محسن آشوری*: وقوع سیل در استان‌های شمالی، زلزله در غرب یا اسیدپاشی در اصفهان از جمله اتفاقاتی هستند که به دلایل گوناگون در جوامع اتفاق می‌افتد و تا اندازه‌ای وقوع چنین رویدادهایی طبیعی است اما آنچه این روال را از حالت طبیعی خارج کرده و ممکن است تا مرز آسیب‌زایی پیش ببرد نحوه پرداختن به این حوادث در رسانه‌ها و مطبوعات است. این موضوع که رسانه‌ها چگونه با حوادث و وقوع جرائم برخورد کنند و صفحات حوادث روزنامه‌ها چه روشی را برای انتقال خبر رخداد یک جرم برگزینند مانند حرکت روی لبه تیغ است، چرا که از یک سو رسالت رسانه انتقال پیام است و اگر در زمینه جرم و جنایت اطلاع‌رسانی انجام ندهد ممکن است برخی افراد به دلیل ناآگاهی در دام کلاهبرداران و مجرمان گرفتار شوند و از طرف دیگر این احتمال وجود دارد که خبر وقوع یک جنایت به یک روش آموزشی تبدیل شود. برخی افراد بویژه جوانان که به دنبال هیجان هستند از جمله مشتریان پر و پا قرص صفحه حوادث روزنامه‌ها هستند از این رو انتشار اخبار جرم و جنایت در رسانه‌های گوناگون می‌تواند برای این قشر به عنوان آموزش غیرمستقیم تلقی شود. بنابراین شیوه برخورد رسانه‌ها با انواع و اقسام اخبار حوادث بسیار حساس است اما آنچه که مسلم است اگر این رویه در جامعه به سمت جریحه‌دار کردن افکار عمومی و ایجاد اضطراب در جامعه پیش رود باعث از بین رفتن آرامش روانی جامعه می‌شود.
اگر در رفتار برخی افراد بویژه خانم‌ها دقت کنید متوجه وجود استرس در آنها خواهید شد استرسی که ناشی از القائاتی است که رسانه‌ها و مطبوعات با تمرکز بر حوادث و اخبار جنایی ایجاد کرده‌اند و شخص دائم این اضطراب را همراه دارد که اتفاقی در کمین او است. از این جهت به نظر می‌رسد لازم است در مطبوعات و رسانه‌ها نسبت به حوادث، مدیریت مطبوعاتی انجام گیرد. باید الگوهای مناسبی برای نگارش اخبار حوادث تهیه شده و قالب نوشتاری برای انواع خبر تعیین شود همچنین باید به دنبال نشر خبرهای حادثه‌ای یک تحلیل روانشناختی هم درج شود و عنوان شود که نارسایی‌های خانوادگی یا بحران‌های روحی - روانی دلیل اصلی وقوع جنایت است. این زمان است که مخاطب با قدرت تحلیل خود نحوه شکل‌گیری جرم را واکاوی کرده و از بار روانی و آسیب‌زایی که شنیدن هر نوع خبر حادثه‌ای به دنبال دارد کاسته می‌شود. اگر این رویه دنبال نشود یک حادثه تبدیل به یک واقعیت اجتماعی می‌شود و به قول معروف در جامعه عادی شده و افراد حساسیت نشان نمی‌دهند.
بنابراین جامعه با یک آسیب کلان مواجه خواهد شد؛ آسیبی که مرکب از حوادث متعدد جامعه است و افرادی که در جامعه زندگی می‌کنند آن آرامش را ندارند و با استرس مواجه می‌شوند. برخی حوادث کوچک در روزنامه‌های زرد بزرگنمایی شده و خشونت را در جامعه القا می‌کند. شیوه عمل درباره اخبار حوادث کاری تخصصی است که اگر درست انجام شود بسیار مفید است اما اگر با بزرگنمایی همراه شود جامعه را ملتهب می‌کند و آرامش روحی - روانی جامعه را برهم می‌زند. رسانه‌ها باید آنگونه رفتار کنند که این آرامش برای افراد حفظ شود و همواره در جامعه این احساس وجود داشته باشد که با آرامش زندگی می‌کنند. این موضوعی است که براساس اعتقادات مذهبی ما هم قابل توجیه است اما متاسفانه بزرگنمایی رسانه‌ها در برخی اخبار حوادث و ایجاد فشارهای اجتماعی می‌تواند در اعتقادات مردم خلل ایجاد کند. بر این اساس مسؤولیت رسانه‌ها و مطبوعات در این زمینه بسیار مهم است اما متاسفانه در برخی رسانه‌ها کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد!
*روانشناس و استاد دانشگاه