گروه اقتصادی: یکسان‌سازی نرخ ارز در نیمه دوم سال جاری به عنوان یکی از مهم‌ترین برنامه‌های اقتصادی دولت اعلام شده بود، این در حالی است که در تازه‌ترین اظهارنظر برخی مسؤولان بانک مرکزی اجرای این طرح به سال 94 موکول شده است. به گزارش مهر، دولت اواخر سال 92 اعلام کرد که ارز تک‌نرخی را در نیمه دوم سال 93 اجرایی خواهد کرد و اجرای این برنامه به‌تدریج خواهد بود، اگرچه دولتمردان و مسؤولان بانک مرکزی مطرح می‌کنند که مقدمات اجرای این برنامه در حال انجام است اما آنچه در بازار ارز مشاهده می‌شود، ارز (دلار) دونرخی بوده که فعلا در بازار حاکم است و این در حالی است که تنها 5 ماه به پایان سال 93 باقی‌مانده است. محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت پیش از این اعلام کرده بود که رویکرد دولت در بودجه سال 93 حرکت به سمت تک‌نرخی شدن ارز است و یکسان‌سازی نرخ ارز طبق برنامه دولت به یکباره انجام نخواهد شد؛ بلکه یکسان‌سازی به‌تدریج توسط دولت اجرا می‌شود. در عین حال اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری در آخرین روزهای سال 92 در همایشی به صراحت اعلام کرد که قطعاً در سال آینده نظام تک‌نرخی شدن ارز در کشور اجرا خواهد شد.
بی‌سرانجامی خداحافظی با ارز تک‌نرخی
البته به گفته مقامات بانک مرکزی، اجرای این برنامه به‌تدریج خواهد بود و در نیمه دوم امسال نظام تک‌نرخی ارز در بازار ارز کشور حاکم خواهد شد و باید با نظام ارز چندنرخی خداحافظی کرد. رئیس‌کل بانک مرکزی هم موضوع اصلی در این زمینه را ثبات اقتصادی اعلام و بیان کرد دولت به دنبال نرخی است که بتواند تولید و اشتغال را در کشور پشتیبانی کند. حال با گذشت 7 ماه از سال 93، ابوالفضل اکرمی، مدیرکل اقتصادی بانک مرکزی اعلام کرده است که هرچند بانک مرکزی تک‌نرخی شدن ارز را تعقیب می‌کند اما اجرای آن در سال جاری بعید به نظر می‌رسد ولی احتمالا این امر در سال آتی اجرایی خواهد شود. این مقام مسؤول در بانک مرکزی تصریح کرد: یکسان‌سازی نرخ ارز به معنای آن است که نرخی واحد و به صورت یکسان در اقتصاد ساری و جاری می‌شود تا تفاوت نرخ در بازار آزاد و رسمی بیشتر از به‌علاوه و منهای دو درصد نباشد. باید شرایطی مهیا شود تا نرخی را که بانک مرکزی برای ارز اعلام می‌کند بتواند با همان نرخ نیاز اقتصاد کشور را جواب دهد. اکرمی عنوان کرد: برای تک‌نرخی کردن ارز باید به سمتی حرکت کنیم که پرتفوی مناسبی از ذخایر را داشته و به ثبات نسبی رسیده باشیم ضمن آنکه موارد مربوط به مذاکرات هسته‌ای نیز باید به سرانجام رسیده باشد و در آن زمان به سمت نرخ تعادلی حرکت کرده و نرخ ثابت و یکسان را اعلام کنیم. به نظر می‌رسد که بانک مرکزی از چند ماه قبل اقدام به افزایش نامحسوس نرخ دولتی دلار کرد تا این نرخ تا حدودی به نرخ دلار در بازار آزاد نزدیک شود اما نرخ دلار از اواخر شهریورماه تا اواسط مهرماه امسال روندی افزایشی را در پیش گرفت و باعث شد نرخ رسمی دولت با نرخ دلار در بازار آزاد تا حدودی فاصله بگیرد.
افزایش نرخ دلار آزاد
براساس نرخ‌های اعلام شده از سوی بانک مرکزی در روز جاری قیمت یک دلار در مرکز مبادلات ارزی 2668 تومان است و نرخ دلار در بازار آزاد به 3251 تومان رسیده است. برخی کارشناسان می‌گویند که با محدود کردن تقاضای ارز توسط دولت و عرضه بیشتر ارز می‌توان قیمت ارز آزاد را به قیمت ارز در بودجه نزدیک کرد. البته این اقدام بانک مرکزی برخلاف گفته محمدباقر نوبخت، معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست‌جمهوری است که گفته است: دولت به‌تدریج سیاست یکسان‌سازی نرخ ارز را اجرا می‌کند، بدان معنی که قیمت ارز در بازار آزاد به نرخی که به عنوان نرخ مبادله‌ای در بانک مرکزی ارائه می‌شود، نزدیک شود. بانک مرکزی به هیچ وجه به دنبال رساندن نرخ مبادله‌ای به بازار ارز نیست بلکه بازار آزاد باید خود کاملا این مساله را تنظیم کند. در عین حال مقامات بانک مرکزی از جمله رئیس‌کل و قائم‌مقام این بانک بارها اعلام کرده‌اند که نرخ ارز به آرامش رسیده است. آرامش بازار ارز و کاهش نرخ تورم از مهم‌ترین مقدمات اجرایی شدن ارز تک‌نرخی در بازار است. اکبر کمیجانی، قائم‌مقام بانک مرکزی هم پیش از این به مهر گفته بود: در حال حاضر بازار ارز به ثبات و آرامش رسیده و اقدام برای تک‌نرخی کردن ارز باید در شرایطی ایجاد شود که وضعیت پایدار نرخ ارز را دچار تغییر و تحول نکند. ما مصمم به اجرای برنامه یکسان‌سازی نرخ ارز هستیم و این امر یکی از اهداف ما محسوب می‌شود. براساس قانون برنامه پنجم توسعه نظام ارزی کشور باید شناور مدیریت‌شده باشد و نرخ ارز با توجه به حفظ دامنه رقابت‌پذیری در تجارت خارجی و با ملاحظه تورم داخلی و جهانی، همچنین شرایط اقتصاد کلان از جمله تعیین حد مطلوبی از ذخایر خارجی تعیین شود. علی طیب‌نیا، وزیر امور اقتصادی و دارایی هم در این باره گفته است: دولت خود را متعهد می‌داند سیاست یکسان‌سازی نرخ ارز همگام با کنترل تورم را در یک فرآیند تدریجی اجرا کند.