آیت‌الله سیدهاشم بطحائی گلپایگانی: در بحث‌های گذشته اشاره شد که جامعه به دلیل اختلاف آرا و سلایق مختلف و مطالبات خودخواهانه، بدون الگوپذیری از یک اسوه الهی مبعوث شده روی خوش و سعادت را نخواهد دید بلکه پیوسته درگیر کشمکش‌ها و قتل و کشتار و غارت خواهد بود که نمونه آن را در جزیره..العرب قبل از بعثت پیامبر اسلام(ص) در تاریخ می‌خوانیم. در این سرزمین، قانون اساسی «الحق لمن غلب» بود و شعار می‌دادند؛ «برو قوی شو اگر راحت جهان طلبی/ که در نظام طبیعت ضعیف پامال است» و جنگ‌های قبیله‌ای، دمار از روزگار آنها درآورده بود و هیچگاه سر یک موضوع اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی وفاق نداشتند لذا با کمترین خودخواهی به زد و خورد می‌پرداختند. 2 قبیله اوس و خزرج به مدت 40 سال به دلیل تفاخرات با هم می‌جنگیدند. داشته‌‌های خود را به رخ یکدیگر می‌کشیدند و همین‌ها، رشته مودت، همگرایی و تعاون که تار و پود جامعه مدنی را تشکیل می‌دهد گسسته بود و چنان در غرور و خودخواهی فرو رفته بودند که حتی آمار مرده‌های خود را نیز جزو تفاخرات به حساب می‌آوردند یعنی وقتی برای به رخ کشیدن و امتیاز گرفتن از یکدیگر کم می‌آوردند به قبرستان‌های خود می‌رفتند و آمار قبور اضافی خود را مایه فخر قرار می‌دادند لذا قرآن مجید در سوره مبارکه تکاثر، با نمای جامعه بربر و وحشی که دختر خود را به دلایل واهی زنده به گور می‌کردند پرده از این ماجرا برمی‌دارد.
لذا این سوال مطرح است که چه عامل و اسوه توانمندی می‌توانست آنها را از بربریت به مدنیت سوق دهد و از جامعه وحشی به جامعه مدنی هدایت کند؟ و آن فقط اسوه الهی است که قرآن از آن هنگام تا امروز ندا می‌دهد: لَقَد کانَ لَکُم فی رَسولِ الله أُسوَه حَسَنَه لِمَن کانَ یَرجُو اللهَ وَ الیَومَ الآخِرَ و َذَکَرَ اللهَ کَثیرًا (احزاب/ 21)ای بشر همانا برای شما فرستاده خدا اسوه و الگوی خوبی برای خوب زیستن است و اگر از خداوند متعال انتظار دارید و روز واپسین خوبی را امید دارید، به او اقتدا کنید و زیاد به یاد خداوند متعال باشید. طنین این ندا در آن جامعه آغشته به تمام زشتی‌ها و بدی‌ها، چنان اثر گذاشت که ظرف اندک مدتی عقد اخوت و برادری و حتی ایثار، تعاون و همگرایی جایگزین آن تفرقه، خودخواهی و زورگویی شد و زمینه جامعه مدنی قانونگرا فراهم آمد که قرآن از آن خبر می‌دهد و می‌فرماید: وَ اذْکُرُوا نِعْمَتَ اللهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنْتُمْ أَعْداءً فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْواناً وَ کُنْتُمْ عَلى شَفا حُفْرَه مِنَ النَّارِ فَأَنْقَذَکُمْ مِنْها کَذلِکَ یُبَیِّنُ اللهُ لَکُمْ آیاتِهِ لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ (آل عمران /103) به یاد آرید نعمت خداوند متعال را بر خودتان هنگامی که دشمن یکدیگر بودید و خداوند متعال میان دل‌های شما اُلفت ایجاد کرد که با نعمت او برادر یکدیگر شدید. شما در کنار گودالی از آتش خانمانسوز قرار داشتید، شما را از آن نجات داد، خداوند متعال اینگونه آیات خود را برای شما بیان می‌کند به امید آنکه هدایت شوید.
این تغییر چشمگیر ناشی از تأثیرگذاری گفتار و رفتار یک اسوه تمام‌عیار تمدن یعنی پیامبر اکرم(ص) و نسخه الهی او یعنی قرآن مجید بود و این است که قرآن، امروز نیز همان ندا را سر می‌دهد که؛ لقد کان لکم فی رسول‌الله اسوه حسنه.