مسؤولان درباره تناقضات ، ابهامات و نابسامانی‌های افزایش قیمت قوت غالب مردم پاسخگو نیستند

دولت، سکوت، نان

گروه اقتصادی: اعلام شبانه افزایش قیمت نان در حالی‌که مصوبه چنین افزایشی حدود 25 روز قبل از این اعلام و در 14 آبان به تصویب هیأت وزیران رسیده بود نه‌تنها برای مردم بلکه برای نانوایانی که مجریان اصلی این مصوبه هستند نیز پر از ابهام بود. علاوه‌بر این تصویب شد میزان افزایش قیمت نان تا 30 درصد باشد اما در تهران 34 درصد و در برخی از استان‌ها از جمله اردبیل تا 60 درصد گران شد. این یعنی آنکه دولت برای این منظور وحدت رویه‌‌ای نداشته و نظارتی هم در زمان اجرا صورت نگرفته است. این در حالی است که مسؤولان دولتی با تکرار گفته‌های توجیهی خود، نه‌تنها درباره اصل داستان پاسخگو نیستند بلکه برای این مهم نیز در دسترس نیستند که اگر بودند اطلاع‌رسانی درباره این مصوبه آن هم از سوی محسن بهرامی‌ارض‌اقدس، مشاور معاون اجرایی رئیس‌جمهوری و البته در پاسخ به پرسش خبرگزاری تسنیم صورت نمی‌گرفت بلکه دولت باید به‌طور رسمی به ابلاغ و اطلاع‌رسانی درباره افزایش قیمت نان می‌پرداخت. همراستای این ابهام، سخنان بهت‌‌برانگیز محمدباقر نوبخت، معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی و سرپرست معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس‌جمهوری بود که شامگاه یکشنبه 9 آذر روی پایگاه اطلاع‌رسانی دولت قرار گرفت. نوبخت با اشاره به موضوع افزایش قیمت نان در کشور گفت: «دولت هیچ تصمیمی برای افزایش قیمت نان ندارد و یارانه خرید گندم را همانند سابق پرداخت خواهد کرد». نوبخت اما ادامه داد: دولت همچنان پرداخت یارانه گندم به قیمت هر کیلو 665 تومان را در اختیار کارخانه‌های آردسازی و نانوایی‌ها قرار خواهد داد اما این اجازه را به نانوایی‌ها در استان‌های مختلف خواهد داد تا براساس اقتضائات هر استان به‌منظور جبران مابه‌التفاوت افزایش هزینه‌های جانبی، قیمت نان را تا حداکثر 30 درصد افزایش دهند.
چنین تناقضی حتی صدای رسانه‌های اصلاح‌طلب را هم درآورد به طوری‌که یکی از روزنامه‌های حامی دولت، تیتر صفحه یک چاپ سه‌شنبه خود را اینگونه نوشت که« نان را گران کنید اما توهین نکنید». این روزنامه در مطلبی زیر این تیتر نوشت: اگر خاطر شریف مقامات دولتی باشد یکی از شعارهای انتخاباتی‌شان «راستگویی» بوده است، آنان می‌بالیدند که «دولت راستگویان» را تشکیل داده‌اند اما اکنون این نحوه گران کردن نان در تناقض آشکار با این شعار است. روزنامه در ادامه مطلب خود آورده که به نظر می‌رسد بیش از «گران شدن قیمت نان» تناقض میان مسؤولان درباره این گرانی مهم است. درواقع باید ‏گفت شاید بتوان این گرانی را به نوعی پذیرفت اما آن تناقضش را خیر!‏ به هرحال دولت طبق محاسبات و درخواست‌های نانوایان ترجیح داده قیمت نان را بین 20 تا 30 درصد افزایش دهد اما نکته و پرسش اینجاست به چه دلیل و توجیهی پیش از این گرانی، مقامات مختلف دولتی و در رأس آن سخنگوی دولت هرگونه افزایش قیمت تا پایان سال را رد می‌کنند؟ شاید عنوان شود این نحوه گران کردن نان از سوی دولت حربه‌ای برای کنترل جو عمومی بوده است که باید گفت مقامات دولتی در این‌باره سخت در اشتباه هستند. اگر آقایان پاستورنشین نمی‌دانند باید بدانند که حداقل بخشی از مردم پس از این روش گران کردن نان به این نتیجه رسیدند که این دولت نیز با دولت قبلی تفاوتی ندارد و در بر همان پاشنه قبلی می‌چرخد!
