حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سیدمحمود نبویان: 5- نتیجه نهایی: بعد از اجرای موفقیت‌آمیز گام نهایی از راه‌حل جامع در طول دوره کامل آن، با برنامه هسته‌ای ایران مانند برنامه هسته‌ای کشورهای دیگر فاقد سلاح هسته‌ای عضو ان.پی.تی برخورد خواهد شد.
تأملاتی چند
1- بعد از سال‌های متمادی که ایران تقریبا اکثر برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای خود را به تعلیق درآورده است، قرار است با ایران به عنوان یک کشور عادی عضو ان.پی.تی مانند دیگر کشورها برخورد شود، این امر؛
اولا: به معنای پذیرش آن است که پرونده ایران یک پرونده ویژه بوده و با ایران نمی‌توان از همان ابتدا مانند دیگر کشورها برخورد کرد.
ثانیا: بعد از پذیرش تمام دستورات کشورهای مستکبر و از دست دادن همه توانمندی‌های هسته‌ای و غیرهسته‌ای کشور، به نقطه اول خواهیم رسید، یعنی همین نقطه‌ای که الآن در آن قرار داریم. مشکل فعلی ما با کشورهای مستکبر در چیست؟ به‌رغم اینکه آژانس در چندین گزارش خود صلح‌آمیز‌بودن برنامه هسته‌ای ما را پذیرفته است، چرا کشورهای مستکبر با ملت بزرگ ایران در جنگ هستند و آنها را مورد تحریم ظالمانه خود قرار می‌دهند؟
ما عضو ان‌پی‌تی و براساس آن دارای حق غنی‌سازی برای مقاصد صلح‌آمیز هستیم. همین حق روشن و قانونی که غرب آن را نمی‌پذیرد، آیا بعد از ده‌ها سال دیگر که ایران در برنامه هسته‌ای خود ضعیف‌تر شده است، آن را می‌پذیرد؟ پاسخ روشن است. اینکه ما خودمان را دارای حق غنی‌سازی بدانیم و به آن اذعان کنیم، مشکلی را حل نمی‌کند، مقصود از توافقنامه آن بوده است که طرف غربی به این حق اذعان کند که متاسفانه در هیچ نقطه‌ای از آن به این حق، اذعان نکرده است و بلکه برعکس بلافاصله بعد از توافقنامه، جان کری ـ وزیر خارجه آمریکا ـ اعلام کرده است ما هیچ‌گونه حق غنی‌سازی برای ایران به رسمیت نشناخته‌ایم.
نامه رهبر انقلاب در پاسخ به نامه آقای روحانی
ممکن است اشکال شود چرا مقام معظم رهبری ـ با وجود اشکالات فراوان موجود در توافقنامه ـ آن را یک موفقیت و قابل تقدیر و تشکر دانسته‌اند؟
پاسخ اشکال فوق کاملا روشن است، زیرا نامه مقام معظم رهبری در پاسخ نامه آقای رئیس‌جمهور به ایشان بوده است و در این پاسخ تصریح شده است که دستیابی به آنچه مرقوم داشته‌اید، یک موفقیت است و در خور تقدیر و تشکر. اما اشاره‌ای به تفاهمنامه نکرده است. پاسخ مقام معظم رهبری به نامه آقای روحانی چنین است:
بسمه تعالی
جناب آقای رئیس‌جمهور
دستیابی به آنچه مرقوم داشته‌اید درخور تقدیر و تشکر از هیات مذاکرات هسته‌ای و دیگر دست‌اندرکاران است و می‌تواند پایه اقدامات هوشمندانه بعدی قرار گیرد. بی‌شک فضل الهی و دعا و پشتیبانی ملت ایران عامل این موفقیت بوده و در آینده نیز خواهد بود ان‌شاءالله. ایستادگی در برابر زیاده‌خواهی‌ها همواره باید شاخص خط مستقیم حرکت مسؤولان این بخش باشد و چنین خواهد بود ان‌شاءالله.
