حجت‌الاسلام و المسلمین سید سعید لواسانی*: اهمیت مسأله غرور و مشکله آن در میان کارگزاران نظام، اجازه نمی‌دهد که ما آن بحث را رها کنیم. شیطان هیچ‌گاه دست از سر ما برنمی‌دارد و نفس هم ما را آرام نمی‌گذارد. فکر می‌کنیم ما به دستورات شرع مقدس عمل می‌کنیم، وقت خود را هم برای خدمت به مردم اختصاص داده‌ایم؛ اینجاست که غافل می‌شویم و شیطان رخنه می‌کند. یادمان نرود که انقلاب اسلامی چه اهدافی دارد و ما اکنون کجا هستیم و همواره به خودمان تذکر بدهیم، زیرا اگر این تذکار همیشگی نباشد، فراموشی بر ما عارض می‌شود، بویژه در کثرت کارها و شدت مسائل. این فراموشی ما را به غفلت می‌کشاند و نتیجه غفلت هم کفران است و از کفران تا کفر هم راهی نیست! ببینید چه مسیر پرخطری را در پیش داریم. مبادا نیروی خود را ضایع کنیم و همه وجود خود را مصروف کارهایی کنیم که به پندار خودمان زیبا و خوب است اما در حقیقت جز زیان نتیجه‌ای در بر ندارد. تهدید قرآن را درباره خود جدی بگیریم: «قُلْ هَلْ نُنَبِّئُکُمْ بِالْأَخْسَرینَ أَعْمالاً الَّذینَ ضَلَّ سَعْیُهُمْ فِی الْحَیاه..ِ الدُّنْیا وَ هُمْ یَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ یُحْسِنُونَ صُنْعاً» [کهف: 104-103] «ای پیامبر به مردم بگو آیا شما را به زیانکارترین اعمال آگاه کنم؟ کسانی که کوشش آنان در زندگی دنیا گم شد و توهم می‌کنند که کارهای خوبی انجام می‌دهند.» مبادا مخاطب این آیه باشیم و بشنویم و عمل نکنیم. مومنان همواره با زبان و وجود خود به خدا عرض می‌کنند: «سَمِعْنا وَ أَطَعْنا غُفْرانَکَ رَبَّنا وَ إِلَیْکَ الْمَصیر» [بقره: 285] «پروردگار ما سخنان حق را شنیدیم و پذیرفتیم و از آن اطاعت کردیم. ما را ببخش و نقص‌های ما را بپوشان و برطرف فرما ‌ای پروردگار ما. تحول و دگرگونی ما به سوی توست.» بنابراین گام نخست کارگزاری در نظام اسلامی اصلاح خود است و چنین شخصی کارگزار نظام اسلامی است. امیرالمومنین علیه‌السلام می‌فرمایند: «مَنْ سَاسَ‏ نَفْسَهُ‏ أَدْرَکَ السِّیَاسَه» [غرر الحکم: 331] کسی که نفس خودش را سیاست و درون خودش را اصلاح کند، به سیاست به معنای اسلامی رسیده و به معنای اسلامی سیاستمدار است. ما باید نخست خودمان را اصلاح کنیم و آنگاه به مردم بپردازیم. هرکسی که مسؤولیتش بیشتر است، در این جهت وظیفه‌ای بیشتر دارد. «حَقٌّ عَلَى الْمَلِکِ أَنْ یَسُوسَ نَفْسَهُ قَبْلَ جُنْدِهِ» [غرر الحکم: 341] «بر حاکم واجب است که بیش از آنکه به سیاست و اداره زیرمجموعه خود بپردازد، خودش را اداره و اصلاح کند.» آری! کارگزار نظام اسلامی باید مراقب و محافظی درونی برای خود بگمارد و اجازه انحراف را به خود ندهد. و از سرچشمه جلوی هرگونه انحراف و فساد را در خود بگیرد. روح کارگزاری در نظام اسلامی با دنیادوستی و تجمل‌پرستی و کسب منافع شخصی و خودبرتربینی و غرور و فریب ناسازگار است. بنابراین ضرورت دارد دل را به شهوات نسپاریم و اسیر هواهای نفسانی نشویم اگرنه عمر خود را باخته‌ایم. مبادا ما در کار افراط کنیم، صبح و شام ما در خدمت باشد اما کاری به قلب و درون خود نداشته باشیم و گامی در جهت پاک‌کردن قلب و اصلاح درون بر نداریم. آن‌وقت همه کارهای ما ظاهرسازی است. بدتر اینکه به خود و حال خود هم اطمینانی دروغین داریم. کاری ندارد. امتحان کنیم، آیا ما از غیبت یا تهمت یا دروغ پرهیز می‌کنیم؟ اگر نکردیم، یعنی درون ما آلوده است و هرچه بکنیم، بی‌فایده است. پس باید بر حال خود بترسیم تا مغرور نشویم. آیا ما در کارهای خود آزاد هستیم؟ یا نگهبانی درونی؛ همواره مراقب ماست؟ اگر آزاد بودیم، بدانیم که بنده نیستیم و قلبی بیمار داریم که به انواع بیماری‌ها مبتلاست اما توهمی روی آنها را پوشانده است. شاید اهل مستحباتی چون روزه مستحبی یا نمازهای نافله و صدقه و امثال آن هم باشیم. اما اگر درون خود را از آلودگی‌ها پاک نکرده باشیم، باید جداً نگران باشیم که یک‌جا کار ما می‌لنگد. فریب نفس را نخوریم که هیچ‌گاه دست از سر ما برنمی‌دارد و شیطان هم بیدار و هشیار است.  سخن را با کلامی حکیمانه از امیرالمومنین سلام‌الله علیه به پایان می‌بریم که سفارشی چهاربندی به همه کارگزاران نظام است: «مَنِ اسْتَطَاعَ أَنْ یَمْنَعَ نَفْسَهُ مِنْ أَرْبَعَه.. أَشْیَاءَ فَهُوَ خَلِیقٌ بِأَنْ لَا یَنْزِلَ بِهِ مَکْرُوهٌ أَبَداً. قِیلَ: وَ مَا هُنَّ؟ قَالَ: الْعَجَلَهُ وَ اللَّجَاجَهُ وَ الْعُجْبُ وَ التَّوَانِی» [بحارالانوار: 75/43] «هرکس بتواند چهار چیز را از خود دور نگاه دارد، شایسته آن است که هرگز بدی‌اى به او نرسد. پرسیدند: آن چهار چیز چیست؟ فرمود: شتاب در کارها، لجبازى، خودشیفتگی و سستى در کار.» اگر بخواهیم جامعه ما اسلامی شود، و چالش‌ها و بدکرداری‌ها در آن راه نداشته باشد، باید دولت و کارگزاران نظام، اسلامی شوند و این 4 ویژگی پایه اسلامی‌ شدن دولت است: تأنی و برنامه در کارها نه عجله و شتاب، مشورت با عقلا نه پافشاری بر نظرات و تصمیمات خود هرچند اشتباه آن اثبات شود، توجه و دقت در ضعف‌های خود، نه غرور و خودفریبی و خودشیفتگی و استحکام و توانمندی در کارها نه کاهلی و سستی. حقیقت این است که همه مشکلات ما به این چهار مساله بازمی‌گردد.
* امام جمعه شمیرانات