جعفر بای*: شاید بتوان ماجرای تلخ اسیدپاشی در اصفهان را سنگ محک رسانه‌ها در نظر گرفت. اگر درباره اخبار منعکس شده در رسانه تحلیل محتوا صورت گیرد به‌خوبی مشخص است که موج منفی یعنی اخباری که پیام‌های منفی را انتشار می‌دهند به مراتب بر اخبار مثبت غلبه دارد. به‌طور کلی متاسفانه در کشور ما عملکرد رسانه‌ها به‌گونه‌ای است که اخبار منفی را بیشتر مورد توجه قرار می‌دهند و این موضوعی است که باعث ایجاد هراس اجتماعی می‌شود. در ماجرای اسیدپاشی که این روزها در صدر اخبار قرار گرفته است 4 نفر در اصفهان مورد حمله قرار گرفته‌اند اما رسانه‌ها به‌گونه‌ای عمل کردند که تمام جامعه نسبت به این موضوع حساس شده این همان ضعف عملکرد در انتشار صحیح محتواست که به طور حتم هراس اجتماعی را نیز در پی خواهد داشت. وظیفه رسانه در مواجهه با چنین اخباری این است که به دقت تمام جزئیات را شفاف و کامل در اختیار مخاطب قرار دهد، چرا که این موضوع به طور مستقیم برسلامت روانی جامعه تاثیر دارد بنابراین کوتاهی درباره انعکاس آن تهدید جامعه محسوب می‌شود. اگر رسانه اخبار حوادث را ناقص یا متناقض منتشر کند به‌طور قطع بازار شایعه را داغ‌تر کرده است. افکار عمومی بشدت درباره چنین خبرهایی حساس است و در رویارویی با خبرهای ناقص جست‌وجوگری را پیش می‌گیرد که این وضعیت آغاز یک کلاغ، چهل کلاغ در بازار اخبار نامگذاری می‌شود. نتیجه رونق شایعه‌پراکنی استرس و اضطراب اجتماعی است که جامعه را از پویایی باز می‌دارد. بویژه اگر از یکسو خبر اسیدپاشی با آب و تاب منتشر شود و از طرف دیگر خبری مبنی بر دستگیری عامل یا عوامل این جنایت روی خروجی رسانه‌ها قرار نگیرد، این وضعیت آسیب‌زایی به مراتب شدیدتری دارد. این زمان است که حساسیت نقش رسانه‌ها در حفظ آرامش روانی جامعه نمایان می‌شود. در چنین شرایطی مسؤولیت رسانه‌ها دوچندان می‌شود، چرا که باید به نحوی این موضوع را مدیریت کنند که کوچک‌ترین گزندی به حس آرامش و احساس امنیت در جامعه وارد نشود. به قول معروف مهم‌تر از وجود امنیت، داشتن احساس امنیت بین افراد جامعه است. این همان نکته طلایی است که رسانه‌ها در حادثه تلخ اسیدپاشی کمتر به آن توجه کردند. رسانه همانطور که این موج منفی را ایجاد کرده است، می‌تواند در جهت مقابل گام برداشته و امواج مثبت منتشر کند و آرامش را به جامعه القا کند. رسانه با انعکاس اخبار، افکار عمومی را مدیریت می‌کند بنابراین باید به نحوی وارد این میدان شود که پرسشی برای افکار عمومی باقی نماند تا ذهن پرسشگر جامعه در جست‌وجوگری به منابع نامطمئن متوسل نشود، این موضوعی است که درباره خبر اسیدپاشی از آن غافل شدیم و مجال دخالت بیگانگان را فراهم کردیم و کار تا جایی پیش رفته است که در سایر شهرها هم جوانان با شوخی آبپاشی به یکدیگر به این موضوع دامن می‌زنند و ایجاد هراس می‌کنند. ویژگی جامعه ما این نیست که مرتب با شوک و اخبار هراس‌انگیز روبه‌رو شود بنابراین رسانه‌ها باید با تدبیر و برنامه‌ریزی شده اخبار را بهنگام، دقیق و کامل منعکس کنند تا اطمینان خاطر ایجاد کند.
*کارشناس اجتماعی و استاد دانشگاه