سیدعلی خامنه‌ای
3 آذر 92
اما آنچه رئیس‌جمهور به مقام معظم رهبری نوشته است این است که در این توافقنامه اولا: حقوق هسته‌ای ایران به رسمیت شناخته شده است، ثانیا: حق غنی‌سازی ملت ایران مورد اذعان قدرت‌های جهانی که سال‌ها سعی بر انکار آن داشتند، قرار گرفته است، ثالثا: خطوط قرمز نظام حفظ شده است و رابعا: توقف تحریم‌ها و فروپاشی تحریم‌های ظالمانه آغاز شده است. آقای روحانی در نامه به مقام معظم رهبری آورده است:
بسم‌الله الرحمن الرحیم
محضر مبارک رهبر معظم انقلاب اسلامی
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای دامت برکاته
با سلام و تحیات وافره
خدای بزرگ را سپاس می‌گویم که در نخستین ماه‌های شروع کار دولت تدبیر و امید، فرزندان انقلابی شما توانستند در مذاکراتی دشوار و پیچیده، حقانیت ملت ایران در فعالیت‌های هسته‌ای را در صحنه بین‌المللی اثبات کنند و گام نخست را به‌گونه‌ای پیش برند که حقوق هسته‌ای و حق غنی‌سازی ملت ایران مورد اذعان قدرت‌های جهانی ـ که سال‌ها سعی بر انکار آن داشتند ـ قرار گیرد و راه برای گام‌های بلند بعدی در حراست از پیشرفت‌های فنی و اقتصادی کشور گشوده شود.
توفیق در این مذاکرات نشان داد که می‌توان با رعایت همه اصول و خطوط قرمز نظام، با ارائه منطقی و مستدل مواضع ملت ایران و اتمام حجت برای افکار عمومی جهان، قدرت‌های بزرگ را نیز به احترام به حقوق ملت ایران فراخواند و....
دستاوردهای قطعی این توافق اولیه، به رسمیت شناخته‌شدن حقوق هسته‌ای ایران و حراست از دستاوردهای هسته‌ای فرزندان این مرز و بوم بوده است و در کنار آن با توقف روند تحریم‌های ظالمانه، بخشی از فشارهای غیر قانونی در تحریم‌های یکجانبه برداشته و فروپاشی سازمان تحریم آغاز شده است...
اینجانب با تبریک این توفیق الهی به حضور رهبری معظم انقلاب، از هدایت و حمایت جنابعالی سپاسگزارم....
حسن روحانی/ 3 آذر 92
آنچه در نامه آقای روحانی آمده است به رسمیت شناخته‌شدن حقوق هسته‌ای و نیز حق غنی‌سازی ایران، حفظ خطوط قرمز نظام و توقف و فروپاشی تحریم‌هاست.
واقعا اگر ما حقوق هسته‌ای ایران و حق غنی‌سازی را به‌دست آورده و در مقابل نیز تحریم‌های اصلی را تا حد قابل قبولی از بین برده باشیم این کار یک پیروزی بزرگی است و شایسته تقدیر و تشکر. (مقام معظم رهبری نیز تاکید کرده اند که براساس آنچه مرقوم داشته‌اید ما موفقیت به‌دست آورده‌ایم و باید از آن تشکر شود.)
اما آیا ایران در این توافقنامه به آنچه آقای روحانی مرقوم داشته است، دست یافته است؟ آیا حقوق هسته‌ای ایران به رسمیت شناخته شده است؟ آیا حق غنی‌سازی ایران مورد اذعان قرار گرفته و به رسمیت شناخته شده است؟ آیا خطوط قرمز نظام در این مذاکرات و توافقنامه ژنو حفظ شده است؟ آیا دستاوردهای هسته‌ای ملت ایران در این توافقنامه حفظ شده است؟ آیا سازمان تحریم‌های اصلی شکاف برداشته است؟ با توجه به آنچه در این نوشتار بررسی شده است هیچ‌یک از موارد فوق در این توافقنامه به‌دست نیامده است و برخلاف ادعای آقای روحانی، غالب دستاوردهای هسته‌ای ملت ایران از دست رفته است. جهت یادآوری، ادعاهای آقای روحانی را به صورت جداگانه مورد بررسی دوباره قرار می‌دهیم:
1- آقای روحانی ادعا کرده است در این توافقنامه حقوق هسته‌ای ایران به رسمیت شناخته شده است.
سوال این است که حقوق هسته‌ای به چه امری گفته می‌شود؟ روشن است که مراد از آن، همان امری است که در ماده چهارم ان‌پی‌تی آمده است.