حامد نجفی‌مهر: با پایان یافتن تابستان و فصل گرما طبق روال سال‌های گذشته باز هم مقوله حجاب و عفاف به حاشیه می‌رود و کمتر در جامعه به آن پرداخته می‌شود، این در حالی است که بسیاری از دست‌اندرکاران مقوله حجاب و عفاف در جامعه این روزها از یک موضوع مهم غافل شده‌اند، این موضوع مهم همان حیاط خلوت‌های بدحجابی در برخی اماکن، سازمان‌ها و شرکت‌های خصوصی است که این روزها بیش از گذشته این حیاط خلوت در جامعه خودنمایی می‌کند! همیشه در جامعه هستند افرادی که خود را تافته جدا بافته می‌دانند و در رویارویی با قانون به نحوی رفتار می‌کنند که جزو استثناها طبقه‌بندی شوند اما زمانی که این قانون‌گریزی درباره یک هنجار تعریف شده اجتماعی مانند حجاب اتفاق افتد ابعاد گسترده‌تری پیدا می‌کند که به سادگی نمی‌توان از کنار آن گذشت. این موضوعی است که این روزها در برخی ادارات، شرکت‌ها یا اماکن خاص در حال جریان است و برخی افراد با نادیده گرفتن قانون حجاب برای خود حیاط خلوتی را درنظر گرفته‌اند تا با هرنوع پوشش و حجابی در آن ظاهر شوند. به طور حتم برای شما هم پیش آمده است که هنگام مراجعه به برخی شرکت‌ها یا بیمارستان‌های خصوصی و آژانس‌های هواپیمایی با نگاهی به طرز پوشش و حجاب کارمندان از خود پرسیده باشید مگر اینجا ایران نیست؟!
توقف قانون پشت دروازه ساحل
تا پیش از این برخی خانم‌ها با این استدلال که خودرو حریم خصوصی است چندان مقید به حفظ حجاب خود زمانی که سوار بر خودروی‌شان هستند نبودند یا اینکه برخی سواحل را استثنا در نظر گرفته و وضعیتی را به وجود آورده‌اند که انگار قانون پشت دروازه‌های شهرهای ساحلی متوقف شده است اما به نظر می‌رسد این استثنا قائل شدن‌ها ابعاد گسترده‌تری پیدا کرده و از خودرو و سواحل به برخی شرکت‌ها، بیمارستان‌های خصوصی، آژانس‌های هواپیمایی و نمایشگاه‌هایی که گاه و بی‌گاه در شهر دایر می‌شود، کشیده شده است. جالب این جاست که در این اماکن تابلوهایی درباره حفظ حجاب و رعایت شئونات اسلامی هم نصب شده اما مراجعه‌کنندگان به محض ورود متوجه تفاوت آشکار نوع پوشش کارمندان آن با سایر شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی می‌شوند. این طرز پوشش مختص خانم‌ها نبوده و کارمندان مرد نیز ظاهر متفاوتی دارند. خانم‌ها هم همگی با وضعیت حجاب نه چندان مناسب و البته با انواع و اقسام آرایش در محل کار خود حاضر می‌شوند طوری که انگار آرایشگاهی برای کارمندان درنظر گرفته شده است که باید همگی قبل از شروع به کار سری به آنجا بزنند!
انگشت اتهام به سمت مدیریت
در مواجهه با چنین شرایطی مدیریت در نوک پیکان توجه قرار می‌گیرد و این فرضیه مطرح می‌شود که مقوله حجاب و عفاف از دید مدیران این سازمان‌ها و شرکت‌ها مغفول مانده و کارمندان در سایه بی‌توجهی مدیریت خود را مجاز به هنجارشکنی دانسته‌اند اما با مشاهده مدل و رنگ یونیفرم انتخاب شده و همچنین نحوه گزینش پرسنل فرضیه مطرح شده به طور کلی رد و این احتمال قوت می‌گیرد که به صورت آگاهانه و هدفمند برای پوشش و حجاب کارمندان برنامه‌ریزی شده باشد.
