گروه اجتماعی: برنامه این هفته «ثریا» با موضوع طرح تحول نظام سلامت و چالش‌های پیش روی این طرح با حضور مسعود پزشکیان، وزیراسبق بهداشت و عضو فعلی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، حسین شمالی، مسؤول یکی از حوزه‌های مطالعاتی در بخش سلامت که به نمایندگی از دانشجویان بسیج دانشجویی در برنامه حضور یافت و نیز محمد شریفی‌مقدم، دبیرکل خانه پرستار و عضو شورایعالی نظام پرستاری روی آنتن شبکه یک سیما رفت. مسعود پزشکیان، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه با توجه به اینکه در مرحله سوم طرح تحول نظام سلامت به سر می‌بریم آیا رویه آن را در شرایط فعلی عدالت‌محور می‌دانید؟ اظهار کرد: منابع مالی لازم برای اجرای طرح تحول سلامت پیش از این از سوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی تخصیص داده شده است بنابراین منابعی که باید برای مردم درنظر گرفته شود در نظر گرفته شده است. وی در همین زمینه با بیان اینکه مقرر شد که سال گذشته یک درصد از ارزش افزوده به این 10 درصد خالص از هدفمندی‌ها اضافه شود و در اختیار سیستم (وزارت بهداشت و درمان) قرار گیرد، افزود: در جلسه‌ای که این طرح عنوان شد دکتر نوبخت به‌رغم مشکلات موجود با آن موافقت کردند که این موافقت نشان می‌دهد نگاه دولت در پرداخت منابع مثبت بوده و در حال حاضر هم 10 درصد و هم یک درصد ارزش افزوده از سوی دولت پرداخت می‌شود. عضو کمیسیون بهداشت مجلس با اشاره به صرف منابع موجود در راستای طرح تحول سلامت گفت: با این وجود در این شرایط و با اجرای این طرح همچنان عدالت برقرار نشده است.
مناطق محروم بدون امکانات ماندند
پزشکیان با اشاره به افزایش قیمت تمام‌شده و هزینه خدمات در مراحل اجرای طرح تحول نظام سلامت، بیان کرد: با افزایش قیمت‌ها رسیدگی به مناطق محروم با مشکلات بیشتری مواجه خواهد شد و این درحالی است که امکان تزریق بیشتر هزینه توسط دولت و مجلس به این سیستم نیست و از سوی دیگر افزایش درآمد در شهرهای بزرگ خالی شدن شهرهای کوچک‌تر را نیز به دنبال خواهد داشت.
وزیر اسبق بهداشت همچنین با اشاره به اینکه درمصوبه مجلس آمده که هزینه یک درصد ارزش افزوده باید برای مناطق محروم و شهرهای کمتر از 20 هزار نفر جمعیت صرف شود، بیان کرد:10 درصد خالص هدفمندی را هم برای بیماران خاص و صعب‌العلاج و کسانی که در مناطق محروم هستند درنظر گرفتیم، یعنی اولویت برای کسانی بود که در مناطق محروم خدمت می‌کنند. پزشکیان در ادامه افزود: اما نتیجه این طرح تاکنون این شد که بیمارستان‌های مجهز مجهزتر شدند و مناطق محروم بدون امکانات ماندند و پول به دست کسانی رسید که داراتر هستند و بیمارستان و شهری که داراتر است پول بیشتری را از این هزینه‌ها به خود اختصاص داده و می‌دهد.
مردم با چالش جدی مواجه خواهند شد
وی ضمن اشاره به جلسات کمیسیون متبوعش در مجلس با وزارت بهدشت بر سر نحوه اجرای مناسب طرح تحول نظام سلامت گفت: بحث ما با وزارت بهداشت این بود که در قدم اول پول را براساس سرانه و جمعیت ارائه دهند و در واقع باید هر جا که امکانات نداشت تجهیز می‌شد اما این کار دقیقا برخلاف این مسیر در حال اتفاق است که متاسفانه این روند هزینه تمام‌شده را بالا می‌برد و بی‌عدالتی را عمیق‌تر و مناطق محروم را با مشکلات بیشتری در گرفتن خدمات بهداشتی، درمانی مواجه خواهد کرد، در نتیجه با این روند طولی نمی‌کشد که دولت، مجلس، بیمه‌ها و مردم با چالش جدی مواجه می‌شوند. این عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس همچنین ضمن ابراز تاسف از اینکه صداوسیما منتقدان به این طرح را از مجموعه برنامه‌های خود حذف کرده و مدام میهمانانی به برنامه‌ها دعوت شدند که از طرح مزبور تعریف کرده‌اند، تاکید کرد: واقعیت این است که اگر اطلاع‌رسانی براساس شواهد و مستندات علمی باشد اختلافی به وجود نمی‌آید و صداوسیما باید بی‌طرفانه در نقد این طرح اقدام کند.
