گروه بینالملل: رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری ترکیه با تقدیم پیشنویس استفاده از نیروی زمینی و هوایی در سوریه به پارلمان و پیوستن به ائتلاف جهانی مبارزه با تروریسم، خود را وارد یکی از خطرناکترین چالشهای تاریخ کشورش کرده است و اگر در محاسباتش اشتباه کند، راه گریزی نخواهد داشت. اردوغان روز سهشنبه با بیان اینکه کشورش نمیتواند از ائتلاف علیه داعش در سوریه و عراق جدا باشد، به احتیاط و دودلی خود در طول چند ماه گذشته برای پیوستن یا نپیوستن به ائتلاف مزبور پایان داد. براساس این گزارش، پارلمان ترکیه، روز پنجشنبه پس از چندین ساعت بحث و تبادل نظر به عملیات نظامی درخارج از خاک این کشور رای مثبت داد که با مخالفت گسترده احزاب و جریانهای مخالف روبهرو شد. این اقدام پارلمان ترکیه به مثابه چراغ سبز به ارتش این کشور برای اقدام نظامی در خاک سوریه و عراق و همچنین حضور نیروهای بیگانه در خاک ترکیه است تا در صورت لزوم برای شرکت در این عملیات آماده شوند. البته گفته میشود در این مصوبه به صراحت نامی از گروه تروریستی داعش برده نشده است؛ موضوعی که ظاهراً محل مناقشه بوده و منتقدان و مخالفان دولت ترکیه تعبیرها و تفسیرهای متعددی از آن کردهاند. عدهای آن را بازگذاشتن دست دولت ترکیه در عملیات علیه گروه پکک یا برخی گروههای تروریستی در خارج از این کشور تفسیر کردهاند. برخی کارشناسان نظامی این اقدام ترکیه را بهانهای برای ادامه جنگ علیه سوریه به هدف سرنگونی حکومت بشار اسد، رئیسجمهور این کشور، ارزیابی میکنند. رفیق آر یلماز، نماینده حزب مخالف جمهوریخواه خلق ترکیه در پارلمان این کشور روز جمعه به العالم گفت حزب ما به این طرح رای مثبت نداد زیرا به طور حتم بر این باوریم که هدف حزب عدالت و توسعه (حزب حاکم) در سوریه مبارزه با تروریسم نیست. وی افزود: از 3 سال پیش تاکنون حکومت ترکیه از گروههای تروریستی حمایت میکند تاجایی که زخمیهای تروریستها نیز در بیمارستانهای ترکیه مداوا میشوند. یلماز گفت همه این حقایق ثابت میکند حزب عدالت و توسعه با رای به این طرح، هدف دیگری غیر از مبارزه با تروریسم را در سر میپروراند. مخالفان حکومت ترکیه این تصمیم را نتیجه توافق میان آنکارا و واشنگتن در دیدار چندی پیش رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه، از آمریکا برمیشمرند. در همین ارتباط روزنامهنگاران و اصحاب مطبوعات ترکیه که در بازگشت اردوغان از نیویورک به آنکارا وی را همراهی میکردند، با انتشار گزارشهایی فاش کردند وی پس از دریافت یک تماس تلفنی بسیار مهم از باراک اوباما، با جو بایدن، معاون اوباما نشست غیرعلنی داشت و به نظر میرسد وی درباره سیاستهای کلی دخالت در سوریه و عراق با اوباما به توافق رسیده و سپس درباره جزئیات آن با بایدن به بحث و تبادل نظر پرداخت اما با توجه به جزئیاتی که از این دیدار به خبرنگاران درز کرد، میتوان برنامه ترکیه را در 3 مورد زیر خلاصه کرد؛ اول، ایجاد منطقه پرواز ممنوع در سوریه با همکاری نیروی هوایی ائتلاف، مشابه منطقه ممنوعه پرواز که در جنوب عراق و شمال آن ایجاد شد، به این ترتیب که بر اساس آن پرواز جنگدههای سوری در این منطقه و نزدیک شدن به آن ممنوع اعلام شود. دوم، دخالت نظامی زمینی و هوایی ترکیه برای بمباران مواضع داعش و سپس در اختیار گرفتن مناطق تحت سیطره آن در الرقه و دیرالزور واقع در شمال شرق و شرق سوریه و نیز ایجاد کمربند زمینی که از مرز ترکیه و سوریه آغاز شده و تا دورترین نقطه در شرق و غرب سوریه امتداد یابد. سوم، حل و فصل همیشگی درگیری و ناآرامی در سوریه بر اساس تشکیل دولت جدید بر ویرانههای دولت کنونی. در این راستا ترکیه بر بازنگری در ساختار مخالفان سوریه و تقویت آنان تاکید داشته و بر آموزش یگانهای نظامی جدید در ترکیه، عربستان و اردن تاکید دارد. همچنین اردوغان تاکید کرد تمام درخواستهای او مورد پذیرش دولت آمریکا قرار گرفته و با آن موافقت شده است، بنابراین میتوان از اظهارات او به این نتیجه رسید که مهمترین درخواست اردوغان سرنگونی نظام حاکم سوریه به عنوان پاداش دخالت زمینی و هوایی ترکیه در عراق و سوریه است که در چارچوب ائتلاف جهانی علیه داعش صورت میگیرد به این معنی که تردید و احتیاط ترکیه برای پیوستن به این ائتلاف دلیلی نداشت جز اینکه آنکارا با این کار در صدد بالا بردن قیمت بود تا از این راه بهترین معامله ممکن را از آن خود کند. این تردیدها زمانی پایان یافت و ترکیه به سودای معامله پرسود افتاد که تمام دیپلماتهایی که به دست داعش ربوده شده بودند، آزاد شدند زیرا ترکیه به ابوبکر البغدادی، سرکرده داعش و نیروهای او اینگونه القا کرد که به ائتلاف آمریکایی ملحق نخواهد شد.
