عبدالباری عطوان*: پس از حملات 11 سپتامبر سال 2001 مجله اکونومیست مقاله‌ای با این مضمون نوشت «ما به آنها حمله خواهیم کرد و بمبارانشان می‌کنیم و هزاران کیلومتر را طی می‌کنیم تا آنها را نابود کنیم اما باید انتظار داشته باشیم که کسانی برای واکنش و انتقام خواهند آمد.»‌ در حالی که با نگرانی حمله 2 جوان به مجله «شارلی ابدو» را - که گفته می‌شود به گروه‌های جهادی اسلامی وابسته هستند- پیگیری می‌کردم نوشته‌های اکونومیست را به یاد آوردم. این جوانان که این حمله را در قلب پایتخت فرانسه انجام دادند با کلاشینکف و آرپی‌جی اقدام به شلیک کردند که طی آن 12 نفر کشته شدند و بین آنها سردبیر مجله و 4 کاریکاتوریست و 2 پلیس نیز دیده می‌شود. نخست باید تأکید کرد که کشتن هر صاحب‌نظری چه از نظر شرعی و چه قانونی مجاز نبوده و کاملاً محکوم است اما این به‌معنای تخطی از چارچوب‌ها و اهانت به اعتقادات ادیان مذهبی و پیامبران چه مسیحی و چه مسلمان و چه یهودی نیست. مجله شارلی ابدو همه خط‌قرمزها و حتی فراتر از خط‌قرمزها در حمله به دین اسلام را نقض کرد و این هتک‌حرمت‌ها از طریق حملات خبیثانه به پیامبر اسلام از طریق بازنشر کاریکاتور اهانت‌آمیز کاریکاتوریست نروژی در سال 2006 انجام شد که این اقدام خشم یک میلیارد و نیم مسلمان را برانگیخت و طی تظاهرات اعتراض‌آمیز به این اقدام بیش از 200 نفر کشته شدند و اما اوج این اقدامات مجله در سال 2011 روی داد زمانی که تصاویر اهانت‌آمیز دیگری را منتشر کرد که میان آنها تصویری بود که پیامبر اسلام را عریان نشان می‌داد. بار دیگر تأکید می‌کنیم هرگز حمله مرگباری را که به این مجله صورت گرفت توجیه نمی‌کنیم یا آنکه از آنها حمایت نمی‌کنیم، ما همواره از آزادی بیان پاک که طی آن از بی‌احترامی به دین‌های آسمانی جلوگیری شود، حمایت می‌کنیم. ناشر مجله و سردبیر آن در برآورد خطری که با آن مواجه بودند و تهدیداتی که علیه آنها صورت گرفته بود، اشتباه کردند و همچنان به رویکرد تحریک‌آمیز خود ادامه می‌دادند و معتقد بودند پشتیبانی‌ای که پلیس فرانسه از آنها انجام می‌دهد برای مقابله با هرگونه حمله‌ای کافی است اما چقدر آنها اشتباه می‌کردند و این حمله نشان‌دهنده توانایی افراطی‌ها در رسیدن به هر هدفی است که می‌خواهند و در اینجا می‌توان به خطر واقعی برای کسانی که با آنها مخالفند چه مسلمان و چه غیرمسلمان درک کرد. کسانی که نوار ویدئویی این حمله را مشاهده کردند به‌خوبی شاهد بودند که این افراد با کمال آرامش و اطمینان و کاملاً به‌صورت حرفه‌ای به این عمل مبادرت ورزیدند و گویا آنها آموزش‌های فشرده‌ای دیده بودند و در جبهه‌های نبرد واقعی مشارکت داشتند. تا زمانی که این مقاله نوشته می‌شود هنوز هیچ گروهی مسؤولیت این حملات را به‌عهده نگرفته و نظرات در این باره متفاوت است. گروهی می‌گویند گروه القاعده پشت این حمله قرار دارد و گروهی نیز این موضوع را بعید نمی‌دانند که چه‌بسا جهادی‌های فرانسوی که در سوریه و عراق به داعش پیوسته بودند این عملیات را انجام داده و هم‌اکنون بازگشته‌اند تا از دولت‌های خود که در چارچوب ائتلاف بین‌المللی علیه داعش مشارکت کرده‌اند، انتقام بگیرند. چه گروهی پشت این حملات باشد و چه این اقدام توسط یک گروه مستقل و به‌دور از هرگونه سازمان دیگری انجام شده باشد، فرانسه همچنان مورد تهدید قرار دارد چون هم در جنگ علیه «جهادی‌ها» در مالی مشارکت کرده و هم با اعزام جنگنده به اردن در عملیات حمله به داعش و نابود کردن آن شرکت دارد. بله! انتظار می‌رود این حمله خونین باعث تقویت راست‌افراطی اروپایی شود که این روزها دشمنی خبیثانه‌ای را علیه مهاجران مسلمان آغاز کرده و نتایج منفی بر زندگی بیش از 10 میلیون مسلمانی خواهد داشت که هم‌اکنون در اروپا زندگی می‌کنند اما دولت‌های اروپایی باید به‌خوبی درک کنند که اغلب قاطع مسلمانان میانه‌رو بوده و با همه انواع خشونت و تروریسم مخالف هستند و نباید تاوان اقلیت بسیار کمی را بپردازند و باید حمایت از آنها در رأس همه اولویت‌ها باشد. دولت‌های اروپایی و از جمله دولت فرانسه باید در مقابل مداخله نظامی در خاورمیانه را متوقف کند و این کشور به‌خوبی می‌داند اینگونه مداخله به تروریست‌ها کمک کرده و باعث گرایش هزاران جوان مسلمان به این گروه‌ها می‌شود و به‌علاوه اینگونه مداخله در تحقق اهدافی که به‌دلیل آن آغاز شده، موفق نخواهد شد بلکه باعث ایجاد بحران‌های خطرناک‌تر دیگر می‌شود. شاید یادآوری مداخله ناتو و جنگنده‌هایش در لیبی و پیش از آن در عراق و افغانستان و اخیراً در سوریه و یمن و کشته شدن بیش از یک‌میلیون انسان مفید باشد.  طبق نوشته خبرگزاری تسنیم، سیاست غربی‌ها در کشورهای عربی و اسلامی باعث ایجاد دولت‌های شکست خورده و جنگ‌های طائفه‌ای شده و زمینه را برای گروه‌های اسلامی جهادی افراطی فراهم کرده است. هم‌اکنون پیامد این سیاست‌ها به‌صورت حملات خونبار علیه این کشورها حاصل شده و باعث شده تا ده‌ها هزار لیبیایی هر ماه از طریق دریا از کشور خود فرار کنند، لیبی‌ای که نیکلا سارکوزی، رئیس‌جمهور وقت فرانسه قول داده بود به سرزمین دموکراسی و استقرار و شکوفایی و حقوق بشر
تبدیل می‌شود.
* تحلیلگر برجسته مسائل منطقه