سعید کریمی: وارد خانه که میشود، با رویی مهربان پس از چند دقیقه سلام و احوالپرسی و ادای انسانهای خانوادهدوست را درآوردن، همزمان با خوردن چای که مادر یا همسر آماده کرده وایفای گوشیاش را روشن میکند. صدای دینگدینگ وایبر وی را به وجد میآورد. چقدر مطلب که باید بخوانم و پاسخگو باشم! از محل کار تا منزل کلی دلتنگم شدهاند! بالاخره مسؤولیت اداره گروه هم به عهده من است دیگر! پدر و مادر یا همسر و فرزند همچنان در خوشحالی رابطه گرم بدو ورود هستند که متوجه میشوند مثل همیشه سرگرم گوشی شده و هر چه میخواهند تعریف کنند گوش شنوایی نیست و مأیوستر از قبل به گوشهای میروند و سر خود را با دیدن تلویزیون یا انجام کارهای دیگر گرم میکنند. متاسفانه چند وقتی است تمامی معاشرت گرمشان همین چند لحظه ورود به خانه شده است! آری! این واقعیت تلخ این روزهای بسیاری از ما در زندگی با شبکههای اجتماعی است.
وایبر اینجا، وایبر آنجا، وایبر همهجا!
با یک نگاه به کوچه و خیابان سطح شهر، تاکسی و اتوبوس و مترو با انبوه مردمی مواجه میشویم که با خود مشغولند، ناگهان میخندند، زیر لب چیزی زمزمه میکنند یا اخم میکنند و بعضی وقتها هم ناسزایی به لب میآورند! خلاصه سر به زیر حرکت میکنند و یک انگشتی در حال لمس گوشیهای هوشمند خود هستند. تا چند سال پیش سفرههای غذا حرمت داشت، زمانی که سفره پهن میشد همه به احترام آن دست و روی خود را شسته و با شوق و ذوق مشغول خوردن غذا میشدند اما اکنون جوانان و حتی برخی از همان آدمهای قدیمی را باید با خواهش و التماس بر سر سفره غذا حاضر کرد. حتی پس از آمدن، همزمان با خوردن غذا مشغول جواب دادن به دوستان خود در وایبر، لاین و واتساپ میشوند. چند روز پیش در یکی از همین شبکهها، مطلبی به طنز نوشته شده بود که فرد نوجوانی گفته بود: «دیشب اینترنتم قطع شد رفتم یه ذره با خانواده نشستم، باهاشون آشنا شدم به نظر آدماى خوبى میان!!!» هرچند این مطلب طنز بود اما تلخی واقعیت را به رخ ما میکشد.
دوستیها و خیانتهای وایبری!
این فناوریهای جدید خوب و مفید است اما چاقویی دو لبه است که گاه به جان زندگی و خانوادههایمان میافتد. بسیاری از زنان و مردان از طریق همین نرمافزارهای نوین به جای سخن گفتن با اعضای خانواده، با دوستان و آشنایان وایبری خود حرف میزنند و طلاق عاطفی آسمان زندگی آنها را ابری کرده است. روابط و دوستیهای به وجود آمده در وایبر اولش بسیار موجه است اما چون قدم به قدم پیش میرود، افراد متوجه نمیشوند که در حال شکستن خطوط قرمز هستند. روز اول یکدیگر را خانم و آقا صدا میکنند، روز بعد اسم هم را به تنهایی میگویند و روز بعد جانم و عزیزم! از دیدگاه روانشناسی هر نوع رابطه خارج از عرف با جنس مخالف که شما آن را از همسرتان پنهان کنید یا در حضور او طور دیگری جلوهاش دهید نوعی خیانت محسوب میشود.
کودکان و نوجوانان وایبری!