در آینده عقبگرد خواهیم داشت
وی افزود: در جلسات این موضوع را مطرح کردیم که کدام شواهد به ما نشان می‌دهد که از بیمارستان شروع کنیم بهتر است؟ همان‌طور که مقام معظم رهبری اعلام کردند که براساس شواهد اقدام کنید در حالی که همه شواهد عینی حاکی از این است که اگر از بیمارستان شروع کنید با شکست مواجه می‌شوید؛ خواست مقام معظم رهبری، دولت، قانون و وزارت بهداشت این است که پیشگیری در اولویت قرار گیرد اما همچنان درمان را اولویت قرار داده‌ایم.
پزشکانی که شیفت شب در منزل خواب هستند
در بخش دیگر برنامه محمد شریفی‌مقدم، دبیرکل خانه پرستار و عضو شورایعالی نظام پرستاری به میهمانان برنامه اضافه شد و در پاسخ به سوال مجری برنامه مبنی بر چرایی اعتراض پرستاران به طرح تحول سلامت اظهار کرد: زیرساخت این طرح سست و غیرقابل اطمینان است چراکه این طرح را براساس طرح کارانه که خود یک طرح سرانه است، استوار کردند که در دهه هفتاد آوردند و بشدت تبعیض‌آمیز و طرحی ناکارآمد است. وی با توضیح نحوه درمان یک بیمار گفت با شرایط کنونی در بیمارستان‌ها بسیاری از متخصصان فقط به‌خاطر اسم‌شان حقوق کلانی می‌گیرند در حالی که در پروسه درمان اصلا شرکتی ندارند. شریفی‌مقدم ادامه داد این فقط مختص به شیفت صبح نیست و در شیفت شب که بسیاری از اساتید اصلا حضور ندارند هم همینطور است. دبیرکل خانه پرستار با اشاره به اینکه این به دلیل اشتغال همزمان بسیاری از متخصصین در بخش خصوصی است، گفت: با تعرفه‌های کنونی 65درصد هزینه را به متخصصی می‌دهند که شب در منزل خوابیده است، 5درصد به حساب دانشگاه واریز شده، 10 درصد متعلق به بیمارستان و 20 درصد به تیم پرستاری و باقی عواملی است که 90 درصد کار را انجام داده‌اند.
در آینده با چالش مواجه خواهیم بود
این در حالی است که مسعود پزشکیان نیز با اشاره به الگوبرداری از نظام سلامت سایر کشورها اظهار کرد: در گام اول باید بدانیم که قرار است از کدام کشور الگوبرداری کنیم. چرا که پیروی از یک طرح خود به خود عدالتی را بین پزشکان با پزشکان و پزشکان با مردم ایجاد خواهد کرد و به اعتقاد من این افزایش هزینه‌های تمام‌شده در طرح تحول سلامت دولت را با چالش درگیر خواهد کرد. وی افزود: دولت پول خیلی زیادی را در یک سال گذشته به نظام سلامت تزریق کرده است و این فعلا به عنوان یک مسکن عمل می‌کند ولی اگر این درد بروز کند خودش را بدتر از این نشان خواهد داد که در حال حاضر با تزریق پول و تامین منابع ظاهرا یک رضایتمندی ایجاد شده است.
اختلاف درآمد پزشک و پرستار 100 تا 300 برابر
محمد شریفی‌مقدم نیز در همین زمینه با بیان اینکه نباید اختلاف درآمد پزشکان با اقشار دیگر تا این حد مشهود باشد، گفت: در جامعه پزشکی هم نباید اختلاف درآمد پزشک و پرستار زیاد باشد و این اتفاقی که در ایران در حال رخ دادن است درهیچ جای دنیا وجود ندارد. وی با بررسی آمار اختلاف درآمدی بین پزشکان و پرستاران 60 کشور دنیا گفت: در آمریکا دریافتی پزشک 3 برابر پرستار، در استرالیا 6/2 برابر، در فرانسه 5/1 برابر، در عربستان 3/1 برابر است ولی متاسفانه این اختلافات درآمد پزشک و پرستار در ایران بین 100 تا 300 برابر است در حالی که ما این الگو را از کشور ترکیه برداشته‌ایم و این اختلاف درآمد پزشک و پرستار در این کشور 4/2 برابر است. وی افزود: اگر طرح تحول نظام سلامت از این کشور الگوبرداری شده است چرا در بخش پرستاری الگوبرداری نشد؟ نظام سلامت مجموعه تیم بهداشت و درمان سراسر کشور است نه یک تیم خاص. شریفی‌مقدم ضمن یادآوری این امر که هدف از اجرای طرح تحول نظام سلامت افزایش خدمات بهتر به مردم بود اما در حال حاضر میزان خدمات و کیفیت کاهش پیدا کرده است، متذکر شد: در حال حاضر در نظام سلامت ما سیاست‌گذار، برنامه‌ریز و گروه ناظر یک عده خاصی هستند و نباید نحوه مدیریت‌ها به این شکل باشد.
