمان که از آن به عنوان روزنامه خاندان رفسنجانی یاد میشود، بیخبر از آنکه نخستوزیر انگلیس قرار است برای اولین بار در تاریخ ایران از صحن سازمان ملل به ایران توهین کند، با تیتر«دیدار تاریخی در پرونده ایران و انگلیس» به استقبال دیدار رئیسجمهور ایران و نخستوزیر بریتانیا رفت. در بخشی از گزارش این روزنامه آمده است: «پس از 36 سال عدم دیدار میان عالیترین مقامات اجرایی ایران و بریتانیا، ظهر چهارشنبه 24 سپتامبر به وقت محلی دکتر حسن روحانی با حضور در دفتر بریتانیا در مقر سازمان ملل متحد به دیدار دیوید کامرون رفت. از آنجا که نخستوزیر انگلیس پس از دیدار با روحانی برنامه گفتوگو و دیدار با رئیسجمهوری آمریکا را دارد، این دیدار تاریخی حائز اهمیت مضاعف بوده و میتواند در نزدیکی دیدگاههای قطبهای حاضر در پرونده هستهای نقش جدی ایفا کند. هر چه هست طلسم 36 ساله شکسته شد و از آنجا که بریتانیا نقش محوری در اردوگاه 1+5 دارد و همواره روابط راهبردی با طرف آمریکایی به عنوان مهمترین قطب پرونده هستهای داشته، میتواند به عنوان رابط نقشی محوری در نزدیکی دیدگاههای طرفین بازی کند. حال این دیدار تاریخی بیگمان بخشی از این معادله پیچیده را تکمیل میکند و باید دید طی چند روز آینده دیوید کامرون و کشور متبوعش چه مواضع تازه و شاید متفاوتی را در پرونده هستهای به منصه ظهور خواهند رساند». روزنامه آفتاب یزد دیگر روزنامه اصلاحطلب حامی دولت هم با تیتر «تحول تاریخی در دیپلماسی» دیدار روحانی و کامرون را به صورت ویژه در صفحه نخست خود منعکس کرد. این روزنامه نیز که مانند سایر روزنامههای زنجیرهای اصلاحطلب با عکس بزرگ در صفحه اول خود از این دیدار استقبال کرد، در بخشی از گزارش خود در اینباره آورده است: «دیدار تاریخی برای نخستین بار در 36 سال گذشته؛ مسؤولان دولتهای ایران و انگلیس روز چهارشنبه در نیویورک، مقر سازمان ملل متحد دیدار کردند. دیدار رئیسجمهور اسلامی ایران با نخستوزیر انگلیس بعد از 1979 و پیروزی انقلاب اسلامی ایران اولین بار است که در این سطح انجام میشود. نخستین دیدار میان عالیرتبهترین مقامات اجرایی ایران و بریتانیا پس از انقلاب اسلامی ایران در حالی رقم خورد که ناظران سیاسی این رویداد را آغاز تحولی مهم در روابط دیپلماتیک ایران و بریتانیا میدانند... به نظر میرسد یکی از نتایج این دیدار کاهش تیرگی روابط تهران و لندن باشد. احتمالا به دنبال این دیدار سطح روابط 2 کشور که در سالهای اخیر کاهش یافته بود، وارد مرحلهای تازه شود. این روزنامه همچنین به نقل از ایسکانیوز نوشت: برخی تحلیلگران و کارشناسان در غرب بر این اعتقادند که دیدار کامرون و روحانی یک دیدار نیابتی است که طی آن نخستوزیر انگلیس به نیابت از آمریکا با روحانی گفتوگو میکند». روزنامه اعتماد هم تیتر نخست خود را با عنوان «روحانی - کامرون دیدار پس از 36 سال » با عکسی بزرگ به این دیدار اختصاص داد. در بخشی از گزارش این روزنامه در اینباره آمده است: «دیداری بعد از 36 سال. حسن روحانی و دیوید کامرون که تا چندی پیش کسی تصور دیدار آنها با همدیگر را نمیکرد حالا در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل دستهای یکدیگر را فشردند. دیداری که «بمب خبری» روز گذشته نیویورک روایت شد تا شاید تحولات گستردهای هم در روند پرونده هستهای داشته باشد. دیوید کامرون، نخستوزیر انگلیس روز چهارشنبه در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل با حسن روحانی، رئیس جمهور کشورمان دیدار کرد؛ دیداری که شاید کامرون از همان روزهای روی کار آمدن حسن روحانی دل به آن بسته بود و در پایان این دیدار به دستیار خود اعلام کرد با این ملاقات قسمت کوچکی از تاریخ ساخته شد. بالاترین مقامات اجرایی کشورهایی که 3 سال پیش سفارتخانههایشان به مرز تعطیلی رسیده بود، مسیری رو به جلو را در پیش دارند و تاریخ را تغییر دادند. سفارتخانهها تعطیل شده بود، کارداری تعیین نشده بود، پرچمها پایین آمده بود و طرح مجلس برای کاهش سطح روابط هم همه چیز را سرد کرده بود. آمدن حسن روحانی اما شرایط را متفاوت کرد. با آمدنش نخست وزیر انگلستان برایش پیام تبریک فرستاد و برای از سرگیری روابط پیشقدم شد. کمی بعد وزرای خارجه 2 کشور دیدار کردند و کمی آن طرفتر تماس تلفنی نخست وزیر بریتانیا با رئیسجمهور کشورمان کار را تمام کرد. کاردار غیرمقیم تعیین شد و کمی بعد پرچمها افراشته شد. حالا اما فصل جدیدی از روابط رقم خورده است، روابطی که با همین فشردن 2 دست کلیدی شده است. نه تنها بازگشایی سفارتخانههای 2 کشور دور از انتظار نیست که بدون شک روابط هم گستردهتر خواهد شد. دولت حسن روحانی شاید تنها در یک مورد با دولت قبل از خود شباهت داشته باشد، دولت یازدهم هم همچون دولت دهم «نخستینها»ی زیادی را در پرونده خود دارد. نخستینها اما این بار از جنس تخلف یا سردی روابط نیست. «نخستین» دولت روحانی از جنس همین دیدارهایی است که تنها از یکی از آنها 36 سال گذشته بوده است. روابط ایران و بریتانیا در آستانه گرم شدن است. دو کشوری که روابط گرم آنها بسیاری از معادلهها را تغییر خواهد داد و در مسیری دیگر جلو خواهد برد». روزنامه ابتکار هم با تیتر «نیویورک، پلی در مسیر تهران-لندن» درباره دیدار روحانی و کامرون نوشت: 3 سال و چندماه پس از ماجرای تسخیر سفارت بریتانیا در ایران که روابط تهران- لندن را به پایینترین سطح خود رساند، حسن روحانی و دیوید کامرون چراغ اولین دیدار سران 2 کشور ایران و بریتانیا را در تاریخ جمهوری اسلامی روشن کردند.