متاسفانه بتازگی این معضل گریبانگیر بسیاری از جوانان و حتی نوجوانان دانشآموز ما نیز شده است. بسیاری از نوجوانان بدون کمترین نظارت در شبکههای اجتماعی حضور دارند و والدین بدون هیچ قاعدهای به فرزندان خود اجازه میدهند در این شبکهها فعال باشند. این روزها خانوادهها بهدرستی برای مراقبت از فرزندانشان در دنیای واقعی نکاتی را مانند شناسایی دوستان یا گرفتن سرویس مطمئن مدرسه رعایت میکنند اما با اینکه نوجوانان وقت زیادی را در دنیای مجازی و شبکههای اجتماعی میگذرانند، نسبت به روابطی که در این محیطها شکل میگیرد بیتفاوت هستند. برای مقابله با اعتیاد به آنلاین بودن و جلوگیری از وابستگی به این نرمافزارها میتوان از چند راهکار ساده استفاده کرد.
جدیت در کنار گذاشتن شبکههای اجتماعی: با درک و اشراف کامل به مضرات و معایب دنیای مجازی و شبکههای اجتماعی، خود را ملزم به ترک عادت استفاده مداوم از گوشی، تبلت، رایانه و پرسه زدن در شبکههای اجتماعی کنید و وقت خود را بیشتر به تفریح، مطالعه، گفتوگوی رودررو با خانواده و دوستان اختصاص دهید.
تفریح و رسیدگی به خانواده: به اعتقاد کارشناسان آنچه یک رابطه زناشویی را سالم و شاد نگه میدارد، گفتوگوی صمیمانه، تفریحات مشترک و شنیدن دغدغههای همدیگر است. قرار نیست تفریحات گران باشد، حتی اگر نمیخواهید به کنسرت یا تئاتر یا سینما بروید، همین که به پارک سری بزنید کافی است.
برای وقت خود ارزش قائل شوید: بهترین راه برای مصون ماندن از غرق شدن در شبکههای اجتماعی کمکردن ساعتهای آنلاین بودن و مدیریت و برنامهریزی استفاده از آن است. زمان مشخص و محدودی را در شبانهروز برای آن اختصاص دهید و سعی کنید زمانیهایی که در اتوبوس، تاکسی و مترو هستید یا در مواقع فراغت به آن بپردازید و زمانهای دیگر را به برنامههای اصلی زندگی خود اختصاص دهید.
استفاده از یک نرمافزار واحد و حذف نرمافزارهای مشابه: ارتباط اصلیترین و مهمترین فایده این شبکههاست، پس ما از یک در باید وارد شویم نه از چند در. همه ما تقریباً دوستان ثابت و مشخصی داریم. با تعدادی در وایبر در ارتباط هستیم، با همانها کمی بیشتر یا کمتر در لاین هم مرتبط هستیم، همین افراد ما را در اینستاگرام هم پیگیری میکنند و خلاصه یک ارتباط در چند نرمافزار گسترده شده است و همه آنها مطالب ما را مشاهده و پیگیری میکنند. پس بهتر است به جای داشتن چندین نرمافزار مختلف که وقت زیادی از ما برای چک کردن میگیرد یک نرمافزار نصب کرده و از طریق آن با دوستان در ارتباط باشیم.
هر گروهی ارزش عضو شدن ندارد: سعی کنید در گروههایی عضو شوید که به اعتقادات، ارزشها و اصالتهای دینی و ملی پایبند باشند و ادب و احترام را رعایت کنند. حضور در شبکههای اجتماعی که اعضای آن غریبه و ناآشنا هستند نیز از آن جهت که ممکن است افرادی با دسترسی به اطلاعات شخصی قصد مزاحمت داشته باشند ضروری به نظر نمیرسد. باور کنید نبودن در بسیاری از گروهها هیچ اثر منفی در زندگی ما نمیگذارد همانطور که تا قبل از آن نداشته است!
آشنایی فرزندان با مضرات شبکههای اجتماعی: ضمن در نظر گرفتن شرایط سنی فرزندان خود به منظور دسترسی به گوشیهای هوشمند، در نشستی صمیمانه با جوان و نوجوان خود درباره مضرات اعتیاد به این شبکهها و حضور مداوم در گروههای وایبر و هدر دادن وقتشان صحبت کنید.