تمام گام‌های طرح تحول در نظام سلامت مشکل‌دار است
پزشکیان درباره پیگیری‌های صورت گرفته در مجلس گفت: ما در مجلس در جلسات کمیسیون و جلسات با وزیر پیگیر هستیم که دولت قانون را اجرا نکرده است و پولی که باید خرج مناطق محروم و بی‌عدالتی‌ها می‌شد خرج یک عده خاص شده است. پزشکیان در کلام پایانی درباره علل به نتیجه رسیدن طرح تحول نظام سلامت به‌رغم تلاش‌ها و هزینه‌های صرف‌شده، بیان کرد: تلاش‌های زیادی شد که همه اقشار از یک کیفیت و رفاه نسبی در بخش سلامت بهره‌مند شوند. یکی از دلایلی که این طرح‌ها اجرایی نشد عمل نکردن به قانون بود در واقع تمام این دعواها به دلیل نحوه سیاست‌گذاری‌هاست. وی همچنین در انتقاد به سخنان مجری که گام سوم طرح تحول نظام سلامت را مشکل‌دار عنوان کرده بود، بیان کرد: این طرح از ابتدا مخالف عدالت بود و تمام گام‌های آن مشکل‌دار است و نباید مشکلات را به گام سوم تقلیل داد.
امکان رقابت بیمارستان دولتی با خصوصی وجود ندارد
در بخشی از این برنامه بیانیه‌ای از بسیج دانشجویی علوم پزشکی کشور مبنی بر اعتراض به فاز سوم هدفمندی یارانه‌ها با عنوان 8 سوال کلیدی بسیج دانشجویی علوم پزشکی از متولیان نظام سلامت ارائه شد. این بیانیه توسط بسیج‌های دانشجویی علوم پزشکی تهران، شهید بهشتی، ایران، شیراز، کرمان، سمنان، ارومیه، اراک، قزوین، بوشهر و هرمزگان به امضا رسیده است. پس از آن حسین شمالی به نمایندگی از دانشجویان بسیج دانشجویی در برنامه حضور یافت و در اظهاراتی گفت: در گام اول و دوم طرح تحول انتقاداتی هم مطرح شد و در کنار خود مزایایی هم داشت اما در فاز سوم تعرفه‌های خدمات درمانی رشد عجیبی پیدا کرد. وی ادامه داد: این آمار و ارقام به صورت رندوم از سایت 1690 که وزارت بهداشت اعلام کرد به دست آمده است. در این فاز رشد تعرفه‌ها از 46 تا 200، 300 درصد افزایش داشته است و به طور میانگین 5/2 برابر شده و 150 درصد رشد داشته است. حسین شمالی با رسم نمودار تعرفه‌های بخش دولتی و خصوصی را در سال 83 ارزیابی کرد و گفت: تا سال 83 تعرفه‌های بخش دولتی و خصوصی یکسان بوده است اما با واگذاری تعرفه‌های بیمارستان خصوصی به سازمان صنفی نظام پزشکی طی 2 سال تعرفه‌های بخش خصوصی 10 برابر شد و شکاف عمیقی بین تعرفه‌های بخش خصوصی و دولتی ایجاد شد که این روند ادامه داشت تا اینکه در آبان 93 گام سوم طرح تحول اجرا شد.
وی در همین زمینه با بیان اینکه تعرفه‌های مزبور در گام سوم به شکل عجیبی افزایش پیدا کرد و روندی که می‌توانست در 10 سال طی شود یک‌شبه طی شد، اظهارکرد: افزایش تعرفه‌ها در بخش خصوصی به بهانه واقعی کردن تعرفه‌ها اتفاق افتاد و انتقاد ما به این شکاف ایجاد شده در تعرفه‌هاست. حسین شمالی افزود: واقعی کردن تعرفه در بخش دولتی تا حدودی منطقی بوده ولی دراین میان باید تعرفه‌ها در بخش خصوصی ثابت یا کمتر می‌شد. نماینده بسیج دانشجویی با بیان اینکه منشأ ناکارآمدی سیستم درمانی از همین شکاف در تعرفه‌هاست، یادآور شد: جناب وزیر سال گذشته اعلام کردند که با واقعی شدن تعرفه‌های بیمارستان دولتی می‌توانند با بیمارستان‌های خصوصی رقابت کنند اما شاهد آن هستیم که به همان اندازه که تعرفه‌های بخش دولتی رشد کرد تعرفه‌های بخش خصوصی هم دقیقا به همان نسبت رشد کرد و این اختلاف نجومی‌تر شد که عملا باعث می‌شود بیمارستان‌های دولتی نتوانند با بیمارستان‌های خصوصی رقابت کرده و کیفیت لازم را ارائه دهند.