دانش پورشفیعی: ساکنان سرزمین پارس از دیرباز عادت دارند میوه تازه بخورند؛ در واقع ایرانیان به تازه‌خوری معروف هستند و به همین دلیل سرانه مصرف آبمیوه در میان آنها پایین است. براساس آمارهای موجود هر شهروند ایرانی سالانه 11 لیتر آبمیوه می‌خورد که این رقم در دهه70 فقط 2 لیتر بوده است البته متوسط مصرف سرانه جهانی این فرآورده حدود 40 لیتر است. با ولی‌الله داوودآبادی، عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان کنسانتره و آبمیوه ایران در این‌باره گپ زدم که در ادامه می‌خوانید.
چرا میوه‌های ایرانی کنسانتره خوبی دارند؟
شرایط اقلیمی مناسب و مساعد بودن آب، زمین و هوا برای رشد و تولید انواع محصولات کشاورزی، میوه‌ها و مرکبات سبب شده واحدهای تولیدی کنسانتره از مواد اولیه خوبی برای تولید برخوردار باشند چراکه سیب، انگور قرمز و سفید، انار، گریپ‌فروت، آلبالو، زردآلو، لیمو، هلو و پرتقال ایران کیفیت خوبی دارد و این امکان را فراهم کرده تا کنسانتره‌های خوش‌طعم و مشتری‌پسند از آن تولید شود. به‌عنوان نمونه کنسانتره انار ایران در دنیا از جایگاه ممتازی برخوردار است. علاوه بر کنسانتره و آبمیوه، نکتار میوه‌های مختلف نیز در کشور به تولید می‌رسد. تفاوت نکتار با کنسانتره و آبمیوه در این است که چون میوه‌هایی از جمله هلو و زردآلو را در زمان فرآوری به هیچ‌روی نمی‌توان به شفافیت دیگر میوه‌ها از جمله سیب یا انگور رساند، محصول نهایی حاصل این فرآوری نکتار نامیده می‌شود البته جز میوه‌هایی مانند موز، انبه و آناناس که کنسانتره آن به‌دلیل نبود تولید داخلی، وارد می‌شود تولید دیگر میوه‌ها با توجه به 4 فصل بودن کشور امکانپذیر است.
خیلی جاها مطرح است که تولیدکنندگان آبلیمو از اسانس‌های شیمیایی استفاده می‌کنند. آیا این موضوع درست است؟
در ایران تنها یک واحد تولیدکننده کنسانتره لیمو فعالیت می‌کند که در جیرفت قرار دارد و علاوه بر لیمو، کنسانتره گریپ‌فروت نیز تولید می‌کند. به گفته مدیر این واحد تولیدی، فروش کنسانتره لیموی کارخانه در گذشته بسیار خوب بود ولی اکنون 3-2 سالی است که گرانی لیمو عرصه را بر تولید تنگ کرده و قیمت آن چنان بالا رفته که میزان تولید کنسانتره کاهش پیدا کرده است. از آن طرف تولیدکنندگان آبلیمو هم با آن قیمت اقدام به خرید کنسانتره نمی‌کنند. بنابراین با گران شدن کنسانتره لیمو و مقایسه قیمت آن با آبلیموهای عرضه شده در بازار و اینکه بهای آبلیموهای موجود در فروشگاه‌ها کمتر از کنسانتره لیمو است این نگرانی پیش می‌آید که آبلیموهای تولیدی از کنسانتره لیمو تهیه نشده‌اند.
یعنی چی؟
چطور ممکن است وقتی خرید و استفاده از کنسانتره لیمو در کشور کاهش پیدا می‌کند از سوی دیگر این همه آبلیمو در بازار وجود داشته باشد؟ آیا این آبلیموها وارداتی هستند و اگر نیستند از چه ساخته شده‌اند؟
چرا دلالان تعیین‌کننده قیمت محصولات کشاورزی هستند؟
ارتباط تنگاتنگ و مستقیم صنعت کنسانتره و آبمیوه با باغ و باغدار سبب شد هر دو روی یکدیگر تاثیرگذار باشند. از یکسو این صنعت، ارزش‌افزوده محصولات باغی را بالا می‌برد و از سوی دیگر افزایش تولید انواع میوه‌ها رونق‌بخش خط تولید این صنعت است اما آنچه زمینه نگرانی صاحبان این صنعت را فراهم کرده، باغداری کوچک است. این صنعت به باغداری بزرگ نیاز دارد و باغداری کوچک موجب شده پای دلالان و واسطه‌ها به بخش کشاورزی و صنعت کنسانتره و آبمیوه باز شود. در نتیجه این مداخله نابرابر، سود اصلی حاصل از تولید در هر دو بخش باغداری و صنایع تبدیلی به جای اینکه نصیب باغدار و کشاورز شود به جیب دلالان هدایت می‌شود.
رقبای ایران در این صنعت کدامند؟
رقبایی مانند چین که سالانه 700 هزار تن فرآورده‌های میوه‌ای صادر می‌کند. هرچند ترکیه توان تولید به مانند ایران را ندارد ولی برخورداری این کشور از تعرفه ترجیحی 25 تا 30 درصدی برای صادرات به اروپا رقابت را برای ایران سخت کرده است. اکنون تولید کنسانتره انگور، سیب، آلبالو و انار و کمپوت کردن گلابی بسیار مطلوب است اما آنچه صادرات کنسانتره انار ایران را با تهدید روبه‌رو کرده توسعه باغات انار در آمریکا‌ست که سبب شده ایران در حال از دست دادن مزیت صادراتی این فرآورده باشد.
صنعت کنسانتره و آبمیوه ایران تا چه اندازه از استانداردهای روز دنیا برخوردار است؟
هر صنعتی از استانداردهایی برخوردار بوده و صنعت کنسانتره و آبمیوه ایران نیز همه استانداردهای لازم را رعایت می‌کند و خوشبختانه برای کنسانتره تولیدی ایران، همیشه مشتری وجود دارد اما تغییرات جوی و کاهش و افزایش تولید میوه در هر سال روی این صنعت تاثیرگذار است. با توجه به اینکه طعم و عطر میوه‌های ایرانی در جهان بی‌نظیر است، بنابراین کنسانتره‌های تولیدی آن نیز از کیفیت بالایی برخوردار است، طوری‌که بازارهای صادراتی این فرآورده سرپاست. در اوایل این صنعت، کشورهای فرانسه، آلمان و ایتالیا از خریداران کنسانتره ایران بودند و به تدریج دیگر کشورها از جمله ترکیه و آسیای‌شرقی جای آنها را گرفتند.