گروه اجتماعی: فصل پاییز و زمستان را باید به عنوان سنگ محک سنجش برنامه‌های انجام شده درباره آلودگی هوا دانست چرا که با سرد شدن هوا و ایجاد حالت وارونگی دما در شهرهای صنعتی و کلانشهرها تمام ذرات آلوده‌کننده هوا پایدار شده و اگر برنامه‌ای برای کاهش آنها صورت گرفته باشد در چنین روزهایی می‌توان صحت این ادعاها را ارزیابی کرد. چند روزی است وارونگی دما در شهرهای صنعتی و بویژه پایتخت نفس‌کشیدن شهروندان را با سختی همراه کرده است هر چند این موضوع برای ساکنان شهرهای بزرگ آزاردهنده تلقی می‌شود اما همین مدت کوتاه برای روشن شدن غیرواقعی بودن ادعای سازمان محیط‌زیست در کاهش معضل آلودگی هوا به کمک شهروندان آمد و وارونگی ادعای این سازمان با اعداد و ارقام نقش بسته در تابلوهای سنجش کیفیت هوا به خوبی نمایان شد! چرا که پیش از این نه‌تنها خانم ابتکار، رئیس سازمان محیط‌زیست بلکه رئیس‌جمهور نیز جایگزینی بنزین وارداتی را در کاهش آلودگی هوا موثر اعلام کرده بودند. معصومه ابتکار در جلسه کمیسیون اصل نود مجلس بنزین یورو 4 را در افزایش روزهای پاک پایتخت موثر دانست و رئیس‌جمهور نیز در دیدار کارکنان سازمان حفاظت محیط‌زیست و نهادهای مدنی در آستانه روز جهانی محیط‌زیست این اقدام سازمان محیط‌زیست را تایید کرد و گفت: برای تعویض بنزین در وزارت نفت کارهای خوبی انجام شده است خانم ابتکار هم واقعاً در این رابطه احساس مسؤولیت می‌کند و اقدامات مفیدی انجام داده است. آثار تغلیظ بنزین را امروز در تهران می‌بینیم که البته باد هم به آن کمک کرده است!»
نادرست بودن ادعای آلوده بودن بنزین داخلی
این درحالی است که مدیران سازمان محیط‌زیست پیش از این بارها درباره غیراستاندارد بودن بنزین تولید داخل و ارتباط مستقیم این موضوع با آلودگی هوا خبرهایی را مطرح کرده و توجه افکارعمومی را به این نکته جلب می‌کردند که با جایگزینی بنزین تولید داخل با بنزین خارجی معضل آلودگی هوا کاهش پیدا خواهد کرد، اما این روزها بدون توجه به تابلوهای سنجش آلودگی یا اخبار هشداردهنده‌ای که یکی پس از دیگری درباره ناسالم بودن هوای پایتخت اعلام می‌شود هم می‌توان با یک نگاه ساده به وضعیت تیرگی آسمان متوجه شد که کیفیت هوای تهران حال و روز خوشی ندارد! با نگاه به آسمانی که مملو از غبار و ذرات آلاینده است به راحتی می‌توان متوجه شد بنزین وارداتی هم نتوانسته به کمک سازمان محیط‌زیست بیاید و همچنان شهروندان از آلودگی هوا گلایه داشته و این پرسش را از مدیران سازمان محیط‌زیست دارند که هم‌اکنون که سنگ‌محک وارونگی دما، کیفیت بنزین‌های وارداتی را نیز مشخص کرده است چه توجیهی برای ادعاهای گذشته خود مبنی بر آلودگی بنزین داخلی و واردات بنزین خارجی و به تبع آن خروج مقادیر قابل‌توجهی ارز از کشور وجود دارد؟
شرایط هوای پایتخت، دوباره ناسالم
این درحالی است که براساس پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی، پایداری شرایط جوی همچنان پابرجاست و باید منتظر افزایش غلظت آلاینده‌ها در روزهای آتی باشیم و آنطور که سخنگوی مرکز کنترل کیفیت هوای تهران اعلام کرده است شرایط هوا در روز آغازین هفته نیز ناسالم بوده است. حشمت‌الله بسطامی، سخنگوی مرکز کنترل کیفیت در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران عنوان کرد: شاخص کیفی هوای تهران در روز شنبه به 111 واحد رسیده که نسبت به روز گذشته (125) 14 واحد کاهش یافته اما با توجه به شاخص هوای پایتخت در شرایط ناسالم قرار دارد.
تأثیرمادام‌العمر آلودگی هوا
اما نکته قابل توجه درباره آلودگی هوا این است که هر چند این موضوع گذرا و مختص به روزهایی از سال تلقی می‌شود اما آثار آن تا پایان عمر با انسان باقی است. این موضوعی است که دبیرکل اتحادیه جهانی بیماری‌های ریوی آن را مورد تایید قرار داده است. محمدرضا مسجدی با هشدار نسبت به بروز بیماری‌های ریوی بر اثر آلودگی هوا بیان داشت: در بلندمدت آلودگی هوا موجب بروز بیماری‌هایی می‌شود که درمان ندارد و تا آخر عمر همراه فرد خواهد بود. به گفته وی، موقعی که ما صحبت از آلاینده‌های هوا می‌کنیم، 2 نوع گاز (مشتقات گوگرد، مشتقات ازت، گاز ازون و منوکسید کربن) و ذرات معلق مدنظرمان است.
