سایمن اندرسون (مدیر برنامه سیاست انرژی و خلیجفارس اندیشکده واشنگتن): فروپاشی دولت یمن پیامدهای منطقهای بسیاری با خود به همراه دارد و عربستانسعودی را بیش از سایر کشورهای منطقه درگیر خواهد کرد. عربستان از دیرباز از اتحاد یمن احساس نگرانی میکرده و آنچه در این میان بر ترس و نگرانی مقامات سعودی میافزاید، این است که موفقیت حوثیها در درگیریهای اخیر یمن و پیشرویهای آنها، نوعی پیشرفت استراتژیک برای ایران قلمداد خواهد شد.
فروپاشی آشکار دولت یمن از طرفی دردسر بزرگی برای دولت ریاض است و از طرف دیگر نشان میدهد استراتژی آمریکا در امر مبارزه با تروریسم با آینده بدی روبهرو خواهد شد. پس از آنکه شبهنظامیان حوثی کاخ ریاستجمهوری یمن را به کنترل خود درآوردند و منزل «منصور هادی» رئیسجمهوری یمن و «خالد بحاح» نخستوزیر این کشور را به طور کامل محاصره کردند، هرجومرج و اغتشاش بر «صنعا» پایتخت یمن حاکم شد. خودروی سفیر آمریکا در یمن نیز در این اغتشاشات هدف گلوله قرار گرفت و سیانان گزارش داد 2 کشتی جنگی نیروی دریایی آمریکا در دریای سرخ مستقر شدهاند تا کارمندان و مقامات سفارت آمریکا را در صورت نیاز از یمن خارج کنند. تمام این اتفاقات زمانی روی داد که چند ساعت بیشتر به سخنرانی سالانه باراک اوباما در کنگره آمریکا باقی نمانده بود، کمتر از 2 هفته از عملیات تروریستی منتسب به القاعده یمن در پاریس گذشته بود و 4 ماه از زمانی میگذشت که رئیسجمهوری آمریکا کشور یمن را بهعنوان نمونه موفقی از استراتژی مبارزه با تروریسم آمریکا معرفی کرد.
اما پیامدهای منطقهای این موضوع به طور یقین بسیار بزرگتر از شرمساری برای واشنگتن است. عربستانسعودی برای چندین دهه از وضعیت همسایه فقیر و ضعیف خود یعنی یمن بسیار عصبی و نگران بود. بهعنوان مثال بسیاری از ناظران و تحلیلگران معتقدند آمارهای موجود از جمعیت عربستانسعودی اغلب نشان میدهد کشور عربستانسعودی بسیار پرجمعیتتر از کشور یمن است، در نتیجه این موضوع میزان انتقامجویی یمن برای بازپسگیری سرزمینهای تاریخی ازدسترفتهاش را کاهش میدهد. در گزارش سالانه سازمان سیا که با استناد به اطلاعات و آمارهای منتشره سازمانهای جهانی تنظیم میشود، میزان جمعیت عربستانسعودی 27 میلیون و 300 هزار نفر (شامل چند میلیون مهاجر) و جمعیت یمن نیز ۲۶ میلیون عنوان شده است. علاوه بر این، ملک «عبدالعزیز» اولین پادشاه و بنیانگذار پادشاهی عربستانسعودی(ملقب به ابنسعود) نیز در بستر مرگ در مورد اتحاد کشور یمن(که آن زمان به 2 بخش تقسیم شده بود) هشدار داد اما این امر سرانجام در سال ۱۹۹۰ میلادی با وحدت 2 یمن اتفاق افتاد و عربستانسعودی را بر آن داشت تا در سال ۱۹۹۴ از تجزیهطلبان جنوبی یمن و جریان تجزیهطلبی در این کشور حمایت و پشتیبانی کند. نیروهای «علی عبدالله صالح»، رئیسجمهوری یمن آن جریان را به طور کامل شکست دادند اما نتیجهای جز تشدید بیاعتمادیهای دوجانبه در پی نداشت. «صالح» نیز در نهایت در سال ۲۰۱۰ میلادی و پس از وقوع «بهار عربی» به سبک یمن در این کشور از حکومت برکنار شد.
هرچند روزنامههای عربستانسعودی در چند روز گذشته از هرجومرج و افزایش درگیریها در یمن خبر میدادند اما با این حال مقامات عربستان نسبت به خشونتهای اخیر یمن هیچگونه واکنش رسمی نشان ندادند. اتحادیه عرب از تمام گروهها و طرفین درگیر در یمن خواست دست از خشونت بردارند اما این خواسته آن هم در کشوری که مردان بزرگسال آن طبق سنت همواره مسلح هستند، امید باطل و بیهودهای است. هنوز مشخص نیست آنچه یمن در حال حاضر با آن روبهرو است، هرجومرج و آشوب است یا صرفاً خلأ قدرت. حوثیها و مردان این قبیله از فرقه «زیدی» هستند که با مذهب شیعه در ارتباطند. آنها ابتدا به خاطر برخی نارضایتیها دست به اعتراض زدند اما اکنون ممکن است به دنبال قدرت باشند. فرستاده سازمان ملل متحد که دیپلماتی مراکشی است نیز تاکنون تأثیر چندانی نداشته است. آنچه در این میان بر ترس و هراس عربستانسعودی میافزاید این است که موفقیت حوثیها که پیشتر نیز از حمایت ایران برخوردار بودند، پیشرفتی استراتژیک برای ایران قلمداد خواهد شد.
حوادث و رخدادهای اخیر «صنعا» برای عربستانسعودی به این معناست که این کشور باید همزمان با دو جبهه روبهرو شود؛ اول، نیروهای سنی گروه تروریستی داعش در شمال و دوم، نیروهای شیعه حوثی در جنوب که از نظر عربستان عوامل نیابتی ایران محسوب میشوند.
وبسایت اندیشکده واشنگتن