حامد نجفی‌مهر: چتر حمایت بیمه ایرانیان با این شعار بر سر افراد فاقد پوشش بیمه‌ای گسترده شد که هیچ ایرانی بدون دفترچه بیمه نباشد و بتواند از خدمات درمانی بهره‌مند شود اما طفره رفتن برخی مراکز درمانی خصوصی برای بستن قرارداد با این نوع بیمه، چالش جدیدی را در مسیر بهره‌مندی ایرانیان از خدمات سلامت ایجاد کرده است. این در حالی است که انوشیروان محسنی‌بندپی، مدیرعامل سازمان بیمه سلامت ایرانیان چندی پیش اذعان داشته است که بیمارستان‌های خصوصی در شهرستان‌ها تا پای میز مذاکره با این سازمان پیش آمده‌اند اما هنوز مراکز درمانی خصوصی در تهران با این سازمان قراردادی منعقد نکرده‌اند.
 اما و اگر‌های بیمه سلامت
شکل‌گیری بیمه سلامت به زمانی مربوط می‌شود که برنامه‌ریزی‌ها برای تجمیع سازمان‌های بیمه‌ای سازوکار اجرایی گرفت و برای این کار در اولین گام سازمان بیمه سلامت تشکیل شد. هر چند مسیر پردست‌انداز تجمیع صندوق‌های بیمه هنوز به فرجام مورد نظر نرسیده است اما این سازمان با اجرای طرح تحول سلامت توانست برای پوشش بیمه‌ای افرادی که به هر دلیلی از خدمات بیمه‌ای بی‌بهره بودند، اقدامات قابل توجهی انجام دهد.
 چتر بیمه بر سر 9میلیون ایرانی
همزمان با اجرایی شدن طرح تحول سلامت در کشور سازمان بیمه سلامت ایرانیان برای ثبت‌نام از افراد فاقد دفترچه بیمه وارد عمل شد و جمعیتی در حدود 9 میلیون نفر را زیر چتر حمایتی بیمه قرار داد اما از آنجا که انگار هیچگاه نباید کارآیی دفترچه‌های بیمه به حد ایده‌آل آن برسد این بار بیمارستان‌های خصوصی پایتخت که از قضا جزو مهم‌ترین مراکز درمانی هم به حساب می‌آیند حاضر به پذیرفتن این نوع دفترچه بیمه نشدند تا همچنان محدودیت بیماران در انتخاب خدمات برقرار بماند. در حال حاضر مراکز درمانی خصوصی که در تهران وجود دارد جزو مهم‌ترین بیمارستان‌های کشور به شمار می‌روند که نه‌تنها از سراسر ایران بلکه به دلیل ارائه خدمات پزشکی مناسب و استاندارد از سایر کشورها هم مراجعه‌کنندگانی دارند که برای درمان به این بیمارستان‌ها مراجعه  می‌کنند.
 بی‌توجهی به نیاز ترجیحی بیماران
بر این اساس بسیاری از بیماران ترجیح می‌دهند از بیمارستان‌های خصوصی استفاده کرده و برخی از خانواده‌ها سطح خدمات ارائه شده در این مراکز را بسیار بالاتر از بیمارستان‌های دولتی می‌دانند، از این گذشته بسیاری از پزشکان تراز اول و مطرح کشور تنها در بیمارستان‌های خصوصی آن هم در پایتخت به طبابت مشغول هستند که این موضوع بیمار را مجبور به مراجعه به این مراکز می‌کند. هرچند در شهرستان‌ها مراکز درمانی خصوصی با بیمه ایرانیان قرارداد بسته و این دفترچه را از مراجعه‌کنندگان می‌پذیرند اما سازمان بیمه سلامت به این مراکز هم همان تعرفه بیمارستان‌های دولتی را پرداخت می‌کند و به ناچار بیمار باید اختلاف تعرفه بیمارستان خصوصی با مبلغی که بیمه متقبل شده است را پرداخت کند.
