گروه اقتصادی: فعالان بخش ساخت‌وساز مسکن کشور با آنکه عملکرد دولت در یک‌سال اخیر برای کنترل تورم را مثبت ارزیابی می‌کنند اما در عین حال اعتقاد چندانی به برنامه تحریک تقاضای وزارت راه‌وشهرسازی در بخش مسکن ندارند. با ایرج رهبر، عضو انجمن انبوه‌سازان در این‌باره گپ زدیم که در ادامه می‌خوانید.
چنانچه تحریک تقاضا به‌عنوان سیاست خروج از رکود توسط دولت اجرایی شود، این برنامه چه تبعات مثبت و منفی برای اقتصاد کشور به همراه دارد؟
دولتمردان با تأخیر متوجه مساله رکود اقتصادی شدند. چون ابتدای امر همه توجه خود را روی تورم بالای کشور معطوف کردند اما وقتی تلاش می‌کنیم تورم را کاهش دهیم باید در مقابلش به این موضوع توجه داشته باشیم که در نقطه مقابل کنترل تورم، رکود را نیز تقویت می‌کنیم. مسکن به‌عنوان یکی از بخش‌های بسته خروج از رکود می‌تواند تا 35 درصد چرخ اقتصاد کشور را به حرکت درآورد و در واقع راهکاری سریع در مقابل راهکارهای دیگر مانند صنعت و کشاورزی برای خروج از رکود اقتصادی است. به‌عنوان نمونه برای ایجاد یک شغل در بخش مسکن20 میلیون تومان لازم است اما در نفت و پتروشیمی برای ایجاد یک شغل 300 میلیون تومان و در بخش صنعت هم930 میلیون تومان نیاز است.
ابتدای بسته خروج از رکود تأکید شده تحریک تقاضا تورم‌زاست و در بخش مسکن گفته شده سیاست دولت برای خروج از رکود، تحریک تقاضاست.
به دولتی‌ها پیشنهاد داده‌ایم اگر می‌خواهند تسهیلات خرید مسکن پرداخت کنند یک دوره به عقب بازگردند و این کار را از راه تولید مسکن که تسهیلات را به سازنده می‌دهد و پس از آن به متقاضی منتقل می‌کند، انجام دهند. مانند همان کاری که در مسکن‌مهر اتفاق افتاد. به جای اینکه تقاضا را تحریک کنیم طرف عرضه تقویت می‌شود.
با پرداخت تسهیلات ساخت و انتقال آن به خریدار چه اتفاقی در بازار روی می‌دهد؟
با پرداخت وام ساخت، تولید تحریک می‌شود، صنایع مرتبط با بخش مسکن تحریک می‌شود، اشتغالزایی بالایی صورت می‌گیرد، خریدار هم به چیزی که می‌خواهد می‌رسد و خانه‌دار می‌شود. مساله بانکی را هم می‌توان اینگونه حل کرد که در دوره ساخت، سود بانکی برعهده سازنده باشد، بقیه سود هم توسط خریدار پس از انتقال وام پرداخت شود. البته پیشنهاد دادیم تا 100 میلیون تومان تسهیلات برای ساخت پرداخت شود.
به نظر شما وزارت راه‌وشهرسازی با چه هدفی می‌خواهد تقاضا را تحریک کند؟
فکر می‌کنم وزیر به حرف مشاورانش گوش می‌دهد و چاره دیگری ندارد. شاید آن اندازه فرصت ندارد که وضع را تجزیه و تحلیل کند. یکسری آدم‌های خاصی در بخش مسکن هستند. وزارت راه و شهرسازی نیز مشاورانی دارد که نزدیک‌ترین افرادی که می‌توانند به لحاظ صلاحیت به دولت راهکار دهند، همین مشاوران هستند.
آیا بانک‌ها تمایلی به پرداخت تسهیلات مسکن دارند؟
از نظر بانک‌ها پرداخت وام ساخت بهتر از وام خرید است. به این دلیل که وام دوران مشارکت ساخت را در زمان کم و با بهره خاصی به سرعت دریافت می‌کنند. بانک‌ها می‌گویند تمایلی به پرداخت تسهیلات خرید در بخش مسکن ندارند، چون این وام‌ها، 15 تا 20 ساله بازپرداخت می‌شود. بنابراین به انبوه‌سازان می‌گویند اگر وام ساخت بخواهید به شما پرداخت می‌کنیم.
در نامه آخوندی و سیف آمده از محل وجوه اداره شده یا بودجه عمومی، سود یارانه تسهیلات پرداخت شود.
20 درصد از محل افزایش قیمت حامل‌های انرژی برای بخش صنعت در نظر گرفته شده و چون مسکن هم بخشی از صنعت است، احتمالا قرار است مقداری از سود یارانه‌ای تسهیلات صندوق‌های پس‌انداز مسکن را از این محل پرداخت کنند.
بهره‌برداری احتمالی از پروژه‌های طرح مسکن‌مهر چه تاثیری بر بازار مسکن خواهد داشت؟
مسکن مهر برای سه، چهار دهک اول بود که توان خرید مسکن را نداشتند. با توجه به اینکه مسکن‌مهر برای اقشار نیازمند بوده برای قشر توانمند فکری نکردیم. اجاره‌ها و قیمت مسکن که اضافه شد برای قشر به‌نسبت توانمند جامعه بود و برای قشرهای پایین‌دستی خیلی تغییر قیمت نداشتیم چون مسکن‌مهر به کمک این افراد آمد. اگر بخواهیم تاثیر کلی و همه‌جانبه داشته باشیم باید طرح جامع مسکن را ببینیم. باید به دهک‌های 5 تا 7 جامعه توجه شود. همان زمان که انبوه‌سازان گفتند تسهیلات 100 میلیون تومانی پرداخت شود برای اقشار به‌نسبت توانمند بود تا این بخش را به دهک‌های زیر 5 متصل کنیم.
آیا در شرایط کنونی خانوارها می‌توانند با پس‌انداز صاحب خانه شوند؟
خیلی‌ها هستند که اصلا نمی‌توانند پس‌اندازی داشته باشند. وقتی حقوق ماهانه فردی، 600 هزار تا یک میلیون تومان است و 70 درصد آن بابت اجاره می‌رود، چگونه می‌تواند پس‌انداز داشته باشد؟ این راهکار امکان‌پذیر نیست. چاره کار، پس‌انداز معکوس مانند طرح مسکن‌مهر است. یعنی اول دولت پول را برای ساخت بدهد و متقاضی در آن ساکن شود و پس از آن بازپرداخت وام شروع شود.