گروه اجتماعی: «بیمه زنان خانه‌دار به جای بخشی از مهریه» عنوان طرح پیشنهادی معاون امور زنان و خانواده ریاست‌جمهوری است که به عنوان تازه‌ترین پیشنهاد درباره بیمه زنان خانه‌دار مطرح شده است. موضوعی که نه تنها مسیر به فرجام رسیدن این طرح بر زمین مانده را هموار نکرد بلکه به نظر می‌رسد وجود ابهامات و ایرادهای حقوقی و قانونی در این پیشنهاد اجرایی شدن بیمه زنان خانه‌دار را با مشکلات تازه‌ای روبه‌رو کرده است. طرح بیمه زنان خانه‌دار از جمله طرح‌های برزمین مانده در دولت است که تاکنون با فراز و فرودهای بسیاری همراه بوده و پیش از این نیز شورای نگهبان ایرادی را به این طرح وارد کرد و مقرر شد دولت لایحه‌ای را برای تصویب بودجه ثابت برای این طرح به مجلس ارائه کند اما همچنان این طرح پراهمیت که می‌تواند امید را در دل زنان خانه‌دار زنده نگاه دارد آنچنان که باید سروسامان نگرفته و همچنان با تغییر و تحول روبه‌رو است. هر چند شهیندخت مولاوردی، معاون امور زنان و خانواده ریاست‌جمهوری تا به حال درباره تدوین لایحه بیمه زنان خانه‌دار در رسانه‌ها اخباری را اعلام و وعده‌هایی را مطرح کرده است اما با گذشت بیش از یک سال از فعالیت دولت یازدهم هنوز این طرح رنگ و بوی اجرایی به خود نگرفته و حتی اخباری مبنی بر ایجاد تغییرات در این طرح آن هم به صورت جایگزین شدن بیمه زنان خانه‌دار با بخشی از مهریه به گوش می‌رسد که با انتقادات فراوانی روبه‌رو شده است. موضوعی که به باور کارشناسان و اعضای کمیسیون اجتماعی مجلس دارای ابهامات و ایرادهای قانونی است. تا جایی که معاون شورای فرهنگی - اجتماعی زنان نیز از منظر حقوقی و قانونی به بررسی آن پرداخته و ضمن برشمردن 8 ابهام قانونی و اجتماعی در این پیشنهاد از افزایش آمار طلاق به عنوان یکی از تبعات اجرایی شدن این طرح یاد کرده است.
ابهامات جایگزینی بیمه با مهریه
این درحالی است که فرشته روح‌افزا، معاون شورای فرهنگی - اجتماعی زنان جایگزینی بیمه زنان خانه‌دار به عنوان بخشی از مهریه و قابلیت اجرای آن از نظر حقوقی و قانونی را مورد بررسی قرار داده است. وی با اشاره به مصادیق ابهامات این طرح به فارس گفته است: پیشنهاد معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری مبنی بر اینکه بیمه زنان خانه‌دار جایگزین بخشی از مهریه شده و جزو شروط ضمن عقد قرار گیرد دارای ابهامات و ایرادات حقوقی و اجتماعی است. روح‌افزا به عنوان اولین ایراد این طرح بیان داشت: مشخص نیست که تصرف در مهریه زن توسط دیگران مغایرت شرعی دارد یا خیر؟
مهریه، حقوق زن در خانواده
مشخص نبودن وضعیت تصرف دولت در مهریه براساس شرع موضوع دیگری است که معاون شورای فرهنگی - اجتماعی زنان به آن اشاره کرده است. به گفته وی مهریه جزو حقوق زن در خانواده است که از طرف همسر به زن تعلق می‌گیرد و عندالمطالبه است و در صورتی که مردان توانایی پرداخت یکجا و نقدی آن را نداشته باشند ممکن است بنا به توافق طرفین پرداخت آن یا به شکل اقساط شود یا به تعویق افتد یا طبق توصیه اسلام زن تمایل به بخشیدن آن داشته باشد. این در حالی است که مشخص نیست براساس شرع، دولت حق تصرف در آن را دارد یا خیر؟ وی در ادامه بررسی این پیشنهاد به این موضوع اشاره می‌کند که اگر خانمی مهریه‌اش را عندالمطالبه دریافت کند تکلیف (حق بیمه زنان خانه‌دار) وی چه خواهد شد؟ و در این صورت آیا مهریه زنان معادل حق بیمه مادام‌العمر زنان خواهد بود؟ این دو مورد را نیز باید به عنوان سایر نکات مبهم این طرح در نظر گرفت. بلاتکلیفی در پرداخت مهریه زنانی که همسرانشان خود تحت حمایت دستگاه‌های حمایتی هستند از دیگر نکات مبهم این طرح است. به باور روح‌افزا اگر مردی به دلیل ضعف مادی توان پرداخت مهریه را نداشته باشد و خودش جزو خانواده‌های تحت حمایت دستگاه‌های حمایتی باشد، چه‌کسی حق بیمه همسر وی را می‌پردازد؟