روز پرخطر پایتخت‌نشینان
مسجدی هفته‌های پایانی آذر و هفته‌های ابتدایی دی که وارونگی هوا در تهران رخ می‌دهد را روزهای پرخطر برای مردم دانست و به فارس گفت: در این روزها مراجعات به اورژانس به دلیل افزایش بیماری‌های قلبی و تنفسی بیشتر می‌شود. وی درباره اینکه آیا آلودگی هوا در بلندمدت موجب بیماری‌های خطرناک و سرطان می‌شود نیز گفت: بیماری‌های مزمن تنفسی مانند COPD شهروندان کلانشهرها بویژه تهران را تهدید می‌کند. دبیرکل اتحادیه جهانی بیماری‌های ریوی تصریح کرد: آلودگی هوا به عنوان یک عامل وقتی ریه را دچار مشکل کرد، دیگر ریه بهبود نمی‌یابد و تا آخر عمر بیماری همراه فرد خواهد بود.
نصف شدن تولید بنزین یورو ۴ پالایشگاه اراک
این درحالی است که نزدیک به یک هفته است به دلیل خروج واحد آراف‌سی‌سی پالایشگاه اراک از مدار، تولید بنزین این واحد نصف شده است. با توجه به مصرف بنزین تولیدی این پالایشگاه در شهر تهران این سوال مطرح است که چه میزان آلودگی شدید هوا با افت شدید تولید بنزین یورو ۴ این واحد مرتبط است. فارس در این‌باره نوشت: واحد RFCC پالایشگاه امام‌خمینی شازند اراک مدت 10 روز است که با مشکل هدرروی کاتالیست مواجه شده و نزدیک به یک هفته است که از مدار خارج شده است.
بنزین تهران از کجا تأمین می‌شود؟
خارج شدن این واحد تولیدی از مدار موجب شده است حدود 8 تا 9 میلیون لیتر از تولید بنزین با کیفیت این پالایشگاه کاسته شود و در واقع تولید بنزین در این پالایشگاه نصف شده است. با این شرایط یعنی کاهش تولید بنزین در این پالایشگاه و با توجه به اینکه بنزین شهر تهران به طور کامل از پالایشگاه اراک تامین می‌شد، مشخص نیست هم‌اکنون بنزین مورد نیاز شهر تهران از چه طریقی تامین شود. با توجه با آلودگی شدید این روزهای هوای تهران که گفته شده دنباله‌دار نیز خواهد بود، مشخص نیست آیا این عامل در آلودگی هوای شهر تهران موثر بوده است یا خیر. به نظر می‌رسد پاسخ این سوال را باید مدیران شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران بدهند.
ادعای بی‌مورد آلایندگی بنزین پتروشیمی
اشرفی‌پور نیز گفت: اینکه گفته شد با تولید بنزین پتروشیمی آلاینده‌های آروماتیک و هیدروکربن‌های آروماتیک افزایش پیدا کرد و موجب افزایش آلودگی شهرها شد، ادعای بی‌موردی بود. مدیرکل سابق محیط‌زیست استان تهران افزود: چرا که اولا ترکیبات هیدروکربن‌های آروماتیک در بنزین تولیدی پالایشگاه‌ها نیز وجود دارد و بنزین تولیدی پالایشگاه‌های ما نیز حداکثر استاندارد یورو2 را پاس می‌کردند و میزان اکتان بنزین تولیدی پالایشگاه‌های ما نیز در رنج 80-70 درصد بوده است.
بنزین وارداتی یورو4 نیست!
جالب اینجاست که پس از ادعای سازمان محیط‌زیست درباره آلایندگی بنزین داخلی و توجیه واردات بنزین، خبرهایی منتشر شد که استاندارد بنزین وارد شده را منطبق با استاندارد یورو4 ندانسته و خلاف این ادعا را نشان می‌دهد. این موضوع را حجت‌الاسلام سیدمهدی موسوی‌نژاد، عضو کمیسیون انرژی مجلس بیان کرد و افزود: اخبار و مستندات درباره ادعای وارد کردن بنزین یورو 4 خلاف آن را نشان می‌دهد؛ چگونه مدعی هستند با ورود این بنزین هوای تهران پاک شده است؟ نماینده مردم دشتستان در مجلس شورای اسلامی با اشاره به آلودگی هوای تهران و ارتباط آن با بنزین خودروها، بیان داشت: ما پیش‌تر هم از سازمان محیط‌زیست پاسخگویی در این زمینه را خواسته بودیم و بحث تحقیق و تفحص درباره بنزین وارداتی در کمیسیون انرژی باز است.
آلودگی سیاسی آلودگی هوا
موسوی‌نژاد بدترین رویکرد در امر آلودگی هوا را سیاسی‌بازی خواند و یادآور شد: اخبار و مستندات درباره ادعای وارد کردن بنزین یورو 4 خلاف آن را نشان می‌دهد؛ چگونه مدعی هستند که با ورود این بنزین هوای تهران پاک شده است؟ مگر چه کرده‌اید که این را اعلام می‌کنید؟