حسین کرمانی: شاید بتوان هجوم مگس‌های سفید را به‌عنوان یکی از مشکلات زیست‌محیطی پایتخت به لیست معضلات این شهر میلیونی اضافه کرد. مگس‌های سفیدی که از اواخر تابستان به صورت ناخوانده میهمان این شهر شده‌اند، این روزها در حال جولان در آسمان شهر هستند و انگار قصد ترک این دیار را هم ندارند. در حال حاضر مگس‌های سفید پایتخت به خوش‌نشین‌هایی تبدیل شده‌اند که آزادانه از این بوستان به آن فضای سبز و از این محله به آن محله در حال پرواز هستند و با وجود فرضیه‌های مطرح شده درباره از بین رفتن آنها با شروع فصل پاییز و بارندگی‌ها همچنان در مسیر تردد شهروندان و در پارک‌ها و بوستان‌های شهر و حتی داخل اتوبوس و تاکسی موجب آزار و اذیت شهروندان می‌شوند. این در حالی است که ماندگاری این میهمانان ناخوانده و افزایش مزاحمت آنها در سطح شهر باعث شد تعدادی از شهروندان طی روزهای گذشته ضمن تماس تلفنی با گروه اجتماعی «وطن امروز» خواستار پیگیری این موضوع و روشن شدن وضعیت چگونگی رسیدگی به این آسیب تازه زیست‌محیطی شوند، بر همین اساس گروه اجتماعی «وطن امروز» نیز با تهیه این گزارش همه زوایای هجوم این آفت و تعلل در رسیدگی به این ماجرا را مورد واکاوی قرار داده است.
مگس سفید یا سفید بالک
آنچه آسمان پایتخت را به جولانگاه خود تبدیل کرده از نظر علمی مگس سفید یا سفید بالک نام دارد که از آفات مهم محصولات کشاورزی در مناطق
نیمه گرمسیری است. در ظاهر این حشرات شباهت زیادی به یک پروانه کوچک دارند، اما در مقیاس کوچک‌تر. حشرات کامل این خانواده فعال بوده و می‌توانند آزادانه به اطراف پرواز کنند و بیشتر در زیر برگ گیاهان و در حال تغذیه از شیره گیاهان مشاهده می‌شوند. این همان حشراتی هستند که از شهریور ماه در تهران هم دیده شده‌اند. به طور حتم شما هم هنگام عبور از معابر شهری یا پارک‌ها و بوستان‌ها با این حشره روبه‌رو شده‌اید. البته جمعیت این مگس‌های سفید در برخی مناطق پایتخت مانند بلوار کشاورز با مناطق دیگر شهر قابل مقایسه نیست و به نظر می‌رسد پوشش گیاهی این منطقه مأمن خوبی را برای این آفت به‌وجود آورده است.
بازشدن پای مگس سفید به تهران
اما درباره چگونگی باز شدن پای این آفت به تهران نظریه‌های گوناگونی وجود دارد. برخی خشکسالی و برخی دیگر استفاده از آفتکش‌ها در مزارع زراعی اطراف پایتخت را دلیل اصلی انتخاب تهران به عنوان مقصد سفر مگس‌های سفید عنوان کرده‌اند. رحمت‌الله حافظی، رئیس کمیسیون سلامت شورای شهر تغییر درجه حرارت محیط و استفاده
غیر استاندارد و غیرعلمی از آفتکش‌ها در مزارع را دلیل هجمه این آفت عنوان کرده است. بر این اساس استفاده از آفتکش‌ها باعث شده دشمنان طبیعی این مگس‌ها مانند برخی از زنبورها از بین رفته و مجال تکثیر مگس‌های سفید فراهم شود. در آن سوی ماجرا علیرضا ناری، مسؤول بخش حشرات دفتر موزه تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور کمبود بارش را از جمله مهم‌ترین عامل ایجاد شرایط مساعد برای گسترش مگس سفید عنوان کرده است. در شرایطی که جمعیت مگس‌های سفید مقابل چشمان شهروندان در حال رژه اند و برخی والدین از ورود آنها به دهان و بینی فرزندشان نگران هستند، مدیران و دست‌اندرکاران چنین مطرح کرده‌اند که این مگس برای گیاهان و درختان آفت محسوب شده و آسیب‌رسان است اما برای انسان هیچ خطری ندارد.