 از بین رفتن قدرت انتخاب بیمه‌شدگان
از یاد نباید برد که افراد بهره‌مند از این نوع بیمه تا پیش از این از پوشش بیمه‌ای بی‌نصیب بوده و پس از اجرایی شدن طرح تحول سلامت کورسوی امیدی برای دفترچه‌دار شدن این افراد هم ایجاد شد اما در حال حاضر افرادی که تحت پوشش این نوع بیمه هستند تنها مجبور به استفاده از مراکز درمانی دولتی هستند و به این ترتیب قدرت انتخاب از آنها گرفته شده است؛ در حالی که در بسیاری از موارد بیمار ناچار است به دنبال مراحل درمانی و انجام آزمایش‌های بخصوص یا مداوا توسط پزشکان خاص به بیمارستان‌های خصوصی پایتخت مراجعه کند.
 نقطه ضعف بیمه سلامت ایرانیان
بیمه‌ها یکی از ارکان نظام سلامت هستند که ضعف عملکرد آنها می‌تواند چالش‌های جدی را در تحقق اهداف طرح تحول سلامت ایجاد کند. محمداسماعیل سعیدی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس با بیان این مطلب به «وطن امروز» می‌گوید: در حال حاضر هر یک از سازمان‌های بیمه‌گر ساز خود را می‌زنند و تفاوت در پرداخت‌ها و برخورد با مراکز درمانی و بیماران از جمله مشکلات حال حاضر نظام است. به گفته این عضو کمیسیون اجتماعی مجلس، قرارداد نبستن مراکز درمانی خصوصی با بیمه سلامت ایرانیان نقطه ضعف این دفترچه‌های بیمه است که برای بیماران مشکل ایجاد می‌کند. وی با اشاره به فرمایش مقام معظم رهبری درباره رفع دغدغه‌های مالی بیماران می‌افزاید: در حال حاضر این نوع عملکرد نه‌تنها در راستای کاستن از هزینه‌های بیماری نیست بلکه نگرانی دیگری را نیز برای بیماران ایجاد کرده است. سعیدی درباره راهکارهای بهبود این وضعیت بیان داشت: لازم است وزیر بهداشت و مدیران سازمان بیمه سلامت هر چه سریع‌تر دست به کار شده و دلایل مراکز درمانی خصوصی را برای سر باز زدن از پذیرفتن دفاتر این سازمان جویا شده و برای رفع این موانع اقدام کنند.
ضرورت همتراز شدن دفترچه‌های بیمه
همچنین مراد هاشم‌زهی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس درباره عملکرد بیمه سلامت ایرانیان به «وطن امروز» می‌گوید: بیمه سلامت ایرانیان توانسته است تعداد زیادی از افراد بدون بیمه را تحت پوشش قرار دهد اما شعار این سازمان زمانی محقق می‌شود که دفترچه درمانی آن همتراز با سایر دفترچه‌ها و با ارزش برابر باشد.
وی با اشاره به تفاوت در تعهدات بیمه‌ها بیان داشت: عملکرد سازمان‌های بیمه‌گر باید به نحوی باشد که اعتماد بیماران را جلب کند و بیمه سلامت هم باید به نحوی خدمات ارائه دهد تا مردم این احساس را پیدا نکنند که به بیمه‌های جدید اعتمادی نیست. به گفته این عضو کمیسیون بهداشت مجلس، زمانی دفترچه‌های بیمه سلامت ارزش پیدا می‌کند که مراکز درمانی خصوصی تهران نیز با آنها قرارداد داشته باشند و لازم است دلایل استقبال کمرنگ این مراکز مورد بررسی قرار گیرد.
کمرنگ شدن شاخصه‌های اصلی
یکی از شاخصه‌هایی که سازمان‌های بیمه‌گر به‌عنوان آرمان در نظر دارند ایجاد عدالت نسبی است و نظام بیمه‌ای باید به سمتی حرکت کند که بار مالی ناشی از بیماری بر دوش مردم نیفتد هرچند سازمان بیمه سلامت برای تحقق این اهداف گام‌های موثری برداشته و هزینه‌های درمانی بسیاری از افراد را کاهش داده است اما زمانی که یک سازمان برای انجام ماموریتی انتخاب می‌شود مسؤولیت کیفیت امور را هم باید عهده‌دار باشد و این انتظار وجود دارد که کار را مطابق برنامه پیش ببرد و تنها کمیت را مورد توجه قرار ندهد.