واکنش سوریه
معاون وزیر خارجه سوریه در پی صدور مجوز پارلمان ترکیه برای حمله نظامی به سوریه و عراق به بهانه مبارزه با داعش اعلام کرد آنچه آنکارا انجام داده است اقدامی «خصمانه» است. فیصل مقداد گفت: بعید میدانم شورای امنیت سازمان ملل علیه ترکیه به دلیل این اقدام خصمانه علیه سوریه، تدابیری اتخاذ کند.
اوجالان تهدید کرد
عبدالله اوجالان، رهبر گروهک جداییطلب پکک که در مناطق کردنشین ترکیه فعالیت میکند و مدتهاست در زندان به سر میبرد، دولت ترکیه را تهدید کرد در صورت ادامه کشتار کردها توسط گروهک تروریستی داعش، مذاکرات با این دولت را متوقف میکند. اوجالان در بیانیهای نوشت: «اگر این کشتارها بتواند به هدف خود برسد، فرآیند [مذاکرات] متوقف خواهد شد». رهبر گروهک تروریستی پکک از تمام کسانی که در ترکیه خواهان مذاکره و دموکراسی هستند خواست برای پایان کشتارها در منطقه کردنشین «کوبانی» وارد عمل شوند. کوبانی در شمال سوریه قرار دارد. روز پنجشنبه در شبکههای اجتماعی خبرهای نگرانکنندهای از وضعیت کوبانی منتشر شده است. بنا بر این خبرها، نیروهای کرد در جبهه غربی کوبانی از مواضع خود عقبنشینی کرده و بهرغم آنچه حملات ائتلاف بینالمللی به داعش خوانده میشود، این گروهک تروریستی به سرعت در مناطق کردنشین سوریه در حال پیشروی است.
روش جدید ترکیه در حمایت از تروریستها
برخی منابع رسمی ترک در گفتوگو با روزنامه الشرق الاوسط تاکید کردند در صورتی که ایجاد «منطقه حائل» در مناطق مرزی سوریه نهایی شود، مقامات آنکارا قصد دارند پادگانهایی برای آموزش عناصر مخالف نظام سوریه و گروه داعش در داخل خاک خود یا سوریه افتتاح کنند. ترکیه از مدتها قبل خواستار ایجاد مناطق حائل در مرز سوریه و مناطق پرواز ممنوع بر فراز این کشور شده بود. به گفته این منابع، مقامات ترکیه طرحهایی برای «منطقه امن» (حائل) در سوریه آماده کردهاند، اما این طرحها مناطق تحت سلطه گروه داعش یا گروههای کرد سوری را شامل نمیشود. منابع رسمی ترک افزودند: «منطقه امن» ممکن است در مناطق تحت سلطه گروههای مسلح موسوم به «ارتش آزاد» یا «جبهه اسلامی» باشد. منابع آگاه به روزنامه الصباح گفتند: عناصر داعش قبل از ورود به شهر موصل در شمال عراق، در شهر غازی عنتاب در ترکیه آموزشهایی دیده بودند.
این منابع افزودند: بودجه این پروژه را چندین طرف که بارزترین آنها عربستان، اسرائیل و قطر بود، تامین کرد و ابراهیم السامرائی ملقب به ابوبکر البغدادی تروریست و شاکر وهیب تروریست و همراهانش در این پادگانها دستکم 2سال آموزش دیدند و همچنین آنها با یک فروند هواپیمای خطوط هوایی اسرائیل (العال) به فلسطین اشغالی نیز سفر کردند. برخی منابع خبری پیش از این همچنین فاش کردند: ترکیه نفتی را که گروه داعش از چاههای نفت عراق و سوریه سرقت میکند، برای این گروه در بازار بینالمللی به فروش میرساند.