بدون تردید حملات آتشین هفته گذشته رئیسجمهور آرژانتین به آمریکا و اسرائیل در صحن سازمان ملل که ساعاتی بعد در جلسه شورای امنیت در حضور اوباما نیز ادامه یافت، نقطه عطف مجمع امسال رهبران جهان در نیویورک بود. نکته مهم فاشگوییهای خانم «کریستینا فرناندس د کرشنر» علیه امپریالیسم و صهیونیسم که از عرف دیپلماتیک هم فراتر میرفت، این بود که او پیش از کیش دادن به سران غرب آنها را با القابی چون شیاطین و لاشخورها مات کرد. برای بررسی ابعاد مهم این اتفاق، گفتوگویی با «حمید شهرابی» مسؤول تحقیقات و برنامهریزی «خانه آمریکای لاتین» در ایران ترتیب دادیم؛ البته او نسبت به پوشش ناکافی و گاه اشتباه سخنان خانم کرشنر بویژه در مورد مساله بمبگذاری آمیا انتقاداتی به رسانههای کشورمان داشت. همچنین شهرابی ترجیح داد در مورد شایعه عصبانیت کریستینا فرناندس از اقدام آمریکاییها برای ترور او سکوت کند.
***
سخنرانی رئیسجمهور آرژانتین در مجمع عمومی سازمان ملل اگر چه توسط اکثر رسانههای بینالمللی مورد سانسور قرار گرفت، لکن در رسانههای مستقل و شبکههای اجتماعی به یک بمب خبری تبدیل شد؛ اهمیت این سخنرانی و علت این دو واکنش متضاد نسبت به آن را در چه میدانید؟
خب! خانم کرشنر در این سخنرانی مباحثی را مطرح میکند که خوشایند دولت آمریکا نیست. در واقع ایشان با استفاده از تریبون سازمان ملل دست به یک افشاگری مهم میزند. جالب است که حتی سایت رسمی سازمان ملل هم در انعکاس این سخنرانی بخشهای مهمی از آن را حذف کرده است. به هر حال، اهمیت موضوع و سانسور خبری در این زمینه ایجاب میکرد که دستگاه دیپلماسی و رسانههای خبری ایران برخورد فعالانهتری نسبت به این رویداد داشته باشند و حداقل انتظار این بود که متن و فیلم کامل سخنرانی خانم فرناندس به اسپانیایی در مجمع سالانه(که هم اکنون روی شبکههای اجتماعی موجود است) از طریق صدا و سیمای جمهوری اسلامی و شبکههای برونمرزی آن به آگاهی افکار عمومی ایران و جهان میرسید. مسائل مطرح شده از سوی رئیسجمهور آرژانتین بسیار مهم هستند. من در لحظاتی احساس میکردم گویی یک مقام ایرانی دارد آن بالا صحبت میکند اما حیف که در عمل چنین اتفاقی نیفتاد. در این سخنرانی خانم رئیسجمهور با اشاره به حمایت آمریکا از اقدامات تروریستهای سازمانیافته همچون القاعده و داعش در افغانستان، عراق و سوریه، ادعای این حکومت در مبارزه علیه تروریسم و اصالت ائتلاف جدید «ضدتروریسم» که تحت رهبری آمریکا تشکیل شده است را زیر سوال برد. او از اقدامات دولت آمریکا برای ایجاد بیثباتی اقتصادی در آرژانتین به عنوان «تروریسم مالی- اقتصادی» نام میبرد، قتلعام اسرائیل در غزه را بشدت محکوم کرده و از حقوق ملت مظلوم فلسطین دفاع میکند و به عصبانیت اسرائیل و حامیان صهیونیست آن از همکاری ایران و آرژانتین برای روشن شدن حقایق مربوط به بمبگذاری و انفجار سال 1994 در آمیا، محل «انجمن مشترک آرژانتین- اسرائیل» در بوینسآیرس که سالهاست جمهوری اسلامی به دروغ به دست داشتن در آن متهم شده است، اشاره میکند. خلاصه! خانم کرشنر مواضع یکجانبهگرایانه ایالات متحده در تحمیل خواستهای خود به ملتهای استقلالطلب را به چالش میکشد و شهامت وی در این برخورد چالشی در انظار مردم آزادیخواه جهان روحیهبخش و جذاب است. به همین علت است که رسانههای جمعی متعلق به شرکتهای بزرگ چندملیتی اظهارات شجاعانه وی را سانسور کردهاند.