این بود شیب ملایم؟!
همچنین یکی از پایگاه‌های خبری حامی دولت در مطلبی با عنوان « افزایش 30 درصدی قیمت نان؛ این بود شیب ملایم؟!» آورده است که اگرچه افزایش 30 درصدی قیمت نان برای دهک‌های بالا کوچک‌ترین اثری ندارد ولی برای مردمانی که در دهک‌های پایین روزگار می‌گذرانند، افزایش 50 تومانی نان لواش، می‌تواند اقتصاد خانواده را تکان دهد و محاسبات سرپرست خانواده را به هم بریزد. در ادامه این مطلب آمده است در شرایطی که طبق اعلام بانک مرکزی، نرخ تورم به حدود 20 درصد رسیده است، چرا باید قیمت نان 30 درصد افزایش پیدا کند؟ مگر حقوق کارمندان بالاتر از نرخ تورم افزایش می‌یابد که نان‌شان بیش از این نرخ گران‌تر شود؟! به علاوه، نان در سبد غذایی اقشار آسیب‌پذیر، سهم بیشتری نسبت به دهک‌های مرفه دارد. بنابراین، اگرچه افزایش 30 درصدی نان، برای دهک‌های بالا کوچک‌ترین اثری ندارد ولی برای مردمانی که در دهک‌های پایین روزگار می‌گذرانند، افزایش 50 تومانی نان لواش، می‌تواند اقتصاد خانواده را تکان دهد و محاسبات سرپرست خانواده را به هم بریزد. در ادامه این مطلب آمده است، اینکه بگویند چون چند سالی نان گران نشده بود، بنابراین ناگهان گرانش کردیم هم منطبق با تدبیر نیست زیرا‌ «تثبیت طولانی‌مدت و افزایش ناگهانی»، ایجاد شوک روانی می‌کند. بنابراین افزایش اندک سالانه، رویکردی مدبرانه‌تر است؛ با نان مردم نمی‌توان بازی کرد. به هرحال قرار بود جز بنزین که حکایت خاص خود را دارد، افزایش قیمت‌ها با شیب ملایم صورت بگیرد. دولت توضیح دهد که اگر افزایش 30 درصدی قیمت نان در یک شب، شیب آرام است، پس شیب تند چه معنایی می‌تواند داشته باشد؟
افزایش قیمت تا آستانه تحمل
البته سیدجواد تقوی، رئیس سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان در این‌باره اظهار کرده است که ضوابط محاسبه قیمت برای همه استان‌ها یکی است و کافی است اطلاعات و آمار استانی دقیق خود را در این ضوابط یا ظرف محاسبه قیمت بریزند و با توجه به شرایط استان قیمت نهایی را تعیین کنند. تقوی افزود: با همه این ملاحظات دولت تصمیم گرفت این طرح را تدریجی انجام دهد همانطور که در قانون هدفمندی یارانه‌ها هم می‌شد قیمت انرژی را واقعی کرد اما چرا این اتفاق نیفتاد چون آستانه تحمل مردم برای بار این هزینه‌ها و افزایش قیمت نیز حدی دارد بنابراین دولت این ملاحظه را به دقت انجام داد و با توجه به نظر رئیس‌جمهوری این اصلاح قیمت نان حداکثر تا 30 درصد انجام شد. همچنین مجتبی خسروتاج، قائم‌مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت در این‌باره معتقد است مصرف‌کنندگان در بخش کیفیت نان در واقع رضایت آنچنانی ندارند، یعنی برخی افراد به‌دلیل اینکه اندازه نان‌ها کوچک شده و یک مقدار کیفیت نان مطلوب آن چیزی که می‌خواهند نیست، ناراحت هستند. به‌گفته وی دولت به‌طور متوسط سالی 11 هزار میلیارد تومان یارانه بابت مابه‌التفاوت خرید گندم و آنچه به کارخانه آرد می‌فروشد را پرداخت می‌کند.خسروتاج افزود: در حال حاضر دولت 7000 میلیارد تومان فقط مابه‌التفاوت خرید قیمت گندم و آن قیمتی که به کارخانجات می‌فروشد را پرداخت می‌کند. همچنین حدود 4000 میلیارد تومان هم یارانه‌ای است که به‌صورت مستقیم به مردم پرداخت می‌شود. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت اضافه‌ کرد: کل صنعت نان به‌همراه ذی‌نفعان از شرایط موجود ناراضی هستند. این صنعت نیاز به یک جراحی اساسی دارد تا شرایط رقابتی ایجاد کنیم و در آن شرایط، نان مورد نظر مردم با آرد با کیفیت
تولید ‌شود.