وعده حذف 15روزه مگس سفید
اما با وجود ابراز نگرانی بسیاری از شهروندان درباره هجوم مگس‌های سفید به نظر می‌رسد آن‌طور که باید این موضوع مورد توجه مدیران مربوط قرار نگرفته و تاکنون پاسخ قانع‌کننده‌ای درباره این مشکل و راهکارهای دفع این آفت مطرح نشده است. این در حالی است که در اواخر تابستان و زمانی که لشکر مگس‌های سفید به پایتخت هجوم آورد، سازمان محیط زیست اعلام کرد این میهمان‌های ناخوانده تا 15روز دیگر تهران را ترک خواهند کرد. اسماعیل کهرم، مشاور رئیس سازمان محیط‌زیست در این باره گفته است: قول می‌‌دهم ظرف ۱۵ تا ۲۰ روز آینده به دلیل سرمای هوا به طور کامل مگس‌های سفید از بین بروند. وی با بیان اینکه اگر شته بود با رهاسازی کفشدوزک می‌توانستیم آنها را از بین ببریم، افزود: مگس‌های سفید مانند پشه ریز برای انسان هیچ ضرری ندارد و باید منتظر هوای سرد باشیم تا این حشرات با وزش باد از بین بروند که باید بگویم اکنون در حال نابود شدن هستند. اما آنچه این روزها شاهد آن هستیم ماندگاری این مگس‌ها در شهر است چرا که با عبور از فصل تابستان و رسیدن فصل پاییز بازهم شاهد حضور این آفت در تهران هستیم.
پاسکاری مگس‌های سفید
این در حالی است که با عبور از فصل تابستان و فرارسیدن پاییز همچنان شاهد مگس‌های سفید در پایتخت هستیم و بر این اساس به نظر می‌رسد باید جدی‌تر این موضوع دنبال شود اما آنچه تاکنون درباره این ماجرا شاهد بوده‌ایم پاسکاری موضوع بین دستگاه‌های گوناگون است اما سازمانی مانند سازمان حفاظت محیط زیست که در چنین مواقعی باید جدی‌تر از همیشه پا به میدان بگذارد این مسؤولیت را از خود سلب کرده و همه مسؤولیت را به دوش سازمان دفع آفات نباتی انداخته است. در شرایطی که برخی نمایندگان مجلس حتی از حضور معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در مجلس و پاسخگویی درباره هجوم مگس‌های سفید خبر دادند، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست چنین عنوان کرد: این مگس‌ها آفت هستند و ربطی به سازمان محیط زیست ندارند و در این باره سازمان دفع آفات نباتی باید پاسخگو باشد.
چه کسی پاسخگو است؟
اما با توجه به شرایط موجود آنچه موجب افزایش نگرانی شهروندان شده این است که تاکنون هیچ سازمانی مسؤولیت این معضل زیست‌محیطی را بر عهده نگرفته و تنها شهرداری تهران با انجام عملیات فیزیکی و آبشویی درختان برای کاهش جمعیت این آفت اقداماتی را انجام داده است. در حالی که از سازمان دفع آفات هم این انتظار وجود دارد که برای کمک به شهرداری آستین‌ها را بالا زده و وارد عمل شود.
مگس‌های سفید در بهارستان
جالب اینجاست که موضوع مگس‌های سفید به بهارستان هم کشیده شد و نمایندگان هم درباره رسیدگی به این موضوع خواستار اقدام سریع و عملی سازمان حفاظت محیط زیست شدند. محمدجواد نظری‌مهر از اعضای فراکسیون محیط زیست مجلس چندی پیش خبر از دعوت ابتکار، رئیس سازمان محیط زیست را اعلام کرد که قرار بود برای ارائه توضیح درباره مگس‌های سفید در مجلس حاضر شود.
ادامه برخورد انفعالی سازمان محیط‌زیست با مسائل زیست‌محیطی نارضایتی نمایندگان را در پی داشت تا جایی که موید حسینی‌صدر، سخنگوی فراکسیون محیط زیست مجلس ضمن انتقاد از عملکرد انفعالی سازمان محیط زیست، این سازمان را به عنوان متولی اصلی رسیدگی به این آفت معرفی کرد. حسینی‌صدر با بیان اینکه درباره مگس‌های سفید ابهام و نگرانی در مردم وجود دارد، بیان داشت: امیدوارم سازمان محیط زیست به عنوان متولی اصلی سریع وارد عمل شود.
چشم مردم به دماسنج‌ها
به نظر می‌رسد با تاکید بهارستان‌نشینان متولی اصلی رسیدگی به موضوع مگس‌های سفید پایتخت به خوبی مشخص شده است و هم‌اکنون این انتظار وجود دارد که با تعیین‌تکلیفی که از سوی مجلس صورت گرفته است این سازمان دغدغه‌مندی خود در موضوعات زیست‌محیطی را در عمل هم به شهروندان ثابت کند و این حس را در شهروندان ایجاد کند که در رویارویی با مشکلات زیست‌محیطی یکه و تنها نیستند و چنین نباشد که برای از بین رفتن مگس‌های سفید چشمشان به دماسنج‌ها و فرارسیدن روزهای سرد سال باشد تا شاید سرمای هوا جور شعارهای داغ زیست‌محیطی و دفاع از محیط زیست مدیران را بکشد.