بلاتکلیفی زنان مطلقه
معاون شورای فرهنگی - اجتماعی زنان همچنین بیان داشت: تکلیف زنان مطلقه، زنانی که همسرانشان فوت کرده‌اند و دخترانی که ازدواج نکرده‌اند یا دارای معلولیت هستند از جمله ابهامات آشکاری است که در این طرح دیده نشده است. البته ماجرا به اینجا ختم نشده و تبعات اجتماعی طرح جایگزینی بیمه زنان خانه‌دار با مهریه نیز از دیگر نکاتی است که با اجرای این طرح باید شاهد آن در جامعه باشیم. روح‌افزا در این باره معتقد است: اگر این طرح اجرایی شود میزان مهریه افزایش پیدا خواهد کرد و ازدواج به تاخیر می‌افتد یا به صعوبت انجام خواهد شد. نبود ضمانت اجرایی در انجام این طرح نیز از دیگر موضوعاتی است که معاون شورای فرهنگی - اجتماعی زنان به عنوان نقاط ضعف این طرح بر شمرده، چرا که مشخص نیست در صورتی که از شرط ضمن عقد برای این امر استفاده شود ضمانت اجرایی آن
چه خواهد بود؟
بالارفتن آمار طلاق در جامعه
معاون شورای فرهنگی - اجتماعی زنان همچنین درباره تبعات اجرای این طرح برای خانواده‌ها هم خاطرنشان کرد: این امر اختلاف خانواده‌ها و زوجین را افزایش داده و رجوع به دادگاه‌ها و آمار طلاق را بالطبع بالا خواهد برد البته تمام موضوعات مطرح شده به ایرادهای قانونی و حقوقی ختم نشده و به نظر می‌رسد در این طرح اشکالات شرعی نیز وجود داشته باشد. در همین باره روح‌افزا اظهار داشت: به نظر می‌آید در این طرح مغایرت شرعی وجود دارد به دلیل اینکه در بحث تعادل ارث مباحثی چون مهریه زنان، نفقه، اجرت‌المثل، حق شیردهی و نبود حق تصرف مرد در مال زن طبق آیات قرآن جزو حقوق مسلم زنان است. به نظر می‌آید در این طرح زنانی که شاغل هستند و خانه‌دار نیز هستند متضرر خواهند شد. از دیگر نقاط گنگ و مبهمی که در پیشنهاد تازه معاون امور زنان و خانواده ریاست‌جمهوری به چشم می‌خورد، مشخص نبودن نوع بیمه‌ای است که زنان خانه‌دار خواهند شد. این موضوعی است که معاون شورای فرهنگی و اجتماعی زنان نیز ضمن تایید آن یکی دیگر از اشکالات این طرح را مشخص نبودن نوع بیمه شامل فراگیر، اجتماعی، مستمری‌بگیر یا بازنشستگی عنوان کرده است. به باور وی نوع بیمه‌ای که زنان خانه‌دار خواهند شد در این طرح مشخص نیست.
بیمه زنان خانه‌دار، تکلیف قانونی دولت
براساس آنچه در قانون مصوب شده دولت موظف به انجام بیمه زنان خانه‌دار در چارچوب اعتبارات مصوب است. از طرفی چشم بسیاری از زنان خانه‌دار نیز به این طرح دوخته شده تا با عملیاتی شدن آن از بیمه برخوردار شوند بر این اساس به نظر می‌رسد معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری باید در مسیری گام بردارد که زنان خانه‌دار این احساس را پیدا کنند که خانه‌داری هم جزو مشاغل محسوب شده و تکیه‌گاهی مانند بیمه هم از آنها حمایت می‌کند اما در حال حاضر ارائه پیشنهادهای گوناگون که با ابهامات فراوان هم همراه است نمی‌تواند مسیر دسترسی زنان خانه‌دار به بیمه را کوتاه کند و همچنان این قشر از زنان را چشم انتظار تحویل لایحه بیمه زنان خانه‌دار به مجلس نگاه داشته است.