شهادت عالم نستوه و مجاهد آیتالله سیدحسن مدرس به دستور رضاخان (1316ش)
آیتالله سیدحسن مدرس در حدود سال 1249ش در قریه «سرابه کچو» از توابع زواره اردستان در استان اصفهان دیده به جهان گشود. سیدحسن در 14 سالگی به اصفهان عزیمت کرد و 10 سال تمام در آنجا به بحث و تحقیق پرداخت. وی در سال 1272ش به نجف اشرف هجرت کرد و به مدت 7 سال از محضر حضرات آیات علامه سیدمحمدکاظم یزدی، آخوند خراسانی و نیز میرزای بزرگ شیرازی استفاده کرد و به درجات بالای علمی دست یافت. سیدحسن پس از اخذ اجازه اجتهاد، به اصفهان بازگشت و به تدریس فقه و اصول مشغول شد. وی همزمان با اوجگیری نهضت مشروطه در ایران، وارد صحنه سیاست شد و از طرف علما و مراجع شیعه بهعنوان مجتهد تراز اول کشور برای نظارت بر قوانین مجلس شورای ملی انتخاب شد. با به قدرت رسیدن رضاخان، سیدحسن مدرس بهعنوان دشمن شماره یک وی در مجلس، نسبت به زورمداریها و قدرتورزیهای رضاخان مطرح شد و بر اثر سوءتدبیر سردار سپه، طرح استیضاح رضاخان را به تصویب رساند. در این میان رضاخان مترصد فرصتی بود که بتواند این روحانی آگاه و عالم را از سر راه خود بردارد. رضاخان پس از به دست گرفتن سلطنت و پس از آنکه نقشه ترور مدرس را ناکام دید، او را در 16 مهر 1307 دستگیر و به خواف و پس از مدتی به کاشمر از توابع خراسان تبعید نمود و پس از 10 سال تبعید، ماموران شاه، وی را مسموم و سپس در دهم آذر 1316ش در 67 سالگی در حال نماز خفه کردند. قیام مدرس، نخستین جرقه نهضت ضداستبدادی و آخرین آن نبود. مدرس، مظهر مقاومت ملت و آن عده از نمایندگان مردم بود که به رمز توطئه و عمق فاجعه پی برده و معتقد به چاره کار قبل از وقوع حادثه بودند. قیام و مقاومت نستوه و حماسهآفرین مدرس در آن شرایط و جو اختناق و ارعاب، اگرچه در لابهلای حوادث مشروطیت بهعنوان یک جریان فرعی مطرح شده است ولی در مطالعه تاریخ نهضتهای اسلامی، عنوان و جایگاه مستقل و درخشانی دارد. اندیشههای سیاسی مدرس را نه بهعنوان یک اعتراض تاریخی بر یک جریان انحرافی بلکه بهصورت یک جریان و نهضت در ارائه تفکر درست و مایهدار سیاسی و انقلابی اسلام و تجدید حیات سیاسی، باید تلقی کرد.
وفات سلمان فارسی، صحابی بزرگوار پیامبر اسلام (35 ق)
روزبه معروف به سلمان فارسی از اهالی منطقه جِی در اصفهان بود که در ابتدا آیین زرتشتی و آتشپرستی داشت. وی بر اثر برخورد با دین مسیح به آن گرایش پیدا کرد و در راه عزیمت برای یافتن کیش برتر، راهی شام و سپس حجاز شد. او را در این زمان بهعنوان بردهای خرید و فروش کردند و سالها قبل از هجرت پیامبر اکرم(ص) در مدینه به کارگری برای یک یهودی مشغول بود. سالیان اولیه حضور پیامبر در مدینه نیز با این ایام همراه بود و او توفیق حضور در جنگهای پیامبر(ص) را نیافت. سلمان فارسی سرانجام به دین اسلام مشرف شد و پس از آنکه پیامبر(ص) او را سلمان نام نهاد از نزدیکترین یاران رسول خدا شد. سلمان فارسی از صحابه بسیار نزدیک پیامبر بزرگ اسلام(ص) و دارای علم ظاهر و باطن و بسیار فاضل و پرهیزکار بوده است. از کثرت تَقرُّبی که نسبت به آن حضرت و خانواده عصمت و طهارت داشته، پیامبر(ص) درباره او فرموده است: «السَّلمانُ مِنّا اهل البیت» سلمان از ما اهلبیت است. طرح حفر خندق در جنگ احزاب از جانب این صحابی بزرگ پیامبر اکرم(ص) بود. پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) در زمان خلیفه دوم به حکومت مدائن برگزیده شد و تا پایان عمر به مدت 19 سال در این منصب بود. مرقد شریف این صحابی بزرگ پیامبر اسلام در مدائن، در 5 فرسخی بغداد نزدیک طاق کسری قرار دارد.