با توجه به اینکه حضور آرژانتین تاکنون در میان کشورهای خط مقدم مقابله با سیاستهای سلطهطلبانه آمریکا آنچنان محسوس نبوده است، چه علتی دارد رئیسجمهور این کشور امروز نسبت به این سیاستها اینچنین فاشگویی میکند؟
باید توجه داشت از سال 2003 به بعد که نستور کرشنر، همسر فقید رئیسجمهوری فعلی با رأی اکثریت مردم آرژانین به قدرت رسید، تغییراتی اساسی در این کشور به وجود آمده. این تغییرات که در کل در جهت بهبود شرایط زندگی و وضعیت آزادیهای سیاسی و مقابله با سیاستهای سلطهطلبانه آمریکا صورت گرفته، در مقیاسی وسیعتر شامل حال تعداد فزایندهای از کشورهای منطقه آمریکای لاتین از جمله ونزوئلا، بولیوی، نیکاراگوآ، اکوادور، برزیل، اروگوئه و پاراگوئه هم بوده است. امروز، حکومتهای مبتنی بر آرای ملتها در این کشورها جای دولتهای دستنشانده و دیکتاتوریهای وابسته به ایالات متحده را گرفتهاند و اتحادیههای قدرتمندی از کشورهای آمریکای لاتین همچون آلبا، مرکوسور، اوناسور و سلاک شکل گرفته که در جهت تأمین منافع مشترک کشورهای عضو که اکثریت قریب به اتفاق کشورهای این منطقه هستند، عمل میکنند. علاوه بر این، طی این مدت از وزنه سنگین ایالات متحده در تسلط بر اقتصاد کشورهای این منطقه کاسته شده و در عوض، سهم سرمایهگذاری و اجرای طرحهای مشترک توسط روسیه و چین در این کشورها افزایش یافته است. در مورد تغییرات آرژانتین کافی است به برخی حقایق و آمارها توجه کنیم. بخش اعظم 132 میلیارد دلار بدهیهای خارجی آرژانتین با سودهای متعلقه از محل درآمدهای ناشی از صادرات کالاهای صنعتی و کشاورزی پرداخت شده است. رشد منفی دو رقمی اقتصادی به رشد مثبت 8 درصدی افزایش یافته و اقتصاد آرژانتین بین سالهای 2003 تا 2011 بیش از 90درصد رشد داشته است. بیکاری کلی 25 درصدی که در سال 2001 در محلههای کارگری به 50درصدی هم رسید، به 5/7درصد کاهش یافته است. فقر نسبی50درصدی به 15درصد و فقر مفرط از 9/6درصد به 8/2درصد کاهش پیدا کرده و این نوع آمارها که حاکی از بهبود شرایط اقتصادی آرژانتین طی دهه گذشته میباشد، بسیار است. یک نمونه دیگر افزایش چند برابری سرمایهگذاری دولت در برنامههای رفاه اجتماعی است. مثلا، 5 میلیون نفر از بچهها و نوجوانان آرژانتینی که از طبقات محروم اجتماعی هستند، تحت پوشش یکی از برنامههای رفاهی دولت قرار گرفته و برای برخورداری از امکانات آموزشی از محل مالیاتهای اخذ شده از ثروتمندان، یارانه دریافت میکنند. واضح است که دولت ایالات متحده از اقداماتی که آرژانتین در جهت حفظ استقلال و رشد اقتصاد ملی خود میکند، خشنود نیست و به همین علت چوب لای چرخ حرکت آرژانتین در این مسیر میگذارد. با این حال، سخنرانی اخیر کریستینا کرشنر در سازمان ملل نشان داد دولت آرژانتین بنا ندارد حرکت خود را بر اثر فشارهای آمریکا متوقف یا سرعت آن را آهسته کند.
با این اوصاف آیا آرژانتین این ظرفیت را دارد که در رویارویی با آمریکا به ونزوئلایی دیگر تبدیل شود؟
بحث درباره وجوه مشترک و متمایز، شرایط موجود در این دو کشور و ویژگیهای هر یک از دو حکومت ونزوئلا و آرژانتین فرصت کافی میخواهد، ولی اجمالا میتوان گفت بهرغم تفاوتها، هر دو کشور در جبهه مقاومت ضدامپریالیستی قرار دارند و از این لحاظ رویکرد جمهوری اسلامی نسبت به آنها باید گسترش همکاریهای فیمابین در حوزههای سیاسی، اقتصادی و همچنین توسعه تعاملات فرهنگی باشد. البته، انقلاب بولیواری ونزوئلا از جایگاه ویژه در مقابله با سیاستهای سلطهگرایانه آمریکا برخوردار است و در کنار کوبا پرچم استقلالطلبی ملتهای آمریکای لاتین را برافراشته نگه داشته است. در زمینه حمایت از مبارزات سایر ملتها هم ونزوئلا نقش پیشتاز داشته است که موضع راسخ این کشور در حمایت از حق ایران برای برخورداری از انرژی صلحآمیز هستهای یک نمونه بارز آن است. با این حال، سخنرانی رئیسجمهور آرژانتین در سازمان ملل نشان داد لازم است سطح مناسبات ایران با این کشور ارتقا یابد. آرژانتین 40-30 سال پیش به سرزمین شکنجه مخالفین در جهان شهره بود و مأموران نظامی و امنیتی آن هزاران مخالف حکومت دیکتاتوری وقت را از خیابانها میربودند و «ناپدید» میکردند! بعدها معلوم شد تعدادی از این قربانیان را بعد از اینکه با مواد مخدر مسموم میکردند، با زنجیر به هم وصل کرده و از هواپیما به اقیانوس اطلس پرتاب میکردند! امروز، این شرایط نه تنها تغییر کرده بلکه آرژانتین در صف کشورهایی قرار گرفته که برای استقلال و آزادی خود سرسختانه در مقابل فشارها و تهاجمات آمریکا مقاومت میکند. متاسفانه امروز حتی نمیدانیم آرژانتین در ایران سفیر دارد یا خیر و شاهد روابط سرد دو کشور تحت تاثیر جوسازیهای صهیونیستها هستیم در حالی که ما باید همبستگی و اتحادمان را با چنین کشوری تقویت کنیم.