این درحالی است که حجاب در جامعه ما به عنوان یک واجب شرعی مطرح است و از طرفی در قانون هم نسبت به استفاده از حجاب برای همه اقشار و اقلیت‌ها تاکید شده است اما برخی مراکز و شرکت‌ها به این بهانه که فعالیت‌های بین‌المللی انجام می‌دهند با میهمانان خارجی سروکار دارند، ارتقای پرستیژ شرکت خود را در زیرپاگذاشتن قانون دانسته و شرکت، بیمارستان یا سازمان خود را جزیره‌ای مجزا از جامعه متصور می دانند و آن را حیاط‌خلوتی می‌دانند که از تیررس قانون به دور است. علاوه بر تفاوت حجاب در بین ادارات گوناگون نوع رفتار کارمندان زن با یکدیگر و بویژه با کارمندان مرد هم متفاوت است، این موضوعی است که به دنبال باور غلط حیاط خلوت بودن چنین اماکنی در ذهن کارمندان و پرسنل شکل گرفته و از آسیب‌های کم توجهی به مقوله حجاب است. زنان و مردان در این ادارات به خود اجازه می‌دهند در تعامل با هم چارچوب‌های اداری مرسوم را رعایت نکنند و در برخورد با یکدیگر حالتی نه چندان رسمی داشته باشند. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد سالم‌سازی روابط اداری کارمندان زن و مرد و همچنین اصلاح نوع حجاب برخی زنان شاغل باید مورد توجه بیشتری قرارگیرد و چنین نباشد که برخی شرکت‌ها یدک کشیدن پسوند خصوصی را مساوی با رفتار آزادانه بدانند و آن را همانند سپر مقابل نهادهای نظارتی قرار دهند.
سنگرگیری پشت واژه خصوصی
اما به دنبال این موضوع نهادهای نظارتی هم باید سازوکارهای تازه‌ای را برای کنترل شرکت‌های خصوصی درنظر بگیرند و ضوابطی را تدوین کنند که حجاب و عفاف کارمندان خصوصی و دولتی را دربرگیرد و مانع یکه‌تازی‌های برخی از این دست شرکت‌هایی شود که پشت سنگر واژه خصوصی پناه گرفته‌اند و عملکرد گذشته خود درباره مقوله حجاب و عفاف را بهبود بخشند. چرا که به باور کارشناسان طی چند ساله گذشته در مقوله حجاب و عفاف آنطور که باید موفق عمل نکرده‌ایم. برخی مشکل را در نبود قانون کافی و وجود خلأهای قانونی می‌دانند اما با توجه به مصوبات شورایعالی انقلاب فرهنگی و تعیین تکلیف همه نهادها و ارگان‌ها درباره حجاب و عفاف به نظر می‌رسد گره اصلی کار در اجرا و نظارت بر این مقوله باشد.
چرا مروجین حجاب تشویق نمی‌شوند؟
اگر دولت با جدیت اجرای این مصوبات را پیگیر باشد نه تنها در ادارات و شرکت‌ها بلکه در تمام جامعه وضعیت حجاب ساماندهی خواهد شد. این درحالی است که توجه بیشتر و نظارت بر شرکت‌ها و سازمان‌هایی که راه خود را در مقوله حجاب و عفاف از جامعه جدا کرده‌اند باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد و با انجام برنامه‌های فرهنگی و ترویجی مسیری را انتخاب کرد که به باور حجاب در جامعه ختم شود و با فرهنگ‌سازی حالتی را در کارمندان ایجاد کرد که مطالبه‌گر حجاب شوند. می‌توان با تشویق مروجین حجاب و عفاف در ادارات یا مدیران فعال در زمینه بسط و گسترش فرهنگ حجاب یا حتی برپایی جشنواره کارمند نمونه در حوزه حجاب استارت فعالیت‌های فرهنگی را زد یا با ارائه نوع پوشش و یونیفرم یکدست در همه ادارات و شرکت‌های دولتی و خصوصی از نظر عملیاتی هم وارد گود شد و راه سوءاستفاده اندک شرکت‌های متخلف را مسدود کرد.