افزایش قیمت نان بیش از 30 درصد  
دراین میان عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نسبت به افزایش بی‌رویه‌ قیمت نان تذکر داد. محمود شکری در تذکری شفاهی در جلسه علنی دیروز مجلس، گفت: آقای نوبخت مصاحبه‌ای کرده که دولت تصمیمی برای افزایش قیمت‌ نان ندارد، اما به نانوایان اجازه دادیم که قیمت نان را 30 درصد افزایش دهند. شکری ادامه داد: حالا دولت موافق است یا مخالف؟! خیلی شفاف برای نمایندگان و مردم مشخص کنید که این افزایش قیمت توسط دولت صورت گرفته یا خیر؟ اگر نه دستور این افزایش قیمت را چه شخص یا مرجعی صادر کرده است. نماینده مردم تالش و ماسال در مجلس خاطرنشان کرد: در برخی استان‌ها 50 یا 60 درصد افزایش قیمت نان داشته‌ایم و باید یک نهاد مشخص تکلیف این قیمت را مشخص کند. شکری یادآور شد: زمانی که این افزایش قیمت صورت می‌گیرد با 45هزار تومان یارانه دهک‌های پایین چطور باید زندگی کنند؟ چه کسی مسؤول و پاسخگو است. در همین حال عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس در گفت‌وگو با فارس با بیان اینکه قیمت آرد تحویلی به نانوایی‌ها افزایش نداشته است، گفت: افزایش قیمت نان برای جبران هزینه‌های تولید است ولی نرخ ۱۱۵۵ تومانی خرید تضمینی گندم متناسب با تورم افزایش نیافته است. بهرام بیرانوند درباره اینکه چرا قیمت نان را 30 درصد افزایش داده‌اند، اما قیمت گندم که ماده اولیه نان است فقط 10 درصد افزایش یافته، افزود: نانوایی‌ها به‌دلیل افزایش تورم، توان تأمین هزینه‌های تولید را ندارند و به همین دلیل برخی از آنها برای جبران هزینه‌ها وزن نان تحویلی به مردم را کم کرده‌اند. بیرانوند اظهار داشت: با توجه به هزینه‌های تولید در بخش کشاورزی نرخ تعیین شده برای خرید تضمینی گندم جوابگوی هزینه‌های تولید نیست به‌طوری‌که با محاسبه هزینه‌ها قیمت خرید تضمینی تعیین شده(1155 تومان) کمتر از قیمت سال گذشته برای کشاورز است. از سوی دیگر عباس پاپی‌زاده، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس با بیان اینکه بین افزایش 30 درصدی قیمت نان و افزایش 10 درصدی نرخ خرید تضمینی گندم تناقض آشکار وجود دارد، گفت: دولت حق کشاورزان را ادا نمی‌کند، نانوا باید حمایت شود و کشاورز به طریق اولی باید حمایت شود. وی با بیان اینکه امسال قیمت خرید تضمینی گندم متناسب با نرخ تورم افزایش نیافت، گفت: این موضوع نشان می‌دهد دولت حق کشاورز را ادا نمی‌کند درحالی که در قانون تاکید شده قیمت خرید تضمینی محصولات کشاورزی باید براساس نرخ تورم تعیین شود. پاپی‌زاده افزود: در هنگام تعیین قیمت نان، دولت به گونه‌ای دیگر عمل می‌کند و با بیان اینکه افزایش هزینه‌های مختلف از جمله هزینه کارگری در نانوایی‌ها 30 درصد بوده قیمت نان را 30 درصد افزایش می‌دهد. وی با بیان اینکه این کار یک تناقض آشکار است و مظلومیت کشاورز را به اثبات می‌رساند، تصریح کرد: اگر دولت اعتقاد به 30 درصد تورم دارد و معتقد است هزینه‌های تولید نان به اندازه 30 درصد افزایش یافته این تورم را کشاورز و تولید‌کننده گندم هم دارد و کشاورز هم باید نان را با 30 درصد افزایش قیمت خریداری کند. وی هشدار داد سیاست غلط دولت درباره تعیین نرخ تضمینی گندم، موجب کاهش تولید گندم می‌شود و سال آینده هزینه‌ هنگفتی باید صرف واردات گندم شود، در حالی که این پول می‌تواند صرف افزایش تولید گندم داخلی شود.

انتقاد آیت‌الله علوی‌گرگانی از افزایش قیمت نان
حضرت آیت‌الله سیدمحمدعلی علوی‌گرگانی با انتقاد از افزایش 30درصدی قیمت نان، این افزایش را تاثیرگذار در دیگر اجناس و کالاها دانست و گفت: برخی افراد به بهانه افزایش قیمت نان قیمت دیگر کالاها را نیز افزایش می‌دهند. استاد برجسته حوزه علمیه قم در دیدار جمعی از مدیران اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان قم تأکید کرد: در یک اداره تنها باید به دنبال پیاده کردن فرامین خدا باشیم؛ نباید ضوابط حاکم بر روابط شود، به گونه‌ای نباشد که به سبب سفارش دیگران حق فردی ضایع شود، این مطلب ممکن است در اداره‌های مختلف به چشم بخورد. وی یادآور شد: قرآن می‌فرماید: «انجام فرامین الهی سبب سعادت خود فرد و تثبیت پایه‌های جامعه و نظام می‌شود» پس باید مراقب بود سفارش‌ها خلاف ضوابط انجام نگیرد. البته انجام سفارشی که با ضوابط مخالف نیست مشکلی ندارد. وی تأکید کرد: مردم درباره مسائل مختلف به ما مراجعه می‌کنند و مطالبی را بیان می‌کنند، بنده نسبت به عملکرد برخی وزارتخانه‌ها بسیار ناراحت هستم، چراکه بیشتر روابط بر آن حاکم است، حتی گاهی یک رئیس بالادستی به صورت تهدیدآمیز بر رئیس پایان‌دستی کاری را تحمیل می‌کند. حضرت آیت‌الله علوی‌گرگانی نتیجه روابط غیرقانونی سازمان‌ها را اختلاس میلیاردی خواند و عنوان کرد: مملکت ما مملکت امام زمان(عج) بوده و افتخار ما اسلامی بودن کشور است؛ ولی گاهی متأسفانه به سبب روابط می‌بینیم میلیاردها تومان جابه جا می‌شود و یک دفعه صدای آن در مملکت در می‌‌آید. وی خاطرنشان کرد: برای نمونه اکنون قیمت نان بالا رفته است، این قیمت تنها در نان اثر نمی‌گذارد، اینها اثرگذار بوده و به مسائل دیگر نیز تأثیر می‌گذارد، چرا که تمام مسائل در جامعه با هم مرتبط است، به گونه‌ای که برخی افراد به بهانه افزایش قیمت اجناس قیمت دیگر کالاها را نیز افزایش می‌دهند.